Divers aanbod aan activiteitenDe 21 secties hebben in 2012 een breed scala aan activiteiten georga-niseerd. Dit varieerde van vakgerichte bijeenkomsten tot cursussen, excursies en symposia.

pers uit de hele wereld wisselden een week lang van gedachten in Utrecht.

In 2012 zijn ook nieuwe manieren van naar buiten treden benut. Zo heeft de VVM rondom de verkiezingen een film gemaakt over de samenhang tussen de kredietcrisis, de klimaat-crises en de energiecrises. De film is via de sociale media naar buiten gebracht, met als resultaat dat deze in de eerste week al ruim 1.500 keer is bekeken.

Tot slot ontwikkelt de VVM steeds meer cursussen. Al diverse jaren organiseren we verschillende luchtcursussen. Daarnaast is in 2012 in samenwerking met Kiwa de cursus ‘Emissiemetingen voor SCIOS’ ontwikkeld. In ontwikkeling is een cursus voor risicoanalisten van de sectie Externe Veiligheid.

Juist de veelheid en diversiteit kenmerken ons en zorgen voor inspiratie. Dat valt op in het werkveld!

netwerk van milieuprofessionals

2012 IN WOORD EN BEELD

In 2012 organiseerde de VVM diverse debatten over actuele thema’s. Zo vond in de aanloop naar de verkiezingen van de Tweede Kamer een bijeenkomst plaats over de doorrekening van de verkiezingsprogramma’s door CPB en PBL.

Gedurende het hele jaar zijn er ook diverse activiteiten geweest rondom de Omgevingswet. De Nationale Milieudag was in een nieuw jasje gestoken en vond plaats op een unieke locatie:

de Drijvende Paviljoens te Rotterdam. Verder vonden er tientallen andere grote en kleine conferenties plaats over uiteenlopende onder-werpen. Plus diverse excursies en twee juridi-sche cafés.

Internationaal zijn eveneens mooie activi-teiten neergezet. Bijzonder succesvol was de International Technical Meeting, een copro-ductie van VVM en TNO. Ruim 200 wetenschap-

Nationale Milieudag 2012 Dag voor jonge

professionals

Minister Schulz en VVM-lid Jos Dolstra

Veel excursiesin 2012

2 Jaarverslag 2012

VoorwoordDe VVM heeft een heel mooi jaar achter de rug, boordevol activiteiten georganiseerd door een brede kring van actieve leden. Daarmee laten we zien dat de VVM werkelijk een netwerk van en voor milieuprofessionals is. Niet voor niets gaven regelmatig toonaangevende sprekers zoals Jan Rotmans, Jacqueline Cramer, Herman Wijffels, Bas Haring en Louise Vet acte de présence. De verschillende activiteiten hebben ook regelmatig de publiciteit gehaald. Het jaar-verslag geeft in vogelvlucht een overzicht van wat er zoal heeft plaatsgevonden.

Zoals gebruikelijk is Tijdschrift Milieu acht keer verschenen. In 2012 zijn we voor het eerst gaan werken met themanummers, vaak met een actieve invulling vanuit onze secties. Dat

leverde mooie, afwisselende nummers op. De jaarlijkse special ging over water.

Helaas is het ledenaantal iets teruggelopen, met name door opzeggingen van instellingsleden. De individuele lidmaatschappen blijven aardig stabiel. We spreken van een terugloop van zo’n 5% wat betekent dat we uitkomen op ruim 1.850 leden. Teruglopende ledentallen betekent minder inkomsten van contributies. Tegelijk zien we dat de VVM meer inkomsten uit activi-teiten haalt.

In 2012 opereerde het VVM-bureau vanuit een nieuw onderkomen in Utrecht. Belangrijk pluspunt is de mogelijkheid voor secties om op de nieuwe locatie te vergaderen. Mede door de

centrale ligging van het bureau wordt hier veel-vuldig gebruik van gemaakt. Alles overziend heeft de VVM zich het afge-lopen jaar opnieuw gemanifesteerd als stimu-lerend platform. Juist de veelheid en diversiteit kenmerken ons en zorgen voor inspiratie. Dat valt op in het werkveld. Hoort en zegt het voort!

Rachel Heijne, directeur VVM

JONGE PROFESSIONALS LATEN VAN ZICH HOREN

D e VVM heeft in 2012 de sectie Onderwijs en Arbeidsmarkt omge-doopt tot de sectie VVM Jong. Vervolgens is direct vaart gezet

achter het organiseren van activiteiten voor jonge professionals.

mee praten over de veranderingen in het omgevingsrecht.

Op woensdag 10 oktober, tijdens de Dag van de Duurzaamheid, was er tijdens de Milieubeurs een hele dag georganiseerd voor jonge professio-nals en studenten. De dag startte met een work-shop ‘Jouw online identiteit’. Deelnemers kregen

VVM Jong organiseerde informele netwerkbor-rels. Jonge professionals konden hier na werk-tijd onder genot van een drankje netwerken en informatie uitwisselen. Ook waren er meer inhoudelijke bijeenkomsten. In samenwer-king met het ministerie van I&M vond een bijeenkomst plaats voor jonge professionals en de Omgevingswet. Hier konden jongeren

Soorten rijkdom: doet het er toe?Onder leiding van Klaas van Egmond gingen Bas Haring en Louise Vet op 23 mei met elkaar in debat over het belang van biodiversiteit.

De aanleiding is het boek Plastic Panda’s van filosoof Bas Haring. Daarin stelt hij de vraag: Wat maakt het uit als de biodiversiteit afneemt?

Klaas van Egmond, Bas Haring en Louise Veth in debat

De meeste soorten zijn volgens hem niet van wezenlijk belang. Ecoloog Louise Vet denkt daar anders over. Zij stelt dat soorten, behalve nut voor de mens, ook intrinsieke waarde hebben.

Daarnaast is biodiversiteit noodzakelijk om diensten uit de natuur zoals schoon water en een stabiel klimaat te kunnen garanderen. Met minder biodiversiteit komen deze diensten in gevaar.

inzicht in de huidige arbeidsmarkt voor milieu-professionals. Ook was er een route langs expo-santen op de beurs met vacatures. ’s Middags werd de Rachel Carson Scriptieprijs uitgereikt aan de beste milieuscriptie. Afsluitend volgde er een Lagerhuisdebat rondom het thema Voedsel in samenwerking met HAS Den Bosch.

LOKALE GEHEIMENO p een uiterst sfeervolle, duurzame locatie - de Drijvende Bollen in

Rotterdam - vond op 8 juni de Nationale Milieudag 2012 plaats. Het motto ‘Lokaal Wérkt, zo doe je dat!’ bleek raak gekozen. Waarom gebeurt er in de ene gemeente veel meer dan in de andere op milieuge-bied? Wat werkt wel en niet om bewoners en organisaties te enthousi-asmeren? Tijdens de Nationale Milieudag 2012 passeerden allerlei inspi-rerende voorbeelden van lokale successen de revue.

Uit het afwisselende programma kwam onmiskenbaar naar voren dat milieu van onderop moet, maar ook tijd nodig heeft. Hoogleraar Jan Rotmans sprak om die reden van een sluipende revolutie. “Het verduur-zamen van de samenleving van onderop is een proces dat wel tien, twintig jaar kan duren.” Ook moeten we ervoor waken de lokale economie met z’n allen te organiseren. “Er zit heel veel groots in het kleinschalige en dat moet je koesteren. Door massa te vormen gebeurt opschalen vanzelf. Maar pas op, want zelfs duurzame innovatie willen we weer in het systeem inbedden.”

Oud-bankier Martijn van der Linden ging in op de functie van geld bij het verduurzamen van de economie. Doordat geld van ruilmiddel is verworden tot speculatiemiddel, is er volgens hem vrijwel uitsluitend aandacht voor inves-teringen in de oude, vervuilende productie-middelen. “Het financieren van sociale en ecologische initiatieven komt hierdoor niet van de grond.” Het ontwikkelen van lokale en regionale munten is volgens hem een probaat middel om de vastgeroeste bancaire wereld en alles wat er omheen hangt te omzeilen. “De koopkracht blijft dan in de regio, omdat men min of meer wordt gedwongen met elkaar zaken te doen. Waar het om gaat, is dat wat lokaal kan, lokaal ook te doen.”

Milieubeurs wordt een begripDe derde editie van de vakbeurs Milieu, die plaatsvond van 9 t/m 11 oktober in de Brabanthallen ’s-Hertogenbosch, trok 9.798 bezoekers. Een groei van 33% ten opzichte van 2011, en die editie was destijds ook al 50% beter bezocht dan het jaar ervoor. De VVM verzorgde op de Vakbeurs Milieu 2012 weer een boordevol activiteitenprogramma. Daarnaast was de stand van de VVM drie dagen lang een centraal punt om te netwerken en kennis uit te wisselen met vakgenoten.

DUURZAAMHEID ALS RODE DRAADKenmerkend voor de VVM is de benadering van milieu als inte-graal thema. Daarbij wordt de relatie met duurzaamheid vanuit verschillende onderwerpen gemaakt.

De VVM heeft 21 secties die zich op uiteenlopende milieuverwante onder-werpen richten. Onderlinge samenwerking resulteert in activiteiten waarin onderwerpen vanuit diverse invalshoeken worden benaderd. Ook in Tijdschrift Milieu gebeurt dit. Daarnaast vinden er regelmatig diverse bijeenkomsten plaatst waar duurzaam-heid expliciet centraal staat. Zo is er met auteur Herman Verhagen gedebatteerd over zijn boek ‘De duurzaamheidsrevolutie’. En tijdens de bijeenkomst ‘Hoe bruikbaar is de duurzaamheidsmonitor’ gaven drie referenten, Jan Juffermans, Steven de Bie en Klaas van Egmond hun visie op deze vraag. In ‘Duurzame voeding bestaat niet’ lieten de sprekers zien dat in de voedings-middelenketen hard wordt gewerkt aan verduurzaming. Daar staat tegenover dat het proces nogal complex is, met als gevolg dat de focus voortdurend veran-dert. Ook bestaat er verschil van inzicht over de drijfveren die het proces op gang moeten houden en over de rol van de diverse spelers in de keten.In een gezamenlijke bijeenkomt van de VVM-secties Duurzame Ontwikkeling, Voedsel en Biodiversiteit is gedebatteerd over de criteria waaraan de verduur-zaming van de voedingsmiddelenketen moet voldoen. Dit deden zij door in te zoomen op de productketen van soja.

3Jaarverslag 2012

4 Jaarverslag 2012

CONTINUÏTEIT IN LUCHT-CURSUSSEN Bij het goed meten van luchtver-ontreiniging komt het nodige kijken. Om die reden organi-seert de V VM hiervoor speciale cursussen.

De in 2009 ontwikkelde cursus ‘Meten van emissies naar lucht’ is in 2012 wederom geor-ganiseerd. De cursus bestaat uit twee delen: drie dagen basiscursus en drie dagen gevorder-dencursus. Het is een pragmatische opleiding. Door verhelderende voorbeelden en cases wordt gevoel voor de onderwerpen ontwikkeld.

Ook de cursus ‘Modellering van verspreiding van luchtverontreiniging’ is in 2012 weer georganiseerd. Deze training stamt uit 2001 en is in de tussentijd steeds aangepast en geactualiseerd. De cursus rust cursisten toe om op basis van geldende inzichten verant-woorde keuzen te maken bij het aanpakken van verspreidingsproblemen, in het bijzonder in een niet-standaardsituatie. Aanvullend vond voor eerdere cursisten in 2012 een opfrisdag plaats. Aanleiding was het feit dat met de uitwerking van het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtverontreiniging (NSL) nieuwe toepas-singen van modellering onderdeel van natio-nale regelgeving zijn geworden.

Tot slot heeft VVM in 2012 samen met Kiwa de cursus ‘Emissiemetingen voor SCIOS’ opgezet. In twee dagen worden de verschillende aspecten van emissiemetingen, zoals het nemen van representatieve rookgasmonsters en de daarop volgende analyse en verwerking van de analy-seresultaten, uitgelegd. De cursus wordt afge-sloten met een praktijkdeel en een toets. De cursus is inmiddels twee keer gegeven.

Rachel Carson Milieuscriptieprijs 2012

Gemeenten zijn nog steeds zoekende naar het juiste klimaatbeleid. Dit blijkt uit onder-zoek van Renske den Exter in het kader van haar afstuderen voor de opleiding Urban Environmental Management aan de Wageningen Universiteit. Met haar scriptie is zij winnaar geworden van de Rachel Carson Milieuscriptieprijs 2012. Deze prijs is voor de 10e achtereenvolgende maal door de VVM uitgereikt. De jury, voorgezeten door Prof.dr. Paquita Pérez van de Open Universiteit, noemt haar scriptie uitermate relevant en indruk-wekkend. Opvallende conclusie is dat het klimaatbeleid in de meeste gemeenten niet goed is verankerd. De prijs is vernoemd naar Rachel Carson, van wie 50 jaar geleden het boek ‘Silent Spring’ uitkwam.

ColofonFebruari 2013

Tekst: Rachel Heijne

Redactie en productie: DG Communicatie

Vormgeving en druk: Elma Multimedia B.V.

Foto’s: Michiel Wijnbergh/Wim van der Ende/

Carlien van Viegen/VVM

Drukproefcorrectie: Caroline van der Laan

VVMArthur van Schendelstraat 800

3511 ML Utrecht

Telefoon: 030-2322989

Fax: 030-2328041

E-mail: bureau@vvm.info

Website: www.vvm.info

Excursies blijken een mooie manier te zijn om belangstellenden te informeren over nieuwe ontwikkelingen, kennis uit te wisselen en te netwerken. De VVM heeft in 2012 zeer uiteenlopende excursies opgezet die steevast vol geboekt waren.

De sectie Water organiseerde een excursie naar de innovatieve waterzuiveringsinstallatie in het Reinier de Graafziekenhuis in Delft. Het ziekenhuis heeft een Pharmafilter in gebruik, die het afval omzet in biogas. Tegelijkertijd zorgt het filter voor betere hygiëne op de ziekenhuisafdeling.

Tijdens een grondstoffendebat van de sectie Afval was er een excursie op de bijzondere debatlocatie: Autorecycling Nederland in Tiel. Dit is een voor Europa unieke installatie, waarin autowrakken worden behandeld en de vrijko-mende afvalstoffen bijna allemaal geheel voor hergebruik geschikt gemaakt worden.De sectie bodem organiseerde een bijzondere excursie naar België. ’s Ochtends bezochten de deelnemers de compostwerf van het Comité

Jean Pain. Hier heeft men het thuiscomposteren tot kunst weten te verheffen.’s Middags was er een rondleiding in zaadbank en tuin van de Fraternité Ouvrière te Moeskroen (B). Achter de voordeur in hun grauwe, maximaal versteende straat ligt een ecosysteem verscholen dat de geuite associaties met het paradijs lijkt te verdienen. Het echtpaar Cardon fungeren op deze plek al zo’n veertig jaar als de hoeders van het zaadgoed van inmiddels zo’n 6.500 verschil-lende soorten eetbare planten en struiken. In hun achtertuin staat een deel van dit erfgoed geplant - een ware jungle in de stad.

Op 27 juni werd ‘De Groene Klimaatgordel’ op de kaart gezet. De VVM kreeg de gelegenheid om op speciale wijze kennis te maken met 135 kilo-meter door groen omzoomd ‘Ruimtelijk Erfgoed’, wat vooral bekend is als UNESCO-monument de ‘Stelling van Amsterdam’. Opmerkelijk is dat de grens van de verhoogde CO2-concentraties in de Amsterdamse regio vrijwel samenvalt met het historische fortencomplex. Dit gegeven bracht de gemeenten Amstelveen en Haarlemmermeer tot het idee hun klimaatbeleid te koppelen aan het historisch verleden (zie Milieu nr. 8-2012).

In Apeldoorn kampt een bedrijventerrein jaren-lang met grondwateroverlast. Door samenwer-king tussen bedrijven en overheden wordt er nu gewerkt aan beekherstel, peilbeheer en reini-ging van het grondwater. Bovendien wordt het overtollige water gebruikt voor koeling. Tijdens een fietsexcursie is kennisgemaakt met het systeem en zijn ervaringen uitgewisseld.

De paden in, de lanen uit

Omgevingswet in de kijker

netwerk vanmilieuprofessionals

1

Inhoud geven aanmegawet in wording

Terugblik Nationale Dag van de Omgevingswet 2012

netwerk vanmilieuprofessionals

De Omgevingswet stond flink in de belangstelling bij de VVM. Naast een themanummer van Milieu over het onderwerp vond de eerste Nationale Dag van de Omgevingswet plaats. Vervolgens is een brochure uitgebracht waarvan minister Schultz (I&M) het eerste exem-plaar in ontvangst nam.

Het themanummer van Milieu over de Omgevingswet is gepre-senteerd op een uitverkocht symposium. Edward Stigter, program-madirecteur Eenvoudig Beter, nam het nummer in ontvangst en reageerde op de inhoud. Daarnaast spraken René Braaksma van KWA

Bedrijfsadviseurs en Tjeerd van der Meulen van de Stichting Advisering Bestuursrechtspraak (StaB) over respectievelijk de positie en wensen van aanvragers en over de rechtsbe-scherming onder de Omgevingswet. Op initiatief van de VVM-sectie Milieurecht en Praktijk vond vervolgens op 9 oktober 2012 de eerste Nationale Dag van de Omgevingswet plaats. Dit gebeurde in samenwerking met de Vereniging voor Milieurecht (VMR) en het Koninklijk Nederlands Waternetwerk. Op de dag waren 160 mensen aanwezig. Naar aanleiding van deze dag is een congresbundel verschenen en een film. Minister Schultz nam op 26 november de bundel in ontvangst en bekeek de film. De minister toonde zich aangenaam verrast. “Ik vind dit een heel belangrijk project en milieu is een fundament voor de Omgevingswet.” Schultz toonde zich ingenomen met de VVM-rol bij de totstandkoming van de Omgevingswet. “Vaak levert zo’n dag als de VVM heeft georganiseerd meer vragen dan antwoorden op, maar dat scherpt ons juist. Ik ben dan ook heel blij met de brochure.”

Heugelijk nieuws is dat het internatio-nale Tijdschrift Journal of Integrative Environmental Sciences in 2012 is opgenomen in Thomson Reuters’ Journal Citation Report (JCR). Hierdoor wordt dit Engelstalig weten-schappelijk tijdschrift, waarvan VVM eigenaar is, voor wetenschappers een serieuze optie bij het publiceren van hun werk.

Het tijdschrift Journal of Integrated Environmental Sciences (JIES) is het officiële Engelstalige wetenschappelijke tijdschrift van de VVM. JIES wil een stimulerend, informatief en kritisch forum zijn voor intellectueel debat over belangrijke milieukwesties. Het tijdschrift brengt perspectieven vanuit diverse disciplines

WAARDERING VOOR ENVIRONMENTAL SCIENCES

en methodologieën in de sociale en de natuurweten-schappen bij elkaar. Het tijdschrift verschijnt vier keer per jaar en richt zich specifiek op de relatie tussen wetenschap, maatschappij en beleid en beoogt een beter begrip van de theorie en de praktijk van duur-zame ontwikkeling. JIES publiceert artikelen over een breed scala van onderwerpen, waar-onder: energie, klimaatverandering, vervui-ling en afval, stedelijke duurzaamheid, behoud van biodiversiteit, duurzame ontwikkeling en milieumanagementsystemen. In het voorjaar van 2012 werd bekend dat JIES vanaf Volume 6 (2009) zal worden opgenomen in Thomson Reuters’ Journal Citation Report (JCR). Daarmee is de ranking van JIES te midden van belangrijke internationale wetenschappe-lijke milieutijdschriften een feit. De JCR zal in het voorjaar van 2013 de (eerste) impactfactor van JIES bekendmaken; dit is de maat voor het aantal citaties van alle gepubliceerde artikelen. Het tijdschrift is elektronisch te raadplegen (www.tandfonline.com/toc/nens20/current ). VVM-leden krijgen een behoorlijke korting op de abonnementsprijs.

Jan J. Boersema, hoofdredacteur JIES

Wereldcongres

over lucht-

kwaliteit

Van 7 tot 11 mei 2012 vond de 32ste International Technical Meeting (ITM) on Air Pollution Modelling and its Application (ITM) plaats. De vierdaagse conferentie bleek een groot succes.

Ruim 200 wetenschappers vanuit de hele wereld kwamen in mei op initiatief van VVM, TNO, NATO en de universiteit van British Columbia in Canada naar Utrecht. Zij bespraken de laatste ontwikkelingen op het gebied van het modelleren van atmosferische chemie en luchtkwaliteit. Daarbij ging de aandacht met name uit naar het ontwikkelen, toepassen, testen en valideren van chemische transport-modellen. Het congres bleek een ideale gelegenheid om kennis op dit terrein uit te wisselen en tegelijkertijd de internatio-nale samenwerking te versterken.

5Jaarverslag 2012

6 Jaarverslag 2012

MilieuDossier:

Olivijnroute, zinnig of niet?

Energie-verbruik woningen, feiten en fabels

Omgevings-wet: een-voudiger en beter?

Mei 2012, nr. 3

Stevenen we af op een

bestuivingscrisis?

Omgevingswet

29-01-13 11:17

Onder leiding van Jacqueline Cramer, directeur Utrecht Sustainability Institute (USI), gingen Stientje van Veldhoven (Tweede Kamerlid D66) en de professoren Herman Wijffels (USI/UU) en Patrick Vermeulen (RU) met elkaar in debat over de ‘Grondstoffenrotonde’.

EEN CIRCULAIRE ECONOMIE

Jong geleerd is …

N atuur en Milieueducatie staat regelmatig op de

agenda bij de VVM. De gelijkna-mige sectie zorgt voor een breed scala aan afwisselende bijeen-komsten en workshops rondom het thema.

In de winterworkshop NME en speciaal onderwijs leerden de deelnemers hoe ze bestaand lesmateriaal geschikt kunnen maken voor kinderen uit het speciaal onder-wijs. De winterworkshop ‘Jongeren + Groen = Doen’ was speciaal georganiseerd om ervaringen te delen. Daarnaast vonden er Oriëntatiedagen plaats, verdiepingsbijeen-komsten voor de educatieve professional (zoals NME-medewerker, docent, leerkracht) en milieuprofessional. Tijdens deze dagen is ingegaan op de vraag hoe NME kan bijdragen aan een positievere grondhouding ten opzichte van duurzaamheid.

bij afdanking en sloop komen terug in de kring-loop en zijn weer van waarde. Verdere uitput-ting van de aarde lijkt daarmee voorbij.

Dit concept biedt kansen om van de huidige lineaire economie over te schakelen op een circulaire economie. Materialen die vrijkomen

INTERNATIONALE MILIEUSAMENWERKINGV VM is actief lid van een drietal internationale netwerken: IUAPPA, EFCA en ENEP. V VM-bestuurslid Tinus Pulles vertegenwoordigt de V VM in deze organisaties..

IUAPPA is een wereldwijde koepel van natio-nale verenigingen op het vlak van de luchtver-ontreiniging. EFCA is vergelijkbaar, maar dan op Europese schaal. EFCA heeft in juli het beleids-advies over roet aan de Europese Commissie

gestuurd. En in september 2012 heeft EFCA, i.s.m. IUAPPA, de internationale conferentie ‘Air Quality Management at Local, Regional and Global scale’ georganiseerd. IUAPPA organiseert iedere twee tot drie jaar het ‘World Clean Air Congress’. Het volgende zal plaatsvinden in 2013 in Zuid-Afrika. ENEP is breder georiënteerd en legt meer nadruk op het netwerken tussen de leden van de aangesloten nationale associaties. ENEP heeft in 2012 een Life+ aanvraag ingediend bij de EU. Momenteel onderzoekt ENEP de mogelijkheden voor het introduceren van een beroepscode (of certificaat) voor milieuprofessionals.

TIJDSCHRIFT MILIEUBelangrijk visitekaartje van de VVM is Tijdschrift Milieu. Zoals gebruikelijk verschenen er in 2012 acht edities.

Milieu volgt de ontwikkelingen in het milieuveld op de voet, met als apart katern het Dossier met semi-wetenschappelijke artikelen. Voor het eerst is dit jaar met thema’s gewerkt; veelal gebeurde dit in goede samenwerking met secties. Water was het onderwerp van de jaarlijkse special; dit nummer is gepresenteerd op een symposium in het Arnhemse Watermuseum. Leden kunnen door in te loggen op de VVM-site alle gepubliceerde artikelen downloaden, ook van eerdere jaargangen.

Milieu heeft een actieve redactie en kent daarnaast een redactie-adviesraad. De laatste is afgelopen jaar versterkt met de komst van Jacqueline Cramer, Carolien Kroeze, Louise Vet en Kristof de Smet. Teruggetreden is Peter Builtjes.Helaas is op 16 augustus redactievoorzitter Leo Jansen (78) over-leden. Voor de VVM is Leo Jansen van onschatbare waarde geweest bij de ontwikkeling van Milieu tot het blad wat het nu is. Hij was niet alleen een plezierig en vakbekwaam voorzitter, maar ook een enorme kennis- en inspiratiebron.

1Februari 2012 nr 1

Februari 2012, nr. 1

Help plastic afval de

zeeën uit

Klimaat

Staatsecretaris

Joop Atsma:

‘Klimaat-beleid ligt op koers’

De echte kosten van elektriciteit

Groen gas luchtbel doorgeprikt

29-01-13 11:19

Milieu Dossier:

Gezondheids-effecten stedelijk verkeer in nieuw perspectief

Aan de slag met circulaire economie

Rio+20 langs de meetlat

September 2012, nr. 5

Besparen zonder

te betalen

Zonne-energie

29-01-13 11:07

VVM MilieuDossier:

Groene leef-omgeving bespaart

Duurzame educatie voor de toekomst

Klimaat-beleid voor mobiliteit

April 2012, nr. 2

Schone groei geeft

Rotterdamse haven lucht

Biobased Economy

29-01-13 11:21

Tien one-liners voor het lucht-beleid

Potentieel warmte-netten ongekend groot

Verzilveren natuurbaten krijgt handen en voeten

Oktober 2012, nr. 6

Duurzame landbouw –

verlaat de loopgraven

Duurzaam Ondernemen

29-01-13 11:09

Natte natuur, droge voeten

Milieu Dossier:

Klimaat- verandering en water-kwantiteit

Dweilen met de kraan open

November 2012, nr. 7

Water - onmisbaar,

mooi en gevaarlijk

Water

Water - onmisbaar,

mooi en gevaarlijk

Natte natuur, droge voeten

Milieu Dossier:

Klimaat- verandering en water-kwantiteit

Dweilen met de kraan open

November 2012, nr. 7

Water - onmisbaar,

mooi en gevaarlijk

WaterSPECIAL

29-01-13 10:56

MilieuDossier:

Biodiver-siteit komt op agenda bedrijven

Het wordt druk in de ondergrond

Schoon licht voor Afrika

Juli 2012, nr. 4

Lokaal Wérkt,

zo doe je dat!

Afval

29-01-13 10:00

Tijdschrift Mileu, december 2012

Natte natuur, droge voeten

Milieu Dossier:

Klimaat- verandering en water-kwantiteit

Dweilen met de kraan open

November 2012, nr. 7

De groene

klimaatgordel

Water

Milieu- professional: roeping of beroep?

Milieu Dossier:

Kapitalisme en milieu- onderwijs

Energie-transitie: van woorden naar daden

December 2012, nr. 8 Kosten en baten

29-01-13 10:05