Хүчин зүйлсийн зах зээл

Зах зээл

Бүтээгдэхүүн үйлчилгээний

зах зээл

Хүчин зүйлсийн зах зээл

Хөдөлмөрийн зах зээл

Капиталын зах зээл

Газрын зах зээл

Хүмүүсийн хязгааргүй өсөн нэмэгдэх шинж чанартай хэрэгцээг хязгаарлагдмал нөөц-өөр хэрхэн оновчтой хангах вэ гэдэгт ЭЗО-н гол зорилго чиглэнэ.

Энэхүү нөөцөд дараах зүйлс хамаарна.

• Хөдөлмөр \ажиллах хүч\

• Капитал

• Газар

• Аж ахуй эрхлэх ур чадвар \менежмент\

Үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлсийн онцлог

Үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлсийн эрэлт нь түүнийг ашиглаж хийсэн бүтээгдэхүүний эрэлтээс үүсмэл шинжтэй. Хүчин зүйлсийн үнэ нь дараах асуудлуудыг шийдэж байдаг. Үүнд:

- Зардал, өртгийн талаар баримтлах бодлогыг зөв тогтоох

- Нөөцийг оновчтой хуваарилах

д\д Хүчин зүйлс

Үнэ

1 Хөдөлмөр Цалин

2 Капитал Төлбөр

3 Газар Рент

4 Менежмент Ашиг

Хөдөлмөрийн зах зээл

Хөдөлмөрийн зах зээл дээр нийлүүлэлтийг хувь хүн хийх ба эрэлтийг пүүс, компаниуд үүсгэнэ. Хөдөлмөрийн үнэ буюу ажиллах хүчний өртгийг цалин гэнэ. Wage

Хөдөлмөрийн зах зээлийн тэнцвэр нь түүний эрэлт, нийлүүлэлтийн харилцан үйлчлэлээр тодорхойлогдоно.

Хөдөлмөрийн зах зээлийн тэнцвэр

W

LL1

W1A

0

SLDL

L Labor

W Wage

DL Хөдөлмөрийн эрэлт

SL Хөдөлмөрийн нийлүүлэлт

W1 тэнцвэрт цалин

L1 Тэнцвэрт хөдөлмөрийн тоо хэмжээ

Productivity Бүтээмж

Product Бүтээгдэхүүн

Land Газар

Хөдөлмөрийн зах зээлийн онцлог

Хөдөлмөрийн үнэ буюу цалинг авч үзэхээс гадна ажилчны бүтээмжийг чухалчлан үздэг. Хөдөлмөрийн бүтээмж нь нэгж хугацаанд үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүний тоо хэмжээгээр тодорхойлогдоно.

Хүний хөдөлмөрийг ашигласны төлөө түүний тоо, чанарт нийцүүлэн төлөх мөнгөн төлбөрийг цалин гэнэ.

Нэрлэсэн цалин гэдэг нь тодорхой хугацаанд хийсэн хөдөлмөрийнхөө төлөө авч буй мөнгөн төлбөрийн дүн юм

Бодит цалин гэдэг нь нэрлэсэн цалингаараа худалдан авч чадах бүтээгдэхүүний тоо хэмжээ юм.

цалин

Нэрлэсэн цалин

Бодит цалин

Хөдөлмөрийн зах зээл

W

LL1

W1

A

L2L3

W2

FE

0

SLDL

Газрын зах зээл

Газрын зах зээлийн тэнцвэр нь газрын эрэлтээс хамаарна. Газрын эрэлтэнд доорх хүчин зүйлс нөлөөлнө.

- Газрын үржил шим

- Байршил

- Газрын хэвлийн нөөц

Газрын нийлүүлэлт тогтмол байна.

Газрын зах зээлийн тэнцвэр

R

LandL0

SD

R1

Газрын зах зээлийн онцлог

- Газрыг орлох нөөц байхгүй

- Газрын хэмжээг нэмэх боломжгүй

- Газар нь хөдөлгөөнт бус нөөц

- Газрыг хэн ч үйлдвэрлэн бүтээж чадахгүй

- Газрын хэсэг бүр нь чанараараа харилцан

адилгүй

Монгол улсын газрын нэгдмэл санг зориулалтаар нь хэсэгт хуваана. Үүнд:

- ХАА-н газар

- Хот, тосгон, бусад суурин газар

- Зам, шугам сүлжээний газар

- Ойн сан бүхий газар

- Усны сан бүхий газар

- Тусгай хэрэгцээний газар

Капиталын зах зээлийн тэнцвэр

v

KK1

V1A

0

SD

Анхааран сонссон та бүхэнд баярлалаа