pwsz kalisz: sieci komputerowe - wykłady (ocr)

8/15/2019 PWSZ Kalisz: Sieci Komputerowe - Wykłady (OCR)

http://slidepdf.com/reader/full/pwsz-kalisz-sieci-komputerowe-wyklady-ocr 1/534

Defnicja• Sioć komputerowa - zbiór komputerów i

innych urządzeń połączonych ze sobąkanałami komunikacyjnymi Siećkomputerowa umo!"iwia wzajemneprzekazywanie in#ormacji oraz

udost$pnianie zasobów własnych mi$dzypodłączonymi do niej urządzeniami% tzw&punktami sieci&

• Sieć komputerowa to mediumumo!"iwiające połączenie dwóch "ubwi$cej komputerów w ce"u wzajemne'okomunikowania si$



Defnicja• (ówimy% i! dwa komputery są ze sobą

połączone% je)"i mo'ą wymieniać mi$dzysobą in#ormacje Do wymiany in#ormacjimo'ą słu!yć przewody miedziane%)wiatłowody% mikro#a"e% podczerwień "ubsate"ity komunikacyjne



Sieci rozproszone*zym ró!nią si$ systemy rozproszone od

sieci

komputerowych+• , systemie rozproszonym zbiór

komputerów sprawia d"a u!ytkownikawra!enie jedne'o% spójne'o systemu

• rzykładem systemu rozproszone'o jest ,,, .,or"d ,ide ,eb/% w którejka!dy e"ement wy'"ąda jak dokument

• , sieci komputerowej spójno)ć nieistnieje 0!ytkownicy mają kontakt z#aktycznymi urządzeniami% a dopierosystem powoduje% !e komputerysprawiają wra!enie spójnej cało)ci

1istoria sieci i 2nternetu, 3456 roku w Departamencie 7brony 0S8 powstajea'encja D89 8% .an' / De#ence 8ctoanced 9esearch

rojects 8'ency :adaniem a'encji byłoopracowywanie nowych techno"o'ii in#ormatycznychd"a ce"ów wojskowychrojekt '"oba"nej sieci komputerów opisał w 34;< roku

= 0ck"ider >wórcy koncepcji 2nternetu jest au" ?aran%

który w 34;@ roku opub"ikował 3@-tomową prac$%b$dącą projektem wytrzymałych% rozproszonych siecicy#rowych transmisji danych% zdo"nych przetrwaćprzewidywaną wówczas 222 wojn$ )wiatową%wykonanym na z"ecenie 8merykańskich Sił :brojnych



1istoria sieci i 2nternetu@4 paAdziernika 34;4 roku na 0niwersytecieBa"i#ornijskim w Cos 8n'e"es% a wkrótce potem w trzechko"ejnych uniwersytetach zainsta"owano w ramach

eksperymentu fnansowane'o przez 89 8 .an'8d anced 9esearch roject 8'ency - a'encjaprzekształćEFG i D89 8/% zajmującą si$koordynowaniem badań naukowych potrzeby wojska%pierwsze w$zły sieci 89 8HI> - bezpo)rednie'o

przodka dzisiejsze'o 2nternetuIksperyment miał zbadać mo!"iwo)ć zbudowania sieakomputerowej bez wyró!nione'o punktu centra"ne'o%która mo'łaby #unkcjonować nawet pomimouszkodzenia pewnej jej cz$)ci ,szystkie istniejące do

tej pory sieci zarządzane były przez jeden 'łównykomputer% które'o awana pozbawiała mo!"iwo)ci pracycałą sieć Sieć taka me nadawała si$ do dowodzeniaarmią podczas wojny% 'dy! 'łówny w$zeł sieci byłbypierwszym ce"em ataku przeciwnika ostanowiono

wi$c wypróbować zaproponowaną ki"ka "at wcze)niejprzez au"a ?arana% pracownika 98HD *orporation%koncepcj$ siea rozproszonej

>wórcy 2nternetu*"aude Shannon .343;-@<<3/'W w MrT piio"#kuje prac$ma'isterską% y oka"ana jako

najdonio)"ejsza praca JsrjtFFFFF wtostom K Symbo"ic 8na"ysis '/ só&tf Kwrtcton' 7ircurtsL% w której twórEEmat y/f&mi 6E=owy p# EełacEnikówcy#rowyJL3to •/**&** */VM Wtot&a Ar ktyrr* *'/ 'ts/wjst 'AT0, Vk ‘sMM* W A K 2(emrtc+ LE'/r!w"jtf/r

' fmmrm# wr$*r wj ojr#o EEwrEEJ MF J3FrF o '*%*&r* w&w* i 'f*r ( ) m

pmfaitóm&amm (n%i

to JE,#ł,ii MF yytwu tN3 bitowi

O i#t#wf)+*tr skr/io >arnin B( "aryrti F** $/

>wórcy 2nternetu*"aude Shannon .343;-@<<3/

34P6 w (2> pub#ckuje prac$ma'isterską praca okrei"ana jako

najdonio)"ejsza praca ma'isterskaw historii% J Symbo"FQ 8na"ysisot 9e"ay and Sw#chm' RrcutsL% w której tworzymatematyczne podstawy bodowy przełącznFówcy#rowych34 < powstaje praca doktorska 8n 8"'ebra #or

>heoretica" ReneticsL34 ; pubkkuje prac$ 8(a"hematica" >heory o#*ommumcationF odstawowym wyn#ciem pracybyło udowodnienie% ze mo!na transmitować dane ookEei"onej wie#cosa z dowo"nie małymprawdopodobieństwem bł$du

Byt twórcy idei reprezentowania danych zapomocą 1 i 0 (bitów). Byt również twórcą ideiwyrażania szybkości transmis i danych wbitach na sek!nd"#

>wórcy 2nternetuau" ?aran .34@;-@<33/

0rodzony w o"sce% w Rrodnie34;3 F 34; pub"ikuje seri$ 33 prac7n Distnbuted *ommunicationsLL

race te po)wi$cone są architekturze bezpiecznejrozproszonej komunikacji .sur i ab"e*ommunications networks/

race au"a ?arana zainspirowały 9oberts a iB"einrock a do zastosowań rozproszonejarchitektury w sieci 89 8HI>

>wórcy2nternetuCeonard B"einrock ur34P, 3454 roku otrzymał stopieńma'istra a stoper doktorski w 34;Pr w (#>Hajbardziej znana jest je'o wczesna pracza dotyczącateon ko"ejek która zna"azła zastoscwama w wie"u dz-edznadT w tym jako k"uczowa% matematyczna podstawaprzełaczar a paEetow -podstawowej techniki 2nternetu

=e'o pierwszym wkładem na tym po"u óEa pracadoktorska z 34;@ rU wydana w #ormie ,stą!kowej w 3V r póAnej opub"ikował szere' da"szych prac z tejdziedzrrE =e'o teoretyczna praca dotycząca trasowanahterarchczne'c z korca a" 6< % napisana wspó"nie z je'ostudentem Waroukiem Bamounem% ma k"uczoweznaczenie w zarządzanu współczesnym 2nternatem7de'rał te! istotną ro"e w rozwoju 89 8HI> je'oła#coratorur w ?ce"er 1a""% w 0*C8 było jednym zdwóch pierwszych w$złów 89 8HI>u obrK Stan#ord9esearch 2nstitute .S92/% "aboratorum DouJasaIr'e#certa

>wórcy 2nternetuSte e *rocker ur 34

,spółtwórca protokołówkomunikacyjnych w sieci89 8HI>

,spółtwórca wydawnictwa 9eXuest tor *ommerF * -r. ,komentarze/

8utor pierwsze'o 9W*L

zbiór te i z y oraz or1a tza /p/ 2 Wr3tmifm rr44 5ow6emora 73m zwi8za y z 5 ter etema:7y z i ma przypisa y 3r;atow/ f3rrei3:ywa y przy wszetk9 o7 e3e ar/t m <fry; ej je7 ak iektóre z i zosta=y pó> ejpr/ers/iatr/ e w FE

sie iowe, p opis w6kszoso pop aro/ t,.&*&/** //AMpierwot ie opisa y w=as e w ?f@



>wórcy2nternetuSte e *rocker ur 34

,spółtwórca protokołówkomunikacyjnych w sieci89 8HI>,spółtwórca wydawnictwa 9oXueY" "or *omment .9W* -

z an' pro)ba o komentarze/

8utor pierwsze'o 9W* F

r te i z y oraz or1a iza yj y 7ok3me tów maj8 y form6ora 73m zwi8za y z 5 ter etem oraz sie iami komp3terowymi

9a:7y z i ma przypisa y 3 ikatowy 3meri7e ty;ka yj y, zwyk e 3:ywa y przy wsze ki

o7 iesie ia Bok3me ty me maj8 mo y okja ej, je7 ak iektóre z i zosta=y pó> iej przekszta= o e wo; ja e sta 7ar7y sie iowe, p opis )/i6kszoC i

pop3 ar y protoko=ów sie iowy zosta= pierwot ieopisa y w=aC ie w DE@



Z,spółtwórca sieci 8 J8HI>0czestniczył F cowstawarmjprRtcFoiu &* t 2 od samycłi je'owiatko*

>wórcy2nternetu =on oste" .34 P-344[/ \F F ]wsprawacłi związanych ̂ ^wndwa adresów internetowychyc#t zasłu' na"e!yt#tnej struktury nazw domen - w szcze'ołrosato on a#cy dae#c nazwy krtejrych coddcrerkrocza i uk_dac ery na bardzN szcze'ółówF donajbardziej o'oMnejie pierwszej wersp protokołu (> i je'onast$pcy S(>ster 3 u autor-atycznych serwerów 7#łS iwprowad#cene ne'o DHS

'c za 'łówne'o `wcrce ocdwaiin 2nternetu



>wórcy 2nternetu =on oste" .34 P-344[/Z,spółtwórca sieci 89 8H I>0czestniczył w powstawaniu protokołu

>* i 2od samych je'o początkówSpecja"izował si$ w sprawachzwiązanychz usta"eniem nazewnictwa adresówinternetowych

Do je'o najwi$kszych zasłu' na"e!yQ

ymy)"enie o'ó"nej struktury nazw domen - w szcze'ó"no)ci toproponował% aby dzie"ić nazwy ko"ejnych poddomen kropkaj

adresy od domeny najbardziej szcze'ółowejdo najbardziej• :aproponowanie pierwszej wersji protokołu(> i je'o nast

ymy)"enie systemu automatycznych serwerów DHS i wprawprotokołu zwrotne'o DHS%

osób uwa!a 'o za 'łówne'o twórc$ podwa=m 2nternetu

>wórcy 2nternetuO"nton *erł ur 34 P

t, *(M7 w 2totense8ctoanced 9esean h 3TmjtFta 8ijency w "atach 1(

3<20 *o"t wspó"nie E9obertem (inom ode'rałk"uczową ro"$ wopracowaniu protokołumode"u >* E2*wt pracuje nad 2nteip"anetary rotoco" .2nternetmi$dzyp"anetarny/ który ma by# standardemratSowo "aserowej komurokaXi mi$dzyp"anetarnejodpornej na i"e'iai"acj$ sy'nału



>wórcy 2nternetuOinton *er# ur 34 Pczasie pracy w De#ense

8ctoanced 9esearch rojects8'ency w "at%ich 346;-34[@*ert wspó"ne z 9obertemBahnem ode'rał B"uczowa ro$"w opracowaniu protokołumode"u >* 2*ert pracuje nad 2nterp"anetary rotoco" i 2nternetmF$ #cyptan ta#>>yK który ma byc standardem

radiowo-"aser owej omunFacj JedriQ iJFLJ odpornej nade'radacją sy'nału

>wórcy2nternetu9obert Bahn ur 34P[, czasie pracy w De#ense8d anced 9esearch rojects8'ency wspó"nie z Omtonem*er#em ode'rał k"uczową ro"$ wopracowaniu protokołu mode"u

>* 2

racował w frmie ?o"t ?eranek and Hewman 'dziebył odpowiedzia"ny projektowanie 89 8HI> pierwszejsieci z przełączaniem pakietów, 346@ roku na kon#erencji 2nternationa" *omputer*ommumcatiom^ *on#erence w ,aszyn'tonie

zademonstrował działanie L(oci 8p

.sieci łączącej <hostow/kre)"ił zasady d"a modełu protokołu >* QF *onnecti ity F dowo"na siec mo!e

być połączona z bram$ .'ateway/%tion F me b$dzie centra"ne'o punktu zarządzania i

Irror 9eco ery za'ubione pakiety powinny byc nr aer

4/ Desi'n - me sąwyma'anJ(J(Jbudow e podłączyć 'odo

>wórcy 2nternetu9obert Bahn ur 34P[

Z, czasie pracy w 0e"onse8d anoed 9esearch rojectg8'enoy wspó"nie z Ointonem*ertom ode'rał k"uczowy ro"e w

opracowaniu protokołu mode"u >* E2racował w frmie .k/"" 9eranek and Hewman% 'dzietrE odoowedz a n projektowanie 89 8HI>%pierwszej sieci z przełamałem paktów, 3 rłE roku na kon#erencji 2nternationa" *omputer*ommuncakr *on"oronco w ,ar zynXtomozademonstrował działań e siec 8 8(I> .S27*2

łączącej < bontów/kroi"i` zasady d"a mode"u protokołu >*3 Het,ork *onnec"i ity - dowo"na siećmo!e byc połamora poprzoz bram$2'atoway/% Distnbution me b$dzie centra"ne'o punktu zarzadzana L-rrrNi

Irror 9eco ory zaXubiono pakiety powinny być retransmitcware ?"ack ?o Desi'n • me są wyma'ane !adne

zmiany G budowie komput'uJby podłączyć 'odo siea

>wórcy 2nternetu9obert Bahn ur 34P[

, czasie pracy w De#ense8d anced 9esearch rojects 8'encywspó"nie z Ointonem *er#emode'ra` k"uczową ro"$ w

opracowaniu protokołu mode"u >* E2

#`G i

racował w frmie ?o"t ?eranek and Hewman% 'dziebył odpowiedzia"ny projektowanie 89 8HI>%pierwszej sieci z przełączaniem pakietów, 346@ roku na kon#erencji 2nternationa" *omputer*ommumcation *on#erence w ,aszyn'toniezademonstrował działanie sieci 89 8HI.sieci łączącej < hostów/7kre)"ił zasady d"a mode"uprotokołu >* Q3 Het,ork *onnecti ity - dowo"na sieć mo!ebyc połączona z mną poprzez bram$ .'ateway/

istribution - me b$dzie centra"ne'o punktu zarządzania i kontro"irror 9eco ery - za'ubione pakiety powinny być retransmitowane

?"ack ?o Desi'n F me są wyma'ane !adnezmiany w budowie komputyJby podłączyć 'o dosieci



>wórcy 2nternetu >im ?erners-Cee

tL=Enawany jest Ea twórcy j$zyka 1>(C, 34[4 wykpił z propozycjao'ó"no)wiatowe'o prostu oparte'o

na hipertekicio • nazwane'o ,or"d,ide ,eb%Hapicał twój pierwszy serwer nazwany po prostu 1>> D ipierwsza ap"ikacja k"iencka% L,or"d,ide,ebL prze'"ądarką iedytor hipertekstu typu , S2, R działaj w irodowiskuHe >Yłep , 344 roku >im ?erners Cee powołał do !ycia

7r'anizacj$ ,P* wCaboratorium 2n#ormatyki w 2nstytucie >echno"o'ii(assachusetts .(2>/ 7d tamtej pory jest dyrektorem ,or"d,ide ,eb *onsortwm

>wórcy2nternetu?ob (etca"#eur 34 ;

=est twórcą Ithernetu i

współzało!ycie"em frmy P*om, @<<4 P*om został przej$ty przezfrm$ 1 za @ 6m"d do"arów



:astosowanie sieci w frmie+a cz"stsza potrzeba ,rm estwspó-!żytkowana zasobów# które o ce$em

est !dost"pnianie pro ramów# sprz"t! orazdanych !żytkown/om w siea ,rmowe)#nieza$eżnie od poto ema i zasob! dane o!żytkown/a te siecirzyk-adowym# na cz"ście wykorzystywanymzasobem sieo est dn/arka sieciowa# !żywanaprzez r!p" pracown/ow b!ra 2nrry przyk-ad to

wspó-!żytkowanie m$ormac i danych.$ane na cz"ście przechowywane sa nakomp!terach posiada ących d!ża iocob$iczeniowa zwanych serwerami 2erweryz$oka$izowane sa na cz"ście centra$nie i!trzymywane przez adrmstra$ora system!.

3soby korzysta ące z tych danych korzysta ąna cz"ście z prostszych komp!terówbi!rowych i zwani sa k$ientami



@? .an' ?usiness to ?usiness/ jest to zespó- re$ac i pomi$dzyQ

,rmą a innymi ,rmami 4po)rednikami

dostawcami# dystryb!torami

p!nktami sprzedaży iświadczenia !s-! orazinnymi partnerami

biznesowymi.



?@?,ymiana hand"owa pomi$dzyuczestnikami w mode"u ?@? odbywa si$'łównie na dwa sposoby% poprzezQ• rynek wertyka"ny .pionowy/ - jest to

wymiana hand"owa w obr$bie jedne'o

sektora% bądA bran!y%• rynek horyzonta"ny .poziomy/ - są to

transakcje hand"owe pomi$dzy frmami z

ró!nych bran!



@* .an' ?usiness to *ustomer/B56 to wykorzystanie środkówe$ektronicznych do zawierania transakc i

pomi"dzy sprzedawcami a k$ientamiindywid!a$nymi.o$e a na sprzedaży prod!któw przez,rmy kons!mentom. 3be m! e wsze$kie

aspekty e$ektroniczne o biznes! nap-aszczy7nie kontaktów z indywid!a$nymik$ientami poprzez8M9M (M!$ti$e:e; Marketin 4 czy$i

wie$opoziomowe systemy sprzedaży).

a!kc e internetowe.sk"epy internetowe

a$iczna sprzedaż !s-! (np. rezerwac a bi$etów# hote$i)

7r'anizacje

opracowujące iokre)"ającestandardy sieci

:adania or'anizacjiQ• 7pracowanie fzycznych i #unkcjona"nych

standardów sprz$tu wykorzystywane'o dobudowy sieci% tj Q routerów% switchów% kartsieciowych% złącz% kab"i sieciowych• 7pracowywanie standardów kodowaniasy'nałów w sieciach komputerowych

• 7pracowanie standardów działaniaap"ikacji sieciowychQ. starróydy str!kt!ry transmitowanych

danych8 protoko-y seoowe a$ orytmy

d$a s!m kontro$nych# a orytmyncmpres* i katowana danych#< orytmy krypto ra,czne

to wymiany= danych miedzy ap$ikac ami swocwymi 4kota



7r'anizacje


:adania or'anizacjiQ• 7pracowanie fzycznych i #unkcjona"nych

standardów sprz$tu wykorzystywane'odo budowy sieci% tj Q routerów switchówkart sieciowych% złącz% kab"i sieciowych• 7pracowywanie standardówkodowania sy'nałów w sieciach

komputerowych7pracowanie standardów działania ap"ikacji st standardy struktury transmitowanych

danych sieciowe% a"'orytmy d"a sumkontro"nych a"'ryJry kodowania danych%a"'orytmy krypto'rafcznezasady wymianydanych procesykomunikacyjne



7r'anizacje


8HS2 - 8merican Hationa" Standards 2nstituteI" 8 F I"ectronic 2ndustries 8""ianoe

28? - 2nternet 8rchitecture ?oard28H8 - 2nternet 8ssi'ned Humbers 8u#tority2*8HH • 2nternet *orporation tor 8ssi'nedHames ar+d H umwrs2III F 2nstitute o# I"ectrica" and ItectroncIn'rneets2S7 - 2nternationa" 7r'amzation "orStenc#erizafcF2S7* - 2nternet Society

2>0-> F 2nternationa" >e"ecommun raw Hk*s 7(R -7bject (ana'ement Rroyp 9W* - 9eXuest #or*omments ,P* - ,P *onsortium

7r'anizacje


/+2> ? /merican +ahonai2tandards ins@!to A>/ 4A$ectronc >nd!stries /iance >/B ? >nternet /rchr*ed!rBoard>/+/ 4 >nternet /ss<ed+!nbers /!ttdy

&C/Dn 4 mi"rr"* @EF$FG B0nHor /ss! r<o>AAA >nstt!$e of A$ednca$and Atectonc

V \ -Ji- ] ] r i i-i %

,15 D

>23 4 >nternationaI 3r anzaiontor 2t dwa*cy >236 I >nternet2oaetyT I rtwiow$ T eIeco<nCw<ors

7(R - 7bied (ana'ement7ar %G6 J %eK!est $or

6oromerts D 6 4 D6onsort!n



7r'anizacje


+2> F 8merican Hationa" S"andards 2nstitute

owstała w 343[ roku oczątkowo działała pod nazwą8merican In'meerin' Standards *ommittee .8IS*/% w34@[ roku zmieniła naEw$ na 8merican S"andards8ssociation .8S8/ Hazwa obecna jest noszona przez t$instytucj$ od 34;4 roku> za m! e si" wsze$kimi normami techno$o icznymi od normusta"ających skład as#a"tu na dro'ach po obowiązującysposób Bodowania "iter w komputerach 0sta"anie normodbywa si$ w zospołach roboczych w którychuczestniczyć mo'ą wszyscy zainteresowani członkowie8HS2 Hormy zatwierdza przez 'łosowanie 8HS2Ls ?oard*ommittee #or *on#ormity 8ssessment% w której zasiadapo jednym przedstawicie"u z ka!dej zrzeszonejor'anizacji

HS2 oprócz usta"ania normwewnątrzkrajowych stara si$ tez tałt norm

mi$dzynarodowych 2S7 poprzez członkostwow t



7r'anizacje

opracowujące iokre)"ające standardysieci

/+2> - 8merican Hationa" Standards 2nstitute

owstała w 343[ roku oczątkowo działała podnazwą 8merican In'ineerin' Standards*ommittee .8IS*/% w 34@[ roku zmieniła nazw$

na 8merican Standards 8ssociation .8S8/Hazwa obecna ^est noszona przez t$ instytucj$od 34;4 roku/+2> za m! e si" wsze$kimi normamitechno$o icznymi od norm usta"ających skład

as#a"tu na dro'ach po obowiązujący sposóbkodowania "iter w komputerach 0sta"anie normodbywa si$ w zespołach roboczych% w ktoiychuczestniczyć mo'ą wszyscy zainteresowaniczłonkowie 8HS2 Hoimy zntwiordza przez

'łosowanie 8HS2Ls ?oard *ommittee "orSontotmity 8ssessmont% w której zasiada po jednym przedstawicie"u zkarte" meszontj or'anizacji

(( 8mt ustatawa wm wew ątrzkrajowych%stara si$ tez wpływać na (m 3[poprzez członkostwo w tej or'anizacji



7r'anizacjeopracowujące iokre)"ające

standardy sieci/+2> F 8merican Hationa" Standards 2ns"itute

7d 34[6 8HS2 odpowiada za standardy techno"o'u

in#ormatycznych opracowywanych przez 2S7E2I* =oint >echmca" *ommittee

2trony kodowe /+2>

(icroso#t u!ywa okre)"enia strony kodowe 8HS2&.an' =lHS2 cod$ pa'e / na okre)"enie [-bitowychstron kodowych u!ywanych przez inter#ejs'rafczny ,indows i starsze ap"ikacje 7kre)"enieto jest my"ące% 'dy! te strony kodowe me są

normowane przez 8HS2% w rzeczywisto)ci niektórez nich są cz$)ciowo .w ró!nym stopniu/ z'odne zkodowamami 2S7 [[54

standardy sieciA>/ - I"ectronic 2ndustries 8""iance

7r'anizacja hand"owa zrzeszająca producentów

przemys-! e"ektroniczne'o w Stanach:jednoczonych I28 jest akredytowana przez8HS2 Le -ównym ce$em est pomoc wopracowywani! i rozwo ! standardówdotyczących cz"ści i komponentówe$ektronicznych# e$ektroniki!żytkowe # danych w *ormiee$ektroniczne # te$ekom!nikac i ibezpiecze stwa korzystania z

>nternet!.:nane standardy opracowane przez I28 toQ 9S-36< d"asy'nałów wideo. 9S-@P@ .najpopu"arniejszy obecnie portszere'owy typu 63M)# I28- @@ 9S- 4% I28- [5 d"a

szere'owe'o przesyłu danych




standardy sieci>/B 4 >nternet /rchitect!re Board

Techniczne cia-o zarządzane

>nternetem# sk-ada ące si" z dwóchpodstawowych r!p roboczych8

? >nternet %esearch Task Gorce(>%TG)# bada ąca nowe techno$o ie.

? >nternet An meerm Task Gorce(>ATG)# za m! ąca si"opracowywaniem standardów.

N-owno zadania 28?Q? zarządza techniczną stroną rozwo !

>nternet!? odpowiada za prace wydawnictwa

%G6

? nadzor! e prace >nternet /ssi ned+!mbers /!thority (>/+/).




standardy sieci>/+/ I >nterne$ /ssi ned +!mbers/!thonty

3r anizaKa# która wy-oni-a si" z >nternetAn meerm Task Gorce $$ATG) w ce$!zaprowadzenia porządk! w nazwach domen iadresach > komp!teraI przy-ączonych do

>nternet!podstawie !mowy z rządem @2/ obowiąz! ącewiekszosc codzienne cy przy przyznawani!n!merów > oraz zarządzani! domenamia wyzsze o poziom! zosta-a ostatecznie

przekazana 2*8HHktóre ytonomiczną cz"ścią est w-aśnie 28H8Oo zada 28H8na$eży obecniemp zarządzanie domenami na wyższe o poziom!oraz o o$ny nadzór nad 9aniem mechanizm!O+2. 28H8 zarządza również !s-! ą Dhoes

P m! n!merac i i nazewnctwa

standardy siecit \ \ >/+/ ? >nternet /ssi ned +!mbers/!thonty

3 arązac a. która wy-oni-a si" z>nternet An meerm Task Gorce .2I>W/ wce-! zaprowadzenia porządk! wnazwach domen i adresach >komp!terówprzytoczonych do >nternet!

+a oodstawie !mowy z rządem @2/obowiąz! ące wiekszosc codzienne<ac: Orży przyznawani! n!merów >oraz zarządzani! domenami <wyższe opoziom! zosta-a ostatecznieprzekazana 2*8HHktóre a!tonomicznacz"ścią est w-aśnie 28H8Oo zada 28H8na$eży obecnie ytc zarządzaniedomenami na wyższe o poziom! oraz

awzyoe-em >/+/ i twór

internetowy

ca-e o system! n!merac i i nazewnictwa



7r'anizacjeopracowujące iokre)"ającestandardy sieci>/+/ 4 >nternet /ssi ned +!mbers/!thority

3r anizac a# która wy-oni-a si" z>nternet Task Gorce (>ATG) wce$! zaprowadzenia porządk! wnazw2QD domen i adresach >

komp!terów przy-ączonych do>nternet!#

+a podstawie !mowy z rządem @2/obowiąz! ące wi"kszośQ codzienne) pracy przyprzyznawani! n!merów > oraz zarządzani!domenami na wyższe o poziom! zosta-aostatecznie przekazana 2*8HHktórea!tonomiczną cz"ścią est w-aśnie 28H8Oo zada28H8 na$eży obecnie ty$ko zarządzanie domenamina wyższe o poziom! oraz o o$ny nadzór nddzia-aniem mechanizm! O+2 28H8 zarzadzarównież !s-! a ,hoisa-ożycie$em >/+/ i twórcąca-e o system! adresówinternetowych by- Lon ostei

n!me



7r'anizacjeopracowujące iokre)"ające standardy

sieci

2& nod +.imos and +!mbers

za prCyznnwanio nazwdomen ikt!ry oraz za o ó$nynadzór nad dzia-aniom ecio.osta-a powo-ana w ce$!przeieoa od ma tochmcznychaspektów >nternet!ią non4pro,t# o stat!sie

,rmy zare ostr @2/przekaza- czasowo

prawo nadz $i adresów> :R oraz > :S oraz re

7 ' i j




standardy sieci>AAA ? >ns$it!te o$ A$ec$rica$ andA$ectronic An ineers

otoczna nazwa to =Aye4tnp$e4A(wymawiane ako .a tnp$ *)

Lednym z podstawowych e zada est !sta$anie standardów tonsT!kcnpomiarów itp. d$a !rządzee$ektronicznych# w tym standardówd$a 4rządze i *ormatówkomp!terowych.

+iekomercy na or anizac a za m! ącasi" ccraccwiwarten starcardowtechno$o icznych z różnychdziedzin ospodarki8

? techno$o ! biomedycznych

7r'anizacjeopracowujące iokre)"ającestandardy sieci2III - >nstit!te o* A$ectnca$ andA$ectronic An meers

otoczna nazwa to LIye-tnpte-Itwymawiane jako a/ tnpL <

=ednym z podstawowych e zada eI

!sta*carwe standardów $!no!kcpomiarów itp d"a urzadzer eJyieznytfa rządzF+ -

i #ormatów komputerowych

Hiekomercyjna or'anzacja zapuecss ccrtcwuB,L wcm techno"o'cznyt#z rówyćłidziedzn 'ocpodarir• technoto'i bonedyczrłdi

L J



7r'anizacjeopracowujące iokre)"ającestandardy sieci>AAA 4 -nstit!te ot A$ectncai andA$ectronic An meers

D1' 0 >AAA !tworzy-a komitet >AAA 05które o zadaniem by-o opracowaniestandardów sieci 9/+ i M/+.

2tandardy >AAA 05 dotyczą

? zasad wspó-pracy mi"dzy sieciami 9/+ iM/+

? zasad dzia-ania !rządze transmisy nych(kart sieciowych# ro!terów# switchow#

bnd eów)? e$ementów sieci 9/+ zb!dowanych zróżne o rodza ! ka-I.y opracowane przez komitet >AAA 05 są zatwierdzane prz

i przesy-ane do >23.

rozpowszechnia standardy >AAA 05 iako >



7r'anizacjeopracowujące iokre)"ającestandardy sieci

I 2nstitutc o. A$ectrca$ and Aiectronr An ineers

D 1' 0 >AAA !tworzy-a komitet >AAA 0ktore'o zadaniem tyo opracowaniestandardów sieci 9/+ i M/+

andardy >AAA 05 dotyczą.

sad wspó-pracy mi"dzy sieciami 9/+ i M/+? zasad dzia-ania !rządze *ransmisyinycb(kart siecowych ro!terów switchow# bnd eowentów sieci 9/+ zb!dowanych z rożne o rodzai! kacI

ndardy opracowane przez komitet >AAA 05 sazatwierdzane przez /+2- esy-ane do >23

7 ' i j



7r'anizacjeopracowujące iokre)"ającestandardy sieciL2III ? >nstit!te o$ A$octnc.i$ andA$ectronic An ineers

2tandardy techniczne >AAA

(Athernet)

.U (Token rin )A 05. (standard techno$o ii świat-owodowych)

>AAA 05.10 (standardbezpiecze stwa sieci 9/+# M/+) >AAA05.11 (DiGi)05.1R (standard dost"p! do te$ewiz i kab$owe )

A 05 1U.1 (B$!etooth)>AAA 05.1S (DiM/F)

AAA 15 R (port równo$e -y)1 'R (GireDire)

7r'anizacjeopracowujące iokre)"ającestandardy sieci

I • >nstit!te o$ Itednca/ and A$ecttonc

Standardytechraczne 2III2III [; .R 2;/2III [<@ P .Ithernet/

2III [<@ 5 iLewWL i#/2III [<@ [ iIA raw*mrjr/p2III [<@3< tsrawtl r* rj*a**4w» ma IM4 08(K2III [<@33 N,ii

2III [<@3 tcnmd %tmo) 2r ,e m. 3arm8,II M?@L IQ ?ta( 0,IIe>77(>(8Er II ?P wmr*rJ

7 ' i j




standardy sieci>23 >nternationa$ 3r amzation tor2tandanzation or amzaciapozarządowa zrzeszaiaca kra owe

or anizac e normakzacV ne

>236 ? >nternet 2ooety ? pierwotnym ce$em >236! by-o wsoarcie oracr >ATG i pokrewnychnie*orma$nych r!p spec a$istów za m! ących sErozwo em >nternet!. %G6 1S05 okreś$a re$ac emi"dzy >236 i >ATG /ąd !K %G6# >236 wspiera>ATG w tych wszystkich dzia-aniach którewyma aia osobowości prawnei oraz poma a w

o,c a$nych kontaktach mi"dzy >A T4a enc amirządowymi# a$e me ma prawa w akiko$wieksposob wyp-ywaQ

tok prac mowanych w >ATG

7 ' i j



7r'anizacjeopracowujące iokre)"ającestandardy sieci2S7 4 >nternationa$ 3r ar!abon $or2$andanzabon or anzac apozarządowa zrzesza ąca kra oweor anizac e norma*czacy ne

2S7* J internet 2ooe-y 4 pierwotnymce$em >236! byto wsparcie pracy >ATG

i pokrewnych me$orma$nych r!pspec akstow za m! ących swrozwo em >nternet! %G6 1S05 okreś$are$ac e mi"dzy >236 i >ATG Ded!%G6. >236 wspiera >ATG w tychwszystkich dzia-aniach# którewyma a ą osobowoso prawne) orazpoma a w o,c a$nych kontaktachmi"dzy >ATG i a enc ami rządowymi#

a$e me ma prawa w akiko$wieksposob wyp-ywaQ na tok prac

7 ' i j




standardy sieci>T@4T 4 >nternationa$Te$ecomm!nications @nion

aWm!We si" tworzeniem wysokie akości standardów obe m! ącychwszystkie dziedziny te$ekom!mkaKi#powsta- 1 marca 1'' rok! i zastąpi-istnie ący wówczas &omitet 66>TT#

o$skimi cz-onkami 2ektora +orma$izac iTe$ekom!nikac i są o-komte$ 2 / # +a!kowa i/kademicka 2iec &omp!terowa# Te$ekom!nikac ao$ska

7r'anizacje




standardy sieci? >T@4T 4 >nternationa$Tn$ecomm!nications @nion

2erie rekomendac i (T@4TN 4 T ransmisyon systems and media#c*t rta$ systems and networks8

przyk-ady N ''51 /O211. N ''5.

/O295# N ''5 U /O215IX 4 /!dio:is!a$ and m!$timerkasystems

przyk-ady X 55U X 5S1. X 5S # X5SR# X 5SU X 5 # X 5U

Y 4 Oata comm!mcation o:er thete$ephone network

przyk-ady8 Y1# Y. 10# Y11. Y '0(standard kom!n*caKi

7r'anizacje



j

opracowujące iokre)"ające standardysieci3MN - 7bject (ana'ement Rroup

Bonsorcjum powstałe w 34[4 r % w które'o składwchodziły m in frmy 2?(% 8pp"e *omputer% P*om*orporation% 8merican 8ir"ines% *anon% 2nc %1ew"ett- ackard% hi"ips >e"ecommunications H O%Sun (icrosystems i Sun (icrosystems *e"emkonsorcjum było ustanowienie standardówmi$dzyp"at#ormowe'o% rozproszone'opro'ramowania obiektowe'o

Hajwa!niejszym dokonaniem 7(R jest utworzenie

standardu *ommon 7bject 9eXuest ?roker8rchitecture .*79?8/ =est to techno"o'iazapewniająca komunikacj$ pomi$dzy obiektamipracującymi w ró!norodnych systemachkomputerowych 7biekty pełniące dowo"ne #unkcjemo'ą być zaimp"ementowane w ró!nych j$zykach

pro'ramowania% na dowo"nej p"at#ormiesprz$towej% pod kontro"ą ró!nych systemówoperacyjnych



7r'anizacje



opracowujące iokre)"ające standardysieci%G6 - 9eXuest #or *omments

:biór technicznych oraz or'anizacyjnychdokumentów mających #orm$ memorandumzwiązanych z 2nternetem oraz sieciamikomputerowymi Ba!dy z nich ma przypisanyunikatowy numer identyfkacyjny% zwyk"e u!ywanyprzy wsze"kich odniesieniach ub"ikacją 9W*zajmuje si$ 2nternet In'ineerin' >ask Worce

Dokumenty nie mają mocy ofcja"nej% jednakniektóre z nich zostały póAniej przekształcone w

ofcja"ne standardy sieciowe% np opis wi$kszo)cipopu"arnych protokołów sieciowych zostałpierwotnie opisany wła)nie w 9W*

7r'anizacje



opracowujące iokre)"ające standardysieci%G6 - 9eXuest #or *omments

Dokumenty 9W* dotyczą opracowań i specyfkacjiQ• protokołów komunikacyjnych

• ap"ikacji sieciowych

• procedur zarządzania siecią• nowych rozwiązań technicznych• notatek ze spotkań% opinii na temat rozwojusieci



7r'anizacje



opracowujące iokre)"ające standardysieci

,P* - ,or"d ,ide ,eb *onsortium .w skrócie ,P *onsortium/

Hajwa!niejsze za'adnienia% którymi zajmowała si$ "ub zajmuje ,P*Q• 1>(CO 1>(C6 Worms - podstawowe j$zyki znaczników%stosowane do tworzenia stron ,,,%

• *SS - kaskadowe arkusze sty"ów%• D7( - Document 7bject (ode" - ustanowienie jedno"ite'osystemu% w jaki sposób prze'"ądarki zarządzają wy)wiet"aniem iindeksowaniem e"ementów stron ,,,%

• (C - j$zyk znaczników• 1>> - protokół przesyłania stron ,,,%

• SOR - Sca"ab"e Oector Rraphics - o'ó"ny #ormat 'rafki wektorowej%• Ooice (C - j$zyk specyfkacji dia"o'u 'łosowe'o człowiek-kompute

> t h " 'ii



>ypy techno"o'iiprzesyłowych• Sieci roz'łoszeniowe .z an'

broadcast/• Sieci dwupunktowe .z an' point-to-point/

Si i 'ł i



Sieci roz'łoszeniowe• =eden kanał komunikacyjny jestwspó"nie u!ywany przez wszystkiekomputery• Bomunikaty .zwane pakietami/wysyłane przez jedno urządzenie w sieci%odbierane są przez wszystkie pozostałeo"e adresu w pakiecie identyfkujezamierzone odbiorc$o odebraniu pakietu ka!de urządzenie

w sieci sprawdza po"e adresu =e)"ipakiet adresowany jest do nie'ozostaje przetworzony% a je)"i nie%

zostaje odrzucony

Sieci roz'łoszeniowe



Sieci roz'łoszeniowe• Systemy roz'łoszeniowe pozwa"ają

równie! zaadresowanie pakietu tak% abyzostał zaakceptowany przez wszystkichodbiorców >aki tryb działania nazywany

jest roz'łaszaniem .an' broadcastin'/• (o!"iwe jest równie! takie

adresowanie pakietu% aby zostałzaakceptowany przez pewien podzbiórkomputerów =est to tzw (u"tiemisja.mu"ticastin'/ "ub rozsyłanie 'rupowe

Sieci roz'łoszeniowe



Sieci roz łoszeniowe• Systemy roz'łoszeniowe pozwa"ają

równie! zaadresowanie pakietu tak% abyzostał zaakceptowany przez wszystkichodbiorców >aki tryb działania nazywany

est roz'łaszaniem .an'broadcastin )

• (o!"iwe jest równie! takieadresowanie pakietu% aby zostałzaakceptowany przez pewien podzbiórkomputerów =est to tzw (u"tiemisja.mu"ticastin'/ "ub rozsyłanie 'rupowe

Sieci typu dwupunktowe'o



Sieci typu dwupunktowe o• 0niemisja "ub transmisja pojedyncza

.unicastin'/ - transmisja dwupunktowapomi$dzy jednym odbiorcą a jednymnadawcą

• Sieci dwupunktowe składają si$ z wie"upołączeń pomi$dzy poszcze'ó"nymiparami urządzeń

• akiet% aby przej)ć od Aródła do miejscaprzeznaczenia% mo!e być zmuszony doodwiedzenia jedne'o "ub ki"ku

po)redniczących urządzeń

Sieci typu dwupunktowe'o



Sieci typu dwupunktowe o• oniewa! mo!"iwe są najcz$)ciej ró!ne

trasy o ró!nych dłu'o)ciach% wa!ne jestwyznaczenie optyma"nej trasy

• (ałe% 'eo'rafcznie skupione sieci sąnajcz$)ciej sieciami rozproszonymi% adu!e sieci składają si$ z połączeńdwupunktowych

B"asyfkacja sieci zewz'"$du na ich ska"$



wz $du na ich ska $3d$e -ośQ mi"dzy

!rządzeniamiasi" rzyk-ad

2m (etr kwadratowy Sieć osobista"7m omieszczenie

"77m?udynek

Sieć "oka"na2km Rrupa budynków

"7km (iasto Sieć miejska"77km Braj

Sieć roz"e'ła3777km Bontynent

"7777km "aneta 2nternet



Sieci "oka"ne



Sieci oka neC8H .Coca" 8rea Het,ork/• Sieci u!ywane do łączenia

komputerów w biurach% #abrykach wce"u wymiany in#ormacji orazudost$pnieniu zasobów komputerów

• >o co odró!nia sieci "oka"ne od innych

typów sieci toQ• 9ozmiar• >echno"o'ie transmisji• >opo"o'ia

Sieci "oka"ne

Sieci oka neStandardy sieci C8HQ• Ithernet 3< (bEs% Wast Ithernet 3<<

(bEs% Ri'abit Ithernet 3<<< (bEs• >oken 9in'% szybko)ć transmisji "ub

3; (bEs% a w nowszych specyfkacjachnawet do 3@[(bEs

• Wiber Distributed Data 2nter#ace .WDD2/%szybko)ć do 3<< (bEs

Sieci "oka"ne

Sieci oka ne*echy sieci C8HQ• o'raniczony zasi$' .do 3< km/

• du!a pr$dko)ć transmisji .teoretyczniedo 3 RbEs% a w praktyce @ RbEs/• łatwe w budowie i rozbudowie

Sieci "oka"ne

*echy sieci C8HQ• o'raniczony zasi$' .do 3< km/

• du!a pr$dko)ć transmisji .teoretyczniedo 3 RbEs% a w praktyce @ RbEs/• łatwe w budowie i rozbudowie



?ezprzewodowe sieci "oka"ne



p>AAA 05.1S# DiM/F (Dor$d >nteroperabi$ity *orMicrowa:e /ccess)# zasi" do U0 km# pr"dkośQ transmis ido ]0 MbitCs# pasmo 5.U NXz# .U NXz $icenc onowane iU. NXz nie$icenc onowane.%odza mod!$ac i8 3GOM.

>rO/# standard >n*rared Oata /ssociation# sy na- świet$nyU0nm4'U0 nm# pr"dkośQ transmis i do RMbCs# zakres do1 m.

Sieci miejskie



jM/+ (Metropo$itan /rea +etDork)

2ieci sk-ada ące si" z wie$! po-ączonych sieci 9/+.

2ieci mie skie są b!dowane przede wszystkim przez d!żeor anizac e rządowe# ed!kacy ne $!b prywatne# którepotrzeb! ą szybkie i pewne wymiany danych pomi"dzyp!nktami w ramach mie scowości bez !dzia-! strontrzecich.

rzyk-adem sieci mie skich są sieci b!dowane przezośrodki akademickie# które oprócz -ączenia b!dynków!niwersyteckich ramach kamp!s! m!szą także po-ączyQośrodki poza -ównym zab!dowaniami.

Sieci roz"e'łe



D/+ (Dide /rea +etDork)

D/+ -ączy sieci $oka$ne 9/+# mie skie M/+ i sieci oparte otechno$o ie bezprzewodowe# czy$i inacze mówiąc -ączą

ze sobą !rządzenia rozmieszczone na d!żych obszaracheo ra,cznych (np. kra !# kontynent!).

o-ączenie z siecią D/+ może zostaQ !tworzone woparci! o nast"p! ące protoko-y8 /O29# /TM# O29# Grame

%e$ay# XO96# >2O+# # 2MO2# F.5U# 23+AT# 2OX.

Sieci roz"e'łe



Można e podzie$iQ na nast"p! ące r!py technik -ączenia8

? kom!tac a kana-ów (an . circ!it4switched) 4 # >2O+

? -ącza dzierżawione (trwa-e# dedykowane) (an .dedicated4switched)

? kom!tac a komórek (an . ce$$4switched) 4 /TM# 2MO2? kom!tac a pakietów (an . packet4switched) 4 Grame

%e$ay# F.5U

Sieci sate"itarne



Y2/T (Yery 2ma$i /pert!re Termina$)

r"dkośQ przesy-!8 US kbitCs do R MbitCs.

o raz pierwszy wykorzystane przez ,rm" Fero\ w 1' Rrok!.

e wz $"d! na sposób transmis i danych# czas potrzebny doprzes-ania przez serwer pierwsze o pakiet! danych do

komp!tera przekracza edną sek!nd". D przypadk! przesy-!ma-ych i$ości danych# czas na samo nawiązanie ses ist istotną cz"śQ ca-e o czas! wymiany in*ormac i.

>opo"o'ie sieci komputerowych



• >opo"o'ia fzyczna sieci - sposób okab"owaniasieci% fzyczny układ połączeń mi$dzy w$złami w sieci

• >opo"o'ia "o'iczna - sposób w jaki w$zły sieci sąpołączone i komunikują si$ mi$dzy sobą

>opo"o'ie sieci C8H mo'ą być opisane zarówno napłaszczyAnie fzycznej% jak i "o'icznej >opo"o'ia fzycznaokre)"a 'eometryczną or'anizacj$ sieci "oka"nych >opo"o'ia

"o'iczna opisuje wsze"kie mo!"iwe połączenia mi$dzy paramimo'ących si$ komunikować punktów końcowych sieci :a jejpomocą opisywać mo!na% które punkty końcowe mo'ąkomunikować z innymi% a tak!e i"ustrować% które z takichmają wzajemne% bezpo)rednie połączenie fzyczne

>opo"o'ie fzycznesieci komputerowych



• >opo"o'ia 'wiazdy• >opo"o'ia pier)cienia• >opo"o'ia szyny .zwana równie! topo"o'ią ma'istra"i/

• >opo"o'ia LmeshL .ka!dy-z-ka!dym/

>opo"o'ie fzycznesieci komputerowych



• >opo"o'ia 'wiazdy• >opo"o'ia pier)cienia• >opo"o'ia szyny .zwana równie!topo"o'ią ma'istra"i/

• >opo"o'ia LmeshL .ka!dy-z-ka!dym/

>opo"o'ie sieci



komputerowych >opo"o'ia 'wiazdy• ,szystkie w$zły podłączone są do wspó"ne'o urządzeniatransmisyjne'o .np koncentratora/

• , sieci o "o'icznej topo"o'ii 'wiazdy dwa w$zły mo'ąkomunikować si$ bezpo)rednio mi$dzy sobą

• Co'iczna topo"o'ia 'wiazdy jest rozszerzeniem połączeńpunkt-punkt

• ołączenie punkt-punkt zbudowane przezprzełącznik nazywa si$ obwodem wirtua"nym

.dwupunktowa domena ko"izyjna/

>opo"o'ie sieci

k h



komputerowych >opo"o'ia 'wiazdy:a"ety topo"o'ii 'wiazdyQ• łatwa budowa i rozbudowa sieci• prosta administracja i monitorowanie sieci• łatwa "oka"izacja uszkodzeń

>opo"o'ie sieci komputerowych >opo"o'ia pier)cienia



• Ba!dy w$zeł sieci połączony jest ty"ko z dwomasąsiadującymi w$złami

• ołączenia tworzą zamkni$ta p$t"e

• , transmisji mi$dzy dwoma w$złami biorą udział wszystkiew$zły które znajdują si$ miedzy danymi w$złami

:a"ety topo"o'ii pier)cieniaQ• łatwa "oka"izacja uszkodzeń• małe zu!ycie kab"a

• du!a szybko)ć transmisji• w$zły po)redniczące retransmitująi wzmacniają sy'nał

>opo"o'ie sieci

k h



komputerowych >opo"o'ia ma'istra"i,szystkie w$zły sieci podłączone są do wspó"ne'o kab"a.szyny% ma'istra"i/

Co'iczna topo"o'ia szyny - sy'nały% nadawane przez jedenw$zeł% docierają do wszystkich w$złów w sieci •

rzykładem sieci o topo"o'ii szyny jest siećtypu Ithernet

>opo"o'ie sieci

k t h



komputerowych >opo"o'ia ma'istra"i

,szystkie w$zły sieci podłączone są do wspó"ne'o kab"a.szyny% ma'istra"i/Co'iczna topo"o'ia szyny - sy'nały% nadawane przez jeden

w$zeł% docierają do wszystkich w$złów w sieci •

rzykładem sieci o topo"o'ii szyny jest siećtypu Ithernet

>opo"o'ie sieci komputerowych >opo"o'ia ma'istra"i



a$ety topo$o ii szyny8

? -atwy podzia- na mnie sze podsieci (-atwa se mentac a

sieci)

? prosta insta$ac a i rozb!dowa sieci.Dady topo$o ii szyny8? w tym samym czasie może nadawca ty$ko eden w"ze-sieci (w"z-y tworzą edna domen" ko$izy na)? nadawane dane dociera ą do wszystkich w"z-ów

? zasoby sieci są wspó-dzie$one (np. czas dost"p! domedi!m)

? konieczne są mechanizmy obs-! i b-"dów (którespowa$nia ą transmis e).

>opo"o'ie sieci komputerowych >opo"o'ia ma'istra"i



a$ety topo$o ii szyny8

? -atwy podzia- na mnie sze podsieci (-atwa se mentac a

sieci)

? prosta insta$ac a i rozb!dowa sieci.Dady topo$o ii szyny8

? w tym samym czasie może nadawca ty$ko eden w"ze-sieci (w"z-y tworzą edna domen" ko$izy na)? nadawane dane dociera ą do wszystkich w"z-ów

? zasoby sieci są wspó-dzie$one (np. czas dost"p! domedi!m)

? konieczne są mechanizmy obs-! i b-"dów (którespowa$nia ą transmis e).

>opo"o'ie sieci

komputerowych> " 'i h:a"ety topo"o'ii meshQ



komputerowych >opo"o'ia mesh:a"ety topo"o'ii meshQ

• bardzo wysokaniezawodno)ć ,ady topo"o'ii

meshQ• wysoki koszt0mo!"iwia przepływ in#ormacji wie"oma )cie!kami sieciowymi

raktycznie jedyną mo!"iwo)cią całkowite'o przerwania pracytakiej sieci jest k"$ska !ywiołowa

>opo"o'ie sieci

komputerowych>opo"o'ie "o'iczne" 'i 'ł i h ł ki d ki h

komputerowych >opo"o'ie "o'iczne >opo"o'ia roz'łaszania - host wysyła pakiety do wszystkichhostów podłączonych do medium 1osty uzyskują dost$p domedium wedłu' re'uły kto pierwszy wy)"e% pierwszy zostanieobsłu!ony.z an' frst come% frst ser e/ rzykładem jest sieć

Ithernet .2III [<@ P - 3< (b Ithernet% 2III [<@ Pu - 3<< (b%Ithernet% 2III [<@ P - Wu"i Dup"e Ithernet% 2III [<@ Pz - 3 RbIthernet/

>opo"o'ia token rin' .!etonu/ - po"e'a na kontro"owaniu dost$pudo sieci poprzez przekazywanie e"ektroniczne'o tokenu 1ost%który w danym momencie posiada token mo!e skorzystać%medium rzykładem są 2III [<@ 5 - >oken rin'% 2III [^Sieci metropo"ita"ne .(8H/% WDD2

>opo"o'ie sieci

komputerowych>opo"o'ie "o'iczne> " 'i 'ł i h t ł ki t d tki h h tó

komputerowych >opo o ie o iczne >opo"o'ia roz'łaszania - host wysyła pakiety do wszystkich hostówpodłączonych do medium 1osty uzyskują dost$p do mediumwedłu' re'uły kto pierwszy wy)"e% pierwszy zostanie obsłu!ony.zan' frst come% frst ser e/ rzykładem jest sieć Ithernet .2III

[<@ P - 3< (b Ithernet% 2III [<@ Pu - 3<< (b% Ithernet% 2III[<@ P - Wu"i Dup"e Ithernet% 2III [<@ Pz - 3 Rb Ithernet/

>opo"o'ia token rin' .!etonu/ - po"e'a na kontro"owaniu dost$pudo sieci poprzez przekazywanie e"ektroniczne'o tokenu 1ost

który w danym momencie posiada token mo!e skorzystaćmedium rzykładem są 2III [<@ 5 - >oken rin'% 2III [Sieci metropo"ita"ne .(8H/% WDD2

>opo"o'ie sieci komputerowychStandardy sieci C8H - Ithernet

:ostał opracowany przez ero na początku "atsiedemdziesiątych ?yła to sieć półdup"eksowa .umo!"iwiającaprzesyłanie in#ormacji ty"ko w jedną stron$ w danej chwi"i/% wktórej urządzenia łączone były za pomocą 'rube'o kab"akoncentryczne'o r$dko)ć przesyłania sy'nału wynosiła 3<(bps

:ostał opracowany przez ero na początku "atsiedemdziesiątych ?yła to sieć półdup"eksowa .umo!"iwiającaprzesyłanie in#ormacji ty"ko w jedną stron$ w danej chwi"i/% wktórej urządzenia łączone były za pomocą 'rube'o kab"akoncentryczne'o r$dko)ć przesyłania sy'nału wynosiła 3<(bps

>opo"o'ie sieci

komputerowychStandardy sieci C8H - Ithernet7ry'ina"ny Ithernet u!ywał metody wie"odost$pu do łącza sieci

komputerowychStandardy sieci C8H Ithernet7ry ina ny Ithernet u!ywał metody wie odost$pu do łącza sieciz badaniem stanu kanału "ub metody *S(8 , ko"ejnym krokuw specyfkacji Ithernetu dodano metod$ *S(8E*DIthernet jest bo'atym i ró!norodnym zbiorem techno"o'iiSieci Ithernet mo'ą pracować w pa)mie podstawowym "ubmo'ą być szerokopasmowe% pełnodup"eksowe "ubpółdup"eksoweSieci Ithernet mo'ą wykorzystywać jeden z pi$ciu ró!nychno)ników i pracować z pr$dko)ciami z zakresu od 3< (bps do"7Rbps .obecnie pracuje si$ nad standardem "77Rbps/Ithernet jest standardem sieci C8H w którym wszystkiemają dost$p do te'o same'o pasma transmisji danych

>opo"o'ie siecikomputerowychStandardy sieci C8H - Ithernet7ry'ina"ny Ithernet u!ywał metody wie"odost$pu do łącza sieci

Standardy sieci C8H Ithernet7ry ina ny Ithernet u!ywał metody wie odost$pu do łącza sieciz badaniem stanu kanału "ub metody *S(8 , ko"ejnym krokuw specyfkacji Ithernetu dodano metod$ *S(8E*DIthernet jest bo'atym i ró!norodnym zbiorem techno"o'iiSieci Ithernet mo'ą pracować w pa)mie podstawowym "ubmo'ą być szerokopasmowe% pełnodup"eksowe "ubpółdup"eksoweSieci Ithernet mo'ą wykorzystywać jeden z pi$ciu ró!nychno)ników i pracować z pr$dko)ciami z zakresu od 3< (bps do"7Rbps .obecnie pracuje si$ nad standardem "77Rbps/Ithernet jest standardem sieci C8H w którym wszystkiemają dost$p do te'o same'o pasma transmisji danych


2tandardy kab$i ethernetowych8

? 10Base5# cienki ethernet (thin Athernet) oparty na kab$!koncentrycznym %N4U # maks. 1 Um2ieci 10Base5 mo ą byQ rozszerzane poza ranic" 1 Umetrów za pomocą wzmacniaków# mostów $!b ro!terów.@żywa ąc ro!terów do se mentac i Atherntet!# tworzy si"se menty 10Base5# które mo ą byQ roz a-"ziane do 0razy# a każde z roz a-"zie może obs-!żyQ do SR !rządze .

? 10BaseU# r!by ethernet (thick Athernet)# kabe$koncentryczny o r!bości 15mm# maks. U00m

>nter*e s 10BaseU wykorzyst! e d!żo r!bszy koncentrykniż 10Base5. 2k!tecznośQ transmis i w przewodziemiedzianym est bowiem *!nkc ą r!bości przewodnika. >mwi"ksza est e o śrep$oica. tym wi"kszą osią a si"szerokośQ pasma. &abe$ 10BaseU mosL< roz a-"ziany do100 razy# przy zachowani! maksyma$ne $iczb; !rządze d$akażde o roz a-"zienia. >

>opo"o'ie sieci komputerowychStandardy sieci C8H - Ithernet$3BaseT# skr"tka @T # 2T # $33m



$3BaseT# skr tka @T # 2T # $33m

2pecy,kac a $3BaseT nie okreś$a rodza ! !żyte o kab$a#a$e dotyczy techniki sy na$izowania d$a nieekranowaneskr"tki dw!ży-owe wykorzyst! ące cztery przewody

spe-nia ące wymo i trzecie kate orii wyda ności. +azwyprzewodów wskaz! ą na ich *!nkc e oraz bie !nowośQ.

Ledna para przewodów obs-! ! e dodatnie i ! emnebie !ny obwod! nadawania. Or! a para obs-! ! edodatnie i ! emne bie !ny obwod! odbior!.

$3BaseG# świat-owód# 5000m.odobnie ak skr"tka dw!ży-owa# również świat-owód niemoże byQ roz a-"ziany. Lest on bowiem nośnikiem

-ączącym ^z p!nkt!

do p!nkt!^. $3BaseG może s-!żyQ do -ączeniawzmacniakó sobą# a nawet do -ączenia serwerów zewzmacniakiem.

>opo"o'ie siecikomputerowychStandardy sieci C8H - Ithernet&rótko o ramkach8



y%amka est pakietem te$ekom!nikacy nym# inacze ednostkąin*ormac i w sieciach te$ekom!nikacy nych.akiet te$ekom!nikacy ny sk-ada si" z na -ówka# obszar!

danych oraz cz"sto s!my kontro$ne . +a -ówek pakiet!zawiera in*ormac e wyma ane do przes-ania pakiet! odnadawcy do odbiorcy. 3bszar danych zawiera in*ormac e#które ma ą zostaQ przes-ane za pomocą pakiet!.

>opo"o'ie siecikomputerowychStandardy sieci C8H - Ithernet&rótko o ramkach8



%amka est pakietem te$ekom!nikacy nym# inacze ednostkąin*ormac i w sieciach te$ekom!nikacy nych.akiet te$ekom!nikacy ny sk-ada si" z na -ówka# obszar!

danych oraz cz"sto s!my kontro$ne . +a -ówek pakiet!zawiera in*ormac e wyma ane do przes-ania pakiet! odnadawcy do odbiorcy. 3bszar danych zawiera in*ormac e#które ma ą zostaQ przes-ane za pomocą pakiet!.

>opo"o'ie siecikomputerowychStandardy sieci C8H - Ithernet

?a^Ny

2tr!kt!ra ramki Athernet8?a^Ny

[ ; ; @ ;-35<< reambuła 8dres 8dres >yp ramki Dane Sekwencja

odbiorcy nadawcy kontro"na ramki

? reamb!-a8 SR bity# zawiera cią bitów 1010... .10 4 s-!żyodbiorcy do synchronizac i ze ara. reamb!-a sk-ada si" z8] ba tów _ 1 ba t! 2tart o* Grame Oe$imiter (2GO)# ewartośQ to 10101011.

? /dres odbiorcy8 R bitów. o$e zawiera ,zyczny adres M/6

odbiorcy ramki.? /dres nadawcy8 R bitów. o$e zawiera ,zyczny adres M/6

nadawcy ramki.

? Typ ramki. 1S bitów.? Oane8 od RS do 1U00 ba tów. o$e zawiera dane ramki.

? G62# (Grame 6heck 2e !ence). 5 bity. 2!ma kontro$na(6%6)

>opo"o'ie siecikomputerowychStandardy sieci C8H - Ithernet

?ajty

2tr!kt!ra ramki Athernet8?ajty

[ ; ; @ ;-35<< reambuła 8dres 8dres >yp ramki Dane Sekwencja

odbiorcy nadawcy kontro"na ramki

? reamb!-a8 SR bity# zawiera cią bitów 1010... .10 4 s-!żyodbiorcy do synchronizac i ze ara. reamb!-a sk-ada si" z8] ba tów _ 1 ba t! 2tart o* Grame Oe$irmiter (2GO)# ewartośQ to 10101011.

? /dres odbiorcy8 R bitów. o$e zawiera ,zyczny adres M/6

odbiorcy ramki.? /dres nadawcy8 R bitów. o$e zawiera ,zyczny adres M/6

nadawcy ramki.? Typ ramki. 1S bitów.? Oane8 od RS do 1U00 ba tów. o$e zawiera dane ramki.

? G62# (Grame 6heck 2e !ence). 5 bity. 2!ma kontro$na(6%6).

>opo"o'ie sieci komputerowychStandardy sieci C8H - Wast Ithernet

Wast Ithernet posiada w porównaniu ze standardowym

Ithernetem całkowicie nową warstw$ fzyczną izmodyfkowaną warstw$ łącza danych% która musiała zostaćdopasowana do nowej warstwy fzycznej

=est on bardzo podobny do Ithernet 3<?ase>% a"e działa owie"e szybciej Wast Ithernet szybko przyjął si$ w)ródprojektantów sieci "oka"nych ,ie"u producentów o#erowałokarty sieciowe obsłu'ujące dwie szybko)ci transmisji 3akie karty są w stanie a"bo automatycznie wybieraćoptyma"ną pr$dko)ć% uwz'"$dniając typ okab"owania iod"e'ło)ć od koncentratora% "ub te! pr$dko)ć mo!e byćwybierana r$cznie

>opo"o'ie sieci komputerowychStandardy sieci C8H - Wast Ithernet

Wast Ithernet posiada w porównaniu ze standardowym

Ithernetem całkowicie nową warstw$ fzyczną izmodyfkowaną warstw$ łącza danych% która musiała zostaćdopasowana do nowej warstwy fzycznej

=est on bardzo podobny do Ithernet "7?ase>% a"e działa owie"e szybciej Wast Ithernet szybko przyjął si$ w)ródprojektantów sieci "oka"nych ,ie"u producentów o#erowałokarty sieciowe obsłu'ujące dwie szybko)ci transmisji 3akie karty są w stanie a"bo automatycznie wybieraćoptyma"ną pr$dko)ć% uwz'"$dniając typ okab"owania iod"e'ło)ć od koncentratora% "ub te! pr$dko)ć mo!e byćwybierana r$cznie

>opo"o'ie siecikomputerowychStandardy sieci C8H - Wast Ithernet100BaseTF 4 okreś$a ory ina$ną specy,kac " Athernet$33MbCs z okab$owaniem @T kate orii U oraz 2T

@kate orii 1.100BaseGF 4 okreś$a Athernet 100 MbCs z okab$owaniemświat-owodowym. Lest świat-owodowym odpowiednikiem100BaseTF. Ma ą one wspó$ny schemat sy na$izacy ny itechnik" kodowania danych# a$e wykorzyst! ą różne nośniki,zyczne. 100BaseGF może obs-! iwaQ transmis " danych zszybkością 100 Mbps na od$e -ośQ do R00 metrów#wykorzyst! ąc dwie ży-y kab$a świat-owodowe o o średnicyS5#UC15U mikronów.100BaseTR 4 opis! e Athernet 100 MbCs z okab$owaniem@T kate orii #R i U. @moż$iwia transmis " danych zszybkością 100 Mbps przez cztery pary przewodówte$e*onicznych na od$e do 100 metrów.

>opo"o'ie sieci komputerowychStandardy sieci C8H - Ri'abit Ithernet

3<77?ase-> - okre)"a Ri'abit Ithernet oparty na skr$tce0> 5e% maksyma"na dłu'o)ć to 3<< m kodowanie to

0> 5e% maksyma na dłu o)ć to 3<< m kodowanie to[?E3<? oraz D- 8(53<<<?ase-S - okre)"a Ri'abit Ithernet oparty na)wiatłowodzie wie"omodowym maksyma"na dłu'o)ć to 5<<m kodowanie [?E3<? oraz H9:3<<<?ase-C - okre)"a Ri'abit Ithernet oparty na)wiatłowodzie jednoEwie"omodowym maksyma"na dłu'o)ć to55< m kodowanie [?E3<? oraz H9:3<<<?ase-* - okre)"a Ri'abit Ithernet oparty na skr$tceS> maksyma"na dłu'o)ć to @5 m kodowanie [?E3< H9:

>opo"o'ie siecikomputerowychStandardy sieci C8H - 3< Ri'abitIthernet

, standardzie 3< Ri'abit Ithernet stosowany jest taki sam#ormat ramki jaki stosowany jest d"a standardu Ithernet% Wast

Ithernet#ormat ramki jaki stosowany jest d a standardu Ithernet% WastIthernet oraz Ri'abit Ithernet >ransmisja danych odbywa si$wyłącznie w trybie #u""-dup"e , transmisji nie jestwykorzystywany protokół *S(8E*D

rzykładowe standardyQ? 10NB/2A42% wykorzyst! e świat-owodywie$omodowe` maksyma$na od$e -ośQ to 5m? 10NB/2A49FR# wykorzyst! e świat-owody wie$omodowe`maksyma$na od$e -ośQ to 00 m d$a świat-owod!

wie$omodowe o i 10 km d$a świat-owod! ednomodowe o? 10NB/2A49% i 10NB/2A4A% wykorzyst! ąświat-owody ednomodowe` maksyma$na od$e -ośQ toodpowiednio $3km

>opo"o'ie siecikomputerowychStandardy sieci C8H - >oken 9in' >oken 9in' jest standardem sieci opracowanym przez frm$

2?( w "atach 6<T Siec typu >oken 9in' jest z'odna ze

2?( w atach 6 T Siec typu oken 9in jest z odna zestandardem 2III [<@ 5% tzn mo!e współpracować z innymistandardami sieci C8H% np Ithernetem

Siec >oken 9in' jest przykładem sieci o topo"o'ii pier)cieniar$dko)ć transmisji w sieciach >oken 9in' wynosi do 3@[(bEs

,$zły sieci token rin' przekazują miedzy sobą ramk$ sterująca -znacznik .an' token/ 7 G K

r

>y"kow$zełposiadającytokenmo!e wdane

jchwi"i

nadawać

, sieciach token rin' brak jest ko"izji

>opo"o'ie siecikomputerowychStandardy sieci C8H - >oken 9in' >oken 9in' jest standardem sieci opracowanym przez frm$

2?( w "atach 6<T Siec typu >oken 9in' jest z'odna ze

( yp jstandardem 2III [<@ 5% tzn mo!e współpracować z innymistandardami sieci C8H% np Ithernetem

Siec >oken 9in' jest przykładem sieci o topo"o'ii pier)cieniar$dko)ć transmisji w sieciach >oken 9in' wynosi do 3@[(bEs

,$zły sieci token rin' przekazują miedzy sobą ramk$ sterująca- znacznik .an' token/ n

>y"ko w$zeł posiadający token mo!e w danejchwi"i nadawać, sieciach token rin' brak jest ko"izji

ni

>opo"o'ie sieci komputerowychStandardy sieci C8H - >oken 9in'

>oken rin' umo!"iwia nadawanie w danej chwi"i ty"ko jednemuurządzeniu sieciowemu , architekturze >oken 9in' nie



ą ,wyst$pują dzi$ki temu ko"izje

:asada działaniaQ

Dost$p do no)nika jest przyznawany poprzez przekazywanieko"ejnym urządzeniu !etonu .tokenu/ >oken jest ty"ko jeden i

jest on modyfkowany przez urządzenie transmitujące w ce"uutworzenia na'łówka ramki danych

>opo"o'ie sieci komputerowychStandardy sieci C8H - >oken 9in':asada działania cd Q

0 d i dbi j t k k i j d ł j '



0rządzenie odbierające token kopiuje dane przesyłane w je'oramce% ne'ując niektóre bity na'łówka ramki i w ten sposóbpotwierdzając odbiór Sama ramka da"ej krą!y w pier)cieniu% a!powróci do swoje'o nadawcy 0rządzenie% które wysłało ramk$%pobiera ją z sieci i usuwa z niej dane oraz adresy =e)"iurządzenie chce przesłać wi$cej danych% mo!e to zrobić =e)"inie% na'łówek ramki jest przekształcany z powrotem w token iumieszczany w medium transmisyjnym% przez które podró!ujedo nast$pne'o urządzenia

>opo"o'ie sieci komputerowychStandardy sieci C8H - >oken 9in':asada działania cd Q

0rządzenie odbierające token kopiuje dane przesyłane w je'o



0rządzenie odbierające token kopiuje dane przesyłane w je oramce% ne'ując niektóre bity na'łówka ramki i w ten sposóbpotwierdzając odbiór Sama ramka da"ej krą!y w pier)cieniu% a!powróci do swoje'o nadawcy 0rządzenie% które wysłało ramk$%pobiera ją z sieci i usuwa z niej dane oraz adresy =e)"iurządzenie chce przesłać wi$cej danych% mo!e to zrobić =e)"inie% na'łówek ramki jest przekształcany z powrotem w token iumieszczany w medium transmisyjnym% przez które podró!ujedo nast$pne'o urządzenia

>opo"o'ie siecikomputerowychStandardy sieci C8H - >oken 9in'odstawowe za"ety architektury >oken 9in'Q

• a'enci zarządzania stacją .S(>/% zajmujący si$ zbieraniem



ą ją ( j ją ydanych i raportowaniem• mechanizmy automatyczne'o wykrywania awarii sprz$tu iin#ormowania o nich innych stacji w pier)cieniu• o#eruje wysoką wydajno)ć dzi$ki temu% !e nie wykorzystujerywa"izacji jako metody dost$pu• >oken 9in' mo!e obsłu'iwać ramki o rozmiarach do 3[k? ,sieciach% których ap"ikacje charakteryzują si$ du!ymi

trans#erami p"ików% oznacza to wyjątkowo mały stosunnarzutu .cz$)ć ramki nie zawierająca danych/ do cz$)u!ytecznej .przesyłanych danych/

>opo"o'ie siecikomputerowychStandardy sieci C8H - WDD2WDD2 .Wiber Distributed Data 2nter#ace/ to inter#ejs danych

przesyłanych )wiatłowodowo

WDD2 to jeden z najbardziej niezawodnych standardów sieci C8H%które'o powstanie datuje si$ na połow$ "at [<

, WDD2 wyst$pują dwa przeciwbie!ne pier)cienie wykonane zkab"i )wiatłowodowych% o rozpi$to)ci do @<< ki"ometrów Dost$pdo no)nika jest re'u"owany przez przekazywanie !etonu.tokenu/% podobnie jak ma to miejsce w sieci >oken 9in' >oken

w siecie WDD2 mo!e si$ poruszać ty"ko w jednym kierunku

>opo"o'ie siecikomputerowych(etody dost$pu do mediumtransmisyjne'o

• WD(8 .WreXuency Di ision (u"tip"e8ccess/



• >D(8 .>ime Di ision (u"tip"e 8ccess/

• *D(8 .*od$ Di ision (u"tip"e 8ccess/• *S(8 .*arrier Sense (u"tip"e 8ccess/• :nacznik .token/

>opo"o'ie siecikomputerowych(etody dost$pu do mediumtransmisyjne'oWD(8 .WreXuency Di ision (u"tip"e 8ccess/

>D(8 .>ime Di ision (u"tip"e 8ccess/



7D(8 .*od$ Di ision (u"tip"e 8ccess/*S(8 .*arrier Sense (u"tip"e 8ccess/:nacznik .token/




WD(8 - ,ie"odost$p z podziałem cz$stot"iwo)ci -npdost$p przez wie"u u!ytkowników jest osią'any przezprzypisanie ro!nym u!ytkownikom ró!nych podkanałów

=est najstarszym i jednocze)nie najprostszym rodzajem

wie"odost$pu >en rodzaj wie"odost$pu stosowany był w pierwszych'eneracjach ana"o'owych te"e#onów komórkowych*harakterystyczną cechą wie"odost$pu z podziałemcz$stot"iwo)ci jest wyst$powanie% w dzie"onym pa)mie

specja"nych tzw pasm ochronnych pomi$dzy wydzie"onymiprzedziałami asma ochronne% są to odst$py pomi$dzywyse"ekcjonowanymi kanałami słu!ące zwi$kszeniuniezawodno)ci




WD(8 - ,ie"odost$p z podziałem cz$stot"iwo)ci -

npdost$p przez wie"u u!ytkowników jest osią'any przezprzypisanie ro!nym u!ytkownikom ró!nych podkanałów

=est najstarszym i jednocze)nie najprostszym rodzajemwie"odost$pu

>en rodzaj wie"odost$pu stosowany był w pierwszych'eneracjach ana"o'owych te"e#onów komórkowych*harakterystyczną cechą wie"odost$pu z podziałemcz$stot"iwo)ci jest wyst$powanie% w dzie"onym pa)mie

specja"nych tzw pasm ochronnych pomi$dzy wydzie"onymiprzedziałami asma ochronne% są to odst$py pomi$dzywyse"ekcjonowanymi kanałami słu!ące zwi$kszeniuniezawodno)ci

>opo"o'ie sieci komputerowych(etody dost$pu do mediumtransmisyjne'o

:a"ety WD(8Q



• >ransmisja prowadzona cały czas w tym samym pa)miecz$stot"iwo)ci% przez co jest to najprostsza metodawie"odost$pu

,ady WD(8Q

• Hadajniki i odbiorniki stosowane w systemach opartych naWD(8 muszą być wyposa!one w wysokiej jako)ci strome

f"try kanałowe• >rudno)ci związane ze stabi"no)cią cz$stot"iwo)ci no)nej

• ,yst$powanie pasm ochronnych pomi$dzy wydzie"onymikanałami przyczynia si$ do spadku współczynnikawykorzystania pasma

>opo"o'ie siecikomputerowychMeto7y dost$pu do mediumtransmisyjne'o

Wykorzyst3j8 j8 m i takie standardy ak8N2M 4 tra smisja odbywa si" na różnych

cz"stot$iwościach roz=o:o y o L00 kXz# w za$eżności



od standard! N2M w oko i a U0 MXz# '00 MXz# 1 00MXz $!b 1'00 MXz.

N2M wykorzyst! e również ednocześnie TOM/ opisanąna ko ej ym s aj7zie


,ykorzystują ją m in takie standardy jakQ

RS( - transmisja odbywa si$ na ró!nychcz$stot"iwo)ciach rozło!onych co @<< k1z% w za"e!no)ci odstandardu RS( w oko"icach [5< (1z% 4<< (1z% 3[<< (1z"ub 34<< (1zRS( wykorzystuje równie! jednocze)nie >D(8 opisaną na

ko"ejnym s"ajdzie

>opo"o'ie sieci komputerowych(etody dost$pu do medium transmisyjne'o

>D(8 - ,ie"odost$p z podziałem czasowym >echnika pozwa"ająca na dost$p wi$cej ni! jedne'o



u!ytkownika do medium transmisyjne'o

, technice dost$p do medium transmisyjne'o podzie"ony jestw czasie na n szcze"in czasowych tworząc n kanałów fzycznychna jednej cz$stot"iwo)ci no)nej0!ytkownikowi na potrzeby transmisji przydzie"ana jest pewna

"iczba szcze"in czasowych >ransmisja danych nie jest cią'ła




,ykorzystują ją m in takie standardy jakQ

RS( .wykorzystujące równie! WD(8/0(>S,imaDI*>?"uetooth


*D(8 - metoda dost$pu do medium transmisyjne'opo"e'ająca na przypisaniu poszcze'ó"nym u!ytkownikomkorzystającym z te'o same'o kanału do przesyłania danych%



korzystającym z te o same o kanału do przesyłania danych%sekwencji rozpraszających .inaczej unika"ne'o kodu/% dzi$ki

którym odbiornik jednoznacznie zidentyfkuje przeznaczoną d"anie'o transmisj$

,szyscy u!ytkownicy wykorzystują tą samą cz$stot"iwo)ć% a"eka!dy u!ytkownik ma swoją własną sekwencje kodowaniadanych Bodowanie wyma'a wysokich cz$stot"iwo)ci

>ransmisja z rozpraszaniem ma charakterystyk$ podobną dosy'nałów szumowych



>opo"o'ie sieci komputerowych(etody dost$pu do mediumtransmisyjne'o*S(8 - dosłownie oznacza Uwie"okrotny dost$p zwykrywaniem no)nej%%



wykrywaniem no)nej%% =est to protokół wie"odost$pu ze )"edzeniem stanu dost$pno)cimedium transmisyjne'o i wykrywaniem ko"izjiBiedy urządzenie "ub w$zeł w sieci posiada dane% które chceprzesłać - nasłuchuje łącza% sprawdzając czy jakie) inneurządzenie nie przesyła danych w "inii transmisyjnej Daneb$dą wysłane jedynie wtedy% 'dy nie zostanie wykryty !adensy'nał )wiadczący o tym% !e jakie) urządzenie w sieci wysyładane ,$zeł% który nie wysyła danych% nasłuchuje% czy inneurządzenia wysyłają do nie'o dane


*S(8 - dosłownie oznacza Uwie"okrotny dost$p z wykrywaniemno)nej%%

=est to protokół wie"odost$pu ze )"edzeniem stanu dost$pno)cid k k



medium transmisyjne'o i wykrywaniem ko"izji

Biedy urządzenie "ub w$zeł w sieci posiada dane% które chceprzesłać - nasłuchuje łącza% sprawdzając czy jakie) inneurządzenie nie przesyła danych w "inii transmisyjnej Dane b$dąwysłane jedynie wtedy% 'dy nie zostanie wykryty !aden sy'nał)wiadczący o tym% !e jakie) urządzenie w sieci wysyła dane

,$zeł% który nie wysyła danych% nasłuchuje% czy inneurządzenia wysyłają do nie'o dane


2stnieje mo!"iwo)ć% Ae dwa "ub wi$cej urządzeń przystąpi dowysyłania danych w tej samej chwi"i "ub zanim sy'nał zpierwsze'o w$zła dotrze do dru'ie'o , takiej sytuacji !adne z



nich nie wykryje sy'nału no)nej dru'ie'o , e#ekcie obydwa

urządzenia wysyłając dane w .prawie/ tym samym czasiespowodują ko"izj$ w sieci Ithernet (o!"iwo)ć wystąpieniatakiej sytuacji rodzi potrzeb$ stworzenia mechanizmówpozwa"ających t$ ko"izj$ wykryć i wye"iminować jej skutki,ersja protokołu umo!"iwiające'o radzenie sobie z ko"izjaminosi nazw$ *S(8E*D .an' *arrier Sense (u"tip"e 8ccessEwith *o""ision Detect/rotokół ten wykorzystywany jest w sieciach C8H typuIthernet


2stnieje mo!"iwo)ć% Ae dwa "ub wi$cej urządzeń przystąpi dowysyłania danych w tej samej chwi"i "ub zanim sy'nał zpierwsze'o w$zła dotrze do dru'ie'o , takiej sytuacji !adne z



nich nie wykryje sy'nału no)nej dru'ie'o , e#ekcie obydwa

urządzenia wysyłając dane w .prawie/ tym samym czasiespowodują ko"izj$ w sieci Ithernet (o!"iwo)ć wystąpienia takiejsytuacji rodzi potrzeb$ stworzenia mechanizmów pozwa"ającycht$ ko"izj$ wykryć i wye"iminować jej skutki,ersja protokołu umo!"iwiające'o radzenie sobie z ko"izjaminosi nazw$ *S(8E*D .an' *arrier Sense (u"tip"e 8ccessEwith *o""ision Detect/rotokół ten wykorzystywany jest w sieciach C8H typuIthernet


Oe,nic e8

? rzerwa mi"dzyramkowa (an . inter*rame ap) 4minima$ny czas mi"dzy nadaniem ko$e ne ramki.

? 3pó7nienie propa ac i# (an ) propa ation de$ay 4 czas



? 3pó7nienie propa ac i# (an .) propa ation de$ay 4 czaspotrzebny na prze ście sy na-! mi"dzy dwoma na da$eodda$onymi w"z-ami w sieci.

? 6zas wym!szenia ko$iz i 4 czas przez który !rządzenie powykryci! ko$iz i nada e aby wym!siQ wykrycie ko$iz i przezinne w"z-y.Athernet8 czas wym!szeniako$iz i .5 ps# przes-anie 5

bitów z pr"dkością $3MbCs.Gast Athernet8 czas wym!szenia ko$iz i U.15 ps#przes-anie U15 bitów z pr"dkością 103MbCs.Ni abit Athernet8 czas wym!szenia ko$iz i R.0'S ps#przes-anie R0'S bitów z pr"dkością >NbCs.


Oe,nic e8

? rzerwa mi"dzyramkowa (an . inter*rame ap) 4minima$ny czas mi"dzy nadaniem ko$e ne ramki.

? 3 ó7 i i i# ( ) ti d $ 4



? 3pó7nienie propa ac i# (an .) propa ation de$ay 4 czas

potrzebny na prze ście sy na-! mi"dzy dwoma na da$eodda$onymi w"z-ami w sieci.? 6zas wym!szenia ko$iz i 4 czas przez który !rządzenie po

wykryci! ko$iz i nada e aby wym!siQ wykrycie ko$iz i przezinne w"z-y.

Athernet8 czas wym!szeniako$iz i .5 ps# przes-anie 5bitów z

pr"dkością $3MbCs.

Gast Athernet8 czaswym!szeniako$iz i U.15 ps# przes-anieU15

bitów z pr"dkością $33MbCs.

Ni abit Athernet8 czas wym!szenia ko$iz i R.0'S ps#przes-anie R0'S

bitów z pr"dkością >NbCs.

>opo"o'ie sieci komputerowych(etody dost$pu do medium transmisyjne'o,adyQ

• , przypadku zapełnienia łącza protokół ten 'eneruje du!estraty czasowe =e!e"i w$zeł nadający odbierze jaki) sy'nał



.co oznacza% !e inny w$zeł rozpoczął nadawanie/ przez jaki)

czas jeszcze nadaje w ce"u wymuszenia ko"izji D"a standarduIthernet jest to czas P @ ps >ransmisja 3 bitu w sieci Ithernet.przy szybko)ci "7(bEs/ odbywa si$ w czasie "77ns

Bo"ejna wersja protokołu tj *S(8E8( i *S(8E*8 8( .an'8( - Arbitratio o Messa1e ?riority % czy"i arbitra! w oparciu opriorytet wiadomo)ci/ posiada mechanizmy e"iminujące tąwad$

>opo"o'ie sieci komputerowych(etody dost$pu do medium

transmisyjne'o:nacznik - dost$p do medium ma posiadacz znacznika.tokenu/ >ą metod$ dost$pu do medium wykorzystuje si$ w



przypadku sieci typu >oken 9in'% których zasada działaniab$dzie opisana na jednym z ko"ejnych s"ajdów

(ode" 2S7-7S2(ode" 7S2 .pełna nazwa 7pen Systems 2nterconnection9e#erence (ode"/ - mode" odniesienia łączenia systemówotwartych

=est to standard zdefniowany w 34[ roku przez$ $



(i$dzynarodową 7r'anizacj$ Horma"izacyjną 2S7 oraz(i$dzynarodową 0ni$ >e"ekomunikacyjną 2>0->% opisującystruktur$ komunikacji sieciowej

, pierwszych "ata powstawania sieci producenci rozwiązańsieciowych budowa"i urządzenia wykorzystując własne

protokoły D"ate'o wła)nie na początku "at osiemdziesiąty 2S7dostrze'ła potrzeb$ stworzenia mode"u sieciowe'o pozwa"ająceproducentom sprz$t rozwijać i budować urządzenia sieciowewspółpracujące z urządzeniami wytwarzanymi przez inne frmy

(ode" 2S7-7S2(ode" 2S7 jest traktowany jako wzorzec d"a wi$kszo)ciprotokołów komunikacyjnychodstawowym zało!eniem mode"u 7S2 jest podziałsystemów sieciowych na 6 współpracujących ze sobą w



)ci)"e okre)"ony sposób warstw .an' "ayers/

(ode" 2S7-7S23 ,arstwa fzyczna . hysica" Cayer/,arstwa ta stanowi najni!szą warstw$ mode"u 7S2 rzejmujeona cią'i danych% czy"i ramki z warstwy dru'iej% czy"i łączadanych i przesyła szere'owo ich struktur$ i całą zawarto)ć bit

bi i



po bicieBa!dy z protokołów warstwy działa dwukierunkowo% tak wi$cwarstwa fzyczna równie! przyjmuje strumienie bitów iprzekazuje je do warstwy dru'iejHie ma ona wbudowane'o mechanizmu słu!ące'o do okre)"aniaznaczenia otrzymywanych i wysyłanych bitów

7bejmuje ona jedynie procesy i mechanizmy dotycząceprzenoszenia sy'nałów na no)nik i odbierania z nie'o sy'nałów%a nie defniuje ona same'o medium transmisyjne'o% czy"ino)nika

(ode" 2S7-7S2@ ,arstwa łącza danych .Data Cink Cayer/,arstwa ta odpowiada za końcową inte'ra"no)ć wysyłany i odbieranychdanych ,arstwa ta odpowiedzia"na jest za tworzenie ramek ,arstwa łączadanych posiada własną struktur$ adresowania ,arstwa łącza danych jestpodzie"ona na dwie podwarstwyQ

k "i ł " 'i ' CC* C 'i " Ci k * "/



• kontro"i łącza "o'iczne'o .CC* - Co'ica" Cink *ontro"/• kontro"i dost$pu do no)nika .(8* ] (edia 8ccess *ontro"/,arstwa łącza danych dodaje do przesyłane'o pakietu stopk$% zawierającąsum$ kontro"ną *9* 7dbiorca pakietu% sprawdzając sum$ kontro"ną jest wstanie sprawdzić poprawno)ć przesłanych =e!e"i *9* ob"iczone po odebraniupakietu nie jest z'odne z *9* zapisanym w stopce pakiet zostanie odrzuconyodwarstwa kontro"i dost$pu do no)nika .(8*/ umieszcza adresy fzyczne

nadawcy i odbiorcy pakietu w na'łówku ,arstwy fzyczne i łącza danych% wprzeciwieństwie do pozostałych warstw% są niezb$dne do komunikacji w siecikomputerowej% nieza"e!nie czy jest to siec C8H czy ,8H >e dwie warstwy'rupują mechanizmy potrzebne do komunikowania si$ z innymi urządzeniamiw r$bie tej samej sieci

(ode" 2S7-7S2@ ,arstwa łącza danych .Data Cink Cayer/,arstwa ta odpowiada za końcową inte'ra"no)ć wysyłany i odbieranychdanych ,arstwa ta odpowiedzia"na jest za tworzenie ramek ,arstwa łączadanych posiada własną struktur$ adresowania ,arstwa łącza danych jestpodzie"ona na dwie podwarstwyQ

k "i ł " 'i ' CC* C 'i " Ci k * t "/



• kontro"i łącza "o'iczne'o .CC* - Co'ica" Cink *ontro"/• kontro"i dost$pu do no)nika .(8* ] (edia 8ccess *ontro"/,arstwa łącza danych dodaje do przesyłane'o pakietu stopk$% zawierającąsum$ kontro"ną *9* 7dbiorca pakietu% sprawdzając sum$ kontro"ną jest wstanie sprawdzić poprawno)ć przesłanych =e!e"i *9* ob"iczone po odebraniupakietu nie jest z'odne z *9* zapisanym w stopce pakiet zostanie odrzuconyodwarstwa kontro"i dost$pu do no)nika .(8*/ umieszcza adresy fzyczne

nadawcy i odbiorcy pakietu w na'łówku ,arstwy fzyczne i łącza danych% wprzeciwieństwie do pozostałych warstw% są niezb$dne do komunikacji w siecikomputerowej% nieza"e!nie czy jest to siec C8H czy ,8H >e dwie warstwy'rupują mechanizmy potrzebne do komunikowania si$ z innymi urządzeniamiwbr$bie tej samej sieci

(ode" 2S7-7S2P ,arstwa sieciowa .Het,ork Cayer/

,arstwa sieciowa jest odpowiedzia"na za przepływ danych .adresowanie itrasowanieEroutin'% czy"i znajdowanie dro'i w sieci/ w sieci% tj zapewniaodpowiednie skierowanie transmisji pakietów do urządzeń które nie są ze sobąbezpo)rednio połączone akiety mi$dzy dwoma punktami nie muszą zaka!dym razem poruszać si$ tą samą trasą yznaczenie dro'i odbywa si$



ka!dym razem poruszać si$ tą samą trasą ,yznaczenie dro i odbywa si$

osobno d"a ka!de'o pakietu% z uwz'"$dnieniem aktua"ne'o obcią!enia sieci ,przeciwieństwie do warstwy łącza danych% warstwa ta nie posiadamechanizmów kontro"i poprawno)ci przesyłanych danych Do adresowaniapakietów w warstwie sieciowej słu!y protokół 2 .2nternet rotoco"/% który wna'łówku przesyłane'o pakietu umieszcza adresy 2 .P@ bitowy unika"ny d"adanej podsieci adres/ nadawcy i odbiorcy , przypadku zbyt du!ych danych%protokół 2 dokonuje ich #ra'mentacji i przesyła je w ki"ku mniejszych paczkach,arstwa sieciowa u!ywana jest do komunikowania si$ z komputeramiznajdującymi si$ poza "oka"nym se'mentem sieci C8H (o!"iwe to jest dzi$kiwłasnej architekturze trasowania% która jest nieza"e!na od adresowaniafzyczne'o warstwy @ *o ciekawe% dopuszcza si$ 'ubienie pakietów przezwarstw$ sieciową% 'dy router% w$zeł dokonujący trasowania "ub pewien#ra'ment sieci są przecią!one i nie są w anie przyjmować nowych pakietów

(ode" 2S7-7S2P ,arstwa sieciowa .Het,ork Cayer/,arstwa sieciowa jest odpowiedzia"na za przepływ danych .adresowanie itrasowanieEroutin'% czy"i znajdowanie dro'i w sieci/ w sieci% tj zapewniaodpowiednie skierowanie transmisji pakietów do urządzeń które nie są ze sobąbezpo)rednio połączone akiety mi$dzy dwoma punktami nie muszą zaka!dym razem poruszać si$ tą samą trasą ,yznaczenie dro'i odbywa si$



ka!dym razem poruszać si$ tą samą trasą ,yznaczenie dro i odbywa si$

osobno d"a ka!de'o pakietu% z uwz'"$dnieniem aktua"ne'o obcią!enia sieci ,przeciwieństwie do warstwy łącza danych% warstwa ta nie posiadamechanizmów kontro"i poprawno)ci przesyłanych danych Do adresowaniapakietów w warstwie sieciowej słu!y protokół 2 .2nternet rotoco"/% który wna'łówku przesyłane'o pakietu umieszcza adresy 2 .P@ bitowy unika"ny d"adanej podsieci adres/ nadawcy i odbiorcy , przypadku zbyt du!ych danych%protokół 2 dokonuje ich #ra'mentacji i przesyła je w ki"ku mniejszych paczkach,arstwa sieciowa u!ywana jest do komunikowania si$ z komputeramiznajdującymi si$ poza "oka"nym se'mentem sieci C8H (o!"iwe to jest dzi$kiwłasnej architekturze trasowania% która jest nieza"e!na od adresowaniafzyczne'o warstwy @ *o ciekawe% dopuszcza si$ 'ubienie pakietów przezwarstw$ sieciową% 'dy router% w$zeł dokonujący trasowania "ub pewien#ra'ment sieci są przecią!one i me są w nie przyjmować nowych pakietów

(ode" 2S7-7S2 ,arstwa transportowa .>ransport Cayer/

:adaniem tej warstwy jest zapewnienie niezawodnej komunikacji pomi$dzyod"e'łymi komputerami .portami komunikacyjnymi w tych komputerach/% czy"ima podobne zadanie do warstwy łącza danych9ó!nica po"e'a mi$dzy innymi na tym% i! warstwa transportu zapewnia torównie! poza siecią C8H



równie! poza siecią C8H

,arstwa transportowa zapewnia to% i! odbiorca dostaje pakiety w tej samejko"ejno)ci% w jakiej nadawca je wysyła =e)"i wykryje ona brak pakietów wokre)"onym czasie "ub te! nadej)cie uszkodzonych pakietów% !ąda ichretransmisji Dodatkową #unkcją warstwy transportu jestresekwencjonowame pakietów% które zostały przysłane w nieodpowiedniejko"ejno)ci na przykład na skutek obrania wo"niejszej dro'i w sieci

Dane zbyt du!e do przesłania za jednym razem są dzie"one na tzwse'menty% które są ko"ejkowane i wysyłane w' nadanych im priorytetów ,tej warstwie działają protokoły np >* oraz 0D odstawowym ce"em przyprojektowaniu warstwy transportowej jest zapewnienie pełnej jejnieza"e!no)ci od zmian onstrukcyjnych sprz$tu

(ode" 2S7-7S25 ,arstwa sesji .Session Cayer/,arstwa sesji jest rzadko u!ywana 2stnieje wie"e protokołów% które włączają#unkcje tej warstwy do swojej warstwy transportowej Rłówne zadaniewarstwy sesji% to kontro"a nawiązywania i zrywania połączenia przezap"ikacje uruchomione na dwóch ró!nych urządzeniach w sieci , tym ce"utworzone jest wirtua"ne połączenie na podstawie nazwy u!ytkownika i nazwy



tworzone jest wirtua ne połączenie na podstawie nazwy u!ytkownika i nazwykomputera odczas przesyłania danych% warstwa sesji ustawia punktykontro"ne in#ormujące które dane zostały przesłane i odebrane Dzi$ki temu%w przypadku utraty połączenia dane mo'ą być przesyłane od ostatnie'opunktu kontro"ne'o co wpływa na "epsze wykorzystanie dost$pnejprzepustowo)ci sieci ,arstwa ta odpowiada równie! za usta"enie czykomunikacja b$dzie zachodziła w jednym% czy obydwu kierunkach

, czasie projektowania warstw sesji zwraca si$ szcze'ó"ną uwa'$ nazapewnienie bezpieczeństwa przesyłanych danych =e)"i podczas aktua"izacjibazy danych zostanie przerwane połączenie% to zawarto)ć bazy mo!e staćsi$ nie spójna :adaniem warstwa sesji jest przeciwdziałaniem takimsytuacjom .a"e równie! same systemy baz danych posiadają odpowiedniemechanizmy/

(ode" 2S7-7S2; ,arstwa prezentacji . resentation Cayer/,arstwa prezentacji odpowiedzia"na jest za zarządzaniesposobem kodowania danych% zapewniając wzajemnedopasowanie sposobów reprezentacji danych% a w konsekwencjizrozumienie komunikujących si$ ap"ikacji 2naczej mówiąc%



zrozumienie komunikujących si$ ap ikacji 2naczej mówiąc%zajmuje si$ trans"acją sposobu prezentacji danych na zrozumiałyd"a dane'o systemu operacyjne'o i urządzenia 9ozwiązuje takieprob"emy jak niez'odno)ć reprezentacji "iczb% znaków końcawiersza% "iter narodowych% itp rzykładową #unkcją rea"izowaną

przez tą warstw$ jest kompresja "ub szy#rowanie przesyłanychdanych% pozwa"ająca na zwi$kszyć pr$dko)ć czy te!bezpieczeństwo transmisji in#ormacji



(ode" 2S7-7S26 ,arstwa ap"ikacji .8pp"ication Cayer/

=est najwy!szą warstwą mode"u 7S2 ,arstwa ta nie obejmujeap"ikacji u!ytkownika% a"e pełni ro"$ inter#ejsu mi$dzy ap"ikacjau!ytkownika i usłu'ami w sieci :adania tej warstwy sąnajbardziej ró!norodne i po"e'ają na )wiadczeniu usłu'% takich



najbardziej ró!norodne i po e ają na )wiadczeniu usłu % takich jak np udost$pnianie zasobów sieciowych .p"ików% drukarek/2nny przykład to pro'ram pocztowy .k"ient poczty/% który wysyła!ądanie pobrania nowych wiadomo)ci do serwera 8p"ikacjak"iencka 'eneruje automatycznie !ądanie do odpowiednie'o

protokołu "ub protokołów warstwy ap"ikacji% a nast$pnieuruchamia sesj$ komunikacji w ce"u otrzymania odpowiednichp"ików

(ode" 2S7-7S26 ,arstwa ap"ikacji .8pp"ication Cayer/

=est najwy!szą warstwą mode"u 7S2 ,arstwa ta nie obejmujeap"ikacji u!ytkownika% a"e pełni ro"$ inter#ejsu mi$dzy ap"ikacjau!ytkownika i usłu'ami w sieci :adania tej warstwy sąnajbardziej ró!norodne i po"e'ają na )wiadczeniu usłu'% takich



j j p ją ) jak np udost$pnianie zasobów sieciowych .p"ików% drukarek/2nny przykład to pro'ram pocztowy .k"ient poczty/% który wysyła!ądanie pobrania nowych wiadomo)ci do serwera 8p"ikacjak"iencka 'eneruje automatycznie !ądanie do odpowiednie'oprotokołu "ub protokołów warstwy ap"ikacji% a nast$pnieuruchamia sesj$ komunikacji w ce"u otrzymania odpowiednichp"ików

(ode" 2S7-7S2,arstwa ap"ikacji 2nter#ejs d"a ap"ikacji poprzez

komendyread i wnte,arstwa

prezentac

Bodowanie danych d"a ana"izy iinterpretacji w nast$pnej warstwie

>worzenie i anu"owanie chwi"owe'opołączenia stacji oraz synchronizacja



ji

,arstwa

sesji

,arstwatransj /rtu

,arstwasieci

,arstwa danych

,arstwa fzyczna

procesu komunikacjiBontro"a transmisji danych d"awarstwy

sesji

>worzenie i anu"owanie połączeńoraz unikanie ko"izji w sieci

7pisuje protokół dost$pu do sieci.(8* -an' (edium 8ccess *ontro"/i zabezpieczanie przesyłanych

danychDefniuje medium transmisyjne%kodowanie

i pr$dko)ć transmisji

(ode" 2S7-7S2II1SS " i i 2G j . F j i i i i `

,arstwaap"ikacji

,arstwa

prezentacji

]

i N FH

2nter#ejs d"a ap"ikacji poprzezkomendy

read i writeBodowanie danych d"a ana"izy iinterpretacji w nast$pnej warstwie

>worzenie i anu"owanie chwi"owe'o j Kłączenia stacji oraz synchronizacja



,arstwa sesji

,arstwatransportu

,arstwa sieci,arstwa danych

(edium >ransmisji i

,arstwa fzyczna

procesu komunikacjiBontro"a transmisji danych d"awarstwy

sesji

>worzenie i anu"owanie połączeńoraz unikanie ko"izji w sieci

7pisuje protokół dost$pu do sieci.(8* -an' (edium 8ccess *ontro"/i zabezpieczanie przesyłanych

danychDefniuje medium transmisyjne%kodowanie


(ode" 2S7-7S2Hadajnik 7dbiornik 7pia i zastosowanie warstw

,arstwaap"ikacji

,arstwa

prezentacji

2nter#ejs d"a ap"ikacji poprzezkomendy

read i write

Bodowanie danych d"a ana"izy iinterpretacji w nast$pnej warstwie

>worzenie i anu"owanie chwi"owe'o



,arstwa sesji

,arstwatransportu

,arstwa sieci

,arstwa

danych

,arstwa

fzyczna

połączenia stacji oraz synchronizacjaprocesu komunikacji

Bontro"a transmisji danych d"awarstwy

sesji

>worzenie i anu"owanie połączeń oraz

unikanie ko"izji w sieci7pisuje protokół dost$pu do sieci

.(8* -an' (edium 8ccess *ontro"/ izabezpieczanie przesyłanych danychDefniuje medium transmisyjne%kodowanie


(edia transmisyjne&ab$e w standardzie Athernet.

? &abe$ koncentryczny jest kab"emniesymetrycznym ,y'"ąda jak standardowy kabe"anteny te"ewizyjnej 9R5[ 8E0% 9R5[ *E0

? 2kr"tka jest kab"em symetrycznym =est on



najcz$)ciej miedziany i składa si$ z ki"ku par !yłskr$conych ze sobą parami .od @ do nawet ki"kutysi$cy par skr$conych przewodów/ umieszczonychwe wspó"nej osłonie Hazwa Uskr$tka& pochodzi odan'ie"skie'o >wisted air Skr$cenia !ył mają na ce"uchronić przed przesłuchem

(edia transmisyjne2kr"tka

2chemat nazewnictwa przewodów8FFF BaseCBroad T4VV

• - oznacza pr$dko)ć transmisji sieci w (bps

• ?ase - ?aseband• ?road - ?roadband

• > - oznaczenie stosowane d"a kab"i typu skr$tka . an'twisted/

• - "iczba se'mentów o dłu'o)ci 3<< m

(ediatransmisyjne2kr"tka2chemat nazewnictwa przewodów8

FFF BaseCBroad T4VV • - oznacza pr$dko)ć transmisji sieci w (bps

• ?ase - ?aseband• ?road - ?roadband• > - oznaczenie stosowane d"a kab"i typu skr$tka . an'

twisted/

• - "iczba se'mentów o dłu'o)ci 3<< m


odział kab"i ze wz'"$du na kate'orieQ• Bate'oria 3 - u!ywany w te"e#onii• Bate'oria @ - transmisja danych do (bEs%• Bate'oria P - transmisja danych do 3< (bEs

k $ ń $

."7?ase>/% P-5 skr$ceńEstop$• Bate'oria - transmisja do 3; (bEs .>9/% 5-[skr$ceńEstop$

• Bate'oria 5 - transmisja do 3<<-35< (bEs .WastIthernet% WDD2% *DD2% 3<<OR-anyC8H/% [-3<skr$ceńEstop$ >eoretycznie da si$ przesłać tymkab"em sy'nał 3 RbEs% a"e zaprojektowany jestwyłącznie do sieci ha"# dup"e Ithernet .*S(8E*D/%w których maksyma"ny trans#er to 3<< (bEs asmo

do 3<< (1z


odział kab"i ze wz'"$du na kate'orieQ• Bate'oria 5e - transmisja do 3 RbEs .>9/% 5-[

skr$ceńEstop$ ,ykorzystywany w sieciach #u"idup"e Ithernet , stosunku do kate'orii 5

i i$d i i ł i i ' ł

poprawiono mi$dzy innymi z tłumieniem sy'nałuasmo do 3<< (1z• Bate'oria ; - transmisja do ;@@ (bEs% np sieci

8>(% Ri'abit Ithernet , praktyce kab"em kate'orii; mo!na przesłać sy'nał do 3< RbEs asmo do @5<(1z

• Bate'oria 6 - transmisja ponad 3 RbEs asmo do@5< (1z


• Babe" ekranowany• Ikranowany #o"ią• Ikranowany meta"ową siatką

Ik t " i tk i # "i

• Ikranowany meta"ową siatką i #o"ią• Babe" nieekranowany


Sposób oznaczania poszcze'ó"nych rodzajów kab"idefniuje norma 2S7E2I* 33[<3Q@<<@Bab"e powinny posiadać opis w składni Eyy> % 'dzieQ• yy oznacza pojedynczą par$ kab"a



• odnosi si$ do cało)ci kab"a ,arto)ci przyjmowaneprzez oraz yyQ• 0 .an' unshie"ded/ - nieekranowane

• W .an' #oi"ed/ - ekranowane #o"ią• S .an' shie"ded/ - ekranowane siatką• SW .an' screened #oi"ed/ - ekranowane #o"ią i siatką


Hajcz$)ciej wyst$pujące konstrukcje kab"iQ• 0E0> .dawniej 0> / - skr$tka nieekranowana• WE0> .dawniej W> / - skr$tka #o"iowana• 0EW> - skr$tka z ka!dą parą w osobnym ekranie z #o"ii

• WEW> skr$tka z ka!dą parą w osobnym ekranie z #o"ii



• WEW> - skr$tka z ka!dą parą w osobnym ekranie z #o iidodatkowo cały kabe" znajduje si$ w ekranie z #o"ii

• SWE0> .dawniej S> / - skr$tka ekranowana #o"ią i siatką

• SEW> .dawniej SW> / - skr$tka z ka!dą parą #o"iowaną

dodatkowo w ekranie z siatki• SWEW> .dawniej S-S> / - skr$tka z ka!dą parą #o"iowaną

dodatkowo w ekranie z #o"ii i siatki

(ediatransmisyjne2kr"tkaBrzy!owanie kab"i

8by móc połączyć bezpo)rednio dwa komputery "ub dwahubyEswitche potrzebujemy tzw skrosowane'o .skrzy!owane'o/kab"a ,i$kszo)ć nowych urządzeń potraf samodzie"niedokonywać krosowania kab"i co oznacza% i! oboj$tne jest% czykorzystamy z kab"i Uprostych % czy te! skrosowanych Starsze



korzystamy z kab i Uprostych % czy te! skrosowanych Starszeurządzenia wyma'ają kab"i prostych do połączenia np switchado komputera% a skrosowanych do połączenia switcha zeswitchem "ub komputera z komputerem

(ediatransmisyjne2kr"tkaBrzy!owanie kab"i

8by móc połączyć bezpo)rednio dwa komputery "ub dwahubyEswitche potrzebujemy tzw skrosowane'o .skrzy!owane'o/kab"a ,i$kszo)ć nowych urządzeń potraf samodzie"niedokonywać krosowania kab"i co oznacza% i! oboj$tne jest% czykorzystamy z kab"i Uprostych&% czy te! skrosowanych Starsze



korzystamy z kab i Uprostych&% czy te! skrosowanych Starszeurządzenia wyma'ają kab"i prostych do połączenia np switchado komputera% a skrosowanych do połączenia switcha zeswitchem "ub komputera z komputerem

(ediatransmisyjne2kr"tkaB

o"ejno)ć przewodów w kab"u prostymHr

przewodu

q \

3

@P

?iało-

pomarahczowyń



@P

5;

6[

p yomarańczowy?ia"o-zie"ony

Hiebieski ?ia"o-niebieski :ie"ony

?iało-brązowy?rązowy

(ediatransmisyjne2kr"tkaBo"ejno)ć przewodów w kab"u skrosowanymQ

@

3 ?iało-pomarańczowy

omarańczowy

Y

,tyczka 3 .>-5;[?/Hr^^ Bo"or 2

• i

,tyczka @ .>-5;[8/Bo"or

?iało-zie"ony

:ie"ony

@P

5

;6[

y

?iało-zie"onyHiebieski

?iało-

niebieski:ie"ony

?iało-brązowy?rązowy

y?iało-

pomarańczowyHiebieski ?iało-

niebieskiomarańczowy?iało-brązowy

?rązowy

F

(edia transmisyjne&abe$ koncentryczny

5< 7hmowy kabe" koncentryczny w za"e!no)ci odwersji Ithernetu oznaczony jestQ

• symbo"em 9R-5[ d"a standardu >hin Ithernet3<?ase-@ .*ienki Ithernet 3<?ase-@/

• symbo"em 9R-33 d"a standardu >hick Ithernet

symbo em 9R 33 d a standardu hick Ithernet3<?ase-5 .Rruby Ithernet 3<?ase-5/


odstawowe parametry kab"a koncentryczne'o wstandardzie 3<?ase-@Q

• Dłu'o)ć kab"aQ min < 5 m% ma 3[5 m• (aksyma"na pr$dko)ci transmisjiQ 3< (bEs• (aksyma"na "iczna w$złówQ P<

( y $ Q• (aksyma"na "iczba se'mentówQ 5 .całkowita

maksyma"na dłu'o)ć sieci 4@5 m/• Barta sieciowa połączona jest z kab"em

koncentrycznym za pomocą złącza ?H*


odstawowe parametry kab"a koncentryczne'o wstandardzie 3<?ase-5Q

• Dłu'o)ć kab"aQ min < 5 m% ma 5<< m• (aksyma"na pr$dko)ci transmisjiQ 3< (bEs• (aksyma"na "iczna w$złówQ 3<<

( y $ Q• (aksyma"na "iczba se'mentówQ 5 .całkowita maksyma"na

dłu'o)ć sieci @5<< m/• Barta sieciowa połączona jest z kab"em koncentrycznym

za pomocą złącza ?H*

(ediatransmisyjne&abe$ koncentryczny

9R5[

>errmabrs >*onnedors

9<5[-80*oM



(edia transmisyjne&abe$ świat-owodowy

wiatłowód jest kab"em te"ekomunikacyjnymumo!"iwiającym przesyłanie sy'nału optyczne'o Ho)nikiemin#ormacji jest znajdujące si$ wewnątrz kab"a włókno)wiatłowodowe o )rednicy nieco wi$kszej od )rednicy"udzkie'o włosa ,ykorzystywane za"ety )wiatłowodu tozasi$' i pasmo transmisji wi$ksze ni! d"a innych mediówtransmisji



transmisji

(ediatransmisyjne&abe$ świat-owodowySame )wiatłowody nie są odporne na działanieczynników zewn$trznych Są mało odporne na

działanie napr$!eń rozcią'ających% z'inających iskr$cających,yró!niamy dwa rodzaje zabezpieczenia )wiatłowoduQ"uAna tubaE"oose tub$ )cisła tubaEti'ht bu er



(ediatransmisyjne&abe$ świat-owodowy, ce"u e"iminacji "ub o'raniczenia wypromieniowania )wiatłaprzez boczne powierzchnie )wiatłowodu% stosuje si$ zmiany

współczynnika załamania )wiatła wewnątrz )wiatłowodu ,najprostszym przypadku są to zmiany skokowe% tj wewnątrz)wiatłowodu współczynnik załamania ma warto)ć wy!szą% ni! na

zewnątrz 0trzymanie promieni )wiatła w obr$bie takie'o)wiatłowodu zachodzi na skutek całkowite'o wewn$trzne'o



)odbicia , przypadku% 'dy współczynnik załamania stopniowozmienia si$ w przekroju poprzecznym )wiatłowodu% mówimy o)wiatłowodach 'radientowych

(ediatransmisyjne&abe$ świat-owodowy9odzaje kab"i )wiatłowodowych Q

• jednomodowe• wie"omodoweRłówną ró!nicą mi$dzy )wiatłowodem jednomodowym iwie"omodowym jest sposób transmisji )wiatła w rdzeniu)wiatłowodowym , włóknie wie"omodowym transmitowanych jest wie"e wiązek )wiatła .modów/ o tej samej dłu'o)ci #a"i



j ) j j )9ozprzestrzenianie si$ wie"u modów przyczynia si$ dopowstawania wewnątrz )wiatłowodu dyspersji modowej% czy"irozmycia sy'nału% które przekłada si$ na znaczne o'raniczenie

zasi$'u transmisji bądA jej szybko)ci 9ozmycie sy'nałuspowodowane jest ró!ną dro'ą mi$dzy nadajnikiem iodbiornikiem% jaka musi zostać pokonana przez ka!dy z modów,ynika to z ró!nych kątów odbicia wiązki )wiatła od 'ranicyrdzenia


:jawisko dyspersji modowej zostało wye"iminowane wwłóknach jednomodowych% w których rdzeniu transmitowany

jest ty"ko jeden mod )wiatła o okre)"onej dłu'o)ci #a"i ,przypadku )wiatłowodu jednomodowe'o #a"a )wiet"na rozchodzisi$ praktycznie równo"e'"e do osi )wiatłowodu

)wiatłowód wie"omodowy



)wiatłowód jednomodowy


9odzaje Aródeł )wiatłaQ• dioda CID stosowana jest w )wiatłowodach wie"omodowych

• "aser stosowany jest w )wiatłowodach jedno orazwie"omodowych

:e wz'"$du na to% i! transmisja w kab"ach )wiatłowodowychodbywa si$ w jednym kierunku% kab"e )wiatłowodowe$ j i



wyst$pują zawsze parami:e wz'"$du na materiał% )wiatłowody dzie"imy naQ• )wiatłowody szk"ane .R7W/• )wiatłowody p"astikowe . 7W/• )wiatłowody ze szk"anym rdzeniem i p"astikowym płaszczem

.1*SE *S% *W/


wiatłowodów u!ywa si$ najcz$)ciej do transmisji danych naod"e'ło)ci wie"u dziesiątek "ub nawet setek ki"ometrówBab"e )wiatłowodowe produkowane są w kawałkach o dłu'o)ci@ km% d"ate'o wa!nym aspektem techno"o'ii )wiatłowodowej

jest łączenie ze sobą ko"ejnych odcinków )wiatłowodów "ubpodłączanie ich do urządzeń aktywnych



(ediatransmisyjne&abe$ świat-owodowy(etody łączenia )wiatłowodówQ

a/ za pomocą szybkozłączekb/ spawanie )wiatłowodów łukieme"ektrycznymc/ adaptery )wiatłowodowe




Do 'łówny za"et kab"a )wiatłowodowe'o na"e!yodporno)ć transmisji naQ

• zakłócenia e"ektroma'netyczne• przepi$cia w insta"acji

• zawi"'ocenie



0rządzenia sieciowe&arta sieciowa

Ba!dy komputer% który pracuje w sieci musi miećzainsta"owany adapter umo!"iwiający fzyczne przyłączenie donie'o okab"owania sieciowe'o "ub słu!ący do odbioru danychradiowych Hajcz$)ciej przyjmuj$ on postać karty rozszerzeńmontowanej w 'nieAdzie ma'istra"i *2% *2-I press "ub te!

zewn$trzne'o adaptera 0S?Ba!da karta sieciowa posiada unikatowy adres sprz$towy (8*



.(edia 8ccess *ontro" address/ wykorzystywany doidentyfkowania komputera w sieci

8dres (8* składa si$ z [ bitów i zapisywany jest w postaciszesnastkowej ierwsze @ bity to kod producenta sprz$tu% apozostałe @ bity są unikatowe d"a dane'o e'zemp"arza kartysieciowej

0rządzenia sieciowe&arta sieciowa

Ba!dy komputer% który pracuje w sieci musi miećzainsta"owany adapter umo!"iwiający fzyczne przyłączenie donie'o okab"owania sieciowe'o "ub słu!ący do odbioru danychradiowych Hajcz$)ciej przyjmuj$ on postać karty rozszerzeńmontowanej w 'nieAdzie ma'istra"i *2% *2-I press "ub te!zewn$trzne'o adaptera 0S?Ba!da karta sieciowa posiada unikatowy adres sprz$towy (8*



.(edia 8ccess *ontro" address/ wykorzystywany doidentyfkowania komputera w sieci

8dres (8* składa si$ z [ bitów i zapisywany jest w postaciszesnastkowej ierwsze @ bity to kod producenta sprz$tu% apozostałe @ bity są unikatowe d"a dane'o e'zemp"arza kartysieciowej

0rządzenia siecioweDtórnik

,tórnik .z an' repeater/% to inaczej re'enerator% wzmacniak

=est to urządzenie% które wzmacnia przesyłany sy'nał doodpowiednie'o poziomu

, j$zyku potocznym wtórniki% to najcz$)ciej dwuportoweurządzenie przeznaczone do przedłu!ania norma"ne'o

i$' k b"i i i h

zasi$'u kab"i sieciowych


Działanie wtórnika umo!"iwia zwi$kszenie 'eo'rafczne'odziałania sieci C8H Ha przykład standard Ithernet okre)"amaksyma"ną od"e'ło)ć przesyłania sy'nału kab"em na 5<<metrów d"a pojedyncze'o se'mentu =ednak dzi$ki wtórnikomłączącym pi$ć se'mentów sy'nał w sieci Ithernet mo!na

przesłać kab"em na od"e'ło)ć do @ 5<< metrów*z$sto wtórniki łączą ze sobą se'menty wykorzystujące ró!nef ) iki t i j % kł d i ki k b "



fzyczne no)niki transmisyjne% na przykład cienki kabe"koncentryczny i )wiatłowody odobnie wtórniki d"a sieci >oken-9in' mo'ą konwertować sy'nały e"ektryczne pomi$dzyskr$tką ekranowaną i nieekranowaną oraz zamieniać je naimpu"sy )wiet"ne w przypadku )wiatłowodów


,tórniki skrupu"atnie przesyłają ka!dy bit danych z jedne'ose'mentu do nast$pne'o% nawet je)"i pakiety są uszkodzonew związku z awariami kart sieciowych% a tak!e pakiety% którenie są przeznaczone d"a w$złów w danym se'mencie sieciC8H, sieciach C8H wtórnik obecnie rzadko wyst$puje oddzie"nie%'dy! prawie zawsze je'o #unkcje są zaimp"ementowane wb d i j b d h d i h% t ki h j k



bardziej rozbudowanych urządzeniach% takich jakkoncentrator% router% przełącznik% most% które re'enerująsy'nał w ka!dym porcie

0rządzeniasiecioweMost (brid e)7 i"e wtórniki łączą #ra'menty sieci "oka"nych% o ty"e mostymo'ą łączyć se'menty okab"owania sieci "oka"nych% mo'ą

równie! łączyć szybkie kab"e sieci C8H z wo"niejszymino)nikami% na przykład z dzier!awionymi "iniamite"e#onicznymi

Dwa 'łówne zadania mostów to zwi$kszenie zasi$'u sieci .czy"idziałanie jako wtórnik/ i se'mentacja ruchu w sieci odobniejak wtórniki% mosty mo'ą przesyłać pakiety "ub ramki pomi$dzy



jak wtórniki% mosty mo ą przesyłać pakiety ub ramki pomi$dzyró!nymi no)nikami =ednak w odró!nieniu od wtórników mostyprzekazują do nast$pne'o se'mentu ty"ko ruch% który jest

adresowany do urządzeń w tym se'mencie, ten sposób przyczyniają si$ do o'raniczenia niepotrzebne'oruchu pomi$dzy se'mentami

0rządzeniasiecioweMost (brid e)(osty odczytują adres doce"owy .najcz$)ciej jest to adreszapro'ramowany w karcie sieciowej doce"owe'o w$zła/ pakietu

danych i sprawdzają% czy ten adres znajduje si$ w tym samymse'mencie sieci% co adres Aródłowy =e)"i tak% most nieprzekazuje pakietu do sąsiednie'o se'mentu% je)"i nie% przesyła

'o da"ejWunkcje mostów wią!ą si$ z podwarstwą dost$pu do no)nika.(8*/% która na"e!y do warstwy łącza danych mode"u 7S2 (osty



.(8 /% która na e!y do warstwy łącza danych mode u 7S2 (ostypotrafą okre)"ić miejsce doce"owe danych na podstawie odczytuadresu stacji w pakiecie sieci Ithernet "ub w ramce >oken-9in'

Hie mo'ą one jednak zajrzeć 'ł$biej do pakietu i odczytać adres2 "ub 2 D"ate'o cz$sto nazywa si$ je mostami warstwy (8*

0rządzenia sieciowe%o!ter

>o urządzenie% które słu!y do łączenia ró!nych siecikomputerowych% np sieci 2nternet z siecią "oka"ną "ub sieci otzw ró!nych maskach:a pomocą wbudowanych mechanizmów% np H8> .Het,ork8ddress >rans"ation/% router wyznacza tras$ pakietom w sieciHazwa router pochodzi od procesu trasowania .z an' routin'/9utery w małych sieciach zwyk"e posiadają zinte'rowany

ł ik it h/% kt d t$ iWi% d ! d "



przełącznik .switch/% punkt dost$powy ,iWi% a dro!sze mode"emo'ą być te! wyposa!one np w bramk$ Oo" % serwera p"ików"ub serwera drukarek9outer pracuje w trzeciej warstwie mode"u 7S2


>ak jak mosty rozszerzają zakres #unkcji wtórników% tak routeryrozszerzają #unkcjona"no)ć mostów 9outery odczytują bardziejzło!one in#ormacje adresowe z pakietu "ub ramki i mo'ą dodaćwi$cej in#ormacji% aby przesłać pakiet poprzez sieć9outer mo!e na przykład opakować pakiet ethernetowy wUkopert$ z danych zawierających in#ormacje o routin'u itransmisji niezb$dne do przesłania pakietu w sieci z komutacjąpakietów @5 Biedy opakowane dane dotrą na dru'i koniec



pakietów @5 Biedy opakowane dane dotrą na dru i koniecsieci% router odbierający usunie niepotrzebne ju! daneprotokołu @5% ponownie zaadresuje pakiet i skieruje 'o dopodłączone'o se'mentu sieci C8H




0rządzenia sieciowe%o!ter :s. Most

(ost wykonuje swoje zadania posłu'ując si$ tab"icą adresów(8* w$złów sieci Ithernet "ub >oken-9in'% którą sam budujeniejako ucząc si$ 8dresy te są przypisywane kartom przezproducenta% wi$c ich rozkład w sieci jest zupełnieprzypadkowy (ost po prostu zapami$tuje adresy stacji

pojawiające si$ na danym łączu i po stworzeniu tabe"i%z'odnie z nią kieruje ruchem >akie podej)cie nie wyma'a!adnej in'erencji ze strony administratora sieci Hatomiast

j j yroutery oczekują 'rupowania w$złów z'odnie z okre)"onymschematem adresowania% na przykład takim jak 2 % którydefniowany jest wcze)niej przez administratora sieci

0rządzeniasieciowerze-ącznik (switch)0rządzenie łączące se'menty sieci komputerowej pracujące'łównie w dru'iej warstwie mode"u 2S7E7S2 .łącza danych/% je'o

zadaniem jest przekazywanie ramki mi$dzy se'mentami sieci zdoborem portu przełącznika% na który jest przekazywanaierwszy przełącznik ethernetowy został wprowadzony przez

frm$ Ba"pana w 344< roku2stnieją równie! przełączniki warstwy trzeciej% które pełnią ro"$taką jak routery% a"e w dzisiejszych czasach zostały praktycznie

całkowicie wyparte przez routery

0rządzenia sieciowerze-ącznik (switch)

0rządzenie łączące se'menty sieci komputerowej pracujące'łównie w dru'iej warstwie mode"u 2S7E7S2 .łącza danych/% je'ozadaniem jest przekazywanie ramki mi$dzy se'mentami sieci zdoborem portu przełącznika% na który jest przekazywanaierwszy przełącznik ethernetowy został wprowadzony przez

frm$ Ba"pana w 344< roku2stnieją równie! przełączniki warstwy trzeciej% które pełnią ro"$taką jak routery% a"e w dzisiejszych czasach zostały praktycznie



ą j y j y y p ycałkowicie wyparte przez routery

0rządzeniasieciowe%o!ter :s. prze-ącznik 9outer pracuje w warstwie trzeciej i do podejmowania decyzji otym 'dzie przesłać in#ormacje potrzebuje Aródłowe'o i

doce"owe'o adresu 2 pakietu Hajcz$)ciej router odpowiada załączenie sieci ,8H z C8Hrzełącznik pracuje w warstwie dru'iej i decyzj$ o odpowiednim

zaadresowaniu przesyłanych danych podejmuje na podstawieadresów (8* zawartych w ramkach Hajcz$)ciej switchodpowiada za kierowaniem ruchu w sieciach C8H



, warstwie trzeciej mówimy o pakietach% a w warstwie dru'iejmówimy o ramkach

0rządzeniasieciowe%o!ter :s. prze-ącznik

9outer pracuje w warstwie trzeciej i do podejmowania decyzji otym 'dzie przesłać in#ormacje potrzebuje Aródłowe'o idoce"owe'o adresu 2 pakietu Hajcz$)ciej router odpowiada załączenie sieci ,8H z C8Hrzełącznik pracuje w warstwie dru'iej i decyzj$ o odpowiednim

zaadresowaniu przesyłanych danych podejmuje na podstawieadresów (8* zawartych w ramkach Hajcz$)ciej switchodpowiada za kierowaniem ruchu w sieciach C8H

i i j ó i ki h% i d i j



, warstwie trzeciej mówimy o pakietach% a w warstwie dru'iejmówimy o ramkach

0rządzeniasieciowe&oncentrator (z an .h!b)Boncentrator jest urządzeniem pracującym w warstwiepierwszej mode"u 7S2% przesyłającym sy'nał z jedne'o portu

.'niazda/ na wszystkie pozostałeBoncentrator nie ana"izuje ramki pod kątem adresu (8* oraz2 % a poniewa! powtarza on ka!dy sy'nał e"ektroniczny% tworzy

jedną domen$ ko"izyjnąBoncentrator najcz$)ciej podłączany jest do routera jakoroz'ał$ziacz% do które'o podłączane są pozostałe urządzeniai i % j j b % " b d k ki i i



sieciowe% tj np stacje robocze% serwery "ub drukarki sieciowe

0rządzenia sieciowe&oncentrator :s. rze-ącznik

rzełącznik jest bardziej inte"i'entny% 'dy! przekazuje ramkiwyłącznie do doce"owe'o se'mentu siecirzełącznik działa w trybie dup"eks .w przeciwieństwie dokoncentratora/



0rządzenia siecioweBrama ( ateway)

>radycyjna defnicja bramy dotyczy komputera działające'orównie! z innymi protokołami i w innych warstwachsieciowychQ• brama mo!e odbierać adresowane do siebie pakiety

wybranych protokołów i interpretować je na poziomie

ap"ikacji - zwyk"e okre)"a si$ ją wtedy jako serwerpo)redniczący

• niektóre bramy zapewniają równie! przeniesienie pakietui i j d k d i i i k %



sieci o jednym protoko"e do sieci o innym protoko"e% np z2 do 2 ;

0rządzeniasiecioweBrama ( ateway),obec upowszechnienia si$ sieci >* E2 poj$cie bramy sieciowej

stało si$ praktycznie to!same z routerem , sieci >* E2domy)"na brama .an' de#au"t 'ateway/ oznacza router% doktóre'o komputery sieci "oka"nej mają wysyłać pakiety o i"e niepowinny być one kierowane w sieć "oka"ną "ub do innych%

znanych im routerów, typowej konf'uracji sieci "oka"nej >* E2 wszystkiekomputery korzystają z jednej domy)"nej bramy% którazapewnia im łączno)ć z innymi podsieciami "ub z



apew a ąc o)ć y pods ec a ub2nternetem



0rządzeniasiecioweDarstwy sieciowe

,arstwa Wunkcje 0rządzeniełączące

6 ,arstwa ap"ikacji 8p"ikacje przesyłają p"iki% emu"ujątermina"e i 'enerują inny ruch

?rama

; ,arstwa prezentacji ro'ramy #ormatują dane i dokonująkonwersji znaków

?rama

5 ,arstwa sesji ro'ramy ne'ocjują i nawiązują

połączenia pomi$dzy w$złami

?rama

,arstwatransportowa

ro'ramy zapewniają dostaw$ danychod nadawcy do adresata

Hiektóreprzełączniki

P ,arstwa sieci ro'ramy kierują pakiety pomi$dzywie"oma łączami mi$dzysieciowymi

9outer iprzełącznik

@ ,arstwa łączadanych

7pro'ramowanie wbudowane w sprz$tprzesyła pakiety "ub ramki

(ost

3 ,arstwa fzyczna 7pro'ramowanie wbudowane w sprz$tdzie"i dane na pakiety "ub ramki iprzy'otowuje je do transmisji

,tórnik

0rządzenia sieciowe

,szystkie urządzenia porta"owe% w szcze'ó"no)ci routery%a"e tak!e przełączniki% z uwa'i na odczytywanie danych zpakietów i ich obsłu'$ wprowadzają pewne opóAnienie wtransmisji 7póAnienie to okre)"a si$ technicznym terminemzwłoka ."atency/ (ówi si$ na przykład o zwłoce sieci

:włoka jest szcze'ó"nie istotna wjJrzypadku zastosowań wczasie rzeczywistym% na przykład transmisji 'łosu w postacipakietów protokołu 2 .Ooice <O J= ^^J^ p" / Subiektywna

jako)ć 'łosu transmitowane'o w sieciach 2 znacznie si$

po'arsza przy zwłoce sieci si$'ającej << mi"isekund

rotokoły sieciowe

rotokół internetowy .an' 2nternet rotoco"% skrót 2 /% tozbiór )cisłych re'uł i kroków post$powania% które sąautomatycznie wykonywane przez urządzeniakomunikacyjne w ce"u nawiązania łączno)ci i wymianydanych

opu"arne protokoły siecioweQDHS - 5P% W> - @3% 1>> - [<% 1>> S - P% 29* - ;;;6%HH> - 334% 7 P - 33<% S 7 P - 445% S(> - @5%SS1 - @@% >e"net - @P% 2(8 - 3 P

SS1 @@% e net @P% 2(8 3 P

rotokoły sieciowe

rotokół internetowy .an' 2nternet rotoco"% skrót 2 /% tozbiór )cisłych re'uł i kroków post$powania% które sąautomatycznie wykonywane przez urządzeniakomunikacyjne w ce"u nawiązania łączno)ci i wymianydanych

opu"arne protokoły siecioweQDHS - 5P% W> - @3% 1>> - [<% 1>> S - P% 29* - ;;;6%HH> - 334% 7 P - 33<% S 7 P - 445% S(> - @5%SS1 - @@% >e"net - @P% 2(8 - 3 P

@@ @ (

(ode" >* E2

(ode" >* E2 .an' >ransmission *ontro" rotoco"E"ntemetrotoco"/ - teoretyczny mode" warstwowej strukturyprotokołów komunikacyjnych(ode" >* E2 został stworzony w "atach 6< wieku wD89 8% aby pomóc w tworzeniu odpornych na atak

sieci komputerowych otem stał si$ podstawąstruktury 2nternetu



(ode" >* E2

odobnie jak miało to miejsce w przypadku mode"u 7S2%podstawowym zało!eniem mode"u >* E2 jest podział całe'oza'adnienia komunikacji sieciowej na ki"ka współpracującychze sobą warstwBa!da z tych warstw mo!e być tworzona przez pro'ramistów

zupełnie nieza"e!nie% je!e"i narzucimy pewne protokoływedłu' których wymieniają si$ one in#ormacjami,yst$pujące w mode"u >* E2 warstwy toQ• warstwa dost$pu do sieci• warstwa 2nternetu



• warstwa 2nternetu

• warstwa transportowa• warstwa ap"ikacji

(ode" >* E2,arstwa dost$pu dosieci,arstwa dost$pu do sieci .z an' network access "ayer/zwana te! warstwą fzyczną% jest najni!szą warstwą:ajmuje si$ ona zajmuje si$ przekazywaniem danych przezfzyczne połączenia mi$dzy urządzeniami sieciowymi%którymi są najcz$)ciej karty sieciowe "ub modemy

,arstwa ta jest czasami wyposa!ona w protokoły dodynamiczne'o okre)"ania adresów 2



(ode" >* E2,arstwa2nternetu,arstwa 2nternetu zwana równie! warstwą protokołuinternetowe'o .z an' 2nternet protoco" "ayer/% to sednodziałania 2nternetu, warstwie tej przetwarzane są data'ramy posiadająceadresy 2 i usta"ana jest odpowiednia dro'a do

doce"owe'o komputera w sieci , przypadku routerów% jest to najwy!sza warstw



(ode" >* E2,arstwatransportowa,arstwa transportowa .z an' host-to-host "ayer/'warantuje pewno)ć i przesyłania danych oraz kierujewła)ciwe in#ormacje do odpowiednich ap"ikacji 7piera si$ tona wykorzystaniu portów okre)"onych d"a ka!de'opołączenia , jednym komputerze mo!e istnieć wie"eap"ikacji wymieniających dane z tym samym komputerem wsieci i nie nastąpi wymieszanie si$ przesyłanych przez niedanych :adaniem tej warstwy jest równie! nawiązywanie izrywanie transmisji mi$dzy komputerami



(ode" >* E2,arstwaap"ikacji

,arstwa ap"ikacji zwana równie! warstwą procesową .z an'process "ayer/ to najwy!szy poziom% w którym pracująu!yteczne d"a człowieka ap"ikacje takie jak np serwer ,,,czy prze'"ądarka internetowa 7bejmuje ona zestaw'otowych protokołów% które ap"ikacje wykorzystują doprzesyłania ró!ne'o typu in#ormacji w sieci



(ode" >* E2

(7DIC 7S2

8p"ikacji

rezentacji

Sesji

>ransportow

a Sieciowa

ącza

(7DIC >* E2

8p"ikacji

>ransportowa

2nternetu

Dost$pu do sieci



danychWizyczna

(ode" >* E2(7DIC

8p"ikacjirezentacji

Sesji

>ransportow

a Sieciowa

ącza

8p"ikacji

>ransportowa

2nternetu

Dost$pu do sieci

danychWizyczna

(ode" >* E2rotokoły

,arstwa rotokoły

8p"ikacji8DS % 8 *% 8pp"eta"k% 8W % D8 % DC*%O+2ID@B% W>8(%GT # XTT # XTT 2# >M/ #29*% H* %+etB>32# H,C2nk% H> % 8 %3 # 9 *% 2MT # 2MB# 22X# >D2%Te$net#<<% 5<<

>ransportowa 8I % 8> % H? % Het?I02% 9>( % 9> % S %

229# T6 # @OSieciowa 89 % 2 %>6M # > sec# +/T# H,Cink%Het?I02% DD

Dost$pu dosieci

3<?8SI->% [<@ 33 ,2W2% 8DSC% D1* %Ithernet% Ither>a"k% Wibr$ *hanne"% 2SDH%C " "k% HD2S% 7D2% % 9S @P@% SC2 %

sieci Coca">a"k% HD2S% 7D2% % 9S-@P@% SC2 % >oken 9in'% >oken>a"k% O4<

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji8DS .8pp"e>a"k Data Stream rotoco"/ - protokół warstwy sesjiumo!"iwiający dwóm w$złom 8pp"eta"k nawiązać niezawodnąkomunikacj$8 * .an' 8d anced ro'ram to ro'ram *ommunications/-protokół komunikacyjny opracowany przez frm$ 2?(% któryumo!"iwiał współdzie"enie ap"ikacji w sieci8pp"e 8pp"e>a"k - pakiet protokołów komunikacyjnychstworzonych przez frm$ 8pp"e *omputer w roku 34[ %umo!"iwiających tworzenie sieci komputerowych i podstawowychusłu' sieciowych d"a komputerów (acintosh i innych produktówtej frmy o pewnym czasie frma 8pp"e *omputer zaprzestałarozwoju 8pp"e>a"k i zacz$ła wykorzystywać w swych produktach

j pp $ y y y y p

>* E2 % który stawał si$ coraz popu"arniejszy

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji8W .8pp"e>a"k Wi"in' rotoco"/ - słu!ył do komunikacji zserwerami p"ików 8pp"eShare Hada" jest stosowany pod nazwą8pp"e Wi"in' rotoco"D8 .Directory 8ccess rotoco"/ jest standardem stworzonymprzez 2>0-> oraz 2S7 w roku 34[[ w ce"u dost$pu do usłu'ikata"o'owej 5<<ID@B .eDonkey @<<</ - protokół sieciowy typu @ ierwszymk"ientem obsłu'ującym ten protokół był eDonkey@<<<% stądnazwa i wynikające z te'o powodu niejednoznaczno)ciQ czasemokre)"enie eDonkey dotyczy k"ienta% a czasem rodzaju sieci



rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacjiW>8( .Wi"e >rans#er 8ccess and (ana'ement protoco"/ -protokółsiódmej warstwy mode"u 7S2% opracowany przez (i$dzynarodową7r'anizacj$ Horma"izacyjną 2S7 ?ył on próbą zinte'rowania w

jednym protoko"e za'adnień przesyłania p"ików oraz zda"ne'odost$pu do otwartych p"ików W>8( nie został szerokozastosowany w 2nternecie% obecnie ce"e do jakich byłzaprojektowany rea"izują S(?% HWS i 8ndrew Wi"e System

H* .Het,are *ore rotoco"/ - protokół sieciowy% opracowany iwykorzystywany przez frm$ Ho e""% u!ywany 'łównie pod kontro"ąsystemu operacyjne'o Het,are H* słu!y do uzyskiwaniadost$pu do p"ików% kata"o'ów% drukarek sieciowych% synchronizacjize'ara systemowe'o% zarządzania pocztą e"ektroniczną% zda"ne'o

wywoływania po"eceń w trybie termina"owym i innych usłu'sieciowych

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacjiH,Cink - protokół .kompatybi"ny z 2 ES EHet?27S/ dowspółpracy sieci (icroso#t z sieciami Ho e"" w systemachoperacyjnych rodziny ,indowsHet?27S .inaczej H?> "ub Het?>/ - protokół sieciowyumo!"iwiający ap"ikacjom opartym na przestarzałym inter#ejsieHet?27Su komunikacj$ w sieciach >* E2 Het?27S zostałzaprojektowany we wczesnych "atach [< z my)"ą o bardzomałych sieciach .do 3@ komputerów/ Hiektóre ap"ikacje wcią! jednak u!ywają Het?27S-u% stąd nie są przystosowane dodzisiejszych sieci "iczących setki komputerów Hatomiastpoprawnie skonf'urowany% Het?ios pozwa"a tym ap"ikacjom nakomunikacj$ w du!ych sieciach >* E2 .równie! w całym

2nternecie% choć związane są z tym prob"emy z bezpieczeństwem/nie zmieniając nic w samej architekturze sieci

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacjiH> .Het,ork >ime rotoco"/ - protokół synchronizacji czasupomi$dzy komputerami ,zorcowy czas 0>* .0ni ersa" >ime*"ock "ub *oordinated 0ni ersa" >ime/ mo!e pochodzićbezpo)rednio z ze'arów atomowych "ub po)rednio zespecja"izowanych serwerów czasu .an' >ime Ser er H> /rotokół H> jest coraz powszechniej uznawany za )wiatowystandard synchronizacji czasu w urządzeniach

te"ein#ormatycznych i te"ekomunikacyjnych (a swojąimp"ementacj$ d"a wi$kszo)ci współczesnych systemówoperacyjnych% z (icroso#t ,indows H>E@BE E@<<PEO2S>8E6włącznieSH> uproszczona wersja protokołu ,ersja ta znajduje



powszechne zastosowanie w prostych systemach operacyjnych irozwiązaniach% w urządzeniach przeno)nych i w te"e#onachkomórkowych

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - S(?S(? .Ser er (essa'e ?łock/ - protokół słu!ący udost$pnianiuzasobów komputera% np p"ików "ub drukarek :nany jest równie!

jako *2WS .*ommon 2nternet Wi"e System/rotokół opracowany przez frmy 2?(% 2nte" i (icroso#t% po razpierwszy zastosowany w systemie (S-D7S P 3S(? jest protokołem typu k"ient-serwer% a wi$c opiera si$ nasystemie zapytań 'enerowanych przez k"ienta i odpowiedzi odserwera ,yjątkiem od tej zasady jest mechanizm tzwopportunistic "ock .b"okady/% który po"e'a na wy'enerowaniuUnieproszone'o& sy'nału przez k"ienta sy'nał in#ormujący ozerwaniu wcze)niej zało!onej b"okady*hoć sam protokół ma charakter k"ient-serwer% to z racji te'o% !e



najcz$)ciej maszyny k"ienckie dysponują tak!e #unkcjamiserwerowymi .tak staje si$ w przypadku udost$pniania p"ików/ tosieci S(? nabierają charakteru sieci peer-to-peer

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - S(?2dentyfkacja komputerów w sieciach S(? odbywa si$ za pomocąich nazw Het?27S .nazwą jest cią' znaków% nie dłu!szy ni! 35znaków/ "ub za pomocą mechanizmów protokołów &pod"e'łych&S(?% np poprzez adres 2 czy nazw DHS% 'dy S(? wykorzystujeprotokół >* do transportu danych 7d wersji ,in@k pracujebezpo)rednio na >* % a wi$kszo)ć k"ientów na 8ndroida i Cinu anada" korzysta z Het?27Su

ierwotna wersja protokołu umo!"iwiała podstawowe operacjeQ• otwieranie i zamykanie p"ików i drukarek• odczyt i zapis zEdo p"ików• tworzenie i kasowanie p"ikówEkata"o'ów

• przeszukiwanie kata"o'ów



przeszukiwanie kata o ów• ustawianie i odczytywanie atrybutów p"ików b"okowanie iudost$pnianie wybranych #ra'mentów p"ików

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - S(?Hajcz$)ciej z imp"ementacją protokołu S(? spotykamy si$ przyokazji styczno)ci z systemem ,indows Ba!da wersja począwszyod ,indows P 33 #or ,ork'roups zawiera imp"ementacj$ S(?

Hie są to jedyne imp"ementacje 2mp"ementacje protokołu S(?istnieją na wie"u p"at#ormachQ Samba .d"a systemów 0ni % opensource/ oraz produkty komercyjne d"a systemów S*7 0H2 ware%

S*7 7penSer er% So"aris% 1 -0 % 7SE@% zE7S .dwieimp"ementacjeQ DWSES(? i open-sourceLowa Samba/% 8ndroida.8ndS(?% Samba Ser er% Samba Wi"esharin'% I p`orer Wi"e(ana'er/

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - S(?S(? o#eruje dwa mode"e bezpieczeństwaQ

• share "e e" - po"e'ający na zabezpieczeniu zasobu iznajdujących si$ w nim p"ików hasłem :najomo)ć same'ohasła wystarcza do uzyskania dost$pu =est to jedyny mode" npw ,indows #or ,ork'roups% ,indows 45E4[E(e oraz jako jednaz mo!"iwo)ci w Sambie

• user "e e" - oparty na zabezpieczaniu konkretnych p"ikówpoprzez prawa dost$pu przyporządkowane konkretnymu!ytkownikom :najomo)ć u!ytkownika i hasła jest warunkiemdo uzyskania dost$pu do zasobu =est to jedyny mode" np w,indows z "inii H> czy"i ,indows H>P 53E <E@<<<E E@<<PE@<<[ oraz jako jedna z mo!"iwo)ci w

Sambie

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - S(?

,ykorzystywane przez protokół S(? porty siecioweQ

• 3P6E0D % 3P[E0D % 3P4E>*• opcjona"nie 5E>*, ramach jednej sesji k"ient mo!e nawiązać wie"e połączeń dodrzew kata"o'owychQ• Ba!de drzewo jest udziałem% który mo!e być montowany• 9ó!ni u!ytkownicy muszą nawiązywać oddzie"ne połączenia

,raz z pojawieniem si$ systemu ,indows Oista i ,indows Ser er@<<[% pojawił si$ protokół S(? w wersji @ <% która pozwa"a "epiejwykorzystać łącze% np przesyłanie wie"u po"eceń S(? w tym

y y ą p p y p ( ysamym pakiecie% dzi$ki czemu jest o prawie [< razy szybszy ni!S(? w wersji 3 <

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - >e"net >e"net - protokół obsłu'i od"e'łe'o termina"a w architekturzek"ient-serwer =est najstarszą i najbardziej e"ementarną usłu'ąinternetową ort wykorzystywany przez protokół te"net to @P

>e"net obsłu'uje jedynie termina"e a"#anumeryczne% co oznacza%i! nie obsłu'uje myszy ani innych urządzeń wskazujących >e"netnie obsłu'uje równie! 'rafcznych inter#ejsów u!ytkownika% awszystkie po"ecenia muszą być wprowadzane w wierszu po"eceńo"ecenia wprowadzane są na komputerze k"iencie i przysłane sąpoprzez sieć do serwera% na którym zainsta"owane jestopro'ramowanie serwera te"netu , odpowiedzi serwer odsyłakomunikaty% które nast$pnie wy)wiet"ane są na ekranie k"ienta



rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - >e"net, przypadku systemów z rodziny 0ni % do korzystania z >e"netuwyma'ane jest posiadanie na serwerze konta typu she"" czy"i zdost$pem do konso"i?ardzo cz$sto usłu'a te"net imp"ementowana jest do urządzeńaktywnych sieci .przełączniki% routery/ w ce"u ułatwienia zda"nejkonf'uracji 7becnie rozwiązanie to zast$powane jest przezzarządzenie urządzeniami aktywnymi za po)rednictwem

inter#ejsu ,,,Hajwi$kszą wadą >e"netu jest to% i! połączenie nie jestszy#rowane% a wi$c istnieje mo!"iwo)ć przechwyceniaprzesyłanych danych : te'o powodu cz$)ciej stosuje si$nast$pc$ protokołu >e"net% czy"i SS1



rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - SS1SS1 .Secure She""/ jest nast$pcą usłu'i >e"net odobnie jak

>e"net umo!"iwia on wykonywanie po"eceń na zda"nymkomputerze Rłówna ró!nica w stosunku do >e"netu po"e'a natym% i! przesyłane in#ormacje są kodowanerotokół SS1 dzie"i si$ na ki"ka warstwQ• protokół warstwy transportowej .>ransport Cayer rotoco"/• protokół autoryzacji .0ser 8uthentication rotoco"/• protokół połączenia .*onnection rotoco"/• protokoły u!ytkownika .*"ient rotoco"s/



rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - SS1SS1 jest wspó"ną nazwą d"a całej rodziny protokołów% nie ty"kotermina"owych% "ecz tak!e protokołów słu!ących do przesyłaniap"ików .S* % SW> /% zda"nej kontro"i zasobów "ub tune"owania,spó"ną cechą wszystkich tych protokołów jest identyczna z SS1technika szy#rowania danych i rozpoznawania u!ytkownikarotokoły z rodziny SS1 wyparły obecnie wszystkie inne mniejbezpieczne protokoły nie wykorzystujące szy#rowania

ierwsze wersje SS1 wykorzystywały do szy#rowania tzw trybwiązania b"oków zaszy#rowanych .*ipher ?łock *hainin' -*?*/% a"eponiewa! był on podatny na ataki% w ko"ejnej wersji wprowadzonyzostał do szy#rowania tzw tryb "icznikowy .z an' *ounter - *>9/Hajnowsze wersje korzystają z symetryczne'o szy#ru b"okowe'o

8IS ' 8d d I i S d d/



.8IS - z an' 8d anced Incryption Standard/

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - SS1

SS1 jest wspó"ną nazwą d"a całej rodziny protokołów% nie ty"kotermina"owych% "ecz tak!e protokołów słu!ących do przesyłania

p"ików .S* % SW> /% zda"nej kontro"i zasobów "ub tune"owania,spó"ną cechą wszystkich tych protokołów jest identyczna z SS1technika szy#rowania danych i rozpoznawania u!ytkownikarotokoły z rodziny SS1 wyparły obecnie wszystkie inne mniejbezpieczne protokoły nie wykorzystujące szy#rowania

ierwsze wersje SS1 wykorzystywały do szy#rowania tzw trybwiązania b"oków zaszy#rowanych .*ipher ?łock *hainin' -*?*/% a"eponiewa! był on podatny na ataki% w ko"ejnej wersji wprowadzonyzostał do szy#rowania tzw tryb "icznikowy .z an' *ounter - *>9/Hajnowsze wersje korzystają z symetryczne'o szy#ru b"okowe'o8IS ' 8d d I ti St d d/

.8IS - z an' 8d anced Incryption Standard/

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - SS1Hajbardziej znane imp"ementacje SS1 to zamkni$te ssh com iotwarte 7penSS1

Hajpopu"arniejszym k"ientem SS1 jest u>>0słu'a >e"net jest dost$pna przez port @@?oty cz$sto wyszukują komputery z otwartym portem @@ i próbujądokonywać ataku na tym porcie D"ate'o dobrym zwyczajem jestzmiana domy)"ne'o portu SS1 na który) z wy!szych numerów.naj"epiej na ponad 5<<</rotokół SS1 jest zaimp"ementowany na warstwie ap"ikacji mode"u7S2 w ramach połączenia >*



rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji ] SS1 ] zasada działaniarzy próbie połączenia z serwerem SS1 w pierwszej ko"ejno)cisprawdzane jest czy na danym porcie uruchomiony jest serwer

SS1 =e)"i nie% to połączenie zostaje zerwane =e)"i jest% toweryfkowany jest k"ucz pub"iczny serwera rzy pierwszympołączeniu z serwerem k"ucz pub"iczny serwera zapisywany jest wpami$ci k"ienta rzy ko"ejnych połączeniach sprawdzane jest czyoba k"ucze pub"iczne są identyczne =e)"i wyst$puje ró!nica% to

sesja SS1 zostaje zamkni$taBo"ejnym krokiem jest wy'enerowanie przez komputer "oka"nyk"ucza sesji% które'o zadaniem b$dzie szy#rowanie całe'o ruchu wsesji SS1 B"ucz ten jest szy#rowany k"uczem pub"icznym serwera iwysyłany do nie'o :da"ny komputer odszy#rowuje 'o swoimk"uczem prywatnym i od te'o momentu wszystkie daneszy#rowane są a"'orytmem synchronicznym takim% który do



szy#rowane są a orytmem synchronicznym .takim% który doszy#rowania i deszy#rowania u!ywa ty"ko k"ucza sesji/

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - W>

W> .Wi"e >rans#er rotoco"/ - protokół trans#eru p"ików =estprotokołem typu k"ient-serwer wykorzystującym wyłącznieprotokół >* wedłu' mode"u >* E2 0mo!"iwia trans#er p"ików wukładzie serwer W> -k"ient W> "ub k"ient W> -serwer W>, za"e!no)ci od ustawień serwera% dost$p do p"ików mo!eodbywać si$ bez "ub po podaniu hasłaDo komunikacji wykorzystywane są dwa połączenia >* =ednym znich przesyła si$ komendy% a dru'ie słu!y do #aktycznej transmisjidanych

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - W>

ołączenie W> mo!e być pasywne "ub aktywneD"a połączenia aktywne'oQ

port @3 jest portem d"a po"eceńport @< do portem przesyłu danychpołączenie przez port @3 zestawiane jest przez k"ientapołączenie przez port @< zestawiane jest przez serwer

połączenia pasywne'oQport @3 jest portem d"a po"eceńport @< do portem przesyłu danychpołączenie przez port @3 zestawiane jest przez k"ientapołączenie przez port powy!ej 3<@ zestawiane jest przezk"ienta



k ienta

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - W>8ktywny tryb W> mo!e stwarzać prob"emy po stronie k"ienta B"ientW> nie nawiązuje połączenia z portem danych serwera% "ecz po

prostu in#ormuje serwer poprzez port po"eceń% na którym porcienasłuchuje% a serwer zajmuje si$ nawiązaniem połączenia z tymportem k"ienta : punktu widzenia frewa""a po stronie k"ientawy'"ąda to na prób$ nawiązania połączenia z zewnątrz z "oka"nymkomputerem - takie połączenia bywają b"okowane *z$sto ma te! to

miejsce 'dy korzystamy z serwera pro y "ub 'dy sieć znajduje si$ zaH8>em8by zaradzić temu prob"emowi% stworzono tryb pasywny% w którymto trybie k"ient nawiązuje oba połączenia z serwerem% unikając wten sposób prob"emu frewa""a b"okujące'o połączenie z portem

danych k"ienta nawiązywane przez serwer



danych k ienta nawiązywane przez serwer

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - SW>SW> .SS1 Wi"e >rans#er rotoco"/ - protokół komunikacyjny typu k"ient-serwer% który umo!"iwia przesyłanie p"ików poprzez sieć >* E2

=est rozwini$ciem protokołu S* .Secure *opy/% który umo!"iwiał jedynie przesyłanie p"ików% bez mo!"iwo)ci np usuwania ich%zmieniania ich atrybutów czy zmiany ich nazwy:adanie SW> i W> są identyczne% a"e o i"e w przypadku W> doprzesyłania "o'inów% haseł oraz trans#eru danych nie wykorzystuje si$

szy#rowania% to w przypadku SW> u!ywa si$ tych samychmechanizmów szy#rujących% które dost$pne są w przypadku protokołuSS1% czy"i przesyłane dane są szy#rowane z wykorzystaniem k"uczaszy#rujące'o: powodu identycznych pierwszych "iter z protokołem Simp"e Wi"e

>rans#er rotoco"% który jest uproszczoną wersją W> % jest z nim cz$sto3 my"ony



>rans#er rotoco % który jest uproszczoną wersją W> % jest z nim cz$sto3 my ony



rotokoły sieciowe QQ,arstwa ap"ikacji - 1>> ••

B"ient współpracuje z serwerami w sieci zapo)rednictwem specja"nej ap"ikacji nazywanejprze'"ądarką .browser/rze'"ądarka zamawia dokumenty z wykorzystaniemzamówień specyfczne'o protokołu 1>> % odbieradokumenty i odpowiada za ich wła)ciwe wy)wiet"enie

odstawowym sposobem wskazania w prze'"ądarcedokumentów% które zostaną nast$pnie pobrane iwy)wiet"one% są jedno"ite "oka"izatory zasobów .09C%an' 0ni#orm 9esource Cocator/



rotokoły sieciowe QQQ,arstwa ap"ikacji - 1>> ••

Coka"izatory 09C mo'ą one okre)"aćQ

• metod$ dotarcia do zasobu .np http% #tp% f"e% te"net/• nazw$ serwera serwer na którym przechowywany jest zasób .zazwyczaj jest to nazwa DHS% a"e mo!e byćto równie! adres 2 /

• numer portu na którym serwer nasłuchuje =e)"i niepodamy numeru portu% prze'"ądarka do nawiązaniapołączenia u!ywa portu domy)"ne'o

• nazwa dokumentu% wraz ze )cie!ką w drzewiekata"o'ów zarządzanym przez serwer ,,,

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - 1>>

(etoda Hazwa serwera Hazwa )cie!ki

httpQ QEEwww niapesto com

E#o"der

(etoda Hazwa serwera ort Hazwa )cie!kihttpQ QEEwww mapesto com

Q [< E#o"der

(etoda Hazwa serwera ort Hazwa )cie!ki

httpQ QEEhttpQEE3[[ 3@[ 344 346 Q [< #o"der

http://www.niapesto.com/

http://www.mapesto.com/

http://188.128.199.197/

http://188.128.199.197/

http://www.mapesto.com/

http://www.niapesto.com/



rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - 1>>1>> ma charakter bezstanowy Hie ma w nim koncepcjiotwarte'o połączenia% nie trzeba te! wyma'ać od serwera

utrzymywania in#ormacji o k"ientach1>> jest oparty na protoko"e >* co oznacza% !e zarówno k"ient jak i serwer mo'ą zakładać% !e ich komunikaty dotrą do ce"u =e)"isprawy potoczą si$ A"e% np połączenie zostanie przerwane "ubdojdzie do przekroczenia "imitu czasu% to zostaniezasy'na"izowany błąd :azwyczaj nie podejmuje si$ prób naprawytakie'o bł$du, starszych wersjach 1>> stosowano tzw połączenia nietrwałe.an' non persistent/% tzn ka!de zamówienie kierowane do serwerawyma'ało odr$bne'o połączenia , nowszych wersjach .od 3 3/połączenie ma charakter trwały .an' persistent/% tzn w jednympołączeniu mo!na wysłać ki"ka amówień



rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - 1>>o-ączenie nietrwa-e

3 B"ient 1>> inicjuje połączenie >* do serwera% npwww onet p"

@ B"ient 1>> wysyła 1>> reXuest messa'e ądanie to mo!ezawierać pełny adres 09C np Qwww mapesto comE#o"derEinde htm"

"ub te! jedynie samą )cie!k$ wskazującą na konkretny p"ikE#o"derEinde htm"P Serwer 1>> odbiera !ądanie i pobiera wskazany obiekt .np

E#o"derEinde htm"/ z pami$ci 98( "ub dysku% a nast$pnieodpowiedzi .tzw 1>> response messa'e/% którą wysyła przezpołączenie >*

http://www.onet.pl/

http://www.mapesto.com/folder/index.html

http://www.mapesto.com/folder/index.html

http://www.onet.pl/



rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - 1>>o-ączenie nietrwa-e

Serwer 1>> wysyła do urządzenia pakiet !ądający zamkni$ciasesji >*

5 B"ient 1>> odbiera odpowiedA ołączenie >* zostajezamkni$te Hast$pnie k"ient wydobywa p"ik z komunikatuodpowiedzi% parsuje p"ik 1>(C i wyszukuje odwołania ."inki/ do

innych obiektów; Broki 3- powtarzane są d"a ka!de'o obiektu umieszczone'o nastronie




o-ączenie nietrwa-e

• Howe połączenie musi być ustanowione iutrzymywane d"a ka!de'o obiektu% tj np pewne'oe"ementu strony

• Ba!dy obiekt powoduje dwa 9>> - jedno d"austanowienia połączenia >* i jedno d"a !ądania iotrzymania obiektu

• Ba!dy z obiektów wywołuje powo"ną procedur$ startupołączenia >*

• 9>> .9ound >rip >ime/ jest to czas potrzebny doprzesłania sy'nału w obu kierunkachQ od nadawcy do



p y Q yodbiorcy a nast$pnie od odbiorcy do nadawcy

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - 1>>o-ączenie trwa-e

• , przypadku połączeń trwałych% serwer utrzymuje otwartąsesj$ >* po wysłaniu odpowiedzi Bo"ejne !ądania i odpowiedzimi$dzy tym samym k"ientem i serwerem mo'ą być wysyłane wramach jednej% tej samej sesji

• *ała zawarto)ć strony ,,, mo!e zostać wysłana w ramach jednej sesji >* *o wi$cej% nawet wie"e stron znajdujących si$na tym samym serwerze mo!e zostać przesłanych w cią'u tej jednej sesji

• Serwer 1>> zamyka połączenie po pewnym okresie czasu .jestto tzw timeout/% po którym nie pojawiają si$ nowe odwołania

>imeout mo!ne być ustawiony przez administratora serwera




• ?ez u!ycia pipe"inin'uFo B"ient wysyła nowe !ądanie jedynie% 'dy poprzednie zostało

zrea"izowaneo ,yst$puje jedno 9>> d"a wysłania !ądania i otrzymania

obiektu (imo% i! daje to oszcz$dno)ci w stosunku do dwóch9>> d"a połączenia nietrwałe'o nie jest to optyma"nerozwiązanie

o o wysłaniu obiektu przez serwer nie podejmuje on !adnychinnych czynno)ci% a jedynie oczekuje na ko"ejne !ądanie zestrony k"ienta

F ipe"inin' po"e'ająca na wysyłaniu jednocze)nie ki"ku !ądań% bezzekania na odpowiedA przed wysłaniem nast$pne'o z"ecenia

zekania na odpowiedA przed wysłaniem nast$pne'o z"ecenia


• : u!yciem pipe"inin'uo B"ient 1>> mo!e wykonać wie"e !ądań nast$pujących po

sobieo Rdy serwer otrzymuje !ądania% to mo!e wysłać dane obiekty

jeden po dru'im =e)"i wszystkie !ądania są wysyłane jednopo dru'im i wszystkie odpowiedzi są wysyłane jedno podru'im% wtedy potrzebne jest ty"ko jedno 9>> d"a wszystkichobiektów

ipe"inin' 1>> został po raz pierwszy na szeroką ska"$zastosowany w prze'"ądarce 7pera 7d @<<5 roku popu"arnedo 7pery dołączyły inne prze'"ądarki% mi$dzy innymi Wire#o



rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - 1>>&om!nikaty XTT

Są podstawową #ormą komunikacji mi$dzy k"ientem iserwerem

2stnieją dwa typy komunikatówQ• komunikaty !ądania• Bomunikaty odpowiedzi



rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - 1>>&om!nikat żądaniaro'ram k"ienta wysyła komunikat !ądania% aby uz'odnić parametry

komunikacyjne i aby rozpocząć trans#er i przetwarzanie zasobów.zwanych jednostkami/Bomunikat zasobu mo!e zawierać ró!ne metody działania% o którepyta% czy mo'ą być wykonane na serwerze "ub zastosowane do

jednostki zasobuHajpopu"arniejsze metody toQ• 7ptions• Ret• ost• ut

• De"ete• 1ead



rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - 1>>&om!nikat żądania

• 7ptions - !ąda in#ormacji związanych z mo!"iwo)ciami serwera"ub rodzajem akcji mo!"iwych do wykonania na zasobie

• Ret - ądanie przekazania dokumentu do k"ienta 7peracji teju!ywamy do rzeczywiste'o pobrania dokumentu z serwera idostarczenia 'o zamawiającemu k"ientowi (o!emy za!ądać% abydokument pobierany był ty"ko wówczas% 'dy po okre)"onymterminie dokonano w nim zmian rotokół 1>> umo!"iwia tak!ewiązanie z dokumentami znaczników .ta's/% reprezentowanych w#ormie tekstowej% i pobieranie dokumentu ty"ko w przypadkudopasowania pewnych znaczników



rotokołysieciowe,arstwa ap"ikacji - 1>>

o-ączenie nietrwa-eroind-trip0mt

2*

F

• : u!yciem pipe"inin'uo B"ient 1>> mo!e wykonać wie"e !ądań nast$pujących po

sobieo Rdy serwer otrzymuje !ądania% to mo!e wysłać dane obiekty

jeden po dru'im =e)"i wszystkie !ądania są wysyłane jedno

po dru'im i wszystkie odpowiedzi są wysyłane jedno podru'im% wtedy potrzebne jest ty"ko jedno 9>> d"a wszystkichobiektów

ipe"inin' 1>> został po raz pierwszy na szeroką ska"$

zastosowany w prze'"ądarce 7pera 7d @<<5 roku popu"arnedo 7pery dołączyły inne prze'"ądarki% mi$dzy innymi Wire#o




o-ączenie trwa-e

round-triptime

t imF

v




• ?ez u!ycia pipe"inin'uFo B"ient wysyła nowe !ądanie jedynie% 'dy poprzednie zostało

zrea"izowaneo ,yst$puje jedno 9>> d"a wysłania !ądania i otrzymania

obiektu (imo% i! daje to oszcz$dno)ci w stosunku do dwóch

9>> d"a połączenia nietrwałe'o nie jest to optyma"nerozwiązanieo o wysłaniu obiektu przez serwer nie podejmuje on !adnych

innych czynno)ci% a jedynie oczekuje na ko"ejne !ądanie zestrony k"ienta

I ipe$inin po$e a ąca na wysy-ani! ednocześnie ki$k! żąda #b



bezp"kania na odpowied7 przed wys-aniem nast"pne o z$ecenia.


• , przypadku połączeń trwałych% serwer utrzymuje otwartąsesj$ >* po wysłaniu odpowiedzi Bo"ejne !ądania i odpowiedzimi$dzy tym samym k"ientem i serwerem mo'ą być wysyłane wramach jednej% tej samej sesji

• *ała zawarto)ć strony ,,, mo!e zostać wysłana w ramach jednej sesji >* *o wi$cej% nawet wie"e stron znajdujących si$ natym samym serwerze mo!e zostać przesłanych w cią'u tej

jednej sesji• Serwer 1>> zamyka połączenie po pewnym okresie czasu .jest

to tzw timeout/% po którym nie pojawiają si$ nowe odwołania >imeout mo!ne być ustawiony przez administratora serwera




o-ączenie nietrwa-e

• Howe połączenie musi być ustanowione i

utrzymywane d"a ka!de'o obiektu% tj np pewne'oe"ementu strony• Ba!dy obiekt powoduje dwa 9>> - jedno d"a

ustanowienia połączenia >* i jedno d"a !ądania iotrzymania obiektu

• Ba!dy z obiektów wywołuje powo"ną procedur$startu połączenia >*

• 9>> .9ound >rip >ime/ jest to czas potrzebny doprzesłania sy'nału w obu kierunkachQ od nadawcy doodbiorcy a nast$pnie od odbiorcy do nadawcy



rotokołysieciowe,arstwa ap"ikacji - 1>>&om!nikat żądania

• ost - Dostarczenie danych do uzupełnienia dokumentu .ko"ekcji

dokumentów/ 7peracja ost podobna jest do ut% przy czym k"ient!ąda dołączenia do istniejące'o dokumentu ."ub 'rupydokumentów/% przechowywane'o ju! na serwerze Hazwadokumentu "ub 'rupy do której dane mają zostać dołączonewysyłana jest razem z zamówieniem ost

• ut - ądanie przechowania dokumentu na serwerze B"ient !ąda odserwera zapami$tania dokumentu pod podaną nazwą .wysyłaną wzamówieniu/ Serwery rea"izują zazwyczaj okre)"oną po"ityk$bezpieczeństwa% tak wi$c zamówienie ut zostanie zaakceptowanety"ko od uwierzyte"nione'o k"ienta

• De"ete - ądanie usuni$cia dokumentu na serwerze 7peracja tasłu!y do zamówienia na serwerze usuni$cia dokumentu nazwane'ow wysyłanym komunikacie 9ównie! w tym przypadku wykonaniezamówienia za"e!y od ró!nych aspektów bezpieczeństwa



rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - 1>>&om!nikat żądania• ost - Dostarczenie danych do uzupełnienia dokumentu .ko"ekcji

dokumentów/ 7peracja ost podobna jest do ut% przy czym k"ient!ąda dołączenia do istniejące'o dokumentu ."ub 'rupy dokumentów/%przechowywane'o ju! na serwerze Hazwa dokumentu "ub 'rupy doktórej dane mają zostać dołączone wysyłana jest razem zzamówieniem ost

• ut - ądanie przechowania dokumentu na serwerze B"ient !ąda odserwera zapami$tania dokumentu pod podaną nazwą .wysyłaną wzamówieniu/ Serwery rea"izują zazwyczaj okre)"oną po"ityk$bezpieczeństwa% tak wi$c zamówienie ut zostanie zaakceptowanety"ko od uwierzyte"nione'o k"ienta

• De"ete - ądanie usuni$cia dokumentu na serwerze 7peracja tasłu!y do zamówienia na serwerze usuni$cia dokumentu nazwane'ow wysyłanym komunikacie 9ównie! w tym przypadku wykonaniezamówienia za"e!y od ró!nych aspektów bezpieczeństwa




• 1ead - ądanie zwrócenia na'łówka dokumentu : ka!dymdokumentem skojarzone mo'ą być metadane% zapami$tane woddzie"nym na'łówku% wysyłanym w zamówieniu "ubodpowiedzi 7peracj$ 1ead z"eca si$ serwerowi% je)"i k"ient niechce dokumentu% "ecz wła)nie je'o metadane Ha przykładoperacj$ 1ead mo!na wykorzystać do pobrania daty ostatniej

modyfkacji dokumentu% aby sprawdzić wa!no)ć dokumentuprzechowywane'o podr$cznie u k"ienta (o!na jej tak!e u!yć dosprawdzenia czy dokument istnieje% bez konieczno)ci je'oprzesłania




• 1ead - ądanie zwrócenia na'łówka dokumentu : ka!dym

dokumentem skojarzone mo'ą być metadane% zapami$tane woddzie"nym na'łówku% wysyłanym w zamówieniu "ubodpowiedzi 7peracj$ 1ead z"eca si$ serwerowi% je)"i k"ient niechce dokumentu% "ecz wła)nie je'o metadane Ha przykładoperacj$ 1ead mo!na wykorzystać do pobrania daty ostatniejmodyfkacji dokumentu% aby sprawdzić wa!no)ć dokumentuprzechowywane'o podr$cznie u k"ienta (o!na jej tak!e u!yćdo sprawdzenia czy dokument istnieje% bez konieczno)ci je'oprzesłania



rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - 1>>&om!nikat żądaniaSerwer% po odebraniu komunikatu !ądania wysłane'oprzez k"ienta% ocenia metod$ !ądania% wykonujeokre)"one przez k"ienta działanie na !ądanym zasobie iodpowiada k"ientowi za pomocą komunikatu odpowiedzi

&om!nikat odpowiedzi7dpowiedA serwera zawiera kod niosący in#ormacje otym% czy !ądanie zostało wykonane poprawnie oraz wprzypadku wystąpienia bł$du in#ormujący o je'ocharakterze =e)"i !ądanie% które wywołało błąd dotyczyłotrans#eru danych% to odpowiedA na nie b$dziJawierała te dane% aby umo!"iwić identyfkacj$ bł$du



rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - 1>>+e oc owanie opc i i zawartościHie wszyscy u!ytkownicy są w stanie zinterpretować wszystkieskładniki dokumentów i d"ate'o istnieją mechanizmyne'ocjowania ich zawarto)ciQ

2stnieją dwa typy ne'ocjowania zawarto)ciQ• Sterowane przez serwer .ser er-dri en/• Sterowane przez a'enta .a'ent-dri en/

(o'ą być one u!ywane oddzie"nie "ub te! jednocze)nie



rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - 1>>+e oc ac e sterowane przez serwer 4 o$a na -ówka8ccept - Słu!y do okre)"enia "isty akceptowa"nych przezprze'"ądark$ typów dokumentu >ypami dokumentów mo'ą byćnp (C% R2W% = IR% itp =e)"i po"e 8ccept nie wyst$puje wna'łówku oznacza to% i! wszystkie typy dokumentów sąakceptowane8ccept-*harset - 7kre)"a pre#erowane przez prze'"ądark$

#ormaty kodowania% np 2S7-[[54-3P8ccept-Incodin' - 7kre)"a kodowanie% za pomocą które'ozostanie przesłana zawarto)ć o"e to stosowane zwyk"e dokompresji tre)ci% np 'zip8ccept-Can'ua'e - Ha podstawie domy)"ne'o j$zyka

prze'"ądarki u!ytkownika okre)"a w jakim j$zyku u!ytkownikprze'"ądarki !yczy sobie czytać strony% np en-us



rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - 1>>+e oc ac e sterowane przez serwer 4 o$a na -ówka8ccept-9an'es - Ha'łówek ustawiany przez prze'"ądarki ipro'ramy ułatwiające )cią'anie p"ików .np Down"oad mana'er/7kre)"a czy k"ient potraf czy te! nie odczytywać p"iki przesyłanew cz$)ciach0ser 8'ent - Słu!y do identyfkacji nazwy i wersji prze'"ądarkiinternetowej

8""ow - 7kre)"a metody 1>> obsłu'iwane przez serwer% np ost%Ret1ost - Ha'łówek defniujący d"a jakiej domeny okre)"ony został092 .0ni#orm 9esource 2dentifer/ 092 potrzebny jest 'dy! serwerotrzymuje jedynie adres 2 % a nie adres domenowy Ha'łówek

wyma'any w 1>> 3 3 Dzi$ki niemu mo!na uruchomić ki"kaserwerów wirtua"nych na jednym adresie 2



rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - 1>>+e oc ac e sterowane przez k$ienta

, przypadku ne'ocjacji sterowanych przez k"ienta%opro'ramowanie k"ienta .np prze'"ądarka internetowa/ wysyłakomunikat !ądania do serwera% w którym okre)"a swojemo!"iwo)ci , odpowiedzi serwer wysyła komunikat okre)"ającyswoje mo!"iwo)ci Hast$pnie k"ient wysyła do serwera in#ormacj$które z opcji zawarte w odpowiedzi wybrał

ądania warunkowerotokół 1>> umo!"iwia wysyłanie !ądań warunkowych Słowo

Uwarunkowe& oznacza% i! odpowiedA b$dzie 'enerowana wza"e!no)ci od spełnienia warunkuHajcz$)ciej u!ywane na'łówki d"a !ądań warunkowychQ• 2#-(odifed-Since - Ha'łówek nakazuje serwerowi przesłać

dokument ty"ko% je!e"i został on zmodyfkowany od danej daty =e!e"i dokument si$ nie zmienił serwer wysyła prze'"ądarce kododpowiedzi P<

• 2#-(atch - Ha'łówek słu!ący do sprawdzenia% czy dany zasóbserwera jest wła)ciwym% bie!ącym zasobem

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - 1>>ądania warunkowerotokół 1>> umo!"iwia wysyłanie !ądań warunkowych Słowo

Uwarunkowe& oznacza% i! odpowiedA b$dzie 'enerowana wza"e!no)ci od spełnienia warunkuHajcz$)ciej u!ywane na'łówki d"a !ądań warunkowychQ• 2#-(odifed-Since - Ha'łówek nakazuje serwerowi przesłać

dokument ty"ko% je!e"i został on zmodyfkowany od danej daty

=e!e"i dokument si$ nie zmienił serwer wysyła prze'"ądarce kododpowiedzi P<• 2#-(atch - Ha'łówek słu!ący do sprawdzenia% czy dany zasób

serwera jest wła)ciwym% bie!ącym zasobem




Body 1>>• 2n#ormacyjne ." /

• Statusu .@ /• 9edirection .P /• ?ł$du k"ienta . /• ?ł$du serwera .5 /

&odstan!

&om!nikat &od stan! &om!nikat

3<< kontynuuj < +ie zna$eziony3<3 rzełączanie protokołów <5 Metoda niedozwo$ona500 3& <; Hie do przyi$cia

@<3 0tworzony <6 ,yma'ane uwierzyte"nienie pro y@<@ rzyj$ty <[ rzeterminowanie !ądania@re)ć cz$)ciowa 3@ ,arunek wst$pny nie powiódł si$P<< ,ie"e opcji 3P =ednostka !ądania zbyt du!a

P<3 rzeniesiony na stałe 3 092 !ądania zbyt du!yP<@ :na"eziony 35 Hieobsłu'iwany typ no)nikaP<P :obacz inny 3; ądany zakres me do spełnieniaP< +ie zmody,kowany 36 7czekiwanie nie powiodło si$P<5 0!yj pro y U00 Dewn"trzny b-ąd serweraP<6 9eadresowame tymczasowe 5<3 Hie zaimp"ementowanyR00 -e żądanie 5<@ :ła brama

<3 Hieautoryzowany 5<P @s-! a niedost"pna<@ ,yma'ana opłata 5< rzeterminowanie bramy<P ,zbroniony U0U +ieobs-! iwana wers a XTT

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - 1>>&od stan!

&om!nikat &od stan! &om!nikat

3<< Bontynuuj < +ie zna$eziony3<3 rzełączanie protokołów <5 Metoda niedozwo$ona500 3& <; Hie do przyj$cia

@<3 0tworzony <6 ,yma'ane uwierzyte"nienie pro y@<@ rzyj$ty <[ rzeterminowanie !ądania@re)ć cz$)ciowa 3@ ,arunek wst$pny nie powiódł si$P<< ,ie"e opcji 3P =ednostka !ądania zbyt du!aP<3 rzeniesiony na stałe 3 092 !ądania zbyt du!yP<@ :na"eziony 35 Hieobsłu'iwany typ no)nikaP<P :obacz inny 3; ądany zakres me do spełnieniaP< +ie zmody,kowany 36 7czekiwanie me powiodło si$P<5 0!yj pro y 5<< Dewn"trzny b-ąd serweraP<6 9eadresowame tymczasowe 5<3 Hie zaimp"ementowany<< -e żądanie 5<@ :ła brama<3 Hieautoryzowany 5<P @s-! a niedost"pna<@ ,yma'ana opłata 5< rzeterminowanie bramy<P ,zbroniony 5<5 +ieobs-! iwana wers a XTT

1 e r c e n t

rotokoły sieciowe

0sa'e share o# web browsers

S -

[ -

2ntorno"; pkKrorWiro#7

*hromoSa#an7pora(o,o

( ]

@<3P@<<4 5010 5011 @<3@ ear

SourcoStat*ountor



rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - 1>> S1>> S to szy#rowana wersja protokołu 1>> , przeciwieństwiedo komunikacji niezaszy#rowane'o tekstu w 1>> k"ient-

serwer% szy#ruje 'o za pomocą protokołu SSC :apobie'a toprzechwytywaniu i zmienianiu przesyłanych danych

1>> S działa domy)"nie na porcie nr P w protoko"e >*

>ak jak wywołania prokołu 1>> zaczynają si$ od httpQEE% takwywołania protokołu 1>> S zaczynają si$ od httpsQEE

Bomunikacja mi$dzy serwerem i k"ientem rozpoczyna si$ odwymiany k"uczy SSC% a dopiero póAniej nast$puje !ądanie 1>>




ołączenie trwałe

round-triptime

timM



-

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektroniczna

7sobą% która po raz pierwszy wysłała wiadomo)ć emai" był9aymond S >om"inson - amerykański in!ynier i pro'ramista0wa!any jest za twórc$ powszechnie stosowane'o znaku w

adresach poczty e"ektronicznej i twórca sieciowej pocztye"ektronicznej =ako pracownik frmy ?o"t ?eranek and Hewman%podczas budowy sieci% badając mo!"iwo)ci wykorzystania sieci%wpadł na pomysł połączenia wewn$trzne'o pro'ramu'enerujące'o komunikaty z innym pro'ramem do trans#erowania

p"ików mi$dzy komputerami sieci 89 8HI> i zastosował w nimznak do oddzie"enia nazwy odbiorcy od doce"owe'o adresu

=ako dat$ wysłania pierwsze emai"a uznaje si$ koniec 3463 rokuierwsza wiadomo)ć emai" zawierała wedłu' jej autora M &co) w

rodzaju x,I9> &% czy"i zawierała przypadkowo wpisanyJ zk"awiatury tekst



3


7sobą% która po raz pierwszy wysłała wiadomo)ć emai" był9aymond S >om"inson - amerykański in!ynier i pro'ramista0wa!any jest za twórc$ powszechnie stosowane'o znaku w $

adresach poczty e"ektronicznej i twórca sieciowej pocztye"ektronicznej =ako pracownik frmy ?o"t ?eranek and Hewman%podczas budowy sieci% badając mo!"iwo)ci wykorzystania sieci%wpadł na pomysł połączenia wewn$trzne'o pro'ramu'enerujące'o komunikaty z innym pro'ramem do trans#erowania

p"ików mi$dzy komputerami sieci 89 8HI> i zastosował w nimznak do oddzie"enia nazwy odbiorcy od doce"owe'o adresu

=ako dat$ wysłania pierwsze emai"a uznaje si$ koniec 3463 rokuierwsza wiadomo)ć emai" zawierała wedłu' jej autora &co) w

rodzaju x,I9> &% czy"i zawierała przypadkowo wpisany zk"awiatury tekst



rotokoły sieciowe QQQQ,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektroniczna

7d 346; roku zacz$ły pokazywać si$ pierwsze komercyjne pro'ramypocztowe , cią'u ki"ku "at 65V ruchu w sieci 89 8HI> dotyczyło ruchupoczty emai" *o ciekawe% pierwsze pro'ramy działały jedynie # w trybieon"ine% czy"i nie zapisywały wiadomo)ci na "oka"nym dysku

, 3464 roku powstaje najpopu"arniejszy przez wie"e "at serwer pocztye"ektronicznej .(>8 - (ai" >rans#er 8'ent/ Sendmai" był przez dłu'i czasnajpopu"arniejszym serwerem poczty% co cz$)ciowo wynikało z te'o% !ebył standardowym pro'ramem te'o typu w wie"u systemach typu 0ni %

a"e z czasem tracił popu"arno)ć ze wz'"$du na skomp"ikowanąkonf'uracj$ i prob"emy z bezpieczeństwem

Dopiero w 34[@ roku w dokumentach 9W* [@@ zostaje ustanowionystandard wiadomo)ci pocztowych



rotokoły sieciowe QQQQ,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektronicznaierwszym wa!nym standardem poczty emai" był protokół S(> .Simp"e

(essa'e >rans#er rotoco"/ S(> był i pozostał bardzo prostymprotokołem ,ią!e si$ z tym szere' wad i za"et :a"eta% $ to prostotaimp"ementacji w pro'ramach pocztowych Hajwi$kszą wadą% to brak

jednoznacznej mo!"iwo)ci stwierdzenia% czy osoba wpisana w po"unadawcy% rzeczywi)cie jest nadawcą wiadomo)ci >o czyni ten protokółcz$sto wykorzystywanym przez oszustów podszywających si$ podnadawców wiadomo)ci .np banki% serwisy aukcyjne/

=ednym z pierwszych% bardzo popu"arnych i dobrych pro'ramówpocztowych była Iudora% która powstała w 34[[ roku Bi"ka "atpóAniej pojawił si$ e'asus% który na krótko stał si$najpopu"arniejszym pro'ramem pocztowymRdy standardy poczty e"ektronicznej zacz$ły dojrzewać% serwery 7

zacz$ły stawać si$ standardem rzed serwerami 7 istniało wie"eniekompatybi"nych standardów poczty emai"



rotokoły sieciowe QQQ,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektroniczna ••

rawdziwy rozwój poczty e"ektronicznej rozpoczął si$ w 344P roku% 'dynajwi$kszy dostawca 2nternetu w Stanach :jednoczonych wraz frmąDe"phi uruchomi"i usłu'$ emai" d"a swoich k"ientów

, 344; powstał standard (2(I .z an' (u"tipurpose 2nternet (ai"I tensions/ stosowany przy przesyłaniu poczty e"ektronicznej (2(Idefniuje budow$ komunikatu poczty e"ektronicznej S(> b$dącypodstawowym protokołem przesyłania wiadomo)ci e-mai"% wspiera ty"ko6-bitowe znaki 8S*22 7'raniczałoby to mo!"iwo)ć wysyłania emai"i ty"ko

w j$zyku an'ie"skim% bez znaków specja"nych (2(I defniujemechanizmy do przesyłania inne'o rodzaju in#ormacji wewnątrzwiadomo)ci e-mai"Q• tekstu w j$zykach u!ywających inne'o kodowania znaków ni!8S*22%

• [-bitowych danych binarnych% takich jak p"iki zawierające obrazy%dAwi$ki i f"my% a tak!e pro'ramy komputerowe




odstawowy standard poczty e"ektronicznej okre)"a nast$pujące na'łówkiwiadomo)ci e-mai"Q

• >o - okre)"a adresata$ • Subject - okre)"a temat

• Wrom - okre)"a nadawc$• *c - okre)"a adresata kopii• ?cc - okre)"a adresata ukrytej kopii• Dat$ - okre)"a dat$ wysłania

:adaniem (2(I jest okre)"enie dodatkowe'o zbioru na'łówków e-mai"

słu!ących do okre)"enia atrybutów wiadomo)ciQ• *ontent->ype - rodzaju zawarto)ci% czy"i tzw typu (2(I

• *ontent->rans#er-Incodin' - zbioru metod kodowania transportowe'o% któremo'ą być u!yte do reprezentowania [-bitowych danych binarnych przyu!yciu znaków z 6-bitowe'o zbioru znaków 8S*22

• zasad kodowania znaków spoza 8S*22 wewnątrz na'łówkówwiadomo)ci e-mai"% takich jak &SubjectQ&% pozwa"ając tym na'łówkom nazawieranie takich znaków

3



rotokoły sieciowe QQ,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektroniczna ••

odstawowy standard poczty e"ektronicznej okre)"a nast$pujące na'łówkiwiadomo)ci e-mai"Q

• >o - okre)"a adresata$ • Subject - okre)"a temat

• Wrom - okre)"a nadawc$• *c - okre)"a adresata kopii• ?cc - okre)"a adresata ukrytej kopii• Dat$ - okre)"a dat$ wysłania:adaniem (2(I jest okre)"enie dodatkowe'o zbioru na'łówków e-mai"

słu!ących do okre)"enia atrybutów wiadomo)ciQ• *ontent->ype - rodzaju zawarto)ci% czy"i tzw typu (2(I• *ontent->rans#er-Incodin' - zbioru metod kodowania transportowe'o%które mo'ą być u!yte do reprezentowania [-bitowych danych binarnych przyu!yciu znaków z 6-bitowe'o zbioru znaków 8S*22• zasad kodowania znaków spoza 8S*22 wewnątrz na'łówków wiadomo)cimai"% takich jak &SubjectQ&% pozwa"ając tym na'łówkom na zawieranie takichznaków



p

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektroniczna• (2(I-Oersion - okre)"a wersj$ standardu• *ontent-2D - wyznacza wiadomo)ć wła)ciwą• *ontent-Description - komentarz do zawarto)ci



rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektronicznaHa'łówek *ontent->ype mo!e okre)"ać nast$pującetypy zawarto)ciQ• >e t - tekst znakowy• Sound - p"ik dAwi$kowy• 2ma'e - p"ik 'rafczny• Oideo - p"ik f"mowy• 8pp"ication - ap"ikacje E p"iki

• (essa'e - okre)"a jeden z trzech typów wiadomo)ciQ• wiadomo)ć w standardzie 9W* [@@• #ra'ment wi$kszej cało)ci• "ink do wiadomo)ci zewn$trznej• (u"tipart - wiadomo)ć wie"ocz$)ciowa

3


Ha'łówek *ontent->rans#er-Incodin' defniuje sposób kodowania% tjin#ormuje o sposobie przekształcenia in#ormacji do postaci mo!"iwej doprzesłania przy u!yciu tradycyjnych systemów S(> .kod 6-bitowy 8S*22%dłu'o)ć "inii mniejsza% ni! 3<< bajtów/Dost$pne sposobyQ6bit - podstawowy 8S*22% brak kodowania [bit - rozszerzony 8S*22 ?inary- dowo"ny cią' bajtówXuoted-printab"e - znaki specja"ne uwidocznione w tek)cie ?ase; -

zamiana bajtów [-bitowych na znaki ;-bitowe -nazwa - własnekodowanie u!ytkownika% które ma nadaną nazw$




Dzi$ki (2(I emai" zawierający zdj$cie i na'rany 'łos nadawcymo!e zostać wysłany z komputera 8pp"e% a nast$pnie odebrany nakomputerze działającym pod kontro"ą systemu ,indows "ub Cinu %przy czym zarówno nadawca "istu jak i odbiorca w o'ó"e niezauwa!ą #aktu% !e np dane zawierające obrazek zostaną podrodze zamienione na cią' "iterek wy'"ądających np takQPEXe"+KYG + @P 3@P@+ `PE K 3@G+3 @PE"+ er` P 3@EadE asd8S d8+Sd+S8

dXE e`+@ e#ewIP*;G EP +K @ED="E(2(I to niejako uniwersa"ny j$zyk zrozumiały d"awszystkich systemów

rotokoły sieciowearstwa ap"ikacji ocztaiteturn- athQ marcin mapesto com K$9ecei edQ #rom static"ine-P3-3[@-3P[-5 toya net p" P3 3[@ 3P[ 5 .1IC7 3@6 < < 3 / byserwer"P53; < home p" 3[[ 3@[ 344 346 with S(> .2deaSmtpSer er < [</ id P@3c[5;#a;5P ab[Sun% P Ho @<3P @<Q<<Q33 <3<< (essa'e-2DQ 5@6;4DP8 5<;<P<< mapesto com K7ateQ Sun% ; 3 ,<,; r Q@ </ ReckoE@<3<<3<3 >hunderbirdE@ 3 <(2(I-OersionQ 3 < >oQmarcin mapesto comSubjectQ { +0>W-[ +? +O1"<dc,*219"cP9 dPk{ +{*ontent->ypeQ mu"tipartEmi ed boundary{ <4<5<4<<<5<6<<<4<P<@<[<5&

-8nti irusQ a ast -8nti irus-Status -8nti irusQ a ast -8nti irus-Status

.O S 3P33<P-<% @<3P-33-<P/% 7utbound messa'e*"ean.O S 3P33<P-<% @<3P-33-<P/% 2nbound messa'e *"ean

>his is a mu"ti-part messa'e in (2(I #ormat<4<5<4<<<5<6<<<4<P<@<[<5

tent->ypeQ te tEp"ain charsetN0>W-[ #ormat- owed

3

mailto:[email protected]




=e)"i u!ywamy #unkcji 9ep"yEodpowiedz w pro'ramie pocztowymdo na'łówka zostają dodane po"a 9e#erencesQ i 2n-9ep"y->oQHa podstawie tych pó" pro'ram pocztowy mo!e tworzyć wątki

.drzewa wiadomo)ci/ =est to istotne zwłaszcza przy mai"owych'rupach dyskusyjnych




Hetykieta - połączenie słów net .z an' sieć/ i etykieta .#r etiąuette/ -zbiór zasad przyzwoite'o zachowania w 2nternecie• nakaz trzymania si$ wątku w korespondencji e"ektronicznej

"ub cytowanie e-mai"anakaz dopisywania wątku korespondencji pod spodemsy'naturka nie powinna mieć wi$cej ni! cztery "inie Do jejdłu'o)ci nie w"icza si$ pustych "inii oddzie"ającychnie za"eca si$ stosowania j$zyka htm" w korespondencji

odbieraj poczt$ codziennie% tak jak za'"ądasz codziennie doskrzynki na"isty z pocztą tradycyjnąnie rozsyłaj łańcuszków szcz$)cianie rozsyłaj spamu

nie pisz bez potrzeby du!ymi "iterami% 'dy! oznaczają onekrzyk zawsze nadawaj tytuł wysyłanym emai"om

rotokoły sieciowe QQQ,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektroniczna

7 P . ost 7|ce rotoco" ersion P/ - protokół internetowypozwa"ający na odbiór poczty e"ektronicznej ze zda"ne'oserwera do "oka"ne'o komputera poprzez połączenie >* E2 =estto obecnie $ najpopu"arniejszy protokół słu!ący do odbiorupoczty e"ektronicznej

rzed powstaniem wersji trzeciej protokołu 7 istniały wersje 3 i@% które istotnie ró!nią si$ u!ywanymi komendami% choć#unkcjona"nie o#erowały prawie taką samą #unkcjona"no)ć jak

7 P7 @ wykorzystuje port >* o numerze 3<4% a 7 P port >* onumerze 33<, stosunku do 7 @% 7 P ułatwia operowanie na pojedynczychwiadomo)ciach .umo!"iwia wycinanie #ra'mentów p"iku z pocztąpostronie serwera/

`

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektronicznao"ecenia w 7 P składają si$ ze słów k"uczowych% po którychmo'ą wystąpić pewne ar'umenty Ba!de po"ecenie kończone jestsekwencją *9CWK Słowa k"uczowe i ich ar'umenty składają si$

ze znaków 8S*22 i przedzie"one są pojedynczymi spacjami Słowak"uczowe mają dłu'o)ć P "ub znaków Dłu'o)ć ar'umentów jesto'raniczona do < znaków

7dpowiedzi rozpoczynają si$ ze wskaAnika statusu . 7B "ub -I99%

zawsze pisane wie"kimi "iterami/% po którym mo!e pojawić si$dodatkowa in#ormacja 7dpowiedzi zawsze kończone są sekwencją*9CWK Dłu'o)ć odpowiedzi jest o'raniczona do 53@ znaków7dpowiedzi na niektóre po"ecenia mo'ą składać si$ z wie"u "inii:awiera ona [ znaków zakończenia .w kodzie dziesi$tnymQ < ;% i

*9CWK




9ista komend 3 581IC7

$

W7CD9I8D9I8D n9I>98*BS

8*BDH8*B 702>

u!ytkownik hasło% nazwa konta i hasło u!ytkownika%nawiązanie połączenia#o"der% wybór #o"dera pocztowe'o

odczytanie wszystkich wiadomo)ciodczytanie wszystkich wiadomo)ci od numeru npobranie wszystkich wiadomo)cipotwierdzenie odbioru i po"ecenie da"sze'o zachowania

wiadomo)cipotwierdzenie odbioru i po"ecenie usuni$cia wiadomo)cizawiadomienie o nie odebraniu wiadomo)ci zakończeniesesji i zerwanie połączenia




Cista komend 7 PQ

0SI9 - u!ytkownik% nazwa konta u!ytkownika 8SS - hasło% podanie hasła.przesyłane jest jawnie/$5>8> - zwraca "iczb$ nieodebranych wiadomo)ci i ich łączną obj$to)ć wbajtach 9I>9 n - pobranie wiadomo)ci o numerze n DICI n - usuni$ciewiadomo)ci o numerze nC8S> - zwraca numer wiadomo)ci% na której ostatnio wykonano jakie)

po"ecenieC2S> - zwraca obj$to)ć .w bajtach/ wszystkich przechowywanych

wiadomo)ci C2S> n - zwraca obj$to)ć .w bajtach/ wiadomo)ci o numerze n9SI> - usuwa zaznaczenia wszystkich wiadomo)ci zaznaczonych dousuni$cia >7 n k - podaje na'łówek i k początkowych "inii wiadomo)ci onumerze n H77 - nic nie wykonujex02> - zakończenie sesji i zerwanie połączenia



rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektronicznaCista komend 7 PQ

0SI9 - u!ytkownik% nazwa konta u!ytkownika 8SS - hasło% podanie hasła.przesyłane jest jawnie/# S>8> - zwraca "iczb$ nieodebranych wiadomo)ci i ich łączną obj$to)ć wbajtach 9I>9 n - pobranie wiadomo)ci o numerze n DICI n - usuni$ciewiadomo)ci o numerze nC8S> - zwraca numer wiadomo)ci% na której ostatnio wykonano jakie)

po"ecenie

C2S> - zwraca obj$to)ć .w bajtach/ wszystkich przechowywanychwiadomo)ci C2S> n - zwraca obj$to)ć .w bajtach/ wiadomo)ci o numerze n9SI> - usuwa zaznaczenia wszystkich wiadomo)ci zaznaczonych dousuni$cia >7 n k - podaje na'łówek i k początkowych "inii wiadomo)ci onumerze n H77 - nic nie wykonujex02> - zakończenie sesji i zerwanie połączenia



rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektronicznaBa!da sesja protokołu 7 P mo!e si$ składać z trzech ko"ejnych

#azQ80>1792:8>27H - autoryzacja - po otwarciu połączenia >*serwer wysyła Upozdrowienie&% a k"ient musi si$ przedstawićserwerowi podając wnu "o'in i hasło o pomy)"nej identyfkacjiserwer uzyskuje dost$p do zasobów znajdujących si$ w skrzyncepocztowej k"ienta% nast$pnie sesja przechodzi do #azy transakcji

>98HS8*>27H - transakcja - po za"o'owaniu si$ do serwera k"ientza pomocą wydawanych ko"ejno po"eceń wywołuje okre)"onedziałania serwera o"eceniem x02> powoduje przej)cie do stanuaktua"izacji0 D8>I - aktua"izacji - serwer 7 P zwa"nia zasoby pozyskanepodczas #azy transakcji i wysyła po"ecenie po!e'nania do k"ientaHast$pnie połączenie >* zostaje zamkni$teRdy k"ient wywołuje komend$ x02> w stanie autoryzacji% sesjazostaje zatrzymana% a"e nie wchodzi w stan aktua"izacji Stanowi tozabezpieczenie przed przypadkowym usuni$ciem "ub te!zmienianiem zawarto)ci skrzynki

rotokół 7 P posiada dodatkowe wyma'ania i o'raniczeniawynikające ze specyfkacji 9W* 34P4QSerwer ma obowiązek udzie"ić odpowiedzi na nieznane mu$.niezaimp"ementowane na serwerze/ a"bo nieprawidłoweskładniowo po"ecenie k"ienta przez wysłanie wskaAnikane'atywne'o statusuHie istnieje zasada% która pozwo"iłaby k"ientowi stwierdzić% czyne'atywna odpowiedA serwera wynika z niezaimp"ementowanejobsłu'i po"ecenia opcjona"ne'o% czy te! z #aktu% !e serwer z

jakie'o) powodu nie chce obsłu!yć k"ientaSerwer mo!e posiadać zaimp"ementowane mechanizmy kontro"iczasu przerwy mi$dzy ko"ejnymi po"eceniami k"ienta .wcze)niejwspomniany auto"o'out timer/ =e!e"i są one zaimp"ementowane% toodpowiedni czas reakcji musi być ustawiony na co najmniej 3<

minut =e!e"i czas ten upłynie w stanie #azy transakcji% to sesja nieosią'a stanu uaktua"nienia i serwer musi zamknąć połączenie >*bez usuwania wiadomo)ci "ub wysyłania odpowiedzi do k"ienta




Gaza /@TX3%> /T>3+o otwarciu połączenia >* przez k"ienta 7 P% serwer 7 P wysyłakod powita"ny% np Q$ 7B 7 P ser er readyo trzymaniu kodu powita"ne'o% połączenie wchodzi w stanautoryzacji2dentyfkacja k"ienta wz'"$dem serwera mo!e być zrea"izowana nadwa sposobyQ

• a"bo przez łączne działanie po"eceń 0SI9 i 8SS• a"bo przez wysłanie po"ecenia 8 72stnieją bardziej zaawansowane mechanizmy uwierzyte"nianiak"ienta% które wykorzystują np (D5 "ub protokół Berberos , ce"uautoryzacji u!ytkownika wykorzystują one dodatkowe po"ecenie80>1Serwer 7 P musi zapewniać obsłu'$ co najmniej jedne'o z wy!ejwymienionych mechanizmów potwierdzania to!samo)ci k"ienta




Gaza /@TX3%> /T>3+o otwarciu połączenia >* przez k"ienta 7 P% serwer 7 Pwysyła kod powita"ny% np Q

# 7B 7 P ser er readyo trzymaniu kodu powita"ne'o% połączenie wchodzi wstan autoryzacji2dentyfkacja k"ienta wz'"$dem serwera mo!e być zrea"izowana nadwa sposobyQ

• a"bo przez łączne działanie po"eceń 0SI9 i 8SS• a"bo przez wysłanie po"ecenia 8 72stnieją bardziej zaawansowane mechanizmy uwierzyte"nianiak"ienta% które wykorzystują np (D5 "ub protokół Berberos , ce"uautoryzacji u!ytkownika wykorzystują one dodatkowe po"ecenie80>1Serwer 7 P musi zapewniać obsłu'$ co najmniej jedne'o z

wy!ej Uwymienionych mechanizmów potwierdzania to!samo)cik"ienta




0wierzyte"nianie za pomocą po"eceń 0SI9 i 8SSQB"ient wydaje po"ecenie 0SI9% które'o ar'umentem jest nazwaJskrzynki pocztowej .nazwa u!ytkownika/

=e!e"i odpowiedA serwera b$dzie brzmiała -I99% to k"ient ponowniespróbuje si$ uwierzyte"nić% "ub kończy sesj$ po"eceniem x02> =e!e"i odpowiedA serwera b$dzie brzmiała 7B% to k"ient b$dziekontynuował uwierzyte"nianie za pomocą po"ecenia 8SS% "ubkończy sesj$ po"eceniem x02>

o"ecenie 8SS% które'o ar'umentem jest hasło powodujezestawienie nazwy u!ytkownika i hasła przez serwer i na tejpodstawie decyduje o udost$pnieniu "ub nieudost$pnieniu zasobówskrzynki pocztowej




rzykład 3Q*Q 0SI9 marcinSQ -I99 2Lm sorry% marcin has no mai"bo on thisser er $*Q x02>SQ 7B dewey 7 P ser er si'nin' o

rzykład @Q*Q 0SI9 marcinSQ 7B marcin is a rea" mai"bo user *Q 8SS has"o"@PSQ -I99 mai"bo a"ready "ocked *Q x02>SQ 7B dewey 7 P ser er si'nin' o

rzykładLgnianie za pomocą po"ecenia 8 7.+"i łJIJ#Fg=Jnp <^ecenie 8 7 % które'o ar'umentami sąQ nazwaSkrt4JJ ar$i isJ reąhJiiJx !yY#e*/wnika/ oraz warto)ć #unkcji }k 8SS

has"o(? zona d"a łańcucha tekstowe'o utworzone'o prz-J<B+łią/#a+eBiir[ p#tai"łSt#oJhas @ messa'es .P@< octets/Hast$pujeiprzej)ci idoJzyJiianiss"ksjhą sekwencją związaną m in z

aktua"nym czasem% numerem procesu oraz nazwą domeny .w nawiasacho/ przekazywane'o podczas powitania przez serwer 7 P

nazwy skrzynki pocztowej

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektroniczna • G

Gaza T%/+2/6T>3+, tym stanie sesji k"ient wydaje ko"ejne po"ecenia i otrzymujeko"ejne odpowiedzi od serwera

.Cista po"eceń na"e!ących do #azy transakcjiQx02> - wprowadza sesj$ do stanu uaktua"nieniaS>8> - po"ecenie bezar'umentowe zwracające in#ormacj$ o "iczbiewiadomo)ci .nie oznaczonych jako usuni$tych/ przechowywanych wskrzynce pocztowej i ich łącznym rozmiarze w oktetachrzykładQ*Q S>8>SQ 7B P P@<.w skrzynce są P wiadomo)ci o łącznej dłu'o)ci P@< oktetów/ 3

q

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektronicznaGaza T%/+2/6T>3+, tym stanie sesji k"ient wydaje ko"ejne po"ecenia iotrzymuje ko"ejne odpowiedzi od serwera

Cista po"eceń na"e!ących do #azy transakcjiQx02> - wprowadza sesj$ do stanu uaktua"nieniaS>8> - po"ecenie bezar'umentowe zwracające in#ormacj$ o "iczbiewiadomo)ci .nie oznaczonych jako usuni$tych/ przechowywanych wskrzynce pocztowej i ich łącznym rozmiarze w oktetach

rzykładQ*Q S>8>SQ 7B P P@<.w skrzynce są P wiadomo)ci o łącznej dłu'o)ci P@< oktetów/ 2

rotokoły sieciowe QQQQ,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektroniczna ••o"ecenie C2S>

o"ecenie zwracające "ist$ szcze'ółowych in#ormacji owiadomo)ciach .nie oznaczonych jako usuni$tych/Jprzechowywanych w skrzynce pocztowej oraz ich rozmiarze

=e)"i jako ar'ument podamy numer wiadomo)ci .messa'e-id/% touzyskamy in#ormacj$ o rozmiarze tej konkretnej wiadomo)cirzykład 3Q

*Q C2S>SQ 7B P messa'es .P@< octets/SQ 3 3<<SQ @ [<SQ P 3 <SQ 3

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektronicznarzykład @Q

*Q C2S> P SQ 7B P 3 <

rzykład PQ*Q C2S> SQ -I99 no such messa'e% on"y P messa'es in mai"drop

9I>9 - ar'umentem jest numer .nie oznaczonej jako usuni$tej/wiadomo)ci =e!e"i wiadomo)ć o takim numerze znajduje si$ wskrzynce% to zostanie odesłana k"ientowi .w pakietach po 53@ znakówz *9CWK włącznie

J rzykładQ*Q 9I>9 @SQ 7B [< octetsSQ < frst octetsKSQ < "ast octetsKSQ SQ 7B H77 - jest to bezar'umentowe po"ecenie wykorzystywanenp podtrzymania sesji w #azie transakcjirzykładQ

*Q H77

do

3

Q 7B

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektroniczna9SI> - jest po"eceniem bezar'umentowym anu"ującym

rezu"ta wydanych wcze)niej po"eceń DICI i przywracającymdost$p do wiadomo)ci oznaczonych wcze)niej jako usuni$te

ty

rzykładQ

LcQ 9SI>SQ 7B mai"drop has P messa'es .P@< octets/2stnieją równie! opcjona"ne po"ecenia 02DC i >7 % które sąza"ecane% a"e nie są konieczne/

02DC - je)"i po"ecenie wydane jest bez ar'umentów% to zwraca "ist$wiadomo)ci w #ormie zestawienia ich numerów i unika"nychidentyfkatorów% tzw warto)ci #unkcji skrótu je)"i wydane jest zar'umentem oznaczającym numer wiadomo)ci% to serwer zwracanumer tej wiadomo)ci wraz z tym unika"nym identyfkatorem.działa wtedy podobnie jak po"ecenie C2S>/

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji ] ocztaI"ektroniczna9SI> - jest po"eceniem bezar'umentowym anu"ującym rezu"ta

wydanych wcze)niej po"eceń DICI i przywracającym dost$p dowiadomo)ci oznaczonych wcze)niej jako usuni$te

ty

rzykładQ.*Q 9S I>SQ 7B mai"drop has P messa'es .P@< octets/2stnieją równie! opcjona"ne po"ecenia 02DC i >7 % które są za"ecane% a"enie są konieczne/

02DC - je)"i po"ecenie wydane jest bez ar'umentów% to zwraca "ist$wiadomo)ci w #ormie zestawienia ich numerów i unika"nychidentyfkatorów% tzw warto)ci #unkcji skrótu je)"i wydane jest zar'umentem oznaczającym numer wiadomo)ci% to serwer zwraca numertej wiadomo)ci wraz z tym unika"nym identyfkatorem .działa wtedypodobnie jak po"ecenie C2S>/

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektronicznarzykładQ

*Q02DCSQ 7B SQ 3 whXtsw777,?w 3[#4t5= w: #SQ@xhd 9Q<<,?w" h6 6 SQ

*Q02DC @SQ 7B @ xhd 9Q<<,?w" h6 6

*Q02DC PSQ -I99 no such messa'es% on"y @ messa'es in mai"drop

>7 - po"ecenie% które'o ar'umentami są numer wiadomo)ci i "iczba "inii%powoduje przesłanie do k"ienta na'łówka wiadomo)ci% jedne'o wiersza puste'og ity"u pierwszych "inii% i"e okre)"ono w dru'im z ar'umentów >a #unkcja J

przydaje si$ szcze'ó"nie w przypadku du!ych wiadomo)ci% które "epiej wst$pnieejrzeć bez potrzeby transportowania ich na termina" k"ienta

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektronicznarzykładQ

*Q02DCSQ 7B

SQ 3 whXtsw777,?w 3[#4t5= w: .5Q@

xhd 9Q<<,?w" h6 6 SQ

• •

• ••

*Q02DC@SQ 7B @ xhd 9Q<<,?w" h6 6

*Q02DCPSQ -I99 no such messa'es% on"y @ messa'es in mai"drop

>7 - po"ecenie% które'o ar'umentami są numer wiadomo)ci i "iczba "inii% powodujeprzesłanie do k"ienta na'łówka wiadomo)ci% jedne'o wiersza puste'o` i ty"upierwszych "inii% i"e okre)"ono w dru'im z ar'umentów >a #unkcja przydaje si$

szcze'ó"nie w przypadku du!ych wiadomo)ci% które "epiej wst$pnie Jprzejrzeć bezpotrzeby transportowania ich na termina" k"ienta



rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektronicznaGaza @ O/TA

, #az$ t$ komunikacja wchodzi% 'dy wydane jest przez k"ientapo"ecenie x02> w stanie >98HS8B*=2J,iadomo)ci oznaczone jako usuni$te są trwa"e usuwane zeskrzynki pocztowej

rzykład 3Q*Q x02>

SQ 7B dewey 7 P ser er si'nin' o .mai"drop empty/rzykład @Q*Qx02>SQ 7B dewey 7 P ser er si'nin' o .@ messa'es "e#t/



- - q L - - - - - - - q q - 5 SS4 -

rotokoły sieciowe G _m m

,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektronicznai'

Waza 0 D8>I i, #az$ t$ komunikacja wchodzi% 'dy wydane jest przez k"ientapo"ecenie x02> w stanie >98HS8B*=2.,iadomo)ci oznaczone jako usuni$te są trwa"e usuwane ze

skrzynki pocztowej

rzykład 3Q*Q x02>

SQ 7B dewey 7 P ser er si'nin' o .mai"dropempty/rzykład @Q*Qx02>

SQ 7B dewey 7 P ser er si'nin' o .@ messa'es"e#t/#

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektronicznarzykładowa sesja < PQ

SQ cnasłuchiwanie portu 33< protokołu >* K*Q otwarcie połączeniaK

SQ 7B 7 P ser er ready 3[4; ;4636<45@ dbc mt iew ca us K# *Q 8 7 mrose c c4PP bac5;<ecc464e5[<<3bPe@@#bSQ 7B mroseLs mai"drop has @ messa'es .P@< octets/*Q S>8>SQ 7B @ P@<*Q C2S>

SQ 7B @ messa'es .P@< octets/SQ 3 3@<SQ @ @<<SQ *Q 9I>9 3SQ 7B 3@< octetsSQ serwer przesyła wiadomo)ć 3K

J •

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektronicznarzykładowa sesja 7 P cd

*Q DICI 3SQ 7B messa'e 3 de"eted*Q 9I>9 @SQ 7B @<< octetsSQ serwer przesyła wiadomo)ć @KSQ *Q DICI @SQ 7B messa'e @ de"eted*Q x02>SQ 7B dewey 7 P ser er s"'nin' o .skrzynka =est =u! pusta/*Q zamkni$cie połączenia KJSQ cczekam na nast$pne połączen"eK



rotokoły sieciowe QQQ,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektroniczna ••%ozszerzania rotoko-! 3 . %G6 5RR'.

,prowadzono nowe po"eceniaQ S8SC% 9IS -*7DIS% C7R2H-DIC8 %2 IC2H2HR% I 29I% 2( CI(IH>8>27H$*8 8 - capabi"ities "ist - zwraca "ist$ mo!"iwo)ci serweraBomenda ta mo!e być stosowana w stanie uwierzyte"niania i wstanie transakcjioczątkowa "ista parametrów zwracana po komendzie *8 8Q

>7 - po"ecenie >7 jest obsłu'iwane przez serwer

0SI9 - po"ecenia 0SI9% 8SS są obsłu'iwane przez serwerS8SC - mechanizm identyfkacji S8SC .Simp"e 8uthentication

and Security Cayer/ jest obsłu'iwany9IS -*7DIS - in#ormacja% !e tekst odpowiedzi w nawiasach

L Ljest rozszerzeniem kodu odpowiedzi



rotokoły sieciowe Q,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektroniczna%ozszerzania rotoko-! 3 . %G6 5RR'.

,prowadzono nowe po"eceniaQ S8SC% 9IS -*7DIS% C7R2H-DIC8 % 2 IC2H2HR% I 29I% 2( CI(IH>8>27H$*8 8 - capabi"ities "ist - zwraca "ist$ mo!"iwo)ci serweraBomenda ta mo!e być stosowana w stanie uwierzyte"niania istanie transakcjioczątkowa "ista parametrów zwracana po komendzie *8 8Q

>7 - po"ecenie >7 jest obsłu'iwane przez serwer

0SI9 - po"ecenia 0SI9% 8SS są obsłu'iwane przez serwerS8SC - mechanizm identyfkacji S8SC .Simp"e 8uthentication

and Security Cayer/ jest obsłu'iwany9IS -*7DIS - in#ormacja% !e tekst odpowiedzi w nawiasach

L L jest rozszerzeniem kodu odpowiedzi



rotokoły sieciowe QQ,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektroniczna ••

C7R2H-DIC8 - okre)"a minima"ny czas .w sekundach/ mi$dzy"o'owaniami

$ 2 IC2H2HR - serwer akceptuje przesłanie "isty komend% zamiast

trybu po"ecenie-odpowiedAI 29I - serwer in#ormuje k"ienta jak dłu'o wiadomo)ć b$dzie

przechowywana na serwerze02DC - po"ecenie 02DC jest obsłu'iwane przez serwer

2( CI(IH>8>27H - serwer zwraca in#ormacje o imp"ementacji

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektronicznarzykład "isty parametrów zwracanych przez serwer 7 PQ *Q

*8 8SQ 7B *apabi"ity "ist #o""ows SQ >7SQ 0SI9

SQ S8SC *98(-(D5 BI9?I97S O SQ9IS -*7DIS SQ C7R2H-DIC8 4<< SQ2 IC2H2HR SQ I 29I ;< SQ 02DCSQ 2( CI(IH>8>27H Sh"emaz"e- "otz- P<@ SQ



rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektronicznarob"emy dotyczące bezpieczeństwa protokołu 7 P

• Serwery odpowiadające -I99 na komend$ 0SI9 dająpotencja"nym niepowołanym interesantom wskazówki dotyczącektóre nazwy u!ytkowników istnieją na serwerze

• 0!ycie komendy 8SS powoduje przesłanie hasła poprzez sieć w je'o czystej .niezaszy#rowanej/ postaci odobnie u!ycie komendy9I>9 i >7 umo!"iwia przesyłanie zawarto)ci skrzynki bez!adnych zabezpieczeń

• 0!ycie komendy 8 7 prowadzi do wzrostu bezpieczeństwa

podczas sesji 7 P Serwer 7 P obsłu'ujący obie usłu'i . 8SS i8 7 / nie mo!e zastosować ich jednocze)nie do pojedyncze'ou!ytkownika

• Ha"e!y zauwa!yć% !e 'dy zwi$kszamy dłu'o)ć sekretne'o kodu wprzypadku komendy 8 7 % wzrasta trudno)ć je'o .wy'enerowania% a"e równie! rozszy#rowania za pomocą a"'orytmu(D5



rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektronicznarob"emy dotyczące bezpieczeństwa protokołu 7 P

• Serwery odpowiadające -I99 na komend$ 0SI9 dająpotencja"nym niepowołanym interesantom wskazówki dotyczącektóre nazwy u!ytkowników istnieją na serwerze

• 0!ycie komendy 8SS powoduje przesłanie hasła poprzez sieć w je'o czystej .niezaszy#rowanej/ postaci odobnie u!yciekomendy 9I>9 i >7 umo!"iwia przesyłanie zawarto)ci skrzynkibez !adnych zabezpieczeń

• 0!ycie komendy 8 7 prowadzi do wzrostu bezpieczeństwapodczas sesji 7 P Serwer 7 P obsłu'ujący obie usłu'i . 8SS i8 7 / nie mo!e zastosować ich jednocze)nie do pojedyncze'ou!ytkownika

• Ha"e!y zauwa!yć% !e 'dy zwi$kszamy dłu'o)ć sekretne'o kodu wprzypadku komendy 8 7 % wzrasta trudno)ć je'o Nwy'enerowania% a"e równie! rozszy#rowania za pomocą a"'orytmu(D5

rotokoły sieciowe OO,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektroniczna ••2(8 .2nternet (essa'e 8ccess rotoco"/ - protokół internetowyumo!"iwiający k"ientowi dost$p do wiadomo)ci pocztowych naserwerze oraz manipu"owanie nimi Specyfkacja protokołu 2(8

opisana jest szcze'ółowo w dokumencie 9W* 36P<rotokół ten obejmuje operacjeQ• tworzenia% usuwania i zmiany nazwy skrzynki pocztowej• sprawdzania nowych wiadomo)ci i ich trwałe'o usuwanie%• ustawiania i zerowania odpowiednich a' .np wa!ne% praca%

osobiste/• arsin'u% czy"i interpretacji #ormatów 9W*[@@ i (2(I• wyszukiwania i se"ektywne'o pobierania atrybutów wiadomo)ci%

tekstów i ich cz$)ci

rotokoły sieciowe •OOO,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektroniczna2(8 .2nternet (essa'e 8ccess rotoco"/ - protokół internetowyumo!"iwiający k"ientowi dost$p do wiadomo)ci pocztowych naserwerze oraz manipu"owanie nimi Specyfkacja protokołu 2(8

opisana jest szcze'ółowo w dokumencie 9W* 36P<rotokół ten obejmuje operacjeQ• tworzenia% usuwania i zmiany nazwy skrzynki pocztowej• sprawdzania nowych wiadomo)ci i ich trwałe'o usuwanie%• ustawiania i zerowania odpowiednich a' .np wa!ne% praca%

osobiste/• arsin'u% czy"i interpretacji #ormatów 9W*[@@ i (2(I• wyszukiwania i se"ektywne'o pobierania atrybutów wiadomo)ci%

tekstów i ich cz$)ci




2(8 nie słu!y do nadawania wiadomo)ci pozostaje to w 'estiiprotokołów przekazywania poczty% takich jak np S(>2(8 przeznaczony jest do współpracy z jednym serwerem

,iadomo)ci na serwerze są dost$pne przez ich ko"ejne numery"ub tak jak w przypadku protokołu 7 P unika"ne identyfkatoryrotokół po zestawieniu połączenia i przesłaniu przez serwerpozdrowienia po"e'a na ko"ejnych interakcjach mi$dzy k"ientem

.*/ i serwerem .S/Q• po"eceniach k"ienta• danych serwera• odpowiedziach serwera o rezu"tacie zakończenia obsłu'i

po"ecenia k"ienta

#

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji ] oczta I"ektroniczna,szystkie wspomniane interakcje są przesyłane w #ormie "iniizakończonych sekwencją *9CWKo"ecenie k"ienta rozpoczyna proces komunikacji

Ba!de po"ecenie k"ienta poprzedzone jest znacznikiem% tzw ta'iem%innym d"a ka!de'o po"ecenia >a' jest krótkim łańcuchem a"#anumerycznym .np 8<<3% 8<<@% itd /Hazwy komend mo!emy pisać małymi "ub du!ymi "iterami2stnieją dwa przypadki% 'dy "inia wysłana przez k"ienta nie jestkomp"etnym po"eceniemQ

• ar'ument po"ecenia jest cią'iem znaków uj$tym w cudzysłów% poktórym nast$puje "iczba oktetów uj$ta w zwykłe nawiasy i *9CWK

• ar'umenty po"ecenia wyma'ają Usprz$!enia zwrotne'o& od serwera.np w przypadku po"ecenia 80>1IH>2*8>I/



rotokoły sieciowe QQQQ,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektroniczna, obu powy!szych przypadkach serwer% 'dy jest 'otowy% odsyłatzw UodpowiedA na !ądanie kontynuacji po"ecenia& poprzedzonąprefksem

Cinie danych% przesyłane norma"nie przez serwer w odpowiedzi napo"ecenie k"ienta% poprzedzone są prefksemCinia in#ormująca o zakończeniu obsłu'i po"ecenia przez serwerzaczyna si$ od te'o same'o ta'u% od które'o zaczynała si$ "iniapo"ecenia% odpowiedzi wła)ciwej .7B% H7 "ub ?8D/% oraz

ewentua"nych dodatkowych in#ormacjiB"ient mo!e przed odebraniem odpowiedzi o zakończeniu obsłu'ipoprzednie'o po"ecenia wydać ko"ejne po"ecenie o innymznaczniku i odebrać odpowiedA o zakończeniu obsłu'i te'onowe'o po"ecenia przed odpowiedzią o zakończeniu obsłu'i

poprzednie'o .pod warunkiem% !e nie kłóci si$ to z "o'iką obsłu'i/

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektronicznarzykładQSQ F 7B 2(8 Ser ice 9eady *Q a77" "o'in marc secretSQ a77" 7B C7R2H comp"eted *Q a<<@ se"ect inbo SQ F

3[ I 2S>SSQ F WC8RS .l8nswered lW"a''edl De"eted lSeen lDra#t/SQ F @ 9I*IH>SQ F 7B 0HSIIH 36/ (essa'e 36 is the frst inseenmessa'e SQ F 7B 02DO8C2D2> P[565@4< 5 02Ds a"id

SQ a<<@ 7B 9I8D-,92>I SICI*> comp"eted *Q a<<#etch 3@ r#c[@@ header S F 3@ WI>*1 .9W*[@@ 1I8DI9ZP ;~S Dat$Q ,ed% 3 =u" 344P <@Q@PQ@5 -<6<< . DW/SQ WromQ >erry Rray 'ray cac ,ashin'ton edu K

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektronicznarzykładQSQ F 7B 2(8 Ser ice 9eady *Q a77" "o'in marc secret SQa77" 7B C7R2H comp"eted *Q a<<@ se"ect inbo SQ F 3[

I 2S>SSQ F WC8RS .l8nswered lW"a''edl De"eted lSeen lDra#t/SQ F @ 9I*IH>

SQ F 7B 0HSIIH 36/ (essa'e 36 is the frst inseenmessa'e SQ F 7B 02DO8C2D2> P[565@4< 5 02Ds a"idSQ a<<@ 7B 9I8D-,92>I SICI*> comp"eted *Q a<<#etch 3@ r#c[@@ header S F 3@ WI>*1 .9W*[@@ 1I8DI9ZP ;~S Dat$Q ,ed% 3 =u" 344P <@Q@PQ@5 -<6<< . DW/SQ WromQ >erry Rray 'ray cac ,ashin'ton edu K



rotokoły sieciowe QQQQ,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektronicznaSerwer 2(8 mo!e znajdować si$ podczas sesji komunikacyjnej zk"ientem w jednym z czterech stanówQ• stan braku uwierzyte"nienia .non-authenticated/%

• stan uwierzyte"nienia .authenticated/%• stan wybrania .se"ected/%• stan wy"o'owania ."o'out/

</ connection without pre-authentication .7B 'reetin'/.+/ pre-authenticated connection . 9I80>1 'reetin'/.P/ rejected connection .? I 'reetin'/. / success#u" C7R2H or 80>1IH>2*8>I command .b/success#u" SICI*> or I 8(2HI command.;/ *C7SI command% or #ai"ed SICI*> or I 8(2HIcommand.6/ C7R70> command% ser er shutdown% or connectionc"osed



rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji ] ocztaćI"ektronicznaao"ecenia protokołu-2(89 N nuF 2 pozdrowienie przez serwer

• ,ydawane w dowo"nym stanie• *8 8?2C2&#jy5n-aythenticatod 2

• H77 3 3• C7R70> autenticated

@ P

• o"ecenia wydawane w stanie H7H-80>1IH>2*8>IDQ• C7R2H 6 se"ected

• 80>1IH>2*8>I % +• o"ecenia wydawane iw stan"ei80>1IH>2R8>IDQ.i / Gco #ak i #en without pie-authentication .7B 'reetin'/. -/ GprJJ7(i,#eated connection . 9I80>1 'reetin'/. /Fre *9I8> nnection .? I 'reetin'/ tnesu9IH8(I7R2H or80>1IH>2*8>I command r /eSu0HS0?S*9 Q2?I or I 8(2HIcommand .o/ G*2 C?0?ommand% or #a i "eci SICI*> or I 8(2HIcommand .EjJC7RJrtjy*'mmand% ser er shutdown% orconnection c"osed



rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektronicznao"ecenia protokołu 2(8• ,ydawane w dowo"nym stanie• *8 8?2C2>

• H77• C7R70>• o"ecenia wydawane w stanie H7H-80>1IH>2*8>IDQ• C7R2H• 80>1IH>2*8>I• o"ecenia wydawane w stanie 80>1IH>2*8>IDQ• SICI*>• I 8(2HI• *9I8>I• 9IH8(I• 0HS0?S*92?I• CS0?• 8 IHD



rotokoły sieciowe •QQQ,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektroniczna ••o"ecenia wydawane w dowo"nym stanie Q

*8 8?2C2> - słu!y do pytania o "ist$ dost$pnych na serwerze usłu'%nieza"e!ną od stanu połączenia i same'o u!ytkownika

Serwer ma obowiązek odesłać in#ormacj$ o dost$pno)ci 2(8 jakopierwszą pozycj$ "istyozostałe pozycje "isty mo'ą in#ormować o dost$pnych usłu'achz'odnych z rozszerzeniami protokołu 2(8 % nowe"izacjami "ubuzupełnieniami specyfkacji te'o protokołu .przez wskazanieodpowiednich rozszerzeń% nowe"izacji "ub uzupełnień/rzykładQ*Q abcd *8 8?2C2>SQ F *8 8?2C2> 2(8SQ abcd 7B *8 8?2C2> comp"eted

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektronicznaH77 - po"ecenie puste Hajcz$)ciej wykorzystywane jest dozerowania "icznika czasu odmierzające'o time-out podczasbezczynno)ci k"ienta (o!e być tak!e wykorzystywane dood)wie!ania in#ormacji o bie!ącym stanie skrzynki pocztowejrzykładQ*Q a<<@ H77

SQ a<<@ 7B H77 comp"eted • • •*Q a< 6 H77 SQ F @@ I 0HRI SQ F @P I 2S>S SQ F P 9I*IH>

SQ F 3 WI>*1 .WC8RS .lSeen lDe"eted//SQ a< 6 7B H77 comp"eted

rotokoły sieciowe QQ,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektronicznaC7R70> - po"ecenie sy'na"izujące serwerowi zamiarzakończenia sesji przez k"ientaSerwer musi w odpowiedzi po!e'nać k"ienta wysyłając wierszdanych bez znacznika% zawierający słowo k"uczowe ? I% anast$pnie potwierdzić #akt zamkni$cia połączenia odpowiedziąodpowiednim znacznikiemrzykładQ*Q a<@P C7R70>

SQ F ? I 2(8 Ser er "o''in' out SQ a<@P 7B C7R70>comp"eted

rotokoły sieciowe QQQQ,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektronicznaC7R70> - po"ecenie sy'na"izujące serwerowi zamiar zakończeniasesji przez k"ientaSerwer musi w odpowiedzi po!e'nać k"ienta wysyłając wierszdanych bez znacznika% zawierający słowo k"uczowe ? I% anast$pnie potwierdzić #akt zamkni$cia połączenia odpowiedzią zodpowiednim znacznikiemrzykładQ*Q a<@P C7R70>

SQ F ? I 2(8 Ser er "o''in' out SQ a<@P 7B C7R70> comp"eted

o"ecenia wydawane w stanie H7H-80>1IH>2*8>IDQ

C7R2H - po"ecenie uwierzyte"niające k"ienta% które'oar'umentami są nazwa k"ienta i je'o hasło podawane i

przesyłane w #ormie jawnej o pomy)"nym uwierzyte"nieniunast$puje przej)cie do stanu 80>1IH>2*8>IDrzykładQ*Q a<P3 C7R2H marco mypassword SQ a<P3 7B C7R2Hcomp"eted

o"ecenia wydawane w stanie H7H-80>1IH>2*8>IDQ

C7R2H - po"ecenie uwierzyte"niające k"ienta% które'oar'umentami są nazwa k"ienta i je'o hasło podawane iprzesyłane w #ormie jawnej o pomy)"nym uwierzyte"nieniunast$puje przej)cie do stanu 80>1IH>2*8>IDrzykładQ*Q a<P3 C7R2H marco mypassword SQ a<P3 7B C7R2H comp"eted




80>1IH>2*8>I - po"ecenie wskazujące serwerowi wybrany%su'erowany przez k"ienta mechanizm uwierzyte"niania =e)"i serwerzapewnia obsłu'$ wybrane'o mechanizmu% to jest to jednocze)nie

inicja"izacja wskazane'o protokołu uwierzyte"niające'o , trakcierea"izacji te'o protokołu mo!"iwe jest tak!e uz'odnienie k"uczykrypto'rafcznych zapewniających wspó"nie z odpowiednimia"'orytmami inte'ra"no)ć i pou#no)ć wszystkich danychwymienianych podczas sesji komunikacyjnej o zakończeniuuwierzyte"niania i przej)ciu do stanu 80>1IH>2*8>ID ko"ejnepo"ecenia k"ienta i odpowiedzi serwera przesyłane są w #ormiepakietów bajtów poprzedzonychQ

-bajtową in#ormacją o dłu'o)ci krypto'ramukrypto'rafcznej sumy kontro"nej

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektronicznarzykładQSQ F 7B BerberosO 2(8 Ser er *Q a<PP

80>1IH>2*8>I BI9?I97S \O SQ 8mW i' { {.wyzwanie serwera/*Q ?8c8x05I0kO CkHHOS5W9W08SQ orEEIo88D:2 { {*Q Di8W58 '8 o72a"0?k88mw{ {SQ a<PP 7B Berberos O authentication succes#u"




o"ecenia wydawane w stanie 80>1IH>2*8>IDQ

SICI*> - po"ecenie wyboru skrzynki pocztowej , odpowiedziserwer zwraca in#ormacje dotyczące mi$dzy innymiQ• bie!ących atrybutów .WC8RS/ wskazanej w po"eceniu skrzynki• "iczby wiadomo)ci w skrzynce

• "iczby wiadomo)ci% które pojawiły si$ w skrzynce od poprzedniejsesji .je!e"i brak mechanizmu rozró!niania takich wiadomo)ci% towszystkie wiadomo)ci mają status nowych/• trybu dost$pu do wiadomo)ci

, trakcie jednej sesji komunikacyjnej mo!na wybrać ty"ko jednaskrzynk$ pocztową

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektronicznarzykładQ*Q a" @ SICI*> 2H?7

SQ F 36@ I 2S>S SQ F 39I*IH>SQ F 7B 0HSIIH 3@(essa'e 3@ is frstunseen SQ F 7B02DO8C2D2>P[565@4< 5 02Dsa"id SQ F WC8RS.l8nswered

lW"a''ed lDe"etedlSeen lDra#t/ SQ F 7BI9(8HIH>WC8RS

.lDe"eted lSeen lF/Cimited SQ a" @ 7B9I8D-,92>I SICI*>comp"eted

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektronicznaI 8(2HI - po"ecenie wyboru skrzynki pocztowej w trybieodczytu .bez mo!"iwo)ci manipu"acji zawarto)cią skrzynki/odpowiedzi serwera identyczne% jak w przypadku po"ecenia

SICI*>rzykładQ

*Q a @P I 8(2HI skrzynka SQ F 36 I 2S>S SQ F @ 9I*IH>SQ F 7B 0HSIIH [ (essa'e [ is frst unseen

SQ F 7B 02DO8C2D2> P[565@4< 5 02Ds a"idSQ F WC8RS .l8nswered lW"a''ed lDe"eted lSeen lDra#t/SQ F 7B I9(8HIH>WC8RS ./ Ho permanent a's SQ a @P7B 9I8D-7HC I 8(2HI comp"eted

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji ] oczta I"ektroniczna

*9I8>I - po"ecenie utworzenia nowej skrzynki pocztowej, za"e!no)ci od imp"ementacji istnieje mo!"iwo)ć .za pomocąseparatora UE&/ utworzenia jednocze)nie dwóch ró!nych

równorz$dnych skrzynek% bądA zainicjowania hierarchicznejstruktury skrzynekrzykładQ*Q b77" *9I8>I skrzynkaE

SQ b77" 7B *9I8>I comp"eted*Q b<<@ *9I8>I skrzynkaEpocztowaSQ b<<@ 7B *9I8>I comp"etedDICI>I - po"ecenie usuni$cia skrzynki pocztowejrzykładQ

*Q b7"" DICI>I skrzynka SQ b7"" 7B DICI>I comp"eted




9IH8(I - po"ecenie zmiany nazwy skrzynki pocztowejrzykładQ*Q bi"" 9IH8(I skrzynka" skrzynka@SQ bi"" 7B 9IH8(I comp"eted .nowa nazwa skrzynki pocztowej-skrzynka@/

S0?S*92?I - po"ecenie powoduje dodanie wskazanej skrzynki pocztowejdo "isty skrzynek aktywnych obsłu'iwanych przez serwer B"ient 2(8

mo!e u!ytkownikowi pokazywać wiadomo)ci% pojawiające si$ ty"ko w tychskrzynkach% do których u!ytkownik jest zapisanyrzykładQ*Q mama S0?S*92?I Gnews comp mai" mime SQ mama 7B S0?S*92?Icomp"eted

0HS0?S*92?I - po"ecenie powoduje usuni$cie wybranej skrzynkipocztowej z "isty skrzynek aktywnych obsłu'iwanych przez serwerrzykładQ

*Q moma 0HS0?S*92?I Gnews comp mai" mime SQ moma 7B0HS0?S*92?I comp"etedC2S> - po"ecenie% które'o ar'umentami są nazwa odniesienia i nazwaskrzynki pocztowej .z mo!"iwo)cią stosowania wie"oznaczników% npF% +/% słu!y do uzyskania in#ormacji o skrzynkach pocztowych

dost$pnych d"a u!ytkownikarzykładQ*Q 8<<@ C2S> &-E(ai"E& &V&

SQ F C2S> .lHose"ect/ 6& -E(ai"E#oo SQ F C2S> ./ 6& -E(ai"Emeetin's SQ 8<<@7B C2S> comp"eted

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji ] oczta I"ektroniczna

CS0? - po"ecenie ana"o'iczne jak po"ecenie C2S>% "ecz w tym przypadkuuzyskuje si$ in#ormacje o skrzynkach pocztowych% które zostałyzadek"arowane przez u!ytkownika jako aktywne.za pomocą po"ecenia S0?S*92?I/rzykładQ*Q 8<<P CS0? &Gnews & &comp mai" F&

SQ F CS0? ./ Gnews comp mai" mimeSQ F CS0? ./ Gnews comp mai" miscSQ 8<<P 7B CS0? comp"eted

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektroniczna8 IHD - po"ecenie umieszczenia pewne'o tekstu =ako nowej

wiadomo)ci w skrzynce pocztowej Hie =est to po"ecenie wysłaniawiadomo)ci .tym si$ zajmują si$ 2nne protokoły% np S(> /rzykładQ

*Q 8<< 8 IHD sa ed-messa'es .lSeen/ ZP3<~*Q Dat$Q Sun% @4 Web @<3< 3;Q 5Q<< -<[<< . S>/*Q WromQ (arcin marc"n mapesto com K*Q SubjectQ >emat emai"a*Q >oQmarc"n@ mapesto com

*Q (essa'e-2dQ 3@@ -@563@[ mapesto com K*Q (2(I-Oers"onQ 3 <*Q *ontent->ypeQ >I >E C82H *189SI>{0S-8S*22*Q*Q =ak s"e masz+*QSQ 8<< 7B 8 IHD comp"eted

rotokoły sieciowe QQQQ,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektroniczna8 IHD - po"ecenie umieszczenia pewne'o tekstu =ako nowejwiadomo)ci w skrzynce pocztowej Hie =est to po"ecenie wysłaniawiadomo)ci .tym si$ zajmują si$ 2nne protokoły% np S(> /rzykładQ

*Q 8<< 8 IHD sa ed-messa'es .lSeen/ ZP3<~*Q Dat$Q Sun% @4 Web @<3< 3;Q 5Q<< -<[<< . S>/*Q WromQ (arcin marcin mapesto com K*Q SubjectQ >emat emai"a*Q >oQmarcin@ mapesto com*Q (essa'e-2dQ 3@@ -@563@[ mapesto com K*Q (2(I-Oers"onQ 3 <*Q *ontent->ypeQ >I >E C82H *189SI>{0S-8S*22 *Q*Q =ak sie masz+

*QSQ 8<< 7B 8 IHD comp"eted

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektronicznao"ecenia wydawane w stanie SICI*>IDQ*1I*B - słu!y do sprawdzenia bie!ące'o stanu wybranejskrzynki pocztowej *1I*B nie umo!"iwia sprawdzenia nowychwiadomo)ci% nadeszły po zakończeniu obsłu'i po"eceń SICI*>"ub I 8(2HIrzykładQ*Q << *1I*B SQ F 36 I 2S>SSQ F @ 9I*IH>SQ F 7B 0HSIIH [ (essa'e [ 2s rst unseenSQ F 7B 02DO8C2D2> P[565@4< 5 02Ds a"idSQ F WC8RS .l8nswered lW"a''ed lDe"eted lSeen lDra#t/SQ F 7B I9(8HIH>WC8RS ./ Ho permanent a's SQ << 7B*1I*B comp"eted



rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektroniczna*C7SI - zamkni$cie bie!ącej skrzynki pocztowej =e)"i wcze)niejwybrano po"ecenie SICI*> w trybie umo!"iwiającym zapis% *C7SIpowoduje trwałe usuni$cie wszystkich wiadomo)ci oznaczonych jakoDe"eted .bez jawne'o in#ormowania o tym u!ytkownika/ owykonaniu te'o po"ecenia nast$puje przej)cie do stanu80>1IH>2*8>ID 2stnieje równie! mo!"iwo)ć wybrania nowejskrzynki pocztowej bez uprzednie'o po"ecenia *C7SI% a"e nie sąwtedy trwa"e usuwane wiadomo)ci oznaczone jako De"eted

rzykładQ*Q yz *C7SISQ yz 7B *C7SI comp"eted

rotokoły sieciowe QQ,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektroniczna ••I 0HRI - powoduje trwałe usuni$cie wszystkich wiadomo)cioznaczonych jako De"eted z jawnym in#ormowaniem u!ytkownika ousuwaniu ko"ejnych wiadomo)cirzykładQ*QD<<3I 0HRISQ F P I 0HRISQ F P I 0HRISQ F 5 I 0HRISQ F [ I 0HRISQ D<<3 7BI 0HRIcomp"eted

, powy!szymprzykładzieusuni$towiadomo)ci opierwotnych

numerachpierwotnychP % % 6 3 3 3

=est to e#ektembie!ącejkt "i ji

aktua"izacji

numeracjiwiadomo)ci wskrzynce% powydaniu

rotokoły sieciowe QQ,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektroniczna ••SI89*1 - słu!y do wyszukiwania wiadomo)ci na podstawie ró!nychopcjona"nych kryteriów wyszukiwaniarzykładQ*Q *3<3 SI89*1 WC8RRID S2H*I 3@-Web-@<< H7> W97( (89*2HSQ F SI89*1 @ [ [[@ .zna"eziono wiadomo)ci o numerach @% [ i[[@/SQ *3<3 7B SI89*1 comp"etedWI>*1 - słu!y do pobrania wiadomo)ci .jednej "ub wie"u wybór

nast$puje na podstawie ró!nych opcjona"nych kryteriów/rzykładQ

*Q **** WI>*1 @Q .WC8RS 9W*[@@ 1I8DI9 C2HIS .D8> W97(//SQ F @ WI>*1 SQ F P WI>*1 SQ F WI>*1 SQ **** 7B WI>*1 comp"eted

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektroniczna89>28C - słu!y do pobierania cz$)ci wiadomo)ci odobnie jak ma to

miejsce w przypadku po"ecenia WI>*1 wybór wiadomo)ci mo!e odbywaćsi$ na podstawie ró!nych opcjona"nych kryteriów opisanych w 9W* 36P<

rzykładQ*Q **3* 89>28C 9W*[@@ 3 3<@ SQ F 3WI>*1 .9W*[@@ Z3<@ ~SQ 9eturn-pathQ marcin.'/mapesto comK

WC8RS .lSeen//**3* 7B 89>28C comp"eted

S>79 - słu!y do aktua"izacji wiadomo)ci "ub jej atrybutów =e)"idodatkowo u!yjemy opcji S2CIH>% to serwer nie zwraca in#ormacjistanie wiadomo)ci po wykonaniu operacjirzykładQ

*Q 877* S>79 @Q WC8RS .lDe"eted/SQ F @ WI>*1 WC8RS .lDe"eted lSeen/SQ F P WI>*1 WC8RS .lDe"eted/SQ F WI>*1 WC8RS .lDe"eted lW"a''ed lSeen/SQ 877* 7B S>79 comp"eted

*7 - słu!y do kopiowania wybranych wiadomo)ci do wskazanejskrzynki pocztowejrzykładQ

*Q 8<3@ *7 @Q nowa skrzynka SQ8<3@ 7B *7 comp"eted

rotokoły sieciowe QQQ,arstwa ap"ikacji ] oczta I"ektroniczna

02D .0niXue 2Dentifer/- unika"ny identyfkator wiadomo)ci% który wprzeciwieństwie do numerów ko"ejnych nie u"e'ają one ni'dyzmianie 0mo!"iwia on wybranie konkretnych wiadomo)ci dooperacji WI>*1% *7 % S>79 "ub SI89*1

rzykładQ*Q 8<PP 02D WI>*1 [@6P3PQ [@[ @ WC8RS SQ F@P WI>*1 .WC8RS .lSeen/ 02D [@6P3P SQ F @

WI>*1 .WC8RS .lSeen/ 02D [@64 P SQ F @5WI>*1 .WC8RS .lSeen/ 02D [@[ @ SQ 8<PP 7B02D WI>*1 comp"eted



rotokoły sieciowe QQQJ G•`

,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektronicznaS(> - jest to protokół% który jest standardowym sposobemwysyłania "istów e"ektronicznych w sieci 2nternet S(> pracuje warchitekturze k"ient-serwer i działa na porcie @5Serwer S(> jest przypisany do konkretnej domeny% którąobsłu'uje Serwer odbiera e- mai"e d"a u!ytkowników mającychkonta w tej domenie% oraz wysyła e-mai"e od tych u!ytkowników, czasie wysyłania nast$puje sprawdzenie domeny adresata%połączenie si$ do serwera odpowiedzia"ne'o za tą domen$ iprzesłanie "istu, połączeniach mi$dzy serwerami nie jest stosowane !adnezabezpieczenie :abezpieczenie protokołu przed nadu!yciamidokonuje si$ innymi sposobami



rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektronicznaSerwer S(> podejmuje ki"ka prób wysłania "istu i je!e"i wszystkie

próby zawiodą odsyła "ist z powrotem do nadawcy .z'łaszającrodzaj napotkane'o bł$du/

=e!e"i serwer odbiorcy istnieje% konto nie jest zab"okowane "ubzapełnione% S(> daje zawsze 'warancj$ poprawne'o przesłaniawiadomo)ciHiestety nie 'warantuje on czasu dostarczenia 7znacza to% !eko"ejne próby wysłania mo'ą opóAnić pojawienie si$ "istu wskrzynce adresata/

, przypadku wysyłania wiadomo)ci do wie"u odbiorców S(>dopuszcza wysłanie ty"ko jednej kopii danych do wszystkichodbiorców posiadających skrzynki na tym samym serwerzewskazanym jako serwer przeznaczenia



rotokoły sieciowe QQQ,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektronicznaSerwer S(> podejmuje ki"ka prób wysłania "istu i je!e"i wszystkiepróby zawiodą odsyła "ist z powrotem do nadawcy .z'łaszającrodzaj napotkane'o bł$du/

=e!e"i serwer odbiorcy istnieje% konto nie jest zab"okowane "ubzapełnione% S(> daje zawsze 'warancj$ poprawne'o przesłaniawiadomo)ciHiestety nie 'warantuje on czasu dostarczenia 7znacza to% !eko"ejne próby wysłania mo'ą opóAnić pojawienie si$ "istu wskrzynce adresata/, przypadku wysyłania wiadomo)ci do wie"u odbiorców S(>dopuszcza wysłanie ty"ko jednej kopii danych do wszystkichodbiorców posiadających skrzynki na tym samym serwerzewskazanym jako serwer przeznaczenia



rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektronicznarotokół wykorzystuje komunikacj$ w trybie po"ecenie-odpowiedABody po"eceń i odpowiedzi nie są wra!"iwe na du!e i małe "itery:naki wykorzystywane do kodowania po"eceń i odpowiedzina"e!ą do zbioru znaków 8S*22Ba!de po"ecenie składa si$ z cią'u czterech "iter% za) po spacjiwyst$pują je'o parametry i słowa .#razy/ k"uczowe o"eceniekończy si$ sekwencją *9CW

Ba!da odpowiedA zaczyna si$ od P-znakowe'o numeryczne'okodu odpowiedzi% za) po spacji nast$pują parametry i słowa.#razy/ k"uczowe 7dpowiedA kończy si$ sekwencją *9CW



rotokoły sieciowe QQQQ,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektronicznarocedury protokołu S(>

2 ,ysyłanie poczty - procedura mai" transaction .(82C2HR/Waza 3Q o"ecenie (82C identyfkujące nadawc$ i in#ormująceodbiorc$ "ub odbiorców o rozpocz$ciu nowej transakcji pocztowej ikonieczno)ci przywrócenia do pierwotne'o stanu wszystkich tab"icstanu i bu#orów odbiorcy przeznaczonych do obsłu'i pocztyo"ecenie to musi zawierać tzw )cie!k$ zwrotną SkładniaQ

(82C S KW97(Q re erse-pathK *9CWK

Waza @Q o"ecenie 9* > wskazujące odbiorc$ oraz )cie!k$ doce"owąo"ecenie jest powtarzane ty"e razy% i"u jest odbiorców poczty% doktórych ma być przekazana pocztaSkładniaQ9* > S K>7Q #orward-pathK *9CWK



rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektronicznaWaza PQ o"ecenie D8>8 inicjujące przesyłanie danych% po którym

w przypadku potwierdzenia przez odbiorc$ 'otowo)ci do odbiorunast$pują ko"ejne "inie tekstu danych rzesyłane są równie!pewne słowa k"uczowe i ich odpowiednie parametry% takie jakDat$% Subject% >o% *c% Wrom/ *ało)ć zakończona jest podwójnąsekwencją *9CWKSkładniaQD8>8 *9CWK

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektronicznarzykładQSQ (82C W97(Q marcin mapesto com K9Q @5< 7B

SQ 9* > >7Q biuro.'/mapesto comK9Q @5< 7BSQ 9* > >7Q o|ce mapesto com K9Q 55< Ho such user here SQ D8>89Q P5 Start mai" input end with *9CWK E*9CWK

SQ =aka) trescSF• i i F i

SQ Bo"ejna trescSQ *9CWK% *9CWK

9Q @5< 7B



rotokoły sieciowe QQQQ,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektroniczna ••22 rzekazywanie poczty .W79,89D2HR/ - =e!e"i protokół S(> ze stronyodbiorcy stwierdzi% !e 2n#ormacja zawarta w )cie!ce doce"owejpo"ecenia 9* > =est niewła)ciwa% "ecz zna wła)ciwą )cie!k$% wówczasmo!e zarea'ować w sposób dwojaki

• Samodzie"nie podjąć si$ przekazania poczty do wła)ciwe'o miejscaprzeznaczenia .ponosząc za to odpowiedzia"no)ć/Q@53 0ser not "oca" wi"" #orward to #orward-pathK *9CWK

SQ 9* > >7Q marcin mapesto com K

9Q @53 0ser not "oca" wi"" #orward to biuro mapesto com K• ,skazać wła)ciwą )cie!k$ pozostawiając S(> nadawcy decyzj$%czy przekierować poczt$% czy zwrócić komunikat o bł$dziepierwotnemu nadawcyQ

553 0ser not "oca" p"ease try #orward-pathK *9CWK

SQ 9* > >7Q marcin mapesto com K9Q 553 0ser not "oca" p"ease try o|ce jakisserwer com K










rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji ] oczta I"ektroniczna j222 ,eryfkacja nazwy skrzynek i rozszerzenie "isty adresowej .OI92W 2HR 8HDI 8HD2HR/O9W - po"ecenie% które'o ar'umentem jest nazwa u!ytkownika%umo!"iwia ewentua"ne uzyskanie in#ormacje o pełnej nazwieu!ytkownika .a"iases/ wraz z adresem pocztowym,eryfkuje ono istnienie konta pocztowe'o na serwerze odbiorcy7dpowiedA mo!e zawierać jeden z P kodówQ@5< - adres jest poprawny

@53 - adres został przekierowany@5@ - serwer nie wie% czy adres jest poprawny



rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektronicznaI H - po"ecenie% które'o ar'umentem jestQ

• nazwa "isty pocztowej 0mo!"iwia ono uzyskanie in#ormacji opełnych .wraz z adresami pocztowymi/ nazwach członków "isty w#ormie cią'u odpowiedzi

• nazwą indywidua"ne'o u!ytkownika ,tedy S(> odbiorcypowinien wskazać pojedynczą nazw$ "ub in#ormacj$ o tym% !e jestto nazwa pojedyncze'o u!ytkownika% nie za) "isty

, przypadku braku prawa dost$pu nadawcy do "isty S(>

odbiorcy in#ormuje o tym w odpowiedni sposób

rotokoły sieciowe QQQ,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektroniczna2O SIHD2HR 8HD (82C2HR(o!"iwo)ć otrzymywania na bie!ąco poczty przez u!ytkownikapracujące'o przy aktywnym termina"u jest opcją% która nie =estwyma'ana w tzw minima"nych 2mp"ementacjach S(> 2stnieją

nast$pujące trzy po"ecenia% które mo'ą być wykorzystywane jakoa"ternatywa d"a po"ecenia (82CQ• ?ezpo)rednie wysyłanie do u!ytkownika pracujące'o przy termina"u

=e!e"i u!ytkownik ."ub termina"/ jest nieaktywny% to na ko"ejnepo"ecenie 9* > zwracana jest odpowiedA o kodzie bł$du 5< SkładniaQ

SIHD S KW97(Q re erse-path *9CWK• ,ysyłanie a"ternatywne .79/ do u!ytkownika pracujące'o przy

termina"u "ub je'o skrzynki w przypadku% 'dy u!ytkownik ."ubtermina"/ są nieaktywne SkładniaQ

S7(C S KW97(Q re erse-path *9CWK• ,ysyłanie jednoczesne .8HD/ do u!ytkownika pracujące'o przy

termina"u i do je'o skrzynki pocztowej% bez wz'"$du na aktywno)ću!ytkownika SkładniaQ

S8(C S KW97(Q re erse-path *9CWK

rotokoły sieciowe QQQQ,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektroniczna ••O 7 IH2HR 8HD *C7S2HR I *18HRIS

o"ecenia otwierania .1IC7/ i zamkni$cia .x02>/ kanałuprzesyłowe'o 1ost nadający i odbierający nawzajem in#ormująsi$ o swoich domenach oraz o zakończeniu połączenia Składnia

1IC7 S domain K *9CWKx02> S K *9CWKrzykład 3 .otwarcie/Q

9Q @@< mapesto com Simp"e (ai" >rans#er 9eady SQ 1IC7onet p" 9Q @5< mapesto com rzykład @ .zamkni$cie/QSQ x02>9Q @@3 mapesto com Ser ice c"osin' transmission channe"

rotokoły sieciowe •QQQ,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektronicznaO22 2nne po"ecenia S(>

9ISI> .9SI>/ - o"ecenie porzucenia wsze"kiej transmisji odbiorcamusi potwierdzić to po"ecenie odpowiedzią 7B .@5</

1IC .1IC / - o"ecenie zach$cające odbiorc$ do uzupełnienia pewnychu!ytecznych in#ormacji arametrem po"ecenia jest łańcuch tekstowywyja)niający% o jaką pomoc chodzi nadawcy

H7 7 I98>27H .H77 / - o"ecenie zach$cające odbiorc$ do wysłania jedynie odpowiedzi 7B .@5</

:(28H8 9€C .>09HE I>9/ - o"ecenie zach$cające odbiorc$ do przej$ciaro"i nadawcy w bie!ącej sesji komunikacyjnej .na co odbiorca mo!e si$z'odzić "ub nie/ ,ykorzystywane przy ko"ejkowaniu wiadomo)ci przezodbiorc$

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - oczta I"ektronicznaBod :naczenie

@@< 3 domainK Ser ice ready@@3 domainK Ser ice c"osin' transmission channe"@5< 9eXuested mai" action okay comp"eted@53 0ser not "oca" wi"" #orward to #orward-pathK@5@ *annot O9W user% but wi"" accept messa'e and attempt

de"i eryP5 Start mai" input end with *9CWK *9CWK

@3domainK Ser ice not a ai"ab"e c"osin' transmissionchanne"

5< 9eXuested mai" action not takenQ mai"bo una ai"ab"e53 9eXuested action abortedQ "oca" error in processin'5@ 9eXuested action not takenQ insu|cient system stora'e5<< Synta error% command unreco'msed5<3 Synta error in parameters or ar'uments5<@ *ommand not imp"emented5<P ?ad seXuence o# commands5< *ommand parameter not imp"emented553 0ser not "oca" p"ease try #orward-pathK

55@ 9eXuested mai" action abortedQ e ceeded stora'ea""ocation

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - DHSDHS .Domain Hame System/ - 0słu'a tłumaczenia nazw na adresy 2Bomponenty systemu DHS .wedłu' 9W* 3<P /Q• D7(82H H8(I S 8*I - struktura drzewa nazw w domenach

• 9IS709*I 9I*79DS - struktura danych w bazach DHS• H8(I SI9HEI9S - serwery nazw% opro'ramowanie słu!ące dowykonywania operacji na bazach DHS• 9IS7C8EI9S - pro'ramy które po)redniczą w komunikacji mi$dzypro'ramem u!ytkownika a serwerami nazw ro'ramy te znajdują si$

po stronie k"ienta i serwera



rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - DHSSystem DHS okre)"aQ• struktur$ baz DHS• procedury dost$pu do danych znajdujących si$ w bazach DHS

• zasady tworzenia i przechowywania danych w bazach "oka"nych.cache/• procedury wymiany wiadomo)ci z zewn$trznymi serweraminazw• procedury administrowania serwerami nazw



rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - DHS

0słu'a DHS pozwa"a u!ytkownikom sieci na posłu'iwanie si$ do"oka"izacji sieci% hostów% usłu' nazw dns .czy"i natura"nych nazw% nponet p"/ zamiast adresów 2

0słu'a DHS słu!y do tłumaczenia nazw dnsowych .nazw domen/% nazwhostów% dnsowych adresów serwerów usłu'% na ich adresy

0słu'a DHS wprowadza hierarchie nazw d"a sieci i podsieci w

2nternecie

1osty% podsieci% sieci 'rupowane są w domeny



rotokoły sieciowe QQQQ,arstwa ap"ikacji - DHS

Serwery DHS mo'ą przechowywać przez pewien czasodpowiedzi z innych serwerów .jest to tzw cachin'/ Skraca toczas procesu zamiany nazw na adresy 2Ha dany adres 2 mo!e wskazywać wie"e ró!nych nazw:darza si$% i! pod jedną nazwą mo!e kryć si$ wi$cej ni! 3 adres2 po to% aby je)"i jeden z nich zawiedzie% inny mó'ł spełnić je'oro"$rzy zmianie adresu 2 komputera pełniące'o #unkcj$ serwera,,,% nie ma konieczno)ci zmiany adresu internetowe'ostrony% a jedynie konieczne jest poprawienie wpisu w serwerzeDHS obsłu'ującym domen$rotokół DHS do komunikacji serwer-k"ient wykorzystuje 'łównieprotokół 0D - serwer pracuje na porcie numer 5P% a tak!eprzesyłanie domeny pomi$dzy serwerami master i s"a e

odbywa si$ protokołem >* na porcie 5P



rotokoły sieciowe ••••,arstwa ap"ikacji - DHS

• Serwery DHS mo'ą przechowywać przez pewien czas odpowiedzi zinnych serwerów .jest to tzw cachin'/ Skraca to czas procesuzamiany nazw na adresy 2

• Ha dany adres 2 mo!e wskazywać wie"e ró!nych nazw

• :darza si$% i! pod jedną nazwą mo!e kryć si$ wi$cej ni! 3 adres2 po to% aby je)"i jeden z nich zawiedzie% inny mó'ł spełnić je'oro"$

• rzy zmianie adresu 2 komputera pełniące'o #unkcj$ serwera,,,% nie ma konieczno)ci zmiany adresu internetowe'o strony%a jedynie konieczne jest poprawienie wpisu w serwerze DHSobsłu'ującym domen$

• rotokół DHS do komunikacji serwer-k"ient wykorzystuje 'łównieprotokół 0D - serwer pracuje na porcie numer 5P% a tak!eprzesyłanie domeny pomi$dzy serwerami master i s"a e odbywa

si$ protokołem >* na porcie 5P



rotokoły sieciowe QQQQ

,arstwa ap"ikacji - DHS ••Domena - jest zbiorem hostów% zbiorem sieci charakteryzujących si$wspó"nymi zasadami zarządzania% zasadami bezpieczeństwa% wspó"nąnazwąHazwa domeny - to cią' nazw poszcze'ó"nych obszarów w hierarchiidomeny oddzie"onych kropkami7bszar nazw DHS .DHS namespace/ - jest to zbiór nazw w systemieDHSDomeny oraz ich nazwy posiadają struktur$ hierarchiczną Haszczycie hierarchii znajduje si$ domena 'łówna% tzw root domain

2n#ormacja o domenach jest zawarta w rozproszonej bazie%znajdujących si$ na serwerach nazw .name ser ers/Stre#a .an' zon$/ jest podzbiorem obszaru nazw DHS zarządzanymprzez jeden serwer nazw



rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - DHSDomeny 'eo'rafczne% to np Qp" - o"ska% de - Hiemcy% us - 0S8% uk - ,ie"ka ?rytania% tw

>aiwan% eu - Iuropa

Domeny or'anizacyjne% to np Qcom - frmy komercyjneedu - instytucje naukowe'o - instytucje rządowemi" - or'anizacje wojskowenet - or'anizacje związane z siecią 2nternetint - mi$dzynarodowe or'anizacje rządowe i pozarządoweor' - pozostałe or'anizacje

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - DHSodstawowe typy wiadomo)ci DHSQ• standardowe zapytania .xueries/ - kod <• zapytania odwrotne .2n erse xueries/ - kod 3

• zapytania o status .Status xueries/ - kod @• uaktua"nienia .0pdates/ - kod 5

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - DHSodstawowe typy wiadomo)ci DHSQ

• standardowe zapytania .xueries/ - kod <• zapytania odwrotne .2n erse xueries/ - kod 3

• zapytania o status .Status xueries/ - kod @• uaktua"nienia .0pdates/ - kod 5




7bszary danych w standardowym zapytaniu DHSQ• Ha'łówek .1eader/• :apytanie .xuestion/ - obszar zawiera zapytanie i dane cnadawcy wiadomo)ci• 7dpowiedA .8nswer/ - obszar zawiera bezpo)redniąodpowiedA na zapytanie• Serwery nazw .8uthority/ - obszar zawiera dane o innychserwerach nazw• Dodatkowe dane .8dditiona"/ - obszar zawiera danewykorzystywane w innych obszarach

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - DHSStruktura obszaru na'łówka .1eader/

DHS 1eader7yto7 (

t

0[

gi i i i i i i 333 i i i i i i h i i i i i i hi i i i2dentifcation x

9

7pcodo

DHS W"a'a

88 2* 3F<98 E AP *7 ^

9*odo

i i i i # i i i ( ̀ i i i > q 3 >ota" 7uostions >ota" 8n_worsi i i 3 i i i 3 # ii ^ i # r ^ > #3 ^

>ota" 8uthonty 9esourco 9ccords >ota" 8dditiona" 9esourco 9ccords<

<5 F ;

,ord< <

7yto

+O33 Q H

rotokoły sieciowe QQQi,arstwa ap"ikacji - DHS @`F

2dentifcation - wie"ko)ć to 3; bitów o"e słu!y do identyfkacjizapytania

x9 - wie"ko)ć to 3 bit o"e okre)"a typ wiadomo)ciQ zapytanie

.</ E odpowiedA .3/7pcode - wie"ko)ć to bity ,arto)ci% które przyjmujeQ< - standardowe zapytanie .xuery/3 - zapytanie odwrotne 2xuery .2n erse xuery/@ - zapytanie o status serwera .Status/P - kod zarezerwowany - powiadom .Hoti#y/5 - 0aktua"nij .0pdate/;-35 - kody zarezerwowane

rotokoły sieciowe QQQQ,arstwa ap"ikacji - DHS

DHS W"a'sQ88 - 8uthoritati e 8nswer - bit stosowany w odpowiedziach%

okre)"a czy odpowiadający serwer nazw jest serwerem nazw

d"a domeny której dotyczy odpowiedA >* - >runcation - oznacza% !e wiadomo)ć została odrzucona zpowodu zbyt du!e'o rozmiaru

9D - 9ecursion Desired - oznacza% ze serwer nazw niemo!e i odpowiedzieć przez podanie re#erencji do inne'o

serwera.musi podać adres 2 hosta/ o"e to jest opcjona"ne

98 - 9ecursion 8 ai"ab"e - po"e to oznacza% !e serwer nazw mazaimp"ementowaną i dopuszcza opcje zapytania z podaniemre#erencji do inne'o serwera

: - rezerwa na przyszłe zastosowania ,arto)ć po"a wynosi <zarówno w zapytaniach jak i odpowiedziach

rotokoły

sieciowe,arstwa ap"ikacji - DHS9*7DI - 9esponse *od$ - wie"ko)ć to bity o"e zawiera kododpowiedzi,arto)ci% które przyjmuje po"e 9*7DIQ

< - H7I9979 - brak bł$du3 - W79(I99 - serwer nazw nie mo!e zinterpretować!ądania z

powodu bł$dne'o #ormatu@ - SI9OW82C - serwer nazw wykrył wewn$trzny błąd podczas

obsłu'i zadaniaP - H D7(82H - pewne nazwy które powinny istnieć% nieistnieją - H7>2( - serwer nazw nie obsłu'uje dane'o typu kodu

opcji po"a 7pcode



rotokoły sieciowe QQQQ,arstwa ap"ikacji - DHS ••

>ota" xuestions - "iczba rekordów w obszarze zapytań >ota" 8nwers - "iczba rekordów w obszarze odpowiedzi >ota" 8uthority 9esource 9ecords - "iczba rekordów w obszarze

in#ormacji o serwerach nazw >ota" 8dditiona" 9esource 9ecords - "iczba rekordów w obszarzedodatkowych danych

rotokoły sieciowe Q,arstwa ap"ikacji - DHS •Struktura obszaru :apytania .xuestion/

3 3 3 3 3 3< 3 @ P

5 ; 6 [4 o i @ P 5

1--- -- --1--- -- -- -- -- ---t----t--- -- -- 2 2E xH8(I EE E - - - - - - 1 - - - - - 1 - - - - - - - - - - - - - - - - - - ł - - - - - - - -

^ x> I 2 -- -- ---1----2---1---1----2 1---1---1--- -- -- --- -- ---ł-2



rotokoły sieciowe QQ,arstwa ap"ikacji - DHS ••xH8(I - wie"ko)ć po"a to maksyma"nie @55 bajtów :awiera

nazw$ DHS odbiorcy danychx> I - wie"ko)ć po"a to @ bajty :awiera kod typu

zapytania,arto)ć po"a jest taka sama jak d"a póAniejomówione'o po"a > Ix*C8SS - wie"ko)ć po"a to @ bajty :awiera kod k"asyzapytania ,arto)ci jakie mo!e przyjmowaćQ

• 2H - 2nternet• *S - k"asa *SHI> J*omiputer Science Het,ork/ -nieu!ywany• *1 - k"asa *187S• 1S - 1esiod



rotokoły sieciowe •Q,arstwa ap"ikacji - DHS

xH8(I - wie"ko)ć po"a to maksyma"nie @55 bajtów :awieranazw$ DHS odbiorcy danychx> I - wie"ko)ć po"a to @ bajty :awiera kod typu

zapytania,arto)ć po"a jest taka sama jak d"a póAniej omówione'opo"a > Ix*C8SS - wie"ko)ć po"a to @ bajty :awiera kod k"asyzapytania ,arto)ci jakie mo!e przyjmowaćQ• 2H - 2nternet• *S - k"asa *SHI> .*omputer Science Het,ork/ -nieu!ywany• *1 - k"asa *187S• 1S - 1esiod




, warstwie transportowej mode"u 7S2 protokół DHS wykorzystujeQ• protokół 0D % port serwera DHS 5P%• protokół >* % port 5P do trans#eru in#ormacji o stre#achmi$dzy serwerami nazw

,iadomo)ci przesyłane w protoko"e 0D mo'ą mieć maksyma"nąwie"ko)ć 53@ bajtów bez na'łówka 2 % 0D

rotokół 0D stosowany jest do standardowych zapytań do

serwera nazwDo trans#eru in#ormacji o stre#ach serwery nazw powinnystosować protokół >*



rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - DHS ••, warstwie transportowej mode"u 7S2 protokół DHSwykorzystujeQ• protokół 0D % port serwera DHS 5P%• protokół >* % port 5P do trans#eru in#ormacji o stre#achmi$dzy serwerami nazw

,iadomo)ci przesyłane w protoko"e 0D mo'ą miećmaksyma"ną wie"ko)ć 53@ bajtów bez na'łówka 2 % 0D

rotokół 0D stosowany jest do standardowych zapytań doserwera nazw

Do trans#eru in#ormacji o stre#ach serwery nazw powinnystosować protokół >*

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - DHSroces rozwiązywania adresów 2 Q• k"ient DHS na ho)cie szuka adresu 2 hosta % znając je'onazw$ dnsową% np onet p"• k"ient DHS wysyła zapytanie Ldns XueryL do serwera usłu'i DHS%• serwer DHS prze'"ąda swoja baz$ DHS w ce"u zna"ezieniaadresu 2 hosta "ub komunikuje si$ z innymi serwerami DHS%• serwer DHS zwraca in#ormacje o adresie 2 do k"ienta DHS% np@3P 3[< 3 3 3 < w przypadku onet p"

Serwery nazw wysyłają zapytania w #ormie iterati e Xuery% tznodpowiedA mo!e zawierać a"bo re#erencje do inne'o serwera nazwa"bo adres 2 szukane'o hosta9eso" ery wysyłają zapytania w #ormie recursi e Xuery% tznodpowiedz musi zawierać adres 2 szukane'o hosta i jednocze)nie

nie mo!e zawierać re#erencji do inne'o serwera nazw

rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - DHSroces rozwiązywania adresów 2 Q• k"ient DHS na ho)cie szuka adresu 2 hosta % znając je'onazw$ dnsową% np onet p"• k"ient DHS wysyła zapytanie Ldns XueryL do serwera usłu'i DHS%

• serwer DHS prze'"ąda swoja baz$ DHS w ce"u zna"ezieniaadresu 2 hosta "ub komunikuje si$ z innymi serwerami DHS%• serwer DHS zwraca in#ormacje o adresie 2 do k"ienta DHS%np @3P 3[< 3 3 3 < w przypadku onet p"

Serwery nazw wysyłają zapytania w #ormie iterati e Xuery% tznodpowiedA mo!e zawierać a"bo re#erencje do inne'o serwera nazwa"bo adres 2 szukane'o hosta9eso" ery wysyłają zapytania w #ormie recursi e Xuery% tznodpowiedz musi zawierać adres 2 szukane'o hosta i jednocze)nie

nie mo!e zawierać re#erencji do inne'o serwera nazw




Systemu DHS pozwa"a równie! na uzyskiwanie in#ormacji oroutin'u wiadomo)ci e-mai"2stnieją dwie metody uzyskiwania in#ormacji o routin'uQ• metoda mai" e chan'e bindin'

• metoda mai"bo bindin' .na razie w #azie testów/0słu'i% rozszerzenia protokołu DHS dotyczące bezpieczeństwa• dystrybucja k"uczy pub"icznych .key distribution/• autentykacja Aródeł danych .data ori'in authentication/

• autentykacja transakcji i zapytań .transaction and reąuestauthentication/




9ozszerzenie protokołu DHS na obsłu'$ protokołu 2 ; po"e'a na• stworzenie nowe'o typu rekordu .resource record/słu!ące'o do rozwiązywania nazw na adresy 2 ;• stworzenie nowej domeny 2 ; 89 8 d"a zapytań

odwrotnych .zapytań o domen$ na podstawie adresu 2 ;/• (odyfkacja zapytań DHS tak aby obsłu'iwały adresy 2i 2 ; Dodano nowy typ rekordu .resource record/ 8; - hostaddress d"a obsłu'i protokołu 2 ;% warto)ć po"a typ { @[



rotokoły sieciowe QQQQ,arstwa ap"ikacji - DDHS ••DDHS .Dynamie Domain Hame System/ jest dynamicznymsystemem nazw domenowych =est to metoda% protokół "ubusłu'a sieciowa% która umo!"iwia urządzeniom sieciowym takim

jak router bądA systemowi komputerowemu korzystające'o ze

stosu 2 % zakomunikować w czasie rzeczywistym .ad-hoc/serwerowi nazw zmian$ obecnej konf'uracji DHS w postaciskonf'urowanych domen% adresów oraz innych danychzamieszczonych w rekordach DHSSystem DDHS najcz$)cej stosuje si$ w sytuacji% 'dy chcemy

uruchomić serwer z pod'"ądem kamer monitorin'u i ma on byćdost$pny spoza sieci "oka"nej% a nie posiadamy stałe'o adresu2 % ty"ko otrzymujemy 'o z serwera D1* Dostawcy 2nternetustandardowo o#erują nam dost$p do 2nternetu ze zmienianym copewien czas .najcz$)ciej codziennie/ adresem 2



rotokoły sieciowe,arstwa ap"ikacji - DDHS

Dzi$ki zastosowaniu DDHS mo!"iwe jest przypisanie bramceinternetowej ze zmiennym adresem 2 stałej nazwy hosta% która jestrozwiązywana przez standardowe zapytania DHS ap"ikacjidziałających w sieci 2nternet Dzi$ki temu serwer mo!e byćosią'a"ny pod jedną% usta"oną nazwą nieza"e!nie od te'o% jaki adres2 w danej chwi"i posiada : te'o powodu z serwerem mo!nakomunikować si$ ty"ko za pomocą adresu domenowe'oprzetłumaczone'o przez serwer DDHS .chyba% !e znamy aktua"nyadres numeryczny serwera% a"e ni'dy nie wiemy jak dłu'o b$dzie onobowiązywał/ Ha"e!y jednak pami$tać% !e od zmiany adresu 2przez serwer D1* do wykrycia te'o #aktu przez pro'ram "ub routermo!e minąć pewien% krótki czas% w którym nasz serwer mo!e nawetdo ki"ku minut być niedost$pnyHajpopu"arniejszymi serwisami o#erującymi darmową usłu'$ DDHSsąnp Q DynDHS .www dyndns or' / oraz Ho-2 . www no-ip com /

http://www.dyndns.org/

http://www.no-ip.com/

http://www.no-ip.com/

http://www.dyndns.org/



rotokoły sieciowe QQ,arstwa transportowa - >*akiet danych >* nazywa si$ se'mentem 7pisany jest wdokumentach 9W* 64P oraz 33@@

rotokół >* jest protokołem połączeniowym umo!"iwiającym

wykrywanie bł$dów transmisji

*echy protokołu >* Q• stosuje pozytywne potwierdzanie odbioru danych .po"e

8*B{ 3/• ma mo!"iwo)ć usta"ania priorytetu przesyłania se'mentów• ma mo!"iwo)ć kontro"i i usuwania bł$dów .retransmisjiniepotwierdzonych pakietów/



rotokoły sieciowe QQ,arstwa transportowa - >* ••akiet danych >* nazywa si$ se'mentem 7pisany jest wdokumentach 9W* 64P oraz 33@@

rotokół >* jest protokołem połączeniowym umo!"iwiającym

wykrywanie bł$dów transmisji*echy protokołu >* Q• stosuje pozytywne potwierdzanie odbioru danych .po"e

8*B{3/• ma mo!"iwo)ć usta"ania priorytetu przesyłania se'mentów• ma mo!"iwo)ć kontro"i i usuwania bł$dów .retransmisji

niepotwierdzonych pakietów/



rotokoły sieciowe,arstwa transportowa - >*roces transmisji składa si$ z trzech etapówQ

• budowa połączenia• przesyłanie danych• zamkni$cie połączenia

?udowa połączenia po"e'a naQ• "oka"izacji odbiorcy• usta"eniu parametrów połączenia

ołączenie to "o'iczna )cie!ka transmisji mi$dzy dwoma'niazdami



rotokoły sieciowe,arstwa transportowa - >*

roces transmisji składa si$ z trzech etapówQ

• budowa połączenia• przesyłanie danych• zamkni$cie połączenia

?udowa połączenia po"e'a naQ• "oka"izacji odbiorcy• usta"eniu parametrów połączenia

ołączenie to "o'iczna )cie!ka transmisji mi$dzy dwoma'niazdami



rotokoły sieciowe QQ,arstwa transportowa - >* ••ołączenie >* to zbiór parametrówQ• numer portu% adres 2 odbiorcy .po"aQ Destination port%Destination 8ddress/• numer portu% adres 2 nadawcy .po"aQ Source port% Source8ddress/• ko"ejny numer wysłane'o se'mentu .po"eQ SeXuencenumber/• wie"ko)ć okna .po"eQ ,indow/

, transmisji wykorzystującej protokół >* mi$dzy nadawcąodbiorcą wymieniany jest tzw strumień bajtów

rotokoły sieciowe,arstwa transportowa - >*rotokół >* nie umieszcza znaczników początku i końca danych

=e)"i nadawca wy)"e ko"ejno 3<< bajtów% @<<% P<<% << bajtów% toodbiorca nie wie jakiej wie"ko)ci se'menty były wysłane Doodbiorcy dane mo'ą dotrzeć w se'mentach po 35< bajtówka!dyHadawca wysyła strumień danych i odbiorca odbiera strumieńdanych

rotokół >* umo!"iwia weryfkacj$ czy transmitowane dane sąQ

• uszkodzone%• z'ubione%• powie"one%• dostarczone w nieodpowiedniej ko"ejno)ci do odbiorcy

•• • •

••••

• G GG G

rotokół >* nie umieszcza znaczników początku i końcadanych =e)"i nadawca wy)"e ko"ejno 3<< bajtów% @<<% P<<%<< bajtów% to odbiorca nie wie jakiej wie"ko)ci se'menty byływysłane Do odbiorcy dane mo'ą dotrzeć w se'mentach po 35<bajtów ka!dy

2 Hadawca wysyła strumień danych i odbiorca odbiera strumieńdanych

rotokół >* umo!"iwia weryfkacj$ czy transmitowane dane sąQ

• uszkodzone%• z'ubione%• powie"one%• dostarczone w nieodpowiedniej ko"ejno)ci do odbiorcy




, ce"u zapewnienia niezawodno)ci transmisjiQ• ka!dy wysłany se'ment danych >* jest numerowany%• ka!dy se'ment >* potwierdzający odbiór jest numerowany• protokół wykorzystuje mechanizm pozytywne'o potwierdzeniaodbioru danych z retransmisją 89 . ositi e 8cknow"ed'ment with9e-transmission/ 7znacza to% i! potwierdzany jest poprawnyodbiór danych

Hadawca po wysłaniu se'mentu >* % uruchamia ze'ar mierzącczas oczekiwania na potwierdzenie odbioru

rotokoły sieciowe,arstwa transportowa - >*o odebraniu se'mentu >* odbiorca wysyła pakiet w któryma'a 8*B { 3Hadawca wysyła se'ment ponownie w jednym z dwóchprzypadkówQ

• zostanie przesłany komunikat z warto)cią po"a 8*B{< .brakpozytywne'o potwierdzenia/%• po okre)"onym czasie nie nadejdzie potwierdzenie

prawidłowe'o obioru danych

akiet jest wysyłany tak dłu'o dopóki nadawca nie otrzymapotwierdzenia o bezbł$dnie odebraniu pakietu




Do numerowania wysłanych se'mentów >* nadawca i odbiorcawykorzystują po"e na'łówka protokołu >* oznaczone se'uencenumber o"e to zawiera mi$dzy innymi "iczb$ wysłanych bajtówSe'menty >* są kapsułkowane w warstwie sieci w tzw data'ramy

2 rotokół 2 jest protokołem bezpołączeniowym bez obsłu'ibł$dów% d"ate'o data'ramy 2 mo'ą nie dotrzeć do odbiorcy "ubdotrzeć w ró!nej ko"ejno)ci o"e seąuence number pozwa"asprawdzić czy jaki) se'ment >* nie za'inął Słu!y ono równie! douporządkowania odebrane'o strumienia danych we wła)ciwejko"ejno)ci

=ak wspomnianej było wcze)niej% obiorca wysyła pakiet z a'ą 8*B {3 i wykorzystuje po"e acknow"ed'ement number .po"e potwierdzenia/do poin#ormowania nadawcy o "iczbie prawidłowo odebranych bajtówi o spodziewanej warto)ci w po"u seXuence number

rotokoły sieciowe QQQQ,arstwa transportowa - >* ••Ha'łówek protokołu >* zawiera po"e checksum .suma kontro"na/słu!ące do zapewnienia inte'ra"no)ci danych podczas transmisji

=e!e"i se'ment zostanie nadesłany z niepoprawną sumą kontro"ną%odbiorca porzuca 'o i nie wysyła potwierdza odbioru

o"e window w na'łówku se'mentu >* słu!y do in#ormowanianadawcy i"e bajtów mo!e odebrać odbiorca ,ysłany se'ment >*z warto)cią po"a window { < wstrzymuje transmisj$

=e!e"i od"e'ło)ć mi$dzy nadawcą a obiorcą jest du!a ."iczona"iczbą routerów/ i są mo!"iwe opóAnienia w transmisji% to odbiorca

danych stopniowo zwi$ksza warto)ć po"a window >aki procesnazywany jest s"ow start (a on na ce"u okre)"enie optyma"nejwarto)ci d"a po"a window 'dy nadawca i odbiorca znajdują si$ wró!nych sieciach "ub se'mentach sieci

rotokoły sieciowe y r,arstwa transportowa - >*Ha'łówek protokołu >* zawiera po"e checksum .suma kontro"na/słu!ące do zapewnienia inte'ra"no)ci danych podczas transmisji

=e!e"i se'ment zostanie nadesłany z niepoprawną sumą kontro"ną%odbiorca porzuca 'o i nie wysyła potwierdza odbioru

o"e window w na'łówku se'mentu >* słu!y do in#ormowanianadawcy i"e bajtów mo!e odebrać odbiorca ,ysłany se'ment >*z warto)cią po"a window { < wstrzymuje transmisj$

=e!e"i od"e'ło)ć mi$dzy nadawcą a obiorcą jest du!a ."iczona"iczbą routerów/ i są mo!"iwe opóAnienia w transmisji% to odbiorca

danych stopniowo zwi$ksza warto)ć po"a window >aki procesnazywany jest s"ow start (a on na ce"u okre)"enie optyma"nejwarto)ci d"a po"a window 'dy nadawca i odbiorca znajdują si$ wró!nych sieciach "ub se'mentach sieci



rotokoły sieciowe QQQQ,arstwa transportowa - >* ••8by dane trafły do odpowiednich ap"ikacji uruchomionych nadanym ho)cie protokół >* numeruje połączeniaBa!demu połączeniu ap"ikacja przypisuje "iczb$% port >* % zprzedziału 3 - ;5P55

Rniazdo internetowe >* .>* internet socket/% to adres 2 hosta%numeru portu% warto)ć po"a% typ portu8p"ikacja która chce przesłać dane musi zbudować połączenieQ• odna"eAć odbiorc$• wysłać komunikat z zadaniem budowy połączenia

:arezerwowane d"a popu"arnych ap"ikacji sieciowych numeryportów słu!ą serwerom ap"ikacji do nasłuchiwania !ądań usłu'iprzez k"ientów ap"ikacji



rotokoły sieciowe `QQQ,arstwa transportowa - 0Drotokół 0D .0ser Data'ram rotoco"/ jest protokołembezpołączeniowym% który nie posiada mechanizmówsprawdzających poprawno)ć dostarczania danych 7znacza to% i!nie buduje połączenia i nie sprawdza 'otowo)ci odbiorcy doodbierania danychBorzy)cią płynącą z takie'o uproszczenia budowy jest wi$kszaszybko)ć transmisji danych i brak dodatkowych zadań% którymimusi zajmować si$ host posłu'ujący si$ tym protokołem : tychwz'"$dów 0D jest cz$sto u!ywany w takich zastosowaniach jakwideokon#erencje% strumienie dAwi$ku w 2nternecie i 'ry sieciowe%

'dzie dane muszą być przesyłane mo!"iwie szybko% apoprawianiem bł$dów zajmują si$ inne warstwy mode"u 7S20D zajmuje si$ dostarczaniem pojedynczych pakietów%udost$pnionych przez 2 % na którym si$ opiera Bo"ejną cechąodró!niającą 0D od >* jest mo!"iwo)ć transmisji do ki"ku

adresów doce"owych na raz .tzw mu"ticast/



rotokoły sieciowe,arstwa transportowa - 0D

rzykładowe ap"ikacje% usłu'i i protokoły korzystające z 0D Q t#tp.tri ia" #tp/O72 .Ooice 7 er 2 /D1* .Dynamie 1ost *onf'uration rotoco"/DHS .Domain Hame System/9 * .9emote rocedur$ *a"i/HWS .Het,ork Wi"e System/92 .9outin' 2n#ormation rotoco"/

SH( .Simp"e Hetwork (ana'ement rotoco"/



rotokoły sieciowe 2QQ,arstwa transportowa - 0D 2 ••

2rzykładoweap"ikac

je%usł

u'i2protokołykorzystającez0D

t#tp.tri

ia"#tp/



rotokoły sieciowe QQQQ,arstwa sieciowa - 2*( ••2*( .2nternet *ontro" (essa'e rotoco"/ jest internetowymprotokołem komunikatów kontro"nych wykorzystywanym wdia'nostyce sieci oraz trasowaniu ełni przede wszystkim#unkcj$ kontro"i transmisji w sieci i jest wykorzystywany mi$dzyinnymi w pro'ramach pin' oraz traceroute

Sieci powinny działać poprawnie przez cały czas% "ecz w praktycetak nie jest Rdy nast$pują zaburzenia transmisji% to ro"$narz$dzia do rozwiązywania prob"emów od'rywa protokół 2*(2*( jest protokołem serwisowym% który z'łasza bł$dy łączno)cimi$dzy hostami

rotokoły sieciowe,arstwa sieciowa - 2*(Hajcz$stsze przykłady wysyłania komunikatów 2*( przez bramy"ub hostyQ

• router "ub host jest zbyt obcią!ony% by móc przyjąć do bu#orówko"ejne data'ramy - komunikaty 2*( słu!ą do zwo"nienia

szybko)ci napływania data'ramów do dane'o rutera• router "ub host znajduje "epsza tras$ do miejsca przeznaczenia- mo!e wysłać do hosta Aródłowe'o komunikat 2*( %powiadamiający o krótszej trasie

• host doce"owy jest nieosią'a"ny - ostatnia brama wysyła

komunikat 2*( z powrotem do hosta Aródłowe'o% in#ormując oniedost$pno)ci adresata• host "ub brama przetwarza pakiet o >>C równym < hopów

- wówczas odrzuca ten pakiet i ewentua"nie wysyła komunikat2*( do hosta Aródłowe'o



8dresowanie w sieciach

8by mo'ła być prowadzona wymiana danych przez dwie ap"ikacje%zainsta"owane na ró!nych hostach% hosty te muszą najpierw odna"eAćsi$ w sieci i usta"ić parametry transmisji1osty i ap"ikacje sieciowe mo'ą "oka"izować si$ w sieci na podstawieQ• nazw Het?27S• nazw DHS• adresów 2 % typów i numerów portów• adresów (8*Bomunikacja w sieci to nie ty"ko rozpoznawanie i "oka"izacja hostów% a"erównie!Q• "oka"izacja sieci i domen w których znajdują si$ poszukiwane hosty• "oka"izacja usłu' w sieci% np wyszukiwanie serwerów DHS czy D1*• "oka"izacja obiektów w sieci% np dokumentów 1>(C




8by mo'ła być prowadzona wymiana danych przez dwie ap"ikacje%zainsta"owane na ró!nych hostach% hosty te muszą najpierw odna"eAćsi$ w sieci i usta"ić parametry transmisji1osty i ap"ikacje sieciowe mo'ą "oka"izować si$ w sieci na podstawieQ• nazw Het?27S• nazw DHS• adresów 2 % typów i numerów portów• adresów (8*Bomunikacja w sieci to nie ty"ko rozpoznawanie i "oka"izacja hostów% a"e

równie!Q• "oka"izacja sieci i domen w których znajdują si$ poszukiwane hosty• "oka"izacja usłu' w sieci% np wyszukiwanie serwerów DHS czy D1*• "oka"izacja obiektów w sieci% np dokumentów 1>(C




Ba!da z warstw mode"u 7S2 ma własne mechanizmy identyfkacjihostów i usłu'Q

(echanizm8p"ikacjirezentacji

Sesji

nazwy netb"os "ub nazwy dns

>ransportowa adres 2 i numery portówSieci adresy 2 hostów

ącza danych adresy fzyczne kart sieciowych .adresy (8*/

d h

Ba!dy w$zeł w sieci opartej o 3* E2 musi mieć przydzie"onyniepowtarza"ną w ska"i sieci P@-bitową "iczb$% zwaną adresem 2

8dres 2 słu!y do jednoznacznej identyfkacji w$złów w sieci

rzykładQadres 2 % [ bitów { P@ bityQ34@ 3;[ @5P @5 .układ dziesi$tny/33<<<3<< 3<3<3<<< 333333<3 3333333< .układ dwójkowy/

(aksyma"na "iczba zapisana przy pomocy [ bitów to @55.33333333 w układzie dwójkowym/

rzykładQ Ciczba 3< 3 P3[ @64 nie jest adresem 2

8d i i i h

I"ementy adresu 2 Q• bity okre)"ające k"as$ adresu• cz$)ć identyfkująca siec "oka"na .C8H/• cz$)ć identyfkująca konkretny w$zeł w sieci

rzykładQ34@ 3;[ @5P @5

33<<<3<< 3<3<3<<< 333333<3 3333333<33< - okre)"a k"as$ sieci .k"asa */

<<3<< 3<3<3<<< 333333<3 - okre)"a adres sieci3333333< - okre)"a adres hosta

8d i i i h




8by host mó'ł komunikować si$ z innymi hostami w 2nternecie musimieć pub"iczny adres 2 % tj adres 2 z które'o wysyłane dane b$dąprzekazywane przez router

ub"iczny adres 2 mo!na uzyskać na stałe% na czas "o'owania do

sieci "ub na pewien okres czasuStałe adresy przydzie"ają or'anizacje komercyjne 2S .2nternetSer ice ro ider/% czy"i dostawcy 2nternetu



8dresowanie w sieciachB"asy adresów

8dresy k"asy 8 przeznaczone są do adresowania du!ych sieci%zawierających ki"ka mi"ionów hostów

8dresy k"asy ? przeznaczone są do adresowania )redniej wie"ko)ci.do ;5 5P hostów w sieci/

8dresy k"asy * przeznaczone są do adresowania małych sieci .do@5 hostów/

8dresy k"asy D są adresami 'rupowymi i wykorzystywane są doprzesyłania wiadomo)ci do 'rup hostów .'rup mu"ticastowych/

8dresy k"asy I przeznaczone są d"a przyszłych zastosowana B"asaI nie jest obecnie wykorzystywana

8dresowanie w sieciach:akresy k"as adresów 2

8

?

*

D

I

< < < <

<<<<<<<< <<<<<<<< <<<<<<<<<<<<<<<<3@[ < < <

3<<<<<<< <<<<<<<< <<<<<<<<<<<<<<<<

34@ < < <33<<<<<< <<<<<<<< <<<<<<<<<<<<<<<<

@@ 7 < <333<<<<< <<<<<<<< <<<<<<<<<<<<<<<<

@ < 7 7 73333<<<< <<<<<<<< <<<<<<<<<<<<<<<<

3@6 @55 @55 @55

<3333333 33333333 3333333333333333

343 @55 @55 @553<333333 33333333 3333333333333333

@@P @55 @55 @5533<33333 33333333 3333333333333333

@P4 @55 @55 @55333<3333 33333333 33333333

33333333@ 6 @55 @55 @55

3333<333 33333333 3333333333333333



d h

8dresowanie w sieciach •QQQB"asy adresów - k"asa ? t"F

Hajstarszy bit ma warto)ć jeden% dru'i bit warto)ć zero

Bo"ejne 3 bitów okre)"ają numer sieci

ozostałe 3; bitów słu!ą do numerowania hostów

:akresQ 3@[ < < < - 343 @55 @55 @553<<<<<<< <<<<<<<< <<<<<<<< <<<<<<<< -3<333333 33333333 33333333 33333333

, k"asie ? mo!e być ma @3

-@ { 3; P[@ sieci% tzn 3 bitówprzeznaczonych na adres sieci

, ka!dej sieci mo!e być @ 3; - @{ ;5 5P hostów% tzn 3; bitówprzeznaczone są do adresowania hostów

8d i i i h

8dresowanie w sieciachB"asy adresów - k"asa *

Dwa pierwsze bity maja warto)ć jeden% trzeci bit warto)ć zero

Bo"ejne @3 bitów okre)"a numer sieci

ozostałe [ bitów okre)"a numery hostów:akresQ 34@ < < < - @@P @55 @55 @5533<<<<<< <<<<<<<< <<<<<<<< <<<<<<<< -33<33333 33333333 33333333 33333333

8dresy k"asy * przeznaczone są d"a małych sieci do @5 w$złów, k"asie * jest @ @3 -@ { @ <43 65< sieci% tzn @3 bitówprzeznaczonych na adresy sieci, ka!dej z sieci mo!e być @ [ -@ { @5 hostów% tzn [ bitówprzeznaczone są na adresowanie hostów

8dresowanie w sieciach QQQK

8dresowanie w sieciach QQQK

B"asy adresów - k"asa D i I F

B"asa DQ >rzy pierwsze bity maja warto)ć jeden% czwarty bit ma warto)ć zero:akresQ @@ < < < - @P4 @55 @55 @55333<<<<< <<<<<<<< <<<<<<<< <<<<<<<<

- 333<3333 33333333 33333333 33333333B"asa D jest przeznaczona d"a 'rup roz'łoszeniowych .'rupmu"ticastowych/

B"asa I*ztery najstarsze bity maja warto)ć jeden% piąty zero:akresQ @ < < < < - @ 6 @55 @55 @553333<<<< <<<<<<<< <<<<<<<< <<<<<<<< -3333<333 3333333333333333 33333333B"asa I jest zarezerwowana d"a przyszłych zastosowań i nie jestobecnie wykorzystywana J

i

8d i i i h Q

8dresowanie w sieciach •••Q8dresy specja"ne @`F

2stnieje 'rupa adresów 2 % których nie mo!na wykorzystać doadresowania w$złów w sieciQ• adresu sieci nie mo!na przypisać w$złowi sieci• ka!da sieć musi mieć adres roz'łoszeniowy .adres broadcastowy/%które'o nie mo!na przypisać w$złowi sieci

8dres roz'łoszeniowy zmienia si$ w za"e!no)ci od wyboru adresu siecii maski sieci

8dresem specja"nym jest adres 3@6 < < 3 zwany adresem p$t"i ."oop-backaddress/% a tak!e adresem "oca"host

8dres "oca"host jest wykorzystywany ty"ko "oka"nie Słu!y onap"ikacjom sieciowym do konf'uracji i dia'nostyki

8dresowanie w sieciach8dresowanie sieci "oka"nych

*z$)ć adresów 2 jest zarezerwowana do adresowania urządzeń wsieciach "oka"nych 8dresy te nazywają si$ adresami prywatnymi% 'dy!nie są przydzie"ane przez !adną z or'anizacji% a ustawiane są przezadministratora "oka"nej sieci Dane pochodzące z takich adresów nie sąprzekierowywane przez routery

B"asa 8:akres adresówQ 3< < < < - 3< @55 @55 @55(askaQ @55 < < < B"asa ?

:akres adresówQ 36@ 3; < < - 36@ P3 @55 @55(askaQ @55 @55 < < B"asa *

:akres adresówQ 34@ 3;[ < < - 34@ 3;[ @55 @55(askaQ @55 @55 @55 <



8dresowanie w sieciachBonf'urowanie adresów

*zynno)ci jakie na"e!y wykonać% aby skonf'urować protokół >* E2 Q• wyznaczenie adresu sieci• wyznaczenie maski sieci• wyznaczenie adresu roz'łoszeniowe'o• okre)"enie sposobu przydzie"ania adresów• okre)"enie adresu 2 domy)"nej bramy danej sieci• okre)"enie adresu 2 serwerów DHS

ierwszy adres z zakresu wyznaczone'o przez adres urządzenia i mask$ totzw adres podsieci




8dresowanie w sieciach(aski podsieci(aski podsieci u!ywane są w ce"u tworzenia podsieciatrząc z perspektywy dowo"ne'o urządzenia w sieci% adres 2podzie"ony jest na dwie stre#yQ• podsieć% do której na"e!y dane urządzenie

• cała reszta% niena"e!ąca do podsieci urządzeniarzed wysłaniem jakichko"wiek pakietów% ka!de urządzenia musiwy"iczyć% czy adres 2 doce"owe'o urządzenia na"e!y do tej samejpodsieci% co urządzenie wysyłające ten pakiet Dopiero 'dy urządzeniena"e!y do tej samej podsieci% to pakiet wysyłany jest bezpo)rednio doadresata doce"owe'o% przy u!yciu ramek warstw dru'iej mode"u 7S2 =e)"i adres doce"owy nie na"e!y do podsieci urządzenia wysyłające'o% topakiet wysyłany jest zawsze na adres bramy% która odpowiada zaprzesłanie te'o pakietu da"ej% dowła)ciwej podsieci




8dresowanie w sieciach(aski podsieci R*

Y

(aski podsieci u!ywane są w ce"u tworzenia podsieciatrząc z perspektywy dowo"ne'o urządzenia w sieci% adres 2podzie"ony jest na dwie stre#yQ• podsieć% do której na"e!y dane urządzenie• cała reszta% niena"e!ąca do podsieci urządzenia

rzed wysłaniem jakichko"wiek pakietów% ka!de urządzenia musiwy"iczyć% czy adres 2 doce"owe'o urządzenia na"e!y do tej samejpodsieci% co urządzenie wysyłające ten pakiet Dopiero 'dy urządzeniena"e!y do tej samej podsieci% to pakiet wysyłany jest bezpo)rednio doadresata doce"owe'o% przy u!yciu ramek warstw dru'iej mode"u 7S2=e)"i adres doce"owy nie na"e!y do podsieci urządzenia wysyłające'o% topakiet wysyłany jest zawsze na adres bramy% która odpowiada zaprzesłanie te'o pakietu d L do wła)ciwej podsieci

8dresowanie w sieciach •QF

8dresowanie w sieciach QF(aski podsieciDłu'o)ć maski to P@ bity Ha pierwszą cz$)ć maski składają si$bity 3% które okre)"ają adres podsieci Ha ostatnich miejscach wadresie znajdują si$ bity <% okre)"ające adresy w ramach danejpodsieci(ask$ zapisuje si$ w identyczny sposób jak adresy 2 % np@55 @55 @55 < "ub te! w postaci E@ % czy"i podaje si$ "iczb$ bitów%które okre)"ają adres podsieci:apis En oznacza% i! "iczba adresów danej podsieci to @. P@LnK% npd"a maski E@ mamy @[ % czy"i @5; adresów (aksyma"na "iczbaurządzeń w podsieci wynosi @ .P@Ln/-@% a dodatkowo jeden adres z

zakresu musimy zarezerwować na adres bramy% czy"i po od"iczeniuadresu bramy pozostaje do dyspozycji @ .P@Ln/-P adresów

8dresowanie w sieciach(aski podsieci

rzykłady masekQ

@55 @55 @5 < .E@P/ rozmiar podsieci @4 {53@33333333 33333333 3333333<

<<<<<<<<@55 @55 @55 < .E@ / rozmiar podsieci @[ {@5; 33333333 33333333 33333333<<<<<<<<

@55 @55 @55 3@[ .E@5/ rozmiar podsieci @6 {3@[ 33333333 33333333 333333333<<<<<<<

@55 @55 @55 34@ .E@;/ rozmiar podsieci @; {; 33333333 33333333 3333333333<<<<<<

@55 @55 @55 @@ .E@6/ rozmiar podsieci @5 {P@ 33333333 33333333 33333333 333<<<<<

@55 @55 @55 @ < .E@[/ rozmiar podsieci @ {3; 33333333 33333333 33333333 3333<<<<

@55 @55 @55 @ [ .E@4/ rozmiar podsieci @P {[ 33333333 33333333 3333333< 33333<<<

@55 @55 @55 @5@ .EP</ rozmiar podsieci @@ {33333333 33333333 33333333 333333<<

Hiepoprawne maski @55 @55 @55 @33333333 33333333 33333333<<<<<<3< @55 @55 @55 ;

33333333 33333333 33333333<3<<<<<< @55 @55 @55 @@<33333333 33333333 3333333333<333<< @55 @55 @55 33P33333333 33333333 33333333

<333<<<3 @55 @55 @55 5;33333333 33333333 33333333 <<333<<<

8dresowanie w sieciach8dres roz'łoszeniowy i adres podsieci

8dresem roz'łoszeniowym nazywamy ostatni adres z zakresuwyznaczone'o przez adres urządzenia i mask$ 8dres taki łatwo jestwyznaczyć% 'dy! adres ten ma bity równe 3 na tych pozycjach% naktórych maska ma bity równe <% a na pozostałych bitach ma on takiesame warto)ci co adres urządzenia sieciowe'o 8dres roz'łoszeniowynie mo!e zostać przydzie"ony urządzeniu sieciowemu

8dres podsieci to pierwszy adres z zakresu wyznaczone'o przez adresurządzenia sieciowe'o i mask$ podsieci =est to adres mający bityrówne < na tych samych pozycjach co maska Ha pozostałych bitachadres podsieci ma takie warto)ci% co adres urządzenia 0rządzeniu niemo!na przydzie"ić adresu sieci

8dresowanie w sieciach F F

8dres roz'łoszeniowy i adres podsieci• •F • N

F8dresem roz'łoszeniowym nazywamy ostatni adres z zakresuwyznaczone'o przez adres urządzenia i mask$ 8dres taki łatwo jestwyznaczyć% 'dy! adres ten ma bity równe 3 na tych pozycjach% naktórych maska ma bity równe <% a na pozostałych bitach ma on takiesame warto)ci co adres urządzenia sieciowe'o 8dres roz'łoszeniowynie mo!e zostać przydzie"ony urządzeniusieciowemu

8dres podsieci to pierwszy adres z zakresu wyznaczone'o przez adresurządzenia sieciowe'o i mask$ podsieci =est to adres mający bity

równe < na tych samych pozycjach co maska Ha pozostałych bitachadres podsieci ma takie warto)ci% co adres urządzenia 0rządzeniu niemo!na przydzie"ić adresu sieci

8dresowanie w sieciach •QQQ

QQQ8dres roz'łoszeniowy i adres podsieci FFF8dresem roz'łoszeniowym nazywamy ostatni adres z zakresuwyznaczone'o przez adres urządzenia i mask$ 8dres taki łatwo

jest wyznaczyć% 'dy! adres ten ma bity równe 3 na tych pozycjach%na których maska ma bity równe <% a na pozostałych bitach ma ontakie same warto)ci co adres urządzenia sieciowe'o 8dres

roz'łoszeniowy nie mo!e zostać przydzie"ony urządzeniusieciowemu

8dres podsieci to pierwszy adres z zakresu wyznaczone'o przezadres urządzenia sieciowe'o i mask$ podsieci =est to adres mającybity równe < na tych samych pozycjach co maska Ha pozostałychbitach adres podsieci ma takie warto)ci% co adres urządzenia0rządzeniu nie mo!na przydzie"ić adresu sieci

7b"iczanie adresu podsieci - przykład8dres AródłowyQ 34@ 3;[ < P (askaQ @55 @55 @55 <8dres doce"owyQ 34@ 3;[ < ;8dres podsieci d"a stacji Aródłowej .i"oczyn "o'iczny8HD/Q 33<<<<<< 3<3<3<<< <<<<<<<< <<<<<33 {34@ 3;[ < P 33333333 33333333 33333333 <<<<<<<{ @55 @55 @55 <

33<<<<<< 3<3<3<<< <<<<<<<< <<<<<<< { 34@ 3;[ < <

8dres podsieci d"a stacji doce"owej .i"oczyn "o'iczny 8HD/Q

33<<<<<< 3<3<3<<< <<<<<<<< <<<<<33< { 34@ 3;[ < ;33333333 33333333 33333333 <<<<<<<< { @55 @55 @55 <

33<<<<<< 3<3<3<<< <<<<<<<< <<<<<<<< { 34@ 3;[ < <8dres Aródłowy i doce"owy na"e!ą do tej samej podsieci S

7b"iczanie adresu podsieci - przykład8dres AródłowyQ 34@ 3;[ < P (askaQ @55 @55 @55 <8dres doce"owyQ 34@ 3;[ < ;8dres podsieci d"a stacji Aródłowej .i"oczyn "o'iczny8HD/Q 33<<<<<< 3<3<3<<< <<<<<<<< <<<<<33 {34@ 3;[ < P 33333333 33333333 33333333 <<<<<<<{ @55 @55 @55 <

33<<<<<< 3<3<3<<< <<<<<<<< <<<<<<< { 34@ 3;[ < <

8dres podsieci d"a stacji doce"owej .i"oczyn "o'iczny 8HD/Q

33<<<<<< 3<3<3<<< <<<<<<<< <<<<<33< { 34@ 3;[ < ;33333333 33333333 33333333 <<<<<<<< { @55 @55 @55 <

33<<<<<< 3<3<3<<< <<<<<<<< <<<<<<<< { 34@ 3;[ < <8dres Aródłowy i doce"owy na"e!ą do tej samej podsieci

,yznaczanie adresu podsieci

rzykład @Q8dres AródłowyQ 35; 36 P< @<<E@53<<333<< <<3<<<3< <<<3333< 33<<3<<<8dres doce"owyQ 35; 36 P< 3P<E@53<<333<< <<3<<<3< <<<3333< 3<<<<<3<(askaQ 33333333 33333333 33333333 3<<<<<<<(aska E@5% tj @55 @55 @55 3@[ oznacza% !e zakres podsieci mapostać <- 3@6 "ub 3@[-@55 , ana"izowanymprzypadku zakresy te toQ35; 36 P< <-35; 36 P< 3@6 a"bo 35; 36 P< 3@[-35; 36 P< @55

, powy!szym przykładzie adres Aródłowy i doce"owy mieszczą si$ wzakresie 35; 36 P< 3@[-35; 36 P< @55% a wi$c na"e!ą do tej samejpodsieci



H8>

H8> .Het,ork 8ddress >rans"ation/% czy"i tłumaczenie adresówsieciowych >rans"ator adresów sieciowych .H8>/ udost$pnia metod$tłumaczenia adresów 2 komputerów znajdujących si$ w jednej siecina adresy 2 komputerów znajdujących si$ w innej sieci=est to technika przesyłania ruchu sieciowe'o poprzez router% która

wią!e si$ ze zmianą Aródłowych "ub doce"owych adresów 2 wna'łówku pakietu 2 % zwyk"e równie! numerów portów >* E0Dpakietów 2 podczas ich przepływu :mieniane są tak!e sumykontro"ne .zarówno w pakiecie 2 jak i w se'mencie >* E0D /% abypotwierdzić wprowadzone zmiany




H8>

H8> .Het,ork 8ddress >rans"ation/% czy"i tłumaczenie adresówsieciowych >rans"ator adresów sieciowych .H8>/ udost$pnia metod$tłumaczenia adresów 2 komputerów znajdujących si$ w jednej siecina adresy 2 komputerów znajdujących si$ w innej sieci=est to technika przesyłania ruchu sieciowe'o poprzez router% która

wią!e si$ ze zmianą Aródłowych "ub doce"owych adresów 2 wna'łówku pakietu 2 % zwyk"e równie! numerów portów >* E0Dpakietów 2 podczas ich przepływu :mieniane są tak!e sumykontro"ne .zarówno w pakiecie 2 jak i w se'mencie >* E0D /% abypotwierdzić wprowadzone zmiany

8dresowanie w sieciach •••



H8> &

H8> .Het,ork 8ddress >rans"ation/% czy"i tłumaczenie adresówsieciowych >rans"ator adresów sieciowych .H8>/ udost$pniametod$ tłumaczenia adresów 2 komputerów znajdujących si$ w

jednej sieci na adresy 2 komputerów znajdujących si$ w innejsieci

=est to technika przesyłania ruchu sieciowe'o poprzez router% którawią!e si$ ze zmianą Aródłowych "ub doce"owych adresów 2 wna'łówku pakietu 2 % zwyk"e równie! numerów portów >* E0Dpakietów 2 podczas ich przepływu :mieniane są tak!e sumykontro"ne .zarówno w pakiecie 2 jak i w se'mencie >* E0D /% aby

potwierdzić wprowadzone zmiany

8dresowanie w sieciachH8



H8>

H8> działa zazwyczaj na obrze!u sieci "oka"nej% na jej styku z siecią'"oba"ną0słu'a trans"acji adresów rea"izowana jest w ce"uQ• umo!"iwienia dost$pu do sieci wi$kszej "iczbie hostów ni! "iczbadost$pnych adresów 2• podniesienia poziomu bezpieczeństwa sieci prywatnej• uproszczenia administracji siecią prywatną>echno"o'ia H8> stanowi tymczasowe rozwiązanie prob"emuzwiązane'o z o'raniczoną "iczbą adresów 2 Ciczba dost$pnych

'"oba"nie unikatowych .pub"icznych/ adresów 2 jest zdecydowanieza mała% aby obsłu!yć szybko rosnącą "iczb$ komputerówpotrzebujących dost$pu do 2nternetu *hocia! rozwiązaniedłu'oterminowe - adresy protokołu internetowe'o wwersji ; .2 ;/ - ju! istnieje% nie jest jeszcze powszedniestosowane

8dresowanie w sieciachH8>



H8>

H8> działa zazwyczaj na obrze!u sieci "oka"nej% na jej styku z siecią'"oba"ną0słu'a trans"acji adresów rea"izowana jest w ce"uQ• umo!"iwienia dost$pu do sieci wi$kszej "iczbie hostów ni! "iczba

dost$pnych adresów 2• podniesienia poziomu bezpieczeństwa sieci prywatnej• uproszczenia administracji siecią prywatną

>echno"o'ia H8> stanowi tymczasowe rozwiązanie prob"emuzwiązane'o z o'raniczoną "iczbą adresów 2 Ciczba dost$pnych'"oba"nie unikatowych .pub"icznych/ adresów 2 jestzdecydowanie za mała% aby obsłu!yć szybko rosnącą "iczb$komputerów potrzebujących dost$pu do 2nternetu *hocia!rozwiązanie dłu'oterminowe - adresy protokołu internetowe'o wwersji ; .2 ;/ - ju! istnieje% nie jest jeszcze powszechniestosowane




H8>

:asada działaniaQm - "iczba adresów% które maja być tłumaczone% n - "iczbaadresów na które b$dzie dokonywane tłumaczeń

H8> mo!na podzie"ić ze wz'"$du naQ• 9odzaj adresacji

• SH8>• DH8>

• (etod$ trans"acji

• H8> statyczny• H8> dynamiczny• >rans"acj$ portów .H8 >/ .(as'uaradin'/


• •LG4

• 2



H8>

:asada działaniaQm - "iczba adresów% które maja być tłumaczone% n - "iczbaadresów na które b$dzie dokonywane tłumaczenie

H8> mo!na podzie"ić ze wz'"$du naQ• 9odzaj adresacji

• SH8>• DH8>• (etod$ trans"acji

• H8> statyczny• H8> dynamiczny• >rans"acj$ portów .H8 >/ .(as'uaradin'/


2



H8>

SH8> .Source Het,ork 8ddress >rans"ation/ to technika po"e'ająca nazmianie adresu Aródłowe'o pakietu 2 na jaki) inny Stosowana cz$stow przypadku podłączenia sieci dysponującej adresami prywatnymi dosieci 2nternet ,tedy router% przez który podłączono sieć% podmieniaadres Aródłowy prywatny na adres pub"iczny .najcz$)ciej swój własny/

DH8> .Destination Het,ork 8ddress >rans"ation/ to technikapo"e'ająca na zmianie adresu doce"owe'o pakietu 2 na jaki) innyStosowana cz$sto w przypadku% 'dy serwer% który ma być dost$pny z

2nternetu ma ty"ko adres prywatny , tym przypadku router dokonujetrans"acji adresu doce"owe'o pakietów 2 z 2nternetu na adres te'oserwera

8dresowanie w sieciachH8> *

N



H8> NG

H8> statyczny .m%nK { " i jednocze)nie m { n/rzy statycznej trans"acji tłumaczymy adresy pomi$dzy sieciami otakim samym rozmiarze Dany adres 2 jest zawsze tłumaczony nataki sam adres Strate'ia ta jest łatwa do zaimp"ementowaniawyma'a ty"ko ki"ku prostych trans#ormacji adresu wej)ciowe'oQ

new-address { new-network 79 .o"d-address 8HD .H7> netmask//

Dodatkowo in#ormacja o trans"acji nie musi być ni'dzieprzechowywana (o!"iwy jest dost$p do hostów z sieci zewn$trznej- ich adresy przy odwołaniach z zewnątrz są ty"ko inne ni! adresywewn$trzne


• • • •• • • N• • * N



H8> N• GiF NH8> statyczny .m EnK { " i jednocze)nie m { n/

rzy statycznej trans"acji tłumaczymy adresy pomi$dzy sieciami otakim samym rozmiarze Dany adres 2 jest zawsze tłumaczony na takisam adres Strate'ia ta jest łatwa do zaimp"ementowania i wyma'aty"ko ki"ku prostych trans#ormacji adresu wej)ciowe'oQ






H8> statyczny .m EnK { " i jednocze)nie m { n/rzy statycznej trans"acji tłumaczymy adresy pomi$dzy sieciami otakim samym rozmiarze Dany adres 2 jest zawsze tłumaczony na takisam adres Strate'ia ta jest łatwa do zaimp"ementowania i wyma'aty"ko ki"ku prostych trans#ormacji adresu wej)ciowe'oQ




22

rzykładQ:ałó!my% !e dokonujemy trans"acji adresów z sieci 34@ 3;[ < 3@[ nasieć @3@ 343 ;5 < przy masce @55 @55 @55 3@[

,tedy np adres 34@ 3;[ < @@D jest tłumaczony na adresQ33<3<3<<3<333333<3<<<<<3<<<<<<<<7933<<<<<<3<3<3<<<<<<<<<<<33<333<<

8HDH7> 3333333333333333333333333<<<<<<<

,ynikiem b$dzie @3@ 343 ;5 4@


••• • •

H8>

rzykładQ

:ałó!my% !e dokonujemy trans"acji adresów z sieci 34@ 3;[ < 3@[ nasieć @3@ 343 ;5 < przy masce @55 @55 @55 3@[

,tedy np adres 34@ 3;[ < @@< jest tłumaczony na adresQ33<3<3<<3<333333<3<<<<<3<<<<<<<<7933<<<<<<3<3<3<<<<<<<<<<<33<333<<

8HDH7> 3333333333333333333333333<<<<<<<

,ynikiem b$dzie @3@ 343 ;5 4@


G• m• t •



H8> dynamiczny .mK { " i jednocze)nie mK { n/>rans"acja dynamiczna jest konieczna 'dy "iczba adresów 2 dotrans"acji nie jest równa "iczbie adresów na które tłumaczymy "ub 'dyz innych wz'"$dów .np bezpieczeństwa/ nie jest wskazane u!ycietrans"acji statycznej

Ciczba hostów% które b$dą mo'ły komunikować si$ z sieciązewn$trzną jest o'raniczona przez "iczb$ dost$pnych adresów H8>.na które tłumaczymy/ Rdy wszystkie adresy H8> zostaną u!yteko"ejne połączenia nie mo'ą być rea"izowane i muszą byćodrzucone przez router H8> powiadamiając nadawc$ np ze sieć

doce"owa .host/ jest nieosią'a"nyDynamiczny H8> jest bardziej skomp"ikowany ni! statyczny 'dy!musi przechowywać in#ormacje na temat dokonanej trans"acji

Vm


H8> dynamiczny mo!e być u!yteczny tak!e 'dy mamy wystarczającą"iczba adresów H8> np m { n ."ub nawet m n/ 'dy! utrudnia ondost$p do sieci prywatnej z sieci zewn$trznej% 'dy! ten sam adres 2mo!e wskazywać na zupełnie inny hostołączenia z sieci zewn$trznej są mo!"iwe ty"ko 'dy host% który ma byćosią'ni$ty ma wcią! przypisany adres H8> .przechowywany przez

pewien zdefniowany czas/rzykładQ• tłumaczymy wszystkie 2 z sieci k"asy ? 3P[ @<3 na adresy sieci

k"asy * 36[ @<3 33@ .adresy H8>/• ka!de nowe połączenie z sieci wewn$trznej do sieci zewn$trznej

ma przypisywane jeden z dost$pnych.wo"nych/ adresów H8>• je!e"i mapowanie d"a dane'o adresu wewn$trzne'o istnieje% to jest

ono u!ywane• tak dłu'o jak mapowanie istnieje% host mo!e być o

zewnątrzi$ty z

8dresowanie wsieciach

• •

M M



sieciachH8>(asXueradin' .H8 >/ .mK { " i jednocze)nie n { "/Specja"ny przypadek dynamiczne'o H8> .trans"acja m do 3/ =est

obecnie najcz$)ciej u!ywaną technika trans"acjiowoduje !e wie"e adresów 2 z sieci wewn$trznej jest ukrytych iwidocznych na zewnątrz jako pojedynczy adres

, przeciwieństwie do dynamiczne'o H8> nie oznacza to jednak !e ty"ko jedno połączenie jest dost$pne w danym czasie ,i$ksza "iczbapołączeń jest mu"tip"eksowana przy u!yciu in#ormacji o portach >* i

jest o'raniczona ty"ko przez "iczb$ dost$pnych portów:asada działaniaQ• dokonuje si$ dynamiczna trans"acja adresu 2 z sieci wewn$trznej na

pojedynczy adres H8>• port Aródłowy jest zmieniany na wo"ny port z pewne'o

skonf'urowane'o zakresu% in#ormacja o mapowaniu adresuAródłowe'o i portu Aródłowe'o do nowe'o adresu i portu i zapisywanaw tab"icy H8>




:a"etą maskowania jest !e potrzebny jest ty"ko jeden pub"iczny adres 2pozwa"ając całej sieci prywatnej na dost$p do 2nternetu onadto wprzeciwieństwie do bram pro'ramowych% maskowanie pozwa"a na u!ywaniewie"u usłu' np opartych nie ty"ko na >* % a"e równie! 0D

>rans"acja adresów u!ywana jest równie! do tworzenia tzw wirtua"nychserwerów takim w znaczeniu% !e marny jeden adres 2 % który reprezentujeser wer okre)"onej usłu'i% d"a które'o jednak nie istnieje rzeczywisteurządzenie oraz mamy szere' innych adresów 2 % d"a których istnieją takieurządzenia Rdy łączymy si$ z wirtua"nym 2 % H8> dokonuje trans"acji naadres rzeczywiste'o urządzenia , za"e!no)ci od a"'orytmu u!yte'o do

wyboru rzeczywiste'o adresu 2 % wirtua"ne serwery mo'ą słu!yć ró!nymce"om

`


• •• •

• •



0słu'a H8> obejmuje nast$pujące składnikiQ

• ••

• sm g •Gg GGM• •

Składnik

>rans"acja

8dresowanie

7pisSerwer z uruchomioną usłu'ą 9outin' i dost$p zda"ny% na którym jestwłączona usłu'a H8>% wykonuje trans"acj$ adresów 2 oraz numerówportów >* E0D pakietów przesyłanych mi$dzy siecią prywatną a2nternetemBomputer z włączoną usłu'ą H8> udost$pnia pozostałymkomputerom w sieci domowej in#ormacje dotyczące konf'uracjiadresów 2 Składnik odpowiedzia"ny za adresowanie to uproszczonyserwer D1* % który przydzie"a adres 2 % mask$ podsieci% bram$domy)"ną oraz adres 2 serwera DHS 8by konf'uracja adresów 2była uzyskiwana automatycznie% na"e!y skonf'urować komputery wsieci domowej jako k"ientów D1*

Bomputer z włączoną usłu'ą H8> staje si$ serwerem DHS d"apozostałych komputerów w sieci domowej o odebraniu !ądań 9ozpoznawanierozpoznawania nazw komputer z włączoną usłu'ą H8> przesyła nazw je da"ej doserwera DHS w 2nternecie% który został okre)"ony w

konf'uracji% a nast$pnie zwraca odpowiedzi doJJJiputera w siecidomowej




0słu'a H8> obejmuje nast$pujące składnikiQSkładnik

>rans"acja

7pisSerwer z uruchomioną usłu'ą 9outin' i dost$p zda"ny% na którym jestwłączona usłu'a H8>% wykonuje trans"acj$ adresów 2 oraz numerówportów >* E0D pakietów przesyłanych mi$dzy siecią prywatną a2nternetemBomputer z włączoną usłu'ą H8> udost$pnia pozostałym

komputerom w sieci domowej in#ormacje dotyczące konf'uracji adresów 2Składnik odpowiedzia"ny za adresowanie to 8dresowanie uproszczony serwer D1* %który przydzie"a adres 2 % mask$

podsieci% bram$ domy)"ną oraz adres 2 serwera DHS 8bykonf'uracja adresów 2 była uzyskiwana automatycznie% na"e!yskonf'urować komputery w sieci domowej jako k"ientów D1*

9ozpoznawanienazw

Bomputer z włączoną usłu'ą H8> staje si$ serwerem DHS d"apozostałych komputerów w sieci domowej o odebraniu !ądańrozpoznawania nazw komputer z włączoną usłu'ą H8> przesyła jeda"ej do serwera DHS w 2nternecie% który został okre)"ony wkonf'uracji% a nast$pnie zwraca odpowiedzi do =JJnputera w siecidomowej




0słu'a H8> obejmuje nast$pujące składnikiQSkładnik

>rans"acja

7pisSerwer z uruchomioną usłu'ą 9outin' i dost$p zda"ny% na którym

jest włączona usłu'a H8>% wykonuje trans"acj$ adresów 2 oraznumerów portów >* E0D pakietów przesyłanych mi$dzy sieciąprywatną a 2nternetemBomputer z włączoną usłu'ą H8> udost$pnia pozostałym

komputerom w sieci domowej in#ormacje dotyczące konf'uracji adresów 2Składnik odpowiedzia"ny za adresowanie to 8dresowanie uproszczony serwerD1* % który przydzie"a adres 2 % mask$

podsieci% bram$ domy)"ną oraz adres 2 serwera DHS 8bykonf'uracja adresów 2 była uzyskiwana automatycznie% na"e!yskonf'urować komputery w sieci domowej jako k"ientów D1*

Bomputer z włączoną usłu'ą H8> staje si$serwerem DHS d"a pozostałych komputerów w sieci domowej oodebraniu !ądań 9ozpoznawanie rozpoznawania nazw komputer zwłączoną usłu'ą H8> przesyła nazw je da"ej do serwera DHS w2nternecie% który został okre)"ony wkonf'uracji% a nast$pnie zwraca odpowiedzi do komputera w siecidomowej



8dresowanie w sieciachH8> F•



,ady H8>Q• :wi$ksza opóAnienie transmisji• 0niemo!"iwia działanie pewnych ap"ikacji i usłu'• Serwer usłu' zewn$trznych .np ,,,/ ukryty za H8> i mający adres

prywatny mo!e być dost$pny jedynie przez przekierowanie portów

• 0trudniona współpraca z systemem DHS% szcze'ó"nie w przypadkuu!ycia dynamiczne'o H8>• :wi$kszone po"e >>C w na'łówku 2 % ze wz'"$du na dodatkowy w$zeł w

sieci rea"izujący H8>

8dresowanie w sieciachD1*

• NGG

M w

t kół D1* D i 1 t * f' ti t "/ k t j t



rotokół D1* .Dynamie 1ost *onf'uration rotoco"/ wykorzystywany jestprzez usłu'$ D1* % której zadaniem jest dynamiczne konf'urowanieparametrów protokołu >* E2 hosta na podstawie adresu (8* kartysieciowejSerwer D1* dostarcza danych% które słu!ą k"ientowi D1* do konf'uracjiparametrów >* E2 hosta% npQ• adresu 2• maski sieci• adresu 2 domy)"nej bramy• adresów 2 serwerów DHS

• czas dzier!awyierwowzorem protokołu D1* był protokół komunikacyjny ?77>.?77>strap rotoco" - protokół początkowe'o ładowania systemu/% któryumo!"iwiał komputerom w sieci uzyskanie od serwera danych2J=f'uracyjnych m in adresu 2


• •• • i• •• 4• • F •rotokół D1* Dynamie 1ost *onf'uration rotoco"/ wykorzystywany jest



• • F •• F F• •

rotokół D1* .Dynamie 1ost *onf'uration rotoco"/ wykorzystywany jestprzez usłu'$ D1* której zadaniem jest dynamiczne konf'urowanieparametrów protokołu >* E2 hosta na podstawie adresu (8* kartysieciowejSerwer D1* dostarcza danych% które słu!ą k"ientowi D1* do konf'uracjiparametrówL >* E2 hosta% npQ• adresu 2• maski sieci• adresu 2 domy)"nej bramy• adresów 2 serwerów DHS• czas dzier!awy

ierwowzorem protokołu D1* był protokół komunikacyjny ?77>.?77>strap rotoco" - protokół początkowe'o ładowania systemu/% któryumo!"iwiał komputerom w sieci uzyskanie od serwera danychkonf'uracyjnych% m in adresu 2 \

8dresowanie wsieciach

m mm • F

D1* działa w trybie k"ient serwer chodzi on w skład praktycznie



D1*D1* działa w trybie k ient-serwer ,chodzi on w skład praktycznieka!de'o nowoczesne'o systemu operacyjne'o Działa on jako processerwera% który słu!y do przydzie"ania danych adresowych k"ientomB"ienci dzier!awią in#ormacje pobierane z serwera przez pewienusta"ony przed administratora serwera czas Rdy czas ten dobie'niekorka% k"ient powinien za!ądać od serwera nowe'o adresu% przy czymnajcz$)ciej przydzie"any jest ponownie ten sam adresSerwery D1* to pre#erowane rozwiązanie w sieciach "oka"nych% 'dy!w łatwy sposób pozwa"a administratorom przydzie"ać adresy zezdefniowanych pu" adresów (o!"iwe jest zdefniowanie adresów (8*k"ientów% którym automatycznie przypisywane b$dą zawsze te same

adresy 2D1* wykorzystuje protokół 0D B"ient wysyła komunikaty do naport ;6 serwera% a serwer wysyła komunikaty na port k"ienta


D1* działa w trybie k"ient serwer chodzi on w skład praktycznie



D1 działa w trybie k ient-serwer ,chodzi on w skład praktycznieka!de'o nowoczesne'o systemu operacyjne'o Działa on jako processerwera% który słu!y do przydzie"ania danych adresowych k"ientom B"iencidzier!awią in#ormacje pobierane z ser wera przez pewien usta"ony przedadministratora serwera czas Rdy czus ten dobie'nie końca% k"ientpowinien za!ądać od serwera nowe'o adresu% przy czym najcz$)ciej

przydzie"any jest ponownie ten sam adresSerwery D1* to pre#erowane rozwiązanie w sieciach "oka"nych% 'dy! włatwy sposób pozwa"a administratorom przydzie"ać adresy zezdefniowanych pu" adresów (o!"iwe jest zdefniowanie adresów (8*k"ientów% którym automatycznie przypisywane b$dą zawsze te same adresy2

D1* wykorzystuje protokół 0D B"ient wysyła komunikaty do na port;6 serwera% a serwer wysyła komunikaty na port ;[ k"ienta




Serwer mo!e przydzie"ać k"ientom adresy 2 u!ywającQ• a"okacji automatycznej - serwer D1* przypisuje k"ientowi stały adres2• a"okacji r$cznej - adres 2 przydzie"any jest k"ientowi przezadministratora Ser wer D1* przesyła adres do k"ienta• a"okacji dynamicznej - serwer D1* dzier!awi w takim przypadkuadres 2 k"ientowi na pewien okre)"ony czasSerwer D1* tworzy pu"e adresów 2 i przypisanych do nich parametrówsieci u"e te przeznaczone są d"a poszcze'ó"nych "o'icznych podsieci 2Dzi$ki temu jeden k"ient 2 mo!e uzyskać adres np od wie"u serwerówD1* i wybrać jeden z nich

:a przekazywanie wiadomo)ci D1* i ?77> wysyłanych mi$dzyk"ientem a serwerem znajdujących si$ w ró!nych podsieciach odpowiadatzw 9e"ay 8'ent, systemie ,indows D1* 9e"ay 8'ent jest usłu'ą o nazwie 9outin'and 9emote 8ccess


• • G• FF N

Serwer mo!e przydzie"ać k"ientom adresy 2 u!ywającQ



p y y y ją Q• a"okacji automatycznej - serwer D1* przypisuje k"ientowi stały adres

• a"okacji r$cznej - adres 2 przydzie"any jest k"ientowi przezadministratora Serwer D1* przesyła adres do k"ienta

• a"okacji dynamicznej - serwer D1* dzier!awi w takim przypadku adres2 k"ientowi na pewien okre)"ony czasSerwer D1* tworzy pu"e adresów 2 i przypisanych do nichparametrów sieci u"e te przeznaczone są d"a poszcze'ó"nych"o'icznych podsieci 2 Dzi$ki temu jeden k"ient 2 mo!e uzyskać adresnp od wie"u serwerów D1* i wybrać jeden z nich

:a przekazywanie wiadomo)ci D1* i ?77> wysyłanych mi$dzyk"ientem a serwerem znajdujących si$ w ró!nych podsieciachodpowiada tzw 9e"ay 8'ent, systemie ,indows D1* 9e"ay 8'ent jest usłu'ą o ' 9outin' and9emote 8ccess

2

8dresowanie w sieciachD1* - Bonf'urowanie k"ienta D1*

3/ Coka"izacja serwera D1*

j

odczas uruchamiania systemu operacyjne'o k"ient D1* rozpoczynaposzukiwanie serwerów D1* wysyłając na adres roz'łoszeniowywiadomo)ć D1* Disco eroniewa! poszukujący serwera D1* host nie ma jeszczeprzypisane'o adresu 2 i nie zna jeszcze adresu serwera D1* % to wpo"u Uadres 2 k"ienta& wiadomo)ci D1* D2S*7OI9 wpisuje adres 2< < < <% jako adres doce"owy ustawia adres roz'łoszeniowy@55 @55 @55 @55,iadomo)ć D1* D2S*7OI9 zawieraQ• adres (8* karty sieciowej hosta• nazw$ hosta

8dresowanie w sieciachD1* - Bonf'urowanie k"ienta D1* W i



Serwer D1* wysyła in#ormacj$ o adresie 2 hosta 'dyQ• konf'uracja >* E2 hosta odbywa si$ po raz pierwszy .npuruchamianiu systemu operacyjne'o/• k"ient za!ądał przydzie"ania konkretne'o adresu 2

• k"ient !ąda wysłania nowe'o adresu 2 po zwo"nieniu .an're"ease/ wcze)niej przyznane'o adresu :wo"nienie adresunast$puje po wysłaniu wiadomo)ci D1* 9ICI8SI

przy

, sytuacji 'dy w sieci nie ma serwera D1* k"ient po wysłaniuzapytania czeka 3 sekund$ na odpowiedA =e)"i nie otrzymaodpowiedzi odpowiednio po 4% 3P i 3; sekundach wysyła ponowniezapytania Rdy po tym okresie czasu k"ient nie otrzyma odpowiedzi%to ko"ejne zapytania wysyłane są re'u"arnie co 5 minut, przypadku braku serwera D1* wi$kszo)ć systemówJperacyjnychpotraf dokonać autokonf'uracji >* E2

8dresowanie w sieciachD1* - Bonf'urowanie k"ienta D1* i

i



Serwer D1* wysyła in#ormacj$ o adresie 2 hosta'dyQ• konf'uracja >* E2 hosta odbywa si$ po raz pierwszy .np przyuruchamianiu systemu operacyjne'o/

• k"ient za!ądał przydzie"ania konkretne'o adresu 2• k"ient !ąda wysłania nowe'o adresu 2 po zwo"nieniu .an'

re"ease/ wcze)niej przyznane'o adresu :wo"nienie adresunast$puje po wysłaniu wiadomo)ci D1* 9ICI8SI

, sytuacji 'dy w sieci nie ma serwera D1* k"ient po wysłaniuzapytania czeka 3 sekund$ na odpowiedA =e)"i nie otrzymaodpowiedzi odpowiednio po 4% 3P i 3; sekundach wysyła ponowniezapytania Rdy po tym okresie czasu k"ient nie otrzyma odpowiedzi% toko"ejne zapytania wysyłane są re'u"arnie co 5 minut, przypadku braku serwera D1* wi$kszo)ć systemów operacyjnychpotraf dokonać autokonf'uracji >* E2


, przypadku autokonf'uracji% przed przydzie"eniem adresu 2k"ient D1* sprawdza% czy adres nie został ju! przydzie"ony innemuhostowi w sieci =e)"i adres jest ju! u!ywany przez inny host% k"ientwybiera inny adres 2 i ponownie sprawdza wykorzystanie te'oadresu przez inny host *zynno)ć ta powtarzana jest maksyma"nie3< razy =e)"i adres 2 jest ju! przydzie"ony i nie ma kon iktów wsieci k"ient konf'uruje parametry >* E2 hostaHawet% je)"i k"ient zdecydował si$ na autokonf'uracj$% to wedłu'specyfkacji konf'uracji k"ient powinien nada" rozsyłać co 5 minutzapytanie o serwer D1* =e)"i k"ient odszuka serwer D1* % tozwa"nia obecnie u!ywany adres i pobiera adres z serwera D1*

8dresowanie w sieciach j jD1* - Bonf'urowanie k"ienta D1* `@/ 7#ertą dzier!awy adresu 2 i o#erta usłu'i D1*



, #azie 3 k"ient wysłał na adres roz'łoszeniowy wiadomo)ćD1* Disco er% a w #azie @ wszystkie serwery D1*posiadaiace in#ormacje o adresie 2 d"a dane'o adresu (8*odpowiadała k"ientowi >aka odpowiedA serwerów D1*nazywana iest o#erta usłu'i D1* .D1* 7WWI9/ i zawieramiedzy innymiQ• adres (8* karty sieciowej k"ienta• o#ert$ adresu 2• (ask$ podsieci• czas na jaki adres jest przydzie"ony ."en'th o# the "ease/• adres 2 ser wera D1* .ser er identifer/

8dresowanie w sieciachD1* - Bonf'urowanie k"ienta D1* •

L 7# d i ! d 2 i # ł 'i D1*



L 7#erta dzier!awy adresu 2 i o#erta usłu'i D1*, #azie 3 k"ient wysłał na adres roz'łoszeniowy wiadomo)ćD1* Disco er% a w #azie @ wszystkie serwery D1*posiadające in#ormacje o adresie 2 d"a dane'o adresu (8*odpowiadają k"ientowi >aka odpowiedA serwerów D1*

nazywana jest o#ertą usłu'i D1* .D1* 7WWI9/ i zawieramiedzy innymiQ• adres (8* karty sieciowej k"ienta• o#ert$ adresu 2• (ask$ podsieci• czas na jaki adres jest przydzie"ony ."en'th o# the "ease/• adres 2 serwera D1* .ser er identifer/


S D1* i i ć # ' d 2



Serwer D1* nie musi rezerwować zao#erowane'o adresu 2k"ientowi a"e musi sprawdzić czy zao#erowany adres nie został ju!przydzie"ony innemu k"ientowi roces sprawdzania dost$pno)ciadresu dokonywany jest za pomocą wiadomo)ci 2*( Icho9eXuest

B"ient D1* wybiera adres 2 z o#erty serwerów D1* % przy czym owyborze konkretnej o#erty decyduje ko"ejno)ć napływania o#ert.k"ient wybiera adres o#erowany przez pierwszy serwer któryprzysłał o#ert$/

8dresowanie w sieciachD1* - Bonf'urowanie k"ienta D1* FFSerwer D1* nie musi rezerwować zao#erowane'o adresu 2k"i t i " i d ić # d i t ł j !



k"ientowi a"e musi sprawdzić czy zao#erowany adres nie został ju!przydzie"ony innemu k"ientowi roces sprawdzania dost$pno)ciadresu dokonywany jest za pomocą wiadomo)ci 2*( Icho9eXuest

B"ient D1* wybiera adres 2 z o#erty serwerów D1* przy czymo wyborze konkretnej o#erty decyduje ko"ejno)ć napływania o#ert.k"ient wybiera adres o#erowany przez pierwszy serwer któryprzysłał o#ert$/ y


Serwer D1* nie musi rezerwować zao#erowane'o adresu 2



Serwer D1* nie musi rezerwować zao#erowane'o adresu 2k"ientowi a"e musi sprawdzić czy zao#erowany adres nie został ju!przydzie"ony innemu k"ientowi roces sprawdzania dost$pno)ciadresu dokonywany jest za pomocą wiadomo)ci 2*( Icho9eXuest

B"ient D1* wybiera adres 2 z o#erty serwerów D1* % przy czym owyborze konkretnej o#erty decyduje ko"ejno)ć napływania o#ert.k"ient wybiera adres o#erowany przez pierwszy serwer któryprzysłał o#ert$/

8dresowanie w sieciachD1* - Bonf'urowanie k"ienta D1* i i **P/ ądanie dzier!awy adresu 2

o wybraniu przez k"ienta D1* konkretne'o serwera D1* w



o wybraniu przez k ienta D1* konkretne o serwera D1* wpoprzednim punkcie% k"ient wysyła na adres roz'łoszeniowy!ądanie rezerwacji i wysłania mu adresu 2 przez serwer D1*B"ient wysyła równie! za po)rednictwem adresu roz'łoszeniowe'oin#ormacj$ do wszystkich serwerów D1* o tym% jaki konkretnieserwer D1* został przez nie'o wybrany 2n#ormacja ta jestwysłana w wiadomo)ci D1* 9Ix0IS>% natomiast po"e 7ptionszawiera in#ormacje o adresie 2 wybrane'o serwera D1*

8dresowanie w sieciach \ UQ A #e d^

D1* - Bonf'urowanie k"ienta D1*P/ ądanie dzier!awy adresu 2



P/ ądanie dzier!awy adresu 2o wybraniu przez k"ienta D1* konkretne'o serwera D1* wpoprzednim punkcie% k"ient wysyła na adres roz'łoszeniowy!ądanie rezerwacji i wysłania mu adresu 2 przez serwer D1*B"ient wysyła równie! za po)rednictwem adresu roz'łoszenioweaoin#ormacj$ do wszystkich serwerów D1* o tym% jaki konkretnieserwer D1* został przez nie'o wybrany 2n#ormacja ta jestwysłana w wiadomo)ci D1* 9Ix0IS>% natomiast po"e 7ptionszawiera in#ormacje o adresie 2 wybrane'o serwera D1*

8dresowanie w sieciachD1* - Bonf'urowanie k"ienta D1* +/ otwierdzenie dzier!awy adresu 2

Serwer D1* % który został wybrany% odpowiada na !ądanie k"ienta



Serwer D1* % który został wybrany% odpowiada na !ądanie k ientawysyłając in#ormacj$ o konf'uracji >* E2 hosta Są to te samedane% które wcze)niej wysłane zostały w o#ercie , tym samymczasie inne serwery D1* anu"ują o#ert$ usłu'i D1* i usuwaja zeswojej bazy adres (8* hosta 7znacza to% iz przy ko"ejnym !ądaniuadresu 2 te serwery nie przy)"ą o#erty,yró!niamy dwa potwierdzenia dzier!awy adresu 2 Q• success#u"• unsuccess#u"


Success#u"

• F

i F

2

Serwer D1* który został wybrany wysyła na adres roz'łoszeniowy



Success#uSerwer D1 który został wybrany wysyła na adres roz łoszeniowypotwierdzenie przydzie"one'o adresu 2 w postaci tzw wiadomo)ciD1* 8*B messa'e,iadomo)ć D1* 8*B zawieraQ

• przydzie"ony k"ientowi adres 2• inne in#ormacje potrzebne k"ientowi do konf'uracji >* E2

o uzyskaniu potwierdzenia k"ient rozpoczyna konf'urowanie i>* E2Hast$pnie sprawdza czy konf'urowany adres 2 nie został ju!przydzie"ony innemu hostowi ,ykorzystuje do te'o ce"u protokół 89e!e"i adres został wcze)niej przydzie"ony innemu k"ientowi% to k"ientwysyła wiadomo)ć D1* DI*C2HI i rozpoczyna proces dzier!awy odpoczątku

8dresowanie w sieciach QQQ•D1* - Bonf'urowanie k"ienta D1* *

0nsuccess#u"i d )ć D1* H8*B t j ł D1*



0nsuccess#u,iadomo)ć D1* H8*B zostaje wysłana przez serwer D1* w jednym z dwóch przypadkówQ

• k"ient próbuje wydzier!awić swój adres 2 .adres przydzie"ony wewcze)niejszej procedurze dzier!awy adresu/ a który ju! nie jest

dost$pny• k"ient zmienił mask$ podsieci% tzn został przeniesiony do innejpodsieci Rdy k"ient otrzyma wiadomo)ć D1* H8*B od początkurozpoczyna proces dzier!awy adresu 2


0nsuccess#u"iadomo)ć D1* H8*B zostaje wysłana przez serwer D1* w



,iadomo)ć D1 H8 B zostaje wysłana przez serwer D1 w jednym z dwóch przypadkówQ

• k"ient próbuje wydzier!awić swój adres 2 .adres przydzie"onywe wcze)niejszej procedurze dzier!awy adresu/ a któr iu! nie jest

dost$pny• k"iont zmionił mask$ podsieci% tzn został przRniosiony do innej

podsiRci Rdy k"iRnt otrzyma wiadomo)ć D1* H8*B od początkurozpoczyna procos dzier!awy adresu 2

8dresowanie w sieciachD1* - Struktura wiadomo)ci D1*



7 *ode."/ 1ardware type .3/ 1ardware address "en'"h % 3/

>ranwcfon 2dontifo#

1ops .3/

Seconds - @ bytes W"tFXs - @ by"eF

*"ient 2 8ddrcss .*28DD9/ - bytes j our i 8ddress L 28DD9/ - bytes

IorHor 2 8ddress .Si8DD9/ - byłe) Rateway 2 8ddress .R"8DD9/ - bytes *"ient

1ardware 8ddrcss .*18DD9/ - 3; bytes Serwer name .SH8(I/ - ; bytes Wi"enamo -

3@[ bytes D1* 7ptions - anabkj




[ 3; @

7 *od$ .3/ 1ardware "ype .3/ 1ardware address "en'th .3/ 1ops .3/ >ransactłon 2donti or

Seconds - @ bytes W"aXs - @ bytes

*"ient 2 8ddress .*28DD9/ - bytos our 2 8ddress . 28DD9/ - bytes Ser er 28ddress .S28DD9/ - bytes Rateway 2 8ddress .R28DD9/ - bytes *"ient

1ardware 8ddress .*187D9/ - 3; bytes Scr cr namc .SH8(I/ - ; bytes Wi"e name - 3@[ bytes D1* 7pł ons - anab"o


7 *od$ - okre)"a typ wiadomo)ciQi { 3



• pytanie { 3• odpowiedz { @ ,ie"ko)ć po"ato [ bitów

1ardware type .htype/ - okre)"a typ inter#ejsu sieciowe'o .kartysieciowej/ rzykładowa warto)ć po"a 3% b$dzie defniowała kart$ethernet,ie"ko)ć po"a to [ bitów

1ardware address "en'th .hien/ - okre)"a dłu'o)ć adresufzyczne'o (8* rzykładowa warto)ć po"a ;% b$dzie odpowiadałakarcie ethernet,ie"ko)ć po"a to [ bitów


1ops - okre)"a "iczb$ przeskoków .etapów/ i wykorzystywane jestprzede wszystkim przez re"ay a'ents B"ient ustawia warto)ć po"ah {

hops{<,ie"ko)ć po"a to [ bitów

>ransaction identifer . id/ - jest "osową "iczbą 'enerowaną przezk"ienta D1* Słu!y do identyfkacji wiadomo)ci wymienianych mi$dzyk"ientem a serwerem D1*,ie"ko)ć po"a to P@ bitów

Seconds .secs/ - czas jaki upłynął od początku procesu uzyskiwaniaadresu 2 arametr ten defniowany jest przez k"ienta D1* ,ie"ko)ćpo"a to 3; bitów


1ops - okre)"a "iczb$ przeskoków .etapów/ i wykorzystywane jestprzede wszystkim przez re"ay a'ents B"ient ustawia warto)ć po"ahops{<

hops{<,ie"ko)ć po"a to [ bitów

>ransaction identifer . id/ - jest "osową "iczbą 'enerowaną przezk"ienta D1* Słu!y do identyfkacji wiadomo)ci wymienianychmi$dzy k"ientem a serwerem D1*,ie"ko)ć po"a to P@ bitów

Seconds .secs/ - czas jaki upłynął od początku procesu uzyskiwaniaadresu 2 arametr ten defniowany jest przez k"ienta D1* ,ie"ko)ćpo"a to 3; bitów J


W"a's - parametry znaczników ,arto)ci% które mo'ąprzyjmowaćQ

? ?978D*8S> t )ć 'i 3 % k"i t



• ? - ?978D*8S> ,arto)ć a'i 3 oznacza% ze k"ientD1* mo!e odebrać wiadomo)ć wysłaną ty"ko wtrybie roz'łoszeniowym

• (?: - (0S> ?I :I97 . a'a zarezerwowana d"aprzyszłych zastosowań/,ie"ko)ć po"a to 3; bitów

*"ient 2 8ddress .*28DD9/ - zawiera adres 2 k"ientaD1* Specyfkacja okre)"a% i! serwer nie powinienidentyfkować k"ienta jedynie na podstawie te'o po"a%a identyfkacja powinna odbywać si$ na podstawiekombinacji pó" *28DD9% *18DD9% htype i hien,ie"ko)ć po"a to P@ bitów

3


our 2 8ddress . 28DD9/ - zawiera adres 2 % który zostałzaproponowany k"ientowi przez serwer D1*ie"ko)ć po"a to P@ bitów



,ie ko)ć po a to P@ bitów

Ser er 2 8ddress .S28DD9/ - zawiera adres 2 serwera D1*

8dres ten zwracany jest w wiadomo)ciach D1* 7WWI9% D1* 8*Bwysyłanych przez serwer,ie"ko)ć po"a to P@ bitów

Rateway 2 8ddress .R28DD9/ - zawiera adres 2 re"ay a'enta

,ie"ko)ć po"a to P@ bitów*"ient 1ardware 8ccess .*18DD9/ - zawiera adres (8* k"ienta,ie"ko)ć po"a to 3@[ bitów


Ser en Hame .SH8(I/ - zawiera nazw$ serwera D1*,ie"ko)ć po"a toQ 53@ bitów

Wi"ename - zawiera )cie!k$ do p"iku startowe'o oraz je'o nazw$"ik zawiera o#ert$ zawierającą parametry niezb$dne dokonf'uracji hosta% wysyłaną przez serwery D1* w wiadomo)ciD1* 7WWI9

,ie"ko)ć po"a toQ 3<@ bitów

D1* 7ptions - zawiera opcjona"ne parametry rzykładyQ

• k"ient mo!e umie)cić swój identyfkator• serwer mo!e umie)cić swój ident#ykator• k"ient mo!e ustawiać wie"ko)ć wiadomo)ci u!ywając parametru

ma imum D1* messa'e size,ie"ko)ć po"a jest zmienna

8dresowanie w sieciach,arstwa sieciowa - 2

rotokół 2 jest najpopu"arniejszym obecnie protokołemkomunikacyjnym =est protokołem bezpołączeniowym% zawodnym% cooznacza% i! nie 'warantuje% !e pakiety dotrą do adresata% a tak!e% i!



j p y ąnie zostaną po#ra'mentowane% czy te! zdub"owane akiety mo'ąrównie! dotrzeć do odbiorcy w innej ko"ejno)ci ni! zostały nadaneewno)ć i niezawodno)ć transmisji danych zapewniają protokoły

wy!szych warstw8by mo!"iwa była komunikacja w protoko"e 2 konieczne jest nadanieka!demu hostowi wcze)niej omawiane'o adresu 2


rotokół 2 jest najpopu"arniejszym obecnie protokołemkomunikacyjnym =est protokołem bezpołączeniowym% zawodnym% cooznacza% i! nie 'warantuje% !e pakiety dotrą do adresata% a tak!e% i!

o ac a% ! e wa a tuje% !e pa ety dot ą do ad esata% a ta !e% !nie zostaną po#ra'mentowane% czy te! zdub"owane akiety mo'ąrównie! dotrzeć do odbiorcy w innej ko"ejno)ci ni! zostały nadaneewno)ć i niezawodno)ć transmisji danych zapewniają protokoły

wy!szych warstw8by mo!"iwa była komunikacja w protoko"e 2 konieczne jest nadanieka!demu hostowi wcze)niej omawiane'o adresu 2

8dresowanie w sieciach,arstwa sieciowa - 2Ha'łówek 2?its < - P - 6 [ - 35 3; -3[ 34 - P3

2nternet >ype o#

< Oersion 1eaderCen'th

>ype o#Ser ices >ota" Cen'th

P@ 2dentifcation W"a's Wra'ment 7 set; >ime to C" e rotoco" 1eader *hecksum4; Source 2 8ddress3@[

Destination 2 8ddress

3;< 7ptions addin'

34@ Data

8dresowanie w sieciach •QQQ,arstwa sieciowa - 2

Oersion .wersja/ . bity/ - defniuje wersj$ protokołu% a co za tym idzie jednoznacznie defniuje #ormat na'łówka D"a protokołu 2 po"e toprzyjmie warto)ć

2nternet 1eader Cen'th .dłu'o)ć na'łówka/ . bity/ - defniuje dłu'o)ćna'łówka 2 wyra!oną w P@-bitowych słowach ,edłu' 9W*643%minima"na% dopuszcza"na dłu'o)ć na'łówka to 5

>ype o# Ser ices .k"asa usłu'i/ .[ bitów/ - defniuje jaka jest po!ądanawarto)ć xua"ity o# Ser ice .xoS/ d"a danych przesyłanych w pakiecieo"e to jest podstawą% to usta"enia przez routery parametrów transmisji

>ota" "en'th .całkowita dłu'o)ć pakietu/ .3; bitów/ - defniuje dłu'o)ćcałe'o data'ramu 2 .na'łówek oraz dane/ włączając w to na'łówekoraz przesyłane dane (aksyma"na warto)ć to ;55P5 bajtów% czy"imaksyma"na warto)ć "iczby 3;-bitowej% natomiast minimum to @<bajtów% bo taka jest dłu'o)ć same'o na'łówka% bez J danych


• 2dentifcation .numer identyfkacyjny/ .3; bitów/ - defniuje numeridentyfkacyjny% który wykorzystywany jest podczas #ra'mentacji dookre)"enia przyna"e!no)ci po#ra'mentowanych data'ramówW" ' 'i/ P bi / 'i k d # ' ji

• W"a's . a'i/ .P bity/ - a'i wykorzystywane podczas #ra'mentacjidata'ramów :awierają one dwa u!ywane po"aQ• DW .donLt #ra'ment/ - defniuje% czy pakiet mo!e być

po#ra'mentowany• (W .mor$ #ra'ments/ - defniuje% czy za danych data'ramemznajdują si$ ko"ejne #ra'menty% czy te! dany data'ram jestostatni =e)"i dany #ra'ment jest ostatni% to (W ma warto)ć <

• Wra'ment o set .przesuni$cie/ .3P bitów/ - w przypadku #ra'mentuwi$ksze'o data'ramu po"e to defniuje miejsce danych wory'ina"nym data'ramie =ednostką stosowaną do wyra!eniaobj$to)ci danych są b"oki o)miobajtowe

8dresowanie w sieciach,arstwa sieciowa - 2 >ime to "i e .czas !ycia/ .[ bitów/ - defniuje czas !ycia data'ramu% a

tym samym zapobie'a zjawisku zap$t"ania si$% zwane'o równie!krą!eniem data'ramów =ednostką >>C jest "iczba przeskoków przez jaką data'ram znajduje si$ w obie'u =est zmniejszana za ka!dym

j ą j j $ j yrazem% 'dy data'ram przechodzi przez ko"ejne routery Data'ramy z

>>C { < nie są przekazywane da"ej% a protokół 2*( in#ormuje o tym#akcie nadawc$ takie'o data'ramu

rotoco" .protokół warstwy wy!szej/ .[ bitów/ - in#ormuje oprotoko"e warstwy wy!szej% który jest transportowany w po"udanych data'ramu 21eader checksum .suma kontro"na na'łówka/ .3; bitów/ - sumakontro"na na'łówka pakietu% pozwa"ająca jednoznacznie stwierdzić czypakiet został poprawnie dostarczony do nadawcy Biedy pakietprzechodzi przez ko"ejne routery zmieniane jest >>C% co wią!e si$ zkonieczno)ci ka!dorazowe'o ob"iczania sumy kontro"nej na'łówka *

8dresowanie w sieciach QQQQ,arstwa sieciowa - 2

Source 8ddress .adres Aródłowy/ .P@ bity/ - adres nadawcapakietu Hazwa ta mo!e być podczas przesyłania pakietumodyfkowana np w przypadku przej)cia pakietu przez H8>



Destination 2 8ddress .adres doce"owy/ - .P@ bity/ - adresodbiorcy data'ramu 2 odobnie jak ma to w przypadku adresuAródłowe'o% adres ten mo!e zostać zmodyfkowany podczasprzej)cia pakietu przez H8>


7ptions .opcje/ .P@ bity/ - po"e to jest rzadko wykorzystywane(o!"iwe warto)ci opcjiQ• *opied .3 bit/ - 0stawiona na 3% je)"i opcja ma być skopiowana do

innych #ra'mentów po#ra'mentowane'o pakietu• 7ption *"ass .@ bity/ - 0stawiona na < oznacza #unkcje kontro"ne%

@ dotyczy debu'owania i pomiarów sieci ,arto)ci 3 i P sązarezerwowane d"a przyszłych zastosowań• 7ption Humber .5 bitów/ - Defniuje numer opcji

• 7ption Cen'th .[ bitów/ - Defniuje rozmiar całe'o po"a 7ptions.łącznie z tym po"em/

• 7ption Data .zmienna wie"ko)ć/ - Dane opcji

addin' .wypełnienie/ - opcjona"ne po"e wypełniające na'łówek tak%aby je'o wie"ko)ć była wie"okrotno)cią P@ bajtów dopełnionychzeramiData .dane/ - Dane zawarte w tym po"u nie są uwz'"$dniane wsumie kontro"nej

8dresowanie w sieciach QQQQ,arstwa sieciowa - 2 ••Wra'mentacjarotokół 2 pozwa"a na komunikacj$ ró!nych rodzajów sieci otrafon zapewnić komunikacj$ sieci o ró!nej fzycznej i "o'icznej topo"o'ii

p j j y j j p =est nieza"e!ny od techno"o'ii transmisji u!ytej w warstwie łączadanych Sieci wyposa!one w ró!ne'o rodzaju urządzenia ró!nią si$mi$dzy sobą nie ty"ko pr$dko)cią transmisji a"e równie! tzw(a imum >ransmission 0nit .(>0 - maksyma"na wie"ko)ć pakietu d"adane'o typu sieci/ Rdy jedna sieć chce wysłać data'ramy do sieci zmniejszym (>0% data'ramy mo'ą zostać po#ra'mentowane ,przypadku protokołu 2 % #unkcja ta zaimp"ementowana została wwarstwie 2nternetu i rea"izowana jest w ruterach 2 % w które

wyma'ają warstwy 2nternetu jako najwy!szej w nichzaimp"ementowanej2naczej wy'"ąda to w przypadku protokołu 2 ;% który nie pozwa"arouterom na przeprowadzenie #ra'mentacji 1osty zobowiązane są Jdo usta"enia (>0 )cie!ki zanim wy)"ą data'ramy


rzykłady (>0% czy"i maksyma"nych wie"ko)ci danych d"a ró!nych

rodzajów sieciQ• Ithernet - 35<< bajtów• >oken 9in' (b - ; bajtów

oken 9in (b ; bajtów• >oken 9in' 3;(b - 3643 bajtów• WDD2 - P5@ bajtów

• @5 - 56; bajtów• Wrame 9e"ay - [<<< bajtów• 8>( - 43[< bajtów

8dresowanie w sieciach QQQQ,arstwa sieciowa - 2 ••

2 ;

Dłu'o)ć adresu została zwi$kszona w porównaniu z 2 i wynosi 3@[bitów ,edłu' specyfkacji 9W* 3[[P adres zapisuje si$ za pomocą o)miu

3; bitowych "iczb oddzie"onych dwukropkami% np Q@WWP Q <<<< Q ?*;; Q <<<< Q 88 8? Q DIW6 Q WWWW Q 4[4[

:miany w stosunku do 2 Q• :niesiony został podział na k"asy adresowe 8% ?% *% D% I• 2 ; wyposa!ono w mechanizm identyfkacji data'ramów oraz

szy#rowania danych w data'ramie• *hoć z'odnie ze specyfkacją protokół 2 ; nie dokonuje #ra'mentacji

pakietów i posiada nawet mechanizmy zapobie'ające #ra'mentacjidata'ramów% to wprowadzono jednak mo!"iwo)ć ewentua"nej#ra'mentacji data'ramu .np d"a przyszłych zastosowań "ubwspółpracy z 2 / poprzez dodanie na'łówka okre)"ające'orozszerzenia .po"a header e tensions/

• : na'łówka usuni$to po"e sumy kontro"nej% dzi$ki czemu zwi$kszyłasi$ pr$dko)ć transmisji


2 ;

Dłu'o)ć adresu została zwi$kszona w porównaniu z 2 i wynosi 3@[bitów ,edłu' specyfkacji 9W* 3[[P adres zapisuje si$ za pomocą o)miu3 bi h "i b dd i " h d k k i% Q

3; bitowych "iczb oddzie"onych dwukropkami% np Q@WWP Q <<<< Q ?*;; Q <<<< Q 88 8? Q DIW6 Q WWWW Q 4[4[

:miany w stosunku do 2 Q• :niesiony został podział na k"asy adresowe 8% ?% *% D% I• 2 ; wyposa!ono w mechanizm identyfkacji data'ramów oraz

szy#rowania danych w data'ramie• *hoć z'odnie ze specyfkacją protokół 2 ; nie dokonuje #ra'mentacji

pakietów i posiada nawet mechanizmy zapobie'ające #ra'mentacji

data'ramów% to wprowadzono jednak mo!"iwo)ć ewentua"nej#ra'mentacji data'ramu .np d"a przyszłych zastosowań "ubwspółpracy z 2 / poprzez dodanie na'łówka okre)"ające'orozszerzenia .po"a header e tensions/

• : na'łówka usuni$to po"e sumy kontro"nej% dzi$ki czemu zwi$kszyłasi$ pr$dko)ć transmisji


;

łu'o)ć adresu została zwi$kszona w porównaniu z 2 i wynosi 3@[itów ,edłu' specyfkacji 9W* 3[[P adres zapisuje si$ za pomocą o)miu; bitowych "iczb oddzie"onych dwukropkami% np Q

@WWP Q <<<< Q ?*;; Q <<<< Q 888? Q DIW6 Q WWWW Q 4[4[miany w stosunku do 2 Q

:niesiony został podział na k"asy adresowe 8% ?% *% D% I• 2 ; wyposa!ono w mechanizm identyfkacji data'ramóworaz szy#rowania danych w data'ramie• *hoć z'odnie ze specyfkacją protokół 2 ; nie dokonuje #ra'mentacjipakietów i posiada nawet mechanizmy zapobie'ające #ra'mentacjidata'ramów% to wprowadzono jednak mo!"iwo)ć ewentua"nej

#ra'mentacji data'ramu .np d"a przyszłych zastosowań "ub współpracy z2 / poprzez dodanie na'łówka okre)"ające'o rozszerzenia .po"a headere tensions/• : na'łówka usuni$to po"e sumy kontro"nej% dzi$ki czemu zwi$kszyłasi$ pr$dko)ć transmisji


• ,prowadzono trzy adresyQ• unicast - podobnie jak miało to miejsce w przypadku 2 są to

adresy identyfkujące poszcze'ó"ne hosty w sieci• mu"ticast - podobnie jak miało to miejsce w przypadku 2 są to

mu ticast podobnie jak miało to miejsce w przypadku 2 są toadresy identyfkujące 'rup$ hosty w sieci 2 ; zwi$kszamo!"iwo)ci mu"ticast o mo!"iwo)ć zdefniowania 'rup

mu"ticastowych% do których docierać b$dą komunikaty• anycast - umo!"iwia komunikacj$ z najb"i!szym w$złemna"e!ącym do okre)"onej 'rupy

• Dodano po"e W"ow Cabe"% czy"i tzw etykiet$ potoku% słu!ącądo okre)"enia typu hosta biorące'o udział w komunikacji.np systemu operacyjne'o/ 2n#ormacje o typie hostapozwa"a zoptyma"izować transmisj$

3

8dresowanie w sieciach QQ,arstwa sieciowa - 2

:era w adresie 2 ; mo'ą być pomini$te% npQ

P8D3 Q <<<< Q 8*;; Q <<<< Q WW8? Q DIW6 Q 8 3W Q 4P4[P8D3 Q 8*;; Q WW8? Q DIW6 Q 8 3W Q 4P4[ , przypadku 2dodawane jest 4; bitów < na początku adresu

dodawane jest 4; bitów < na początku adresu<<<< Q <<<< Q <<<< Q<<<< Q <<<< Q <<<< Q WWWW

8dresy 2 ; cechuje wi$cej podziałów na cze)ć okre)"ającą adressieci i adres w$złów

, adresach 2 ; unikatowy adres (8* komputera .przypisany dosprz$tu/ jest widoczny d"a całe'o 2nternetu

8dresowanie w sieciach QQQQ,arstwa sieciowa - 2 ••*harakterystyczną cechą protokołu 2 ; jest #akt% !e zostałyzdefniowane zakresy adresów , przypadku adresówunicastowych wyró!niane są nast$pujące zakresyQ

• adresy "oka"ne d"a łącza ."ink-"oca" address/ - adresy

wykorzystywane ty"ko do komunikacji w jednymse'mencie sieci "oka"nej "ub przy połączeniu typu point-to-

point 9outery nie przekazują pakietów z te'o rodzajuadresem : pu"i pozostałych adresów wyró!niane są przezprefks WI[<QQE3<

• unikatowe adresy "oka"ne .uniXue "oca" adress/ - są toadresy b$dące odpowiednikami adresów prywatnychwykorzystywanych w protoko"e 2 : pu"i pozostałychadresów wyró!niane są przez prefks W*<<QQE6

• adresy '"oba"ne .'"oba" unicast address/ - widoczne wcałym internecie% są odpowiednikami adresów pub"icznychstosowanychJ w 2 Do adresów te'o typu na"e!ąadresy niewymienione w poprzednich punktach


D"a protokołu 2 ; zostały wprowadzone specja"ne kody protokołu 2*( ; >yp Bod komunikatu Hazwa

komunikatuWunkcja 2

3 < - brak dro'i do urządzenia doce"owe'o3 - komunikacja z siecią doce"ową zabronionaprzez

*e"nieosią'a"ny

Sy'na"izacjabł$du

przezadministratora

P - adres nieosią'a"ny

- port nieosią'a"ny@ Hieu!ywane - warto)ć < :a du!y

pakietSy'na"izacja

bł$duP < - upłynął czas na przesłanie data'ramu do hosta

doce"owe'o3 - upłynął czas na skomp"etowanie data'ramu na

ho)ciedoce"owym

rzekroczenie

czasu

Sy'na"izacjabł$du

< - bł$dne po"e na'łówka3 - nieznany typ Unast$pne'o na'łówka&@ - nieznana opcja protokołu 2 ;

rob"em zparametrem

Sy'na"izacjabł$du J

8dresowanie w sieciach,arstwa sieciowa - 2 ••D"a protokołu 2 ; zostały wprowadzone specja"ne kody protokołu2*( ;

3@[ Hieu!ywane - warto)ć <

ądanie echa 2n#ormacyjna

[

3@4

3P

P

3P

3P53P;

3P6

y )

Hieu!ywany - warto)ć <






7dpowiedA na echo 2n#ormacyjnaoszukiwanie routera 2n#ormacyjna

7'łoszenie routera 2n#ormacyjnaoszukiwanie adresu 2n#ormacyjna

7'łaszanie adresu 2n#ormacyjnarzekierowame 2n#ormacyjna

Rłówne ró!nice mi$dzy komunikatami 2*( i 2*( ;Q, przypadku protokołu 2*( komunikaty o bł$dach i komunikaty in#ormacyjne niemają wyraAnie rozdzie"onych numerów kodów komunikatów% natomiast w J przypadkuprotokołu 2*( ; kody o bł$dach mają kody mniejsze ni! 3@[% uJtomiast kodyin#ormacyjne mają kody wi$ksze "ub równe 3@[

8dresowanie w sieciach QQQQ,arstwa sieciowa - 2 ••

=edną z przydatnych cech posiadanych przez protokół 2 ; jest je'o umiej$tno)ć automatycznej konf'uracji

Specyfkacja protokołu 2 ; przewiduje P rodzaje autokonf'uracjiQ

• 8utokonf'uracja bezstanowa• 8utokonf'uracja stanowa• Bonf'uracja stanowo-bezstanowa

8dresowanie w sieciach,arstwa sieciowa - 2 ••3 8utokonf'uracja bezstanowa - konf'uracja adresu bazuje naotrzymaniu wiadomo)ci 9outer 8d ertisement .o'łoszenie routera/zawierającej specja"ne a'i .(ana'ed 8ddress *onf'uration W"a'soraz 7ther State#u" *onf'uration W"a's/ ustawione na warto)ć < orazco najmniej jedną opcj$ ref 2n#ormation 7ptions >aka bezstanowa



co najmniej jedną opcj$ ref 2n#ormation 7ptions >aka bezstanowakonf'uracja pozwa"a nast$pnie w$złom sieci na utworzenie ichwłasnych% routowa"nych '"oba"nie adresów% we współpracy z routerm2 ; :wyk"e w$zeł łączy swój [ "ub ; bitowy adres (8*% przypisanyprzez producenta sprz$tu% z przedrostkiem sieci pozyskanym odroutera Ba!dy host mo!e domy)"nie automatycznie konf'urowaćadres do "oka"ne'o u!ytku wykorzystując tzw Hei'hbor Disco ery.odkrywanie sąsiada/

@ 8utokonf'uracja stanowa - konf'uracja adresu bazuje naotrzymaniu adresu i innych opcji słu!ących do konf'uracji protokołustanowej konf'uracji adresu takie'o jak D1* ; 1ost u!ywakonf'uracji stanowej adresu% 'dy otrzymuje wiadomo)ć 9outer8d ertisement (essa'e bez opcji prefksu W"a'i (ana'ed 8ddress*onf'uration W"a's "ub 7ther State#u" *onf'uration W"a's są

ustawione na warto)ć 3

8dresowanie w sieciach QQQQ• • G

,arstwa sieciowa - 2 ••P 8utokonf'uracja stanowo-bezstanowa - konf'uracja adresubazuje na otrzymaniu wiadomo)ci 9outer 8d ertisement.o'łoszenie routera/ zawierającej opcje ref 2n#ormation 7ptionsi specja"ne a'i (ana'ed 8ddress *onf'uration W"a's oraz 7ther



i specja"ne a'i .(ana'ed 8ddress *onf'uration W"a's oraz 7therState#u" *onf'uration W"a's/ ustawione na warto)ć 3 rocedura

wykorzystująca Hei'hbor Disco ery .odkrywanie sąsiada/ i jednocze)nie posiłkująca si$ protokołem D1* ; Hajcz$)ciej wkombinowanej stanowo-bezstanowej autokonf'uracji host samkonf'uruje sam adres 2 ;% natomiast pozostałe parametrykonf'uracyjne sieci pobierane są z serwera DW2* ;

8dresowanie w sieciach •QQQ,arstwa sieciowa - 2 ••

8utokonf'uracja adresu składa si$ z nast$pujących stanówQ

• ,st$pny .>entati e/ - host weryfkuje unika"no)ć adresu% abyzapobiec zdup"ikowaniu adresu w sieci ,$zeł b$dący w staniewst$pnym nie mo!e otrzymywać pakietów danych skierowanych naadres wst$pny% a"e mo!e otrzymywać oraz przetwarzać tzw (u"ticast



Hei'hbor 8d ertisement (essa'es .mu"ticastowe wiadomo)ciobwieszczania sąsiadom/% które otrzymuje w odpowiedzi na wysłanietzw Hei'hbor So"icitation (essa'e .wiadomo)ć namawiająca sąsiadów/podczas standardowej producedury wykrywania zdup"ikowane'o adresu• re#erowany . re#erred/ - po sprawdzeniu i potwierdzeniu unika"no)ciadresu autokonf'uracja przechodzi w stan Upre#erowany& , tym staniepakiety mo'ą być odbierane i wysyłane przy u!yciu ustawione'oadresu

• ,a!ny .Oa"id/ - Stan Uwa!ny& trwa przez stan Upre#erowany& i stanUu"e'ający przedawnieniu& *zas w jakim adres znajduje si$ w stanachwst$pnym 2 wa!nym jest okre)"ona przez po"e Oa""d Ci#etime .dłu'o)ć i!ycia stanu Uwa!ny&/% które'o warto)ć musi być wi$ksza "ub równadłu'o)ci !ycia stanu Upre#erowany&

8dresowanie wsieciach,arstwa sieciowa - 2• 0"e'ający przedawnieniu .Deprecated/ - adres jest wcią! Uwa!ny&

a"e nie za"eca si$ 'o do u!ywania do nawiązywania nowychpołączeń 2stniejąca sesja komunikacyjna mo!e nada" korzystaćte'o adresu znajdujące'o si$ w stanie Deprecated ,$zeł mo!ewysyłać i otrzymywać wiadomo)ci typu unicast z i do adresuznajdujące'o si$ w stanie Deprecated



znajdujące o si$ w stanie Deprecated• Hiepoprawny .2n a"id/ - Ha adres nie mo!e być kierowany ruch

przez w$zły% a tak!e z takie'o adresu w$zły nie mo'ą odbieraćruchu 8dres wchodzi w ten stan% 'dy Oa"id Ci#etime wy'a)nieOa"id

>entati e re#erred Deprecated 2n a"idtime

re#erred Ci#etime

Oa"id Ci#etime5


Hajpopu"arniejsze metody współpracy protokołów 2 z 2 S toQ

• tune"owanie - zapewnia mo!"iwo)ć komunikacji sieci 2 S poprzezistniejącą in#rastruktur$ 2 7becnie du!a "iczba routerówrdzeniowych .core routers/ nie wspiera obsłu'i ruchu 2 S i d"ate'oniezb$dne jest tune"owanie D"ate'o ten rodzaj współpracy starej i



nowej wersji protokołu jest bardzo cz$sto wykorzystywany9ozró!niamy dwa podstawowe typy tune"iQ statyczne .konf'urowaneprzez administratora pomi$dzy dwoma ruterami 2 S / i dynamiczne -zestawiane automatycznie na !ądanie ap"ikacji

8dresowanie w sieciach,arstwa sieciowa - 2Dua" stack - w$zły posiadają zarówno imp"ementacje protokołu 2

jak i nowe'o 2 S Bomputery i rutery mo'ą dzi$ki temu przetwarzaćoba typy ruchu u!ywając adresów 2 do komunikacji z serwerami2 i adresów w wersji S do obsłu'i połączeń wychodzących doinnych sieci 2 S 2stotną wadą te'o rozwiązania jest to% i! sieci te niek $ k b d %



ska"ują si$ w związku z zapotrzebowaniem na adresy 2 % natomiastmo!na ten mechanizm stosować w sieciach ju! posiadającychin#rastruktur$ 2 (o!na zmniejszyć zapotrzebowanie na adresy2 poprzez wprowadzenie modyfkacji pozwa"ającej nae#ektywniejsze u!ycie pu"i adresów 2 w oparciu o serwer D1* %który dynamicznie przydzie"a adres 2 na czas trwania połączenia8dres ten zwa"niany jest po wykorzystaniu i mo!e być przydzie"ony do

inne'o połączenia


• H8>- > .an' Het,ork 8ddress >rans"ator - rotoco" >rans"ator/- rozszerza #unkcjona"no)ć standardowe'o H8> o #unkcj$ tłumaczeniemi$dzy protokołami w wersji i S , odró!nieniu od znane'o z 2rozwiązania H8>% które umo!"iwiało zmian$ jedynie adresów "ubEinumerów portów w na'łówkach trans"owanych pakietów% mechanizmH8> > pozwa"a na tłumaczenie protokołów wy!szych warstw takich jak

• •• ••



H8>- > pozwa a na tłumaczenie protokołów wy!szych warstw takich jaknp >* i 0D odpowiednio interpretując na'łówki i po"e danychpakietów 2 >rans"acja jest dwukierunkowa i mo!e być zainicjowanaprzez w$zeł u!ywający dowo"nej wersji protokołu 2 % co wi$cej sam #akttrans"acji połączenia jest niewidoczny d"a komunikujących si$ stron

>rans"acja jest zestawiana przez wymian$ zapytań DHS% etap tenwyma'a obecno)ci specja"ne'o trans"atora d"a pakietów DHS .DHS8p"ication-Cayer Rateway/ w standardowym procesie trans"acji H8>- >U


2 Sec - zbiór protokołów słu!ących imp"ementacji bezpiecznych połączeńoraz wymiany k"uczy szy#rowania pomi$dzy komputerami rotokoływchodzące w skład architektury 2 sec słu!ą do bezpieczne'o przesyłaniaprzez sieć pakietów 2 Działają one na zasadzie kapsułkowania% tjory'ina"ny .zabezpieczany/ pakiet 2 jest szy#rowany% otrzymuje nowyna'łówek protokołu 2 sec i w takiej #ormie jest przesyłany przez sieć



a ówe p oto o u sec w ta ej o e jest p esy a y p e s ećrotokół 2 Sec jest zestawem standardów internetowych% które u!ywają

usłu' krypto'rafcznych% o#erując nast$pujące #unkcjeQ• ou#no)ć - ruch 2 Sec jest szy#rowany rzechwycone'o ruchu 2 Sec niemo!na odcy#rować bez k"ucza szy#rowania

• 0wierzyte"nianie - ruch 2 Sec jest podpisany cy#rowo za pomocąwspó"ne'o k"ucza szy#rowania% dzi$ki czemu adresat mo!esprawdzić% czy dane zostały przesłane przez okre)"one'o partnera2 Sec

• 2nte'ra"no)ć danych - ruch 2 Sec zawiera krypto'rafczną sum$kontro"ną utworzoną przy u!yciu k"ucza szy#rowania 8dresat mo!esprawdzić% czy pakiet nie został zmodyfkowany podczasprzesyłania J



Oirtua" ri ate Het,ork

2stnieją dwa 'łówne rodzaje sieci O HQ- Site-to-Site ."okacja-"okacja/Q komunikacja dwóch sieci "oka"nych przez2nternet ołączenia O H typu "okacja-"okacja .nazywane równie!połączeniami O H typu router-router/ umo!"iwiają or'anizacjomnawiązywanie połączeń trasowanych mi$dzy biurami "ub z innymi



or'anizacjami przez sieć pub"iczną przy zachowaniu bezpieczeństwa

komunikacji- *"ient-to-Site zwane te! O H dost$pu zda"ne'o% czy"i dołączenieod"e'łe'o k"ienta do sieci "oka"nej ołączenia O H dost$pu zda"ne'oumo!"iwiają u!ytkownikom pracującym w domu "ub poza biuremuzyskiwanie dost$pu do serwera w sieci prywatnej przy u!yciuin#rastruktury udost$pnionej przez sieć pub"iczną% taką jak 2nternet :punktu widzenia u!ytkownika połączenie O H to połączenie typu punkt-punkt mi$dzy komputerem .k"ientem sieci O H/ a serwerem or'anizacji

>yp in#rastruktury sieci udost$pnionej "ub pub"icznej nie J jest istotny%poniewa! dane są przesyłane przy u!yciu sieci O H podobnie jak wprzypadku dedykowane'o łącza prywatne'o

Oirtua" ri ate Hetwork

2stnieją dwa 'łówne rodzaje sieci O HQ

- Site-to-Site ."okacja-"okacja/Q komunikacja dwóch sieci "oka"nych przez2nternet ołączenia O H typu "okacja-"okacja .nazywane równie!połączeniami O H typu router-router/ umo!"iwiają or'anizacjomnawiązywanie połączeń trasowanych mi$dzy biurami "ub z innymi

' i j i i ć b"i h i b i ń



or'anizacjami przez sieć pub"iczną przy zachowaniu bezpieczeństwakomunikacji- *"ient-to-Site zwane te! O H dost$pu zda"ne'o% czy"i dołączenieod"e'łe'o k"ienta do sieci "oka"nej ołączenia O H dost$pu zda"ne'oumo!"iwiają u!ytkownikom pracującym w domu "ub poza biuremuzyskiwanie dost$pu do serwera w sieci prywatnej przy u!yciuin#rastruktury udost$pnionej przez sieć pub"iczną% taką jak 2nternet :

punktu widzenia u!ytkownika połączenie O H to połączenie typu punkt-punkt mi$dzy komputerem .k"ientem sieci O H/ a serwerem or'anizacji >yp in#rastruktury sieci udost$pnionej "ub pub"icznej nie J jest istotny%poniewa! dane są przesyłane przy u!yciu sieci O H podobnie jak wprzypadku dedykowane'o łącza prywatne'o

>rasowanie .9outin'/

9outin'Etrasowanie jest mechanizmem wyznaczania trasy i przesyłania

pakietów danych w sieciach komputerowych% od stacj nadawczej dostacji odbiorczej 9outin' wyst$puje w przypadku% 'dy wyst$pują conajmniej dwie odr$bne sieci fzyczne połączone ze sobą za pomocąroutera0r d eniem odpo ied i "n m tr so nie jest c e)niej om i n



0rządzeniem odpowiedzia"nym za trasowanie jest wcze)niej omawianyrouter

>rasowanie umo!"iwia dotarcie danych z jednej sieci "oka"nej do innejsieci "oka"nej% a trasa mo!e prowadzić przez wie"e odda"onych od siebiesieci po)rednich:a routin' odpowiedzia"na jest trzecia warstwa mode"u 7S2 .warstwasieciowa/,yznaczona trasa powinna być optyma"na% czy"i najszybsza i

jednocze)nie 'warantująca% i! wszystkie pakiety dotrą do ce"u


9outin'Etrasowanie jest mechanizmem wyznaczania trasy i przesyłania

pakietów danych w sieciach komputerowych% od stacj nadawczej dostacji odbiorczej 9outin' wyst$puje w przypadku% 'dy wyst$pują conajmniej dwie odr$bne sieci fzyczne połączone ze sobą za pomocąroutera0rządzeniem odpowiedzia"nym za trasowanie jest wcze)niej omawiany



0rządzeniem odpowiedzia nym za trasowanie jest wcze)niej omawianyrouter

>rasowanie umo!"iwia dotarcie danych z jednej sieci "oka"nej do innejsieci "oka"nej% a trasa mo!e prowadzić przez wie"e odda"onych od siebiesieci po)rednich:a routin' odpowiedzia"na jest trzecia warstwa mode"u 7S2 .warstwasieciowa/,yznaczona trasa powinna być optyma"na% czy"i najszybsza i

jednocze)nie 'warantująca% i! wszystkie pakiety dotrą do ce"u


>rasowanie składa si$ z trzech etapówQ• 1ost podczas wysyłania pakietów decyduje% czy dostarczyć jebezpo)rednio do adresata .'dy znajduje si$ on wewnątrz sieci"oka"nej/% czy te! przesłać je do routera• 9outer przy przekazywaniu pakietu da"ej zawsze obni!a o jeden



warto)ci >>C =e)"i data'ram trafający do routera ma warto)ć po"a >>C

równą 3% to zostaje on utracony% nie jest przesyłany da"ej% a dopierwotne'o nadawcy router odsyła data'ram 2*( zawierający kod >>C I ceeded• , ostatniej #azie router decyduje% czy przesłać pakiety

bezpo)rednio do adresata% czy do ko"ejne'o routera po)redniczące'o =e)"i routerów% do których mo!e wysłać pakiet jest ki"ka% to routerpodejmuje decyzj$ do które'o z nich ma trafć pakiet J

>rasowanie .9outin'/ >ab"ica routin'u

4

>abe"aE>ab"ica trasowania - w protokołach trasowania sieci jest to spiswskazujący% przez które sąsiadujące z routerem w$zły sieci pakietb$dzie przesyłany do w$złów odda"onych >ab"ica trasowania jesttworzona i przechowywana nieza"e!nie przez ka!dy router , sieciachroz"e'łych dane przesyłane są z jedne'o w$zła do wybrane'o dru'ie'ow$zła% a nie trafają on do wszystkich sąsiadujących w$złów Dane



w$zła% a nie trafają on do wszystkich sąsiadujących w$złów Daneprzesyłane do odda"onych w$złów po drodze napotykają na wie"ew$złów po)redniczących% mo'ą te! być transmitowane wie"oma ró!nymitrasami9outer jest jednym z tych w$złów% które'o zadaniem jest przesłaniedanych optyma"ną trasą Do kierowania danych do odpowiednichw$złów routery u!ywają tab"icy trasowania% zawierającej in#ormacje o

sąsiadujących routerach i sieciach "oka"nych Słu!y ona do wyszukaniaoptyma"nej dro'i od obecne'o poło!enia pakietu do inne'o miejsca wsieci

>rasowanie .9outin'/ >ab"ica routin'uHajwa!niejsze in#ormacje zawarte w tab"icy toQ• adresy sąsiednich routerów• adresy sieci doce"owychDodatkowo w tab"icy mo'ą zna"eAć in#ormacje oQ• cało)ciowym koszcie .tzw metryce/ wysłania pakietu daną



) y y y p ątrasą

• nazwy "ub adresy inter#ejsów sieciowych% przez które danypakiet jest kierowany do sieci

• a'i opisujące wła)ciwo)ci danej )cie!ki .1 - )cie!ka dokonkretne'o komputera% a nie np do ko"ejne'o routera% 0)cie!ka jest dro!na i działa bez prob"emów/

• Cicznik okre)"ający czas% jaki upłynął od ostatnie'ouaktua"nienia in#ormacji o trasie

• przyporządkowania adresów dotyczące jedne'o hopu.przeskoku mi$dzy ko"ejnymi urządzeniami/

>rasowanie .9outin'/ QQQ >ab"ica routin'u FF >ab"ica trasowania mo!e być statyczna "ub dynamiczna .nazywanate! wypełnianą statycznie "ub dynamicznie/% a wybór konkretne'orozwiązania za"e!y to od postawionych wyma'ań Statyczna tab"icatrasowania musi być aktua"izowana r$cznie przez administratorasieci% dynamiczna natomiast jest aktua"izowana automatycznie przezopro'ramowanie sieciowe



opro ramowanie sieciowe

Statyczna tab"ica trasowania .routin' statyczny/ - =est to najprostszametoda budowania 2n#ormacji o topo"o'ii >rasy są r$czniedefniowane przez administratora sieci 7kre)"ając tras$administrator podaje adres sieci doce"owej% nazw$ 2nter#ejsu przezktóry pakiet ma zostać wysłany 2 adres 2 ko"ejne'o routeraznajdujące'o si$ na trasie

,ady routin'u statyczne'oQ• 9outin' statyczny wyma'a od administratora spore'o nakładu

pracy początkowej #azie konf'uracji sieci i wypełnieniu tab"icydanymi

• Hie jest w stanie rea'ować na awarie poszcze'ó"nych tras

>rasowanie .9outin'/ QQQQ >ab"ica routin'u ••:a"ety routin'u statyczne'oQ• 9outer przesyła pakiety przez z 'óry usta"one inter#ejsy bez

konieczno)ci ka!dorazowe'o ob"iczania tras na nowo :mniejsza toobcią!enie pami$ci i procesora

• ,pisane r$cznie w tab"icy routin'u dane nie są nara!one nade#ormacj$ spowodowaną zanikiem działania dynamiczne'o routin'u



de#ormacj$ spowodowaną zanikiem działania dynamiczne o routin u

na routerach sąsiednich• Hie ma potrzeby rozsyłania pakietów roz'łoszeniowych protokołuroutin'u dynamiczne'o% co zmniejsza obcią!enie sieci i zaj$to)ćpasma

• Dobre rozwiązanie d"a małych sieci% poniewa! nie ma potrzebyposiadania zaawansowanych 2 rozbudowanych sprz$towo routerów

• 9outin' statyczny zapewnia konf'uracj$ tras domy)"nych% zwanychbramkami ostatniej szansy .Rateway o# the Cast 9esort/ =e!e"i routeruzna% i! !adna pozycja w tab"icy routin'u nie odpowiadaposzukiwanemu adresowi sieci doce"owej% korzysta ze statyczne'owpisu% który spowoduje odesłanie pakietu w inne miejsce sieci

>rasowanie .9outin'/ QQQQ >ab"ica routin'u ••9outin' dynamiczny charakteryzuje si$ tym% i! routery samodzie"niezbierają in#ormacje i aktua"izują wpisy w tab"icy routin'u 9outin'dynamiczny dobrze sprawdza si$ w du!ych sieciach% w których zmianysieci nast$pują praktycznie cią'"e% a w których statyczne systemy niemo'ą odpowiednio automatycznie rea'ować na takie zmiany =est topowodem% d"a które'o wi$kszo)ć obecnie stosowanych a"'orytmów



trasowania to a"'orytmy dynamiczne% dostosowujące si$ do zmiennychwarunków wyst$pujących w sieci% na drodze ana"izy aktua"izującychkomunikatów trasowania , wypadku% 'dy aktua"izujący komunikattrasowania wskazuje% !e w sieci wystąpiły zmiany% opro'ramowanietrasujące ponownie ob"icza trasy i wysyła do routerów nowe komunikatyaktua"izujące , )"ad za tym komunikaty% przenikając przez sieć%

stymu"ują routery do uruchomienia a"'orytmów trasowania i zmieniająich tab"ice trasowania

>rasowanie .9outin'/ >ab"ica routin'u

7pis Doce"owy adressieciowy = (etryk

a

>rasa domy)"na o o o o o o o o 3< < < 3 3< << 3;4 P<

Sieć zwrotna 3@6 < < < @55 < < < 3@6 < < 3 3@6 < < 3 3Sieć "oka"na 3< < < < @55 < < < 3< < < 3;

4

3< < < 3;

4P<

Coka"ny adres2 3< < < 3;4 @55 @55 @55 @5

5 3@6 < < 3 3@6 < < 3 P<8dresy

mu"tiemisji @@ < < < @ < < < < 3< < < 3;4

3< < < 3;4 P<

8dres emisji• •

@55 @55 @55 @55

@55 @55 @55 @55

3< < < 3;4

3< < < 3;4 3

o'raniczonej

>rasowanie .9outin'/ QQQQrotokoły trasowania ••odział protokołów trasowaniaQ:e wz'"$du na charakter wymienianych in#ormacjiQ

• protokoły wektora od"e'ło)ci• protokoły stanu łącza• hybrydowe:e wz'"$du na obszary zastosowańQ



:e wz $du na obszary zastosowańQ• rotokoły wewn$trzne• protokoły zewn$trzne

rotokoły trasowania dynamiczne'o są wykorzystywane przezroutery do pełnienia trzech podstawowych #unkcjiQ

• wyszukiwania nowych tras• przekazywania do innych routerów in#ormacji o zna"ezionychtrasach• przesyłania pakietów za pomocą routerów

>rasowanie .9outin'/rotokoły trasowania ••rotokoły wewn$trzne i zewn$trzneHie jest mo!"iwe% aby ka!dy router przechowywał in#ormacje ostrukturze całej sieci '"oba"nej Hiezb$dna jest autonomiaadministracyjna poszcze'ó"nych or'anizacji mających swoje sieci9ozwiązaniem jest or'anizowanie routerów za pomocą tzw systemówautonomicznych% czy"i 'rupy sieci i routerów pod wspó"ną



y y py p p ą

administracją .mo'ą to być np korporacje% ucze"nie/ 9outerywewnątrz systemu autonomiczne'o dowo"nie zarządzają trasami ,ka!dym systemie autonomicznym wybierany jest router "ub 'ruparouterów przeznaczona do komunikacji z innymi systemamiautonomicznymi 7dpowiadają one za przekazywanie in#ormacji oosią'a"no)ci sieci wewnątrz systemu w którym si$ znajdują% do innych

systemów 9outery odpowiedzia"ne za komunikacj$ z innymisystemami autonomicznymi nazywane są routerami zewn$trznymia"bo brze'owymi .e terior 'ateways/ i wykorzystują protokołyzewn$trzne .IR - I terior Rateway rotoco"s/ 9outery działającewewnątrz systemu nazywane są wewn$trznymi .interior 'ateways/ iwykorzystują protokoły wewn$trzne .2R - 2nterior Rateway rotoco"s/%np • 92 % =1ICC7 "ub 7S W

>rasowanie .9outin'/(iary trasowania

(iary trasowania opisują w jaki sposób a"'orytmy trasowania decydują

o tym% !e trasa jest traktowana jako optyma"na ,yró!nia si$nast$pujące miary trasowaniaQdłu'o)ć )cie!kiniezawodno)ć

= E

opóAnieniek )ć



szeroko)ć pasmaobcią!enie kosztkomunikacji



>rasowanie .9outin'/ QQQQ(iary trasowania ••

7póAnienie trasowania oznacza czas potrzebny do przesłaniapakietu od stacji nadawczej do stacji odbiorczej w intersieciSzeroko)ć pasma odnosi si$ do dost$pnej pojemno)ci ruchu wokre)"onym łączu7bcią!enie to stopień zaj$to)ci zasobu sieciowe'o% np routera7bcią!enie za"e!y od wie"u czynników% np stopnia wykorzystania



procesora czy "iczby pakietów przetwarzanych w czasie jednejsekundyBoszt komunikacji jest wa!ną miarą trasowania% przede wszystkimd"ate'o% !e niektóre frmy nie dbają o wydajno)ć Hawet wtedy% 'dyopóAnienia są du!e% przesyłają pakiety przez własne "inie zamiastkorzystać z sieci pub"icznych% za które si$ płaci ty"ko w czasie ichu!ywania

3

>rasowanie .9outin'/(iary trasowania FF

7póAnienie trasowania oznacza czas potrzebny do przesłaniapakietu od stacji nadawczej do stacji odbiorczej w intersieciSzeroko)ć pasma odnosi si$ do dost$pnej pojemno)ci ruchu wokre)"onym łączu7bcią!enie to stopień zaj$to)ci zasobu sieciowe'o% np routera7bcią!enie za"e!y od wie"u czynników% np stopnia wykorzystania



procesora czy "iczby pakietów przetwarzanych w czasie jednejsekundyBoszt komunikacji jest wa!ną miarą trasowania% przede wszystkimd"ate'o% !e niektóre frmy nie dbają o wydajno)ć Hawet wtedy% 'dyopóAnienia są du!e% przesyłają pakiety przez własne "inie zamiastkorzystać z sieci pub"icznych% za które si$ płaci ty"ko w czasie ichu!ywania

>rasowanie .9outin'/ QQQQ(iary trasowania FF(iary trasowania opisują w jaki sposób a"'orytmy trasowania

decydują o tym% !e trasa jest traktowana jako optyma"na ,yró!niasi$ nast$pujące miary trasowaniaQ• dłu'o)ć )cie!ki• niezawodno)ć• opóAnienie



• szeroko)ć pasma• obcią!enie• koszt komunikacji

pwsz kalisz: sieci komputerowe - wykłady (ocr)

Documents