MULTİTRAVMALI HASTADA İLK YARDIM

MULTİTRAVMA

Birden fazla organ sistemini ilgilendiren travmalardır

Trafik kazaları

Yüksekten düşmeler

Ateşli silah yaralanmaları

Delici-kesici alet yaralanmaları

MULTİTRAVMADA İLK YARDIM HEDEFLERİ

Hastaya sistemik ve standart yöntemlerle yaklaşmak

Travmanın majör ve minör hasarları için yapılacak bakımı

birleştirmek

Sağ kalımı artırmak

Sakatlık oranlarını en aza indirmek

TRAVMALAR

45 yaş altı kişilerde tüm dünyada 1. ölüm nedeni

TRAVMA ÖLÜMLERİ

İLK BİRKAÇ DAKİKA

Kalp yaralanmaları

Büyük damar yaralanmaları

Beyin yaralanmaları

Omurilik yaralanmaları

Tüm ölümlerin %50’si birkaç dakika içinde ve olay yerinde

Koruyucu önlemler!!!

TRAVMA ÖLÜMLERİ

İLK BİRKAÇ SAAT

Subdural, epidural hematom

Hemotoraks, pnömotoraks

Karaciğer, dalak rüptürü

Pelvis fraktürleri

Tüm ölümlerin %30’u birkaç saat içinde

ALTIN SAATLER!!! İYİ MÜDAHALE İLE SAĞ KALIM

TRAVMA ÖLÜMLERİ

GÜNLER-HAFTALAR İÇİNDE

Ciddi kafa travmaları

Sepsis

Çoklu organ yetmezliği

Tüm ölümlerin %20’si günler içinde

İyi ve etkin yoğun bakım tedavisi

MULTİTRAVMALI HASTAYA YAKLAŞIM

Hazırlık

Triaj

Birincil bakı (AcBCDE)

Resusitasyon

İkincil bakı (tepeden tırnağa)

Tanısal çalışmalar

Kesin tedavi ve bakım

HAZIRLIK

Hastane öncesi travma sistemi

Ambulans

Paramedik, İtfaiye

İlk yardım ve kurtarma bilgisi

Hastane travma sistemi

Bölge Travma Merkezleri

Travma timi, cerrahi kapasitesi?

Acil Servis, Acil Tıp Sistemi?

TRİAJ

Hastaların eldeki kaynaklara bağlı olarak tedavi önceliklerine

göre ayrılması işlemi

Dinamik bir süreç

Hastane öncesi alanda

Ambulansta

Acil serviste

BİRİNCİL BAKI (AcBCDE)

A (Airway) : Havayolu güvenliği

c (Cervikal) : Boynun güvenliği

B (Breathing) : Solunum kontrolü

C (Circulation) : Dolaşım ve kanama kontrolü

D (Disability) : Kısa nörolojik değerlendirme

E (Exposure) : Hastanın tamamen soyulması

A - HAVAYOLU

Havayolu açıklığının sağlanması

En sık dilin geriye kaçması

Trakeal, laringeal, servikal

yaralanma var mı?

A - HAVAYOLU

Yabancı cisimler

temizlenir

Kusmuk, kum,…

Takma diş varsa çıkarılır

Görünen kanama odağı

varsa kontrol edilmeye

çalışılır

ÇENE İTME (JAW-THRUST)

AIRWAY YERLEŞTİRİLMESİ

c - SERVİKAL

Muhtemel boyun yaralanması için boynun sabitlenmesi

Servikal kırıktan şüphelen

Boyun ağrısı olması

Boyun arkasında şişlik, şekil bozukluğu olması

Bilincin kapalı olması

Alkol komasının olması

Büyük ek yaralanma, özellikle ilk 2 kaburga kırığı olması

BOYUNLUK TAKILMASI

B - SOLUNUM

Solunumun değerlendirilmesi ve desteklenmesi

Göğüs hareketleri

Penetran yaralanmalar

Trakea deviasyonu

Hızı, derinliği, tipi

Cilt altı amfizem

Akciğerlerin eşit katılımı

B - SOLUNUM

Gerekliyse oksijen desteği

verilir

Solunum yoksa maskeli

ambu ile destek verilir

Entübasyon için hasta

değerlendirilir

B - SOLUNUM

C – DOLAŞIM/KANAMA

Dolaşım değerlendirilir ve kanama kontrolü sağlanır

Nabız kontrol edilir

Derinin rengine bakılır

Tansiyon ölçülür

Dıştan görünen

kanamalara tampon yapılır

KANAMA KONTROLÜ

D – NÖROLOJİK DEĞERLENDİRME

Kısa şekilde sinir sistemi fonksiyonları değerlendirilir

Bilinç

Pupil çapları

Işık refleksleri

Kol ve bacakların

hareketleri

E – ELBİSELERİN SOYULMASI

Olası tüm yaralanmaların saptanması hedeflenir

Tüm giysiler soyulur

Sırt, kalça, genital bölge gibi

gözden kaçabilecek yaralanma

alanları ayrıntılı olarak

muayene edilir

ATELLEME

ATELLEME

ATELLEME

SIRT TAHTASI

ŞOK PANTOLONU