quechua conchucos- south bible - new testament

561
MUSHOG TESTAMENTO El Nuevo Testamento de nuestro Señor Jesucristo en el quechua del Sur de Conchucos

Upload: holybibles

Post on 19-Jun-2015

128 views

Category:

Documents


7 download

TRANSCRIPT

Page 1: Quechua  conchucos- south bible - new testament

MUSHOG

TESTAMENTO

El Nuevo Testamentode nuestro Señor Jesucristo

en el quechua del Sur de Conchucos

Page 2: Quechua  conchucos- south bible - new testament

El Nuevo Testamentode nuestro Señor Jesucristo

en el quechua del Sur de Conchucos

Primera edición, 2002Segunda edición, 2008

Publicado por© La Liga Bíblica 2008

Usted es libre de copiar, distribuir y comunicarpúblicamente la obra bajo las condiciones siguientes:

· Reconocimiento. Debe reconocer los créditos dela Liga Bíblica (pero no de una manera quesugiera que tiene su apoyo o apoyan el uso quehace de su obra).

· No comercial. No puede utilizar esta obra paranes comerciales.

· Sin obras derivadas. No se puede alterar,transformar o generar una obra derivada apartir de esta obra.

Page 3: Quechua  conchucos- south bible - new testament

MUSHOG TESTAMENTO

· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 5San Marcos · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 75San Lucas · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 118San Juan · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 189Hechos · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 242Romanos · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 3091 Corintios · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 3402 Corintios · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 371Galatas · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 390Efesios · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 402Filipenses · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 412Colosenses · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 4191 Tesalonicenses · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 4262 Tesalonicenses · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 4331 Timoteo · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 4372 Timoteo · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 446Tito · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 452Filemon · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 456Hebreos · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 458Santiago · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 4811 Pedro · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 4892 Pedro · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 4981 Juan · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 5032 Juan · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 5113 Juan · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 513Judas · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 515Apocalipsis · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 518Mushog Testamentuchö

· · · · · · · · · · · · · 551

Page 4: Quechua  conchucos- south bible - new testament
Page 5: Quechua  conchucos- south bible - new testament

5

a 1.1 Ayllu ninanga “castan miragcunapita aywaragnincuna” ninanmi. TsaynömiJesucristupis Abrahampa y Davidpa aylluncunapita cargan.

Jesucristo Abrahampaayllun cangan(Lucas 3.23-38)

1 1Jesucristoga yurishga rey*Davidpa ayllun aywaragpitam.

Davidnam cashga *Abrahampaayllunpita aywarag. Cay runacunamcayashga Abrahampa y Davidpaaylluncuna.a

2 Abrahampa tsurinmi cargan Isaac.Isaacpa tsurinmi cargan Jacob.Jacobpa tsurinmi cargan Juda y maswaquin waugincuna.

3 Judapa tsurincunam cayarganFareswan Zara. Paycunapamamanmi cargan Tamar.

Farespa tsurinmi cargan Esrom.Esrompa tsurinmi Aram.

4 Arampa tsurinmi Aminadab.

SAN MATEO

Jesucristupä gellganganMateum cay libruta gellgargan. Jucag jutinmi cargan Levi. Payga Israel runa

carpis Roma nacionpä impuestu cobracogmi cargan. Tsaypitam Mateutaga Jesusacrargan apostolnin cananpä. Jesuswan purirmi rurangancunata ricargan ywillacungancunata wiyargan. Tsaymi cay libruta Mateo gellgargan Tayta Dioscachamungan salvacog canganta musyanantsicpä. Mateupä masta musyanayquipäliyinqui Mateo 9.9-13; Marcos 2.13-17; Lucas 5.27-32.Cay libruchöga Mateo tantiyatsimantsic Señor Jesus ima castapita yuringantam

(1.1-17), yuricuptin Egiptuman Josewan Maria apayangantam (1.18-pita 2.23-yag),y Jesus Galileachö yachatsicur gallaycungantam (capïtulu 3-pita 4-yag).Tsaynömi Mateo tantiyatsimantsic Señor Jesus runacunata jircanchö

yachatsingancunata (capïtulu 5-pita 7-yag). Jesus imaycatapis Tayta Diosmunangancunatam runacunata yachatsirgan, geshyagcunatam allïtsirgan,supaycunata runacunapitam gargurgan, y imayca milagrutapis rurarganmi(capïtulu 8-pita 18-yag).Israel autoridäcuna wanutsiyänanpä cagta musyarpis Jesusga Jerusalenman

aywarganmi nänicunachöpis runacunata yachatsirnin (capïtulu 19-pita 23-yag).Jerusalenchöpis willacurganmi manarä ciëlupita cutimuptin imacunapis päsananpäcagta (capïtulu 24-pita 25-yag).Tsaynömi Mateo tantiyatsimantsic Señor Jesus wanunganpita cawarimushga

canganta (capïtulu 26-pita 28-yag).

Page 6: Quechua  conchucos- south bible - new testament

6

b 1.21 Jesus jutega “salvacog runa” ninanmi.

Aminadabpa tsurinmi Nahason.Nahasonpa tsurinmi Salmon.

5 Salmonpa tsurinmi cargan Booz.Boozpa mamannam cargan Rahab.

Boozpa tsurinmi cargan Obed.Obedpa mamannam cargan Rut.

Obedpa tsurinmi cargan Jese.6 Jesepa tsurinnam cargan rey David.

Rey Davidpa tsurinmi carganSalomon. Salomonga yurirganUriaspa viüdanchömi.

7 Salomonpa tsurinmi cargan Roboam.Roboampa tsurinmi Abias.Abiaspa tsurinmi Asa.

8 Asapa tsurinmi Josafat.Josafatpa tsurinmi Joram.Jorampa tsurinmi Uzias.

9 Uziaspa tsurinmi Jotam.Jotampa tsurinmi Acaz.Acazpa tsurinmi Ezequias.

10 Ezequiaspa tsurinmi Manases.Manasespa tsurinmi Amon.Amonpa tsurinmi Josias.

11 Josiaspa tsurinmi cargan Jeconias ymas waquin waugincuna.

Jeconias yuringan witsancunam*Israel runacunata Babiloniasoldäducuna prësu tsariscärirapayargan Babilonia nacionman.

12 Tsaychönam Jeconiaspa tsurinSalatiel yurirgan.

Salatielpa tsurinmi cargan Zorobabel.13 Zorobabelpa tsurinmi Abiud.Abiudpa tsurinmi Eliaquim.Eliaquimpa tsurinmi Azor.

14 Azorpa tsurinmi Sadoc.Sadocpa tsurinmi Aquim.Aquimpa tsurinmi Eliud.

15 Eliudpa tsurinmi Eleazar.Eleazarpa tsurinmi Matan.Matanpa tsurinmi Jacob.

16 Jacobpa tsurinnam cargan Mariaparunan Jose. Y Mariapa wawanmicashga Jesus, Tayta Dioscachamungan salvamagllantsic.

17Tsaynömi ari Abraham cawanganwitsanpita hasta David yuringanyagchunca chuscu (14) runacunaräcayashga Abrahampa ayllunaywaragcuna. Tsaynöllam Davidcawangan witsanpitapis Israelrunacunata Babiloniaman apayanganwitsanyag chunca chuscu runacunaräcayashga Davidpa ayllun aywaragcuna.Tsaynöllam Babiloniaman apayanganwitsanpitapis Jesucristo yuringanyagchunca chuscu runacunarä cayashgatsay aywaraglla.

Jesucristo yuringan(Lucas 2.1-7)

18Salvamagnintsic Jesucristo caynömiyurirgan. Mariawan Jose täyänanpänawillanacushga caycarpis manamjuntacäyarganrätsoga. Tsaynöcaycaptinpis *Espiritu Santupamunayninwanmi Mariaga geshyagricacurgan. 19Geshyagna ricacuptinJosega llänu runa carmi Mariapäimatapis parlargantsu. Payga manaquejacuyllapam jagiriyta munargan.20Tsaynö jagiriyta munaycaptinmi TaytaDiospa *angelnin Joseta suëñuyninchönirgan: “Unay rey Davidpa castan Jose,Mariaga manam ima runawanpistincucashgarätsu geshyag ricacunanpä,sinöga Espiritu Santupa munayninwanmigeshyag ricacushga. Tsaynö caycaptingamana ajayllapa Mariata goricuy. 21Ollguwamratam Maria geshyacunga. Paypajutinmi canga Jesus, runacunata jutsaruraynincunapita perdonar salvananpäcaptinmi” nir.b

1

Page 7: Quechua  conchucos- south bible - new testament

7

22Tsaycuna päsanan captinmi TaytaDiospa willacognin *profëta caynögellgargan:

23 “Jipashmi, virgenllarä caycar,geshyacunga ollgu wamrata.

Tsay wamrapämi niyanga ‘Emanuel’canganta.

Emanuel ninanga ‘Diosnintsicnogantsicwan caycan’ninanmi”.

24Tsaypita Jose punuycangantariccharcamurnam angel ningannöMariata ädisirpis goricurgan. 25MariagaJosewan taycarpis manampunuyargantsu. Wawan yuriycuptinnamJosega nirgan: “Jesusmi jutinga canga”nir.

Estrëllacuna estudiag runacunaBelenman Jesusta adorag

chäyangan

2 1Israel nacionchö *Herodes reycaycangan witsanmi Judea

provinciapa Belen marcanchö Jesusyurirgan. YurisquiptinnamJerusalenman chäyargan juclänacionpita musyag estrëlla estudiagrunacuna caynö tapupacurnin: 2“Israelrunacunapa mandagnin rey cananpällullu yureg ¿maychötä caycan? Rupayyargamunan cag lädupita estrëllayargamogta ricashga carmi shayämurgöpayman adoragnin” nir.3Tsayta wiyaycurga rey Herodes

chiquicurninmi yarpachacurgan payllarey cacuyta munar. TsaynöllamJerusalenchö tag runacunapis pasaypamantsariyargan caynö nir: “Cananga¿imanörä cashun Herodeswan?” nirnin.4Tsaynam Herodesga mandag*sacerdöticunata y *Moises gellganganley yachatsicogcunata gayaycatsimurtapurgan: “¿Maychötä

salvacogniquicuna Cristo yurinancargan?” nir.5Paycunanam niyargan: “Judea

provinciapa Belen marcanchöyurinanpämi Tayta Diospa willacogninprofëta gellgargan caynö:

6 ‘Belenchömi Israel runacunapamandacognin rey yuringa

Judea provinciachö jatusagmarcacunapita tsay marcatacshalla caycaptinpis’ nir”.

7Tsayta wiyaycurnam Herodesgapacayllapa gayatsirgan tsay estrëllaestudiagcunata. Paycuna chaycuyaptinmitapurgan yargamog estrëllata imaypitanaricayangantapis. 8Imaypitaricayangantapis willayaptinnam Herodesnirgan: “Belenman aywar tsay wamrataashiyämuy. Tarirninga willayämanquinogapis adoragnin aywanäpä” nir.9Tsaynö rey Herodeswan parlar

usharirnam estrëlla estudiag runacunaaywayargan. Aywaycäyaptinnam tsayricayangan estrëllapis ñöpancunallataBelenman aywargan wamra caycanganwayiman chäyanganyag.Chaycuyaptinnam tsay pushag estrëllapärasquirgan wayi janan derëchachö.10Tsay wayi jananchöna pärasquegtaricärirnam itsanga estrëlla estudiagcunafeyupa cushicuyargan. 11Tsaymi tsaywayiman yaycurirnin tariyargan llulluJesus maman Mariawan caycagta.Tsaychö ricaycurnam ñöpanmangonguricuycur llulluta adorayargan.Nircurnam apayangancunatachurapäyargan öruta, *inciensiuta, y“*mirra” ningan perjümita. 12Tsaynampaycunata Tayta Diossuëñuynincunachö parlapargan Herodescagman manana cutiyänanpä. Tsaynöwillashgana carmi juclä nänipanamarcancunaman cuticuyargan.

1 2

Page 8: Quechua  conchucos- south bible - new testament

8

Egipto nacionman JesustaJose geshpitsingan

13Estrëlla estudiag runacunamarcancunaman cuticuyaptinnamJoseta suëñuyninchö Tayta Diospaangelnin nirgan: “Rey Herodesmillulluta wanutsinanpä ashitsinga.Canantä ras sharcur Jesusta mamantintaEgiptuman geshpitsiy cutimunayquipäwillangäyag” nir.14Tsaynö niptinmi Josega pagas

ricchacarcamur Jesusta mamantintapusharcur Egiptuman aywacurgan.15Tsaychömi paycuna täcuyarganHerodes wanunganyag. Tsaynö päsanancaptinmi Tayta Dios unay tantiyatsirganwillacognin profëtata. Tsay profëtamgellgargan caynö: “Egiptupitamgayamurgä wamräta” nir.

Herodes mandaptin Belenchöwamracunata wanutsiyangan

16Estrëlla estudiag runacuna Jesusmaychö cangantapis willag manacutiyaptinnam rey Herodesga pasaypaajargan. Tsaynö ajarnam Jesustawanutsiyta munar soldäduncunatacachargan Belen marcachö y ñöpanquinran marcacunapitapis ollguwamracunata wanutsiyänanpä. Estrëllaestudiag runacuna imaypitana estrëllataricayanganta willapäyashga captinmiHerodes tantiyacurgan Jesus juc oishcay watayogna canganta. Tsaymiwamracunata wanutsiyarganyurishgapita ishcay watayogyag.17Tsaycuna päsaptinmi Tayta Diospaunay willacognin profëta Jeremiasgellgangan cumplicargan. Paymi caynögellgargan:

18

llapancunapis pasaypallaquicurnin wagaycäyan.

Wawancuna ushacäyaptinmishogayaptinpis mananapäraypa Raquel wagaycan”.

Egiptupita JesustaJose cutitsimungan

19Tsaypitaga Egiptuchö Josecaycällaptinrämi rey Herodeswanusquirgan. Tsaynam suëñuyninchöTayta Diospa angelnin Joseta nirgan:20“Jose, cananga mamantinta Jesustapushacurcur Israelman cuticuy. Jesustawanutsiyta munagcunawanuyashganam” nir.21Angel tsaynö niptinmi jinan öra

Josega Israelman cuticurganmamantinta wamrata pushacurcur.22Tsaynö cutirnam Jose mayasquirganJudea provinciachö Herodespa tsurinArquelauna troquinchö reycaycanganta. Tsaynam Josemantsarirgan Judeaman cutiyta. Tsaynömantsariptinmi Tayta Diossuëñuyninchö nirgan Judeamanaywananpa rantin Galileaprovinciamanna aywacunanpä.23Galilea provinciaman chaycurnamNazaret marcaman aywargan tsaychönatäcuyänanpä. Tsaycuna päsanancaptinmi Tayta Diospa unay willacogninprofëta caynö gellgargan: “SalvacoggaNazaret marcapita cangantam niyanga”nir.

Juan Bautista salvacogchämunanpäna willacungan

(Marcos 1.1-8; Lucas 3.1-9, 15-17;Juan 1.19-28)

3 1Señor Jesus yachatsicur manarägallaptinmi Juan Bautista Tayta

Diospa willacuyninta willacurgallaycurgan. Judea provincia quinrantsunyagcunapa puriptinmi runacunatsayman aywayargan willacunganta

2 3

Page 9: Quechua  conchucos- south bible - new testament

9

c 3.11 “Mana chasquicogcunataga in ernuman gaycunga” ninanpa rantinga grieguidiömachöga “ninawan bautizanga” nirmi gellgaraycan. Ninawan bautismupäga waquinrunacuna niyan in ernuman gaycucäyänanpä cagta. Waquincunanam niyan Espiritu Santupamunayninwan bautizacuy canganta, Hechos 2.3-chö ningannö.

wiyayänanpä. Tsaychö willacurmi caynönirgan: 2“Tayta Dios cachamungansalvacog rey chämunganam. Tsaynöcaycaptinga jutsa rurayniquicunata jagirirDiosnintsic munangannöna cawayay” nir.3Tsaynö Juan Bautista willacunanpä

captinmi Tayta Dios nirgan unaywillacognin profëta Isaiasta caynögellgananpä:

“Tsunyagchömi gayaraypa gayararwillacunga:

‘Jutsa rurayniquicunata jagiriralistacuyay Señornintsictachasquicuyänayquipä.

Mandacog runa shamuptinchasquicuyänayquipä nänicunatalimpiapacur puestucog cuentasalvacogta chasquicuyänayquipäalistacuyay’ nir”.

4Juan Bautistapa röpanga cargan*camëllupa cerdanpita rurashgam.Wachäcanpis cargan camëllupagaranpita rurashgam. Juanpagamicuyninpis cargan chucllushnöcurucunam y chumpac mishquicunam.5Willacur puringanta wiyarnam

Jerusalenpita y Judea provinciapamaytsay marcancunapita atscarunacuna Juan caycanganmanaywayargan willacungantawiyayänanpä. 6Tsaynö willacungantawiyarmi runacuna tantiyacuyarganjutsa rurag cayanganta. Jutsa ruragcayanganta tantiyacur Tayta Diostaperdonta mañacuyaptinnam Juanbautizargan Jordan mayuchö.7Tsaymannam *fariseo y *saduceo

cagcuna bautizacuyänanpä shayämurgan.

Jinatanam tsay runacunata Juan nirgan:“¡Culebra casta runacuna! ¿Imanirtägamcuna yarpäyanqui jutsatarurayangayquipita Tayta Diosin ernuman mana gaycuyäshunayquipäcagta? 8Tayta Dios in ernuman managaycuyäshunayquipä jutsarurayniquicunata jagirir pay munangantarurarna cawayay. 9Ama yarpäyaytsuunay *Abraham casta cayangayquipitaTayta Dios salvayäshunayquipä cagta.Tayta Dios munarga Abraham castarunacunaman cay rumicunatapisticrascäratsinmanmi. 10Mana alli wayogjachacunata cuchupita muturir ninamangaycognömi Tayta Dios jutsa ruragcunatain ernuman gaycunanpäna caycan”.11“Nogaga yacullawanmi bautizaycä

jutsa rurayniquicunata jagirir Tayta Diosmunangannö cawayänayquipä. Perusalvacog shamogtachasquicogcunamanmi itsanga EspirituSantuta Tayta Dios cachamunga y manachasquicogcunataga in ernumanmigaycunga.c Tsaynö captin salvacogmangani ichicllapis manam nogaga iwalätsu.12Payga trïguta wayrananpä jurquitanaptashganam caycan. Nircur trïgutawayrarirnam päjantaga ninamangaycunga y trïguntanam wayinmanapacunga. Tsaynömi jutsa ruragcunatagaimaypis mana upeg ninaman gaycunga yTayta Dios munanganmancawagcunatanam gloriaman apacunga”.

Jesucristo bautizacungan(Marcos 1.9-11; Lucas 3.21,22)

13Galilea provinciapitam Jesuspisaywargan Jordan mayuman Juanbautizananpä. 14Tsayman chasquiptinga

3

Page 10: Quechua  conchucos- south bible - new testament

10

bautizayta Juan manam munargantsucaynö nirnin: “Tayta Dios cachamungansalvacog caycaptiquega ¿imanöpatä canangamta bautizäman? Antis nogatachir gambautizaycamanquimanga” nir.15Tsaynö niptinnam Jesus nirgan:

“Imanö captinpis bautizamaylla. Gambautizamänayquitam Tayta Diosgamunan”.Tsaynö niptinmi Juan bautizargan.

16Bautizacusquir yacupita yarguraycarnamJesus ricasquirgan ciëlu quichacasquiptinEspiritu Santo palumanö paymanuraycämogta. 17Y nircurmi ciëlupita TaytaDios caynö nimungan wiyacämurgan:“Paymi cuyay tsurï. Noga munangänöcumpliptinmi cushishga caycä” nir.

Jesucristuta Satanastentayta munangan

(Marcos 1.12,13; Lucas 4.1-13)

4 1Tsaypitanam Jesusta EspirituSanto tsunyag jircaman pushargan

tsaychö *Satanas tentayta munaptinJesus poderninwan gargunanpä.2Tsay jircachöga chuscu chunca (40)

junag y chuscu chunca pagas imatapismana micuypam Tayta Diosmanmañacur Jesus cargan. Tsaypitagapasaypam mallagacuycurgan. 3Tsaynöcaycaptinnam Satanas yurisquir nirgan:“Diospa tsurin caycarga mä, cayrumicunata tantaman ticratsiy” nir.4Tsaynö niptinnam Jesus nirgan:

“*Diospa palabran gellgaranganchöcaynömi nican: ‘Manam tantatamicurllatsu runacuna cawayan, sinögaDios ningancunata cäsucuyanganwanpisallimi cawayan’ nir”.5Tsaypitanam wap Jerusalen *templu

jananchöna Jesusta Satanasricacascatsirgan. 6Nircurmi nirgan:“Diospa tsurin caycarga caypitapatsaman mä jegarpuy. Diospa palabrangellgaranganchöga caynöchä nin:

‘Gamta cuïdashunayquipäangelnincunatam Dioscachamunga.

Paycunam tsariyäshunqui patsamanjegaptiquipis rumicunachö

.

7Niptinmi Jesus nirgan: “Manam gamnimangayquita rurashätsu. Diospapalabran gellgaranganchöga caynöminican: ‘Ama Tayta Dios ningancunatamanacagman churayta yarpaytsu

.8Tsaypitaga jirca puntan altuchönam

Satanas Jesusta wap ricacascatsimurgan.Tsaypitanam maytsay nacioncunata ytsaychö imayca riquëzacunataricascäratsirgan. 9Nircurmi nirgan:“Gonguriycur nogata adoramaptiquegacay ricangayqui nacioncunata y llapanriquëzancunatam goycushayquimunayniquichöna tsaräcunayquipä” nir.10Tsaynö niptinmi Jesus nirgan:

“¡Witicuy, Satanas! Diospa palabrangellgaranganchöga caynö nirmi nican:‘Tayta Diosllatam adoranayqui ypayllatam sirvinayqui’ nir”.11Tsaynö niycuptinmi Satanas

illacasquirgan. Tsaypitanam angelcunayuripasquir Jesusta yanapayargan.

Galileachö Jesusyachatsicur gallaycungan

(Marcos 1.14,15; Lucas 4.14,15)12Juan Bautista carcelchö

wichgaraycaptinnam Jesus Galileaprovinciachö marcan Nazaretmancuticurgan. 13Tsaypitanam Capernaummarcaman aywacurgan tsaychönatäcunanpä. Tsay marcaga cargan Galileagocha cuchunchö, Zabulon y Neftalicastacuna täcuyangan marcacunachömi.14Tsaychö Señornintsic tänanpäcaptinmi Tayta Diospa willacogninprofëta Isaias caynö gellgargan:

3 4

Page 11: Quechua  conchucos- south bible - new testament

11

d 5.1,2 Runacunata jircanchö Jesus yachatsingan gellgaraycan Mateo capïtulu 5-pita7-yag.

15 “Galilea gochapa ñöpancunachö tagmana Israel runacuna,

Jordan mayupa wac-tsimpanchö tagrunacuna,

Zabulon y Neftali casta runacunapisllapayqui wiyayämay.

16 Tsacäpacushganö llutan ruraychöcawag runacunam Tayta Diospaalli willacuyninta wiyayashga.

Tayta Dios ninganta manacäsucogcunamanmi rupayatsicyagnörä Tayta Diospa alliwillacuynin chashga”.

17Isaias gellgangannö Capernaumchötaycarninmi Jesus willacur gallaycurgan:“Tayta Dios cachamungan salvacog reychämunganam. Tsaynö caycaptingajutsa rurayniquicunata jagirir Tayta Diosmunangannöna cawayay” nir.

Chuscu runacunata discïpuluncayänanpä Jesus gayangan

(Marcos 1.16-20; Lucas 5.1-11)18Juc junagnam Galilea gocha

cuchunpa aywaycanganchö Jesusricasquirgan ishcay pescag runacunamällancunata yacuman mashtaycäyagta.Paycunaga cayargan Simon y wauginAndres. Simonpa jucag jutinmi carganPedro. 19Paycunatam Jesus nirgan:“*Discïpulücuna cayänayquipä nogawanaywacushun. Gamcunatayachatsiyäshayqui pescädutatsariyänayquipa rantin Diospa alliwillacuyninta runacunatawillapäyänayquipä cagtana”.20Tsaynö niptinmi mällancunata

jagisquir jinan öra Jesuswanaywacuyargan.21Tsaypita yargur mas washaläninta

aywaycäyanganchönam ricasquirgan

Santiagutawan Juantana. Paycunagapapänincuna Zebedeuwanmi*büquiman jamaycur mällancunataallitsaycäyargan. Paycunatapis Jesusgayargan discïpuluncuna cayänanpämi.22Tsaynö gayariptin paycunapis jucllamJesuswan aywayargan papänincunatabüquichö jagisquir.

Atsca runacunata Jesus allïtsingan(Lucas 6.17-19)

23Tsaypitanam Jesus purirgan Galileaprovincia quinran marcacunapa. Tsaymarcacunachömi runacuna*goricäcuyänan wayicunachö TaytaDiospa alli willacuyninta willacuryachatsicurgan. Tsaynömi tucuyläyageshyawan geshyagyashgacunatapisallïtsirgan. 24Siria nacion marcacunachöpismayayarganmi geshyagcunata Jesusallïtsinganta. Tsaymi Jesus caycanganmanapayämurgan imaycaläya geshyacunawangeshyagyashgacunata, *supaycunalöcuyätsingan runacunata, wanuygeshyawan ñacagcunata, yparalïticucunata. Tsay llapangeshyagyashga runacunatam Jesusallïtsirgan.25Feyupam runacuna Jesusta

gatiräyargan Galilea marcacunapita,Decapolis marcacunapita, Jerusalenpita,Judea marcacunapita, y Jordan mayuwac-tsimpan quinranpitapis.

Runacunata jircanchö Jesusyachatsir gallaycungan

(Lucas 6.20-23)

5 1,2Tsaypita juc junagnam atscarunacunata ricarnin juc jircanman

Jesus discïpuluncunawan witsargantsaychö yachatsinanpä. Tsaychö Jesusjamaycurmi yachatsicurgan caynö:d

4 5

Page 12: Quechua  conchucos- south bible - new testament

12

3 “Cushishgam cawayanga TaytaDiosllaman imaypis mañacurcawag runacunaga.Paycunataga Tayta Diosmiñöpanman pushanga.

4 Cushishgam cawayanga cay vïdachöllaquicogcuna. PaycunatagaTayta Diosmi consulangallaquicuychö mana cayänanpä.

5 Cushishgam cawayanga llänushonguyog car runamayincunawan alli cawagcuna.Paycunaga gloriachömiherenciata chasquiyanga.

6 Cushishgam cawayangamallagaypanörä yacunaypanöräTayta Dios ninganman cawaytamunagcunaga. PaycunatagaTayta Dios mana dejaypamyanapanga.

7 Cushishgam cawayanga runamayinta cuyapagcuna.Paycunata Tayta Dioscuyapangam.

8 Cushishgam cawayanga jutsatamana ruraypa Tayta Diosmunangannö cawagcuna.Paycunam Tayta Diospañöpanman chäyanga.

9 Cushishgam cawayanga runamayinta amishtatsegcuna.Paycunataga Tayta Dios‘Gamga wamrämi canqui’ningam.

10 Cushishgam cawayanga Tayta Diosmunangannö cawayanganpitachiquishga cagcuna. Paycunagagloriachö pipis manachiquishgam cawayanga”.

11“Nogaman criyicayämungayquipitarunacuna ashlliyäshuptiqui,chiquiyäshuptiqui, y llullacurcurimaycatapis manacagcunatatumpayäshuptiqui cushicuyay. 12Noga

raycur ñacagcunataga Tayta Diosmiciëluchö premiuta goyäshunqui.Gamcunatanömi unay profëtacunatapisñacatsiyargan. Tayta Dios tsayprofëtacunata premiuta gongannöllamgamcunatapis goyäshunqui. Tsaynöcananpä caycaptinga ñacarpiscushicuyay”.

Cachiman y actsiman iwalatsicurJesus yachatsicungan

(Marcos 9.50; Lucas 14.34,35)13“Gamcunaga cay patsachö

cachinömi cayanqui. Micuyta cachigustuta manana gor imapäpis manavälegnömi gamcunapis Tayta Diosmunangannö mana cawarga imapäpisväliyanquitsu. Gamlagyashga cachitapipis maypis jichariyangannömigamcunatapis in ernumangaycuyäshunqui”.14“Tsaynöpis gamcunaga Tayta Dios

munangannö cawarnin runacunapä actsicuentam caycäyanqui. Juc marca jircanniragchö carga maytsaymanpisricacanmi. 15Tsaynöllam actsitatsaritsirpis alëriman churantsic wayichöatsicyänanpä. Manam imaypistsaritsintsictsu catri jawancunamanchuranantsicpäga. 16Runacunaricayänanpä actsi atsicyagnömigamcunapis runacunaricayäshunayquipä Dios munangannöcawayänayqui. Tsaynö cawagtaricayäshurmi paycunapistantiyacuyanga Tayta Diosmunangannöna cawayänanpä”.

Moises y profëtacunagellgayangancuna ruracänanpä

Jesus ningan17“Ama yarpäyaytsu Moises

gellgangan leycunata y profëtacunagellgayangancunata imapäpis manacuentaycangäta. Nogaga shamurgö tsay

5

Page 13: Quechua  conchucos- south bible - new testament

13

leycuna imapä cangantapistantiyatsinäpämi. 18Ciëlupis caypatsapis manarä ushacaptinmi Moisesgellgangan y profëtacunagellgayanganga llapanpis cumplingaTayta Dios munangannölla. 19Tsaynöcaycaptinga pipis tsaygellgashgacunachö ningancunata manacäsur y juccunatapis mana cäsunanpäyachatsirga Tayta Diospa ñöpanchömanam imapäpis cuentashgatsu canga.Pipis tsay gellgashgacunachöningancunata cäsur y juccunatapiscäsunanpä yachatsirmi itsanga TaytaDiospa ñöpanchö alli ricashga canga.20Tsaynö caycaptinga gamcuna TaytaDios ningancunata cumpliyay.Fariseucunanö y ley yachatsicogcunanöcumpleg tucurga Tayta Diospañöpanman manam imaypischäyanquitsu”.

Runa mayintsicta manaajanapänapä Jesus yachatsicungan

21“Gamcuna musyayanquim Moisesgellganganchö caynö ninganta: ‘Amaruna mayiquita wanutsinquitsu. Runamayinta wanutsegcunaga juzgashgamcanga’. 22Tsaynö niptinpis nogagacaynömi nï: Manam runa mayintawanutseg cagllatatsu Tayta Diosjuzganga, sinöga runa mayinta ajanapagcagtapis, ashlleg cagtapis, y ‘Gamgaimapäpis manam välinquitsu’ negcagtapis Tayta Diosmi juzgarninin ernuman gaycunga”.23,24“Tsaynö caycaptinga runa

mayiquiwan resentitsinacushga cargaTayta Diospä ofrendataapaycangayquitapis ofrendayquitadejaycur puntatagaresentitsinacungayquiwanrä amishtagayway. Tsaypita itsanga tsayapaycangayqui ofrendata Tayta Diospägoycunqui”.

25“Tsaynölla imapitapischiquinacungayqui quejashuytayarpaptinga autoridäman manarä chararreglanqui. Tsaynö manaarreglaptiquega juezmanapatsishuptiqui juezgawardiyacunawanmi carcelmanwichgatsiyäshunqui. 26Tsaypitagamanam rasllaga yargunquitsu jagacayniquita llapanta mana pägacurga”.

Adulteriu jutsata manarurayänanpä Jesus yachatsicungan

27“Gamcuna musyayanquim Moisesgellganganchö caynö ninganta: ‘Naganamajayog carga ama adulteriu jutsatarurayaytsu’. 28Tsaynö niptinpis nogagacaynömi nï: Yarpayniquicunallachöpisjuc warmita munaparga adulteriujutsataga maynam rurayarguyquina”.29“Tsaynö carnin juc warmita

ricärirninllapis munaparga ñawiquitajipirir jitariycuy. In ernumangaycushga canayquipa rantinga masallim canman tsulla ñawillapisgloriaman chaptiqui. 30Tsaynölla jucwarmita munaparnin maquiquiyatapaptinga tsay maquiquita rogurirjitariycuy. In ernuman gaycushgacanayquipa rantinga allim canmantsullan maquillapis gloriamanchaptiqui”.

Majancunapita manaraquicäyänanpä Jesus

yachatsicungan(Mateo 19.19; Marcos 10.11,12;

Lucas 16.18)31“Gamcuna musyayanquim Moises

gellganganchö caynö ninganta: ‘Pipiswarminpita raquicayta munargadivorciu papelta ruratsun raquicanganmusyashga cananpä’. 32Tsaynö niptinpisnogaga caynömi nï: Pipis warminpitaama raquicätsuntsu. Warmin juc

5

Page 14: Quechua  conchucos- south bible - new testament

14

runawan mana puriycaptin raquicargaquiquin ollgu cagmi jutsayog caycanwarmin juc runaman aywananpäpis.Tsaynöllam ollgu cagpis raquicashgawarmiwan tarninga adulteriu jutsataruraycan”.

Mana juranapä Jesus yachatsingan33“Tsaynömi gamcuna musyayanqui

Moises gellganganchö caynö ninganta:‘Imatapis ruranayquipä Diospa jutinchöaunicurga mana gongayllapacumplinqui’. 34,35Tsaynö niptinpisnogaga caynömi nï: Ama nuncajuranquitsu Diospa jutinta jayarir ‘PorDios’ nirnin. Tsaynölla ama juranquitsu‘Por mi ciëlu’ nirnin o ‘Por Jerusalen’nirninpis. Ciëloga Tayta Diosjamaräcunan *trönunmi. JerusalengaTayta Dios acrangan marcam. Tsaymi‘Por mi ciëlu’ o ‘Por Jerusalen’ nirjurarninga Tayta Diospa jutinta llutallajayareg cuenta caycäyanqui.36Waquinnam ‘Por mi vïda’ nirninjurayan. Ni imata nirninpis amajurayanquitsu. Tayta Diosllammunayyog caycan hasta agtsayquitayanaman ni yuragman ticratsinanpäpis.Tsaymi ‘Por mi vïda’ nir jurarnin TaytaDiospa jutinta llutalla jayareg cuentacaycäyanqui. 37Jurayänayquipa rantinimatapis aunicurga aunicuyanquicumpliyänayquipä. Y mana aunicuritsanga ama aunicuyanquitsu. Imatapisjurayparä aunicurga llutantamnicäyanqui”.

Runa mayintsic mana allitaruramaptintsic mana ajanapänapä

Jesus yachatsicungan(Lucas 6.29,30)

38“Musyayanquim Moisesgellganganchö caynö ningantapis: ‘Pipisñawiquita jipiptinga quiquinpañawintapis jipisquinqui. Tsaynölla

quiruyquita jipishuptiquipis quiquinpaquiruntapis jipisquinqui’. 39Tsaynöniptinpis nogaga caynömi nï: Runamayiqui imachöpis mana allitarurashuptiqui ama nanaparanquitsu.Lagyaycushuptiquipis jucag lädu cagcärayquitana camapaycunqui. 40Pipisdemandashur camisayquitagechushuptiqui punchuyquitapisapacunanpä cachaparinqui. 41Juc runagepinta juc lëwa aywayyagapapänayquipä obligashuptiqui juc lëwamasyagpis päsatsipasquinquirä.42Imatapis mañacushuptiquegagaraycunqui. Tsaynöpis imatapis‘Mañaycallämay’ nishuptiquegamañaycunqui”.

Chiquimagnintsicta cuyanapäJesus yachatsicungan(Lucas 6.27,28,32-36)

43“Tsaynöllam musyayanqui runacunacaynö niyanganta:‘Cuyanacungayquiwanga cuyanacunqui.Chiquishogniquitaga chiquinqui’ nirnin.44Tsaynö niyaptinpis nogaga caynömi nï:Chiquiyäshogniquicunataga cuyayanqui.Chiquishur contrashogniquicunapäpisTayta Diosman mañacuyay cawayninchöyanapananpä. 45Chiquishogniquicunatatsaynö cuyarga Tayta Diospawamrancunam cayanqui. Tayta Diosgaalli runacunapä y mana allirunacunapäpis rupayta ñawitsimunmi.Tsaynöllam alli rurag runacunapä ymana alli rurag runacunapäpistamyatapis tamyatsimun.46Cuyanacuyangallayquiwancuyanacuyaptiquega manam imapremiutapis Tayta Dios goyäshunquitsu.Runacunapita chiquishga *impuestucobracogcunapiscuyanacuyangallanwangacuyanacuyanmi.47Cuyanacuyangallayquiwan

5

Page 15: Quechua  conchucos- south bible - new testament

15

saludanacurga ¿ima allitatäruraycäyanqui? Tayta Diosman manacriyicogcunapiscuyanacuyangallanwangasaludanacuyanmi. 48Tayta Dios cuyacogcangannö gamcunapis cuyacog cayay”.

Alli ruraychö cawayänanpäJesus yachatsicungan

6 1“Runacunata yanapar amarurayaytsu tsayta ricayäshur

alabayäshunayquillapäga. Tsaynöcayaptiquega Tayta Dios manam imapremiutapis goyäshunquitsu”.2“Faltapacogcunata yanapayangayquita

alabacurnin ama jucta juctaräwillacuyanquitsu waquin runacunanöga.Paycunaga pillatapis yanapayangantagawillacurnin puriyan cornëtata tucargayarätsegnöran goricäcuyänanwayicunachöpis y cällicunachöpis. Tsaynöcayaptinmi paycunapäga runacunaalabayangan premiulla canga. 3Gamcunafaltapacogcunata yanaparninga pitapismanam willapäyänayquirätsu. 4Pitapismana willapaypa faltapacogcunatayanapayangayquipitam Tayta Diospremiuta goyäshunqui”.

Tayta Diosman mañacuypäJesus yachatsicungan

(Lucas 11.2-4)5“Runacuna ricayänallanpämi waquin

yachag tucogcunaga Tayta Diosmanmañacuyan goricäcuyänanwayicunachöpis y cällicunachöpis.Gamcunaga paycunanö ama yachagtucuyanquitsu. Tsaynö yachagtucuyanganpitam paycunaga runacunaalabayangan premiullawanna cayanga.6Gamcunaga Tayta Diosmanmañacurnin pipis manaricayäshunayquipä wayiquicunamanwichgacurcur mañacuyanqui. Tsaymañacuyangayquita Tayta Dios wiyarmi

imaycachöpis yanapayäshunqui. Ygloriachönam premiuta goyäshunqui”.7,8“Waquin runacuna Tayta Diosman

mañacur yaparir yaparir jucniyanganllatam mañacuyan tsaynömañacuyaptin Tayta Dios maswiyananta yarpar. Gamcuna amatsaynöga mañacuyanquitsu. [Tsayparantinga mañacuyay mana llaquicuypa.]Tayta Diosga manarä mañacuyaptiquimimata miñishtiyangayquitapismusyaycanna. 9Gamcunaga TaytaDiosman mañacuyay caynö:

‘Ciëluchö caycag Tayta Dioslläcuna,llapan runacuna gamta

adorayälläshuy.10Munangayquinö llapan runacunapis

gamllaman yäracamurcawaycuyätsun.

Ciëluchö munangayquinölla caypatsachöpis camacaycullätsun.

11 Cada junagpä micuylläcuna amafaltaycatsillaytsu ari.

12 Runa mayï mana alli ricamaptinpisnoga perdonangänöllajutsäcunapita perdonaycayämay.

13 Jutsaman Satanas ishquitsiyämaytamunaptinpis tsapaycayällämay,

y yanapaycayällämay llutancunataimaypis mana rurayänäpä.

.

14“Gamcuna runa mayiquicunataperdonayaptiquega Tayta Diosgamcunatapis perdonayäshunquim. 15Sigamcuna runa mayiquicunata manaperdonayaptiquega jutsatarurayangayquicunata Tayta Diosmanam perdonayäshunquitsu”.

Ayünuchö imanö cayänanpäpisJesus yachatsicungan

16“Tayta Diosman mañacuyänayquipäayunarga ama waquin runacunanö

5 6

Page 16: Quechua  conchucos- south bible - new testament

16

cayanquitsu. Paycunaga ayunarcaycäyanganta runacunatantiyayänanllapämi wamayashgapuriycäyan. Tsayta ricar Tayta Diosmanmañacog cayanganta runacunaalabayaptinnam paycunaga tsaypremiullawanna cayanga. 17Gamcunaayunarninga imaypis cacuyangayquinöcärayquicunata shüpacur yagtsayquicunata nagtsacur cacuyay.18Tsaynö rurayaptiquega runacunamanam musyayangatsu ayünuchöcaycäyangayquita. Tsayta Tayta Diosllamusyarmi ayunarmañacuyangayquipita premiutagoyäshunqui”.

Rïcuyayllapä manayarpachacunantsicpä cagtaJesus yachatsicungan

(Lucas 12.33,34)19“Cay patsachö imaycayogpis

cayllapä cagta ama yarpachacuyaytsu.Cay patsachöga imayca riquëzatampuyupis ushan, ismurpis ushacan, yrunapis suwan. 20Cay patsachörïcuyayllapä yarpachacuyänayquiparantinga yarpachacuyayfaltapacogcunata yanaparcuyänayquipäcagta. Tsaynö yanapanacur cawargajana patsamanna imayca riquëzatapischuracog cuentanam caycäyanqui. Janapatsachöga mananam puyupisushangatsu, ni ismurpis ushacangatsu,ni runapis suwangatsu. 21Imaycayogpiscayllapä cagta yarpachacurmi mananaTayta Diosmanga yarpäyanquinatsu”.

Ningancunata cäsuyänanpäJesus yachatsicungan

(Lucas 11.34-36)22“Mas alli canman cay ningäcunata

cäsucuyaptiquim. 23Nogata manacäsumarninmi Tayta Diosmunangantaga ruraycäyanquitsu.

Tsaymi tantiyacuyanquitsu tsacaychönöjutsa rurag cayangayquita”.

Tayta Diosllata cäsuyänanpäJesus yachatsicungan(Lucas 16.13; 12.22-31)

24“Manam pipis ishcay patrontagasirvinmantsu. Ishcay patronyog cargajucninta cäsucur jucagtaga manamcäsunnatsu. Jucninta cuyarninjucagtaga mananam cuyannatsu.Tsaynöllam rïcuyayllapäyarpachacogcunapis ‘Tayta Diospasirvegninmi cä’ nicarpis paymunangannöga mana cawayantsu”.

Tayta Diosman imaypisyäracuyänanpä Jesusyachatsicungan(Lucas 12.22-34)

25Tsaynö parlapasquirpis caynöminirgan: “Ama yarpachacuyanquitsu:‘Canan ¿imatarä micushä? ¿Imataräupushä? ¿Imatarä jaticushä?’ nirnin.Micuynintsic mana captinpis röpantsicmana captinpis cushicushun Tayta Dioscawayta gomangantsicpita. 26Shumagtantiyacuyay pishgucuna imanöcawayangantapis. Paycunaga manammurucuyantsu, manam cosichayantsu,ni tröjacuyantsu. Tsaynö caycaptinpisTayta Diosmi micuynincuna faltätsintsu.Gamcunaga tsay pishgucunapitapis masvälegmi cayanqui Tayta Diospäga.27Tsaynö imaycapä mayläyayarpachacurpis ¿pirächi tamäñunpitamasllataga jatunyarcunman?”28“Tsaynö caycaptinga ¿imanirtä

gamcuna yarpachacuyanqui alliröpashga cayänayquipä cagllatarä?Tantiyacuyay waytacuna imanöcuyaypä tuctuyangantapis. Tsaycunagamanam aruyantsu ni putscacuyantsu.Peru nicarpis imanö cuyayllapämiricacuyan. 29Waytacuna cuyayllapä

6

Page 17: Quechua  conchucos- south bible - new testament

17

tuctuyangannöga manam unay reySalomon jaticungan röpancunapisiwalargantsu. 30Tsay waytacunatsaquirinanlla caycaptinpis Tayta Diosgaima shumagtam tuctutsin. Tsaynöcuyayllapäta tuctuycätsirga ¿manatsurägamcunatanäga yanapayäshunquimanröpashga cayänayquipä, yäracuyniynagrunacuna?”31“Tsaynö caycaptinga ama

yarpachacur puriyaytsu: ‘¿Imatarämicushä? ¿Imatarä upushä? ¿Imataräjaticushä?’ nirnin. 32Tsaycunatayarpachacurga puriyan Tayta Diosmanmana yäracog runacunallam.Gamcunaga tsay mana yäracogrunacunanö ama yarpachacuyaytsu.Tayta Diosga musyaycanmi imatamiñishtiyangayquitapis. 33Imamiñishtiyangayquipäpisyarpachacuyänayquipa rantinga TaytaDios munanganta rurar cawayänayquipäcagta yarpachacuyayga. Paymunangannö cawayaptiquega imatamiñishtiyangayquitapis Tayta Diosmanam faltätsingatsu”.34“Tsaynö caycaptinga ama

yarpachacuyaytsu waray junagpäcagtaga. Tayta Dios canan junagyanapayäshungayquinölla cada junagpismanam dejayäshunquitsu”.

Runa mayintsicta manajuzganantsicpä Jesus yachatsicungan

(Lucas 6.37,38,41,42)

7 1“Ama runa mayiquipa vïdantaashiyanquitsu, gamcunapis Tayta

Diospita mana juzgashga cayänayquipä.2Runa mayiquicunapa wasanrimayaptiqui tsay wasarimacayangayquillamanmi Tayta Diosgamcunatapis niyäshunqui mana allirurag cayangayquita”.3“Gamcunaga ¿imanirtä runa

mayiquicunapa ñawinchö shucata

jipicuriyänanta munar ricapäyanqui,quiquiquicunapa ñawiquicunachö gerucuentatarä jipicuriyänayqui caycaptin?4Ñawiquicunachö geru cuentacaycaptinga ¿imanöparä runamayiquitarä niyanquiman: ‘Ñawiquichöshucata jipipasquishayqui’ nirnin?5¡Yachag tucogcuna! Puntatagañawiquicunachö cagtarä jipicuyay.Tsayrämi ricayta puëdiyanqui runamayiquipa ñawinchö caycagtajipipäyänayquipäga”.6“Tayta Diospa alli willacuyninta

willapäcuyaptiqui manachasquicuyaptinga mejor amawillapäyanquinatsu. Willaparsïgiyaptiquega ajacurcuyangallanam.Tsaynö mana chasquicuycagtawillaparninga alläpa chaniyog aläjatacuchi llutscananpä jitapaycog cuentamcaycäyanqui”.

Tayta Diosman mañacunantsicpäJesus yachatsicungan

(Lucas 11.9-13)7,8“Imaypis Tayta Diosman mañacuyay.

Imata miñishtirpis rugacuyay. Puncupitagayacognörä mañacuyay. Tayta Diosmanmañacogcunaga chasquiyanmi. Imatamiñishtirpis rugacogcunaga tariyanmi.Gayacogcunataga Tayta Dios wiyanmi”.9“Gamcunata maygayquitapis

wamrayquicuna tantatamañacuyäshuptiqui ¿rumitatsuräaptaparcuyanquiman? 10Y tsaynöllapescäduta mañacuyäshuptiquipis¿culebratatsurä aptaparcuyanquiman?11Gamcunaga mayläya yaga carpiswamrayquicunataga alli cagllatamgarayanqui. Tsaynö gamcunapiscaycäyaptiquega ciëluchö caycag TaytaDiosga masrämi imaycatapisallicunallata faltätsiyäshunquitsu”.12“Runa mayiqui alli ricashunayquita

munarga gamcunapis paycunata alli

6 7

Page 18: Quechua  conchucos- south bible - new testament

18

ricayay. Runa mayintsicwan tsaynö alliricanacur shumag cawanantsicpämiMoises gellganganchöpis y profëtacunagellgayanganchöpis nin”.

Ciëlupa aywana cag nänitaacranantsicpä Jesus yachatsicungan

(Lucas 13.24)13,14“Ciëluman aywag nänega

llanullam. Tsay nänimanyaycuyänayquipäga puncupisquichquim. Peru in ernuman aywagnänim itsanga anchu. Tsay nänipagapuncunpis jatunmi. Tsaynö captinmiin ernumanga atsca runacunaaywaycäyan. Ciëlumanmi itsangawallcaglla. Gamcunaga imaycanöpapisciëluman chätsicog cag nänipaaywayay”.

Llutan yachatsicogcunapäJesus musyatsicungan

(Lucas 6.43,44)15

shamog llutan yachatsicogcunata amachasquipäyanquitsu. Paycunaga TaytaDiosman criyicog tucullarmi runacunatayaycapäyan üshacunaman atogyachayllapa yaycognölla. 16Imanöcawayangantapis ricarmi musyayanquimana alli willacog cayanganta. ¿Acäsucasha jachapitacu üvata pallantsic? Nihïgustapis manam cardun jachapitatsupallantsic. 17,18Chirimöyaga manamgoyrumshatatsu wayun. Tsaynöllamgoyrumshapis mana wayuntsuchirimöyataga. 19,20Ima jachapis manaallita wayungannömi mana alliwillacogcunapis mana allicunata rurarcawayan. Tsaynö cawayaptinmimusyayanqui llutan yachatsicogcunacayanganta. Chacracunachö goyrumshacaptin siquipita muturir rupatsegcuentam paycunapis in ernumangaycucäyanga rupayänanpä”.

Tayta Diosta cäsucogcunallagloriaman aywayänanpä

Jesus willangan(Lucas 13.25-27)

21“Manam jutïta jayarir ‘Señorllä’niyanganllawantsu pipis gloriamanyaycuyanga. Gloriamanga yaycuyangaTayta Dios munanganta rurarcawagcunallam. 22Fisyu nal junagchögaatscagmi niyämanga: ‘Señorllä, gampawillacuyniquitam willacur purirgä. Ygamman criyicurmi supaycunatapisrunacunapita gargurgä. Tsaynöllamgamman yäracuynïwan milagrucunatapisrurargä’. 23Tsaynö niyämaptinpis nogagacaynömi nishä: ‘Gamcunaga manamcäsuyämarguyquitsu. ¡Ñöpäpita witicuyay,mana alli rurag runacuna!’ nirninmi”.

Wayita shäritsegrunaman iwalatsingan

(Lucas 6.47-49)24“Noga ningänö pipis cawag cagga alli

cimientushga wayi shäritsishganömicaycäyanqui. 25Pasaypa tamyaptingashgay yacu shamurpis y vientuptinpiscimientushga wayega manamimananpistsu. 26Noga yachatsingäcunatamana cäsucog runacunam itsanga allpajanallanchö shäritsishga wayinölla cayan.27Tsay cimientuynag wayitaga yacugoricar shamurninpis y feyupavienturninpis juchuratsinmi”.28Jesus tsaynö yachatsicuptinmi

tsaychö runacuna espantacurcushicuyargan: 29“¡Moises gellganganleycunata yachatsicogcunapitapisJesusga mas yachagmi!” nirnin.

Leprawan geshyag runataJesus allïtsingan

(Marcos 1.40-45; Lucas 5.12-16)

8 1Jircanchö yachatsicunganpitaJesus urämuptin atscag runacunam

7 8

Page 19: Quechua  conchucos- south bible - new testament

19

e 8.4 Leprawan geshyag runacuna allisquir ima ofrendatapis apayänanpä cagtamusyanayquipä liyinqui Levitico 14.1-32.

gatiräyargan. 2Tsay uraycämogmanmijuc leprösu Jesuspa ñöpanmangonguricuycur rugacurgan: “Taytay, caygeshyäpita alliycatsillämay” nirnin.3Tsaynö rugacur niptinmi Jesus

yataycurgan: “Cananpitagaallisquishganam canqui” nir.Tsaynö nisquiptinmi jinan öra tsay

*lepra geshyan allisquirgan. 4NircurmiJesus nirgan: “Ama pitapis willanquitsunoga allïtsingäta. Tsay willacunayquiparantinga Moises gellganganchöningannölla templuman ayway Diospäofrendata apacurcur sacerdötiricashunayquipä.e Sänuna cangayquitasacerdöti nishuptiquim itsanga llapanpismusyayanga rasunpa allishganacangayquita”.

Romapita capitanpa wätaynintaJesus allïtsingan

(Lucas 7.1-10; Juan 4.43-54)5Tsaypita Capernaum marcaman

Jesus chäriptinnam *Romasoldäducunapa juc capitannin Jesusmanaywaycur rugar caynö nirgan: 6“Taytay,wätaynïchä pasaypa antsa wayïchöujuraycan. Mananachäcuyupacunnapistsu”.7Tsaynö niptinmi Jesus nirgan:

“Canantämi aywä allïtsinäpä” nir.8Tsaynö niptinmi capitan nirgan:

“Taytay, Israel runacunawan manachänacuycäyaptëga ¿imanöparächiwayïman aywanquiman? Tsayparantinga cayllapita niycullay wätaynïallisquinanpä. 9Nogapis mandamagnïpamunayninchömi callä. Tsaynöllamnogapa munaynïchö caycäyanmandangä soldädücunapis. Maygantapisimamanpis mandaptëga aywanmi.Maygantapis ‘Gam shamuy’ niptëga

shayämunmi. Imatapis rurananpämandaptëga wätaynïpis rurayanmi.[Gamga nogapitaga imaycawanpis masmunayyogmi canqui. Noga musyämiimapis ningayquega ruracasquinanpäcagta]” nir.10Capitan tsaynö niycuptin Señor

Jesusga feyupam cushicurgan. Tsaynamgatiragnin runacunata nirgan: “Cayrunanö rasunpa yäracuyyogrunawannöga manam Israelrunacunachöpis tincurgötsu.11Gloriamanga atscagmi chäyangarupay ñawimunan cag lädupita y rupayjeganan cag lädupitapis. Maytucuypitapis chaycur gloriachömi*Abrahamwan, Isaacwan y Jacobwanjamacuyanga micuyänanpä. 12Peruwaquin runacunam itsanga Diospawillacuyninta yacharpis nogaman manayäracayämunganpita gloriamangachäyangatsu. Gloriaman manachagcunaga pasaypa tsacaymangaycushgam cayanga. Tsaychömipasaypa wagarnin imanö caytapismanana puëdir quiruncunatapisuchuyangarä”.13Tsaynö nisquirnam capitanta Jesus

nirgan: “Cananga wayiquipa cuticuy.Yäracamungayquinöllam wätayniquiallishgana caycan” nir. Tsay ninganöram capitanpa wätaynin allisquirgan.

Pedrupa suegranta Jesus allïtsingan(Marcos 1.29-31; Lucas 4.38,39)

14Tsaypita Pedrupa wayinman Jesusaywarnam tarirgan Pedrupa suegranpasaypa antsa achacharnin cämachöujuraycagta. 15Tsaynam geshyagpamaquinta Jesus yataycuptin jinan öraallisquirgan. Allisquirnam jucllacusnacurgan paycunata garananpä.

8

Page 20: Quechua  conchucos- south bible - new testament

20

Imaycaläya geshyawangeshyagcunata Jesus allïtsingan(Marcos 1.32-34; Lucas 4.40,41)

16Patsa tsacaycaptinnamapayämurgan Jesusman supaygeshyatsingan runacunata. Tsaysupaycunatam Jesusga juc shimillachörunacunapita gargurgan. Tsaynöllamimaycaläya geshyawangeshyagcunatapis allïtsirgan.17Tsaycuna ruracänan captinnamDiospa unay willacognin profëta Isaiascaynö gellgargan:

“Salvacog shamogmi geshyaycagrunacunata allïtsinga” nir.

Gatirayta munag runacunataJesus tantiyatsingan

(Lucas 9.57-62)18Atsca runacuna gorirapäyaptinnam

discïpuluncunata Jesus nirgan:“Listacuyay büquiwan gochapawac-tsimpanman päsanapä” nir.19Büquiman yarcuyänanpä

caycaptinnam Moises gellganganleycunata yachatsicog juc runa Jesustanirgan: “Maypa aywaptiquipis gamtagagatiräshayquim, taytay”.20Tsaynö niptinmi Jesus nirgan:

“Atogcunapaga machaynincuna canmi.Pishgucunapapis geshuncuna canmi.Peru noga Tayta Diospita shamogpagamanam ni juc wayïllapis cantsu maychöpunuycunällapäpis” nir.21Tsaypitanam juc discïpulun nirgan:

“Tayta Jesus, papänï wanuptinpampaycurga gamta gatishayquim”.22Tsaynö niptinnam Jesus nirgan:

“Pampaytarä shuyacunayquipa rantingajuclla nogawan aywacushun.Wanogcunataga quëdagcunanachirpampacuyanga” nir.

Vientuta yacu lagchicachagtaJesus päratsingan

(Marcos 4.35-41; Lucas 8.22-25)23Tsaynö nisquirnam

discïpuluncunawan büquiman Jesusyarcurgan. 24Gochataaywaraycäyaptinnam Jesusgagepamanpachö punucasquirgan.Tsayyagnam feyupa vientuwan yaculagchicachar gallaycurgan büquitapisjundicätsiytana munarnin. 25Tsaynamdiscïpuluncuna Jesusta ricchatsirniyargan: “¡Ricchay, salvaycayämay,taytay! ¡Jundicaycantsicnachä!” nir.26Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan:

“¿Imanirtä tsayläya mantsacäyanqui?¿Manacu nogaman yäracayämunqui?”Tsaynö nisquirnam ichircur

vientutapis yacutapis päracunanpänirgan. Y jinan öram tsaynö niycuptinvientupis yacupis pärasquirgan.27Tsayta ricarnam discïpuluncunagaespantashga quiquin pura ninacuyargan:“Yacupis vientupis cäsuycunanpäga imarunanatä cay runaga” nir.

Supay löcuyätsingan ishcayrunacunata Jesus allïtsingan(Marcos 5.1-20; Lucas 8.26-39)

28Gochata päsarirnamdiscïpuluncunawan Jesus chäyarganGadara marcapa washaläninman.Tsaychönam supay löcuyätsingan ishcayrunacuna panteonpita yargayämurgan.Tsaychö tsay demöñuyog runacunapasaypa mantsaripä cayaptinmi tsaypanteon puncupaga pipis päsayagtsu.29Jesusta ricasquirnam tsay ishcayrunacuna mantsarir gayararninniyargan: “¡Diospa tsurin Jesus! Manaräöräcunachömi cayman shamurguyquiin ernuman gaycayämänayquipäna” nir.30Paycuna cayanganpita mas

washalänin quinrannam atsca

8

Page 21: Quechua  conchucos- south bible - new testament

21

f 9.1 Nazaret marcachö shacshacushga carpis willacur gallarnaga Jesus Capernaummarcachönam täcurgan.

cuchicuna micuycäyargan. 31Tsaymitsay supaycuna rugacuyargan Jesusta:“Cay runacunapita gargayämarga tagaycuchicunallaman yaycucuycuyänäpäcachaycayällämay” nir.32Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan

cuchicunaman aywacuyänanpä.Tsaynam supaycuna ishcanrunacunapita yargusquirjegacuycuyargan tsay cuchicunaman.Cuchicunanam acataycachaycartunapita gochaman jegarpäriyargan.Tsaychömi augacaypa llapan cuchicunawanuyargan.33Tsayta ricaycurnam cuchi

mitsegcunaga cörrilla aywayarganmarcaman. Chaycurnam runacunatawillacuyargan löcuyashga runacunapitasupaycunata Jesus gargunganta ycuchicuna gochaman jegarwanuyanganta. 34Tsaycunatawillacuyaptinnam runacuna aywayarganJesus caycanganman ima päsangantapisricagnin. Tsayman chaycarnammantsarirnin Jesusta niyargan tsaymarcancunapita jucläpa aywacunanpä.

Pullan cuerpun wanucashga runataJesus allïtsingan

(Marcos 2.1-12; Lucas 5.17-26)

9 1Tsaypitanam büquiman yarcurcurJesusga cuticurgan taycangan

Capernaum marcaman.f 2TsaychönaJesus caycanganta musyasquirnam pullancuerpun wanushga geshyagyashga runataandamiawan wantushga chätsiyargan.Señor Jesusga payman yäracuyangantamusyarnam tsay geshyagta nirgan: “Hïju,ama llaquicuytsu. Jutsa rurayniquicunataperdonargönam” nir.3Tsaynö niptinmi Moises gellgangan

leycunata waquin yachatsicogcuna

yarpachacuyargan: “Dios tucurnintsaynö nirga Tayta Diospa contranmillutanta parlaycan” nir.4Tsaynö yarpaycäyanganta

musyarnam Jesus nirgan: “¿Imanirtägamcuna llutanta yarpäyanqui?5¡Shumag tantiyacuy! ¿Runapajutsancunata perdonaycu ogeshyancunata allïtsiycu, maygantä masaja? 6Nogaga Tayta Dios cachamashgacaptinmi munayyog cä runacunapajutsancunata perdonanäpä. Tsaytamusyayänayquipämi cay runataallïtsimushä”.Tsaynö nisquirnam tsay

geshyagyashga runata nirgan:“¡Sharcuy! Andamiayquita apacurcurwayiquipa aywacuy” nir.7Tsaynö niycuptinmi tsay runa jinan

öra allisquir wayinpa aywacurgan.8Tsayta ricaycurmi runacuna pasaypaespantashga cushicurnin Tayta Diostaalabayargan caynö nir: “¡Tayta Diosyanapaptinmi tsaycunata Jesusruraycan! ¡Manam imaypismayarguntsictsu pipis caynö ruragtaga!”

Jesus Mateuta discïpuluncananpä ningan

(Marcos 2.13-17; Lucas 5.27-32)9Tsaypita aywacurnam Jesus ricargan

Mateo jutiyog juc runata. Mateoga*Roma nacionpä *impuestu cobracogmicargan. Tsaynam cobrar jamaraycagtaricaycur Jesus nirgan: “Discïpulücanayquipä acu, aywacushun” nir.Tsaynö niptinmi Mateo sharcurJesuswan aywacurgan.10Tsaypitam Mateupa wayinchö Jesus

discïpuluncunawan micuycäyaptinnachäyargan waquin invitäduncuna.Paycunaga cayargan Romapä impuestu

8 9

Page 22: Quechua  conchucos- south bible - new testament

22

cobracog mayincunam y waquin mana alliricashga cag runacunam. 11Tsaytaricarnam fariseucunaga jamurarninJesuspa discïpuluncunata niyargan:“¿Imanirtä mayistruyquicunaga juntacanimpuestu cobracogcunawan y tsay waquinjutsachö cacog runacunawanpis?” nir.12,13Tsaynö niyanganta wiyarnam Jesus

nirgan: “Nogaga shamurgö manam allirurag runacunallamantsu Diospawillacuyninta willapagnin, sinögashamurgö jutsachö cawacogcunatapiswillapänäpämi. Tayta Diospa palabrangellgaranganchöpis caynömi nican:‘Manam ashmacunata *altarchörupatsiyänallayquitatsu munä, sinögacuyapäcog cayänayquitam munä’ nirmi.Tsaynö nicaptinpis gamcunaga ¿imanirtämana alli ruragcunatapiscuyapäyanquitsu? Llapanpis Diospawillacuynintaga tantiyatsiyänantamiñishtiycäyanmi, geshyagcunajampicogta miñishtiyangannölla. [Tsaymipaycunawanpis nogaga juntacü Diospaalli willacuyninta tantiyatsinäpä]”.

Ayünupä Jesusta tapuyangan(Marcos 2.18-22; Lucas 5.33-39)

14Juc cutichönam Juan Bautistapagatiragnincuna Jesusman witiycurtapuyargan: “Nogacuna y fariseucunagaimaypis ayunayämi. Peru gampadiscïpuluyquicunaga ¿imanirtäayunayantsu?” nir.15Tsaynam Jesus nirgan: “Jucta

niyäshayqui. Juc casacuy estachö¿compañagnincuna ayunayantsurä?Tsaynöllam discïpulücunapis nogawancaycarga ayunayänantsu. Nogawanusquiptïmi itsanga ayunayanga”.16“Tsaynö manam pipis macwa röpata

remendantsu mushog ratashwanga.Tsaynö remendayaptinga mushogratashga genticätsirmi macwa cagtagarachicäratsinman. 17Tsaynömi tsayrä

puwatsishga aswataga mana pipisjirpuntsu tsillinaycag urpumanga. Tsaytsillinaycag urpuman jirpushgaga aswapogurmi tsay urputa masrätsillicäratsinman. Tsaynam aswapisushacanman y urpupis paquicarushacanman. Tsaynö captinmi sänuurpuman tsayrä puwashga aswatagajirpuntsic. [Tsaynömi nogapawillacuynïpis mushog car gamcunapaüsuyquicunamanga iwalantsu. Tsaymidiscïpulücunata niyänayquitsu nogawancaycäyanganyagga ayunayänanpä]”.

Juc autoridäpa wamranta Jesuscawaritsingan y yawar apaywangeshyag warmita allïtsingan

(Marcos 5.21-43; Lucas 8.40-56)18Tsaynö parlaycaptinmi Israel

runacunapa autoridänin juc runa chaycurJesuspa ñöpanman gonguricuycur nirgan:“Taytay, warmi tsurillächä wanusquishga.Acuri jinallachö aywayculläshuncawarircatsillämunayquipä” nir.19Tsaynö rugacuptinmi

discïpuluncunawan Jesus aywayargantsay runapa wayinman. 20,21Nänitaaywaycäyaptinnam chunca ishcay (12)watana yawar apaywan geshyacog jucwarmipis gepancunata aywargan caynöyarpar: “Jesuspa röpallantapis yataycurgaallisquishämi” nirnin. 22Tsaynö niryataycuptinnam Jesusga gepapa ticraycurwarmita nirgan: “Ama llaquicuytsu, hïja.Nogaman yäracamuyniquipamallisquirguyqui” nir. Tsaynö niycuptintsay warmega allisquirganmi.23Tsaypita tsay Israel runacunapa

autoridäninpa wayinman chaycurnamtariyargan ayachö müsicucunatucaycäyagta y runacunapis pasaypawagaycäyagta. 24Tsayta ricaycurmiJesus nirgan: “Wagtapa yargucuriyay.Cay wamraga cawarimunga punucashgacaycanganpita riccharcamognöllam” nir.

9

Page 23: Quechua  conchucos- south bible - new testament

23

Tsaynö Jesus niptinnam runacunaasicuyargan. 25Peru imanö captinpisJesus ningannöllam wagtamanyargacarayämurgan. Runacunayargacarayämuptinnam wanushgacaycag wamra sutaraycanganman Jesusyaycurgan. Nircurnam maquinpitatsarircur wamrata cawatsirsharcatsimurgan. 26Tsaynö cawaritsirmilagruta rurangantaga maytsaymarcacunamanpis willacurchätsiyarganmi.

Ishcay gapracunataJesus allïtsingan

27Tsaypita Jesus aywacuptinnamishcay gapracuna gatipäyargan: “¡Unayrey *Davidpa castan Jesus,ñawilläcunata alliscatsiyällämay!” nir.28Tsaynö nir gatiraycäyaptinmi

patsacungan wayiman Jesus yaycurirgan.Tsaychönam tsay gapracunata Jesustapurgan: “¿Gamcuna criyiyanquicuñawiquicunata allïtsinäpä cagta?” nir.Tsaynö niptin paycunanam niyargan:

“Aumi, taytay. Criyiyällämialliycatsiyämänayquipä cagta” nir.29Tsaynam ñawincunata Jesus yataycur

nirgan: “Nogaman yäracayämungayquipitañawiquicuna allisquitsun” nir.30Tsaynö nisquiptinmi juclla

ñawincuna allisquirgan. Tsaypitampaycunata Jesus nirgan: “Ama pitapiswillapäyanquitsu allïtsingäta” nir.31Tsaynö nicaptinpis paycunaga

yargurillarnam pitapis maytapiswillacuyargan Jesus allïtsinganta.

Shimin mana parlag runataJesus allïtsingan

32Tsay gapracuna jegariyaptinnam Jesuscaycanganman runacuna apayämurganshimin mana parlag juc runata. Tsayrunataga supaymi upayätsishga canä.33Tsay runapita supayta Jesus

garguriptinmi upayashga caycanganpitajuclla parlar gallaycurgan. Tsayta ricarmirunacuna cushicur niyargan: “¡Manamimaypis ricarguntsictsu pipis caynöallïtsicogtaga!” nir.34Tsaynö niyaptin fariseucunam

itsanga niyargan: “Manam Tayta Diospapoderninwantsu supayta tsay runapitagargushga, sinöga supaycunapamandagnin Satanaspa poderninwanmigargushga” nirnin.

Runacunata Jesus cuyapangan35Maytsay marcacunachöpis

estanciacunachöpis Jesusga Tayta Diospaalli willacuynintam yachatsicurgangoricäcuyänan wayicunachö. Nircurmiimaycaläya geshyawan geshyagcunatapisallïtsirgan. 36Tsaynö maytsay marcacunapapurirmi Jesusga ricargan runacuna imaycamitsegniynag üshacunanö cayagta. Tsaynölluta cawacuyanganta ricarmi Jesuscuyapargan. 37Tsaymi discïpuluncunatanirgan: “Cosëcha poguraycagnöpismaytsicag runacunam caycäyan TaytaDiospa alli willacuyninta jucllachasquicuyta munagcunaga. Tsaynöcaptinpis wallcagllam tsay alli willacuytawillacogcunaga cayan. 38Tsaynö captingamcuna Tayta Diosman mañacuyaywillacogcuna mas atsca cayänanpä” nir.

Jesucristupa chunca ishcayapostolnincuna

(Marcos 3.13-19; Lucas 6.12-16)

10 1Tsaypitanam chunca ishcay(12) discïpuluncunata Jesus

nirgan supaycunata runacunapitagarguyänanpä y tucuyläya geshyawangeshyagcunata allïtsiyänanpä.2Tsay *apostolcunaga cayargan:

Simon (Simonpa jucag jutinmicargan Pedro),

Simonpa waugin Andres,

9 10

Page 24: Quechua  conchucos- south bible - new testament

24

g 10.14 Israel runacunaga üsuncunamanmi chaquincunapita polvuta tapsicuriyag Tayta Dioscastigananpä cagta musyatsir.

Zebedeupa tsurincuna SantiaguwanJuan,

3 Felipe,Bartolome,Tomas,Mateo (Mateoga Roma nacionpäimpuestuta cobragmi cargan),

Alfeupa tsurin Santiago,Tadeo,

4 “Celote” ningan Simon, yJesusta ranticog Judas Iscariote.

Alli willacuyninta willacurpuriyänanpä apostolnincunata

Jesus cachangan(Marcos 6.7-13; Lucas 9.1-6)

5Tsay chunca ishcay apostolnincunataJesus willacog cacharnin caynöminirgan: “Ama aywayanquitsu manaIsrael runacunapa marcancunamanga,ni ama yaycuyanquitsu *Samariaprovincia marcacunamanga. 6Tsayparantinga Israel runacunallamanaywayanqui. Paycunam ogracashgaüshacunanöga caycäyan. 7Paycunatawillapäyanqui: ‘Tayta Dioscachamunanpä cag salvamagnintsic reychämushganam’ nir. 8Geshyagcunataallïtsiyanqui. Wanushgacunatapiscawaritsiyanqui. *Lepra geshyaushaycagcunatapis allïtsiyanqui. Ysupaycunatapis runacunapitagarguyanqui. Allïtsirga ama pitapiscobrayanquitsu. Nogapis gamcunatamanam cobrätsu allïtsiyänayquipäpodernïta gornin”.9,10“Ama apayanquitsu gellëta ni

millcapata ni trocanayquicunata.Jatiräyangayqui llangiquicunallawanaywayanqui. Arupacogcunatapachancuna mana faltaypa

garayangannömi maymanchäyangayquichöpis manafaltätsiyäshunquitsu”.11“May marcaman o may

jallgacunaman charpis tapucuyanquimayganpis alli runa canganta. Allirunaman charninga wayillanchöpatsaräcuyanqui juc marcamanpäsayangayquiyag. 12Tsaypatsatsiyäshog runapa wayinman charshumag saludacuyanqui. 13Tsaywayiyog chasquiyäshuptiquegapayllachö patsaräcuyanqui. Manachasquiyäshuptiquega jucmannapäsacuyanqui posädata ashirnin.14Runacuna willacuyangayquita manachasquicuyaptinga tsay marcapitapisyargur aywacuyanquichaquiquicunapita polvuta tapsirir.g15Willacungayquita mana chasquicogrunacunaga syu nal junagmicastïguta chasquiyanga. Sodoma yGomorra marcacunachö tagcunacastigashga cayanganpitaga masmicastigashga cayanga”.

Diosman criyicungantsicpitarunacuna chiquimänantsicpä cagta

Jesus willacungan(Marcos 13.9-13; Lucas 21.12-17)

16“Shumag tantiyacuyay.Gamcunataga cachaycä üshacunataatogman gaycapag cuentam mana allirunacuna cayanganman. Tsaynöcaycaptinga culebranöpis maya-mayallapuricuyanqui. 17Chiquiyäshogniquirunacunaga autoridäcunamanpisapatsiyäshunquim. Waquincunagagoricäcuyänan wayicunachöpismagayäshunquim. 18Nogamancriyicamog cayangayquipitamautoridäcunamanpis y nacion mandag

10

Page 25: Quechua  conchucos- south bible - new testament

25

reycunamanpis apayäshunquicastigayäshunayquipä. Tsaychömipaycunatapis y waquin mana Israelrunacunatapis musyatsiyanqui nogarunacunata salvanäpä shamungäta.19,20Tsaynö autoridäcunamanentregayäshuptiquipis amallaquicuyanquitsu: ‘Cananga ¿imataräniycushä?’ nirnin. Paycunapa ñöpanchömanam quiquiquicunapayarpayllayquicunapitatsu parlayanqui.Espiritu Santum tantiyatsiyäshunquiimata parlayänayquipäpis”.21“Nogaman criyicamunganpitam

chiquirnin wauginta autoridäcunamanentregayanga wanutsishga cananpä.Waquinnam tsurincunata entregayangawanutsiyänanpä y waquinnamtaytantapis entregayangawanutsiyänanpä. 22Nogatachasquicamar criyicayämungayquipitampipita maypitapis chiquishga cayanqui.Tsaynö chiquishga carpis hastawanuyanganyagpis nogaman yäracamogcagmi Tayta Diospa ñöpanmanchäyanga. 23Juc marcachöchiquiyäshuptiquega juc marcamanempëñu päsacuyanqui. Llapan Israelnacion marcacunaman manarächäyaptiquim nogaga cutimushä”.24,25“Ama yarpäyaytsu noga raycur

imaypis mana chiquishga cayänayquipäcagtaga. Nogata runacunachiquiycäyämarga gamcunatanägamasrämi chiquiyäshunqui. Nogatapis‘¡Satanasmi payga!’ nicäyämargagamcunatapis Satanaspitacayangayquitam niyäshunqui”.

Pitapis mana mantsacuypawillacuyninta willacunapä Jesus

yachatsicungan(Lucas 12.2-7)

26“Cay patsachö runacunachiquiyäshuptiquipis mana mantsariypa

willacuynïtaga willacuyay. Tsaynö allitarurar willacuyaptiqui runacuna manachasquicuyanganpis musyacangamTayta Dios syu nal junagchöjuzgaptin. 27Tsaynö caycaptingawillacungäta mana wiyag cagcunatagagamcunana pita maytapiswillacuyanqui. Tsaynöwillacuyänayquipämi gamcunatawillapaycä. 28Nogapa willacuynïtawillacuyaptiqui runacunawanutsiyäshurpis almayquicunatagamanam imanayangatsu. Tsaynöcaycaptinga manam pitapismantsacuyänayquitsu. Paycunapitamantsacuyänayquipa rantinga TaytaDiosllata mantsacuyay. Paymimunayyog caycan almantintain ernuman gaycunanpäpis”.29“Pishgucuna runacunapä mana alläpa

cuestaptinpis Tayta Diospäga välinmi.Wanunanta mana munaptinga nijucllayllapis manam wanuyantsu.30Tsaynömi agtsayquicunatapisyupashgata payga caycätsin.31Pishgucunapitapis mas väleg cayaptiquiTayta Dios cuïdaycäyäshuptiquegapipitapis manam mantsariyänayquitsu”.

Jesus raycur runacunachö parlagcunaimanö cayänanpä willacungan

(Lucas 12.8,9)32“Pipis nogaman criyicog canganta

mana pengacuypa willacuptinga nogapisTayta Diospa ñöpanchö paycunapafavorninmi parlashä. 33Pipis nogapitapengacur willacuynïta mana willacuptinganogapis Tayta Diospa ñöpanchö paycunata‘Manam regïtsu’ nishämi”.

Jesusman criyicogcuna chiquishgacayänanpä ningan

(Lucas 12.51-53; 14.26,27)34“Ama yarpäyaytsu nogaman

criyicayämungayquipita mana

10

Page 26: Quechua  conchucos- south bible - new testament

26

chiquishga cayänayquipä cagta.Criyicamogcunataga imaypischiquiycäyangam. 35Nogamancriyicamunganpitam tsurinpis taytanpacontran canga. Tsaynöllam mamanpacontran wawanpis canga. Yllumtsuyninpis suegranpa contranmicanga. 36Tsaynömi arichiquiyäshogniquicunaga cayangaquiquiquicunapa castayquicunapitagallaycur”.37“Nogaman criyicamunganpita

maman chiquiptinpis, taytanchiquiptinpis, o tsurin chiquiptinpisnoga ningäta rurar imaypis cawatsun.Peru noga ningäcunata mana cäsumarmamanpa, taytanpa, o tsurinpamunayninchö cacog cagga manamrasunpatsu criyicamun. 38Imaycachöñacarpis nogaman criyicamurcawayätsun. Wanunganyag noganingäcunata mana cäsumag cagcunagamanam rasunpatsu nogamancriyicayämun. 39Noga munangänö manacawar quiquin munangannöcawagcunaga in ernumanmigaycucäyanga. Imayca ñacaychö carpisnoga munangänö cawagcunam itsangagloriaman chäyanga”.

Tayta Diospa ñöpanchö premiutachasquiyänanpä Jesus willacungan

(Marcos 9.41)40“Gamcunata pipis chasquiyäshurga

nogatapis chasquiycäyämanmi. Ynogata chasquimarga cachamagnï TaytaDiostapis chasquiycäyanmi. 41TaytaDiospa willacogninta chasquicogcunagagloriaman char willacogcuna premiutachasquiyangannöllam chasquiyanga.Tsaynöllam Tayta Dios ningantacumplir alli rurag runata chasquicogcagpis gloriaman char tsay alli ruragruna premiuta chasquingannöllachasquiyanga. 42Nogata chasquicamag

cagta pitapis yacullanpis garaycogcagga Tayta Diospitam premiutachasquinga”.

11 1Tsaynö chunca ishcay (12)apostolnincunata willapayta

ushasquirmi Jesusga Galileaprovinciapa marcancunapa purirganDiospa alli willacuyninta willacurnin.

Juan Bautistapa cachancunaJesusman tapog aywayangan

(Lucas 7.18-35)2Carcelchö caycarmi Juan Bautista

mayargan Señor Jesus milagrucunataruraycanganta y Diospa alliwillacuyninta willacur puriycanganta.Tsaynam discïpuluncunata Jesusmancachargan caynö tapuyämunanpä:3“¿Gamcush canqui Tayta Dioscachamungan salvacog, o juctaräcushshuyacuyäshä?” nir.4Tsaynö tapuyaptinnam Jesus nirgan:

“Canan aywar Juanta niyay cayricaycäyangayquicunata ywiyaycäyangayquicunata. 5Gapracunaricayannam. Mana puriyta puëdegcunapuriyannam. *Leprawan geshyagcunapisallïyashgam. Upacunapis wiyayannam.Wanushgacunapis cawariyämushgam.Muchuychö cawagcunamanpis Diospaalli willacuyninga chaycannam.6Tsaycunata willayaptiquim cushicunganogapita. Nogaman imaypisyäracamungannölla yäracamutsun”.7Tsaypita Juan Bautistapa cachancuna

cuticusquiyaptinnam runacunata JesusJuanpita parlapar nirgan: “Tsunyagjircaman Juanta ricapäyänayquipäaywar manam jachata vientucuyutsegman ricapagtsu aywayargayqui.8Y manam alläpa chaniyog röpanjatishga canganta ricapäyänayquipätsuaywayargayqui. Tsaynö chaniyogröpashgacunaga reypawayincunallachömi taycäyan, manam

10 11

Page 27: Quechua  conchucos- south bible - new testament

27

h 11.14 Eliaspita y Juan Bautistapita masta musyanayquipä liyinqui Mateo 17.10-13;Lucas 1.17; Juan 1.21; Malaquias 3.1; 4.5,6.

tsunyagcunachötsu. 9Manam tsaycunataricagtsu aywayargayqui, sinöga TaytaDiospa willacognin profëta cangantaricayänayquipämi. 10Juanpämi TaytaDiospa palabran gellgaranganchö nican:

‘Salvacog manarä willacuptinmijuctarä cachashä willacuynïtawillacunanpä.

Pay willacunganta chasquicurmirunacuna jutsa ruraynincunatajagirir salvacogta shuyacuralistacuyanga’ nir.

11Tsay ningannölla Tayta Dios Juantawillacognin cananpä acrashga captinmipuntataga Juanrä tantiyashga nogasalvacog rey cangäta. Tsaynö captinpisdiscïpulücunam nogawan purishgacarnin Juanpitaga maslla willacuynïtatantiyacuycäyan”.12,13“Moises gellgangancunachöpis,

Tayta Diospa profëtancunagellgayangancunachöpis, y JuanBautista willacungancunapis nican nogasalvacogniquicuna cay patsamanshamunäpä cagtam. Tsaymi Juanwillacur gallanganpitapis runacunaTayta Diospa willacuynintagachasquicuycäyan. Tsaynö captinpiswaquin runacunaga manammunayantsu willacuyninta willacunanta,sinöga imaycanöpapis tsapatamchurapaycäyan. 14Tsaynöllam TaytaDiospa palabranga gellgaraycan Eliasshamur willacunanpä cagpis.Tantiyayaptiqui manatantiyayaptiquipis Juan Bautistawillacuptinmi cumplishga Elias shamurwillacunanpä gellgarangan.h 15Tsayningäcunata wiyacog cagga shumagtantiyacuyay”.

16,17Tsaynö nisquir Jesus mastapisnirganmi: “Canan tiempu runacunagayupay tucog wamracunanömi caycäyan.Manam chasquicuyantsu noganingäcunata ni Juan Bautistaningancunata. Wamracuna pucllarpinculluta tucapaptin yanasancunatushuyta mana munagnömi noganingäcunatapis mana chasquicuytamunayantsu. Tsaynö ‘Aya pampaytapucllar nogacuna cantayämushä,gamcuna wagayämunqui’ niyaptinyanasancuna wagayta manamunayangannömi Juan Bautistaningancunatapis mana chasquicuytamunayantsu. 18Juan Bautistaga imaypisayunarmi mana vïnuta upogtsu. Tsaynöcaptinmi niyag: ‘¡Payga Satanaspamunayninchö carmi tsaynö cacun!’nirnin. 19Noga runacunawan juntacarimaycatapis micuptï y vïnutaupuptïnam niyäman: ‘Micullar upullarpuricun’ nirnin. Tsaynömi niyäman:‘Payga jutsasapa runacunawanpis yimpuestu cobrag sacyapacogcunawanpisjuntacanmi’ nirnin. Tsaynöniyämaptinpis Juantawan nogatagaTayta Diosmi cachayämashgawillacuyninta willacuyänäpä. Tsaynöcachayämanganta runacunatantiyacuyanga Tayta Dios munangantaruraycäyangäta ricarmi”.

Jutsancunata mana dejagcunain ernuman gaycucäyänanpä

cagta Jesus willangan(Lucas 10.13-15)

20Imayca milagrucunataruraycaptinpis waquin marcacunachögarunacuna manam ichicllapis Jesuspawillacuyninta cäsuyargantsu. Tsaymipaycunapä Jesus nirgan: 21“Corazin

11

Page 28: Quechua  conchucos- south bible - new testament

28

i 11.21 Tiro y Sidon marca runacuna imanö cayangantapis musyanayquipä liyinqui Isaiascapïtulu 23; Ezequiel capïtulu 26-pita 28-yag; Amos 1.9,10. j 11.23 Sodoma marcata TaytaDios ninawan ushacätsirgan tsay runacuna feyupa jutsasapa cayanganpitam. Tsaypita mastamusyanayquipä liyinqui Genesis capïtulu 19 y Ezequiel 16.48-50.

marca runacuna y Betsaida marcarunacuna, ¡gamcunataga Tayta Diosmana cuyapaypam castigayäshunqui!Gamcunachö milagrucunata rurangänöTiro y Sidon marcacunachöimilagrucunata ruraptëga maynam TaytaDiosta perdonta mañacur jutsaruraynincunata dejariyanman cargan.Tsaynö jutsancunapita llaquicurninmaynam arripenticur cotenciapitaröpata jaticurcur uchpaman jamaycurwagayanman cargan. Gamcunagamilagrucunata rurangäta ricaycarpismanam jutsa rurayniquicunata dejaytamunayanquitsu. 22Tsaynö jutsarurayniquicunata manadejayangayquipitam syu naljunagchö Tiro y Sidon runacunapitapismasrä castigacäyanqui. 23Capernaummarca runacuna, ¿gamcunaga ‘TaytaDiospa ñöpanmanmi chäshä’niyanquipischi? Tayta Diospañöpanman chäyänayquipa rantingamcunaga in ernullamannamgaycucäyanqui. Gamcunachömilagrucunata rurangänö Sodomamarcachö ruräman cargan, cananyagmitsay marca caycanmanrä cargan.j24Tsaymi gamcunaga Sodoma runacunacastigacäyanganpitapis masräcastigacäyanqui syu nalchö”.

Tayta Diosta Jesus alabangan(Lucas 10.21,22)

25Tsaypitanam Tayta Diosman Jesusmañacur nirgan: “Papällä, ciëluchö ycay patsachöpis imaycawanmunayyogmi gamga caycanqui. Gamtaalaballämi, Tayta Dios. Yachagtucogcunata tantiyatsinayquipa rantinga

llänu runacunachömitantiyatsicurguyqui nogatacachamangayquita. 26Tsaynö cananpäyarpangayquinöllam ruracashga,papällä” nir.27Nircurnam discïpuluncunata nirgan:

“Papällämi llapantapis munaynïmanchuramushga, tsurin captï. Noga imanöcangätapis payllam musyaman.Tsaynöllam papällä imanö cangantapisnogalla musyä. Tsaymi tantiyatsingäcagcunalla musyayanqui Tayta Diosimanö cangantapis”.28“Tayta Dios munangannö cawayta

mana camäpacogcuna, nogatachasquicayämay.Chasquicayämaptiquega llapayquitamyanapayäshayqui. 29Yachatsingänöllacawayay. Tsaynö cawarmitantiyacuyanqui cuyapäcog cangäta ymana runa tucog cangäta. Tsaynöpamalli cawayta tariyanqui. 30Nogayanapaptï munangänö cawayga manamajatsu”.

Säbadu jamapay junagchö Jesuspadiscïpuluncuna trïguta pallayangan

(Marcos 2.23-28; Lucas 6.1-5)

12 1Tsaypita juc *säbadu jamapayjunagchömi discïpuluncunawan

Jesus päsaraycäyargan poguraycag trïgucuchunpa. Tsaynam discïpuluncunagamallagarnin trïguta pallascärir cupariruchuyargan. 2Tsaycunata ricarnamfariseucuna Jesusta niyargan: “Säbadujamapay junag mana arucuy caycaptin¿imanirtä discïpuluyquicuna trïgutapallaycäyan?” nir.3Tsaynam Jesus nirgan: “Atsca cuti

liyiycarpis ¿manacu gamcuna

11 12

Page 29: Quechua  conchucos- south bible - new testament

29

k 12.4 Consagrädu churarag tantapita masta musyanayquipä liyinqui Levitico 24.5-9 y1 Samuel 21.1-6.

tantiyayanqui unay *Davidgatiragnincunawan mallagar imatarurayangantapis? 4Paymi Tayta Diosmanmañacucuyänan wayiman yaycurirtsaychö consagrädu churarag tantatagatiragnincunantin micuyargan.k Tsaytantata sacerdöticunalla micuyänanpäcaycaptinpis tsayta micur Davidgamanam ima jutsatapis rurargantsu.[Mana micunanpä cagta Davidmicuptinpis allita ruranganta yarparga¿imanirtä niyanqui discïpulücuna säbadujamapay junagchö trïguta pallariruchuyangan jutsa canganta?]5Gamcunaga Moises gellganganta atscacuti liyiycarpis ¿manacu tantiyayanquisäbadu jamapay junag templuchösacerdöticunapapis imayca ruraynincunajutsa mana canganta? 6Tsaynöllamnogapa discïpulücunapis conviënegllataruraycäyan. Tsaynö carmi manajutsatatsu ruraycäyan säbadu jamapayjunagchö mana jamaparpis. 7Gamcunagamanam tantiyacuyanquitsu Tayta Diospapalabran gellgaranganchö caynöninganta: ‘Nogapa jutïchö ashmacunata*altarchö rupatsiyangayquipitapis masgamunä runa mayiquicunatacuyapäyänayquitam’ nir. Tsaycunatatantiyacurga manam discïpulücunapäimatapis parlacachäyanquimantsu.8Tsaynö captinmi noga Tayta Diospitashamushga car munayyog caycä säbadujamapay junagchöpis runacuna imatarurayänanpä cagtapis ninäpä”.

Säbadu jamapay junagchömaquin wanucashga runata

Jesus allïtsingan(Marcos 3.1-6; Lucas 6.6-11)

9Tsaypita aywarnam Jesus yaycurganTayta Diosman mañacur goricäcuyänan

wayiman. 10Tsaychö goricagrunacunawanmi caycargan maquinwanucashga runapis. Tsay wayichöcaycag waquin fariseucunanam Jesustatapuyargan: “Säbadu jamapay junagcaycaptin ¿maquin wanucashga runataallïtsinquimancu o manacu?” nir.Tsaynö tapuyargan allïtsiptinga tsayachäquilla Jesuspa contransharcuyänanpämi.11Tsaymi Jesus nirgan:

“Maygayquipapis üshayquicuna pözumanjegacurpuptin ¿manatsurä jinan öra jipegaywayanquiman säbadu jamapayjunagchöpis? 12Runacunaga üshapitapisalläpa mas cuyaymi. Tsaynö captinmisäbadu jamapay junagchöpis allitarurarnin cay geshyagta allïtsimushä”.13Nircurnam tsay maquin wanucashga

runata Jesus nirgan: “Maquiquitamashtamuy” nir.Tsaynö niptin maquinta

jayarircuptinnam sänuna ticrasquirgan.14Säbadu jamapay junagchö tsaynöallïtsinganta ricarnam fariseucuna tsaygoricäcuyänan wayipita yargurirwillanacuyargan Jesusta imanöpawanutsiyänanpäpis.

Jesucristo imanö cananpäpisprofëta Isaias gellgangan

15Tsaynö fariseucunawillanacuyanganta musyarnam Jesusgatsaypita aywacurgan. Y atscarunacunam gepanta aywayargan.Gepanta aywagcunataga imaycageshyancunapitapis Jesus allïtsirganmi.16Tsaynö allïtsirmi nirgan: “Ama pitapiswillacuyanquitsu noga allïtsingäta” nir.17Jesus tsaynö cuyapäcog cananpämiunay profëta Isaias gellgargan TaytaDios caynö ningancunata:

12

Page 30: Quechua  conchucos- south bible - new testament

30

18 “Willacuynïta willacunanpäcachamungä salvacog runamunangäcunata ruraptinmicushicü.

Payman Espiritu Santuta cachaptïmimana dejaypa yanapanga.

Tsaynöpam pitapis maytapiswillapanga willacuynïtachasquicogcunata salvanäpäcagta y mana chasquicogcunatain ernuman gaycunäpä cagta.

19 Runacuna gayapäyaptinpis manamimatapis ningatsu.

Maypa tsaypa purirpis manamparlangatsu: ‘Nogaga masyachagmi cä’ nirnin.

20 Llaquicuyyogcunata manam lïsutupangatsu, sinögacuyapangam.

Jutsa rurag runacunata manamjucllatsu castiganga, sinögayätsingam munangäta rurarnacawayänanpä.

21 Tsaynöpam maychö tsaychörunacunapis payman yäracursalvacäyanga”.

Satanaspa poderninwansupaycunata Jesus gargunganta

fariseucuna yarpäyangan(Marcos 3.20-30;

Lucas 11.14-23; 12.10)22Tsaypitanam supay wiscuyätsingan

upayashga runata Jesus cagmanchätsipäyargan allïtsinanpä. Tsayrunapita supayta Jesus garguriptinmiparlarganna y ricarganna. 23Tsaynöallïtsegta ricarmi runacuna cushicurninacuyargan: “¿SalvamänantsicpäTayta Dios cachamungan Davidcastatsurä payga canman?” nir.24Tsaynö niyanganta wiyarnam

fariseucuna niyargan: “Cay runagamanam Tayta Diospa poderninwantsusupayta tsay runapita gargun, sinöga

supaycunapa mandagnin Satanaspapoderninwanmi” nir.25Tsaynö parlaycäyanganta

musyarnam Jesus nirgan: “Manamyarpaycäyangayquinötsu. Cay ningätawiyarcayämay. Juc nacionchö runacunaquiquincuna pura chiquinacurgawanutsinacurmi ushacätsinacuyanman.Tsaynömi juc marcachö o juc wayichötagcunapis quiquincuna purachiquinacur wacpa caypagargunacuycar ushacäyanman. 26Tsaynöcaycaptinga gamcuna ama yarpäyaytsuSatanaspa poderninwan supaycunatagargungäta. Supaycunata mandagninSatanas garguptinga poderniynagnaticrarmi ushacätsinacuyanman”.27“Gamcunachö waquin runacuna

supaycunata runacunapita garguyaptinyarpäyanqui Tayta Diospa poderninwangarguyangantam. Tsaynö yarpaycarga¿imanirtä nogapäga yarpäyanquiSatanaspa poderninwan supaycunatagargungäta? Tsay llutanyarpayniquicunawanmi manacagcunataparlayanqui. 28Nogata Espiritu Santoyanapamaptin supaycunata gargungätaricarmi gamcuna musyayanqui TaytaDiospita salvacog rey shamungäta”.29Satanaspita mas puëdeg canganta

tantiyatsirmi Jesus caynö nirgan: “Juclïsu runa wayinta täpaycaptinga manampipis imantapis suwapanmantsu. Tsaynötäpaycaptinpis paypita mas puëdeg runachaycurmi itsanga pancaycurimaycancunatapis apacunman. [Tsaycuentanömi nogapis puëdeg caynïwanrunacunata Satanaspa maquinpitajipiycä]”.30“Pipis ningäcunata mana cäsumag

cagcunanam Satanaspa munayninchöcayan. Y nogata cäsumag cagga nogamunangätam ruraycäyan”.31,32“Runacuna llutanta rurar jutsa

ruraynincunata y manacagcunata

12

Page 31: Quechua  conchucos- south bible - new testament

31

l 12.42 Rey Salomonta watucag shamog reinapita musyanayquipä liyinqui1 Reyes 10.1-13.

parlayangancunata perdontamañacuyaptinga Tayta Dios perdonangam.Tsaynömi Tayta Diospita shamungätamana tantiyar nogapä llutantaparlayaptinpis Tayta Diosga perdonanga.Peru salvacog cangäta Espiritu Santotantiyaycätsiptin contran captinmi itsangaTayta Dios imaypis perdonanganatsu”.

Prütayog y prütaynag plantamanrunacunata Jesus iwalatsingan

(Lucas 6.43-45)33“Ima plantatapis prütanpita

regingantsicnömi runatapis regintsicparlacuyninpita alli runa cangantapis ymana alli cangantapis. 34¡Culebra castarunacuna! Quiquiquicuna tsaynö manaalli caycarga ¿imayrächi allitagaparlayanquiman? Shonguyquicunachöllutancunata yarpäyangayquillatamimaypis parlaycäyanqui. 35Pipisshongunchö allita yarparga allitamparlan. Peru mana alli yarpayyog cagmiitsanga llutancunallata imaypis parlan.36Manacagcunata parlagcunatagaparlanganmanmi syu nal junagchöTayta Dios pitapis juzganga. 37Tsaymigamcunatapis shimiquicunaparlanganman Tayta Diosganiyäshunqui jutsayog cayangayquitapiso jutsaynag cayangayquitapis”.

Milagrutarä Jesusrurananta munayangan

(Marcos 8.11,12; Lucas 11.29-32)38Tsaypitanam waquin fariseucuna y

Moises gellgangan leycunatayachatsicogcuna Jesusta niyargan:“Señor Jesus, Tayta Dios rasunpacachamushungayquita musyayänäpäima milagrullayquitapis ricaytammunayä” nir.

39Tsaynam Jesus nirgan: “GamcunagaTayta Diosman mana yäracog mana allirunacuna carmi milagrutarä ricaytamunaycäyanqui. Gamcunamunayangayquinöräga manam imamilagrutapis rurashätsu. Tsaypa rantingaTayta Dios juc milagrutam rurangaprofëta Jonas cawaycaptin rurangannö”.40“Musyayangayquinöpis unay

Jonastam quimsa junag quimsa pagasjatuncaray pescädupa pachanchöcaycanganpita yargatsimurgan.Tsaynömi nogatapis quimsa junagquimsa pagas pamparangäpitacawatsimanga. 41Jonas Diospawillacuyninta willacuptin wiyarmiNinive marca runacuna jutsaruraynincunata jagiriyargan.Jonaspitapis mas imaycawan munayyogcaycaptï willacungätaga canan witsanrunacuna manam cäsucuyantsu. Tsaymisyu nal junagchö Ninive runacunasharcayämunga: ‘Jonas willacungantachasquicuyangänö ¿imanirtä TaytaDiospa tsurin willacungantachasquicuyargayquitsu?’ niyänanpä”.42“Musyayangayquinöpis Salomonpa

yachatsicuyninta wiyananpämi ‘Sabah’ningan nacionpita juc reinapis carutashamurgan Jerusalenman.l Paypis syunal junagchö sharcamungam cananwitsan runacunata ‘Salomonpayachatsicuyninta noga chasquicungänö¿imanirtä gamcunapis Tayta Diospatsurin yachatsicunganta manachasquicuyargayquitsu?’ ninanpä”.

Maypitapis yargunganmansupay cutingan(Lucas 11.24-26)

43“Juc runapita supay yargucurjäcogcunapam aywan tänanpä ashirnin.

12

Page 32: Quechua  conchucos- south bible - new testament

32

44Maychöpis mana tarirnam yarpasquintärangan runaman yapay cutiycuyta.Tsaynö cutirnam taririn tsay runapashongunta shumag churapacushgapitsapacushga wayitanörä. 45Tsaynötatariycurnam tsay runaman cutin paypitamas mana allin cag ganchis (7)supaycunata pushacurcurna tsayrunachö cangan täcuyänanpä. Tsaymipuntata canganpitapis mas peyormannaticracurin. Tsaynömi päsanga cananwitsan mana alli runacunawanpis”.

Mamannö y waugincunanö pïcangantapis Jesus yachatsingan(Marcos 3.31-35; Lucas 8.19-21)

46Tsaynö Jesus yachatsicuycaptinmimamanwan waugincuna tsaymanchäyargan. Paycunaga puncullachömishuyaycäyargan Jesuswan parlaytamunarnin. 47Paycunata ricarnam jucruna Jesusta willargan: “Mamayquiwanwaugiquicunam puncuchöshuyaraycäyäshunqui” nir.48,49Tsaynö willaptinmi

discïpuluncunaman ricärir Jesus nirgan:“Paycunam mamänö y waugïcunanöcayan. 50Pipis Tayta Dios munangantarurag cagcunam mamänö, waugïcunanö,y panïcunanö cayan” nir.

Willacuyninta muruwanJesus iwalatsingan

(Marcos 4.1-9; Lucas 8.4-8)

13 1Tsaypitanam wayipita yargurirJesus aywargan Galilea gocha

cuchunman. 2Tsaymannam atscarunacuna goricäyargan Jesuspawillacuyninta wiyayta munar. TsaynamJesus büquimanna yarcurgan tsaypitayachatsimunanpä. 3Tsaypitam imaycaiwalatsicuycunawan yachatsicurgallaycamurgan caynö nirnin: “Jucrunam aywanä trïguta murucog.4Tsaymi muruta matsiptin waquin

murucuna tiuyanä näniman. Y nänichömashtaraycagtanam pishgucunachaycur upshascärinä”.5,6“Waquin cag murucunanam tiuyanä

shaga shagallaman. Tsaychögajegarcamurpis allpa mana captinmiachaywan tsaquiscärinä. 7Waquinmurucunanam tiuyanä cashacunarurinman. Tsaychöpis jegarcamurgarwashtaycällarmi tsaquiscärinä”.8“Waquin cag murucunanam alli

allpaman chänä. Tsaycunaga allijegamurmi alli espïgayog canä. Waquinespïgam wayunä pachac (100) trïguta,waquin espïgacunam wayunä jogtachunca (60) trïguta, y waquincunanamwayunä quimsa chunca (30) trïguta”.9“Cay ningäcunata wiyag cagga

tantiyacuyay” nirmi Jesus parlapargan.

Imaycaman iwalatsiypa imanirJesus yachatsicungan

(Marcos 4.10-12; Lucas 8.9,10)10Tsaynö Jesus muruwan

iwalatsicuypa yachatsicuptinmidiscïpuluncuna tapuyargan: “Tayta, tsayyachatsiyämangayquita ¿imacunamantäiwalatsinqui? Manam tantiyayällätsu”nir.11Tsaymi Jesus nirgan: “Gamcunataga

tsay ningäcunata tantiyatsiyäshayquim.Mana cäsumag cagcunatam itsangamana tantiyatsishätsu. 12Tsaynöcaptinmi pipis yachacuytamunagcunaga yachatsingäcunatashumag tantiyacuyanga. Peruyachacuyta mana munagcunagawiyarpis manam tantiyayangatsu.13Tsaymi noga yachatsicü imamanpisiwalatsiypa. Tsay yachatsingäcunatacäsucuyta mana munag cagga manamimaypis tantiyayangatsu, ricaycarpis niwiyaycarpis. 14Tsaynö cananpämi TaytaDios ninganta unay profëta Isaiasgellgargan:

12 13

Page 33: Quechua  conchucos- south bible - new testament

33

‘Milagru rurangäcunata ricaycarpiswillacuynïta wiyaycarpismanam paycunatantiyayangatsu.

15 Cay runacunapaga shonguncunapischucruyäcurcushgam.

Tsaymi rinrincunapistsapacashganö, ñawincunapisgemtsicashganö caycäyan.

Tsaynö carmi paycunaga imatayachatsingäcunatapistantiyacuyantsu.

Tsaymi nogataga cäsuyämantsu allicawaytana tariyänan caycaptin’nir”.

16“Gamcunam sïga imatayachatsingäcunatapis tantiyacuyanqui.17Unay profëtacuna y Tayta Diosmunangannö cawag runacunapis cayrurangäcunataga ricaytamunayargannam. Ricamayta munarpismanam ricayämashgatsu. Tsaynöminoga willacungäcunata wiyaytamunarpis mana wiyacuyashgatsu.Gamcunam sïga ricaycäyämanqui ywiyaycäyämanqui”.

Muruwan iwalatsir yachatsingantaJesus tantiyatsingan

(Marcos 4.13-20; Lucas 8.11-15)18“Cananmi tantiyatsiyäshayqui

murucog runaman iwalatsiryachatsingäcunata. 19Trïgu murogaDiospa alli willacuyninmi. Murutiuyangan nänega chucru shongurunacunamanmi iwalan. Tsaynöshonguyog carmi Diospa willacuynintawiyarpis chasquicuyantsu. Tsaynamwiyayangallantapis Satanas gongaratsin.20Muru tiuyangan shaga allpanamwaquin runacunaman iwalan.Paycunaga Diospa alli willacuynintawiyar cushishgam chasquicuriyan.21Tsaynö cushishga chasquicurpis

shagachö allpa mana captin trïgujegarcamur tsaquireg cuentam,criyicuyanganpita imaycañacaycunaman charninga Diospawillacuyninta dejariyan. 22Murutiuyangan casha rurinchö allpagawaquin runacunamanmi iwalan.Paycunaga Diospa alli willacuynintawiyarpis masga yarpachacuyanimaycayogpis cayllapä y quiquincunamunayangannö cawayänanpä cagllatam.Tsaycunapä yarpachacuywanmi TaytaDiostaga gongariyan”.23“Muru changan alli allpaga waquin

runacunamanmi iwalan. PaycunagaTayta Diospa willacuyninta cushishgachasquicurmi Diosnintsic munangannöcawayan. Alli allpachö juc murullapitaquimsa chunca (30) trïgu o jogtachunca (60) trïgu o pachac (100) trïguwayungannömi Tayta Dios munangannöcawagcunaga cayan”.

Trïguwan iwal cebadillagewa jegamungan

24Tsaypitapis juccuna in ernumanaywayänanpä cagta y waquincunagloriaman chäyänanpä cagtatantiyatsirmi Jesus caynö nirgan: “Jucrunam chacranman aywanä trïgutamurucog. 25Tsay murucunganmannamjuc chiquipagnin runa tsacaypa aywaycurmurungan trïgu jananman cebadillatajichaycamunä. 26Tsaynam trïgunjegamuptin cebadillapis jegamunä.27Tsaypita trïguman tirapagcunaaywarna duëñunta willayänä: ‘Taytay,¿trïgutaga acrashgallatamermururgayqui? Tsaynö muruycaptiquega¿maypitatä trïguyquichö cebadillagapasaypa jegaycamushga?’ nir. 28Tsaynöwillayaptinnam trïguyog ninä: ‘Pipischiquipämag cagmi tsaytagajichapaycamashga canman’ nir. Tsaynöniptinnam arognincuna tapuyänä:

13

Page 34: Quechua  conchucos- south bible - new testament

34

‘Tsayöraga ¿munanquicu tsaycebadillacunata jipiyänäta?’ nir. 29Tsaynöniyaptinnam duëñun ninä: ‘Amajipiyanquitsu. Cebadillata jipirgatrïgutam lluquipacuyanqui. 30Trïguwaniwal cosëchayag shacshacunanpädejaycuyay. Cosëchachönam sigagcunaacrapaypa sigayämunga. Cebadillantamcayayanga. Y trïgutanam wayïman

.

Diospa willacuyninta ñäbuspamurunman y levadüraman

Jesus iwalatsingan(Marcos 4.30-32; Lucas 13.18-21)

31Tsaypita mastapis Jesusyachatsirganmi caynö nir: “Diospa alliwillacuyninga ñäbuspa murunnömi.32Tsay muroga pasaypa ichishagllam.Peru nicarpis jegarcamurga waquingewacunapitapis mas jatunmi ricacun.Tsay ñäbus wiñaptin rämancunamashtacangannömi Diospa alliwillacuynin maytsaymanpis mashtacanga.Tsay rämancunachö pishgucunageshuncuna rurarir cushicungannömirunacunapis Diospa alli willacuynintachasquicur cushishga cawayanga”.33Nircur mastapis yachatsicur Jesus

caynömi nirgan: “Tayta Diospa alliwillacuyninga levadüranöllam caycan.Juc runa tantata rurar quimsa arröbamachcaman levadürata wiñaptinmimäsaga shumag jacan. Tsay levadürawallcalla caycar mäsata atscayätsirjacatsingannömi Diospa alli willacuyninmaytsayman chaptin chasquicogcunapismasrä atscagyäyan”.

Imaycaman iwalatsingantadiscïpuluncunata Jesus

tantiyatsingan(Marcos 4.33,34)

34Jesusga runacunata yachatsirninimaycamanpis iwalatsiypam imaypis

yachatsirgan. 35Tsaycunawanmicumplirgan Tayta Diospa willacogninprofëta caynö nir gellgangan:

“Imaycamanpis iwalatsiypamrunacunata yachatsishä.

Patsa camacangan junagpita pipismana tantiyangancunatamtantiyatsishä” nir.

Trïguchö cebadillaman iwalatsiypayachatsinganta Jesus

tantiyatsingan36Tsaypitanam runacunata

aywacuyänanpä nisquirdiscïpuluncunawan Jesus yaycurgan jucwayiman. Tsaychömi discïpuluncunaniyargan: “Taytay, trïguchö cebadillagewaman iwalatsiypayachatsicungayquitatantiyaycatsiyämay” nir.37Tsaynam Jesus nirgan: “Tsay trïguta

murucog runaga nogam cä. 38Tsaychacraga cay patsam. Tsay trïgunamDiospa alli willacuyninta chasquicogcag runacuna. Y tsay trïguchöcebadillanam Satanaspa mandunchöcawacog cag runacuna. 39Murucogtachiquipagnin cebadillata murucuyninjananman jichapag cag runanamSatanas. Y cosëchanam syu nal ninan.Cosëchata goregcunanam *angelcunacayan”.40“Trïgupita cebadillata acragnömisyu nal junagchö Satanasmunanganta rurar cawag runacunataangelcuna acrasquir in ernumangaycuyanga. 41Noga Tayta Diospitashamogmi angelnïcunata cachamushäjutsaman ishquitsicogcunata y jutsaruragcunata gorircur in ernumangaycuyänanpä. 42Tsaychömiquiruncunatapis uchurrä wagayanga.43Peru Tayta Dios munangantacumplegcunam itsanga glorianchöna car

13

Page 35: Quechua  conchucos- south bible - new testament

35

cushicuyanga. Cay ningäcunata wiyagcagcunaga shumag tantiyacuyay”.

Tayta Diospa munayninchö cawayimaycapitapis mas alli cangan

44Mastapis discïpuluncunatayachatsirganmi caynö nirnin: “Juc runachacrapa puriycar tarisquinä atsca gellëpamparaycagta. Tsay gellëta tariycurnapasaypa cushicunä. Nircurnayarpachacunä: ‘¿Imatatä ruräman caygellë quiquïpana ticrasquinanpä?’ nir.Nicangantaga cangallanman pampaycurcushishga imaycancunatapisranticuscärinä. Nircurna tsay gellëpamparaycangan chacrata rantisquinä.Tsaynöpana tsay runa pamparaycaggellëta jipir rïcuyänä. [Tsaynöpis TaytaDiospa ñöpanman chayga imacushicuypämi cay patsachö imaycayogcangantsicpitapis]”.45Nircur Jesus caynöpis nirganmi:

“Diospa alli willacuynintachasquicogcunaga alläpa valoryogperlas rumipita aläjata ranteg cuentamcaycäyan. 46Perlas aläja ranteg runamörupita mas valoryogta tariycurmayläya chanin captinpis wayintapischacrantapis ranticuscärinä tsay aläjatarantinanpä. [Tsaynöpis Tayta Diospañöpanman chayga ima cushicuypämicay patsachö imaycayogcangantsicpitapis]”.

Fisyu nalchö runacunata TaytaDios acrananpä willangan

47Yapaypis Jesus caynömiyachatsicurgan: “Musyayangayquinöpismällata lamarman mashtaycurimaycaläya pescädutam runacunatsariyan. 48Nircurnam lamarcuchunman jipirayämun tsaychönaacrayänanpä. Tsaychö acrarnammicunapä cagta canastaman wiñayan ymana micunapä cagtana jitariyan.

49Tsaynöllam syu nal junagchöpisllapan runacunata acrananpä Tayta Diosangelnincunata cachamunga. Allirunacunatam raquinga jutsa ruragrunacunapita. 50Jutsachö cacogcunatamin ernuman gaycunga. Tsaychöga jutsarurayta mana dejayanganpitam wagarquiruncunatapis uchuyangarä”.

Yachatsinganta discïpuluncunapisyachatsiyänanpä Jesus ningan

51Tsaynö yachatsicurirnam Jesustapurgan discïpuluncunata: “¿Cayningäcunata gamcunatantiyayanquicu?”Tsaynö niptinnam niyargan: “Aumi,

taytay. Tantiyayämi” nirnin.52Tsaynam Jesus nirgan: “Tayta Dios

munangannö cawayänayquipäyachatsingäcunata tantiyarga waquinrunacunatapis shumag yachatsiyanqui.Tsaynö yachatsirga tröjapita marancagcunata y tsayrä churacuyangayquitajipiramur garacognömi gamcunapisunay cag yachatsicuycunata y mushogyachatsicuycunata yachatsiyanqui” nir.

Nazaretchö Jesus yachatsingan(Marcos 6.1-6; Lucas 4.16-30)

53Tsaynö imaycacunaman iwalatsiypayachatsicurirmi Jesus aywacurgan.54Marcan Nazaretman chaycurnamDiospa willacuyninta yachatsicurgangoricäcuyänan wayichö. Tsaychöyachatsicuptinnam runacuna espantarniyargan: “Tsaynö yachatsicogcananpäga ¿maychötäshi tsayläyayachacuycushga? ¿Imamunayninwantäshi tsayläyamilagrucunatapis ruran? 55¿Manacutagayga carpintëru Josepa tsurinlla? ¿Ymanacu maman Maria? ¿Manacuwaugincunapis cayan Santiago, Jose,Simon, y Judas? 56Y panincunatapisregintsicmi. Tsayöraga ¿maychönatä

13

Page 36: Quechua  conchucos- south bible - new testament

36

yachacushga canmanyachatsimagnintsic tucunanpäga?”57Tsaynö nirmi Jesus

yachatsicungancunataga manacäsupäyargantsu. Tsaymi Jesus nirgan:“Juclä marcacunachöga Tayta Diospawillacognin profëtata chasquiyanmi.Peru quiquinpa marcanchöga manamcäsupäyantsu” nir.58Tsaynö mana criyicuyaptinmi juc

ishcay milagrucunallata marcanchögarurargan.

Juan Bautistata Herodeswanutsingan

(Marcos 6.14-29; Lucas 9.7-9)

14 1Tsay witsanmi Galileaprovinciapa mandagnin rey

*Herodesta runacuna willayargan JesusDiospa willacuyninta willacur ymilagrucunata rurar puriycanganta.2Tsaynam yanapagnincunata Herodesnirgan: “Payga Juan Bautistamcawarimushga canman. Tsaymimunayyog caycan milagrucunatarurananpäpis” nir.3,4Peru Juan Bautista

cawaycaptinllarämi Herodes wauginFelipipa warmin Herodiasta gechurgan.Tsaynam Juan Bautista Herodestanirgan: “Waugiquipa warminta tsarararmana allitam ruraycanqui” nir. Tsaynöninganpitam Juan Bautistata Herodiaschiquirnin wanutsiyta munargan.Tsaynö chiquirnam waynan Herodestawillapargan Juanta carcelmanwichgatsinanpä.5Herodesga Juanta wanuratsiyta

mantsarirgan, llapan runacunapis“Juanga Tayta Diospa willacogninprofëtam” niyaptinmi. 6TsaypitaHerodespa santunchönam Herodiaspajipash wawan selläma gälacurräshumag tushuycurgan llapaninvitäducunapa ñöpanchö. Tsaynö

tushungan Herodestaga feyupamgustaycurgan. 7Tsaymi tsay jipashtanirgan: “Cananga imatapis nimaylla.Mañamangayquitaga garashayquillam”nir.8Tsaynö niptin tsay jipashga maman

yätsingannöllam Herodesta nirgan:“Jatun matichö Juan Bautistapa umantagoycamänayquitam munä” nir.9Tsayta mañaycuptinmi itsanga rey

Herodesga pasaypa llaquicurninyarpachacurgan. Juanta wanutsiytamana munaycarpis invitäduncunapañöpanchö aunishga carmi juc soldädutacachargan Juanta wanuratsir umantajipashman apapämunanpä. 10Tsaynamcarcelman soldädu aywar Juantawanuratsirgan. 11Nircurnam umantaroguriycur matichö apar jipashtagoycurgan. Tsayta chasquisquir jipashgamamanmanmi apapaycurgan. 12Tsaynörurayanganta musyasquirnam Juanpadiscïpuluncuna ayanta apacuyarganpampayänanpä. Nircurnam Jesustawillayargan Juanta tsaynöwanutsiyanganta.

5,000 runacuna micuyänanpämilagruta Jesus rurangan

(Marcos 6.30-44; Lucas 9.10-17;Juan 6.1-14)

13Tsaypitanam Jesus milagrucunatarurar puriycanganta Herodesmusyargan. Tsay Herodes musyangantamayaycurnam Jesus büquimanyarcurcur tsunyagpa quiquillannaaywacurgan. Tsaynö aywacuptinpisrunacunaga musyayarganmi maymanaywangantapis. Tsaymi chaquillapaaywayargan Jesusta taripäyanganyag.14Büquipita yarpurirnam Jesus tarirganatsca runacuna tsaychö shuyararcaycäyagta. Tsaynam runacunataricaycur Jesus cuyapargan y apayangangeshyagcunata allïtsirgan.

13 14

Page 37: Quechua  conchucos- south bible - new testament

37

15Tsaypitanam tardiyaptinna Jesustadiscïpuluncuna niyargan: “Caychögamanam imapis cantsu runacunatagaranantsicpä. Tardiyaycaptinnagallapancunapis aywacuyätsunna tsayquinran marcacunapa micuynincunarantiyämunanpä” nir.16Tsaynö niyaptinmi Jesus nirgan:

“Manam paycuna micuy ashegrägaaywaycäyanmantsu. Gamcunamicuynincunaga garayay” nir.17Tsaynö niptinnam discïpuluncuna

niyargan: “¡Imäcunatarächi cayläyamanana atipaypä runacunatagagarayäman! Caychö pitsga tantawanishcay pescädullachä millcapäcunacaycan, taytay” nir.18Tsaymi Jesus nirgan: “Tsay

millcapayquicunata apayämuy” nirnin.19Nircurnam discïpuluncunata nirgan

runacunata gewacunallamanjamatsiyänanpä. Tsaypitanam pitsgatantata y ishcay pescäduta aptarcurJesus ciëluman ñuquircur TaytaDiosman mañacurir agradesicurgan.Nircurnam tantata paquiscärirpescäduntinta discïpuluncunatamacyargan llapan runacunataaypuyänanpä. 20Tsaymi llapancunamicuyargan pachajunta.Sobrapacuyangantanam discïpuluncunagoriyargan chunca ishcay (12)canastacunaman juntata. 21Tsaychömicogcunaga cayargan pitsgawaranganömi (5,000) ollgu caglla,warmicuna ni wamracuna manayupashga.

Gocha jananpa Jesus aywangan(Marcos 6.45-52; Juan 6.15-21)

22Tsaypitanam discïpuluncunataJesus nirgan: “Büquiman yarcurcurwac-tsimpaman puntaraycäyay. Ynogana caychö runacunatawayincunaman cuticuyänanpä

yätsimushä” nir. 23Tsaynö nisquirnamjircan niragman witsargan TaytaDiosman mañacunanpä. Tsaychömañacuycaptinmi patsapistsacasquirgan. 24Büquiwanpuntagcunaga carutanamaywaycäyargan. Tsaynöaywaraycäyaptinnam gochata vientupasaypa lagchicachätsirningallaycurgan.25Tsaypitanam gällu cantay öranöna

caycaptin yacu jananpa Jesus aywargandiscïpuluncuna cagman. 26Tsaynö yacujananpa aywaycagta ricaycurmidiscïpuluncuna pasaypa mantsacargayaräyargan: “¡Almachä ëllushamuycan!” nir.27Tsaynö mantsacäyaptinnam Jesus

nirgan: “¿Imatatä mantsacuyanqui?Nogachä cä” nir.28Tsaymi Pedro valoracuycur nirgan:

“Taytay, rasunpa gam carninga nogapisyacu jananpa gam cagman aywamunäpäniycuy”.29Tsaynö niptin Jesusga caynömi

nirgan: “Shamuy ari” nir.Tsaynam büquipita yargurir yacu

jananpa Jesus cagman Pedroaywargan. 30Aywaycanganchönampasaypa vientu yacuta jananmanlagchicachätsiptin feyupamantsacargan. Tsaychö jundicarnamgayarargan: “¡Salvaycallämay, taytay!”nir.31Tsaynö niptinmi Jesus maquinpita

tsarircur nirgan: “Ä, manayäracuyniynag runa, ¿imanirtänogaman mana yäracamunquitsu?” nir.32Tsaypita büquiman

yarcurcuyaptinnam vientogatsunyarpurgan. 33Tsayta ricaycurnambüquichö discïpuluncuna Jesuspañöpanman gonguricuycur niyargan:“Taytay, rasunpam gamga Tayta Diospatsurin canqui” nir.

14

Page 38: Quechua  conchucos- south bible - new testament

38

Genesaretchö geshyagcunataJesus allïtsingan(Marcos 6.53-56)

34Galilea gochapa wac-tsimpanmanpäsarirnam chäyargan Genesaretmarcapa wac-lädunman. 35TsaymanJesus changanta musyaycurnammaypita tsaypitapis imaycaläyageshyagcunata apapäyargan. 36Tsayapapäyangan geshyagcunaga SeñorJesusta rugacuyargan: “Taytay,röpayquipa cuchullantapisyataycuyäshä allisquiyänäpä” nirmi.Tsaynö nir röpanta yataycog caggallapanmi geshyancunapitaallisquiyargan.

Llutan yarpagcunajutsayog ricacuyangan

(Marcos 7.1-23)

15 1Tsaypitanam fariseucuna yMoises gellganganta

yachatsicogcuna Jerusalenpitaaywayargan Jesusta tapuyänanpä.Chaycurnam niyargan: 2“¿Imanirtädiscïpuluyquicunaga üsuntsicta manacäsuypa maquincunata mana awicullarmicuycäyan? Tsaynö carga manamcäsuyantsu unay cag runacunayachatsimangantsictaga” nir.3Tsaynö niyaptinnam paycunatapis

Jesus nirgan: “Gamcunapis ¿imanirtäDiospa palabran gellgarangantacumpliyänayquipa rantin tsayüsucunallata masga cumpliyanqui?4Diospa palabran gellgaranganchögacaynömi nin: ‘Taytayquita mamayquitarespitar alli ricanqui. Mamanta taytantamana alli ricag cagtagawanuratsiyätsun’ nir. 5,6Tsaynönicaptinpis gamcunaga runacunatayachaycätsiyanqui mamancunata nitaytancunata mananayanapayänanpämi. Tsaynö yachatsirmi

nipäyanqui mamancunata ytaytancunata caynö niyänanpä: ‘TaytaDiosllapänam imaycäcuna cacun.Mananam gamcunatagayanapayämannatsu’ nirnin. Tsaynöyachatsirmi gamcunaga Diospapalabran gellgaranganta manana cäsurimapäpis cuentayanquitsu. 7¡TaytaDiosman mana criyicog janan shongurunacuna! Gamcuna tsaynöcayänayquipä cagta musyarnam TaytaDios profëta Isaiasta tantiyatsirgancaynö nir gellgananpä:

8 ‘Cay runacunaga janan shongullam“Tayta Dioslläcuna” nir jutïtajayag tucuyan.

Manam llapan shonguncunawantsunogaman criyicayämun.

9Willacuynïta yachatsicuyänanparantinmi unay cagüsuncunallaman sïgiycäyan.

Tsaynö cayaptinmi paycunaadorayämanganpis ni imapämana välintsu’ nir”.

10Nircurnam runacunata gayaycurJesus nirgan: “Canan llapayqui cayningäcunata shumag tantiyayämay.11Imatapis micunganwantsu manamrunaga jutsayog ricacun, sinögashiminpita yargamunganwanmijutsayogga ricacun”.12Niptinnam discïpuluncuna Jesusman

witiycur niyargan: “Tsaynö niptiqui,taytay, fariseucunaga feyuparabyashgam caycäyan” nir.13,14Tsaynö willayaptinnam Jesus

nirgan: “Gamcunaga paycuna imaniyangantapis ama cäsupäyaytsu.Chacrapita mana alli cag gewacunatalluquirir jitariyangannömi paycunatapisTayta Dios in ernuman jitaringa.Paycunaga yachag tucurpis wiscunömicayan. Mä, ¿wiscuyashga runa wiscu

14 15

Page 39: Quechua  conchucos- south bible - new testament

39

m 15.22 “Mana Israel casta warmi” ninanpa rantinga griegu idiömachöga “Cananea warmi”nirmi gellgaraycan. Cananea runacunaga mana Israel castam cargan.

mayinta pushanmantsurä? Tsaynöcarnin ishcancunam pözumanpisjegarpuyanman. Tsaynömi paycunapisyachatsicuynincunata cäsupagnintinin ernuman gaycucäyanga”.15Tsaynö niptinnam Pedro nirgan:

“Runa micunganpä y shiminpitayargamog cagpä ningayquitarätantiyarcatsiyämay, taytay” nir.16Tsaymi Jesus nirgan: “¿Gamcunapis

manaräcu tantiyaycuyanqui? 17Imamicuyta micurpis runaga manammicunganwanga jutsayogtsu ricacun,sinöga ima micuytapis micungangapäsacunllam. 18Llutancunata parlarmijutsayogga ricacun. Tsaynöllutancunataga parlan y ruranshongunchö mana allicunata yarparmi.19Runacunaga shongunchö llutancunatayarparmi runa mayinta wanutsin,adulteriu jutsata rurayan, majaynagräcaycar piwanpis lluta puricuyan,suwacuyan, llullacuyan, y runa mayinpärimar puriyan. 20Tsaycunata rurarmijutsayog ticran. Manam micuycunatamicurtsu ni manam micuy örapämaquinta mana awicullar canganwantsujutsayogga ticran”.

Mana Israel warmiJesusman yäracungan

(Marcos 7.24-30)21Tsaypitanam Jesus aywargan Tiro y

Sidon provinciacunapana. 22[Tsayquinran marcacunachöga täyarganmana Israel runacunam.] Tsaynammana Israel casta juc warmim Jesusmanwitiycur rugacurgan: “¡Unay reyDavidpa castan Jesus, cuyapaycallämay!Warmi wawallätam supay imaypislöcuyätsin. ¡Tsay geshyapitaallïtsipaycallämay!” nir.

23Tsaynö niptin Jesusga manamimatapis parlacurgantsu. Tsaynamdiscïpuluncuna Jesusta niyargan:“Taytay, tagay warmita niycuyaywacunanpä. Umantsictapisnanatsirchä gayarar gatirämantsic” nir.24Tsaymi Jesus nirgan: “Tayta Dios

cachamashga Israel runacunallamanyanapagmi. Paycunaga ogracashgaüshacunanömi caycäyan”.25Tsaynö niptinnam tsay warmi

Jesuspa ñöpanman gonguricuycur rugarnirgan: “Taytay, ¡amari yaga caycuytsu!¡Yanapaycallämay ari!” nir.

26Tsaynam Jesus nirgan: “Manamallitsu canman Israel mayïcunataräyanapanä caycaptin, gamcunatarä puntapuntata yanapasquiptëga. Tsaygacanman wamracunapä cagta tantataallgucunata jitapaycog cuentam”.27Tsaynö niptinnam warmi nirgan:

“Aumi, taytay. Tsaynö captinpis ämunshicwapacungantaga allguncunapismicuyanmi” nir.28Tsaynam Jesus nirgan tsay warmita:

“¡Imanömi nogaman yäracuyniqui! Gamrugacamangayquega ruracätsun” nir.Tsay öram tsay warmipa wawan

allisquirgan.

Atscag geshyagcunataJesus allïtsingan

29Tsaypita aywacurnam Jesus charganGalilea gocha cuchunman. Nircurnamjuc jircaman witsarcur tsaychöjamacurgan. 30Tsaymanga atscarunacunam goricäyargan. Tsaynögoricarmi chätsipäyargan puriyta manapuëdeg ratacunatapis, gapracunatapis,macllucunatapis, parlayta manapuëdegcunatapis, imayca geshyawangeshyagcunatapis. Paycunata llapantam

15

Page 40: Quechua  conchucos- south bible - new testament

40

n 16.4 Jatuncaray pescädupa pachanchö quimsa junag canganpita Jonas cawaycaryargamungannömi Jesucristupis quimsa junag pamparaycanganpita cawarimushga.

Jesus allïtsirgan. 31Tsaycunata ricarrunacunaga espantarmi cushicurniyargan: “Cananga upacunapisparlayannam, macllucunapisallisquiyashganam, puriyta manapuëdeg ratacunapis puriyannam, ygapracunapis ricayannam” nir. Tsaynönirmi Israel runacuna adorayanganTayta Diostana paycunapis alabayargan.

4,000 runacuna micuyänanpämilagruta Jesus rurangan

(Marcos 8.1-10)32Tsaypitanam discïpuluncunata

gayaycur Jesus nirgan: “Cay runacunacuyapaypämi caychö caycäyan. Paycunacaychö cayan quimsa junagnam. Manamimancunapis cantsu micuyänanpä.Mallagllata wayincunapa cuticuyänanpäniptëga aywaycäyanganchö wanurpiswanuycuyangachir” nir.33Tsaynö niptinnam discïpuluncuna

niyargan: “Taytay, ¿cay tsunyagchögamaychörächi tariycushwan micuytacaytsica runacuna micuyänanpäga?” nir.34Tsaynam paycunata Jesus tapurgan:

“Gamcunapa millcapayquicuna ¿aycatantatä capuyäshunqui?” nir.Paycunanam niyargan: “Ganchis (7)

tantallam y juc ishcay pescädullamcaycan, taytay” nir.35Tsaynö niriyaptinmi llapan

runacunata nirgan jamacuyänanpä.36Jamaycuyaptinnam pescädutawanganchis tantata aptarcur Tayta DiosmanJesus mañacurgan. Nircurnampaquiscärir discïpuluncunata macyarganrunacunata aypuyänanpä. 37Tsaynamllapancuna micuyargan pachajunta.Sobragtanam goriyargan ganchiscanastacunaman juntata. 38Tsaychömicogcunaga cayargan ollgu caglla

chuscu waranganömi (4,000), warmicunani wamracuna mana yupashga.39Tsaypitanam büquiman yarcurcurdiscïpuluncunawan Jesus aywacurganMagdala marca wacläninman.

Milagruta rurananpä Jesustaautoridäcuna niyangan

(Marcos 8.11-13; Lucas 12.54-56)

16 1Magdalaman chaycuyaptinmifariseucuna y saduceucuna

aywar Jesusta niyargan: “Tayta Diosrasunpa cachamushungayquitamusyayänäpä, mä ima milagrutapisruramuy nogacuna ricayänächö” nir.2Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan:

“Rupay jegangan öra pucutaygarwashyaptin gamcuna niyanqui:‘Warayga usyanganam’ nir. 3Tsaynömipucutarar patsa warämuptinpisgamcunaga niyanqui ‘Canan junaggatamyangam’ nirnin. Tsaycunatapis cösatantiyaycarga ¿imanirtä tantiyayanquitsuTayta Dios cachamashga captin nogaruraycangäcunataga? 4Gamcunagamanam rasunpaypatsu Tayta Diosmancriyiyanqui. Tsaymi pay cachamangantamusyayänanpäga milagrutarä ricaytamunayanqui. Munayangayquinögamanam milagruta rurashätsu. TaytaDiospa profëtan Jonasta jatuncaraypescädupa pachanpita cawaycagtayargatsimungannömi itsanga milagrutaruranga”.nTsaynö nisquirmi Jesus tsaypita

aywacurgan.

Fariseucunapa yachatsicuyninpitacuïdacuyänanpä Jesus yätsingan

(Marcos 8.14-21)5Galilea gochata päsarirnam Jesuspa

discïpuluncuna yarpasquiyargan

15 16

Page 41: Quechua  conchucos- south bible - new testament

41

o 16.18 Pedro jutega “rumi” ninanmi.

gongaycur tantata manamillcapacuyanganta. 6Tsaytaparlaycäyaptinnam Jesus nirgan:“Fariseucunapa y saduceucunapalevadüranta pagtächasquiycäyanquiman” nir.7Tsaynam discïpuluncuna

quiquincuna pura ninacuyargan:“Tantata manamillcapacamungantsicpitam tsaynönicämantsic” nirnin.8Tsaynö nicäyanganta wiyarnam

Jesus nirgan: “¡Yäracuyniynagrunacuna! ¿Imanirtä parlaycäyanquitantata mana apayämungayquita?Nogaga manam tantapitatsu parlaycä.9Gamcunaga ¿manacu yarpäyanquipitsga tantallapita pitsga waranga(5,000) runacuna micuyänanpämilagruta rurangäta? ¿Mananacuyarpäyanqui tsay junag sobragtantacunata atsca canastacunamangoriyangayquitapis? 10Tsaynöpisgamcunaga ¿manacu yarpäyanquiganchis (7) tantallapita chuscuwaranga (4,000) runacunamicuyänanpä milagruta rurangäta?¿Y manacu yarpäyanquisobragcunatapis canastacunamangoriyangayquita? 11Tsaynöcaycaptinga ¿imanirtä gamcunagayarpäyanqui tantallapäparlaycangäta? Tantata munargayapaypis milagrutagaruraramümanmi. Nogaga parlaycäfariseucunapa y saduceucunapalevadürancunapitacuïdacuyänayquipä cagtam” nir.12Tsaynö niptinran discïpuluncuna

tantiyarcuyargan fariseucunapa ysaduceucunapa yachatsicuyninta manachasquipäyänanpä levadüramanjitaycullar nicanganta.

Jesus salvacog cangantaPedro ningan

(Marcos 8.27-30; Lucas 9.18-21)13Tsaypita Cesarea de Filipos

marcacunaman chaycurnamdiscïpuluncunata Jesus tapurgan: “¿Pïcangätatä nogapä runacuna yarpäyan?”nir.14Tsaynö tapuptinnam

discïpuluncuna niyargan: “Waquinrunacunaga niyan: ‘Juan Bautistam ëllu’nirmi. Waquinnam niyan unay profëtaElias cangayquita. Tsaynömiwaquincunapis niyan unay profëtaJeremias cangayquita o mayganprofëtapis cawamushga cangayquita”.15Tsaynö niyaptinnam paycunatana

Jesus tapurgan: “Gamcunaga ¿pïcangätatä yarpäyanqui?” nir.16Tsaynam Simon Pedro nirgan:

“Gamga Tayta Diospa tsurin salvacogmicanqui, taytay” nir.17Tsaymi Pedruta Jesus nirgan:

“Allitam nirguyqui, Jonaspa tsurinSimon. Tsayta ninayquipäga TaytaDiosmi tantiyatsishurguyqui. Manampipitapistsu yachacurguyqui. 18Pedro,tsaynö nishga carmi gamga cimienturumi cuenta canqui.o Tsay cimienturumi jananchömi noga sharcatsishäiglesiäta. Tsaynö captin nogamancriyicamogcunata ni Satanaspis manamimanangatsu. 19Gamtam gloria vïdapallävinta goycushayqui. Cay patsachögam wichgangayquim ciëluchöpiswichgashga canga. Y cay patsachö gamquichangayquim ciëluchöpis quichashgacanga”.20Tsaynö nisquirmi discïpuluncunata

Jesus nirgan: “Gamcuna amarä pitapiswillacuyanquitsu Tayta Dioscachamangan salvacog cangäta” nir.

16

Page 42: Quechua  conchucos- south bible - new testament

42

Wanunanpä cagtaJesus willacungan

(Marcos 8.31–9.1; Lucas 9.22-27)21Tsaypitanam discïpuluncunata Jesus

willargan Jerusalenman aywaptinautoridäcuna, sacerdöticuna, y leyyachatsicogcuna chiquir ñacatsiyänanpäcagta. Nircurmi nirgan wanutsiyaptinpisquimsa junagtaga cawamunanpä cagta.22Tsaynö niptinnam Jesus llutanta

parlaycanganta yarpar juclämangayasquir Pedro nirgan: “[Tsaynöcananpä captinga ¿imapätäJerusalenmanpis aywanqui?] ¡TsaytagaTayta Diospis ama munaycutsuntsu!”nir.23Tsaynö Pedro michaptinnam Jesus

nirgan: “¡Cay runapita yarguy, Satanas!”Nisquirnam Pedruta nirgan: “Gamgatsaynö michämar Tayta Diosmunanganta ruranätam munanquitsu,sinöga runacuna yarpangannöllamruranäta munaycanqui”.24Nisquirmi discïpuluncunata nirgan:

“Pipis discïpulü cayta munarga imaycañacacuyman charpis noga munangänöllaimaypis cawatsun. Quiquinpamunayllanchöga amana cawatsuntsu.25Pipis quiquinpa munayllanchö cawagcagga manam salvacionta taringatsu.Peru noga ningänö cawag cagmi itsangamana ushacag alli cawayta taringa.26Alman in ernuman gaycucänancaptinga ¿imapänarä välinga mayläyarïcu canganpis? Pasaypa rïcu carpismanam salvaciontaga rantiyangatsu.27Noga angelnïcunawanmi y TaytaDiospa poderninwanmi cutimushä.Tsaynö cutimur alli ruragcunatampremiuta goshä y mana allitaruragcunatam in ernuman gaycushä.28Caychö caycagpita waquinniquicunagamanarä wanurmi ricayämanqui TaytaDiospa munayninchö caycagta”.

Jircachö chipipegtarä Jesustaquimsa discïpuluncuna ricayangan

(Marcos 9.2-13; Lucas 9.28-36)

17 1Tsaypita jogta junagtanamPedruta, Santiaguta, y

Santiagupa waugin Juanta pusharcurJesus witsargan juc jircaman.2Tsaychömi discïpuluncunaricaycäyaptin Señor Jesuspa cäranrupaynörä pasaypa chipipirgan.Röpanpis pasaypa yullag pürumatsicyargan. 3Tsaychönam ricayarganMoiseswan Elias yuripasquir Jesuswanparlaycäyagta.4Tsaynam Pedro Jesusta nirgan:

“Taytay, allipärä cayman nogacunashacayämurgä. Canan itsan caychöquimsa tsucllata ruraycayämushä, juctagampä, jucta Moisespä, y jucta Eliaspä”nir.5Tsaynö Pedro parlapaycaptinmi

pasaypa yullag püru pucutay paycunatatsapasquirgan. Tsaynam pucutayrurinpita Tayta Dios caynö nimurgan:“Paymi cuyay tsurï. Noga munangänöllapantapis ruraptinmi cushicü. Payniyäshungayquicunata cäsucuyay” nir.6Tsaynö nimogta wiyaycurmi

*apostolnincunaga pasaypamantsariywan patsamanlätacacuycuyargan. 7Tsaynöcaycäyaptinmi paycunata yataycurJesus nirgan: “Ama mantsacäyaytsu.Sharcuyay” nir.8Tsaynö niptin ñuquircuyänanpäga

Jesus japallannam caycänä.9Jircapita uraraycämurnam paycunata

Jesus nirgan: “Cay ricayangayquicunatapitapis ama willapäyanquirätsu nogawanungäpita cawamungäyag” nir.10Tsaynam quimsan discïpuluncuna

Jesusta niyargan: “Leyyachatsicogcunaga niyan salvacogshamunanpäga Eliasrä puntata

16 17

Page 43: Quechua  conchucos- south bible - new testament

43

p 17.13 Eliaspita y Juan Bautistapita masta musyanayquipä liyinqui Mateo 11.14; Lucas 1.17;Juan 1.21; Malaquias 3.1; 4.5,6.

shamunanpä cagtam. Tsayöraga gampapuntayquita ¿imanirtä Eliasrägashamushgatsu?”11,12Tsaynö niyaptinmi Jesus nirgan:

“Elias shamunanpä cagtaniyangannöllam payga shamushgana.Tsay shamog nogapä willacuptinpismanam runacuna chasquicuyashgatsuwillacunganta. Chasquicuyänanparantinmi payta chiquir wanutsiyargan.Tsaynömi noga Tayta Diospitashamogtapis runacunawanutsiyämanga”.13Jesus tsaynö niptin discïpulucunaga

tantiyayargan Juan Bautistapäparlaycangantam.p

Wanuy geshyawan geshyag jövintaJesus allïtsingan

(Marcos 9.14-29; Lucas 9.37-43)14Jircapita urämurnam runacuna

caycäyanganman Jesus chargan.Tsaychönam juc runa Jesuspa ñöpanmangonguricuycur rugacur nirgan: 15“Taytay,cay wamralläta cuyapaycullay. Paytawanuy geshya tsariptinmi ninamanpisyacumanpis jegar ushan.16Discïpuluyquicunamanpis apamuptïpismanam allïtsiyashgatsu” nir.17Tsaynö niptinnam Jesus nirgan:

“¡Yäracuyniynag runacuna! ¿Imayyagrägamcunawan caycäshä? Apayämuy tsayjövinta” nir.18Tsaynam ñöpanman chaycatsiyaptin

jövinta ñacatseg supayta Jesusollgutupargan. Tsaynö ollgutupaycuptinmi supayga jinan örajövinpita yargusquir aywacurgan. Tsayörapita jövinga allishganamquëdasquirgan.19Tsaypitanam quiquillancuna

caycarna discïpuluncuna Jesusta

tapuyargan: “¿Imanirtä nogacunagasupayta garguyta puëdiycuyargötsu?”nirnin.20Tsaynam paycunata Jesus nirgan:

“Janan shongulla Tayta Diosmanyäracurmi gamcunaga garguytapuëdiyarguyquitsu. Nostäzamurunöllapis yäracuyniquicuna ichiccaptinga cay jircata ‘Caypita juclämanwitisquiy’ niyaptiquipiswitisquinmanmi. Tayta Diosmanrasunpaypa yäracuyaptiquega manamimapis ajatsu gamcunapä canga.21[Tsaynömi puëdeg supaycunatagarunapita garguntsic Diosmanmañacuywanrä y ayünuwanrä]”.

Quiquin wanunanpä cagta Jesusyapay willacungan

(Marcos 9.30-32; Lucas 9.43-45)22Galilea provincia quinranpa

discïpuluncunawan purirmi Jesusnirgan: “Noga Tayta Diospita shamogtaentregayämanga chiquimagnïcunapamaquincunamanmi wanutsiyämänanpä.23Tsaynö wanuratsiyämaptinpis quimsajunagtaga cawamushämi” nir.Tsaynö niptin discïpuluncunaga

feyupam llaquicuyargan.

Templupä impuestuta Pedropägananpä Jesus ningan

24Tsaypitanam Capernaum marcamandiscïpuluncunawan Jesus chäyargan.Tsaychömi templupä impuestucobracogcuna Pedruta tapuyargan:“¿Jesusga pägancu templupäimpuestuta?” nir.25Tsaynö niyaptinnam Pedro nirgan:

“Aumi, päganmi” nir.Tsaynö nisquirmi Jesus caycangan

wayiman Pedro aywargan Jesusta

17

Page 44: Quechua  conchucos- south bible - new testament

44

tapunanpä. Tsaychö manarä tapuptinmiJesus nirgan: “Pedro, ¿imaninquitägamga? Mandacog reycuna ¿pitatäimpuestuta cobrayan, tsurincunatacu ojuclä runacunatacu?” nir.26Tsaymi Pedro nirgan: “Mandunchö

cag juclä runacunatam impuestutagacobrayan”.Tsaynö niptinnam Jesus nirgan:

“Tsayöraga mandacog reypa tsurincunaimpuestuta mana pägaycäyaptinga nogapisDiospa tsurin car papänïpa templunpäimpuestuta pägämanräcu. 27Imanöcaptinpis cobracogcuna mana ajäyänanpägochaman aywar anzuëluyquiwanpescäduta tsarimuy. Punta tsaringayquipescädupa shiminchömi gellë canga. Tsaygellëta nogapitapis y gampitapisimpuestuta pägaycamunqui” nir.

Wamranö nogantsicpiscanantsicpä tantiyatsingan

(Marcos 9.33-37; Lucas 9.46-48)

18 1Tsaychömi discïpuluncunaJesusta tapuyargan: “Imaycapis

munayniquichö caycaptinga¿maygäcunatatä mas mandag cayänäpächurayämanqui, taytay?” nir.2Tsaynö niyaptinnam wamrata

ñöpancunaman Jesus gayargan.3Nircurmi discïpuluncunata nirgan:“Wamracuna llullu yarpaynincunawanmanam yarpachacuyantsu waquincagpita mas puëdeg caytaga. Tsaynögamcunapis ama yarpachacuyaytsuwaquin cagpita mas puëdegcayänayquipä cagtaga. Tsay manacagyarpayniquicunawan gamcuna manamgloriaman chäyanquitsu. 4Juccunapitamas puëdeg caypä manayarpagcunataga gloriachömi puëdegcayman churayäshayqui. 5Tsaynö captincay wamranö cagcunata pipisyanaparga nogata yanapaycämagnömicaycäyanqui”.

Jutsaman pitapis manaishquitsinantsicpä willangan(Marcos 9.42-48; Lucas 17.1,2)

6“Nogaman criyicamogcunata pagtäpitapis jutsata ruraycätsiyanquiman.Tsaynö runacunataga mejormijatuncaray mulinu rumita cuncanmanwataparcur lamarman jitarpuyanman.7Peru imanö captinpis jutsamanishquitsicogcunaga imaypis cangam.Tsaynö cayanganpita tsay jutsamanishquitsicogcuna, allau ¡imanöcuyapaypärä castigashga cayanga!”

Jutsata manaruranantsicpä willangan

(Mateo 5.29,30)8“Tsaynö captin maquiqui o chaquiqui

jutsaman ishquitsishuptiquega rogurirjitariycuy. Chaquiyog maquiyog mananunca upeg ninaman gaycucänayquiparantinga mas allim canga tsullachaquillapis tsulla maquillapisgloriaman yaycuptiqui. 9Tsaynöllañawiquipis jutsata ruratsishuptiquegaogtirir jitariycuy. Ishcan ñawiyogin ernuman gaycucänayquipa rantingamas allim canga tsulla ñawillapisgloriaman chaptiqui”.

Ogracashga üshamanrunacunata iwalatsingan

(Lucas 15.3-7)10“Tayta Diospa ñöpanchö caycag

angelcunam llapan criyicogcunataimaycay örapis ricaycämun. Tsaynöcaycaptinga criyicogcunata ama llutarunaman cuentayanquitsu. 11[Paycunatajutsancunapita salvanäpämi Tayta Dioscachamashga]”.12“Pipis pachac (100) üshanpita jucta

ograycur ¿manatsurä waquin cagcunatajuc puchaman goriycur juclla aywanmanashegnin? 13Nircur tsay ogracag üshanta

17 18

Page 45: Quechua  conchucos- south bible - new testament

45

tariycurga imanörä cushiycunman,waquin cag üshancunapä cushicurpis.14Tsaynöllam ciëluchö caycag TaytaDios munantsu payman criyicogcuna nijucllayllapis in ernuman aywayänanta”.

Llutanta ruragcunataalliyätsinapä Jesus ningan

(Lucas 17.3)15“Tayta Diosman criyicog mayiqui

imachöpis mana allita rurashuptiquegapuntataga quiquillanta parlapanquitantiyatsirnin mana allitaruraycäshungayquita. Tantiyatsiptiquichasquicuptinga perdonanacur allicawaymanmi yapay chäyanqui.16Tantiyatsiptiqui mana chasquicuptingaishcay o quimsa criyicogmayiquicunatana pushanqui jutsataruraycanganta tantiyatsiyänanpä.17Paycunatapis mana cäsuptinga llapancriyicog mayiquicunapa ñöpanchönaninqui jutsa rurayninta paycunapistantiyatsiyänanpä. Tsaychöpis manacäsucuptinga llapayqui criyicogcunapaywan amana juntacäyanquinatsu.Tsay runata ricayanqui Tayta Diostamana cäsucog runatanö y *impuestutacobracog runatanö”.18“Tsay mana cäsucogcunata

alliyätsiyänayquipä gamcunamunayyogmi cayanqui. 19Yapaypisgamcunata nï: Juc ishcagllapis TaytaDiosman mañacuyaptiquiyanapayäshunqui willanacur tsay manacäsucogcunata shumag yätsipartantiyatsiyänayquipämi. 20Jucishcagllapis Tayta Diosmanmañacuyänayquipä goricäyaptiquigamcunawanmi imaypis noga caycäshä”.

Imaypis perdonanacurcawanapä Jesus ningan

21Tsaynö yachatsicuptinnam Pedrotapurgan: “Criyicog mayï imachöpis

mana allita ruramaptinga tsayöraga,¿ayca cutitä perdonäman, taytay?¿Ganchis (7) cutitsurä?” nir.

22Tsaynö tapuptinmi Jesus nirgan:“Manam ganchis cutillagaperdonanquimantsu, sinöga ayca cutipisperdonanquimanmi”.23Tsaynö nisquirnam Jesus

willapargan caynö nir: “Juc nacionmandacog reypam cargan atscayanapagnin runacuna. Tsayyanapagnincunatam rey nirganllapancuna cuentata goyänanpä”.24“Tsaynö cuentata mañaptinnam

chätsipäyargan jagan cag runata. Tsayrunaga yupaytapis manana atipaypämimandacogpa jagan cargan. 25Jagatapägacunanpä imanpis manacapuptinnam rey wätaynincunatamandargan: ‘Cay runata, warminta,tsurincunata, imaycancunatapis apayayranticuyänayquipä. Ranticusquirna tsaygellëta apayämunqui jagäpita tsarinäpä’nir. 26Tsaynö niptinmi tsay jaga runagagonguricuycur maquinta tsogpacurcurrugacurgan: ‘Taytay, amariranticaycayämaytsu. Imaycanöpapisjagayquitaga pägaycushayquichir’ nir.27Tsaynö rugacuptinnam rey cuyaparninllapan jaganta perdonaycurdejaycurgan”.28“Tsaynö perdonacärir

aywacuycanganchönam tincucurcunäarog mayin juc runawan. Paygawallcamanpallam jagan canä reyperdonangan runapa. Tsaymi tsayperdonashga runaga cuncapita tsarisquirllapiränä ‘¡Jagäta ras pägamay!’ nirnin.29Tsaynö niptinnam arog mayingagonguriycur ruganä: ‘Ichicllatashuyaycamay, taytay. Llapan jagayquitapägalläshayquim’ nir. 30Tsaynörugacuptinpis tsay perdonashga cagrunaga manam arog mayintaichicllatapis shuyasquiyta munanätsu.

18

Page 46: Quechua  conchucos- south bible - new testament

46

q 19.12 Eunucu ninanga “capashga runa” ninanmi. Unay tiempucunam waquin runacunacapashga cayargan mana warminäyänanpä. Tsay capashgacunaga cayargan mandacog reypawarmincunata cuïdagcunam. Y paycunatam reypa mandunchö cayänanpäpis churayag.

Tsay shuyärinanpa rantinmi carcelmanwichgatsinä jaganta päganganyag”.31“Tsaynö ruranganta ricaycurnam

waquin arog mayincunaga feyupaajanäyänä. Tsaynam mandag reymanaywar willayänä tsay perdonangan runaarog mayinta carcelmanwichgatsinganta. 32Tsaynamperdonangan runata jinan öragayascatsir rey ninä: ‘¡Mana cuyapäcogmalafë runa! Gamtaga rugacamaptiquillapan jagätachä perdonargö. 33Tsaynöcuyapar perdonaycaptëga gamga¿imanirtä arog mayiquitaga cuyapaytayacharguyquitsu?’ nir. 34Tsaynöpasaypa rabyashgam mandacog reyquiquintapis carcelman wichgatsinätsaychö wardiya castigananpä llapanjaganta päganganyag”.35Tsaynö willapäcurirmi Jesus nirgan:

“Runa mayiquicunata llapanshonguyquicunawan manaperdonayaptiquega gamcunatapis TaytaDios manam perdonayäshunquitsu” nir.

Runa majanpita mana raquicänanpäcagta Jesus yachatsingan

(Marcos 10.1-12)

19 1Tsaynö yachatsicurushasquirnam Jesus Galilea

provinciapita aywar Jordan mayupawac-tsimpanpa tumargan Judeaprovinciaman. 2Tsay quinranpa puriptinJesuspa gepanta atsca runacunamaywayargan. Tsaychöpis geshyagcunataallïtsirganmi.3Tsayman fariseucuna charnam

llutanta parlatsiyta munar yachayllapaJesusta tapuyargan: “¿Imaycallapiscasquiptin warminpita runaraquicanmancu o manacu?” nir.

4Tsaynö tapuyaptinnam Jesus nirgan:“¿Manacu gamcuna liyiyarguyqui TaytaDiospa palabran gellgaranganta?Tsaychö nican Tayta Dios ollgutapiswarmitapis camashga captin juntacartäyänanpämi. 5Tsaynöpanam warmipisollgupis mamanpita y taytanpitayargucurna mushog castana ruracan.6Tsaynö ishcanpis mananadejanacunanpä Tayta Diosjuntangantaga manam pipisraquinmantsu”.7Tsaynö niptinmi fariseucuna

tapuyargan: “Tsayöraga ¿imanirtäMoises gellganganchö nican divorciupapelta rmapasquir warmintagargurinanpä cagta?” nir.8Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan:

“Tayta Diosga ollguta warmita camarganmajatsacarnin mana raquicaypacayänanpämi. Tsaynö captinpis runacunamunaynincunachö cawacuyaptinmiTayta Dios Moises tantiyatsirgan tsaynögellgananpä. 9Maygan runapis warminadulteriu jutsata mana ruraycaptin jucwarmiwan targa punta cag warmintamracchataycan. [Tsaynömi runanpitaraquicashga warmiwan tarpis jutsataruraycan]”.10Tsaynam discïpuluncuna niyargan:

“Tsaynö captinga manachä allitsumajayog caypis” nirnin.11Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan:

“Majayog cayga allim. Tsaynöcaycaptinpis Tayta Diosmi permitinwaquincunaga majaynagllapistäcuyänanta. 12Waquin runacunagayuriyashga majaynaglla täcuyänanpämi.Waquinnam eunucuq car majaynagllatäcuyan. Waquincunam itsanga TaytaDiospa alli willacuyninta willacur

18 19

Page 47: Quechua  conchucos- south bible - new testament

47

r 19.18,19 Tsay mandamientucunapita masta musyanayquipä liyinqui Exodo 20.12-16;Deuteronomio 5.16-20; Levitico 19.18.

puricuyänan captin mananamajatsacaytaga yarpäyannatsu. Pipismajaynaglla täcuyta munargamajaynaglla täcun allim”.

Wamracunapä Tayta DiosmanJesus mañacungan

(Marcos 10.13-16; Lucas 18.15-17)13Tsaypitanam wamracunata Jesus

caycanganman apayämurgan umantayataycur Tayta Diosman mañacunanpä.Tsay apapagcunatanam discïpuluncunamichäyargan. 14Tsaynamdiscïpuluncunata Jesus nirgan: “Tsaywamracuna noga cagmanshacayämunanta ama michäyaytsu. Caywamracunanö cagcunam Tayta Diospañöpanman chäyanga” nir.15Tsaynö nisquirmi wamracunapa

umanman maquinta churarcur TaytaDiosman mañacurgan. Nircurnamtsaypita aywacurgan.

Rïcu jövinwan Jesus parlangan(Marcos 10.17-31; Lucas 18.18-30)

16Juc cutichönam juc jövin Jesusmanaywaycur nirgan: “Tapuculläshayqui,taytay. ¿Imatatä ruräman Tayta Diospañöpanman chänäpä?” nirnin.17Tsaynö niptinnam Jesus nirgan:

“Tayta Diospa ñöpanman chayta munargamunangannö mandamientuncunatacumplir caway. Ñöpanman runacunaimanöpa chäyänanpä cagtapis Tayta Diosnishgana caycaptinga ¿imanirtänogataräga tapucamanqui?”18Tsaynö niptinnam tsay jövin

tapurgan: “¿Mayganmandamientucunatatä cumplïman,taytay?” nir.Tsaynam Jesus nirgan: “Runa

mayiquita ama wanutsinquitsu,

adulteriu jutsata ama rurayanquitsu,pipa imancunatapis ama suwacunquitsu,runa mayiquita ama llullapanquitsu,19taytayquitawan mamayquita shumagrespitanqui, tsaynöpis runa mayiquitacuyapanqui”.r20Tsaynö Jesus niptinnam jövin

nirgan: “Tsaycunataga wamracangäpitam cumplirgö, taytay. ¿Imatämas faltämanman cumplinäpä?”21Niptin Jesusnam nirgan: “Tsay

llapancunata cumplishga carpis TaytaDiospa ñöpanman chänayquipäga llapanimaycayquicunatapis ranticusquir tsaygellëtana faltapacogcunata aypuy.Tsaynö rurarninga gloriachömi manaushacag riquëzata chasquinqui.Tsaycunata rurapacurir nogawanaywashun yachatsingätayachacunayquipä”.22Tsaynö niycuptinga pasaypa

wamayashgam tsay jövin aywacurgan.Payga alläpa rïcu carninmi pasaypawamayargan.23Tsaynam discïpuluncunata Jesus

nirgan: “¡Imanö ajam rïcu runacunagloriaman yaycuyänanpäga! 24Tsayparantinga mas fäcilchi aujapa uchcunpajuc *camëllu ashmapis päsarinman rïcurunacuna gloriaman yaycuyänanpäcagpitaga”.25Tsayta wiyarnam discïpuluncuna

pasaypa yarpachacur niyargan: “Tsaynöcaptinga ¿pinarä salvacur gloriamanyaycunga?”26Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan:

“Quiquillanpitaga runacuna manamgloriaman yaycuyangatsu. TaytaDiosllam jutsancunapita perdonargloriaman yaycatsinga” nir.27Tsaymi Pedro nirgan:

“Nogalläcunaga imaycäcunatapis

19

Page 48: Quechua  conchucos- south bible - new testament

48

jagiriycayämurgö gamta gatiräyänaraycurmi, taytay. Tsaypitaga ¿imatäcanga nogacunapäga?” nir.28Tsaynö niptinnam Jesus nirgan:

“Fisyu nal junagchö llapan runacunatajuzgaptïmi chunca ishcay (12)*trönucunachö jamacuyanqui.Tsaychömi gamcunapis chunca ishcaycastapita mirag Israel runacunatajuzgayanqui. 29Nogaman criyicamunganraycur pipis wayinta, waugincunata,panincunata, mamanta, taytanta,tsurincunata, chacrancunatapis jagiregcagga pachac (100) cuti mastamchasquiyanga. Y wanucurnam TaytaDiospa ñöpanman chäyanga imayyagpiscushishgana cayänanpä. 30Tsaynömiriquëzancunapä yarparagcunagagloriaman mana yaycuyangatsu.Waquincunam itsanga Diosnintsicraycur imaycancunatapis jagiregcagcuna gloriaman chäyanga”.

Peyuncunaman iwalatsiypaJesus yachatsingan

20 1Tsaypitam Jesus nirgan:“Tayta Diospa munayninchö

cawagcunaga cay cuentuchöwillacungänömi caycäyan. Juc runamtsaca tsacallana peyun asheg yargunäüva chacranchö arutsinanpä. 2Tsaynapayga peyuncunata tarir aycatapägananpäpis nisquir üva chacranmanarog cachanä”.3“Tsaypitana peyun yaycuy öranöna

yapay pläzapa cutir runacunata tarinäaruyta ashir caycäyagta. 4Tsaynapaycunata ninä: ‘Gamcunapis üvachacräman arog aywacuyällay.Aruyangayquipitaga complëtutampägayälläshayqui’ nir. Tsaynö niptinpaycunapis cushishga aywayänä”.5“Tsaypita yapaypis tsay runaga

yargunä peyuncuna asheg, pullanjunagnö y tardi mallwaynö rupay

caycaptinpis. Tsayna taringanrunacunatapis mincacur chacranmanarog cachanä”.6“Tsaypita rupay ullunaycaptinpis

yapay pläzapa yargur runacunatagatarinä puriycäyagta. Tsaynapaycunatapis ninä: ‘¿Gamcunapagamanacu aruyniquicuna can? Caychögoyatchä puricuycäyanqui’ nir”.7“Tsaynö niptinna paycuna niyänä:

‘Manam pipis mincacayämashgatsuarupäyänäpä, taytay’ nir”.“Tsayna ninä: ‘Tsayöraga gamcunapis

chacräman aywayay üvatapallayämunayquipä’ nir”.8“Tsaypita patsa tsacanaycaptinna

tsay üva pallatseg runa mayoralnintaninä: ‘Llapan arogcunata gayascärirpägaycuy gepatarä arog chagcunapitagallaycur goyat arogcunayag’. 9Tsaynagayatsimuptin shayämunä tardirä arogyaycogcuna. Y paycunata pägutachasquiyänä juc jornal tincuta.10Tsaynö chasquiyanganta ricarnagoyat arog cagcunaga pägananpä witiryarpäyänä masllata chasquiyänanpäcagta. Tsaynö yarparpis juc jornaltincullata chasquiyänäga. 11Tsaynawaquin cagcunawan iwallla chasquirnagoyat arogcunaga chacrayogtaga ajarniyänä: 12‘Tsayrä yaycamogcuna jucöralla aruriyanganpita ¿imanirtänogacunatawan iwal pägasquinqui,tsayläya achaychöpis aruycäyaptï?’nir”.13“Tsaynö niyaptinna chacrayog runa

ninä: ‘Parlangantsicnöllam pägaycällä.Manam gamcunata engañaycä imätsu,taytay. 14Parlangantsicnö pägutachasquiycarga ¿imatanatä munayanqui?Noga munarnachir gepayaycamogcunatapis gamcunatawaniwalpis pägacü. 15Quiquïpa gellënïtaimata ruracuptïpis manam gamcunagacuentayogtsu cayanqui. ¿Alli runa

19 20

Page 49: Quechua  conchucos- south bible - new testament

49

carnin tsaynö pägaycuptïcuchiquicuyanqui?’ nir”.16Tsaynö willacurmi Jesus nirgan:

“Tsay arupacuyman punta yaycogwangepa yaycogpis iwal pägutachasquiyangannömi puntatacriyicogcunawan tsayrä criyicogcunapisllapancuna gloriaman chäyanga”.

Wanutsiyänanpä cagta yapaynaJesus willacungan

(Marcos 10.32-34; Lucas 18.31-34)17Jerusalenman

aywaycäyanganchönamdiscïpuluncunata jucläman gayarir Jesusnirgan: 18,19“Gamcunaga musyayanquimJerusalenman aywaycangantsicta.Tsaychömi noga Tayta Diospitashamogta sacerdöticunapamandagnincuna y ley yachatsicogcunaprësu tsariyämanga. Nircurmiwanutsiyämänanpä juclä mana Israelrunacunapa maquincunamanentregayämanga. Tsay runacunamanentregaycayämaptinmi asipäyämanga,astayämanga, y nircurcruci cayämanga. Tsaynö captinpisquimsa junagtaga cawamushämi”.

Santiagupa y Juanpa mamanJesusta rugacungan

(Marcos 10.35-45)20Tsaypitanam Santiaguta y Juanta

pusharcur maman aywargan Jesuscagman. Tsaynam Jesuspa ñöpanmangonguricuycur nirgan:“Rugaculläshayqui, taytay”.21Tsaynö niptinnam Jesus tapurgan:

“¿Imachö yanapanätatä munanqui?” nir.Tsaynam tsay warmi nirgan: “Taytay,

mandacur cangayquichö cay ishcanwawäcunata churaycullanqui gamtamandäshiyäshunayquipä, jucta derëchacag läduyquiman y jucagtana itsogniquicagman” nir.

22Tsaynö niptinnam Jesus nirgan:“Gamcunaga manam musyayanquitsuimata mañacuyänayquipä cagtapis.Noga ñacar awantanäpä cagta¿gamcuna awantayanquimantsurä?” nir.Tsaynam paycuna niyargan: “Aumi,

awantayämanmi, taytay” nir.23Jesusnam nirgan: “Rasunpa

gamcunapis noga ñacangänögañacayanquim. Tsaynö captinpisitsognïman o derëchämanpis jamatsishäTayta Dios nimangan cagllatam”.24Tsaynö mañacunganta wiyaycurnam

waquin cag discïpulucunagaajanapäyargan Santiagutawan Juanta.25Tsaynam discïpuluncunata gayaycurJesus nirgan: “Gamcunamusyayangayquinöpis nacionmandagcunaga mandacog cayayninmanyäracuycurmi runacunatamunayanganman mandayan.26,27Gamcunaga manam tsaynö caytayarpäyanquimantsu. Tsaypa rantingawaquin runacunapita mas alli ricashgacayta munarga runa mayiquicunatarämiimaycachöpis yanapayänayqui.28Tsaynömi nogapis Tayta Diospitashamurgö runacunata imaycachöyanapanäpä, manam munangätaruratsinäpätsu. Tsaynömi ari shamurgörunacuna raycur wanur salvanäpä”.

Ishcay gaprata Jesus allïtsingan(Marcos 10.46-52; Lucas 18.35-43)

29Jerico marcapita Jesus aywacuptinatsca runacunam gatipäyargan.30Aywaraycäyaptin näni cuchunchönamishcay wiscuyashga runacunajamaraycäyargan. Paycunam Jesuspäsaycagta wiyar gayacuyargan: “¡Unayrey Davidpa castan Jesus, nogacunatacuyapaycayällämay!” nir.31Tsaynö gayacuyaptin runacunaga

ajäpäyargan upälläcuyänanpämi.Tsaynö ajäpäyaptinpis masrämi

20

Page 50: Quechua  conchucos- south bible - new testament

50

s 21.8 Unay runacunapa üsuncunachöga juc rey marcaman yaycuptinmi respitarninjacuncunata, punchuncunata, y palmëra jachapa rämancunata näniman gopipäyag.

paycunaga gayacuyargan: “¡ReyDavidpa castan Jesus, nogacunatacuyapaycayällämay ari!” nir.32Tsaynö gayaräyaptinnam Jesusga

aywaycanganta ichisquir tapurgan:“¿Imachö yanapanätatä gamcunamunayanqui?”33Niptinnam paycuna niyargan:

“Ñawïcunata allïcatsinayquitammunayällä, taytay” nir.34Tsaynö gayacur mañacuyaptin

cuyapasquirnam ñawincunatayataycurgan. Tsaynö yataycuptillanmijinan öra allisquirgan. Tsaynampaycunapis Jesusta gaticurcurnaaywacuyargan.

Jerusalenman Jesus yaycungan(Marcos 11.1-11; Lucas 19.28-38;

Juan 12.12-19)

21 1Tsaypitanamdiscïpuluncunawan Jesus

aywayargan Jerusalenman. “Olivos”ningan jircan washa lädunpa Betfagemarcaman yaycuraycarnam puntatsirishcay discïpuluncunata cachargan:2“Aywayay tagay marcapa. Tsaymarcaman yaycuna ricogllachömitariyanqui maltalla wawayog ashnuwataraycagta. Tsayta pascarirapayämunqui. 3Pipis ‘¿Imapätä ashnütapascayanqui?’ niyäshuptiquega niyanqui:‘Señor Jesusmi cachayämashga.Rätupallatam cutiratsiyämushä’ nirnin”.4Tsaycuna ruracänanpä cagtam Tayta

Diospa unay willacognin profëta caynögellgargan:

5 “Israel runacuna, ricayay maltaashnun muntashgamandacogniquicunashamuycagta.

Mulan muntashga Jerusalenmanshamunanpa rantinmi llutarunanölla ashnun muntashgayaycaycämun”.

6Jesus ningannöllamdiscïpuluncunaga aywar malta ashnutawawantinta apayämurgan. 7Nircurmipunchuncunata tsay malta ashnumancarunapäyargan Jesus muntacunanpä.8Tsaynö muntacushga Jesusaywaptinnam waquin runacunajacuncunata punchuncunata jipirirJesus aywangan näniman gopipäyargan.Waquincunanam palmëra jachaparämancunata paquirir paquirir nänimanmashtapäyargan payta cushishgachasquicurnin.s 9Tsaynam ñöpanta ygepanta aywagcunapis cushicuywancaynö gayaräyargan: “¡Tayta Dioscachamungan mandamagllantsiccaychönam caycan! Payga unay reyDavidpa castanmi. ¡Tayta Diosimayyagpis alabashga caycullätsun!”nir.10Tsaynö Jerusalenman Jesus

yaycuptinnam runacuna wayincunapitayargascärayämurgan jucninpis jucninpistapunacurnin: “¿Pirä tagay runaga?”nir.11Tsaynam runacuna niyargan:

“Payga Galileachö Nazaret marcapitaJesusmi. Payga Tayta Diospawillacognin profëtam” nir.

Templuman Jesus yaycungan(Marcos 11.15-19; Lucas 19.45-48;

Juan 2.13-22)12Tsaypita templuman yaycurirnam

templupa patiunpita Jesus gargurganranticur caycagcunatapis yrantipacogcunatapis. Tsaynömi gellë

20 21

Page 51: Quechua  conchucos- south bible - new testament

51

t 21.19 Tsay hïguspa yuran verdiragrä captinpis prütan mana cangannömi waquinrunacunapis janan shongulla Tayta Diosman criyicog tucuyan. Tsaymi hïguspa yuranta Jesustsaquitsirgan janan shongu criyicog cagcuna in ernuman aywayänanpä cagta discïpuluncunatantiyacuyänanpä.

trocatsegcunapa mësancunatapis ypaluma ranticogcunapajamacuyänancunatapis jitar cumarushargan. 13Tsaynö rurarmi paycunatanirgan: “Tayta Diospa palabrangellgaranganchöpis caynömi nican:‘Temploga canga nogaDiosllayquicunamanmañacayämunayquillapämi’. Tsaynögellgaraycaptinga ¿imanirtä gamcunaticraycätsiyanqui ladroncunapamachaynintanöna?” nir.14Tsaychönam gapracunapis y

ratacunapis Jesuspa ñöpanmanwitipäyargan. Paycunataga llapantamallïtsirgan. 15Tsaynö allïtsingantaricaycurnam mandacog sacerdöticuna yley yachatsicogcuna feyupa ajäyargan.Tsaynöllam ajäyargan wamracuna caynönegta wiyarpis: “¡Mandamänantsicpä reyDavidpa castanta cachamunganpita TaytaDios alabashga catsun!” nir. 16Tsaynöajarninmi Jesusta niyargan:“¿Wiyanquicu tsay wamracunanicäyanganta?”Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan:

“Aumi, wiyämi. ¿Manacu gamcunaliyiyarguyqui Diospa palabran caynögellgaraycanganta: ‘Tayta Dios, gamtaalabayäshunayquipä, wasgishgawamracunatapis y chuchuycagwamracunatapis tantiyatsirguyquim’ nir?”17Tsaycunata nisquirnam patsarangan

Betania marcaman aywacurgan.

Hïguspa yuran tsaquinanpäJesus ningan

(Marcos 11.12-14, 20-24)18Warayninnam Jerusalenman Jesus

cutiycanganchö mallagacuycurgan.

19Tsaynam hïguspa yuranta ricasquiraywargan prütanta micurcuyta munar.Prütanta ashir mana tariycurnamraprallan verdiraycagta ricaycur nirgan:“¡Cananpitaga manam imaypiswayunquinatsu!” nirnin. Tsaynöniycuptin jinan öram hïguspa yurantsaquicurgan.t20Tsayta ricaycurmi discïpuluncuna

Jesusta tapuyargan: “¿Imanöpatä tsayhïguspa yuran tsaquisquishga?” nir.21Tsaynam Jesus nirgan: “Llapan

shonguyquicunawan Tayta Diosmanyäracurga cay hïgus yuratatsaquiratsingänöllam, gamcunapisimayca milagruta rurayta puëdiyanqui.Tagay jircata ‘¡Lamarman witicuriy!’niyaptiquipis witicurinmanmi. 22Llapanshonguyquicunawan yäracur imatapisTayta Diosman mañacurgachasquiyanquim”.

Jesus imaycawan munayyogcanganta mana criyiyangan

(Marcos 11.27-33; Lucas 20.1-8)23Tsaypita Jerusalenman chärirnam

Jesus templuman yaycurgan. Tsaychöyachatsicuycaptinmi mandacogsacerdöticuna y Israel runacunapaautoridänincuna Jesusta tapuyargan:“Gamga ¿ima puëdeg cayniquiwantätempluchö ranticogcunatagargurguyqui? ¿Pitä mandashurguyquitsaynö gargunayquipä?” nir.24,25Tsaynö niyaptinmi paycunatapis

Jesus tapurgan: “Gamcunatapis cananmä, tapuyäshayqui. ¿Pitä Juantacachamurgan bautizacunanpä, TaytaDioscu o runacunacu? Tapungätaniyämaptiquega nogapis

21

Page 52: Quechua  conchucos- south bible - new testament

52

willayäshayquim tsaycunata ruranäpäpï cachamangantapis”.Tsaynö Jesus niptinnam quiquincuna

pura niyargan: “Ama nishuntsu TaytaDios cachamunganta. ‘Tayta Diosmicachamushga’ nishgaga ‘¿Imanirtäcriyiyargayquitsu?’ nimäshunmi. 26Ytsaynölla ama nishuntsu runacunacachamungantapis. Tsaynö niycushgagasagmarchir ushaycamäshun. Llapanmiyarpäyan Diospa willacognin Juancanganta”.27Tsaynö willanacurirmi paycuna

niyargan: “Manam musyayätsu pïcachamungantapis” nir.Tsaynö niyaptinmi Jesus nirgan:

“Gamcunapis manawillaycayämaptiquega nogapis manamwillätsu pipa munayninta rurartemplupita ranticogcunatagargungätapis”.

Mandacog sacerdöticuna mana allicayanganta Jesus ningan

28Tsaypitanam Jesus nirgan: “Jucrunapam ishcay tsurincuna capunä.Tsaynam mayor cag tsurinta ninä: ‘Auhïju, canan junag arupaycallämay ari’nir. 29Tsaynö rugaptin tsurin ninä:‘Manam tiempü cantsu yanapanäpä’ nir.Tsaynö nisquirpis yarpachacurirgapapänin yanapag aywanämi.30Tsaypitana jicpa cag tsurintapismincacunä. Payga ninä: ‘Achyä arishamushächir, papä’ nirnin. Arogaywananpä tsaynö aunircurpis manamarusheg aywanätsu”.31Tsaycunata willapäcurirmi

mandacog sacerdöticunata yautoridäcunata Jesus tapurgan: “Tsayishcan waugicunapita ¿maygan cagtäpapänin mandanganta cumplirgan?”nir.Tsaynö niptinnam “Mayor cag

tsurinmi” niyargan.

Tsaynam Jesus nirgan: “Gamcunapismana wiyacog jicpa cag tsurinnömicaycäyanqui. Tsay mayor cag tsurinñëgarcur yanapangannömi Romapä*impuestu cobragcuna y jutsa ruragwarmicunapis caycäyan. Jutsancunatajagirirga Tayta Diospa munayninchönacawar yarpachacurnam Tayta Diospañöpanman chäyanga. Peru gamcunamitsanga Tayta Diospa ñöpanmanchäyanquitsu. 32Juan Bautistagayachatsirgan jutsa ruraycunata jagirirTayta Dios munangannönacawayänayquipämi. Tsaynöwillacuycaptinpis gamcunaga manamcäsucuyarguyquitsu. Tsay impuestucobragcuna y jutsa rurag warmicunamitsanga Juan willacungancunatacäsucuyashga. Tsaynö paycunacäsucuyangantana ricaycarpisgamcunaga manam imaypiscäsucuyarguyquitsu”.

Mana criyicogcuna imanöcayänanpä cagta Jesus willacungan

(Marcos 12.1-12; Lucas 20.9-19)33Tsaypita mastapis Jesus caynö

willacurganmi: “Juc runam chacranmanüvata plantatsinä. Nircurmimaytsayninpa genchatsinä. Tsaypitampogushga üvapa yacunta jipinanpäpözutapis jinan chacrallachö ruratsinä.Tsaynömi üvata täpatsinanpätsucllatapis ruratsinä. Tsaynöllapantapis ruraycatsirmi chacran arogrunacunata arrendacuycur juclämarcapa aywacunä”.34“Cosëcha gallaycuptinnam

wätaynincunata cachanä chacraarrendunpita cobracayämunanpä.35Cobracog chäyaptinna chacraarrendaragcuna waquinta magayämunä,waquintana wanutsiyänä, ywaquintanam sagmaraycarcutitsiyämunä. 36Tsaynö

21

Page 53: Quechua  conchucos- south bible - new testament

53

ruraycäyaptinpis chacrayogga yapaymastana wätaynincunata cachanä.Paycunatapis tsaynölla rurayämunä”.37“Tsayna chacrayogga yarpachacunä:

‘Cananga cachashä jucllaylla cuyaytsurïtam. Paytaga capazmirespitayämunga’ nir. 38Tsaynöyarpasquirna cachanä. Tsayna tsurinaywaraycagta ricasquir willanacuyänä:‘Tagä shamuycan cay chacrawanquëdagpä cag heredëru. Nogantsicpänacay chacra cacunanpä tagaytawanuratsishun’ nir. 39Tsaynöwillanacuyangannölla duëñupa tsurinchaycuptin chacrapita juclämanjipisquir wanuscatsiyänä”.40“Tsaynö rurayanganpita tsay üva

chacrayogga ¿imatarä rurangachacranta gechuyta munagrunacunata?”41Niptinnam paycuna niyargan: “Tsay

mana alli runacunataga manacuyapaypachir wanutsir ushanga.Nircurchir tiempunllachö arrenduntapägag cagta chacrantaga arrendacunga”nir.42,43Tsaynam Jesus nirgan: “Tsay

chacra arrendarag mana alli runacunataushacätsingannömi gamcunatapis TaytaDios in ernuman gaycuyäshunqui. Paymunanganman cawag runacunatamitsanga salvacionta taritsinga. Gamcunain ernuman mana gaycucayta munargaTayta Diospa palabran gellgarangancaynö ninganta tantiyacuyay:

‘Wayi sharcatsegcuna “Cay rumimanam allitsu” nirjitariyangantam juc allialbañilga mayistra rumimanräticraratsin.

Tsaynömi nogata runacuna manavälegpä cuentayämaptinpisTayta Diosga alläpa välegcanäpä churamashga. Tsayga

ima cushicuypämicriyicogcunapä’.

44Pipis tsay mayistra rumiman ishquirgatacacunmi. Y pipa jananmanpis tsayrumi cuchpacarga pasaypamushacäratsin. [Tsaynömi pipis nogamanmana criyicamog cagga in ernuchöñacayanga]”.45Tsaycunaman iwalatsiypa

yachatsicuptinmi sacerdöticunapamandagnincuna y fariseucunatantiyacuscäriyargan paycunacastigacäyänanpä Jesus parlaycanganta.46Tsaynam rabyanar prësu tsariytamunarpis camäpacuyargantsurunacunata mantsaparnin. Llapanrunacunam parlar niyargan Jesus TaytaDiospa willacognin profëta canganta.

Casaray estaman iwalatsirJesus yachatsicungan

(Lucas 14.15-24)

22 1Tsaypitanam gloriamanyaycuypä cagtana Jesus

yachatsirgan casacuy estamaniwalatsiypa caynö nir:2“Juc reymi ollgu tsurin casacuptinestata ruranä. 3Tsaynamwätaynincunata cachanä invitanganrunacunata casacuy estamanpushayämunanpä. Tsayinvitäduncunaga manam ni mayganpisaywayta munayänätsu. 4Tsaypitayapaymi waquin wätaynincunatanacachanä caynö nir gayayämunanpä:‘Törucunata y weran weran cagashmacunata pishtascäratsir micuytacusnacatsishganam caycan. Llapanpisgayatsingäcuna päsacayällämutsun tsurïcasacuycaptinga’ nir. 5Tsaynögayatsiptinpis manam ni mayganpisaywayänätsu. Tsay aywayänanparantinmi waquincuna aywacuyänächacran arog. Waquinnam aywayänä

21 22

Page 54: Quechua  conchucos- south bible - new testament

54

u 22.17 Waquin runacuna niyargan Roma nacionman impuestuta pägayänanpä cagtam ywaquinnam niyargan impuestuta pägarga Tayta Diospa contranta ruraycäyanganta.

negociuncunaman ranticog.6Waquinnam tsay cachancunatamagayänä y wanutsiyänä”.7“Tsaynam esta rurag reyga feyupa

ajarna soldäduncunata cachanäwätaynin wanutsegcunatawanutsiyänanpä y marcancunatapisrupatsir ushacätsiyänanpä. 8Nircurnamwätaynincunata ninä: ‘Tsurïpacasamientunta celebranäpä llapanpislistunam cashga. Tsaynö caycaptinpistsay gayatsingä runacuna imapäpismana cuentayämarmi manashayämushgatsu. 9Cananga cällicunapaaywar runacunata pitapis maytapiswillayämuy cay listapacushga estamanshayämunanpä’ nir”.10“Tsaynö niycuptinnam

wätaynincunaga tincuyanganpita allirunatapis mana alli runatapiswillayaptin aywayänä wayipis juntagpä.11Tsaynam reyga runacunaman ricagyaycurna ricasquinä tsaychö juc runacasacogta mana respitar llutaröpashgalla caycagta. 12Tsaynam tsayrunata tapunä: ‘Amïgu, ¿imanirtäcayman yaycamurguyqui alli röpayquitamana trocacullar?’ nir. Tsaynötapuptinnam tsay runaga imaninäpistsumana trocacullar aywashga car.13Tsaynam wätaynincunata rey ninä:‘Cay runa tsurïta imapäpis manacuentar tsaynö shamunganpitachaquinta maquinta pancarcurtsacayman jitarpayämuy. Tsaychömiwagar quiruntapis uchur yarpaytataringa’ nir”.14Tsaynö cuentacurirmi Jesus nirgan:

“Tsaynö Tayta Dios llapan runacunatagloriaman chäyänanpä gayatsiptinpistsurinta respitar cäsucogcunallamñöpanmanga chäyanga” nir.

Impuestuta pägayänanpä o manapägayänanpä Jesusta tapuyangan(Marcos 12.13-17; Lucas 20.20-26)

15Tsaypitanam fariseucunatemplupita yargurir willanacuyarganachäquita ashirninna allishimillancunapa Jesustaparlapäyänanpä, tsaychö llutantaniptinga prësur apatsiyänanpä.16Tsaynam imata niyänanpäpis shumagyacharcatsir fariseucuna cachayarganrunancunata y Herodespa janansharcog runacunata. Tsay aywagcunamJesusta niyargan: “Taytay, nogacunamusyayämi Tayta Dios munangannörunacuna cawayänanpä imaypisyachatsicuycangayquita. Gamga imatayachatsicurpis maychöpis manamantsapacuypam yachatsicunqui.17Cananga jucta tapucuyälläshayqui,taytay. ¿Roma nacionman impuestutapägashwancu o manacu?” nir.u18Llutanta parlatsiyta munar

yachayllapa tapuyanganta musyarnamJesus nirgan: “¡Alli tucur parlagcuna!¿Imanirtä gamcuna tsaynötapupäyämänayquipäwillanacuyarguyqui? 19Mä, ricatsimaytsay impuestuta pägacuyänayquigellëta”.Tsaynö niptinmi tsaraycäyangan

gellëta Jesusta aptaparcuyargan.20Tsayta ricaycurnam Jesus tapurgan:“Cay gellëchö ¿pï runapa reträtuntäcaycan? ¿Pipa jutintä gellgaraycan?”nir.21Tsaynö tapuptinnam niyargan:

“Romachö mandamagnintsic*emperadorpam”.Tsaynam Jesus nirgan: “Tsayöraga,

emperadorpa cagta emperadorta

22

Page 55: Quechua  conchucos- south bible - new testament

55

v 22.21 Caway gomagnintsic Tayta Diosllam caway vïdantsicwanga munayyog. Tsaymi TaytaDiospa cagga caway vïdantsic caycan.

goycuyay. Tayta Diospa cagtagav TaytaDiosta goycuyay”.22Tsaynö niptinnam tsay runacuna

imaniytapis mana puëdirnaaywacuyargan.

Wanushgacuna manacawariyämunanpä cagtasaduceucuna yarpäyangan

(Marcos 12.18-27; Lucas 20.27-40)23Tsay junagllam waquin saduceo cag

runacunapis Jesusman chäyargan.Nircurmi wanushgacunacawariyämunanpä cagta mana criyircaynö niyargan:24“Taytay, Moises gellganganchöga

caynömi nican: ‘Juc runa tsuriynagllawanucuptin gepa cag wauginnallumtsuynin viüdawan tätsun.Tsaynöpam viüdachö wamran yuriptintsay wanog cag wauginpa tsurincuentana canga’ nir. 25Tsaymi canancuentariyäshayqui, taytay. Ganchis (7)waugicunash cayänä. Mayor cagshi jucwarmiwan tänä. Payga tsurin manaräcaptinshi wanucunä. Tsayna gepan cagwauginnash tänä tsay viüdawan.26Tsaypita paypis tsurin manaräcaptinshi wanusquinä. Tsaypita masñuñushga cagna tänä tsay viüdawan.Paypis wanusquinä tsurin manaräcaptinllarä. Tsaynölla llapanwaugiwanpis tsay viüdagawanuyayllanta tänä. 27Tsaypitana tsayviüdapis wanucunä. 28Canan mä,niyämay. Wanushgacunata Tayta Dioscawaritsimunan junagga ¿mayganpawarmintä canga, ganchis waugiwantashga caycaptinga?”29Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan:

“Tsaynö nirnin Diospa palabrangellgaranganta liyiycarpis imata

ningantapis manam tantiyayanquitsu.Runacunata Tayta Diosmi poderninwancawaritsimunga. 30Wanuyanganpitacawarircamurga mananam warmiyog nigowayogpis cayanganatsu, sinögaciëluchö caycag angelcunanöllanamcayanga. 31Wanushgacunacawariyämunanpä cagta ¿manaculiyiyarguyqui Diospa palabrangellgaranganta? [*Abraham, Isaac, yJacob wanunganpitaga alli unaytarämiTayta Dios Moisesta parlapargancaynö:] 32‘Nogaga Abraham, Isaac, yJacob adoraycäyangan Diosmi cä’ nir.Wanushgacuna mana cawariyämunancaptinga ¿imanöpatä Abraham, Isaac, yJacob Tayta Diosta adoraycäyanman?Tsaynö caycaptinga ¿imanirtä gamcunamana criyiyanquitsu wanushgacunacawariyämunanpä cagta ni runacunaalmayog cayanganta?”33Tsay ningancunata wiyaycurnam

runacuna cushicuyargan Jesuspayachatsicuyninpita.

Mas cäsucuypä cagmandamientupita Jesustafariseucuna tapuyangan

(Marcos 12.28-34; Lucas 10.25-28)34Tsaypita saduceucunata Jesus

upällaratsinganta musyarnamfariseucuna goricaycur yapaywillanacuyargan Jesusta achäquitaashiparnin llutancunata parlatsiytamunar. 35Tsaynö willanacurirmi leyyachatsicog juc musyag runa Jesustatapurgan: 36“Taytay, ¿mayganmandamientutatä mas cäsucushwan?”nir.37Tsaynö tapuptinmi Jesus nirgan: “

‘Llapan shonguyquiwan y llapanyarpayniquiwan imaypis Tayta Diosta

22

Page 56: Quechua  conchucos- south bible - new testament

56

w 23.5a Israel runacunapa üsuncunachöga Bibliapita gellgarcurmi ichic cajïtaman wiñayag.Tsaytanam urcuncunaman o ricrancunaman watarcur puritsiyag, Exodo 13.9-chö ningantacumpliyta yarpar. Tsay cajïtapa jutinmi cargan lacteria. x 23.5b Israel runacunagaröpancunapa chuscun cuchunmanmi plëcuta churapäyag Tayta Dios ningannölla. Tsayplëcuyog röpancunata ricarmi Tayta Diospa mandamientuncunata yarpäyag. Tsaypita mastamusyanayquipä liyinqui Numeros 15.37-40 y Deuteronomio 22.12.

cäsurnin cawayay’. 38Tsay mandamientumllapan mandamientupitapis mascumplinantsicpäga caycan. 39Tsaynöllamjucag mandamientupis nican: ‘Runamayiquita llapan shonguyquiwan cuyay’nir. 40Tsay ishcay mandamientutacumplirga Moises gellgangan llapanmandamientucunata y profëtacunagellgayangan mandamientucunatapiscumpliycag cuentam caycäyanqui” nir.

Salvacog shamogrunalla mana cangan

(Marcos 12.35-37; Lucas 20.41-44)41Tsaypitanam fariseucuna tsaychö

goriraycäyaptin paycunatana Jesustapurgan:42“Gamcunapäga ¿maygan castapitatä

salvacog yuringa?” nir.Tsaynö tapuptinmi niyargan: “David

castapitam yuringa, taytay”.43Tsaynam Jesus nirgan: “[Unay rey

Davidpa castanpita captinmi gamcunagayarpäyanqui salvacog shamog runallacanganta. Payga manam runallatsu,sinöga Diosmi.] Runalla captinga¿imanirtä rey caycar quiquin DavidpisEspiritu Santo tantiyatsiptin salvacogrey canganta ninman cargan? Tsayningantam David gellgargan caynö:

44 ‘Salvacogga mandacog reynïmi.Tsaymi payta Tayta Dios ninga:“Jamacamuy derëcha cag lädüman

nogawan iwal mandacogcanayquipä.

Tsaypitam llapanchiquishogniquicunata castigarsitiunman churashun” nir’.

45Tsaynö caycaptinga ¿imanöpatäsalvacogga Davidnö runalla canmanquiquin Davidpis salvacog rey cangantanicaptinga?”46Tsaynö niptin manam pipis

contestayta puëdiyargantsu. Tsaymi tsayjunagpita tsariyta munagcuna mastagatapupayta almitiyargannatsu.

Fariseucuna llutan ruraynincunatajagiriyänanpä Jesus gayapangan

(Marcos 12.38-40;Lucas 11.37-52; 20.45-47)

23 1Nircurnam runacunata ydiscïpuluncunata Jesus nirgan:

2,3“Ley yachatsicogcunapis yfariseucunapis Diospa palabrantayachatsiyäshuptiqui cäsucuyay. Peruitsanga paycuna munayanganmancawayangannöga ama cawayaytsu.Diospa palabranta yachatsicurpisquiquincunaga manam cumpliyantsu.4Paycunaga runacuna imanö caytapismana camäpacuyanganyagmi Moisesgellgangan leycunaman yapa-yaparcurcumplitsiyta munayan. Tsaynö captinpisshumag alli tupayllapa yachatsiyänanparantinmi ollgü tupayparä yachatsiyan”.5“Paycunaga waquin runacunapitapislacteriancunataw mas jatunta ruraycurpuritsiyan ricagcuna ‘Payga TaytaDiosta cäsucog alli runam’niyänallanpämi. Tsaynöpis waquinrunacunapita mas ata plëcucunatamx

röpancunapa chuscun cuchunmanchurapäyan ricagcuna ‘Payga TaytaDiosta cäsucog alli runam’ niyänallanpä.6Paycunaga micupacuycunamangayatsiyaptinpis mësamanrämi

22 23

Page 57: Quechua  conchucos- south bible - new testament

57

jamacuyta munayan. Tsaynöllamgoricäcuyänan wayicunachöpis allin cagjamacunamanrä jamacuyta munayan.7Paycunaga pläzacunachöpisyachatsicog cayayninpita runacunaalabayänallantam munayan”.8“Gamcuna ama paycunanöga

cayanquitsu. Gamcunata nogayachatsirgö manam yachagtucuyänayquipätsu, sinögadiscïpulücuna car tsay waugillacayangayquita tantiyacuyänayquipämi.9Pï yachatsicogtapis Diosnintsictanörägaama ricayanquitsu. Tayta Diosmangamanam pipis iwalantsu. 10Gamcunawillacuynïta yachatsicur ama alabashgacayta munallar puriyanquitsu. Manamtsaynö cayänayquipätsu nogagamcunata yachatsirgö.11Maygayquicunapis alli ricashga caytamunarga mana yachag tucuypa runamayiquicunatam imaycachöpisyanapayänayqui. 12Maygayquipisyachag tucog cayaptiquega Tayta Diosmanam imapäpis cuentayäshunquitsu.Mana yachag tucur pitapis maytapisyanapag cagcunatam Tayta Diosgaaltuchö tsaranga”.13“¡Allau ley yachatsicogcuna y

fariseucuna! Gamcunataga Tayta Diosmana cuyapaypam castigayäshunqui.Gamcunaga yachag tucurmi Diospa alliwillacuyninman mas masta cabalarcurllutancunata yachatsiyanqui.Runacunata tsaynöpantatsiyangayquipitamquiquiquicunapis Tayta Diospañöpanman chäyanquitsu”.14[“¡Ley yachatsicogcuna y

fariseucuna! Gamcunataga Tayta Diosmana cuyapaypam castigayäshunqui.Gamcunaga Tayta Diosman mañacurimanömi gälacuyanqui runacunaparicanallanchöga. Nicarrämiviüdacunapataga cuyapag tucullar

imaycantapis ushapäyanqui. Tsaynörurayangayquipitam gamcunata TaytaDios in ernuman gaycuyäshunqui”.]15“¡Ley yachatsicogcuna y

fariseucuna! Gamcunataga yachag tucogcayangayquipitam mana cuyapaypaTayta Dios castigayäshunqui.Gamcunaga maypa tsaypapisaywayanqui fariseo cayman runacunayaycuyänanpä yachatsillarmi. Tsaynöyachatsiyaptiqui yachacuscärirnamgamcunapita masna yachag tucuyan.Tsaynö cayangayquipitam gamcunapis ypaycunapis in ernuchö ñacayanqui”.16“¡Tayta Dios mana cuyapaypam

castigayäshunqui! Gamcunaga niyanqui:‘Nogantsicga Diospa palabrangellgaranganta yachatsirnin gapratajancharag cuentam mana musyagcunatayachaycätsintsic’ nirmi. Tsaynö nirpisquiquiquicunam tantiyacuyanquitsullutancunata yachatsirpantaycätsiyangayquita. Manatantiyacurmi nicäyanqui: ‘Pipis templupajutinchö imatapis aunicur jurarnin manacumpliyaptinpis manam imananpistsu.Templu rurinchö örupa jutinchö jurarmiitsanga tsaytaga cumpliyänayqui’ nir.17¡Mana tantiyacog musyag tucogcuna!Nagana templupa jutinchö aunicurjurarga, peru templu rurinchö caycagörupa jutinchöpis juraycäyanquinachä”.18“Gamcunaga caynö nirpis

runacunata yachatsiyanquim: ‘Imatapisrurayänanpä aunicur altarpa jutinchöpipis jurarnin mana cumpliyaptinpismanam imananpistsu. Peru altarjananchö churarag ofrendapa jutinchöjurarmi itsan tsaytaga cumpliyänayqui’nirnin. 19¡Mana tantiyacog runacuna!Nagana altarpa jutinchö aunicurjurarga, peru altar jananchö ofrendapajutinchöpis juraycäyanquinachä”.20“Altarpa jutinta jayarirga manam

altarpa jutillantatsu jayariycäyanqui,

23

Page 58: Quechua  conchucos- south bible - new testament

58

sinöga altar jananchö churarag cagcunapajutintapis jayariycäyanquinam.21Templupa jutinta jayarirpis manamtemplupa jutillantatsu jayariycäyanqui,sinöga templuchö caycag Tayta Diospajutintapis jayariycäyanquim. 22Tsaynömiciëlupa jutinta jayarirnin ciëluchö TaytaDios jamaraptin quiquin Tayta Diospajutintapis jayariycäyanqui. ¿Tsaycunatacumana tantiyacuycuyanquitsu?”23“¡Allau ley yachatsicogcuna y

fariseucuna! Gamcunataga Tayta Diosmana cuyapaypam castigayäshunqui.Gamcunaga templuman Tayta Diospägaraynin apayänayquipä mentatapis,anistapis, ni comïnutapis chunca (10)aptay capuyäshuptiqui juc aptaytagaimaypis raquiycäyanquim: ‘TaytaDiospa palabran gellgaranganmanmillapantapis cumpliycäyä’ nirnin.Tsaycunata rurarpis manam runamayiquicunawan allega cawayanquitsuni manam cuyapäyanquitsu. Nircurimata aunircurpis manamcumpliyanquitsu. Diospä ichic garaytaapar cumplingayquinölla runamayiquicunata alli ricayay, cuyapäyay,y imata aunirpis cumpliyay”.24“¡Mana tantiyacog yachag

tucogcuna! Tayta Dios ninganta jucishcaycunata cumplirninpis mascumpliypä cagcunataga manamcumpliyanquitsu. Tsaynö carmi yacuchöchuspita shuyshuycurrä upurpis manamayaylla jatuncaray *camëllu ashmataultacurcognörä caycäyanqui”.25“¡Ley yachatsicogcuna y

fariseucuna! Gamcunataga Tayta Diosmana cuyapaypam castigayäshunqui.Tutumayquicunata y matiquicunatajanallanta awirir rurin ganratadejaycognömi caycäyanqui. Tutumapa ymatipa rurinchö ganra caycagnömillutan yarpayniquicunawan y imaycapämallag cayangayquicunawanga ganra

shongu caycäyanqui. 26¡Manatantiyacog fariseucuna! Puntatagacuentata gocuyay jutsarurayniquicunata jagiyänayquipä cagta.Tsaynöpam Tayta Diosta chasquicur paymunangannö cawayanqui”.27“¡Ley yachatsicogcuna y

fariseucuna! Gamcunataga Tayta Diosmana cuyapaypam castigayäshunqui.Gamcunaga aya pamparangancuyayllapä rurashga nïchunömicaycäyanqui. Nïchupa janan cuyayllapäcaptinpis rurinchöga ¡imanömitullucunapis ismur asyaycan!28Tsaynöllam gamcunapis runacunaricayäshunayquillapäga, ä allitucuycuyanqui. Peru mana alliyarpayniquicunawanga ¡ima ricogmelanaypämi caycäyanqui!”29“¡Allau ley yachatsicogcuna y

fariseucuna! Gamcunataga Tayta Diosmana cuyapaypam castigayäshunqui.Tayta Diospa willacognin profëtacunagellgayangancunata cumpleg tucurpismanam imapäpis cuentayanquitsu.Tsaynö carnin alli cayangayquitarunacuna niyänallanpämi tsayprofëtacuna pamparäyangan jananchöcapillancuna ruraparnin adornarpiscayanqui. 30Y niyanquiran tsaypis: ‘Tsaywitsancuna cawarga nogacuna manamprofëtacunata wanutsïshiyämantsucargan’ nir. 31Tsaynö nirpis profëtacunagellgayangancunata mana cäsucurgamcunaga paycunata wanutseg unayrunacunanöllam caycäyanqui. 32¡TaytaDiospa unay willacognin profëtacunatawanutsiyangannölla nogatapiswanutsiyämayna ari! Fisyu naljunagchö unay wanutsicogcunapitapismasmi gamcuna castigacäyanqui”.33“¡Culebranö mana alli runacuna!

Tayta Dios in ernumannagaycuyäshunayqui caycaptinga¿imanöparä salvacuyanqui? 34Noga

23

Page 59: Quechua  conchucos- south bible - new testament

59

cachamungä willacogcunata yyachatsicogcunata gamcunachasquicuyänayquipa rantinmi waquintacruci caypa wanutsiyanqui, waquintanamgoricäcuyänan wayicunachö munayllaastayanqui y marcan marcanmicarcelcunaman wichgatsiyanqui. 35Tsaynöcayangayquipitam gamcunata Tayta Diosjuzgayäshunqui Abelta wanutsegtanö,Berequiaspa tsurin Zacariasta altarpañöpanchö wanutsegtanö, y mas waquinprofëtacunata wanutsegcunatanö. 36Allau,tsaynö cayangayquipitam gamcunatagaTayta Dios mana cuyapaypacastigayäshunqui”.

Jerusalen marcata ricärirJesus wagangan(Lucas 13.34,35)

37Tsaypitam Jesus nirgan: “¡Jerusalenrunacuna! ¿Imanirtä Tayta Dioscachamungan profëtacunataga y alliwillacuyninta willacogcunatagaunaypitapis wanutsiyanquilla? Nogagaimanömi gamcunata goriyta munargö,imayca wallpa chipsancunata goriycurogllagnöpis. Tsaynö goriyta munaycaptïpisgamcunaga munayangayquichömicacuyarguyqui. 38,39Tsaynöcayangayquipita gamcunata Tayta Diosdejariyäshunquim ychiquiyäshogniquicunam munangantarurar marcayquicunatapis ushacätsiyanga.Tayta Dios goricamaptin manamricayämanquinatsu ‘Tayta Dioscachamungan salvayämaglläcunashacallämuy’ niyangayqui junagyag”.

Templu juchunanpä cagtaJesus willangan

(Marcos 13.1,2; Lucas 21.5,6)

24 1Templupita yargurir Jesusaywacuycaptinnam

discïpuluncuna niyargan: “¡Cuyayllapäjatusag rumicunawan sharcatsishga

templuntsic imanö shumagmi, autaytay!”2Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan:

“Cay ricaycäyangayqui templu imanöcuyayllapä sharcatsishga carpis jucjunag chipyaypa ushacätsishgam canga.Manam ni juc rumipis pergaranganchöquëdangatsu” nir.

Manarä cutimur imacunaräpäsananpä cagta Jesus willangan

(Marcos 13.3-13; Lucas 21.7-19)3Tsaypita discïpuluncunawan Jesus

aywacurnam Olivos jircanchöjamapäyargan. Tsaychönamdiscïpuluncuna tapuyargan:“Ningayquinö ¿imaytä templutaushacätsiyanga, taytay? Tsaynöpiscutimunayquipäga y cay patsaushacänanpäga ¿imacunarätä päsanga,taytay?” nir.4Tsaynö tapuyaptinmi Jesus nirgan:

“Pipis llutanta yachatsicur manapantatsiyäshunayquipä shumagtantiyacuyay. 5Atscagmi criyitsicogcunashayämunga nogaman ituycullar:‘Nogam salvacogga cä’ nirnin. Tsaynönirmi atsca runacunata criyitsiyanga.6Maytsay nacioncunachöpis gyërracaptin y wanutsinacuy captin amamantsacäyanquitsu. Tsaycunarämipuntataga päsanga. Tsaycuna captinpiscay patsaga manarämi ushacangarätsu.7Juc nacionwan jucag nacionmigyërraman yaycuyanga. Tsaynöllammuchuy captin mallagay canga.Terremötupis maytsaychömi canga.8Tsaynö captinpis ñacaycunapagallaycunallanrämi tsaycunaga canga”.9“Tsay witsancunam nogaman

criyicamogcunata runacuna chiquirninprësu tsariyanga, ñacatsiyanga, ywanutsiyanga. 10Tsaynö ñacaycunacaptinmi nogaman criyicayämunganpitawaquincuna witicuriyanga. Nircurnam

23 24

Page 60: Quechua  conchucos- south bible - new testament

60

y 24.15 Templuman yaycuycur mana alli runa imayca llutancunata rurananpä cagpitamusyanayquipä liyinqui Daniel 9.27; 11.31; 12.11.

mana witicogcunatana chiquirautoridäcunaman apatsiyangacastigayänanpä. 11Tsay tiempucunamTayta Diospa willacuyninta willacogtucogcuna masrä yuriyanga llutancunatacriyitsicur. 12Maytsaychöpischiquinacuyllana captinmi runacunacuyanacurga cawayanganatsu. 13Tsaynöcaptinpis wanunganyagpis nogamancriyicamog cagcunam Tayta Diospañöpanman chäyanga. 14Cay alliwillacuynïta maytsay runacunamanwillacuriyaptinrämi noga cutimushä”.

Feyupa ñacaycuna cananpäJesus willangan

(Marcos 13.14-23; Lucas 21.20-24)15“Tayta Diospa willacognin profëta

Danielmi gellgargan templumanyaycuycur mana alli runa imaycallutancunata rurananpä cagtapis.y Tsaygellgangannöllam llapanpis ruracanga.(Jesucristo tsaynö ninganta liyegcunagashumag tantiyacuyätsun.) 16Tsay manaalli runa templuman yaycuptin Jerusalenquinran marcacunapita geshpiraywacuyätsun. 17Wayincunapitapis jucllageshpicuyätsun imancunamanpismanana jipeg cutiypa. 18Chacranchöcaycagcunapis geshpir aywacuyätsun.Wayincunaman ama cutiyätsunnatsutrocanancunaman jipegrä. 19Tsaymantsariypä ñacay junagcuna allaugeshyag warmicuna y llullu wawayogwarmicuna, paycuna ¡ima cuyapaypäräcayanga! 20Tayta Diosman mañacuyaytsay junagcuna tamya witsanman nisäbadu jamapay junagman manacamacänanpä. 21Tsay junagcunaga alläpacuyapaypämi runacuna ñacayanga. Caypatsata Tayta Dios camanganpitapismanam tsaynö ñacayga cashgatsu. Y

mananam yapayga tsaynö ñacaycunacanganatsu. 22Acrangancunatacuyaparmi Tayta Dios tsay ñacaycunatapäratsinga. Tsay ñacaycunata manapäratsiptinga llapanpisushacäyanmanmi”.23“Tsay junagcunam runacuna

niyanga: ‘Tayta Dios cachamungansalvacog caychömi’ o ‘Wacchömi caycan’nirnin. Tsaynö niyaptin ama ichicllapiscriyiyanquitsu. 24Tsaynöpis waquinga‘Tayta Dios cachamangan salvacogmi cä’o ‘Diospa willacognin profëtam cä’ nirmillullacuyanga. Runacunata criyitsiyänancashgam imayca milagrucunatapisrurayanga. Imaycanöpa engañarpisTayta Diosman criyicogcunataga manamengañayta puëdiyangatsu. 25Tsaycunamanarä päsaptinmi gamcunata willaycäcriyitsicur llutan yachatsicogcunatamana cäsupäyänayquipä”.26“Pipis ‘Tayta Dios cachamungan

salvacog tsunyag jircachömi caycan’niyäshuptiqui ama ricag aywayanquitsu.‘Washachömi pacaraycan’niyäshuptiquipis ama criyiyanquitsu.27Ciëluchö tillagucuy jucagläpitajucagläyag atsicyaptin runacunaricayangannömi noga ciëlupitacutimogtapis llapan runacunaricayämanga. 28Tsunyagcunachöwiscurcuna tumaycachar musyatsicuyanmaychöpis wanushga ashmajitaraycangantam. [Tsaynömi noganingäcuna ruracagta ricar musyayanquinoga cay patsaman cutimunäpäna cagta]”.

Ciëlupita cay patsamancutimunanpä cagta Jesus willangan

(Marcos 13.24-27; Lucas 21.25-28)29“Tsaynö feyupa ñacaycuna

päsariptin rupaypis ni quillapis

24

Page 61: Quechua  conchucos- south bible - new testament

61

z 24.29 Tsaycuna päsayänanpä cagpita masta musyanayquipä liyinqui Isaias 13.10; 34.4;Joel 2.10.

mananam atsicyanganatsu. Y nircurllapan estrëllacuna shushuyämungam.Ciëlupis sicsicyangam.z 30Tsaypitarannogata ricayämanga pucutay janantachipipirrä shamuycagta. Tsaynöshamuycagta ricaycayämarmi itsangamaytsay runacunapis pasaypa mantsarirwagayanga. 31Tsay junag Tayta Dioscornëtata jinchi tucaratsimuptinmi*angelnïcunata cachamushä. Paycunammaytsaypitapis nogamancriyicamogcunata goriyämunga”.

Hïgus jachaman iwalatsir imaycutimunanpä cagtapis Jesus

tantiyatsingan(Marcos 13.28-31; Lucas 21.29-33)

32,33“Cay hïgusman iwalatsirningäcunata yarparäyanqui.Musyayanquim tamya tiempugallaycuptin hïgus jachapa yuranwegllimunanpäna canganta. Tsaynömicay ningä ñacaycuna gallaptingamcunapis tantiyayänayquinacutimunäpä cercana canganta. 34Cayningäcuna gallaptin tsay tiempurunacuna manarä wanuyaptinmillapanpis cumplinga. 35Ciëlu y cay patsaushacäcuptinpis noga ningäcunagallapanmi ruracanga”.

Jesus imay öra cutimunanpä cagtamana pipis musyangan

(Marcos 13.32-37;Lucas 17.26-30, 34-36)

36“Tsaycuna imay junag imay örapäsananpä cagtaga angelcunapis ninogapis manam musyayätsu. Tsaytagaquiquin Tayta Diosllam musyaycan”.37“Unay *Noe cawanan witsan mana

yarpashgata Tayta Dios *diluviutacachamungannömi nogapis mana

yarpashgata cutimushä. 38Tsay witsangadiluviu manarä captin runacuna micur,upyar, casaracurmi cacuyargan. Tsaynöcawacuyargan Noe büquitanö *arcataruraycur tsayman yaycunganjunagyagmi. 39Tsaynö caycagman TaytaDios illagpita pasaypa tamyatagallatsipaycamuptinmi cay patsamanyacu juntargan. Tsaynöpam arcamanllapan mana yaycog cag runacunaushacäyargan. Nogapis tsaynöllamrunacuna mana musyayangan öraillagpita cutimushä”.40“Cutimungä junag ishcag runacuna

chacrachö aruycagpita nogamancriyicamog cagtam gloriamanpushacushä y mana criyicamogcagtanam jagirishä. 41Maraynincunachöishcag agacuycag warmicunapitanogaman criyicamog cagtampushacushä y mana criyicamog cagtagajagirishämi. 42Manam musyayanquitsuimay öra cutimunäpä cagtapis. Tsaynöcaycaptinga imaypis Tayta Diosmunangannö cawarmishuyacaycäyämänayqui”.43“Juc runa wayinta ladron

suwapänanpä cagta musyarga manapunuypa maya-mayallanam waranman.44Tsaynömi gamcunapis Tayta Diosmanmañacur caycäyänayqui. Manayarpashgata cutimur jutsallachöcaycagtatä tariycüman”.

Alli empliyäduman y mana alliempliyäduman iwalatsir

yachatsingan(Lucas 12.41-48)

45“Juc patron maypapis illarga masyäracuypä cag empliyäduntamhaciendanchö dejan imaycancunatapisshumag ricaycänanpä y waquin

24

Page 62: Quechua  conchucos- south bible - new testament

62

a 25.2-4 Jesus cawanan witsanga olïvu jachapa murunpitam acëtita rurayag atsquicuyänanpä.Tsay witsancuna kerosënega manaran carganrätsu.

empliyäduncunatapis öranchö gararcaycänanpä. 46Tsay patron illanganpitacutir yätsingannö llapantapis ruraycagtatariycur imanörä cushicur alabanmantsay empliyädunta. 47Empliyäduntsaynö alli portacuptinnam paypamaquinmanna churanman llapanimaycantapis ricananpä. 48Peru manayäracuypä cag empliyädum itsangayarpan: ‘Patronnï manarämi rasllagacutiramungarätsu’ nirnin. 49Tsaynöyarparnam empliyädu mayincunatapismagar ushan y estacunachö puricur,micur, upyar cacun. 50Tsaynöcaycagman patronnin mana yarpashgataillanganpita chaycurga, 51empliyädunmana allicunata ruraycagta tariycurpatronnin magacacharcurmi gargunga.Tsaynömi janan shongullacriyicogcunatapis Tayta Diosin ernuman gargunga. Tsaychömiwagar quirutapis uchuyangarä”.

Chunca jipashcunaman iwalatsirJesus yachatsingan

25 1Ciëlupita cutimur imanöcananpä cagta tantiyatsirmi

Jesus caynöpis nirgan: “Chuncajipashcunam chiuchincuna listacuriraywayänä casacushga jövinmanchasquicog. 2-4Tsaynö aywagcunagapitsga cag jipashcuna acëtincunaaapayänä ushacäpacur wiñayänanpä.Pitsga cag jipashcunaga acëtincunamanam apayänätsu. 5Tsay casacog jövinmana chaptinnam shuyaraycäyangantallapancunapis punucäriyänä”.6“Tsaynö punucashga caycäyaptinnam

pullan pagasnöna juc runa gayacunä:‘¡Casacog jövin yaycaycämunnam!’ nir.7Tsaynö gayacunganta wiyarna llapanjipashcuna listacuyänä payta

chasquicuyänanpä. 8Tsaychönamchiuchincunaman acëtita yapaywiñayänanpä mana apag cagcunawaquin cag jipashcunata mañacurniyänä: ‘Chiuchïcunam upiycanna.Acëtiquicunata raquiparcayämaychiuchïcunaman wiñayänäpä’ nir.9Tsaynö niyaptinmi acëtiyog cagjipashcuna niyänä: ‘Gamcunataraquiparga manam aypäpacuyäshätsuquiquïcunaga. Antis aywarrantiscayämuy quiquiquicunaatsquicuyänayquipäga’ nir.10Tsaypitanam acëti rantegaywayanganyag casacog jövingachärinä. Tsaynam tsay listushuyacuycag jipashcunata estanmanyaycatsinä. Y nircurnam puncutawichgacascamunä. 11Tsaypita acëtiranteg aywag jipashcuna cutiycurnamtariyänä puncu wichgaraycagtana.Tsaynam paycuna gayacuyänä:‘¡Puncuta quichapaycayällämay, taytay!’nir. 12Tsaynö gayacuyaptinnam casacogjövinga ruripita contestamunä:‘Gamcunata manam regïtsu. ¿Piräcacuyanquipis?’ nirnin”.13Tsaycunata parlapasquirnam Jesus

nirgan: “¡Gamcunapis tsay pitsgajipashcunanö listacushga caycäyanqui!Nogaga mana yarpashgatam cutimushä.Manam musyayanquitsu imay junag niimay öra cutimunäpä cagtaga”.

Empliyäduncuna arunanpäpatronnin gellëta jagipangan

(Lucas 19.11-27)14Tsaypita caynöpis Jesus nirganmi:

“Juc rïcu runam juclä nacionpa aywacurempliyäduncunata gellënincunajagipänä cutimunganyag tsay gellëwanaruycäyänanpä. 15Jucnintam jagipänä

24 25

Page 63: Quechua  conchucos- south bible - new testament

63

pitsga waranga (5,000) gellëta.Jucagtana jagipänä ishcay waranga(2,000) gellëta. Jucnin cagtana jagipänäjuc waranga (1,000) gellëta, paycunaimanöpis cayanganta tantiyapaycur.Nircurnam caru marcapa aywacunä.16Tsay pitsga waranga gellëta chasquegcag empliyädunga shumag negociutarurar pitsga waranga masta miratsinä.17Ishcay warangata chasqueg cagpistsaynöllam negociuwan shumag arurishcay waranga masta miratsinä. 18Jucwaranga gellëta chasqueg cagmi itsangaratashwan gepiycur pampaycunä”.19“Tsaypita unay ricogta

patronnincuna cutirnamempliyäduncunata cuentata mañanäjagipangan gellëwan imanöaruycäyanganta musyananpä. 20Tsaynöcuentata mañaptinnam pitsga warangagellëta chasqueg cag empliyädun pitsgawaranga masta entregar ninä: ‘Taytay,pitsga warangata gollämangayquitapitsga waranga mastam gellëniquitamiratsillargö’ nir. 21Tsaynö niptinnampatronnin ninä: ‘Gamga alli empliyädumcanqui. Wallcallawanpis shumag arurmiratsingayquipitam cananga masimaycäwanpis munayyogna canayquipächurashayqui. Tsaynö cangayquipitacanan estata rurashun’ nir”.22“Tsaypitanam chänä ishcay waranga

gellëta chasqueg cag empliyädunpiscaynö nir: ‘Taytay, ishcay warangatagollämangayquita ishcay warangamastam gellëniquita miratsillargö’.23Tsaynö niptinnam patronnin ninä:‘Gampis alli arog empliyädum canqui.Wallcallata jagipaycungäwan shumagarungayquipitam cananga imaycäwanpismunayyog canayquipä churashayqui.Tsaynö cangayquipita canan estatarurashun’ nir”.24“Tsaypitanam juc waranga gellëta

chasqueg empliyädunpis chaycur ninä:

‘Taytay, noga musyämi gamimaycapäpis mallagashga cangayquita.Mana murucungayquipitam gorinquipis.Tsaynömi mana murungayquimancosichagpis aywanqui. 25Tsaynö feyucangayquita musyarmi mantsapacurgellëniquita patsaman pampaycurgä.Tsaymi gayatsimaptiqui gellëniquitamana faltagta apallämurgö’ nir.26,27Tsaynö niptinnam patronnin ninä:‘¡Gamga mana yäracuy gelaempliyädum canqui! Malafë cangätayarpaycarga ¿imanirtä gellënïtabancullamanpis churargayquitsucutimur wachayyogtana goricunäpä?’nir. 28Tsaynö nisquirnam tsaychöcaycag runacunata ninä: ‘Tagay gelaempliyädupita gellënïta gechusquirgoycuyay chunca waranga (10,000)gellë tsararag cagta. 29Noga ningätacumpleg cagcunataga imaycäwanpismunayyog cananpämi churashä. Perumana cumplegcunatam itsangaimaycantapis gechusquir gargurishä.30Cay imapäpis mana väleg empliyädutatsacayman jitayay. Tsaychö wagarquiruntapis uchurrämi yarpayta taringa’”.

Fisyu nal junagpä Jesus willangan31“Noga, Tayta Diospita shamog,

cutimushä llapan angelcunawanchipipirrämi. Nircurmi jamacushällapan runacunata juzganäpä. 32Tsayjunagga maytsay nacioncunapitamllapan runacunata angelnïcunawangoritsimushä. Tsaychömi raquishämitsicog runa üshancunatacabracunapita raquegnö. 33Nogamancriyicamog cagtam derëchä cagläduman raquishä. Y mana criyicamogcagtaga itsognï cag lädumanmiraquishä. 34Tsaynö raquiscärirnam nogaderëchächö caycagcunata caynö nishä:‘Gamcunataga Tayta Dios pasaypam

25

Page 64: Quechua  conchucos- south bible - new testament

64

cuyayäshunqui. Cay patsata manaräcamarmi imaycacunatapis gamcunapäTayta Dios patsätsipacurganna.Patsätsipacungan gloriamanmi nogapushayäshayqui. 35Gamcunam mallagarpuriptï pachä garaycayämargayqui.Tsaynömi yacunar puriptïpis yacügaraycayämargayqui. Tsaynöllamwayiquicunaman chämur gorpaytucuptïpatsaycatsiyämargayqui. 36Röpaynagpuriptï gamcunamjatircatsiyämargayqui. Geshyaptïpisgamcunam gawaycayämargayqui.Carcelchö captï gamcunamwatucaycayämargayqui’ nirnin”.37“Tsaynö niptïnam allita rurar

cawashga cag runacuna tapuyämanga:‘Taytay, ¿imaytä mallagar puriycagtagarayargä? ¿Imaytä yacunar puriycagtaupurinayquipä yacuta garayargä?38¿Imaytä wayïcunaman chämurgayquipatsaycatsiyänäpä? Y röpaynagpuriptiqui ¿imaytä jatircatsiyargä?’39Tsaynömi niyämanga: ‘Geshyaptiqui ocarcelchö captiqui ¿imaytäwatucagniqui shayämurgä?’ nirnin.40Tsaynö niyaptinnam noga caynönishä: ‘Imayca ñacacuyninchö runamayiquicunata yanapag cagcunamnogata yanapaycämag cuentacayarguyqui’ nir”.41“Nircurnam itsognï cag läduchö

caycag runacunata nishä: ‘¡Gamcunaganogalläpa ñöpäpita witicuyay! Satanas ysupaycuna gaycucäyänanpä caycagin ernumanmi gamcunagagaycucäyanqui. 42Mallagar puriptïpisgamcunaga manamgaraycayämargayquitsu. Y yacunarpuriptïpis manam upurcunäpä yacügaraycayämargayquitsu. 43Tsaynömiwayiquicunaman gorpaytucur chämuptïgamcuna manapatsaycatsiyämargayquitsu. Röpaynagcaptïpis manam

jatircatsiyämargayquitsu. Geshyaptïpiscarcelchö wichgaraptïpis manamwatucaycayämargayquitsu’ nir”.44“Tsaynö niptïnam itsognïchö caycag

runacuna niyämanga: ‘Peru taytay,¿imaytä gamta ricayargö mallagagta,yacunagta, wayïcunaman chämogta,röpaynag puregta, geshyaycagta,carcelchö wichgaraycagta nogacunayanapayänäpä?’ nir. 45Tsaynöniyämaptinmi paycunata nishä:‘Ñacaychö cagcunata mana cuyapashgacar nogatapis manamcuyapäyämargayquitsu’ nir”.46Tsaynö willapäcurirnam Jesus

nirgan: “Tsay mana cuyapäcogcagcunaga in ernuman gaycucarmitsaychö imayyagpis ñacayanga. TaytaDios munangannö runa mayintayanapag cagcunam itsanga imayyagpisgloriachö cawayanga”.

Jesusta wanutsiyänanpä mandacogsacerdöticuna willanacuyangan

(Marcos 14.1,2; Lucas 22.1,2;Juan 11.45-53)

26 1Tsaynö yachatsicurirnamdiscïpuluncunata Jesus nirgan:

2“Musyayangayquinöpis *Pascua estagallaycunanpä ishcay junagllanamfaltaycan. Tsaychömi noga TaytaDiospita shamogta chiquimagnïcunapamaquincunaman entregayämangacruci cayämänanpä” nir.3Tsaypitanam mandag sacerdöticuna

y Israel runacunapa autoridänincunagoricäyargan mas mandacog cagsacerdöti Caifaspa wayinman.4Tsaychömi willanacuyarganrunacunata mana mayatsiyllapa Jesustatsarisquir wanutsiyänanpä. 5Tsaywillanacurmi niyargan: “Amarä cayestachöga imatapis rurashuntsu.Fiestachö tsarishgaga runacunamcontrantsic sharcuyanga” nir.

25 26

Page 65: Quechua  conchucos- south bible - new testament

65

Jesuspa umanman perjümitawarmi wiñapangan

(Marcos 14.3-9; Juan 12.1-8)6Tsaypita Betania marcamanmi Jesus

aywargan “Leprösu” niyangan Simontawayinman watucagnin. 7Tsaychöjamapaycaptinnam juc warmi charganrumipita rurashga lindu frascuchöperjümin aptashga. Tsay perjümegafeyupa chaniyogmi cargan. Tsaynammësachö Jesus caycagman warmiwitiycur Jesuspa umanman tsayperjümita wiñapargan. 8Tsaynöwiñapagta ricarnam discïpuluncunaajarnin niyargan: “¿Imapätä tsaynö llutajichar perditsin tsay perjümita? 9Tsaynöperditsinanpa rantinga nogantsictagoycamashwan cargan tsayläyachaniyogtaga ranticusquir tsay gellëwanmuchogcunata yanapanantsicpä” nir.10Tsaynö niyangancunata wiyarnam

Jesus nirgan: “¿Imanirtä gamcunaparlacachäyanqui? Nogapäga allitachäruraycan. 11Muchogcunatayanaparninga imaypiscaycäyanquirämi. Peru nogawangamananam gamcuna juntaräyanquinatsu.12Cay warmega perjümitawiñapaycäman pampacänäpäalistamarninnam. 13Cay rurangantagamaytsaychöpis alli willacuynïtawillacuyanganchöga willacuyangam”.

Jesusta ranticunanpä mandacogsacerdöticunawan Judasconträtuta rurangan

(Marcos 14.10,11; Lucas 22.3-6)14Tsaypitanam Jesuspa discïpulun

Judas Iscariote aywargan mandacogsacerdöticunaman parlag. 15Tsaynöparlarmi nirgan: “Runacunatsunyäriyangan öra Jesusta prësutsariyänayquipä willaptï ¿aycatatäpägayämanqui?” nir.

Tsaynö niptinnam paycuna niyargan:“Nogacuna pägayäshayqui quimsachunca (30) yurag gellëtam” nir.16Tsaynö conträtuta rurasquirnam Judasyarpachacurgan sacerdöticunaman imayöra willacog cutinanpäpis.

Pascua merendatadiscïpuluncunawan Jesus micungan

(Marcos 14.12-25; Lucas 22.7-23;Juan 13.21-30; 1 Corintios 11.23-26)

17Tsaypita levadüraynag tantatamicuyänan *Pascua esta semänagallaycunan junagnam discïpuluncunaJesusta tapuyargan: “Taytay, ¿maychötälistacayämushä Pascua merendatamicunantsicpä?” nir.18Tsaynö niyaptinmi Jesus nirgan:

“Marcapa aywar juc runata niyanqui:‘Señor Jesusmi cachayäman.Wanutsiyänanpä öran captinnashdiscïpuluncunawan Pascua merendatawayiquichö micuyta munaycan’ nir”.19Tsaynö Jesus niptin

discïpuluncunaga yätsingannöllamPascua merendata tsay wayichölistapacuyargan. 20Tsaypita patsatsacanaycaptinnam chunca ishcay (12)discïpuluncunawan Jesus mësamanjamacurgan. 21Tsaynammicuycäyangantana Jesus nirgan:“Gamcunapita jucniquimchiquimagnïcunapa maquinmanentregayämanqui”.22Tsaynö niptinnam wamayarnin

jucninpis jucninpis Jesusta tapuyargan:“¿Nogatsurä tsayta ruraycüman,taytay?” nir.23Tsaynam Jesus nirgan: “Nogawan

juc matillachö tantata tullpurcurmicuycagmi chiquimagnïcunapamaquinman entregamanga. 24NogaTayta Diospita shamogtaga Diospapalabran gellgaranganchö ningannöllamñacatsir wanutsiyämanga. Peru allau

26

Page 66: Quechua  conchucos- south bible - new testament

66

tsay ranticamag runa imanöcuyapaypärä canga. Payga mejor amayurinmanpistsu cargan”.25Tsaynö niptinnam ranticog Judas

Jesusta tapurgan: “¿Taytay, nogacucallä?” nir.Jesusnam nirgan: “Quiquiquim tsayta

nirguyqui” nir.26Tsaynö micuycäyaptinnam Jesus

tantata aptarcur Tayta Diosmanmañacur agradesicurgan. Nircurnampaquirir discïpuluncunata macyargan:“Cay tantata llapayqui micuyay. Caygacuerpümi” nir.27Tsaynömi vïnuyog väsuta aptarcurpis

Tayta Diosman mañacur agradesicurgan.Nircurnam discïpuluncunata macyargan:“Cay vïnuta llapayqui uputsinacuyay.28Cay vïnoga yawarnïmi. Nogayawarnïta jichar wanuptïmi Tayta Diosrunacunawan *mushog conträtutaruranga nogaman criyicamog cagcunatajutsancunapita perdonananpä.29Yapayga manam vïnuta upushänatsuTayta Diospa ñöpanchö gamcunawanmushog vïnuta upungäyag”.30Tsaynö nisquir alabanzacunata

cantasquirnam discïpuluncunawanJesus aywacuyargan Olivos jircanman.

Pedro ñëgananpä cagtaJesus ningan

(Marcos 14.27-31; Lucas 22.31-34;Juan 13.36-38)

31Olivos jircanman chaycurnam Jesusnirgan: “Tayta Diospa palabranchöcaynömi nican: ‘Üsha mitsicogtawanuscatsiptï üshancuna wacpa caypamashtacarmi aywacuyanga’ nir. Tsayningannöllam canan pagas llapayquijagiriycamar aywacuyanqui. 32Tsaynöcaptinpis wanuscatsiyämaptincawarcamurga gamcunapita maspuntatam Galileaman aywashä tsaychötincunantsicpä”.

33Tsaynö niptinnam Pedro nirgan:“Waquin cagcuna jagiriyäshuptiquipisnogaga manam dejashayquitsu, taytay”nir.34Tsaynam Jesus nirgan: “Pedro,

canan pagas gällu manarä cantaptinmigam quimsa cuti ñëgamanqui”.35Tsaynö niptinnam Pedro nirgan:

“¡Ishcantsicta wanutsimänantsiccaptinpis manam ñëgashayquitsu,taytay!” nir. Pedro ningannöllamwaquin cag discïpuluncunapis niyargan.

Getsemanichö Jesus TaytaDiosman mañacungan

(Marcos 14.32-42; Lucas 22.39-46)36Tsaypitanam Jesus aywargan

discïpuluncunawan Getsemanihuertaman. Tsaychönamdiscïpuluncunata nirgan: “TaytaDiosman mañacamungäyag gamcunacayllachö jamaraycäyay”.37Nisquirnam Pedruta y Zebedeupa

tsurincuna Santiagutawan Juanta maswashaläman pushargan. Tsaychö feyupallaquicurnam paycunata nirgan:38“Wanunayparä llaquicuymi entërutullüta almäta päsashga. Cayllachöshuyaycäyämay Tayta Diosmanmañacurnin”.39Tsaynö nisquirmi mas washaläman

aywargan Tayta Diosman mañacog.Tsaychönam pasaypa llaquicurningonguricuycur patsaman umpucurcurmañacurgan: “Papällay, cay ñacanäpänacagpita munarninga jipiycallämay. Peruitsanga ama noga munangänögacatsuntsu, sinöga gam munangayquinöcallätsun” nir.40Tsaynö mañacunganpita cutirnam

tarirgan quimsan discïpuluncunapunucashga caycäyagta. TsaynamPedruta nirgan: “Pedro, ¿gamcunagamanacu juc örallapis Tayta Diosmanmañacuyta puëdiycuyarguyqui?

26

Page 67: Quechua  conchucos- south bible - new testament

67

b 26.50 Cay versïculuchö Jesus ninganta waquincunaga ticratsiyan caynömi: “Imatapisruranayquipä cagtaga jucllana ruray” nir. c 26.53 Juc tröpachöga cayargan jogta waranga(6,000) soldäducunam. Tsaymi Jesus nirgan ganchis chunca ishcay waranga (72,000)angelcunapita masta cachamunanpä cagta.

41Ricchacur Tayta Diosman mañacuyay.Mana dejamayta munaycarpis TaytaDiosman mana mañacurgajagiriycayämanquim”.42Tsaynö nisquir cutirirnam yapay

Tayta Diosman mañacurgan: “Papällay,runacuna ñacatsimar wanutsiyämänancaptinpis gam munangayquinöcallätsun” nir.43Tsaynö Tayta Diosman

mañacunganpita cutirpis tarirganquimsan discïpuluncuna canganwanuypa punucashga caycäyagtam.44Tsaynö caycagta ricaycurpis yapaycutiycur Tayta Diosman mañacurganpuntata mañacungannöllam. 45Tsaypitacutiycamurnam paycunata nirgan:“¿Cananpis gamcunaga jinallacupunucuycäyanqui? ¡Ricchayay! Cananganoga Tayta Diospita shamogta jutsasaparunacunapa maquincunamanentregayämänanpä öra chämushganam.46¡Sharcuyayna! Chiquimagnïcunapamaquinman entregamag runagayaycaycämunnam” nir.

Jesusta prësu tsarircurapacuyangan

(Marcos 14.43-50; Lucas 22.47-53;Juan 18.3-12)

47Tsaynö discïpuluncunawan Jesusparlaycaptinllarämi Judas Iscariotechargan atsca runacunata pushashga.Tsay runacunaga chäyarganespädancunawan y garrötincunawanmi.Paycunataga cachayargan mandacogsacerdöticuna y respitädu mayorrunacunam Jesusta prësu tsariyänanpä.48Judasga caynö nirmi runacunatayätsirgan: “Mayganpis mutsangä cagmi

Jesusga canga prësuyänayquipä”.49Tsay ningannömi Jesusman witiycurJudasga mutsaycurgan: “¿Allillacu,tayta?” nirnin.50Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: “Au

Judas, ¿cayyagräcu shamuycurguyqui?”bTsaynö niptin runacunaga Jesusta

jinan öram prësu tsariyargan.51Tsaynö prësu tsariyaptinnam juc

discïpulun mas mandacog cagsacerdötipa wätayninpa rinrintaespädanwan roguscapurgan. 52Tsaytaricaycurnam Jesus nirgan: “Espädayquitachuray. Pipis espädawan runa mayintawanutseg cagtaga espädawanmiquiquintapis wanutsiyanga. 53¿Gammanacu musyanqui Tayta Diosmanmañacuriptï chunca ishcay (12) tröpacangelcunata cayman cachaycamuptinjanä sharcuyänanpä cagta? 54Tsaynöangelcunata nogapa janäcachaycamuptinga ¿imanöparäcumplinga runacuna wanutsimänanpäDiospa palabranchögellgaraycanganpis?”55Tsaynö nisquirnam tsay runacunata

Jesus nirgan: “¿Imanirtä ladron captïnögamcuna shayämurguyquiespädayquicunawan y garrötiquiwannogaman prësuyämag? Nogaga goyaygoyaypis templuchömi yachatsicurgö.Tsaychö caycaptëga ¿imanirtä prësutsariyämargayquitsu? 56Tayta Diospawillacognin profëtacunagellgayangannöllam cayruraycäyangayqui llapanpiscamacaycan”.Tsaynö nicaptinnam Jesusta

japallanta jagisquir discïpuluncunageshpir aywacuyargan.

26

Page 68: Quechua  conchucos- south bible - new testament

68

Jesusta mandacog sacerdötipawayinman chätsiyangan

(Marcos 14.53-65;Lucas 22.54,55,63-71;Juan 18.13,14,19-24)

57Tsaynö Jesusta prësu apacuyarganmas mandacognin cag sacerdötiCaifaspa wayinmanmi. Tsaychömi leyyachatsicogcuna y mas waquin puëdegautoridäcuna goricashga caycäyargan.58Jesusta apacuyaptin Pedroga carugepallantam aywargan Caifaspawayinman yaycatsiyanganyag. Tsaymanyaycaratsiyaptin Pedrupis gepantamyaycurirgan. Wayipa patiunchömitemplu cuïdag runacunawan juntujamaraycargan ima päsangancunatapisricararnin.59Mandacog sacerdöticunawan puëdeg

autoridäcunaga Jesusta imaycanöpapiswanutsiyänantam munayargan. Tsaymirunacunata ashiyargan Jesuspitamanacagcunata niyänanpä. 60Paycunamanacagcunata niyaptinpis Jesuspacontran sharcogcunaga manam imajutsantapis tariyargantsuwanutsiyänanpänöga. Tsaypitanam ishcayrunacuna niyargan: 61“Cay runagacaynöchä nirgan: ‘Templuta juchuratsirminoga quimsa junagllata sharcatsishä’ nir”.62Tsaynam sacerdöticunapa

mandagnin cag Jesusta tapurgan:“¿Manacu imatapis parlacunqui tsaynöniyäshuptiqui? ¿Imanirtä tsaynöcontrayqui nicäyäshunqui?”63Tsaynö niptinpis manam ni imata

Jesus parlacurgantsu. Tsaynamsacerdöticunapa mandacognin yapaynirgan: “Poderösu Tayta Diosricananchömi gamta tapü. Rasun cagllatanimay. ¿Rasunpacu Tayta Diospa tsurinsalvacog canqui?” nir.64Tsaynam Jesus nirgan: “Aumi,

ningayquinö rasunpaypam cä. Nogata juc

junag ricayämanqui imaycawanmunayyog Tayta Diospa derëcha caglädunchö jamaraycagtam. Y tsaypitanampucutay jananchö shamuycagtaricayämanqui”.65Tsaynö niptinnam mandacog

sacerdöti rabyanaywan röpantapisrachirrä nirgan: “Cay runa tsaynönicaptinga ¿imapänatä mastestïgucunatapis munantsic? Gamcunawiyayarguyquim quiquin Dios tucurnaparlaycanganta. 66Tsaynö captingagamcuna ¿imaniyanquitä?” nir.Tsaynam tsaychö caycag runacuna

niyargan: “¡Tayta Diospa contranmiparlashga! ¡Tsaynö canganpita cayrunaga wanutsun!”67Tsaynö nirmi cäranman togapäyargan

y magayargan. Waquinnam lagyarushayargan: 68“Tayta Dios cachamungansalvacog carga mä, niyämay ‘¿Pitälagyashurguyqui? .

Jesusta Pedro“Manam regïtsu” ningan

(Marcos 14.66-72; Lucas 22.56-62;Juan 18.15-18, 25-27)

69Tsayyag Pedroga jamaraycarganwayi puncu cagllachömi. Tsaychöjamaraycagta ricarnam juc empliyädajipash witiycur nirgan: “GamtapisJesuswan puriycagtam ricargä” nir.70Tsaynam runacuna wiyaycaptin

Pedro nirgan: “Manam musyätsu imataparlapaycämangayquitapis”.71Tsaynö nisquirmi Pedroga puncu

cagman witicuycurgan. Tsaychönam jucjipashpis payta ricaycur nirgan:“Nogapis cay runataga Jesuswanpuriycagtam ricargä”.72Tsaynö niptinnam Pedro jurar

nirgan: “Nogaga manam regïtsu tagayrunataga” nir.73Tsaypita mas rätun ricogtanam

tsaychö caycag runacuna Pedruman

26

Page 69: Quechua  conchucos- south bible - new testament

69

d 27.9 Zacarias 11.12,13. Maygan profëtacuna gellgayanganpäpis parlayta munar Israelrunacunaga niyag Jeremias gellganganllatam. Tsaymi Mateupis cayta gellgar Zacariasninanpa rantinga Jeremias nirganlla. Y profëta Zacariasmi gellgargan Jesucristupä “Paypapreciun” nir.

witipar niyargan: “Gamga rasunpaypatagay runawan puregmi canqui.Paypanömi parlacuyniquipis” nir.74Tsaynam Pedro jurar nirgan: “Tagay

runaga pirä cacunpis. Manamregicullätsu”.Tsaynö nicaptinmi gällu

cantasquirgan. 75Gällu cantasquiptinmiitsanga Pedro yarpasquirgan Jesuscaynö ninganta: “Manarä gällucantaptinmi quimsa cuti ñëgamanqui”.Tsayta ninganta yarpasquir Pedrowagtaman yargusquirmi pasaypallaquicur wagargan.

Jesusta Pilatuman prësu apayangan(Marcos 15.1; Lucas 23.1,2;

Juan 18.28-32)

27 1Tsaypita patsa waräriptinnammandacog sacerdöticuna y

Israel runacunapa puëdegautoridänincuna willanacuyarganJesusta wanutsiyänanpä. 2Tsaynö cösawillanacurirnam maquipita watarcurJesusta apatsiyargan Roma nacionpitamandacog *Pilatuman.

Judas Iscariote jurcacungan(Hechos 1.18,19)

3Jesusta wanutsiyänanpä autoridäcunawillanacuyanganta musyasquirnamJudas Iscariote pasaypa llaquicurgan.Ranticunganta pësacurmi quimsa chunca(30) yurag gellëta chasquingantacutitsipaycurgan sacerdöticunaman.4Tsaynö cutitsirnam paycunata nirgan:“Jutsamanmi jegarpurgö jutsaynagrunata gamcunata entregarnin”.Tsaynö niptinnam niyargan:

“¡Imanöpis cacuy! Nogacunataga

manam imapis gocayämantsu” nir.5Tsaynö niyaptinmi Judasga tsay gellëtatempluman jichariycur aywacurgan.Nircurnam jinan öra jurcacurgan.6Tsaynam mandacog sacerdöticuna

tsay gellëta gorircur niyargan: “Caygellëga runapa yawarninpa chaninmi.Tsaynö captin manam ofrendagellëmanga tallushwantsu” nir.7Tsaynam willanacur tsay gellëwan

rantiyargan manca rurag runapachacranta. Tsay chacrata rantiyarganjuclä nacion runacuna wanur tsaychöpampacuyänanpämi. 8Jesuspayawarninpa chanin captinmi tsaychacrapa jutinta runacuna niyan “YawarPampa” nirnin. 9Mandacogsacerdöticuna chacrata tsaynörantiyanganwanmi cumplirgan TaytaDiospa unay willacognin profëtaJeremias gellgangan. Tsay gellgangangacaynömi nican: “Paypa preciund aycacananpäpis Israel runacunaniyangannöllam quimsa chunca (30)gellëta chasquiyargan. 10Tsaygellëwanmi Tayta Dios ningannöllamanca rurag runapa chacrantarantiyargan” nir.

Jesusta Pilatuman chätsiyangan(Marcos 15.2-5; Lucas 23.3-5;

Juan 18.33-38)11Tsaypita mandacog Pilatuman

Jesusta prësu chaycatsiyaptinnamtapurgan: “¿Rasunpacu gamga canquiIsrael runacunapa mandacog reynin?”Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: “Gam

ningayquinöllam cä” nir.12Tsaychö mandacog sacerdöticuna y

puëdeg autoridäcuna imaycata

26 27

Page 70: Quechua  conchucos- south bible - new testament

70

llullacurcur niyaptinpis Jesusga manamimatapis parlacurgantsu. 13TsaynamPilato nirgan: “¿Manacu imatapis ninquigampa contrayqui imaycataniyäshuptiquipis?”14Tsaynö niptinpis Jesusga manam

imatapis parlacurgantsu. TsaymiPilatoga imaniytapis puëdirgannatsu.

Jesusta wanutsiyänanpäPilato ningan

(Marcos 15.6-15; Lucas 23.13-25;Juan 18.39–19.16)

15Wata watam Pascua estachögaPilato cachaycog juc prësuta runacunamañayangan cagta. 16Tsaychömi prësuwichgaraycargan juc runa Barrabasjutiyog. Paypa mana alli rurag cayningapipita maypitapis regishgam cargan.17,18Jesusta chiquipar payman prësuapayanganta musyarnam tsaychögoricashga caycag runacunata Pilatotapurgan: “¿Maygan prësutatäcachaycunäta munayanqui,Barrabastacu o reyniquicunaJesustacu?” nir.19Tsaypita Jesusta juzgar Pilato

jamaraycaptinmi warminwillacascatsirgan caynö nir: “Jesusniyangan runaga jutsaynagmi. Amapaypa contran mëticuytsu. Canan pagaspasaypa mana allicunatamsuëñupäcuycurgö tsay runataprësurätsiyaptin”.20Tsaynö warmin willacatsishga captin

Pilato Jesusta cachariyta munaptinpistsaychö caycag mandacog sacerdöticunay llapan autoridäcunam runacunataaquishapäyargan: “Barrabasta cachariy.Jesusga wanutsun” niyänanpä.21Tsaynö niyaptinmi yapay Pilato

tapurgan: “¿Maygantatä cacharishä?”nir. Niptinnam runacuna gayararräniyargan: “¡Barrabasta cachariycuyga!”nirnin.

22Tsaynö niyaptin Pilatunam nirgan:“Tsaynö captinga cay apayämungayquireyniquicuna nisha Jesustaga ¿imatatärurashä?” nir.Tsaynam llapan runacuna niyargan:

“¡Payga *cruzchö wanutsun!” nir.23Tsaynam Pilato nirgan: “Cruzchö

wanunanpäga ¿ima mana allitatärurashga?”Tsaynö niptin runacuna masrämi

gayarar niyargan: “¡Ari, cruzchöwanutsun!” nirnin.24Runacuna tsaynö masrä gayaraypa

niyaptinnam ima ruraytapis mananapuëdirgantsu. Tsaynö caycangantanamyacuta apascatsimur llapancunapañöpanchö maquinta awicur nirgan:“Nogaga manam cuentayognatsu callä.¡Cay runata gamcunana wanutsirpismana wanutsirpis cacuyay!” nir.25Tsaynö niptinnam runacuna

niyargan: “Nogacunam y wamräcunamcay runa wanunganpita cuentayogcayäshä” nir.26Runacuna tsaynö niyaptinnam

Pilato Barrabasta cachaycurgan.Nircurnam Jesusta astarcatsir Romasoldäducunaman entregaycurgancruci cayänanpä.

Jesusta soldäducuna burlacuyangan(Marcos 15.16-20; Juan 19.2,3)

27Tsaypitanam soldäducuna Jesustaapayargan cuartelnincunaman. Tsaymanllapan soldäducuna goricaycurmimaytsayninpa jiruruparäyargan.28Nircurmi asipäyänan raycur röpantallogtiscatsir reypa puca mantuntanöagshutsiyargan. 29Tsaynömi cashapitacorönatapis umanman churapäyargan.Derëcha cag maquinmanpis väratamaptapäyargan. Nircurmi ñöpanmangonguricog tucur asipar niyargan:“¡Alabashga catsun Israel runacunapareynin!” nir.

27

Page 71: Quechua  conchucos- south bible - new testament

71

e 27.51 Tsay templu rurinchö alli awashga jatun cortïnapä musyanayquipä liyinquiExodo 26.31-33; Hebreos 9.1-10; 10.19,20.

30Tsaynömi togaparpis ushayargan.Aptaraycangan värata gechurirmi jucräjucrä uman umallan wiruyargan.31Tsaynö imaycata rurar ajayasquirnamagshutsiyangan puca mantuta llogtiratsircangan quiquinpa röpantana jatitsiyargan.Nircurmi cruci cayänanpä apayargan.

Jesusta cruzchö clavayangan(Marcos 15.21-32; Lucas 23.26-43;

Juan 19.17-27)32Tsaynö Jesusta cruzchö clavag

apaycarnam tincuyargan Cirene marcapitaSimon jutiyog juc runawan. Paytam Jesusapaycangan cruzta umrutsiyargan.33Nircurnam Jesusta chätsiyargan

Golgotaman. Golgota ninanga cargan“calavëra sitiu” ninanmi. 34Tsaychönamvïnutawan juc usuncätsicog jampitaJesus upunanta munayargan nanaytamana mayananpä. Tsaynam yawarcurgamana upuyta munargantsu.35Tsaypita Jesusta cruci casquirnam

soldäducuna Jesuspa röpantasortiyayargan mayganpis gänag cagapacunanpä. 36Nircurnam soldäducunatsaychö täpar quëdayargan. 37Tsaypitajuc letrërutanam tablachö gellgarcurcruzpa puntanman clavayargan. Tsayletrëruchöga caynömi gellgayargan:“CAY JESUSGA ISRAEL RUNACUNAPAREYNINMI” nirnin.38Jesusta cruci cayangan

lädunmannam ishcay ladroncunatacruci cayargan, jucagta derëcha caglädunman y jucagtana itsog caglädunman. 39Cruzchö Jesus caycagtaricarnin tsaypa päsag runacunapisasiparmi umancunata awirninrä niyargan:40

junagllata sharcaratsishä’ nicarga mäsalvacuy ari. Tayta Dios cachamungan

salvacog rasunpa carga ¿imanirtä cruzpitayarparamunquitsu?” nirnin.41Tsaynömi mandacog sacerdöticuna,

ley yachatsicogcuna, y puëdegautoridäcunapis Jesusta asiparninniyargan: 42“Juccunataga salvarganchä.Canan ¿imanirtä quiquinga salvacuytapuëdintsu? Israel runacunapa reynincaycarga, mä cruzpita yarparamutsunnogantsicpis paymanna criyicunantsicpä.43‘Tayta Diospa tsurinmi cä’ y‘Paymanmi yäracü’ nimargantsicchä.Rasunpa tsurin captinga, mä Tayta Dioscuyapar salvatsun ari” nir.44Tsaynöllam ñöpanchö cruci caraycag

ladroncunapis burlacuyargan.

Jesus wanungan(Marcos 15.33-41; Lucas 23.44-49;

Juan 19.28-30)45Tsay junagga pullan junagpitam

patsapis tsacasquirgan tardi mallwayyag.46Tardi mallwaychö rupay caycaptinmiJesus llapan callpanwan nirgan: “Eli, Eli,¿lema sabactani?” nir. (Tsay ninanga“Tayta Diosllä, Tayta Diosllä, ¿imanirtädejariycamarguyqui?” ninanmi.)47Tsaynö niptin tsaychö caycag

waquin runacunaga caynömi niyargan:“Diospa willacognin profëta Eliasmanmigayacuycan” nir.48Tsaynam juc runa hisöputa gerupa

puntanman watarcur upucuyänan ayagvïnuman tullpurgan Jesustashogutsinanpä. 49Tsaynö ruraptinnamwaquin runacuna niyargan: “Ama tsaytaruraytsu. Mä, ricashun Eliasshamungacush cruzpita jipeg” nir.50Tsaypitaga Jesus yapay fuertipa

gayarasquirmi wanusquirgan. 51Jesuswanusquingan öram templuchö alliawashga jatun cortïnapise janapita

27

Page 72: Quechua  conchucos- south bible - new testament

72

urayninpa rachisquirgan. Tsaymipasaypa patsa tsuctsucyaptingagacunapis paquicar ushargan.52,53Tsaypita Jesus cawascamuptinnamTayta Dios munangannö alli ruragrunacunapis pamparanganpita atscagcawariyämurgan. Nircur Jerusalenmarcaman yaycuyaptinmi atscarunacuna paycunata ricayargan.54Jesusta täpaycag capitanpis

soldäduncunapis patsa pasaypacuyuptin y imaycapis päsangancunataricarnin pasaypam mantsacäyargan.Tsaymi niyargan: “¡Cay runagarasunpam Tayta Diospa tsurin cashga!”nir.55Tsaychömi atsca warmicunapis

carulällapita ricaräyargan. Tsaywarmicunaga yanaparnin Galileapitagatiragcunam cayargan.56Paycunawanmi caycargan MariaMagdalena, Santiagupa y Josepamaman Maria, y Zebedeupa warmin.

Jesusta pampayangan(Marcos 15.42-47; Lucas 23.50-56;

Juan 19.38-42)57Tsaypita patsa tsacanaycaptinnam

Pilatuman chargan Arimatea marcapitaJose. Payga rïcu runam cargan. YJesucristuman criyicog runamcarganpis. 58Tsaynam Pilatutamañargan Jesuspa ayanta cruzpitajipirir pampaycunanpä. Tsaynömañaptinnam Pilato soldäduncunatanirgan Jesuspa ayantacachapaycuyänanpä. 59Tsaynöcachapariyaptinnam lïnupita fïnusäbanaswan piturgan. 60Nircurnamgagachö tsayrä uchcutsishga*sepultüraman Jesusta pampargan. Tsaysepultürataga quiquin pampacunanpämiJose uchcutsinä. Tsaypitanamjatuncaray rumiwan sepultürapapuncunta tsapaycur aywacurgan. 61Pay

aywacuptinpis Maria Magdalena masjucag Mariaga Jesuspa sepultüranñöpanchömi jina jamaraycäyargan.

Soldäducuna Jesuspasepultüranta täpayangan

62,63Jesus wanunganpita warayningacargan säbadu jamapay junagmi.Tsaynam sacerdöticunapamandagnincuna y fariseucunaPilatuman aywar niyargan: “Taytay,tsay llullacog runa ningantamyarpasquiyargö. Paymi nirgan:‘Wanungäpita quimsa junagllatamcawarimushä’ nirnin. 64Tsaymi gamtaniyällä soldäduyquicunawan sepultürataquimsa junag päsanganyagtäpaycatsillänayquipä. Manatäpatsiptiquega tsacaypa discïpuluncunaaywaycurmi Jesuspa ayantasuwasquiyanga. Nircurmi runacunatacriyitsiyanga ‘Wanunganpitam Jesuscawariscamushga’ nirnin. Tsaynö nirllullacuyaptinga puntacunapitapismasrämi runawan mana allichö cashun”nir.65Tsaynö niyaptinnam Pilato nirgan:

“Soldäducunata aywar churayämuytäpayänanpä”.66Tsaynö niptinmi aywar sepultüra

tsaparag rumipa juc cuchunta cërawanlagayargan pipis quichaptin imaptingamusyacänanpä. Nircurnamsoldäducunata täpayänanpä dejaycurcutiriyargan.

Wanunganpita Jesuscawarimungan

(Marcos 16.1-8; Lucas 24.1-12;Juan 20.1-10)

28 1Säbadu jamapay junagjamapärirnam dominguman

warämogga tsaca tsacallana MariaMagdalenawan jucag Mariaaywayargan Jesuspa ayanman

27 28

Page 73: Quechua  conchucos- south bible - new testament

73

f 28.10 Griegu idiömachöga “Waugïcunata aywar willayay” nirmi gellgaraycan.Discïpuluncunapämi Jesusga waugïcuna nirgan.

perjümita wiñapäyänanpä. 2Tsaynöaywaycäyaptinnam Tayta Dioscachamungan angel ciëlupitaurämuptin feyupa patsa cuyurgallaycurgan. Angel sepultüramanchaycur tsaparag rumita witiscatsirmijananman jamaycurgan. 3Tsay angelgatillagucuynörämi atsicyargan.Röpanpis rashtanö yullagrämi cargan.4Tsayta ricaycur Jesuspa ayan täpagsoldäducunaga pasaypa mantsariywanwanushganömi jitacascäriyargan.5Warmicuna chaycuyaptinnam angelnirgan: “Ama mantsacäyaytsu.Musyämi cruci caypa wanutsiyanganJesusta ricag shayämungayquita.6Mananam caychönatsu caycan.Manarä wanur niyäshungayquinöllamcawamushgana. Maymanchurayangantapis masqui ricaycuyay.Mananam cannatsu”.7Tsaynö nisquirnam tsay warmicunata

nirgan: “Canantä aywardiscïpuluncunata willayay Jesuscawarimunganta. Y nircur niyanquiGalileaman aywar tsaychö Jesuswantincuyänanpä cagta”.8Angel tsaynö nisquiptin

warmicunaga mantsacashgacaycäyanganta feyupa cushicurnamJesuspa discïpulucunaman willagempëñu cuticuyargan. 9Tsaynöaywacuycäyaptinmi paycunata Jesusyuripasquir saludargan. Tsaynamgonguricuycur chancantamacallacurcur adorayargan.10Tsaynam Jesus nirgan: “Amamantsapäyämaytsu. Canangadiscïpulücunataf aywar willayayGalileaman juclla aywayänanpä ytsaychö paycunawan tincuyänäpä”nir.

Pamparanganpita Jesusillacanganta soldäducuna

willacuyangan11Warmicuna cuticuriyaptinnam

sepultürata täpag soldäducunapisJerusalenman aywar mandacogsacerdöticunata willayargan llapan imapäsangancunatapis. 12Tsaynöwillayaptinnam mandacogsacerdöticunaga waquinautoridäcunawan willanacusquirsoldäducunata gellëta pägayargan caynönirnin: 13,14“Jesuspa ayan illacangantaPilato musyaptinga nogacunam paywanparlayäshä gamcunata imatapis mananiyäshunayquipä. Gamcunanamrunacunata niyanqui: ‘Jesuspadiscïpuluncuna tsacaypa shamuycurmipunucasquiyangäyag ayanta suwaypaapacuyashga’ nir”.15Tsaynö gellëta chasquipacurir

sacerdöticuna niyangannöllamsoldäducunaga runacunata willacurningallaycuyargan. Tsay manacagtawillacuyanganpitam cananyagpis Israelrunacunaga mana criyiyantsu Jesuscawamunganta.

Discïpuluncunata Jesusalli willacuyninta

willacuyänanpä ningan(Marcos 16.14-18; Lucas 24.36-49;

Juan 20.19-23; Hechos 1.6-8)16Tsaypitaga Jesuspa chunca juc (11)

discïpuluncuna Galilea provinciamanaywarnam chäyargan Jesus mayninchötincuyänanpä ningan jircaman.17Tsaychö Jesuswan tincurnamadorayargan. Peru waquinga ricaycarpismanam criyiyarganrätsucawarimunganta.

28

Page 74: Quechua  conchucos- south bible - new testament

74

18Tsaynam Jesus discïpuluncunatanirgan: “Cay patsachöpis y gloriachöpisimaycawan munayyog canäpämi TaytaDios churamashga. 19Tsaymi gamcunatacachä maytsay nacionpapis aywardiscïpulücuna cayänanpä pitapismaytapis yachatsiyämunayquipä.Nogaman criyicamogcunataga

bautizayanqui Tayta Diospa jutinchö,nogapa jutïchö, y Espiritu Santupajutinchö. 20Tsaynö ari paycunatayachatsiyanqui llapan ningäcunatacäsucuyänanpä. Manam ni imaygongayäshayquitsu nijagiriyäshayquitsu cay patsaushacäriptinpis”. [Tsaynö catsun.]

28

Page 75: Quechua  conchucos- south bible - new testament

75

Tsunyagcunachö purir JuanBautista salvacog shamunanpä

cagta willacungan(Mateo 3.1-12; Lucas 3.1-9, 15-17;

Juan 1.19-28)

1 1Canan musyatsiyäshayqui TaytaDiospa tsurin salvamagnintsic

Jesucristo ima cushicuypä alli

willacuyta willacunganta yruranganta.2Jesus Tayta Diospa willacuyninta

willacur manarä gallaptinmi JuanBautistaga salvamagnintsic shamunanpäcagta willacuycarganna. Juanwillacunanpä cagtaga unay *profëtaIsaiasmi gellganä Tayta Dios caynöninganta:

SAN MARCOS

Jesucristupä gellganganMarcosmi cay libruta gellgargan Jesus rurangancunata y willacungancunata

musyanantsicpä. Bibliachöga manam nimantsictsu Jesucristuwan Marcos puringanta.Peru itsanga nimantsic apostol Pabluwan y Bernabewan Señor Jesucristupa alliwillacuyninta willacur puringantam. Marcospä masta musyanayquipä liyinquiHechos 12.12,25; 13.5,13; 15.36-39; Colosenses 4.10; 2 Timoteo 4.11.Cay libruchöga Marcos tantiyatsimantsic pasaypa atsca runacuna Señor Jesusta

gatiräyangantam (1.45; 2.1,2; 2.13; 2.15; 3.7,8; 4.1; 5.21; 6.32-34; 8.1,2,9; 10.1;11.1-10). Tsaynö atsca runacuna gatiräyaptin Jesuspaga mana tiempunpis canätsudiscïpuluncunawan micunallanpäpis (3.20; 6.31).Tsaynöpis Marcos tantiyatsimantsic Señor Jesus imaycachöpis munayyog cangantam.

Tsaynö carmi quiquin Tayta Dios caycagnö runacunata yachatsirgan (1.22,27; 2.18-22)y jutsancunapita perdonargan (2.1-12). Tsaynömi säbadu jamapay junagchö runacunaimata rurayänanpä o mana rurayänanpä cagtapis nirgan (2.23-28). Nircurmi nirganimayca micuypis micunantsicpäga allilla canganta (7.1-23).Tsaynöpis Marcos musyatsimantsic Jesus supaycunata runacunapita

gargungantam (1.21-28; 5.1-20; 7.24-30; 9.14-29), geshyagcunataallïtsingancunatam (1.31-34; 1.41; 2.11,12; 3.5; 3.7-12; 10.52; 6.5; 3.9,10; 5.25-34;6.53-56), y wanushgapita runatapis cawaritsimungantam (5.35-43).Tsaynömi musyatsimantsic Jesusga poderyog car pasaypa vientutapis y gocha

lagchicachagtapis päratsinganta (4.35-41). Nircurmi musyatsimantsic maytsicarunacuna micuyänanpä milagruta ruranganta (6.35-44) y gocha jananpapispatsapanö puringanta (6.45-52). Jesus poderyog cangantaga tantiyantsicwanunganpita cawarimushga captinmi (capïtulu 16).

Page 76: Quechua  conchucos- south bible - new testament

76

“Willacuynïta willacurgallanayquipäga juctarämimusyatsicogta cachashä gamtarunacuna shumagchasquicuyäshunayquipä.

3 Payga tsunyagcunachö purirmicaynö gayarar willacunga:

‘Tayta Dios aunicungan salvacog runachämuptin chasquicuyänayquipäjutsayquicunata dejariyay.

Mana alli rurayniquicunapita.

4Isaias gellgangannölla unay JuanBautistaga tsunyagcunachö purirrunacunata willacurgan caynö nirmi:“Tayta Dios jutsayquicunapitaperdonayäshunayquipä mana allirurayniquicunata dejayay bautizanäpä”.5Tsaynö willacuptinnam Jerusalenpita ytsay entëru Judea provinciapita Juancagman chäyargan. Tsaynam runacunajutsa ruraynincunata jagiriyänanpäniyaptin Juan bautizargan Jordanmayuchö.6Juan jatirangan röpanga cargan

*camëllupa cerdanpita rurashgam,Tayta Diospa willacognin unayprofëtacunapanölla. Wachäcanpisgarapitam cargan. Chucllushnöcurucunatam y chumpacmishquicunatam micogpis.7Pay caynö nirmi willacurgan:

“Chämunganam imaycawan munayyogTayta Dios cachamungan salvamagnintsic.Nogaga manam puëdïmantsu umpuycurpaypa maquinta ni chaquintamutsaycuyllatapis. 8Nogaga gamcunatabautizaycä yacullawanmi. Paygabautizayäshunqui *Espiritu Santuwanmi”.

Jesusta Juan bautizangan(Mateo 3.13-17; Lucas 3.21,22)

9Tsay junagcunam Galileaprovinciachö Nazaret marcapita Jesus

aywargan Jordan mayuchö Juanrunacunata bautizaycagman. Tsaychömipaytapis Juan bautizargan. 10Yacupitayarguraycarnam Jesus ricargan ciëluquichacasquiptin palumanö EspirituSanto payman uraycämogta. 11Jesuspajananman paluma rataycuptinnamTayta Dios ciëlupita caynö nimunganwiyacämurgan: “Gammi cuyay tsurilläcanqui. Noga munangänö llapantapisruraptiquim alläpa cushicü” nir.

Jesusta Satanas tentayta munangan(Mateo 4.1-11; Lucas 4.1-13)

12Tsaypitanam tsunyagpana JesustaEspiritu Santo pushasquirgan.13Tsaychöga cargan chuscu chunca (40)junagmi, jäcogchö täcog ashmacunawanjuntu. Tsayman chaycurmi *SatanasJesusta jutsaman ishquitsiyta munarimaycata parlapargan. Satanas Jesustatentayta mana puëdircuraywacusquiptinnam *angelcuna chaycurJesusta wallquiyargan.

Tayta Diospa alli willacuynintaJesus willacur gallangan

(Mateo 4.12-17; Lucas 4.14,15)14Juan Bautistata rey *Herodes

carcelman wichgascatsiptinnam JesusgaGalilea provincia quinranna TaytaDiospa alli willacuyninta willacurgallaycurgan caynö: 15“Tayta Diospawillacuyninta musyatsicuy tiempuchämushganam. Salvacog reygamcunachöna caycaptinga jutsarurayniquicunata jagirir Tayta Diosmunangannöna cawayay” nir.

Punta cag discïpuluncunataJesus gayangan

(Mateo 4.18-22; Lucas 5.1-11)16Tsaypita juc junagnam Galilea

gocha cuchunpa aywaraycarna Jesusricasquirgan pescädu tsareg ishcay

1

Page 77: Quechua  conchucos- south bible - new testament

77

waugicuna mällancunata gochamanjitaycäyagta. Paycunaga cayarganSimonwan Andresmi. 17Tsaynampaycunata Jesus caynö nirgan:“*Discïpulücuna cayänayquipä nogawanaywacushun. Nogam yachatsiyäshayquirunacunata Tayta Diospa alliwillacuyninta willapäcayämunayquipä”nir. 18Tsaynö niptin paycunagamällancunatapis jagisquirmi Jesuswanaywacuyargan.19Tsaynö aywaraycarnam mas

washaläninchöna Jesus tarisquirganishcay runacuna *büquincunachömällancunata allitsaycäyagta.Paycunaga cayargan Zebedeupa ishcantsurincunam, Santiaguwan Juan.20Paycunatapis Jesus discïpuluncunacayänanpä gayaptin jinan öram sharcuraywacuyargan papänincuna Zebedeutaarupagnincunatawan büquichöjagiriycur.

Juc runapita supaytaJesus gargungan(Lucas 4.31-37)

21Tsaypitaga paycunawannam Jesuschärirgan Capernaum marcaman.*Säbadu jamapay junagchönam *Israelrunacuna Tayta Diosman mañacur*goricäcuyänan wayiman aywarganyachatsicunanpä. 22Tsaychö Jesusgayachatsicurgan manam *Moisesgellgangan leycunata yachatsicogcunawiyayangallanta yachatsicogcunanötsu.Payga yachatsicurgan quiquin TaytaDios parlaycagnömi. Tsaymirunacunaga feyupa cushicuyargan.23Tsay goricäcuyänan wayichömi

caycargan supay löcuyätsingan runapis.Tsaychö Jesus caycagta wiyaycurmisupayyog runa caynö gayarargan:24“Jesus Nazaret runa ¿imatatämunanqui nogacunawan?¿Nogacunaman shamurguyqui

ushacätsiyämänayquipäcu? ¡Nogaregïmi Diospa tsurin salvacogcangayquita!” nir.25Tsaynö niptinnam Jesus nirgan:

“¡Upälla supay, yargucuy cay runapita!”nir.26Tsaynam supay pasaypa runata

tsuctsucyätsir gayarar yargucurgan.27Tsayta ricaycur llapan runacunaespantashgam ninacuyargan: “Manamimaypis wiyarguntsictsu cay runayachatsicungantanöga. ¡Payga imapuëdegnarä! ¡*Supaycunapiscäsuyänächä!” nir.28Tsay witsancunallanam Galilea

marcacunachö musyasquiyarganJesuspa yachatsicuyninta y supaytarunacunapita gargunganta.

Atsca runacunata Jesus allïtsingan(Mateo 8.14-17; Lucas 4.38-41)

29Tsaypitanam goricäcuyänan wayipitayargusquirna Jesus aywargan Santiagutay Juanta pusharcur Simonpa, Andrespawayinman. 30Tsayman chäyänanpämiSimonpa suegran ujuraycargan pasaypaantsa achacharnin. Tsaytanam runacunaJesusta willayargan. 31Tsaynam Jesusgeshyag ujuraycanganman yaycurirgan.Nircur maquipita tsarircursharcarcatsiptinmi jinan öra allisquirgan.Chacwanga tsay cushicuypitammicuynincuna garargan.32Tsaypita patsa tsacanaycaptinnam

Jesusman apayämurgan imaycaläyageshyawan geshyagcunata y supayyogrunacunata. 33Tsay marcachörunacunaga pasaypam juntäyargan wayiñöpan quinranmanpis. 34TsaychöJesusga allïtsirgan imaycaläyageshyapitam payman chagcunataga.Tsaynöllam gargurgan supaycunatarunacunapita. Jesusga manammunargantsu supaycuna paypita imataparlarcuyänantapis.

1

Page 78: Quechua  conchucos- south bible - new testament

78

Jesus tsunyagchöTayta Diosman mañacungan

(Lucas 4.42-44)35Warayninnam tsacagllana Jesus

shäricusquir aywacurgan juctsunyagman Tayta Diosmanmañacunanpä. 36Tsaynam SimonJesusta watucasquir waquindiscïpuluncunawan asheg aywayargan.37Jesusta tarisquirnam nirgan:“Runacunam ashiyäshunqui, taytay” nir.38Tsaynö niptin Jesusnam nirgan:

“Paycuna ashiyämaptinpisgamcunawanga waquinmarcacunapanam aywashun TaytaDiospa willacuyninta yachatsimunäpä.Tsaypämi noga cay patsamanshamurgö” nir.39Tsaynömi ari Jesusga maytsay

Galilea marcacunapa purirgan,goricäcuyänan wayicunachö yachatsicury runacunapita supaycunata gargurnin.

Leprawan geshyagtaJesus allïtsingan

(Mateo 8.1-4; Lucas 5.12-16)40Juc cutinam *lepra geshyawan

geshyacog runa Jesuspa ñöpanmangonguricuycur nirgan: “Cuyapämarnïcay geshyäta alliycatsillämay, taytay”nir.41Tsaynam Jesusga cuyaparnin

yataycur caynö nirgan: “Munämiallisquinayquita” nir. 42Tsaynö niptinjinan öram tsay runa limpiu ticrarallisquirgan.43Tsaynam alli yätsiycur nirgan:

44“Ama pitapis willacunquitsu nogaallïtsingäta. Cananga *templumanaywacuy unay Moises gellgangan leychöningannö ofrendata apacurcur. Tsaychö*sacerdöti ricaycushurniquimpuri cashgana cangayquitamusyatsicamunga”.

45Tsaynö nicaptinpis tsay runagamana wiyacuypam pitapis maytapiswillacur purirgan Jesus allïtsinganta.Tsayta musyaycurnam runacunagamaypitapis tsaypitapis chäyargan Jesuscaycangan cagman allïtsinanpä. Tsaynöcaptin Jesusga may marcamanchaytapis mana puëdirnam aywacurgantsunyagpana. Maypa aywaptinpisJesustaga runacuna gatiraycäyarganmi.

Pullan cuerpun wanucashgarunata Jesus allïtsingan

(Mateo 9.1-8; Lucas 5.17-26)

2 1,2Tsaypita juc ishcay junagcunapäsariptin Jesus yapaymi cutirgan

Capernaum marcaman. Tsaychönacaycanganta musyasquirnamtsaymanpis atsca runacuna goricäyarganwayi puncuncunachöpis quichquiypa.Tsaychömi Jesus yachatsicurgan TaytaDiospa alli willacuyninta. 3Tsaynöyachatsicuycaptinmi pullan cuerpunwanucashga runata chuscog runacunaandamiawan wantushga chätsiyargan.4Runacuna pasaypa quichquicashgacayaptinmi paycunaga Jesus cagmanyaycatsiyta mana puëdiyargantsu.Tsaynam wayi jananman yarcurcur,uchcusquir cachäyargan andamiantintaJesuspa ñöpanman.5Jesusga musyarganmi tsay runacuna

payman yäracuyanganta. Tsaynam tsaygeshyaycag runata nirgan: “Hïju,jutsayquicunapita perdonashgamcanqui” nir.6Tsaynam tsaychö waquin ley

yachatsicogcuna Jesus ninganta wiyarshonguncunachö yarpäyargan: 7“Cayrunaga ¿imanirtä tsaynö parlanDiostapis piñatsir? Tayta Diosllam jutsaruragcunataga perdonan” nir.8Tsaynö yarpäyanganta musyarnam

Jesus paycunata nirgan: “¿Imanirtägamcuna llutanta yarpäyanqui?

1 2

Page 79: Quechua  conchucos- south bible - new testament

79

a 2.14 Mateupa jucag jutinmi cargan Levi.

9,10Tayta Diosmi nogata cachamashgacay patsachö runacunata jutsancunapitaperdonanäpä. Cananmi Tayta Diosrasunpa cachamangantamusyayänayquipä ‘Andamiayquitaaparcur aywacuy’ nir allïtsishäricayänayquicunachö”.11Tsaynö nisquirmi Jesus runata

nirgan: “Cananga allishganam canqui.Sharcur andamiayquita aparcurwayiquipa aywacuy” nir.12Tsaynö niycuptin jinan öram

sharcur llapancuna ricaraycäyaptinandamianta apacurcur aywacurgan.Tsayta ricarninnam runacunaespantacur Tayta Diosta alabarniyargan: “Tayta Dios yanapaptinmitsaycunata Jesus ruraycan. ¡Manam niimaypis pay rurashantanögaricarguntsictsu!” nir.

Mateuta discïpuluncananpä Jesus acrangan

(Mateo 9.9-13; Lucas 5.27-32)13Tsaycuna päsanganpitanam Jesus

gocha cuchunman cutiycur caycargan.Tsayman pasaypa runacunagoricäyaptin paycunatapisyachatsirganmi. 14Tsaychö yachatsicurirmarcamanna Jesus cutirnamricasquirgan Alfeupa tsurin Mateoa*Roma nacionpä *impuestuta cobracurjamaraycagta. Tsaynam payta nirgan:“Discïpulü canayquipä nogawanaywacushun”. Niptin Mateoga wapsharcurmi Jesuspa gepanta aywargan.15Tsay tardi Mateoga Jesusta

discïpuluncunatawanmi wayinmanpushargan micuyänanpä. TsaychöJesusga micuycargan impuestucobracogcunawan y jutsaruragcunawanmi. (Jesustaga imaycanöcawacog runacunam gatiräyag.)

16Tsaynam tsaychö Jesus micuycagtaricaycur ley yachatsicogcuna y*fariseucuna discïpuluncunatatapuyargan: “¿Imanirtämayistruyquicunaga juntacan impuestucobracogcunawanpis yjutsasapacunawanpis?” nir.17Tsaynö niyanganta wiyarnam Jesus

paycunata nirgan: “Geshyagcunallamjampicogta miñishtiyan. Manam sänucagcunaga imata munayantsu. Nogagamanam shamurgö alli ruragrunacunallata Tayta Diospawillacuyninta tantiyatsinäpätsu, sinögajutsa ruragcunatapis tantiyatsinäpäshamushga carmi paycunawanpisjuntacü” nir.

Jesuspa yachatsicuynin runacunapaüsuncunaman mana iwalangan(Mateo 9.14-17; Lucas 5.33-39)

18Juc cutinam Juan Bautistapadiscïpuluncuna y fariseucuna TaytaDiosman mas mañacur ayünuchöcaycäyargan. Tsaynam runacunaJesusman aywaycur tapuyargan caynö:“Juanpa discïpuluncunaga yfariseucunaga ayunaycäyanmi. Y gampadiscïpuluyquicunaga ¿imanirtä manaayunaycäyantsu?” nir.19Tsaynam Jesus nirgan: “¿Casacuyestaman invitashgacunaayunayanmantsurä? Tsayinvitashgacunaga casarag noviuwanjuntu caycarnin cushishgam micuyan.20Tsaynöllam nogapa discïpulücunapisnogawan juntu cayargaayunayanmantsu. Peruwanuscatsiyämaptinmi itsangaayunayanga” nir.21Tsaynö nisquirpis caynömi nirgan:

“Manam pipis macwa röpanta mushogratashwanga remendantsu. Mushog

2

Page 80: Quechua  conchucos- south bible - new testament

80

ratashwan remendashgagagenticäratsirmi rachiratsinman.22Tsaynöpis manam pipis wiñantsutsayrä puwatsishga aswata tsillinaycaguylluman. Tsaynö carga masrantsilliratsinman. Tsaynöpam aswapis niuyllupis ushacärinman. Tsaymi tsayräpuwatsishga aswataga wiñantsic alliuylluman. [Tsaynömi nogapayachatsicuynïpis mushog carnin manaiwalantsu gamcunapaüsuyquicunamanga. Tsaymidiscïpulücunata niyänayquitsu nogacawaycaptïräga ayunayänanpä]”.

Säbadu jamapay junagchö Jesuspadiscïpuluncuna trïgutaquiptupacuyangan

(Mateo 12.1-8; Lucas 6.1-5)23Juc säbadu jamapay junagchönam

discïpuluncunawan Jesusaywaraycäyargan trïgu poguraycagcuchunpa. Tsaynöaywaraycäyangantanamdiscïpuluncunaga trïguta quiptuscärircuparir micuyargan. 24Tsayta ricarnamfariseucuna Jesusta tapuyargan: “Cananjunagga manachä arucuy junagtsu.Tsaynö caycaptinga ¿imanirtädiscïpuluyquicuna trïguta quiptupacurpuriycäyan?” nir.25,26Tsaynam Jesus nirgan:

“¿Gamcunaga manacu liyiycarpisyarpäyanqui rey *David mallagar imataruranganta? Unay sacerdöti Abiatarmandag caycänan witsanmi Davidsoldäduncunawan puriycarmillcapancuna manana captinmallagäyänä. Tsaynam Tayta Diosmanmañacucuyänan ruriman Davidyaycusquir sacerdöticunallamicuyänanpä cag churarag tantatamicurinä. Nircurmi garanägatiragnincunatapis. [David manamicunanpä cagta micuringanpis

¿jutsacu cashga gamcunapä?]27Tsaynömi discïpulücunapis manajutsatatsu ruraycäyan ‘Jamapayjunagchö trïguta amaquiptupacuyätsuntsu’ niyaptiquipis.Tayta Diosga runacunata cuyarninmi‘Säbadu junagchö jamapäyay’ nishgaalli cayänanpä, manam runacunapa imaruraynincunata ricapäyänayquipätsu.28Y nogapis Tayta Dios cachamashgacaptinmi munayyog caycä säbadujunagchöpis runacuna imata rurananpäo mana rurananpä cagtapis ninäpä”.

Säbadu jamapay junagchömaquin wanucashga runata

Jesus allïtsingan(Mateo 12.9-14; Lucas 6.6-11)

3 1Juc cutichönam Jesus yapayyaycurgan Tayta Diosman mañacur

goricäcuyänan wayiman. Tsaychömimaquin wanucashga juc runata tarirgan.2Tsaychö fariseucuna Jesustaricapaycäyargan shonguncunallachöyarpachacurmi: “Mä ¿canan jamapayjunag mana arucuy caycaptin cayrunata allïtsingacush o manacush? Tsayrunata allïtsiptinga tsaymi achäquicanga autoridäcunaman apatsinapä”nir.3Tsaynö yarpaycäyanganta

musyarnam tsay maquin wanucashgarunata Jesus nirgan: “Jau, sharcur tsaychöpiman ichïmuy” nir.4Nircurnam tsay fariseucunata

tapurgan: “Tayta Dios ¿imataruranantsictatä munan jamapayjunagchö? ¿Cay geshyaycag runatacuyapashwancu o dejarishwancuñacacunanpä?” nir. Tsaynö niptinpaycuna manam imatapisparlacuyargantsu.5Tsaynam Jesus ajanarnin ricascärirgan

mana cuyapäcog cayanganta musyar. Ynircurmi tsay runata nirgan: “Maquiquita

2 3

Page 81: Quechua  conchucos- south bible - new testament

81

mashtamuy” nir. Niptin tsay runamaquinta mashtasquir sänunamticrasquirgan.6Tsaynam fariseucuna upällalla

yargusquir willanacuyargan reyHerodespa cumpinchincunawan Jesustawanutsiyänanpä.

Galilea gocha cuchunchö atscagrunacuna Jesusman goricäyangan

7Goricäcuyänan wayipitayargusquirnam Jesus discïpuluncunawanaywacuyargan gocha cuchunmanna.Tsaypa aywayaptinpis Galilea runacunagagatipäyarganmi. 8Jesus milagrutarurangancunata musyarmi pasayparunacuna juntapäyargan Judeapitapis,Jerusalenpitapis, Idumeapitapis, Jordanmayu wac-tsimpan quinranpitapis,Tirupitapis, y Sidonpitapis.9Tsaynö pasaypa runacuna

goricäyaptinnam Jesus discïpuluncunatanirgan: “Canan juc büquita listucatsiyay runacuna juntämuptingochaman yaycunapä” nir.10Runacunaga maypita tsaypitapis

goricäyargan geshyagcunata allïtsishgacaptin “Yatayllapis yataycushä”nirninmi. 11Tsaynömi supaycunapisJesusta ricayangancunachöga pasaypamantsariyargan. Tsaymi tsaychö supaylöcuyätsingan runapis Jesuspañöpanman gonguricuycur gayaycacharnirgan: “¡Gamga imaycawan munayyogDiospa tsurinmi canqui!” nirnin.12Tsaynam Jesus supaycunata

ajäpargan Tayta Diospita shamushgacanganta ni ichicllapis manaparlayänanpä.

Chunca ishcay apostolnincunataJesus acrangan(Lucas 6.12-16)

13Tsaypitanam Jesus jircanmanwitsarcur gayargan gatiragnincunata.

14Tsaychö goricasquiyaptinmi chuncaishcay runacunata (12) acrargan caynönir: “Cananpitaga nogawanmi gamcunapuriyanqui. Nircurmi maypa tsaypapisaywayanqui Tayta Diospa willacuynintawillacuyänayquipä, 15supaycunatarunacunapita garguyänayquipä, ygeshyagyashgacunata allïtsiyänayquipä”nir.16Tsay chunca ishcay acrashga

runacunaga caycunam cayargan:

Simon (Paypa jutintaga quiquinJesusmi ticratsirgan Pedruman),

17 Zebedeupa tsurincuna Santiago yJuan (Paycunatapis cuyayjutincuna churargan “Boanerges”nirmi. Boanerges ninanga“magacuypa tsurincuna”ninanmi),

18 Andres,Felipe,Bartolome,Mateo,Tomas,Alfeupa tsurin Santiago,Tadeo,“Celote” ningan Simon, y

19 Jesusta ticrapur ranticog JudasIscariote.

Ley yachatsicogcuna Jesuspacontran parlayangan

(Mateo 12.22-32;Lucas 11.14-23; 12.10)

20Tsaypita discïpuluncunawan JesusCapernaumman cutir patsaräyanganwayimanmi yaycuyargan. Tsaymanpisatsca runacuna quichquiypagoricäyaptin manam micuytapispuëdiyargantsu. 21Shumag yachatsicurparlaptin tsaytsica runacunagoricäyanganta musyarnam Jesuspacastancuna goreg aywayargan

3

Page 82: Quechua  conchucos- south bible - new testament

82

b 3.22 Satanaspa jucag jutinmi Beelzebu.

yarpachacur: “Jesusga löcuyasquishgamëllu” nirnin.22Jerusalenpita charnin ley

yachatsicogcunam itsanga Jesuspäniyargan: “Cay runaga manam TaytaDiospa poderninwantsu runacunapitasupayta gargun, sinöga supaycunapamandagnin Satanaspab poderninwanmi”nir.23Tsaynö llutancunata niyaptinnam

tsay ley yachatsicogcunata gayarir Jesustantiyatsir caynö nirgan: “¿ImanöparäSatanas quiquin pura gargunacunman?24Musyangantsicnöpis juc nacionishcayman raquicashga carnin,quiquincuna pura chiquinacur tsayrunacuna wanutsinacurmiushacätsinacuyanman. 25Tsaynölla jucwayichö tagcunapis quiquincuna purachiquinacurga tsay castacuna raquicargargunacurmi ushacätsinacuyanman.26Tsay cuentanöpis Satanasrunacunapita supaycunata gargurgaquiquin puram ushacätsinacuyanman”.27“Tsaynö manam pipis juc lïsu runa

wayinta täpaycaptinga imantapissuwapanmantsu. Tsaynö täpaycaptinpispaypita mas puëdeg runa chaycurmiitsanga pancaycur imantapisapacapunman. [Tsay cuentanöminogapis puëdeg caynïwan Satanaspamaquinpita runacunata jipiycä]”.28Nircurmi caynöpis nirgan:

“Runacuna jutsa ruraynincunapita ymanacagcunata parlayangancunapitaperdonta mañacur Tayta Diospaperdonninta alcanzayangam. 29Perusalvacog cangäta Espiritu Santotantiyaycätsiptin conträ parlayaptinmiitsanga Tayta Dios imaypisperdonanganatsu”.30Tsaynö Jesus nirgan ley

yachatsicogcuna “Satanaspa

poderninwanmi runacunapitasupaycunata gargun” niyashgacaptinmi.

Maman y waugincunaJesusta ashir chäyangan

(Mateo 12.46-50; Lucas 8.19-21)31Tsaypitanam Jesuspa maman

waugincunawan chäyarganyachatsicuycangan wayi cagman.Yaycuyänanpä mana alliptinmiwagtallapita gayatsiyargan. 32Tsaynamlädunchö jamarag runacuna Jesustacaynö niyargan: “Mamayquimwaugiquicunawan wagtachö caycäyanashiyäshurniqui” nirnin.33Tsaynö niyaptinnam Jesus

paycunata nirgan: “Cananmusyatsiyäshayqui picuna nogapacastäcunanö cayangantapis”.34Nisquirnam lädun quinranjamaraycäyag runacunata ricapascärirnirgan: “Cay ñöpächö caycagcunamnogapa mamänö waugïcunanöcayanqui. 35Pipis Tayta Diosmunangannö cawag cagcunam cayannogapa waugïnö, panïnö, y mamänö”nir.

Juc runa murucunganpitaJesus parlapangan

(Mateo 13.1-9; Lucas 8.4-8)

4 1Tsaypita yapaynam Galilea gochacuchunchö Jesus Tayta Diospa

willacuyninta yachatsicur gallaycurgan.Tsaychö runacuna pasaypa quichquiypagoricäyaptinnam gochachö büquicaycagman Jesus yarcurcur jamacurgantsaypita yachatsicamunanpä. 2Tsaynamimayca iwalatsicuycunawan Jesusyachatsicamurgan caynö nirnin:3“Cay parlapangäcunata shumag

tantiyacuyay. Juc runam trïgu murucog

3 4

Page 83: Quechua  conchucos- south bible - new testament

83

yargunä chacraman. 4Tsaymi matsiptinnawaquin cag tiuyanä näniman. Nänimantiuyashga caycagtanam pishgucunachaycur upshascärinä. 5Waquinmurucunanam tiuyanä shagashagallaman. Tsaychö shumagllaga allpamana captin tsay murucuna rasllajegascäramunä. 6Allillaga trïgupa matsunmana captinna achaywan tsaquiscärinä.7Waquin murucunanam tiuyanäcashacuna rurinman. Cashacuna shacshartsapariptinnam mana ni jucpiswayunätsu. 8Y waquin cagmurucunanam chänä alli allpaman.Tsaychöga shumag jegascäramur wiñarpogunä cada espïgachö quimsa chunca(30), jogta chunca (60), y juc pachac(100) gränuyag”.

9Tsaynö parlasquirmi Jesus nirgan:“Cay ningäcunata wiyag caggatantiyacuyay” nir.

Cäsucogcunallata tantiyatsinanpäJesus willangan

(Mateo 13.10-17; Lucas 8.9,10)10Tsaypita waquin runacuna

aywacusquiyaptinga Jesus quëdarirganchunca ishcay acrangan runacunawan ywaquin gatiragnincunallawannam.Tsaynam tsaychö runacuna tapuyargancaynö: “Taytay, tsay yachatsicungayqui¿imaninantä?” nirnin.11Tsaynö tapuyaptinnam Jesus nirgan:

“Gamcunataga cäsucog cayaptiquitantiyatsiyäshayquimparlapaycangäcunata. Mana cäsumagcagcunam itsanga ni imanöpaparlapaptïpis mana tantiyayangatsu.12Tsaynö runacunapäga *Diospapalabranchöpis nicanmi:

‘Noga rurangäcunata ricaycarpismanam criyiyantsu.

Y willacungäcunata wiyaycarpismanam cäsucuyantsu.

¿Tsaynö caycartsurä Tayta Diospaperdonnintaalcanzaycuyanman? .

Murucog runapita parlapangantaJesus tantiyatsingan

(Mateo 13.18-23; Lucas 8.11-15)13Tsaynö parlapärirnam Jesus nirgan:

“Tsaynö iwalatsicuycunawanmi nogayachatsicü. Tsaymi murucog runamaniwalatsir parlapangäta manatantiyayaptiqui canantantiyatsiyäshayqui”.14“Trïgu muroga Diospa alli

willacuyninmanmi iwalan. Murucogrunaga tsay willacuytawillacogcunamanmi iwalan. 15Murutiuyangan nänega chucru shongurunacunamanmi iwalan. Tsaynö shongucarmi waquin runacunaga Tayta Diospawillacuyninta wiyarpis chasquicuyantsu.Juc ishcay wiyayangallantapisSatanasmi gongaratsin. 16Murutiuyangan shaga allpanam waquinrunacunaman iwalan. Paycunaga Diospaalli willacuyninta wiyar cushishgamchasquicuriyan. 17Tsaynö cushishgachasquicurpis shagachö allpa manacaptin trïgu jegarcamur tsaquiregcuentam, criyicunganpita imaycañacaycunaman char Diospawillacuyninta dejariyan. 18Murutiuyangan casha rurinpis waquinrunacunamanmi iwalan. 19PaycunagaDiospa alli willacuyninta wiyarpismasga yarpachacuyan imaycayogpiscayllapä y quiquincuna munayangannöcawayänanpä cagllatam. Casha rurinchötrïgu jegarcamurpis illacäregnömiyarpaynincunapita Tayta Diospawillacuyninpis gongacärin”.20“Muru changan alli allpaga waquin

runacunamanmi iwalan. PaycunagaTayta Diospa willacuyninta cushishgachasquicurmi alli ruraychöna cawayan.

4

Page 84: Quechua  conchucos- south bible - new testament

84

Alli allpachö juc murullapita quimsachunca (30) trïgu o jogta chunca (60)trïgu o pachac (100) trïguwayungannömi Tayta Dios munangannöcawagcunaga cayan”.

Jesus willacuyninta actsimaniwalatsingan

21Tsaypita discïpuluncunatatantiyatsir mastapis Jesus nirganmi:“Actsita manam churantsictsu cajonrurincunaman ni catri jawancunaman.Musyayangayquinöpis actsitagachurantsic alëricunamanmi shumagatsicyänanpä. 22Tsay actsi alërichö carshumag atsicyagnö, gamcuna TaytaDiospa willacuyninta runacunatashumag willapäcuyaptiquim,tantiyacuyanga alli cawaychöcawayänanpä”.23“Cay ningäcunata wiyag cagga

tantiyacuyay. 24Willapangäcunata wiyarchasquicurninga yachatsingäcunatamasmi tantiyacuyanqui. 25Tsaynöwiyacur cäsucogcunataga Tayta Diosmasmi yanapanga shumagtantiyacuyänanpä. Peru mana cäsucogcagcunaga wiyarpis manamtantiyayangatsu”.

Tayta Diospa willacuynintachasquicogcunata murucuyman

Jesus iwalatsingan26-29Tsaypita mastapis Jesus nirganmi:

“Juc runa chacranchö trïgutamurucuriptin jegamun gewallaran.Tsaypita wiñar wiñarnam shicshimun.Nircur poguriptinnaga cosichagllanamchärin. Tsay trïgu murucog runa manamtantiyantsu Tayta Dios murucuynintajegatsir shacshatsir ruraycanganta.[Tsaynömi runacuna manatantiyayantsu jutsa ruraychöcawayninpita alli cawayman Tayta Diosticraycätsinganta]”.

Tayta Diospa willacuyninta Jesusñäbuspa murunman iwalatsin(Mateo 13.31,32; Lucas 13.18,19)

30Tsaynö mastapis Jesusyachatsirganmi caynö nirnin: 31“TaytaDiospa willacuyninga imayca ñäbuspamurunnöllam. Tsay muru ichicllacaycarpis jegarcamurmi itsangajatunyar llapan gewacunatapis jagisquiratsca rämayogman ticrarin. 32Tsaynöcaptinmi rämancunaman pishgucunapisrataycur geshuncuna rurayan. [Tsayichic murullapita ñäbuspa rämanmashtacangannömi Tayta Diospa alliwillacuyninga maytsaymanpischaycan]”.

Imaycaman iwalatsiypadiscïpuluncunata Jesus

yachatsingan(Mateo 13.34,35)

33Tsaynö imaycamanpis iwalatsiypamJesus runacunata Tayta Diospawillacuyninta yachatsirgan. 34Manamimaypis tsaynö mana iwalatsicuypagarunacunata yachatsirgantsu.Discïpuluncunataga imamanpisiwalatsiypa parlapangancunatashumagmi tantiyatseg.

Vientuwan gocha lagchicachagtaJesus päratsingan

(Mateo 8.23-27; Lucas 8.22-25)35Tsaypita patsa tsacanaycaptinnam

discïpuluncunata Jesus nirgan: “Acupäsashun gocha wac-tsimpanman” nir.36Niptinnam discïpuluncuna Jesus

caycangan büquiman yarcurcurrunacunata gocha cuchunchö jagiriycuraywacuyargan. Waquin runacunaga jucbüquicunawan gepantam aywayargan.37Tsaynam pullan gochataaywaraycäyaptinna pasaypa vientugochata lagchicachätsir gallacuycurgan

4

Page 85: Quechua  conchucos- south bible - new testament

85

c 5.9 Legion ninanga “atsca waranga o miles” ninanmi.

wamayaypä. Büquiman yacuwiñacaptinnam jundicar gallaycurgan.38Jesusga gepa cuchuchömi jaunachöpunucashga caycargan. Tsaynamdiscïpuluncuna pasaypa mantsacashgariyatsir niyargan: “¡Tayta Jesus, ricchay!¡Jundicaycantsicnachä!” nir.

39Tsaynam Jesus wap shärircur caynönirgan: “Amana vientu vientuynatsu niyacu lagchicachaynatsu” nir.Nisquiptin jinan öram yacupis

vientupis pärasquirgan. 40Nircurnamdiscïpuluncunata Jesus nirgan:“¿Imanirtä tsayläya mantsacashgacaycäyanqui? ¿Manaräcu nogamanyäracayämunqui?” nir.41Tsayga discïpuluncuna quiquincuna

puram pasaypa mantsacashgaparlapänacuyargan: “Cay runaga ¿imarunanarä cacunpis tsayläya vientupisyacupis pay ninganta cäsuycunanpä?”nirnin.

Runapita supaycunataJesus gargungan

(Mateo 8.28-34; Lucas 8.26-39)

5 1Tsaynö aywaraycarnam Galileagochapa wac-tsimpan “Gerasa”

ningan marcaman päsariyargan.2Tsaychö Jesus büquipitayarpuriptinnam supay löcuyätsingan jucruna caru panteonpita yargascamurcörrillapa shamurgan. 3Tsay runagapanteoncunachö täcogmi cargan.Supaycunapa munayninchö captin manani pipis tsarayta puëdiyänätsu nicadinacunawan pancarninpis. 4Atscacuti chaquipita maquipita runacunapancayaptinpis supayyog car tsayrunaga cadinatapis ichic ichicllamanrachir ushacätseg. Manam ni pipispuëdiyänätsu ni imanaytapis. 5Tsayrunaga pagasnin junagnin purinä

gayarar gagacunapapispanteoncunapapis rumicunawantacacurnin.6Tsaynam Jesusta ricasquir tsay runa

cörrillapa aywargan Jesuspa ñöpanmangonguricog. Tsaynö paymanaywaptinnam Jesus nirgan: “¡Gamsupay, cay runapita yarguy!” nir.7,8Niptinnam ñöpanman

gonguricuycur mantsarir supayyog runagayarargan: “Poderösu Tayta Diospatsurin Jesus, ¿imatatä munanquinogacunawan? ¡Gamta rugacümi TaytaDios raycur! ¡Ama cay runapitagargamarnï condenaycamaytsu!” nir.9Tsaynam supayta Jesus tapurgan:

“¿Imatä jutiqui?” nir.Niptinnam supay nirgan: “Nogapa

jutëga Legionmi.c Legion niyämanpasaypa atscag cayaptïmi” nir. 10Tsaynönisquirmi Jesusta rugacurgan: “Amanogacunata caru marcacunamangagargaycayämaytsu” nirnin.11Tsay caycäyangan washa lädun

jircan niragchömi atsca cuchicunamicuycäyargan. 12Tsaynam supaycunaJesusta yapay rugar niyargan:“Tagaychö caycag cuchicunallamancachaycayämay yaycucuycuyänäpä” nir.13Tsaychö cuchicunaman

aywayänanpä Jesus niptinnam runapitayargurir ishcay waranganö (2,000)cuchicunaman yaycucuycuyargan.Tsaynam cuchicunaga acataycachaycargochaman jegarpäriyargan. Tsaychömichipyaypa shengacar wanuyargan.14Tsayta ricaycur cuchi mitsegcunaga

geshpir aywacuyargan marcapamricayangancunata willacuyänanpä. Tsaywillacuyaptinnam runacunagamarcapita shayämurgan: “Mä imashpäsaycushga” nirnin. 15Jesuscaycanganman chaycurnam ricayargan

4 5

Page 86: Quechua  conchucos- south bible - new testament

86

supay löcuyätsingan runa trocapäcushgashumag syunchöna jamaraycagta.Tsayta ricaycur runacunaga pasaypammantsariyargan.16Marcapita chag runacunata

willayargan supayyog runata Jesusallïtsingantam y gochaman cuchicunajegayangantam. 17Tsaynam runacunaJesusta rugar niyargan tsay marcapitajucläpa aywacunanpä.18Tsaynam Jesus büquiman

yarcuraycaptinna alliyag runa rugarnirgan: “Taytay, gamwan aywacuytamnoga munä. Pushacallämay” nirnin.19Tsaynö niptinnam Jesus nirgan:

“Nogawan aywacunayquipa rantingawayiquipa cutir marca mayiquicunatawillay gamta cuyapäshurniqui TaytaDios allïtsishungayquita” nir.20Tsaynam runa marcanman cutiycur

Decapolis provinciapa maytsaymarcancunapa purirgan Jesus cuyaparpaypä ruranganta willacurnin. Tsaywillacunganta wiyarnin runacunagaimanömi espantacur parlayargan supaylöcuyätsinganpita Jesus allïtsinganta.

Jairupa tsurinta y yawarapaywan geshyacog warmita

Jesus allïtsingan(Mateo 9.18-26; Lucas 8.40-56)

21Tsaypita Jesus büquiwan gochawac-tsimpanman chärinanpäga pasaypaatscam runacuna quichquishgagoriraycäyargan Jesusta shuyacur.22Tsaymannam Israel runacunapaautoridänin Jairo jutiyog runachärirgan. Payga cargan Tayta Diosmanmañacur goricäyangancunachömandacogmi. Tsay runam Jesuspañöpanman gonguricuycur rugacurnirgan: 23“Taytay, warmi tsurïchäwanuycanna. Acu jinallachö wayïmanaywayculläshun maquillayquiwanyataycunayquipä. Tsayga allircur

cawangam” nir. 24Tsaynam JairuwanJesus aywaraycäyargan wayinman. Yatsca runacunam gepanta aywayargan.25Tsay runacunachömi juc warmi

aywargan chunca ishcay (12) watanayawar apaywan geshyagyashga. 26Tsaywarmega atscag jampicogcunachöjampicurninpis manam allirgantsu.Tsaynöpam imaycancunatapis pasayparanticurna ushargan. Payga jampicurallïnanpa rantin masmi antsargan. 27Tsaywarmega geshyagyashga runacunataJesus allïtsinganta musyarmi runacunaparurinllapa yaycuycur Jesuspa röpantayataycurgan. 28Tsay warmega yarpänäshongunllachö: “Jesuspa röpallantapisyataycurga allisquishämi” nir.29Tsay yarpangannö Jesuspa röpanta

gepallanpa yataycuptinmi yawaraywaynin pärasquirgan. Y jinallanchömiquiquin warmipis allisquingantagamayasquirgan. 30Tsay warmi allingantatantiyasquirnam gepanchörunacunaman ticraycur Jesus tapurgan:“¿Pitä yataycamushga röpäta?” nir.31Tsaynam discïpuluncuna niyargan:

“Tayta Jesus, ¡cay atsca runachögaimanöparächi musyashwan röpayquitapï yatamungantapis! ¿Imanirtä gamgatapucunqui: ‘¿Pitä röpäta yatamushga?’nirnin?”32Tsaynö niyaptinnam Jesus llapanta

ricapargan: “Mä ¿pishi yatamashga?”nir. 33Tsaynam warmi allisquingantatantiyar mantsariywan tsuctsucyarräJesuspa ñöpanman gonguricuycurgancaynö nir: “Señor Jesus, nogallämiröpayquita yataycallämurgö”.34Tsaynö niptinnam Jesus nirgan:

“Hïja, nogaman yäracamurmi tsaygeshyayquipita allirguyqui. Canangacushishgana cuticuy” nir.35Jesus tsaynö parlapaycaptinmi

Jairupa willacognincuna chaycur caynöniyargan: “Tayta Jairo, tsuriquega

5

Page 87: Quechua  conchucos- south bible - new testament

87

d 5.41 Arameu idiömachö Jesus parlarmi nirgan: “Talita cum” nir. Tsay ninanga “wamra,sharcamuy” ninanmi.

wanushganam. ¿Imapänatä Jesustapiswayiquiman pushanqui?” nir.36Tsaynö negta wiyaycurnam Jesus

Jairuta ricarcur nirgan: “Ama llaquicuytsu.Nogallaman yäracamuyga” nir.37Tsaynam Jairupa wayinman Jesus

aywargan discïpuluncuna Pedruta,Santiaguta, y Juanta pusharcur.Waquincuna aywayänantaga manammunargantsu. 38Jairupa wayinmanchaycur rasunpapis tarisquiyargan wamrawanushgana caycagtam y tsaychö atscarunacuna pasaypa wagaycäyagtam.39Tsaynam Jesus caynö nirgan: “¿Imatatätsayläya wagayanqui? Cay wamrawanushga caycarpis punuycagnöllamriccharcamunga” nir. 40Tsaynö niptinJesustaga runacuna asipäyarganmi.Tsaynam llapan runacunata wagtaman

gargascamur Jesus quimsandiscïpuluncunawan y wamrapapapäninwan mamanwan yaycuyargan ayasutaraycanganman. 41Tsaychönam Jesuswamrata maquinpita tsarircur caynönirgan: “Wamra, sharcamuy” nirnin.d42Tsaynö niptin wamraga jinan öram

sharcarcamur purir gallaycurgan. Tsaywamraga cargan chunca ishcay (12)watayogmi. Jesus cawarircatsimuptinwamrapaga papänincuna pasaypaespantacurmi cushicuyargan.43Tsaypitanam paycunata Jesus nirgan:

“Cay wamrata cawatsimungäta pitapiswillacuycäyanquimantä” nir. Nisquirnamnirgan wamrata micunan garayänanpä.

Jesus marcan Nazaretchöyachatsicungan

(Mateo 13.53-58; Lucas 4.16-30)

6 1Tsaypitanam Jesusdiscïpuluncunawan cuticurgan

Nazaret marcanman. 2Tsaychönam

säbadu jamapay junagchö Israelrunacuna Tayta Diosman mañacurgoricäcuyänan wayichö Jesusyachaycätsirgan. Tsaynam runacunayachatsicunganta wiyar niyargan:“Cayga ¿maychönatäshi tsayläyayachacaycamushga? ¿Y imapoderninwanrä imaycamilagrucunatapis ruran? 3¿Paygamanacu Mariapa wawan carpintërulla,Santiagupa, Josepa, Judaspa, Simonpawaugin? Y panincunapis caymarcallachöchä nogantsicwan täräyan”nir.Tsaynö nirninmi mana cäsuyargantsu

Jesus yachatsicungancunata. TsaymiJesus caynö nirgan: 4“JucläcunachögaTayta Diospa willacognin profëtawillacungancunata runacunachasquicuyanmi. Peru quiquinpa marcamayincunaga, castancunaga, wayinchöcagcunaga manam cäsupäyantsu” nir.5Tsaynö payman mana

criyicuyanganpitam quiquinpamarcanchöga juc ishcaygeshyagcunallata maquinta churarallïtsirgan. Manam mastagamilagrucunata rurargantsu. 6Tsaynöcayanganpita marca mayincunapä Jesusfeyupam llaquicurgan. Tsaypitayargucurnam Jesus marcan marcannapurir runacunata yachatsirgan.

Chunca ishcay discïpuluncunataDiospa willacuyninta

willacuyänanpä Jesus cachangan(Mateo 10.1,5-15; Lucas 9.1-6)

7Tsaypita juc cutinam Jesus chuncaishcay (12) discïpuluncunata gayaycurishcay ishcay cachargan Tayta Diospawillacuyninta willacuyänanpä yrunacunapita supaycunata

5 6

Page 88: Quechua  conchucos- south bible - new testament

88

e 6.11 Waquin unay gellgashgacunachö caynöpis ninmi: “Ushacäcuy junag chämuptingaSodomawan Gomorra marcacunachö castïgu canganpitapis masmi castïgu cangawillacuyangayquita mana chasquicuyanganpita” nir.

garguyänanpä. 8Tsaynö paycunatacacharninmi nirgan: “Canan aywartucrullata apayanqui. Ama alporjata,millcapata, ni gellëta apayanquitsu.9Jatiräyangayqui llangiquicunallawan yjanayquicunachö röpayquicunallawanaywacuyanqui. 10Maychöpis pipiswayinman patsatsiyäshuptiquitsayllachö cacuyanqui tsay marcapitaaywacuyangayquiyag. 11Maymarcamanpis chäyaptiqui sïcushrunacuna mana chasquiyäshunquitsu oyachatsiyangayquita wiyayta manamunayangatsu, tsaypita aywacuyanquichaquiquicunachö polvuta tapsicusquir.Tsaynöga rurayanqui manachasquiyäshungayquipita Tayta Diospaycunata castigananpä cagtamusyatsirmi”.e12Tsaynö cachaptin discïpuluncuna

aywar yachatsicuyargan Jesusningannöllam: “Jutsa rurayniquicunatajagirir Tayta Diospa perdonnintamañacur allina cawayay” nirnin.13Nircur atsca cutim runacunapitasupaycunata garguyargan ygeshyagcunapa urcunman acëtita wiñarallïtsiyargan.

Juan Bautista imanö wanungan(Mateo 14.1-12; Lucas 9.7-9)

14-16Jesuspa imayca milagrururaynincunata maytsaychömi runacunamusyayargan. Tsaynam waquincunaniyargan: “Juan Bautistashwanunganpita cawaramushga canman.Tsaymi Diospa willacognin car imaycamilagrucunatapis ruraycan” nirnin.Waquinnam niyargan: “Payga TaytaDiospa willacognin profëta Eliasmi”nirnin. Y waquincunanam niyargan

Tayta Diospa unay willacognin mayganprofëtapis canganta. Tsaynö niyangantamusyarnam rey Herodes nirgan: “Tsayrunaga Juan Bautistam canga. Paymiumanta roguycätsiptïpis cawarimushga”nir.17,18[Caynömi päsargan Juan

Bautistapa umanta rey Herodesrogutsingan.] Unaymi Herodes wauginFelipipa warmin Herodiasta gechusquirtargan. Tsaynam Herodesta Juan nirganwauginpa warmin tsararay mana allicanganta. Tsay ninganpitam JuantagaHerodiasna chiquir wanutsiytamunargan. Tsaynö chiquiparmi tsaywarmi waynan Herodesta nirgan Juantaprësutsir carcelman wichgatsinanpä.19,20Carcelman wichgatsirpis jutsaynagalli runa Juan canganta musyarninmiHerodesga respitargan. Tsaymi HerodiasJuanta wanutsiyta munaptinpisHerodesga tsaparganrä. Juan imaycaparlapangancunata Herodes cushishgawiyarpis manam tsay jutsa ruraynintagajagiycurgantsu.21Tsaypita Herodias Juanta

wanutsiyänanpä pasaypashuyacuycaptinnam Herodespa santunjunag chärirgan. Tsaynam Herodessantun junagchö gayatsirganautoridäcunata, militarcunata, y Galileaprovinciachö väleg runacunatawayinchö micuyänanpä.22,23Tsaychö Herodiaspa jipash

wawan imaläya pasaypa shumagmitushuycurgan. Tsaynö cösa tushunganimanömi llapantapis tsaychöcagcunataga gustaycurgan.Tsaynam jipashta Herodes nirgan:

“Canan itsanga imaycatamunangayquitapis mañamaylla.

6

Page 89: Quechua  conchucos- south bible - new testament

89

Gamtaga garaycümi caymandacuycangä nacionpa pullannintamañamaptiquipis” nir.24Tsaynö niptinnam jipashga aywar

mamanta tapurgan: “Tiyü Herodesmiimaycatapis garamayta munan.¿Imatatä mañashä, mamay?” nirnin.Niptin mamannam nirgan: “Mañay

Juan Bautistapa umanta” nir.25Tsaynam jipashga Herodesman

cutiycur nirgan: “Noga munä JuanBautistapa umanta plätuchögoycamänayquitam” nir.26Tsayta mañaptinmi itsanga Herodes

pasaypa llaquicuyman churacasquirgan.Invitäduncunapa ñöpanchö juraraunicushga carmi imata mañaptinpisjipashtaga ñëgayta puëdirgantsu.27Tsaynam jinan öra juc soldädutacachargan Juanpa umantaapapämunanpä. 28Soldädunamcarcelman aywar Juanpa umantarogusquir plätuchö jipashta goycurgan.Y jipashnam mamanta apapaycurgan.29Tsayta rurayanganta musyasquirJuanpa discïpuluncunam aywar ayantapampacuyargan.

5,000 runacuna micuyänanpämilagruta Jesus rurangan

(Mateo 14.13-21; Lucas 9.10-17;Juan 6.1-14)

30Tsaypita Jesuspa *apostolnincunawillacuyninta willacur puriyanganpitacutir llapancunam cangan goricäyargan.Tsaynö goricarnam paycuna Jesustawillapäyargan yachatsicurpuriyanganchö imanö cayanganta.31Jesus may puringanmanpisrunacunaga quichquiypamgoricäyargan. Tsaynam tsaychörunacuna quichquiparäyaptin nimicuytapis mana puëdiyargantsu.Tsaynam Jesus nirgan: “Cayrunacunapita yargur acu aywacushun

quiquintsiclla jäcogninchöjamacurinantsicpä” nir.32Tsaynö nirnam büquiman yarcurcur

discïpuluncunawan Jesusjäcogmanpaman aywacuyargan.33Tsaypa aywayaptinpis runacuna ricarmaytsaypita goricarmi gochacuchunmanga puntantana chäriyargan.34Tsayman Jesus chärirnam büquipitayarpurir tarirgan pasaypa atscarunacuna tsaychöpis shuyararcaycäyagta. Tsay runacunaga imaycamitsegniynag üshacunanömi manacäsushga cacuyargan. Tsaymi paycunatacuyapar Tayta Diospa willacuynintaJesus yachatsirgan.35Tsaychö yachatsicuycaptin patsa

tardiyaptinnam discïpuluncunaniyargan: “Taytay, tardiyasquinnam.Cay tsunyagchöga manam imapis cantsucay runacuna micuyänanpä. 36Cayrunacunata niycuy aywacur imallatapisrantir micuyänanpä” nir.37Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan:

“Gamcuna micuyänanpä garayay” nir.Tsaynam paycuna niyargan:

“Caytsicag runapäga ¿ayca gellëwanrämicuytapis rantiycayämüman?” nir.38Tsaynö niyaptin Jesusnam

tapurirgan: “¿Imayquicunallatäcapuyäshunqui? Mä ricärayämuy” nir.Ricäramurnam niyargan: “Pitsga

tantawan ishcay pescädullam caycan,taytay” nir.39Tsaynam Jesus nirgan: “Cay pampa

ogu janancunallachö llapancuna jucpucha juc puchaman jamacuriyätsun”nir. 40Ningannömi runacuna pitsgachuncapa (50) y juc pachacpa (100)goricar jamacuriyargan.41Tsaynam Jesus tsay pitsga tantata y

ishcay pescäduta tsarircur ciëlumanñuquircurnin Tayta Diosman mañacuragradesicurgan. Nircurnam tsay tantatapaquirir discïpuluncunata macyargan

6

Page 90: Quechua  conchucos- south bible - new testament

90

runacunata aypuyänanpä. Tsaynöllamtsay ishcay pescädutapis paquirirpaycunata macyargan. 42Tsaychörunacuna pachajuntam micuyargan.43Manana munarsobrapacuyangantanam tantatawanpescäduta discïpuluncuna goriyarganchunca ishcay (12) canastacunaman.44Tsaychö micogcunaga cayargan pitsgawarangam (5,000) ollgucuna, warmipiswamrapis mana yupashga.

Gocha jananpa chaquillapaJesus aywangan

(Mateo 14.22-33; Juan 6.15-21)45Tsaypitanam discïpuluncunata Jesus

nirgan: “Gamcuna büquiman yarcurcurgochapa wac-tsimpan Betsaidamarcaman puntaraycäyay” nir.Ningannö discïpuluncunaaywaraycäyaptinnam tsay gochacuchunchö caycag runacunata nirganpaycunapis aywacuyänanpäna.46Nircurnam Jesusga juc jircanmanjapallan witsargan Tayta Diosmanmañacunanpä.47Tsaypita gocha pullanta büquiwan

discïpuluncuna aywaraycäyaptinnampatsa tsacasquirgan. Jesusgajircanchömi jinalla mañacur caycargan.48Gochachö büquita vientu wacmancayman apaptin discïpuluncunagapasaypa ñacarmi aywaycäyargan.Tsaynam gällu cantay öranöna Jesuspaycuna cagman japar aywargan yacujananpa. Tsaynö aywaraycäyaptinJesusga washa läduncunapam päsagtucurgan. 49Tsaynam discïpuluncunagocha jananpa almatanö aywaycagtaricar mantsacarnin gayaräyargan.50Tsaynö mantsacäyaptinnam Jesusparlapar caynö nirgan: “¡Amamantsacäyaytsu! Noga Jesusmi cä” nir.51Tsaynö nir büquiman yarcurcuptin

jinan öram vientupis pärasquirgan.

Tsaycunata ricar discïpuluncunagapasaypa espantashgam cayargan.52Discïpuluncunaga tsaytsica runacunamicuyänanpä milagruta rurangantaricashga caycarpis Jesus poderösucangantaga manam tantiyacuyargantsu.

Genesaretchö geshyagcunataJesus allïtsingan(Mateo 14.34-36)

53Tsaypita Galilea gochapawac-tsimpan Genesaret pampamanchärirnam büquita watayargan gochacuyur chöpinman mana yaycatsinanpä.54Tsaychö büquipita Jesus yarpuriptinjucllam runacunaga regiriyargan.55Paycunanam waquin runacunatagaaywar willacuyargan Jesus maychöcaycangantapis. Tsayta musyarnamgeshyagcunata andamiawan wantushgaJesus caycanganman apayargan.56Maytsay ciudäcunapa, marcacunapa,estanciacunapa Jesus puriptin maypapisaywanganpam geshyagcunatachätsipäyargan röpallantapisyataycuyänanpä. Tsay geshyacogcunaröpanpa cuchullantapis yataycurgallapanpis allïyarganmi.

Mana alli yarpaypita llutanrurayman runacuna chäyanganta

Jesus yachatsicungan(Mateo 15.1-20)

7 1Juc cutinam Jerusalenpita aywarfariseucunawan ley

yachatsicogcuna Jesus cagmanchäyargan. 2Tsaychömi Jesuspadiscïpuluncuna maquincunata manaawicullar micuycäyagta ricarquiquincuna pura parlacachäyargan.3Fariseucunaga y llapan Israelmayincunaga unay runacunapaüsuncunata cumplirmi manarä micurmaquincunatarä awicur puri cacuyagrälimpiu caycaptinpis. 4Tsaynömi

6 7

Page 91: Quechua  conchucos- south bible - new testament

91

rantipacuyanganpita cutirpis manarämaquita awicurga mana jamacuyagtsu.Tsaynö imaycaläya üsuncunawan TaytaDiosta respëtuchö tsararmitäzancunatapis, matincunatapis,mancancunatapis,jamacuyänancunatapis micuyänanpägaawiyagrä shumag limpiu caycaptinpis.5Tsaynam fariseucunawan ley

yachatsicogcuna Jesusta tapuyargan:“¿Imanirtä discïpuluyquicunaga unayrunacunapa üsuncunata mana cäsurmicuyänanpä maquincunataawicuyantsu?” nir.6Tsaynö niyaptin Jesusnam nirgan:

“Gamcunaga janan shongulla TaytaDiosman criyicurmi yachag tucuyanqui.Tsaynö runacunapämi unay profëtaIsaias gellgargan Tayta Dios caynöninganta:

‘Cay runacunagashimincunallawanmi nogataadorayämag tucuyan.

Manam llapan shonguncunawantsunogaman yäracayämun.

7 Tsaynö carninmi adorayämanganpismana cangan cuentalla caycan.

Noga ningäta yachatsicuyänanparantinmi quiquincunapaüsuncunallata runacunatayachaycätsiyan’ nir”.

8,9Tsaynö nisquirnam Jesus nirgan:“Isaias gellgar ningannöllamgamcunapis Tayta Diosta mana cäsucurmusyag tucurnin unay üsuyquicunallatasïgiycäyanqui. 10Tayta Diospamandamientunta unay Moisesgellganganchöpis caynömi nican:‘Papäniquita mamayquita respitar alliricanqui. Papäninta mamanta manarespitag cagtaga supayta apatsiyätsun’nir. 11Tayta Diospa mandamientuntsaynö niptinpis gamcunaga

yachatsicuyanqui caynö niyänanpämi:‘Papä, mamay, imaycäcunapis TaytaDiosllapämi caycan. Tsaynö captinmanam yanapayniquita puëdïnatsu’.12Tsaynö nir yachatsiyaptiquinammanana papänincunata nimamancunata yanapayannatsu.13Tsaynöcunata yachatsicurmi unayüsuyquicunata sïgillar cacuyanqui,Tayta Dios mandacungantaga imapäpismana cuentaypa. Tsaynö carmigamcunaga yarpäyangayquitaimaycatapis rurallar caycäyanqui”.14Tsaycunata nisquirmi Jesus

runacunata gayaycur caynö nirgan: “Tsaynimungäcunata llapayquicuna shumagtantiyacuyay. 15Runacunaga jutsayogticrayan shonguncunachö mana allicunatayarpar llutancunata parlayanganpitam yrurayanganpitam, manam ima micuytapismicuyanganpitatsu. 16[Tsay ningätawiyacog cagga tantiyacuyätsun]”.17Tsaynö parlapasquirnam Jesus

discïpuluncunawan wayimanyaycurirgan. Tsaychönam paycunatapuyargan: “Tsay yachatsicungayquitatantiyaycatsiyämay” nirnin.18Tsaynam Jesus caynö nirgan:

“¿Gamcunapis manacu tsaytatantiyaycuyanqui? Runacuna manammicunganpitatsu jutsayog ricacun.19Ima micuypis micungantsicgapäsacunllam. Tsaymi micuytamicuyanganwanga runa mana imajutsamanpis chaycantsu” nir. (Tsaynönirmi Jesus tantiyatsicurgan imamicuypis micunapä allilla canganta.)20Nircur yapaypis nirganmi:

“Runacunaga shonguncunachöllutancunata yarparmi mana allicunataparlayan y rurayan. 21Tsaynö llutanyarpayyog carmi majancunawannöpiwanpis lluta puricuyan, suwacuyan,wanutsicuyan, 22adulteriu jutsata rurayan,runacunapa imantapis munapäyan, runa

7

Page 92: Quechua  conchucos- south bible - new testament

92

f 7.34 Arameu idiömachö Jesus parlarmi nirgan: “Efata” nir. Tsay ninanga “quichacay”ninanmi. Tsaynö nirgan runapa rinrincuna quichacasquinanpä y shiminpis parlananpä.

mayinta mana allita ruratsiyan,llullacuyan, imayca viciucunachö puriyan,runacunapa imanpis capuyaptinchiquicuyan, wasarima cayan, manaimapäpis väliycar runa tucur nicachäyan,y imayca jutsa ruraycunallachö cawayan.23Tsay llapan mana alli ruragcunashonguncunachö yarpäyanganpitamjutsayog cayman chäyan”.

Mana Israel warmiJesusman yäracungan

(Mateo 15.21-28)24Tsaypitanam Jesus aywacurgan Tiro

provinciapana. Tsayman changantarunacuna mana musyayänanpämi jucwayiman patsacurgan. Payga manammayman pacacuytapis puëdirgantsu.25Tsaychö cayanganta musyasquir jinanöram juc warmi Jesus cagmanshamurgan. Paypa warmi wawantamsupay munayninchö caycätsirgan. Jesuscagman chasquirnam ñöpanmangonguricuycurgan. 26Nircurnam Jesustarugacur nirgan: “Wawäpita supaytagarguycullay, taytay” nir. Tsaywarmega cargan Jesus puriycanganSirofenicia nacionpitam.27Tsaynam warmita Jesus nirgan:

“Manam allitsu canman Israelmayïcunatarä yanapanä caycaptin,gamcunatarä punta puntatayanapasquiptëga. Tsayga canmanwamracunapä cagta tantata allgucunatajitapaycog cuentachir” nir.28Tsaynam warmi nirgan: “Taytay,

tsaynö caycaptinpis ämunshicwapacungantachä allgucunagamicuyan”.29Tsaynö niptinnam Jesus nirgan:

“Gam tsaynö nirguyqui nogamanrasunpa yäracamurmi. Canan wayiquipa

cuticuy. Wawayquipita supayyargushgatanam tarinqui” nir.30Tsaynö nisquiptin warmi wayinman

chärirnam tarirgan wawanpita supayyargushgatana.

Juc upata Jesus allïtsingan31Jesusga Tirupita päsacurgan Sidon

provinciamannam. Tsaypita cutirnamDecapolis marcacunapa päsar Galileagocha cuchunman chärirgan.32Tsaymannam runacuna chätsipäyarganmana wiyag mana parlag runata caynörugacur: “Señor Jesus, maquillayquitachurar cay runata alliycatsillay ari” nir.33Tsaynam Jesus runacunapita witirir

runapa rinrinman dëdunta jatirgan. Ydëdunman togaycurnam runapagallunta yataycurgan. 34Nircurnamciëluman ñuquircur Tayta Diosmanmañacurirgan. Tsaynam runata nirgan:“¡Canan wiyayna y parlayna!” nirnin.f35Tsaynö nisquiptin jinan öram runapa

upayashga rinrincuna quichacasquirgan yparlar gallaycurgan. 36Tsaynö tsay runataalliscatsirnam tsaychö runacunata Jesusnirgan: “Ama pitapis willacuyanquitsucay runata allïtsingäta” nir.Tsaynö nicaptinpis mana wiyacuypam

llapancunapis willacur puriyargan caynönir: 37“¡Imaycatapis Jesusga ruraycunpasaypa espantacuypätam! Llapanrurangancunapis allillam. Cananga manawiyagcunapis wiyayannam. Manaparlagcunapis parlayannam” nirnin.

4,000 runacuna micuyänanpäJesus milagruta rurangan

(Mateo 15.32-39)

8 1Tsaypita juc ishcay junagtanamyapayna Jesus caycanganman atsca

runacuna goricäyargan. Tsaychö

7 8

Page 93: Quechua  conchucos- south bible - new testament

93

g 8.15 Jesusga “Pagtä fariseucunapa levadürancunata chasquipaycäyanquiman” nirganfariseucuna payman mana criyir cayangannö discïpuluncuna mana yäracuyaptinmi.

micuyänanpä mana imapis captinmidiscïpuluncunata Jesus gayarir nirgan:2“Cay runacunata noga cuyapänam.Quimsa junagnam nogantsicwan cayan.Y manam capuyannatsu micuyänanpäimancunapis. 3Tsaynö mallagllatawayincunaman cachaycushgaganänichöpis mallagaywanwanucuycuyangachi. Waquincunagacarupitam cayanpis” nir.4Tsaynö niptinnam discïpuluncuna

niyargan: “Caytsica runapäga¡maychörächi tarishwan imatapis! Caytsunyagchöga imapis cantäcu, taytay”nir.5Tsaynam Jesus tapurgan: “¿Aycatä

tantayquicuna capuyäshunqui?”Niptin paycunanam niyargan:

“Ganchisllam (7) caycan” nir.6Tsaynö niyaptinnam llapan

runacunata Jesus nirgan juc puchamanjamacuyänanpä. Nircur tantatatsarircurnam Tayta Diosman mañacuragradesicurgan. Tsaypitanam tantatapaquirir paquirir discïpuluncunatamacyargan runacunata aypuyänanpä.7Tsaynömi acapalla pescäducunataapapäyaptinpis Tayta Diosmanmañacurgan. Nircurmidiscïpuluncunata macyarganrunacunata aypuyänanpä.8Tsaypita llapancuna pachajunta

micuriyaptinnam putsog tantatapescäduntinta goriyargan ganchis (7)canastacunaman junta juntatarä.9Tsaychö micogcunaga cayargan chuscuwaranganömi (4,000). Tsaynömicuriyaptinnam runacunatawayincunapa aywacuyänanpäna Jesusnirgan. 10Nisquir discïpuluncunawanmibüquiman yarcurcur Dalmanutamarcacunapana aywacuyargan.

Jesus milagruta ruranantaautoridäcuna munayangan

(Mateo 16.1-4)11Tsaypita tsay Dalmanuta quinran

Jesus caycanganta musyarirnamfariseucuna Jesusman aywayargancaynö nir: “Tayta Dios rasunpacachamushungayquita musyayänäpä,mä canan ricayänächö ima milagrutapisruramuy”.12Tsaynö niyaptinnam Jesus llaquicur

jamayta cachar nirgan: “¿Imanirtämilagrutarä ruranäta munayanqui?Tayta Diospita shamungäta manacriyiyangayquipitam gamcunapä imamilagrutapis rurashätsu”.13Tsaynö nisquirmi büquiman

yarcurcur gocha wac-tsimpanmannaaywacurgan.

Discïpuluncuna payllamanimaycachöpis yäracuyänanpä

Jesus ningan(Mateo 16.5-12)

14Tsaypita büquiwan gochataaywaraycarnam discïpuluncunaparlayargan jucllaylla tantancunacapuyanganta. Paycunaga gongaycurmimasllataga micuynincuna apayänätsu.15Tsaynö micuy jananrimanacuyanganta wiyarnam Jesusnirgan: “Pagtä fariseucunapa y reyHerodespa levadürancunatachasquipaycäyanquiman” nir.g16Tsaynam discïpuluncuna mana

tantiyar quiquincuna puraninacuyargan: “Tantantsic manacaptinchir tsaynö nimantsic” nir.17Tsaynö niyanganta mayarnam Jesus

yapay nirgan: “Gamcuna ¿imanirtäyarparaycäyanqui pachapä cagllata,

8

Page 94: Quechua  conchucos- south bible - new testament

94

Tayta Diosman mana yarpaypa?18Yachatsingäcunata wiyaycarpis¿manacu tantiyaycuyanqui?Milagrucunata rurangäta ricaycarpis¿manacu criyiycäyämanqui maypitashamungätapis? 19Pitsga tantallapitapitsga waranga (5,000) runacunamicuyänanpä milagruta rurangäpita¿ayca canasta tanta putsogtatägoriyargayqui?”Niptin paycunam niyargan: “Chunca

ishcay (12) canastatam, taytay” nir.20Tsaynam Jesus yapay nirgan:

“Ganchis (7) tantapita chuscu waranga(4,000) runacuna micuyänanpämilagruta rurangäpita ¿ayca canastatanta putsogtatä goriyargayqui?”Niptin paycunanam niyargan:

“Ganchis canastacunamanmi” nir.21Tsaynam Jesus nirgan: “Ciëlupita

shamur Tayta Diospa poderninwanimaycata rurangäta musyaycarnaga,¿imanirtä nogaman manayäracayämunquirätsu?” nir.

Betsaida marcachö gaprataJesus allïtsingan

22Tsaypitanam Jesusdiscïpuluncunawan Betsaida marcamanchäyargan. Tsaymannam jucgaprayashga runata chätsiyargan.Nircurnam rugayargan tsay runatayataycur alliycatsinanpä. 23TsaynamJesus tsay gaprata jancharcur marcapitawagtaman jipirgan. Nircurnam ñawintatogapinwan llushisquir umanmanmaquinta churarcur tapurgan:“¿Ricanquicu?” nirnin.24Tsaynam gapraga ñöpan quinranpa

ricachacur gallaycurgan caynö nirnin:“Aumi yangallaga ricallänam, taytay,runacuna imayca jachanöpuriycagcunata” nir.25Tsaynö niptin runapa ñawinta Jesus

yapay yataycuptinmi ñawincuna

allisquirgan y imaycatapis shumagatsicyagtanam ricargan. 26Tsaynöalliscatsirnam Jesus tsay runatawayinpa cuticunanpä caynö nirgan:“Cananga marcaman mana chayllapacastayquicunaman cuticuy allïshayquitawillacunayquipä” nir.

Jesus Tayta Dios cachamungansalvacog canganta Pedro ningan(Mateo 16.13-20; Lucas 9.18-21)

27Tsaypitanam Cesarea de Filiposmarcacunapa discïpuluncunawan Jesusaywargan. Tsaynö aywaraycarnampaycunata tapurgan: “¿Noga pïcangätatä runacuna niyan?” nir.28Niptinnam discïpuluncuna niyargan:

“Waquin runacunam niyan JuanBautista cangayquita. Waquincunamniyan unay Tayta Diospa willacogninprofëta Elias cangayquita. Ywaquincunanam niyan Tayta Diospawillacognin juc profëta cangayquita”.29Tsaynö niyaptinnam paycunatana

Jesus tapurgan: “Y gamcunaga ¿noga pïcangätatä yarpäyanqui?” nir.Tsaynam Pedro nirgan: “Gamga Tayta

Dios cachamungan salvacogmi canqui,taytay” nir.30Tsaynö niycuptin Jesusnam nirgan:

“Gamcuna amarä pitapiswillacuyanquitsu Tayta Dioscachamungan salvacog cangäta” nirnin.

Wanutsiyänanpä cagtaJesus willacungan

(Mateo 16.21-28; Lucas 9.22-27)31Nircurnam discïpuluncunata

parlapargan caynö nir: “Noga ciëlupitashamogta runacuna alläpa ñacatsirmimaltratayämanga. Autoridäcuna,sacerdöticunapa mandagnincuna, y leyyachatsicogcuna conträ sharcurmiwanutsiyämanga. Peruwanutsiyämanganpita quimsa junagtaga

8

Page 95: Quechua  conchucos- south bible - new testament

95

cawarimushämi” nir. 32Tsaynöniptinnam Jesus llutanta parlaycangantayarpar Pedro jucläman gayasquir nirgan:“Tayta Dios ama munaycutsuntsutsaycuna päsashunayquita, taytay” nir.33Tsaynö niptinnam Satanas Pedruta

parlaycätsinganta musyardiscïpuluncunaman ricarcur Jesusnirgan: “¡Cay runapita yarguy, Satanas!”Nisquirnam nirgan: “Pedro, gamgarunacuna yarpangannöllam nicämanqui.Gamga Tayta Dios ninganta cumplinäpäcagta manam mayanquitsu”.34Tsay nisquirnam runacunata y

discïpuluncunata gayarir nirgan: “Pipisdiscïpulü cayta munarga quiquinpamunayninllachöga ama cawatsuntsu.Ima ñacayta päsarpis Tayta Diosmunangannö cawatsun. 35Pipisquiquinpa munayllanman cawacogcagga manam gloria vïdaman changatsu.Pipis willacuynïta chasquicur Tayta Diosmunangannö cawag cagmi gloriavïdachöga cushishga cawanga. 36Jucrunata imapärä välinman jinanpämundupa duëñun canganpis gloriamanmana chänan captinga. 37In ernumangaycucaptinnaga mananam gellëninpisni imanpis salvanganatsu. 38Pipisnogapita y willacuynïpita runacunapañöpanchö pengacuptinga tsaypengacamagcunata manam nogapiscäsushätsu, Tayta Diospa*angelnincunawan chipipir ciëlupitacutimungä junag”.

9 1Tsaynö nisquirnam Jesus nirgan:“Waquinniquicunaga cawaycällarran

ricayämanqui Tayta Dios cachamangansalvacog rey chipipirrä caycagta”.

Quimsa discïpuluncunawan Jesusjuc jircaman witsangan

(Mateo 17.1-13; Lucas 9.28-36)2Tsaypita jogta junagtanam Jesus

jircanman witsargan Pedruta,

Santiaguta, y Juanta pushacurcur.Tsaychömi paycuna ricaraycäyaptinJesus pasaypa chipipir jucnömanticrasquirgan. 3Röpanpis pasaypa yullagpürumanmi chipipir ticrargan.4Nircurnam discïpuluncunaricaycäyaptin Moiseswan Eliasyuripasquir Jesuswan parlayargan.5Tsaynam Jesusta Pedro caynö nirgan:

“Taytay, ima allipämi caymanshacayämurgä. Cananga rurayämushäquimsa tsucllacunata, jucta gampä,jucta Moisespä, y juctana Eliaspä” nir.6(Tsaychö quimsan discïpuluncunapispasaypa mantsacashga carmi imanöniytapis mana puëdir Pedro tsaynöllanaparlapargan.)7Tsaynö nicaptinnam pucutay

tsapacurcuptin pucutay rurinpita TaytaDios nimurgan: “Paymi cuyay tsurï. Payniyäshungayquicunata cäsucuyay”nirnin.8Tsaypita discïpuluncuna

ricachacusquiyänanpäga Jesusjapallannam läduncunachö shaycänä.9Tsaypitanam jircapita uraraycämurna

Jesus nirgan: “Jircachöricayangayquicunata amarä pitapiswillacuyanquitsu, nogatawanuscatsiyämaptin cawamungäyag” nir.10Tsay ningannöllam discïpuluncuna

mana pitapis willacuyargantsu. Peruquiquincuna puram itsangatapunacuyargan: “¿Imaninanrä‘Wanusquirmi cawamushä’ ningangacashga?” nirnin.11Tsaynam quimsan discïpuluncuna

Jesusta niyargan: “Leyyachatsicogcunaga niyan: ‘Salvacogchämunanpäga Eliasrämi puntatagashamunga’ nirmi. Tsaynö cananpäcaycaptinga gampa puntayquita¿imanirtä Eliasräga shamushgatsu?”12,13Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan:

“Elias shamunanpä cagta

8 9

Page 96: Quechua  conchucos- south bible - new testament

96

h 9.12,13 Juan Bautista Jesucristupita willacuptinmi cumplishga Elias shamur willacunanpäcag Tayta Diospa palabran gellgarangan. Eliaspita y Juan Bautistapita masta musyanayquipäliyinqui Mateo 11.14; 17.10-13; Lucas 1.17; Juan 1.21; Malaquias 3.1; 4.5,6.

niyangannöllam payga shamushgana.‘Tayta Dios cachamungan salvacogtachasquicuyänayquipä jutsayquicunatajagiyay’ nir willacuptinpis manamrunacuna chasquicuyashgatsu. TaytaDiospa palabran ningannöllamchasquicuyänanpa rantinwanutsiyargan. Tsaynöllam noga TaytaDiospita shamogtapis runacuna manaalli ricar wanutsiyämanga”.h

Supay geshyatsingan wamrataJesus allïtsingan

(Mateo 17.14-20; Lucas 9.37-43)14Jircapita discïpuluncunawan

cutimurnam tariyargan atscag runacunagoriraycäyagta y tsaychö waquin cagdiscïpuluncuna ley yachatsicogcunawanrimanacuycäyagta. 15Tsayman Jesusyaycuraycagta ricasquirnam runacunapasaypa cushishga cörrilla taripäyargan.16Tsay runacunaman chaycurnam

Jesus discïpuluncunata tapurgan:“¿Imatatä paycunawanrimanacuycäyanqui?” nir.17Tsaynö nicaptinnam juc runa

nirgan: “Tayta, ollgu tsurïtam apamurgöalliycatsipallämänayquipä. Paytagasupaymi upayätsishga. 18Tsaynöpismaytsaychömi wanuy geshya tsariptinishquir pushgayta agtun quiruntapisuchur. Tsaynö captinmi gamta manatarir discïpuluyquicunatapis rugargötsurïpita supayta garguycuyänanpä.Peru paycunaga manampuëdiyashgatsu” nir.19Tsaynö niptinmi Jesus nirgan:

“¡Yäracuyniynag runacuna!¿Nogallarätsurä tsaycunata ruraycäshä?¡Imayyagrä gamcunawan caycäshä!Canan apayämuy tsay wamrata” nir.

20Tsaynam Jesuspa ñöpanmanwamrata apaycuyaptin supaytsuctsucyätsir patsamanishquiriycatsirgan. Y wamranampushgayta agtur goshpargan.21Tsayta ricaycurnam Jesus wamrapa

papäninta tapurgan: “¿Imaypitanatäsupay tsuriquita ñacatsin?” nir.Niptinnam papänin nirgan: “Pishi

canganpitanam tsaynö ñacatsin, taytay.22Supayga wanutsiyta munar atscacutinam ninamanpis yacumanpisishquitsishga. Taytay, imallatapisrurayta puëdirninga canan cuyapäcogcayniquiwan yanapaycallämay ari” nir.23Tsaynö rugacuptinnam Jesus nirgan:

“Nogaman rasunpa yäracamuptiquegatsuriqui allingam. Tsaynöyäracamogcunataga imaycachöpisyanapashämi” nir.24Tsaynam wamrapa papänin wap

nirgan: “Gammanga yäracamümi,taytay. Yanapaycallämay llapanshongüwan gamllaman imaypisyäracunäpä”.25Tsaynam runacuna mas atscagna

goricaraycaptin supayta Jesus nirgan:“Upayätsicog supay, cay wamrapitayarguy. Imaypis cutiycämunquimantä”nir.26Tsaynö Jesus niycuptin supayga

jinan öram gayarar wamrata tapsiriycuraywacurgan. Supay yargusquiptinwamraga wanushganömi jitaraycarquëdasquirgan. Tsaychö runacunanamniyargan: “Wamraga wanusquishamëllu” nir. 27Tsaynam Jesus wamratamaquinpita tsarircur jayarcuptinallishgana ichircamurgan.28Tsaypitanam discïpuluncunawan juc

wayiman Jesus yaycurgan. Tsaychönam

9

Page 97: Quechua  conchucos- south bible - new testament

97

i 9.29 Waquin unay gellgashgacunachöga “Cayläya supayta garguyänayquipäga TaytaDiosmanmi mañacuyänayqui y ayünuchöran cayänayqui” ninmi.

japallantana Jesusta tapuyargan:“Taytay, ¿imanirtä nogacunaga tsaysupayta garguyta manapuëdiycuyargötsu?” nir.29Niyaptinnam Jesus nirgan:

“Tsayläya puëdeg supaytagarguyänayquipäga Tayta Diosmanmimañacuyänayqui” nir.i

Wanutsiyänanpä cagtaJesus yapay willacungan

(Mateo 17.22,23; Lucas 9.43-45)30Tsaypitanam Jesus Galilea

provinciapana discïpuluncunawancuticuyargan. Payga manam munargantsurunacuna musyasquir juntapäyänanta.31Munarganga discïpuluncunallawanparlacuriytam. Tsaynam nirgan: “TaytaDios cay patsaman cachaycämaptinpisnogataga chiquimagnïcunapamaquinmanmi entregayämangawanutsiyämänanpä. Wanutsiyämaptinpisquimsa junagtaga cawamushämi” nir.32Tsaynö parlapaptinpis

discïpuluncunaga manam tantiyayargantsuimapä nicangantapis. Tsaynö manatantiyarmi imapita wanutsiyänanpä cagtatapurcuytaga mantsariyargan.

Discïpuluncuna mayganpis masmandacog cayta munayangan(Mateo 18.1-5; Lucas 9.46-48)

33Tsaypita Capernaum marcamanchaycurnam patsarangan wayimanyaycuyargan. Tsaychönamdiscïpuluncunata Jesus tapurgan:“¿Imata rimanacurtä nänitashayämurguyqui?” nir.34Tsay tapuptin discïpuluncunaga

upällallam cacuyargan. Paycunagaimata rimanacuyangantapis willacuytapengacuyargan, mayganpis

llapancunapita mas mandacog caytamunar rimanacushga carmi.35Tsaynam Jesus jamaycur

discïpuluncunata nirgan: “Maygayquipismas puëdeg cayta munarga llapancunapasirvegninmi cayänayqui” nir.36Tsaynö nisquirnam juc wamrata

gayasquir margarcurnin discïpuluncunatanirgan: 37“Pipis cay wamratanö runamayinta alli ricag cagmi nogatachasquiycämag cuenta caycäyan. Nagananogata chasquimarninga cachamagnïTayta Diostapis chasquiycäyanmi”.

Tayta Diosta cäsucur allitaruragcunata mana michäyänanpä

Jesus ningan(Lucas 9.49,50)

38Tsaynam discïpulun Juan nirgan:“Taytay, nogacuna ricayargö supayyogrunacunapita jutiquichö juc runasupaycunata gargogtam. Paynogantsicwan mana puriptinmimichäyargö” nir.39Tsaynam Jesus nirgan: “Ama

michäyanquitsu. Nogantsicwan manapurishga carpis nogaman yäracamurimayca milagrutapis rurarga allillatamruraycan. Tsaynö carninga manam nogapaconträtsu caycäyan. 40Pipis nogatacäsumag cagcunaga munangätamruraycäyan. 41Nogaman criyicamogcunatapipis juc täza yacullatapis garaycogcagtam Tayta Dios yanapanga”.

Jutsaman pitapis manaishquitsinapä Jesus yätsingan

(Mateo 18.6-9; Lucas 17.1,2)42Jesus tsaynö yachatsicurir mastapis

nirganmi: “Pipis nogaman criyicamogcagta jutsa rurayman ishquitsegcunagamana cuyapaypam castigacäyanga.

9

Page 98: Quechua  conchucos- south bible - new testament

98

j 9.43 Versïculu 44 y 46 manam cantsu unay mas punta cag griegu idiömachögellgashgacunachö. Waquin unay juc ishcay gellgashgacunachöga versïculu 48-chöningannöllam, 44-chöpis y 46-chöpis yurin. k 9.45 Liyiy cay 9.43-pa nötanta.

Tsaypa rantinga mas allim canmanjatuncaray mulinu rumita cuncanmanwataparcur lamarman jitarpuyaptinpis”.43“Tsaynölla maquiqui jutsata

ruratsishuptiqui mejormi tsay maquiquitaroguriycunquiman. Ishcan maquiquiwanmanana upeg ninaman gaycucänayquiparantinga tsulla maquillapis gloriamanyaycuptiquim mas allega canga”.j45“Jutsa rurayman chaquiqui

apashuptiqui mejor tsay chaquiquitaroguriycunquimanmi. Ishcanchaquiquiwan in ernumangaycucänayquipa rantinga mas allimcanman tsulla chaquillapis gloriamanchaptiqui”.k47“Tsaynöpis jutsa rurayman ñawiqui

ishquitsishuptiqui mejormi tsay ñawiquitaogtiriycunquiman. Ishcan ñawiquiwanin ernuman gaycucänayquipa rantingamas allim canga jucag ñawillayquiwanpisTayta Diospa ñöpanman yaycuptiqui”.48“In ernuchöga curucunapis runata

micucuycanmi y ninapis manam niimay upintsu. 49Tsayman yaycogcunagallapancunam nina rauraycagchöimayyagpis rupacuycangalla”.50“Musyangantsicnöpis cachega allim

micuyta gustuta gonanpä. Tsay cachimicuyta gustuta gongannö gamcunapiscriyicog mayiquicunawan alli cawayay.Mana tsaynö cawarga gamlagyashgacachinöpis manam imapä väliyanquitsu”.

Majayogcuna manaraquicäyänanpä Jesus

yachatsicungan(Mateo 19.1-12)

10 1Capernaum marcapita Jesusaywacurnam chargan Judea

marcacunaman y Jordan mayu

wac-tsimpanman. Tsaymanpis pasayparunacuna goricäyaptin imaypisyachatsicungannömi Jesusyachatsicurgan.2Tsay yachatsicuycagman fariseucuna

chaycurmi Jesusta llutancunataparlatsiyta munar tapuyargan caynö:“Jau señor, ¿allicu warminpita juc runaraquicanman?” nir.3Tsaynam Jesus nirgan: “Moises

gellgangan leycunachö ¿imatä nin tsayraquicay janan?”4Tsaynö niptin paycunanam niyargan:

“Moisesga caynömi yachatsicurgan:‘Pipis warminpita raquicayta munargadivorciu actata rmapänacuycurraquicäcuyätsun’ nirnin”.5Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan:

“Moisesga tsaynö gellgargan gamcunallutalla warmiquicunata jagirircawacuyaptiquim. 6[Tsaynö captinpisTayta Diosga manam runacunamajanpita raquicänanpätsu camargan.]Tayta Diospa palabrangellgaranganchömi nin: ‘Ollgutawarmita Tayta Dios camargan juntacartäyänanpä. 7Tsaynöpam ollgupiswarmipis papäninpita mamanpitayargucur majanwanna tacucäcuyan.8Tsaynam ishcancunapis mushogcastaman ruracäyan’ nir. Tsaynö TaytaDios ningannöllam nagana juntacargamana jäpanönatsu, sinöga juccastallamannam ticrariyan. 9Tsaynöcananpä Tayta Dios camacaycätsiptingamanam pipis majanpitaraquicanmantsu”.10Tsaypitanam wayichö caycarna

discïpuluncuna Jesusta tapuyargan:“Tantiyaycatsiyämay majayogcunaraquicäyangan janan, taytay” nir.

9 10

Page 99: Quechua  conchucos- south bible - new testament

99

11Tsaynam Jesus nirgan: “Pï runapiswarminpita raquicasquir jucwan targatsay runa adulteriu jutsatam ruraycan,punta cag warminpa contran.12Tsaynöllam warmipis gowanpitaraquicasquir jucwan targa adulteriujutsata ruraycan” nir.

Tayta Diosman wamracunapäJesus mañacungan

(Mateo 19.13-15; Lucas 18.15-17)13Tsaypita juc cutichönam runacuna

Jesusman wamrancunata apapäyarganmaquinta umancunaman churar TaytaDiosman mañacapänanpä. Jinatanamdiscïpuluncuna michar cutitsiyargan.14Tsayta ricarnam Jesus ajäpar nirgan:“¡Ama michäyaytsu nogaman wamracunashayämunanta! Pipis cay wamracunanöllullu shongu cagcunatam Tayta Diosglorianman päsatsinga. 15Wamrapapänincunaman yäracungannö pipisTayta Diosman mana yäracogcunagamanam gloriaman yaycuyangatsu”.16Tsaynö nisquirnam wamracunata

margacurcur, umancunaman maquintachurar Tayta Diosman mañacurganimaypis yanapaycunanpä.

Juc rïcu runa Jesuswan parlangan(Mateo 19.16-30; Lucas 18.18-30)

17Tsaypita Jesus aywacuycaptinnamjuc runa cörrilla aywar ñöpanmangonguricuycur nirgan: “Taytay, gamgaalli rurag runam canqui. Mä niycamay,¿imatatä ruräman gloria vïdamanchänäpä?” nir.18Tsaynam Jesus nirgan: “¿Imanirtä

alli rurag cangäta nimanqui? Manam pïrunapis alli ruragga cantsu. TaytaDiosllam alli ruragga. 19Gammandamientuncuna caynö ningantamusyanquinam. ‘Ama runa mayiquitawanutsinquitsu. Ama adulteriu jutsataruranquitsu. Ama suwacunquitsu. Ama

runa mayiquita manacagtatumpanquitsu. Ama runa mayiquitaimatapis criyitsinquitsu. Papäniquita

.20Tsaynö niptinnam tsay runa nirgan:

“Taytay, tsaycunataga wamracangäpitachä cumpliycä” nir.21Tsaynam Jesus alli cayninwan

runata ricaparcur nirgan: “Tsaynöllapanta cumpliycarpis Tayta Diosmancriyicungayqui musyacänanpä juctaruranayquiran faltäshunqui. Cananwayiquiman cutiycur llapanimaycayquicunatapis ranticuscärirpobricunata aypuy. Tsayta rurarga janapatsachö mana ushacag riquëzatamchasquinqui. Nircur nogamanyäracamur aywacamuy” nir.22Tsaynö Jesus niycuptinmi itsanga

runa yarpachacur wamayashgajegasquirgan alläpa rïcu carnin.23Tsaynam Jesus maytsaypa

ricapascärir discïpuluncunata nirgan:“Ajallarämi rïcu runacuna Tayta Diospaglorianman yaycuyänanpäga” nir.24Jesus tsaynö ningancuna

discïpuluncuna yarpäyangannö manacaptin pasaypam yarpachacuyargan.Tsaymi Jesus nirgan: “Gloriamanyaycuyga imanö ajam riquëzancunamanyäracogcunapäga. 25Tsaypa rantingamas fäcilchi jatuncaray *camëlluashmapis aujapa uchcunpaullusquinman, juc rïcu runa gloriamanyaycunanpä cagpitaga” nir.26Tsaynö Jesus niptinnam

discïpuluncuna pasaypa yarpachacurtapuyargan: “Tsaynö captinga ¿piräsalvacunga, taytay?” nirnin.27Tsaynam Jesus discïpuluncunata

yapay ricapascärir nirgan: “Runacunaquiquincunallapitaga manamsalvacionta tariyantsu. Tayta Diosmipitapis jutsancunapita perdonar salvan.Paypäga manam imapis ajatsu”.

10

Page 100: Quechua  conchucos- south bible - new testament

100

28Niptinnam Pedro nirgan: “Taytay,nogacunaga llapan imaycäcunatapisjagisquirmi gamta gatiraycäyä”.29,30Tsaynö niptin Jesusnam nirgan:

“Alli willacuynïta willacur pipiswayinta, wauginta, paninta, mamanta,papäninta, tsurincunata, chacrancunatajagireg cagga jaginganpita pachac (100)cuti mastam cay patsachö taringa.Capungam wayinpis, waugincunapis,panincunapis, mamanpis, tsurincunapis,chacrancunapis. Ñacatsiptinpiswillacuynïta willacogcunaga gloriavïdachömi imayyagpis mana ushacaypacawanga. 31Tsaynömi imaycayogpiscayllapä yarpachacogcunapagaimaycanpis faltanga y gloriamanpismana yaycuyangatsu. Noga raycurimaycancunatapis jagireg cagcunamitsanga gloriaman chäyanga”.

Wanutsiyänanpä cagta yapaypisJesus willacungan

(Mateo 20.17-19; Lucas 18.31-34)32Tsaypitanam discïpuluncunawan

Jerusalenman Jesus aywaraycäyargan.Discïpuluncunaga yarpachacurninmiwamayashga aywaycäyargan. Waquingatiragnincunapis mantsacashgamaywaycäyargan. Tsaynam chunca ishcaydiscïpuluncunallata juclämangayasquirnin Jesus parlapargan:33“Gamcuna musyayanquimJerusalenman aywaycangantsicta.Tsaychömi noga Tayta Diospitashamogta runacuna prësur apayämangasacerdöticunapa mandagnincunaman yley yachatsicogcunaman. Paycunanamwanutsiyämänanpä Romaautoridäcunapa maquinmanapatsiyämanga. 34Tsaychömi nogapitaburlacuyanga, togapäyämanga,astayämanga, y wanutsiyämanga. Peruwanutsiyämanganpita quimsa junagtamcawamushä”.

Ishcag discïpuluncunamandacog cayman

churananpä Jesusta niyangan(Mateo 20.20-28)

35Tsaypitanam Zebedeupa tsurincunaSantiaguwan Juan Jesusman witiycurniyargan: “Taytay, juctarugacuyälläshayqui”.36Niyaptinnam Jesus nirgan:

“¿Imatatä yarpaycäyanqui?” nir.37Tsaynam paycuna niyargan: “Gam

poderösu cayniquiwan mandacurcangayquichö gamta mandäshiyänäpächuraycayämay, jucnïta derëcha cagläduyquiman y jucnïtana itsog cagläduyquiman” nir.38Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan:

“Gamcunaga manam musyayanquitsuimata mañacuyänayquipä cagtapis.Ayagta ultarpog cuentam noga ñacashä.¿Nogata ñacatsiyämangannögamcunatapis runacunañacatsiyäshuptiquiawantayanquimantsurä?” nir.39Tsaynam paycuna niyargan: “Aumi,

taytay. Awantayämanmi”.Niyaptin Jesusnam nirgan:

“Rasunpam noga ñacangänögamcunapis ñacayanqui. 40Peru tsaynöcaptinpis derëchä o itsognï cagchögacayanga Tayta Dios ningancagcunallam”.41Tsaynö mañayanganta

musyasquirnam waquin discïpuluncunaSantiagupäwan Juanpä ajäyargan.42Tsaynam Jesus llapancunata gayasquirnirgan: “Gamcuna musyayangayquinöpismay nacioncunachöpis mandacogautoridäcunaga puëdegcaynincunawanmi llapan runacunatamanduncunachö catsiyan.43Gamcunachöga manam tsaynöcanmantsu. Gamcuna alli ricashga caytamunarninga waquincunatarä yanapayay.

10

Page 101: Quechua  conchucos- south bible - new testament

101

44Maygayquipis nogapa discïpulü caytayarpag cagga waquincunapasirvegninrämi cayänayqui. 45Tsaynöminogapis Tayta Diospita shamurgörunacunata imaycachöpis yanapanäpä,manam munangäta ruratsinäpätsu.Tsaynö carmi runacuna raycur wanushäjutsancunapita perdonashga cayänanpä”.

Gaprayashga BartimeutaJesus allïtsingan

(Mateo 20.29-34; Lucas 18.35-43)46Tsaypitanam chäyargan Jerico

marcaman. Tsaychö Jesusdiscïpuluncunawan carir aywacuyaptinpisatscag runacunam gepanta gatipäyargan.Tsay aywaycäyangan näni cuchunchömijuc gapra Bartimeo jutiyog runajamaraycargan limushnata mañacurnin.Tsay gaprayashga runaga “Timeo”ninganpa tsurinmi cargan. 47TsaynamJesus Nazaret runa päsaycagta musyasquirgapra gayarar nirgan: “Unay rey *Davidpacastan Jesus, cuyapaycallämay ari” nir.48Tsaynö gayacuptin runacunaga

gaprata ajäpäyargan: “¡Upälla cay!” nirmi.Tsaynö niyaptinpis payga mas

fuertipam gayacurgan: “¡Rey Davidpacastan, cuyapaycallämay!”49Niptinnam Jesus ichisquir nirgan:

“Tsay runata gayayämuy” nir.Tsaynam paycuna aywar niyargan:

“Cushicuy. Jesusmi gayashunqui”.50Niyaptinnam gapra punchuntapis

jitasquir wap sharcur aywargan.51Jesuspa ñöpanman chasquiptinnamtapurgan: “¿Imachö yanapanätatämunanqui?” nir.Tsaynam runa nirgan: “Taytay,

gaprayashga car ricaytam munallä”.52Niptinnam Jesus nirgan: “Cananga

ricayna. Nogaman yäracamungayquipitamallirguyqui” nir. Tsaynam gapraga wapricachacusquirgan. Tsaypitanam Jesuspagepanta cushishga aywacurgan.

Jerusalenman Jesus yaycuptinrunacuna cushicur chasquicuyangan

(Mateo 21.1-11; Lucas 19.28-40;Juan 12.12-19)

11 1Tsaypita Jerusalenmanyaycuraycarnam chäyargan

“Olivos” ningan jircanman. Tsay jircanwac-wagtanchömi Betfage y Betaniamarcacuna cargan. Tsaypitam Jesuscachargan ishcay discïpuluncunatacaynö nir: 2“Aywayay tagaywac-tsimpapa. Tsaychömi tariyanquimanarä pipis muntacushga juc pollïnuashnu wataraycagta. Tsayta pascasquirapayämunqui. 3Pipis ‘¿Imapätä tsayashnuta apayanqui?’ niyäshuptiqueganiyanqui: ‘Señor Jesusmi miñishtinmuntacunanpä. Rätupayllatamcutiratsiyämushä’ nir”.4Tsaynam ishcan discïpuluncuna

aywar tariyargan Jesus ningannöllawayi puncu näni cagchö ashnuwataraycagta. 5Tsayta pascaycäyagtaricaycurnam runacuna tapuyargan:“¿Imapätä cay ashnuta pascayanqui?”6Niyaptin discïpuluncunanam niyarganJesus yätsingannölla. Tsaynamrunacuna dejaycuyargan discïpuluncunaapayänanpä.7Jesus caycangan cagman

chäratsiyaptinnam punchuncunatacarunaparcuyaptin Jesus muntacurgan.8Tsaynö muntashga aywaraycaptinnamrunacuna punchuncunata jacuncunatanäniman mashtayargan. Waquincunanamjachapa rämancunata paquiscärirmashtayargan Jesus aywangan näniman.9Nircurnam llapan runacuna Jesuspañöpanta gepanta aywar cushicuypitagayaraypa gayarar niyargan:

“¡Tayta Dios cachamunganmandamagllantsic reyalabashga caycullätsun!

10 11

Page 102: Quechua  conchucos- south bible - new testament

102

¡Ima cushicuypämi nogantsicmancachaycamungan!

10 Unay David rey cangan watacuna-chönömi cananga gamnamandayämag reylläcuna canqui.

Gracias ciëluchö caycag TaytaDioslläcuna” nirnin.

11Tsaypita Jerusalenman Jesuschaycurnam templuman aywargan.Tsaychö ricapacusquirnamtardiyaptinna Betaniaman cuticurgandiscïpuluncunawan.

Hïguspa yuran tsaquinanpäJesus ningan

(Mateo 21.18,19)12Tsaypita warayninnam Betaniapita

aywaraycarna Jesus mallagacuycurgan.13Tsaynam ricasquirgan hïguspa yuranverdirä caycämogta. Tsaynöta ricarnamprütanta pallag aywargan. Peruyuranllatam tarirgan manarä hïguspatiempun captin. 14Tsaynamdiscïpuluncunapa wiyananchö hïguspayuranta Jesus nirgan: “Cananpitamanam pipis prütayquitamicunganatsu” nir.

Templupita ranticogcunataJesus gargungan

(Mateo 21.12-17; Lucas 19.45-48;Juan 2.13-22)

15Jesus Jerusalenman chaycurnamtempluman yaycurgan. Tsaychöranticogcunata y rantipacogcunatatariycurnam gargur ushargan. Gellëtrocatsegcunapa mësancunatapis, palumaranticogcunapa jamacuyänancunatapiswicaparmi ushargan. 16Nircurmicharganmi templupa puncun quinranrantipacuynincunata puritsiyänantapis.17Tsaycunata rurasquirnam runacunataajäpar nirgan: “Tayta Diospa palabranchöcaynömi gellgaraycan: ‘Temploga noga

Diosllayquita maytsaypitapis shamuradorayämänayquipämi’ nir. Tsaynönicaptinga ¿imanirtä gamcunagaladroncunapa machaynintanöcatsiyanqui?” nir.18Tsaynö Jesus rurangancunata

musyarnam sacerdöticunapamandagnincuna y ley yachatsicogcunawillanacuyargan wanutsiyänanpä. PeruJesuspa yachatsicuynincuna runacunapäalläpa alli captinmi paycunata mantsardejaycuyarganrä.19Tsaypita patsa tsacanaptinnam

Jerusalenpita Jesusgadiscïpuluncunawan aywacuyargan.

Hïguspa yurantsaquishgatana ricayangan

(Mateo 21.20-22)20Waraynin Jerusalenman

cutiraycarnam Jesus mananawayunanpä ningan hïguspa yuranmatsunpita tsaquishga caycagtadiscïpuluncuna ricayargan. 21Tsaytaricaycurnam Pedro yarpasquir Jesustanirgan: “¡Taytay, ricaycuy! Ganyantagay hïgusta ‘Mananamwayunquinatsu’ ningayqui tsaquishganacaycan” nir.22Niptinnam Jesus nirgan: “Tayta

Diosman yäracuyay. 23Pipis paymanyäracur tagay jircata ‘Tsaypita lamarmanwiticuriy’ niyaptiquipis witicurinmanmi.24Gamcuna Tayta Diosman yäracuycurmañacurnin imatapismañacuyangayquitaga alcanzayanquim.25Tayta Diosman mañacuyangayqui örapipis mana alli ricäyäshogcunapä yarparperdonayanqui. Tsaynöpamgamcunatapis Tayta Diosperdonayäshunqui llapanjutsayquicunapita. 26[Gamcunaperdonacuyta mana yachayaptiquegaTayta Dios manam gamcunatapisperdonayäshunquitsu]”.

11

Page 103: Quechua  conchucos- south bible - new testament

103

Jesus templupita imanirrunacunata gargunganta

autoridäcuna tapupäyangan(Mateo 21.23-27; Lucas 20.1-8)

27Tsaynam Jesus discïpuluncunawanyapayna Jerusalenman chäriyargan.Templuchö Jesus puriraycaptinnamsacerdöticunapa mandagnincuna, leyyachatsicogcuna, y mas waquinautoridäcuna aywar tapuyargan caynö:28“Gam ¿ima puëdeg cayniquiwantä caytemplupita ranticogcunatagargurguyqui? Tsaycunata ruranayquipä¿pitä cachamushurguyqui?” nirnin.

29,30Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan:“Gamcunatapis mä jucta tapuyäshayqui.¿Pitä Juanta cachamurgan bautizananpä,Tayta Dioscu o runacunacu? Tapungätaniyämaptiquega nogapiswillayäshayquim tsaynö ruranäpä pïcachamangantapis”.31Tsaynö niptinnam quiquincuna pura

willanacur niyargan:cachamushga’ nishgaga nimäshun‘¿Imanirtä payta chasquicuyargayquitsu?’nirmi. 32‘Runacunallam cachamushga’nishganam llapan runacuna janantsicmanshayämunga. Paycunaga Tayta Dios JuanBautistata cachamungantam yarpäyan”.33Tsaynö willanacurirnam Jesusta

niyargan: “Nogacuna manam musyayätsuJuanta pï cachamungantapis”.Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan:

“Gamcunapis manawillaycäyämaptiquega nogapis manamwillätsu caycunata ruranäpä pïcachamangantapis”.

Contrancunata chacraarrendagcunaman Jesus iwalatsingan

(Mateo 21.33-46; Lucas 20.9-19)

12 1Tsaypitanam Jesusyachatsicurnin nirgan: “Juc

runam chacranman üvata plantatsinä.

Nircur maytsayninpa genchatsinä.Tsaynö gencharatsirna üvapa yacuntagapinanpäpis juc puchachö pözutaruratsinä. Nircurnam täpatsinanpäpisjinan chacrachö juc tsucllata ruratsinä.Tsaynö llapantapis rurascatsirnamtsaychö arupagnin runacunata arrendädujagipaycur juclä caru marcapaaywacunä. 2Tsaypita üva cosëchagallariptinna juc empliyädunta cachanäpayta töcangan cagta gorimunanpä.3Tsayna empliyädun chäriptinga chacrantsararag runacuna magacacharcur manaimatapis raquipällar garguriyänä”.4“Tsayna chacrayog runaga juctana

empliyädunta cachanä. Paytapistsaynölla chacran tsararag runacunagasamgar umantapis paquir usharcurimaycata gayaparcurrä garguriyänä.5Tsaypita mas juctana chacrayogcachanä. Paytaga wanuratsiyänä.Tsayna chacrayogga mas atscagtanacachanä. Paycunatapis waquintamagayänä, waquintana wanutsiyänä”.6“Tsä, chacrayogpaga cuyay tsurinllana

quëdasquinä. Tsayna payta cachanäcaynö yarpar: ‘Cay tsurïtaga respitarninmanam imanayämunganatsu’ nirnin”.7“Tsayna chacrayogpa tsurin

yaycuraycagta ricasquirga chacraarrendarag runacunaga willanacuyänä:‘Tagaymi cay chacrawanga heredëruquëdanga. Payta wanuriycatsishunchacran nogantsicpäna cacunanpä’ nir”.8“Tsaynö willanacusquirna

chacrayogpa tsurintapis tsarisquirwanuratsiyänä. Nircur ayantapischacranpita jucläman jitariyänä”.9Tsaycunata parlapärirnam Jesus

nirgan: “Quiquin chacrayog chaycur ¿tsayrunacunata imatarä ruranga? Chacranarrendaragcunata wanuscäratsirmijuccunatana chacranta arrendacunga”.10Tsaynö nisquirnam Jesus nirgan:

“Gamcuna in ernuman mana gaycucayta

11 12

Page 104: Quechua  conchucos- south bible - new testament

104

l 12.11 Cay iwalatsicuy caynötam yachatsimantsic. Chacrapa ämunga Tayta Diosmi. Tsaychacrayogpa tsurinnam Jesucristo. Tsay chacra arrendarag wanutsicogcunanam Jesucristupacontragnincuna. Chacrayogpa empliyäduncunanam Tayta Diospa willacognin profëtacuna.m 12.14 Waquin runacuna niyargan Roma nacionman impuestuta pägayänanpä cagtam ywaquinnam niyargan impuestuta pägarga Tayta Diospa contranta ruraycäyanganta.n 12.17 Caway gomagnintsic Tayta Diosllam caway vïdantsicwanga munayyog. Tsaymi TaytaDiospa cagga caway vïdantsic caycan.

munarga tantiyacuyänayquim caynö nirTayta Diospa palabran gellgarangantapis:

‘Wayi cimientog runa “Cay rumegamanam allitsu” nir jitariyangancagrämi alli albañilpägamayistra rumimanrä ticrarin.

11 Tsaynömi nogata runacuna manavälegpä cuentayämaptinpisTayta Diosga alläpa väleg canäpächuramashga. Tsayga ima

.l

12Tsaynö Jesus parlapäriptin tsaychöautoridäcuna contrancunaparlaycanganta musyarnam prësuytanamunayargan. Peru atscag runacunatamantsacurninmi imatapis manarurayllapa aywacuyargan.

Impuestuta pägayänanpä o manapägayänanpäpis Jesusta

tapuyangan(Mateo 22.15-22; Lucas 20.20-26)

13Tsaypitanam fariseucuna y reyHerodespa cumpinchincuna willanacurJesusman aywayargan allishimincunallapa tapucog tucur, Romamandacogpa contran parlaptingatsaynöpa prësuyänanpä. 14Chaycurnamcaynö niyargan: “Taytay, nogacunamusyayämi rasun cagllata imaypis gamyachatsicungayquita. Gamga Tayta Diosmunangannö runacuna cawayänanpämiyachatsicunqui. Imata parlarpis pitapismana mantsapacuypam ninqui. Tsaynöcaptin tapucuriyälläshayqui.Munayninchö catsimagnintsic Roma

nacionpä impuestuta ¿pägashwancu omanacu pagashwan?” nir.m15Tsaynam paycuna yachay

shimincunawan parlapaycäyangantamusyarnin Jesus nirgan: “¿Imanirtäimaycanöpa llutancunataparlatsiyämaypä wanuycuyanqui? Mä,juc gellëta apamur ricatsiyämay” nir.16Tsaypita gellëta apapaycuyaptinnam

Jesus nirgan: “Cay gellëchöga ¿pipareträtuntä caycan? ¿Pipa jutintägellgaraycan?”Niptinnam paycuna niyargan: “Romachö

mandamagnintsic *emperadorpam” nir.17Tsaynam Jesus nirgan:

“Emperadorpa cagtaga emperadormanapaycapuyay. Tayta Diospa cagtaganTayta Diosta goycuyay” nir.Tsaynö niptinnam imatapis mana

niyta puëdirna upällacurpuyargan.

Wanushgacuna cawamunanpäcagta saduceucuna Jesusta

tapuyangan(Mateo 22.23-33; Lucas 20.27-40)

18Tsaypitanam *saduceucunana Jesuscaycanganman chäriyargan. Paycunagayarpäyargan wanushgacuna mananacawayämunanpä cagtam. Tsaymitapucurnin caynö niyargan: 19“Taytay,Moises gellganganchöga caynömi nican:‘Juc runa tsuriynaglla wanucuptin gepacag wauginna llumtsuynin viüdawantätsun. Tsaynöpam viüdachö wamranyuriptin tsay wanog cag wauginpa tsurincuentana canga’ nir. 20Tsaymi canancuentariyäshayqui. Ganchis (7)waugicunash cayänä. Mayor cagshi juc

12

Page 105: Quechua  conchucos- south bible - new testament

105

warmiwan tänä. Payga tsurin manaräcaptinshi wanusquinä. 21Tsaynaviüdawan gepan cag wauginna tänä.Paypis manarä tsurin captinshiwanusquinä. Y tsaynöpis mas gepan cagwauginna viüdawan tänä. Paypiswanusquinälla. 22Tsaynöllash llapanwaugicunapis tsay warmillawan täyänä.Peru tsurincuna manarä captinwanucuyänä. Tsä, tsaypitaga warmipiswanucunä. 23Y wanushgacunata TaytaDios cawaritsimungan junagga ¿maygancag waugipa warmintä canga,llapancunawan tashga caycaptinga?” nir.24Tsaynam Jesus nirgan: “Gamcuna

tsaynö nir Tayta Diospa palabrangellgaranganta manam tantiyayanquitsu.Tsaymi poderösu cayninwan runacunatacawaritsimunanpä cagta manamusyayanquitsu. 25Wanushgacunacawarircamurga mananam warmiwanollgu täyanganatsu, sinöga ciëluchöcaycag *angelcunanöllam cayanga.26Wanushgacuna cawariyämunanpäMoises gellganganta liyiycarpis ¿manacutantiyacuyanqui? *Abraham, Isaac, yJacob wanuyanganpitaga alli unaytamshiraca rauraycag munti rurinpitaMoisesta Tayta Dios nimurgan: ‘NogagaAbraham, Isaac y Jacobadoraycäyämangan Diosmi cä’ nir.27Tsaynö nishga captinmi musyantsicwanushgallanchö paycunata Tayta Diosmana dejaringanta. Tsayta manatantiyarmi gamcunaga pantacashgallaräcaycäyanqui”.

Tayta Diospa mandamientunmaygan cag mas cäsuypäcanganta tapuyangan

(Mateo 22.34-40; Lucas 10.25-28)28Saduceucunata tsaynö Jesus ningan

ley yachatsicog runata alläpamgustaycurgan. Tsaynam Jesusmanwitiycur tapurgan: “Taytay, Diospa

llapan mandamientunpita ¿maygancagtatä mas cäsushwan?” nir.29Tsaynam Jesus nirgan: “Mas cäsuypä

cag mandamientunga caynömi nican:‘Israel runacuna, wiyacuyay.Diosniquicunaga jucllayllam. PaygaSeñorniquicunam. 30Diosta cäsurnincawayay llapan shonguyquiwan, llapanyarpayniquiwan, llapan callpayquiwan’.31Gepan cag mandamientunpistsaynömanpallam: ‘Runa mayiquitaquiquiquitanö cuyanqui’ nin. Tsay ishcanmandamientucunam mas cäsuypäga” nir.32Tsaynö Jesus niptinnam tsay ley

yachatsicog runa nirgan: “Allim tsayllapan ningayqui, taytay. Gamningayquinöllam Diosnintsicga jucllaylla.Manam juc Diosga cannatsu. 33Llapanshonguntsicwan, yarpaynintsicwan,callpantsicwan Tayta Diosta cäsurnin yruna mayintsictapis quiquintsictanöcuyarninga allitam ruraycantsic.Rasunpapis tsaynö cawangantsicmi masgavälin leynintsic ningannö ashmacunatatempluman apar *altarchö Tayta Diostaadorar rupatsingantsicpitapis” nir.34Tsaynö alli yarpayninwan ley

yachatsicog runa niptinnam Jesusnirgan: “Gamga Tayta Diospañöpanman chänayquipä cagtatantiyaycanquinam” nir.Tsaynö Jesus niptin mananam pipis ni

imata tapupayta puëdiyargannatsu.

Salvacog shamogDiosnintsic cangan

(Mateo 22.41-46; Lucas 20.41-44)35Tsaypita templuchö

yachatsicuycarnam Jesus nirgan: “Unayrey David castapita carpis salvacoggamanam runallatsu. Payga Diosmi. Tsaynöcaycaptinga ¿imanirtä leyyachatsicogcuna niyan runalla canganta?36Espiritu Santo tantiyatsiptinmi quiquinDavidpis caynö nir gellganä:

12

Page 106: Quechua  conchucos- south bible - new testament

106

‘Salvacogga mandacog reynïmi.Paytam Tayta Dios ninga:

“Jamacamuy cay derëcha caglädüman llapan chiquishogni-quicunata munayniquichöcatsinayquipä” nir’.

37‘Salvacogga mandacog reynïmi’ nirDavid nicaptinga, salvacog shamogga¿imanöpatä runalla canman?”Tsaynö Jesus yachatsicuptin atscag

runacunam wiyayargan.

Ley yachatsicogcunanö manacayänanpä Jesus yätsingan

(Mateo 23.1-36; Lucas 20.45-47)38Nircur tsaynö yachatsicurninmi Jesus

nirgan: “Pagtatä ley yachatsicogcunamunaynincunata rurar cawacuyangannöpaycunata cäsur cawaycäyanquiman.Paycunaga chaqui puntanyag röpancunajatipäcushga cällicunachöpis puriyan,runacuna ‘Tayta Dios munangannömipaycunaga cawayan’ niyänantamunallarmi. 39Paycunaga goricäcuyänanwayicunachöpis mas allin cagjamacuyänancunachöran jamasquiyan.Micupacuypä invitashga carpis mas allincag jamacunacunataran ashiyan. 40Tsaynöalli tucuycarmi viüdacunapatagaimaycancunatapis sacyapar ushayan.Nircur tsaycunata rurarirga runacunamana tantiyayänanpämi mana imarurashganö unayrä Tayta Diosmanpismañacur mayaräyan. Tsaynöcayanganpitam paycunataga Tayta Diosmana cuyapaypa castiganga”.

Pobri viüdapa ofrendan TaytaDiospä alläpa väleg cangan

(Lucas 21.1-4)41Tsaypita templuchö Jesus

jamaycarnam ricargan ofrendatawiñacuyänan cäjaman runacuna gellëtawiñaycäyagta. Tsaychömi capogyog

runacuna lasag gellëta wiñaycäyargan.42Tsaymanmi juc wactsa viüdapischaycur ishcay ichishag pöcu valoryoggellëllata wiñargan.43Tsayta ricaycurnam discïpuluncunata

gayasquir Jesus nirgan: “Allau, cay pobriviüdapa ofrendanga mas valoryogmicashga Tayta Diospäga. 44Waquincagcunaga capuyanganpita putsogllantamgaraycuyashga. Cay wactsa warmegatsayllana cawacunanpä caycaptinpiscapungan cagtam wiñaparcushga” nir.

Templu juchutsishga cananpä cagtaJesus willacungan

(Mateo 24.1,2; Lucas 21.5,6)

13 1Tsaynam templupita Jesusyarguycaptinna juc discïpulun

nirgan: “¡Caytsican templu imaläyashumag rumicunawan pergashgam, autaytay!” nir.2Tsaynö niptinnam Jesus nirgan:

“Ricaycangantsic caytsican templujuchungam. Manam ni juc rumipispergaraycar quëdangatsu. Chipyaypajuchurmi ushacanga” nir.

Cay patsa manarä ushaptinimacunarä päsananpä cagta

Jesus willacungan(Mateo 24.3-14; Lucas 21.7-19)

3Tsaycunata nisquirnam Jesusaywargan discïpuluncunawan templupawac-tsimpan Olivos jircanman. TsaychöJesus jamacuriptinnam discïpuluncunaPedro, Santiago, Juan, y Andrestapuyargan caynö: 4“Taytay, ¿imaytäningayquinö templuta juchutsiyanga?¿Imanöpatä musyayäshä tsaycunaruracar gallaycunanpä cagta?” nirnin.5Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan:

“Pagtatä pipis llullapar llutancunatacriyiycätsiyäshunquiman. 6Atscagminogapa jutïchö llullacogcunachäyämunga: ‘Nogaga salvacog Cristum

12 13

Page 107: Quechua  conchucos- south bible - new testament

107

cä’ nir. Tsaynö nirninmi atsca runacunatacriyitsiyanga. 7Maytsaychöpis ‘Gyërramcaycan’ nirnin runacuna parlayaptinpisama mantsacäyanquitsu. Rasunpapispuntataga tsaycunarämi päsanga.Tsaycuna päsaptinpis cay patsa ushacarmanam gallangarätsu”.8“Juc nacion runacunam pelyanga

jucag nacionwan, juc marcam jucagmarcawan. Maytsaychöpis terremötucaptin patsam alläpa cuyunga. Mallagaywatacunam canga. Tsaynö captinpistsayga wagacuypa gallaycunanllarämicanga”.9“Gamcuna alcäbu cacuyanqui.

Runacunam autoridäcunamanapatsiyäshunqui. Goricäcuyänanwayicunachömi astayäshunqui. Puëdegautoridäcunapa, mandacog reycunapañöpancunamanmi chätsiyäshunquinogapa willacuynïtawillacuyangayquipita. Tsaychömipaycunatapis gamcuna yachatsingäcunatawillacuyanqui. 10Cay patsa manaräushacaptinmi maytsay nacioncunamanTayta Diospa alli willacuyningawillacushga canga. 11Gamcunaga amayarpachacuyanquitsu prësuautoridäcunaman apayäshuptiqui imataparlayänayquipäpis. Parlayangayqui öramEspiritu Santo tantiyatsiyäshunqui imanöniyänayquipä cagtapis”.12“Tsay witsancunaga mana criyicog

wauginmi criyicog waugintaautoridäcunaman entregaycungawanutsiyänanpä. Tsaynömi taytancunatsurincunata entregayangawanutsiyänanpä. Tsurincunapispapänincunata chiquiparninmiwanutsiyanga. 13Nogamancriyicayämungayquipitam pipis maypischiquiyäshunqui. Tsaynö imaycañacaycunata päsarpis mana ajayaypacriyicamog cagmi Tayta Diospañöpanman chäyanga”.

Feyupa ñacaycuna cananpäJesus willacungan

(Mateo 24.15-28; Lucas 21.20-24)14“Tayta Diosta adoracuyänan

templuman Satanaspa cachan runayaycuycur Diosnintsicta ajätsirimaycatapis ruragta ricarnin llapayquicriyicogcuna Judea jircacunapa geshpiraywacuyanqui. (Señornintsic cay ningantaliyeg cagga yarpasquir tantiyacuyanqui.)15Tsay junagga wayichö caycagcuna, amaimayquicunamanpis jipegyaycuyanquinatsu. 16Chacracunachöcaycagcuna, ama trocanayquicunamanjipegllapis wayiquicunamancutiyanquitsu. 17Tsayläya ñacayjunagcunachö, allau geshyag warmicuna yllulluncuna chuchuycag warmicuna.18Tsay ñacay junagcuna tamya tiempuchömana cananpä Tayta Diosman llapayquimañacuyanqui. 19Tsay junagcunaga imaynuncapis mana ñacayanganmanmirunacuna pasaypa mantsaripä ñacayanga.Cay patsata Tayta Dios camanganjunagpitapis runacuna manam tsaynögañacayashgatsu. Y mananam ni imayñacayanganapistsu. 20Tsay ñacaycunataTayta Dios mana päratsiptinga llapanrunacunam chipyaypa ushacäyanman.Tsayläya ñacaychö gloriaman aywagpäcagcunata Tayta Dios cuyaparninnam tsayñacayta päraratsingarä”.21“Tsaynö captin pipis ‘Cay runam

salvadorga’ o ‘Washachömi caycansalvamagnintsic runaga’ niyäshuptiquiama ichicllapis criyiyanquitsu.22Atscagmi criyitsicogcuna niyanga:‘Tayta Dios cachamangan salvacogmi cä’o ‘Diospa willacognin profëtam cä’ nirnin.Tsaynö nirmi imayca milagrucunatapisrurayanga runacuna paycunamancriyicurcuyänanpä. Tsaynö imaycanöcriyitsirmi Tayta Diosman criyicogcunatawaquintaga engañayangarä. 23Tsaycuna

13

Page 108: Quechua  conchucos- south bible - new testament

108

päsananpä cagta musyaycarnagagamcuna alcäbu cacuyanqui”.

Jesus ciëlupita cay patsamancuticamunanpä cagta willacungan

(Mateo 24.29-31; Lucas 21.25-28)24“Tsayläya ñacacuycuna

päsasquiptinga mananam rupaypis niquillapis atsicyanganatsu.25Estrëllacunapis ciëlupitashushuyämungam y ciëlupis sicsicyangam.26Tsaypitanam noga ciëlupita pucutayjananchö pasaypa chipipirrä shamuycagtarunacuna ricayämanga. 27Nircurmipuëdeg angelnïcunata cachashä maytsaycay mundu entërupita acrashga cagrunacunata cuchu cuchupitagoriyämunanpä”.

Hïgus jachaman iwalatsir imaycutimunanpä cagtapis Jesus

tantiyatsingan(Mateo 24.32-35; Lucas 21.29-33)

28“Cay hïgusman iwalatsir ningäcunatayarparäyanqui. Musyayanquim tamyatiempu gallaycuptin hïgus jachapa yurantsegllimunanpäna cagta. 29Tsaynömi cayñacaycuna gallaptin gamcunapistantiyayänayquina cutimunäpä cercanacanganta. 30Cay ningäcuna gallaptin tsaytiempu runacuna manarä wanuyaptinmillapanpis cumplinga. 31Ciëlu y cay patsaushacäcuptinpis noga ningäcunagallapanmi ruracanga”.

Jesus imay öra cutimunanpä cagtamana pipis musyangan

(Mateo 24.36-44)32“Fisyu nal imay junag imay öra

cananpä cagtaga manam musyayantsuciëluchö caycag puëdeg angelcunapis ninogapis. Tsaytaga musyaycan papänïTayta Diosllam. 33Tsaynö caycaptingagamcuna imaypis Tayta Diosmanmañacullar caycäyanqui”.

34“Nogapa cutimuynëga canga jucwayiyog runa caru marcata aywacurcutingannömi. Tsay runa sirvegnincunatajuc juc aruynincuna goycur y täpacogtapispatsätsipacuycur aywacurnin ¿imayräwayinman cutinman, 35patsa tsacaytsurä opullan pagastsurä o gällu cantay öratsurä opatsa warayrätsurä? Sirvegnincuna imayöra chänanpä cagta mana musyaycarningaimaypis wiyag wiyagchir caycäyanman.Tsaynö nogapa cutimuynï imay cananpäcagtapis mana musyaycarga gamcunapiswiya-wiyalla caycäyanqui. 36Manayarpashgata cutimur pagtatä tariycämanTayta Diosman mana yarpagta.37Gamcunata ningänöllam llapantapiswillä: Imaypis Tayta Diosman mañacurlistulla caycäyanqui cutimunäta shuyacur”.

Jesusta wanutsiyänanpäautoridäcuna willanacuyangan

(Mateo 26.1-5; Lucas 22.1,2;Juan 11.45-53)

14 1*Pascua esta semänachölevadüraynag tantata

micuyänanpä ishcay junagllanamfaltaycargan. Tsay estachö Jesustayachay shimincunawan tsarisquirwanutsiyänanpämi willanacuyargansacerdöticunapa mandagnincuna y leyyachatsicogcuna. 2Tsaynö willanacurpiswaquincunaga niyargan: “Fiestawitsanga amarä imatapis rurashuntsu.Tsaychö tsaripacushgaga runacunajanantsicmanmi shayämunga” nir.

Jesuspa umanman perjümitawarmi wiñapangan

(Mateo 26.6-13; Juan 12.1-8)3Tsay junag Jesusga Betania

marcachömi “Leprösu” niyanganSimonpa wayinchö caycargan. Tsaychömerendaycäyaptinnam juc warmichargan pasca rumipita frascuchöalläpa chaniyog mucuchag perjümin

13 14

Page 109: Quechua  conchucos- south bible - new testament

109

aptashga. Tsay perjümega cargan“nardu” ningan jachapitam. Tsaynamwarmi frascupa shiminta paquisquirJesuspa umanman tsay perjümitawiñapargan.4Tsaynam tsaychö juc ishcay

runacuna tsayta ricarnin ajar niyargan:“¿Imapärä tsayläya chaniyog perjümitacay warmi lluta jichan? 5Tsayperjümipa chaninga runapa juc watajornalninnöchäpis. ¿Tsaytaga manatsuräranticushwan cargan faltapacogcunatayanapanapä?” nirnin.6Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan:

“Ama payta ajäpäyaytsu. Nogapägaalläpa allitam rurashga.7Faltapacogcunataga munayangayquiöracuna yanapayanquiran. Perunogataga mananamricayämanquinatsu. 8Cay warmegamaypita shamungätapis musyarmitsayläya chaniyog perjümitawiñapämashga. Pay tsaynöruramanganwanmi pampayämänanpälistuna caycä. 9Maychö tsaychöpis alliwillacuynïta willacogcunaparlayangam cay warmi nogapä allitarurar umäman perjümitawiñapämangantaga”.

Puëdeg autoridäcunaman Jesustaranticunanpä Judas Iscariote

conträtuta rurangan(Mateo 26.14-16; Lucas 22.3-6)

10Tsaypitanam Jesuspa discïpulunJudas Iscariote sacerdöticunapamandagnincunaman parlag aywargancaynö nir: “Jesus quiquillan caycanganöram regitsiyäshayqui prësuapacuyänayquipä”.11Tsaynö nisquiptinnam sacerdöticuna

cushishga auniyargan gellëtapägayänanpä. Tsaypitaga Judasshuyacurnam gallaycurgan Jesusquiquillan caycangan öra regitsinanpä.

Discïpuluncunawan Pascuamerendata Jesus micungan

(Mateo 26.17-25;Lucas 22.7-14, 21-23; Juan 13.21-30)

12Levadüraynag tantata micuyänanPascua esta semäna gallaycunanjunagnam cargan. Tsay junagga watawatam Israel runacuna carnishcunatapishtar micuyag. Tsaymi Jesustapisdiscïpuluncuna tapuyargan: “Taytay,¿maychötä canan nogacuna Pascuamerendata micunantsicpäpuestucayämushä?” nir.13Tsaynam ishcay discïpuluncunata

Jesus nirgan: “Jerusalenpa aywayay.Tsayman charmi ricayanqui juc runatauylluwan yacuta apaycagta. 14Tsayrunapa gepanta aywayanqui maywayiman changanyagpis. Tsay runayaycuringan wayipa duëñunta niyanqui:‘Señor Jesusmi tapucun: ¿Maygancuartuyquichötäshi discïpuluncunawancanan Pascua merendata micuyanga?’nir. 15Tsaynö niyaptiqui wayiyognamricatsiyäshunqui altuschö jatun cuartunogantsicpä alistashgatana. Tsaychölistacäyämunqui micunantsicpä” nirnin.16Tsaynö niyaptinnam ishcan

discïpuluncuna aywacuyarganJerusalenman. Tsayman chärirnamJesus ningannölla tariyargan llapantapisalistapacushgata. Tsaychönamdiscïpuluncuna Pascua merendatamicuyänanpä listapacuyargan.17Tsaypita patsa tsacanaycaptinnam

Jesus tsayman chargan chunca ishcaydiscïpuluncunawan. 18Tsaynam mësachömicuycäyanganta Jesus nirgan:“Gamcuna caychö nogawan micuycagpitajucniquim chiquimagnïcunapamaquinman entregayämanqui” nir.19Tsaynö niptin llapanpis

wamayacurcuyarganmi. Tsaynam jucninjucninpis niyargan: “Tsaynö captin

14

Page 110: Quechua  conchucos- south bible - new testament

110

¿nogatsurä tsayta ruraycüman, taytay?”nirnin.20Tsaynam Jesus nirgan: “Caychö

jucniqui nogawan tsay matillachötantata tullpur micuycag cagmichiquimagnïcunapa maquinmanentregamanga. 21Noga Tayta Diospitashamogtaga Diospa palabrangellgaranganchö ningannöllamrunacuna wanutsiyämanga. Peru allauranticamagnï runa, ima cuyapaypäräcanga. Pay ama mejor yurinmantsucargan” nir.

Jesus Santa Cënata rurangan(Mateo 26.26-30;Lucas 22.15-20;

1 Corintios 11.23-25)22Tsaynö nisquirnam

micuycäyaptinna tantata aptarcur JesusTayta Diosman mañacuragradesicurgan. Nircurnam tantatapaquirir discïpuluncunata macyargancaynö nir: “Cay tantata llapayquimicuyay. Cayga nogapa cuerpümi”nirnin.23Tsaynömi väsuchö vïnuta

aptarcurpis Tayta Diosman mañacuragradesicurgan. Nircurdiscïpuluncunata macyariptinllapancunam upuyargan.24Tsaynam Jesus nirgan: “Cayga

nogapa yawarnïmi. Noga yawarnïtajichar wanuptïmi Tayta Diosrunacunawan *mushog conträtutaruranga nogaman criyicamog cagcunatajutsancunapita perdonananpä.25Yapayga mananam vïnutaupushänatsu Tayta Diospa ñöpanchögamcunawan mushog vïnutaupungäyag”.26Tsaynö nisquirnam juc alabanzata

discïpuluncunawan cantacuriraywayargan Olivos jircanman.

Discïpulun Pedro ñëgananpä cagtaJesus willacungan

(Mateo 26.31-35; Lucas 22.31-34;Juan 13.36-38)

27Tsaypita Olivos jircanmanchärirnam Jesus nirgan: “Cananpagasmi llapayquicuna jagiriycamargeshpir aywacuyanqui. Tayta Diospapalabran gellgaranganchömi nin:

‘Üsha mitsicogtawanuscatsiyaptinmi

üshancuna wacpa caypa mashtacaraywacuyanga’ nir.

28Tsay cuentanömi nogatawanuscatsiyämaptin gamcuna wacpacaypa aywacuyanqui. Peru Tayta Dioscawaratsimaptinga Galileamanpuntayquicunatam aywashä tsaychötincunantsicpä” nir.29Tsaynö Jesus niptinnam Pedro

nirgan: “Waquincuna jagiriycuyäshuraywacuyaptinpis nogaga manamdejashayquitsu, taytay” nir.30Tsaynam Jesus nirgan: “Pedro,

canan pagasmi nogapä tapuyäshuptiquiquimsa cuti ‘Manam regïtsu’ nirñëgamanqui gällu manarä ishcay cuticantaptin”.31Tsaynö niptinnam Pedro nirgan:

“Ishcantsicta wanutsimänantsiccaptinpis ¡manam ñëgashayquitsu,taytay!” nir.Pedro ningannöllam waquin cag

discïpuluncunapis niyargan.

Getsemani huertachö TaytaDiosman Jesus mañacungan

(Mateo 26.36-46; Lucas 22.39-46)32Tsaypitanam Getsemani huertaman

aywayargan. Tsaychönamdiscïpuluncunata Jesus nirgan:“Gamcunaga cayllachö jamaräcuycäyay.

14

Page 111: Quechua  conchucos- south bible - new testament

111

Nogana mas washaläman aywasquirTayta Diosman mañacaramushä” nir.33Tsaynö nisquirnam

discïpuluncunata Pedruta, Santiaguta, yJuanta mas washaläman ricogpushargan. Tsaychönam pasaypallaquinar paycunata nirgan: 34“Pasaypatullücuna gotucarmi wanunayparällaquicuy chaycamun. GamcunapisTayta Diosman mañacur cayllachöshuyaycäyämay”.35Tsaynö nisquirnam mas

washaläman aywargan. Tsaychönamgonguricuycur umpuycur TaytaDiosman mañacurgan tsay alläpañacayta mana sufrinanpä. 36Tsaychömañacurmi nirgan: “Papällay, gampägamanam imapis ajatsu. Cay ñacanäpäcagpita munarninga jipiycamay. Peruitsanga ama noga munangänögacatsuntsu. Gam munangayquinöllacaycutsun” nir.37Tsaynö mañacunganpita cutirnam

quimsan discïpuluncuna punucashgacaycagta tarir Pedruta nirgan: “Simon,¿punuycanquicu? ¿Gamcunaga manacuni juc örallapis Tayta Diosmanmañacuyta puëdiycuyarguyqui?38Ricchar Tayta Diosman mañacuyaySatanas jutsaman manaishquitsiyäshunayquipä. Tayta Diosmanmana mañacurga ningäcunata manacäsumarmi jagiriycayämanqui”.39Tsaypita yapay Jesus cutirpis

puntata mañacungannöllammañacurgan. 40Y discïpuluncunamancutiycurnin yapaypis tarirgan pasaypapunuycäyagllatam. DiscïpuluncunagaJesusta ricaycur manam imaniytapispuëdiyargantsu pengacurnin.41Tsaynam Jesus yapay Tayta

Diosman mañacog aywargan. Tsaypitadiscïpuluncunaman cutiycurnam nirgan:“¿Jinallacu punucuyanqui? Cananga örächämushganam noga Tayta Diospita

shamogta jutsasapacunapa maquinmanentregayämänanpä. 42¡Sharcuyayna!Nogata ranticamag runagayaycaycämunnam runancunapushashga” nir.

Jesusta prësu apayangan(Mateo 26.47-56; Lucas 22.47-53;

Juan 18.3-12)43Tsaynö Jesus nicaptinnam

discïpulun Judas Iscariote chargan,espädancunawan tucruncunawan atscarunancuna pushashga. Tsayrunacunataga cachayargansacerdöticunapa mandagnincuna, leyyachatsicogcuna, y waquinautoridäcunam.44Tsayman chaycur Jesusta

regiyänanpämi Judas caynö niryachatsirgan: “Nogam saludagninpuntashä. Tsay mutsar saludangä cagmicanga prësuyänayquipä” nir. 45Tsayningannömi Jesuspa ñöpanman Judaswitiycur “Señorllä” nir cäranchömutsaycurgan. 46Tsaynam Jesusta tsarirprësuyargan. 47Tsaynö tsaripacuyaptinjuc discïpulunnam ichic espädantajipisquir sacerdöticunapamandacogninpa sirvegninman aywarrinrinta jipicagpä walluscapurgan.48Tsaypita prësu apacuyaptinnam

Jesus nirgan: “Gamcunaga ¿imanirtäespädayquicunawan tucruyquicunawanshayämunqui imayca ladrontanöpisprësuyämänayquipä? 49Runacunatayachatsirnin goyay goyaypis templuchöcargächä. Tsaychöga ¿imanirtä prësutsariyämargayquitsu? Cananga TaytaDiospa palabran gellgaranganchöningannöllam prësu apayämanqui”.50Tsaynö nicaptinllanam Jesusta

jagiriycur llapan discïpuluncunaaywacuyargan. 51,52Peru juc jövingaJesusta gatirganmi tsacaypawancurangan röpanllawan. Jinata

14

Page 112: Quechua  conchucos- south bible - new testament

112

runacuna tsariyaptinnam tsay jövingawancuranganpita ullusquir jinayllageshpir aywacurgan.

Autoridäcunapa ñöpanmanJesusta chätsiyangan

(Mateo 26.57-68; Lucas 22.54,55,63-71;Juan 18.13,14,19-24)

53Tsaypitanam Jesusta chätsiyargansacerdöticunapa mandacognin cagpawayinman. Tsaymannam goricäyargansacerdöticunapa mandagnincuna, leyyachatsicogcuna, y waquin autoridäcuna.54Pedroga Jesuspa caru gepallantamaywargan tsay wayi puncunyag. Tsaychöwardiyacunawanmi payga jamaycurninachö mashacuycargan.55Tsaychö Jesusta wanutsiyta

munarninmi sacerdöticuna y waquinautoridäcuna ashiyargan runacunataJesusta contrar parlayänanpä. Perumanam tariyargantsu ima mana alliruraynintapis. 56Jesuspä manacagtarunacuna parlarninpis jucläya jucläyataparlarmi quiquincuna puraticrapunacuyargan.57Waquincunaga llullacurmi Jesusta

contrar niyargan: 58“Nogacunam cayruna Dios tucur parlagta wiyayargö:‘Cay runa rurangan templuta nogajuchuscatsirmi quimsa junagllatasharcatsishä. Y noga rurangä templogamanam runa rurangannötsu canga’negta”. 59Tsaynö manacagcunata nirpismanam waquincuna parlayangannötsuniyargan.60Tsaynam sacerdöticunapa

mandacognin cag llapancunapachöpincunapita sharcurcur Jesustatapurgan: “¿Manacu imatapis ninquitsaynö contrayqui parlayaptin?¿Imaninquitä?” nir.

61Tsaynö niptinpis Jesus manaimatapis contestayllapam upällallacacurgan.

Tsaynam tsay sacerdöti yapaytapurgan: “¿Gamcu Tayta Dioscachamungan salvacog canqui?¿Gamchi Diospa tsurin canqui?” nir.

62Tsaynam itsanga Jesus nirgan:“Aumi, tsaynömi cä. Nogata gamcunaricayämanqui Tayta Diospa derëcha caglädunchö caycagtam y pucutay janantaciëlupita shamuycagtam”.63Tsaynö niptinnam sacerdöticunapa

mandacognin pasaypa ajarninröpantapis rachisquirrä nirgan: “Cayruna tsaynö nicaptinga ¿imapänatätestïgucunatapis miñishtintsic?64Gamcuna wiyayarguyquim cay runaDios tucurnin tsaynö negta. Cananga¿imaniyanquitä? ¿Wanutsishuncu oamacu?” nir.Tsaynam llapan runacuna juc shimilla

niyargan: “¡Cay runaga Diostucunganpita wanutsun!” nir.65Tsaypitanam runacuna

togapäyargan. Nircurmi ñawintatsaparcur magar niyargan: “Dioscaycarga mä, pï magashungayquitapisniyämay” nir.Y tsaynömi wardiyacunapis Jesusta

cäranchö lagyar ushayargan.

Jesusta mana regeg tucurPedro ñëgangan

(Mateo 26.69-75; Lucas 22.56-62;Juan 18.15-18, 25-27)

66Pedroga ruri wayi puncunchömicaycargan. Tsaymanmi charganmandacog sacerdötipa sirvegnin warmi.67Paymi Pedruta ninachö mashacuycagtaricaycur nirgan: “Gampis tagay Nazaretruna Jesuswan puregmi canqui, ¿au?”68Tsaynö niptinnam Pedro nirgan:

“Tagay runataga manam noga regïtsu.¿Imatarä nicamanquipis?” Tsaynönisquirnam wagta puncumanyargusquirgan. Tsaychö caycaptinnamgällu cantasquirgan.

14

Page 113: Quechua  conchucos- south bible - new testament

113

o 15.1 Roma emperador maytsay nacioncunata mandunchö catsirmi Pilatutapis Israelmanmandacog cananpä cachargan. Tsaymi Pilatumanrä Jesusta apayargan.

69Tsaypita puncuchö Pedro shaycagtatsay warmi ricaycurnam waquincunatanirgan: “Tagay runaga Jesuswanpuregmi”.70Tsaynö niptin Pedroga yapaymi

Jesuspä “Noga manam regïtsu” nirgan.Tsaypita rätun niragtanam tsaychö

shaycag runacuna Pedruta niyargan:“Gamga rasunpaypa Jesuswan puregGalilea runam canqui. Tsayrunacunanömi canquipis” nir.71Tsaynam Pedro jurar nirgan: “Tagay

runata nogallä manam regicütsu. Payga¿may runarä cacunpis?” nir.

72Tsaynö nisquillaptinnam yapaygällu cantasquirgan. Tsaynam Pedroyarpasquirgan Jesus caynö ninganta:“Gällu manarä ishcay cuti cantaptinmiquimsa cuti gam nogapä ‘Manamregïtsu’ nimanqui” nir. Tsay ningantayarpasquirmi itsanga Pedro pasaypallaquicur wagargan.

Pilatuman Jesusta prësu apayangan(Mateo 27.1,2; Lucas 23.1-5;

Juan 18.28-38)

15 1Tsaypita patsa waraycaptinnamsacerdöticunapa mandagnincuna,

ley yachatsicogcuna, y waquinautoridäcuna, llapan puëdegcunagoricasquir willanacuyargan Jesustawanutsiyänanpä. Tsaynöwillanacurirnam Jesusta maquinpitawatarcur mandacog *Pilatumanapayargan.o2Tsaychö Pilatunam Jesusta tapurgan:

“¿Gamcu Israel runacunapa mandagninrey canqui?” nir.Jesusnam nirgan: “Aumi, gam

ningayquinömi cä”.3Tsaynö niycuptin sacerdöticunapa

mandagnincunaga leynincunapa

contran cangantam niyargan. 4Pilatogayapaymi tapurgan: “¿Manacu imatapisninqui imaycata contrayqui niyaptin?”nir.5Tsaychö Jesus imatapis mana

parlacuptinnam Pilatoga pasaypayarpachacurgan.

Jesusta wanutsiyänanpäPilato dejaycungan

(Mateo 27.15-26; Lucas 23.13-25;Juan 18.39–19.16)

6Pilatoga yachacashganam wata wata*Pascua esta semänachö runacunamañayangantaga juc prësuta cachag.7Jesusta prësuyänan witsanmi Barrabasjutiyog runa cumpinchincunawancarcelaraycäyargan. Paycunaga Romanacionpa contran carmiwanutsipacushga cayargan. 8Pilatocagman atscag runacuna goricascärirmimañayargan üsuncunaman juc prësutacachaycunanpä.9Tsaynam Pilato tapurgan:

“Israelcuna, ¿reyniquicuna Jesustacucachaycunäta munayanqui?” nir.10Pilato tsaynöga nirgan

sacerdöticunapa mandagnincunaJesusta chiquipar apayangantamusyarmi. 11Tsay sacerdöticunapamandagnincuna runacunatayachatsiyashgana cayaptinnamllapancuna juc shimilla gayararniyargan: “Ama Jesustaga cachaytsu.Barrabasta cachaycunayquitammunayäga” nirnin.12Tsaynö niyaptinnam Pilato nirgan:

“Cay reyniquicunataga ¿imatatärurashä?”13Niptin runacunanam gayarar

niyargan: “¡Payga *cruzchö wanutsun!”nir.

14 15

Page 114: Quechua  conchucos- south bible - new testament

114

14Tsaynam Pilato nirgan:“Wanunanpäga ¿ima mana allitatärurashga?”Tsaynö niptin llapan runacunam

masrä gayarar niyargan: “¡Cruzchöwanutsun!” nir.15Tsaynam Israel runacunawan Pilato

allichö cayta munarnin Barrabastacachasquirgan. Jesustanam alli cösaastascatsirnin, Roma soldäducunatacachapaycurgan cruzman clavarwanutsicuyänanpä.

Soldäducuna Jesustaburlacuyangan

(Mateo 27.27-31; Juan 19.2,3)16Tsaypitanam Jesusta Roma

soldäducuna apayargan cuartelpuncuman. Nircurnam tsayman llapansoldäducunata gayatsiyargan.17Tsaychönam Jesusta burlacur reypapuca mantuntanö agshutsiyargan ycashapita corönata umanmanchurapäyargan. 18Nircurnam Jesustaniyargan: “¡Vïva Israel runacunapareynin!” nir.19Tsaynö nirmi tucruwan umanchö

wiruyargan y togapäyargan. Ñöpanmangonguricuycurmi adorag tucurninburlacuyargan. 20Tsaynö pasaypamunayanganta rurasquirmi tsaymantuta llogtiscatsir quiquinparöpantana jatipäyargan. Nircurmiapayargan cruzchö wanutsiyänanpä.

Jesusta cruzchö clavayangan(Mateo 27.32-44; Lucas 23.36-43;

Juan 19.17-27)21Tsaynö Jesusta cruzchö clavag

apaycarnam tincuyargan juc runa Simonjutiyog chacranpita aywacuycagwan.Tsaynam payta obligar niyargan Jesusapaycangan cruzta apananpä. Tsayrunaga caru Cirene marcapitam cargan,Alejandrupa y Rufupa papänin.

22Tsaypitanam “Golgota” ninganmannaJesusta chäratsiyargan. (Golgotaninanga “calavëra sitiu” ninanmi.)23Tsaychönam vïnuman usuncätsicogjampi “*mirra” ninganta wiñarcurJesusta goyargan upunanpä. Peru paygamanam upuyta munargantsu.24Tsaypita cruzman Jesusta

clavapacusquirnam röpantasoldäducuna sortiyayargan mayganpisgänag cag apacunanpä.25Jesusta cruzman clavayanganga

macyarcuy öranömi cargan. 26Imapitawanutsiyanganta runacunamusyayänanpämi juc letrëruta cruzpapuntanman clavayargan caynögellgarcur: “CAYGA ISRAELRUNACUNAPA REYNINMI” nir. 27YJesuspa lädunmannam ishcagladroncunata cruzman clavayargan,jucta derëcha cag lädunman y juctanaitsognin cag läduman. 28[Tsaynöruracanganwanmi cumplirgan Diospapalabran caynö gellgarangan:“Jutsasapacunawan iwalatsishgamcanga salvacogga” nir.]29Tsay Golgotapa runacuna päsarmi

cruzchö Jesus clavaraycagta ricarninasipar niyargan: “Gamga ‘Templutajuchuscatsir quimsa junagllatamsharcatsishä’ nirgayquichä. 30Tsaynöpuëdeg caycarninga, mä manawanunayquipä cruzpita yarparamuyari” nirnin.31Tsaynö burlacurninmi

sacerdöticunapa mandagnincunapis leyyachatsicogcunapis quiquincuna puraninacuyargan: “Juccunata salvananpäcagtaga nirganchä. Canan quiquinga¿imanirtä salvacuyta puëdintsu?32Mandamagnintsic ciëlupita runacarninga, mä tsay cruzpitayarparamutsun. ¡Tsayta ricarningacriyishwanmi rasunpa Dioscachamunganta!” nir.

15

Page 115: Quechua  conchucos- south bible - new testament

115

p 15.34 Arameu idiömachö Jesus parlarmi nirgan: “Eloi, Eloi ¿lema sabactani?” nir. Tsayninanga “Tayta Diosllä, Tayta Diosllä, ¿imanirtä nogata dejariycamarguyqui?” ninanmi.q 15.38 Tsay templu rurinchö alli awashga jatun cortïnapä musyanayquipä liyinquiExodo 26.31-33; Hebreos 9.1-10; 10.19,20.

Tsaynöllam läduncunachöclavaraycag ladroncunapis Jesustaburlacuyargan.

Jesus wanungan(Mateo 27.45-56; Lucas 23.44-49;

Juan 19.28-30)33Tsaypitaga pullan junagpitam

quimsa öra patsa tsacasquirgan. 34Tsayöram Jesus fuertipa gayarar nirgan:“Tayta Diosllä, Tayta Diosllä, ¿imanirtänogata dejariycamarguyqui?” nir.p35Tsaynö niptinnam tsaychö runacuna

niyargan: “¡Wiyayay! Tayta Diostagayaycan unay willacognin profëtaEliasta cachamunanpä” nir.36Tsaypita juc runanam cörrilla aywar

gerupa puntanman esöputa watarcurupucuyänan ayag vïnuman tullpurgan.Nircurnam Jesusta shiminmanchurapargan shogunanpä. Tsaynöruraptinnam waquin runacuna niyargan:“Mä, shuyäyay. Ricashun Eliasshamungacush cruzpita jipinanpä”nirnin.37Tsaypitanam Jesus fuertipa

gayarasquir wanusquirgan.38Tsay örallam templu rurinchöpis alli

awashga jatun cortïnaq urayninpaishcayman rachisquirgan. 39Jesus imanöwanunganta ricashga carninsoldäducunapa capitanninmi nirgan:“Rasunpam cay runaga Diospa tsurincashga” nir.40Tsaychö caycag juc ishcay

warmicunapis carulällapitamricaraycäyargan. Tsay warmicunagacayargan Maria Magdalena, Salome, ySantiagupa Josepa mamancuna Maria.Santiagoga cargan Josepa gepa cag

wauginmi. 41Tsay warmicunam Galileamarcacunachö Jesusta gatirarimaycancunallawanpis yanapayargan.Tsay warmicunawanmi atscawarmicunapis Jerusalenmanshayämushga cayargan Jesusta gatirnin.

Jesusta pampayangan(Mateo 27.57-61; Lucas 23.50-56;

Juan 19.38-42)42Jesus wanurgan viernis tardim.

Cada viernismi tardipaypaga Israelrunacuna säbadu jamapay junagpälistacuyag. 43Tsay junag rupayjeganaycaptinnam juc runa Arimateamarcapita Jose jutiyog valoracuycurPilatuman aywargan Jesuspa ayantapampananpä negnin. Payga autoridämayincunapita alli respitashga runamcargan. Tayta Diosman criyicog carmishuyacurganna Tayta Diosaunicungannölla salvacogtacachamunanpä cagta.44Tsaynö Jesuspa ayanta mañaptin

Pilatoga quiquillanchömiyarpachacurgan: “¿Wanushganatsuräcanman?” nirnin. Tsaynamsoldäducunapa capitanninta gayascatsirtapurgan: “¿Jesusga wanushganacu?”45Niptinnam capitanga “Wanushganam”nirgan.Tsaynam Pilato Jesuspa ayanta Jose

pampacunanpä cachaparirgan.46Tsaypitanam Jose aywarnin jatunshumag lïnu säbanasta rantisquirJesuspa ayanta cruzpita jipisquirninwancurgan. Tsaynam gagachöuchcushga *sepultüraman pampargan.Nircur sepultürapa puncuntanam jatunparara rumiwan tsapargan. 47Tsaychö

15

Page 116: Quechua  conchucos- south bible - new testament

116

Maria Magdalena y Josepa mamanMaria ricayargan mayman Jesuspaayanta pampayangantapis.

Wanunganpita Jesuscawarimungan

(Mateo 28.1-8; Lucas 24.1-12;Juan 20.1-10)

16 1Tsaypita säbadu jamapay junagpäsasquiptinnam üsuncunaman

Maria Magdalena, Salome, y Santiagupamaman Maria mucuchag perjümicunatarantiyargan Jesuspa ayantashupayänanpä. 2Tsaynö listapacusquirdomingoga patsa warasquillaptinnamtsay warmicuna aywayargan Jesuspamparanganman. 3Tsayman paycunayaycuraycarnam parlayargan: “Cananga¿pirä sepultüra puncu tsaparag rumitawititsipaycamäshun?” nirnin.4Tsaynam yaycuraycar

ricaycuyänanpäga sepultüra tsaparagrumega wititsishgana caycänä.5Sepultüra rurinman yaycusquirnamchaquinyag pasaypa yullag röpashgajövin derëcha cag läduchö jamaraycagtatariyargan. Tsayta ricaycurnam tsaywarmicuna pasaypa mantsacäcuyargan.6Tsaynam tsay jövin nirgan: “Ama

mantsacäyaytsu. Noga musyämi cruzchöwanutsiyangan Nazaret runa Jesustaashiycäyangayquita. ¡Paygacawamushganam! Manam caychönatsu.Masqui ricaycuyay churarangantapis.7Canantä gamcuna aywar llapandiscïpuluncunata Pedrutapis willayay.Paycunata ningannöllam Galileamanpuntata Jesus aywanga tsaychötincuyänayquipä” nir.8Tsaynö jövin niptin warmicunaga

mantsacaywan sicsicyarrämisepultürapita yargur aywacuyargan.Tsaynö pasaypa mantsacaywanmi näniquinran tincuyangan runacunatagamana imatapis parlapäyargantsu.

Maria MagdalenataJesus yuripangan

(Mateo 28.9,10; Juan 20.11-18)9[Jesusga cawarimurgan dominguman

warämogmi. Tsay junagga patsawärayllanam Maria Magdalenatayuripargan. Paypitam Jesus ganchis (7)supaycunata gargurgan. 10TsaynamMaria discïpuluncunaman Jesuscawamunganta willacurnin chänanpägapasaypa llaquicurnin wagaycäyargan.11Jesus cawamunganta Mariawillacuptinpis manam ichicllapiscriyiyargantsu.

Ishcay discïpuluncunataJesus yuripangan(Lucas 24.13-35)

12Tsaypita tardipaypanam ishcagdiscïpuluncuna Jerusalenpitaaywaycäyargan. Tsaynam paycunawanjuntu Jesus aywargan tsay nänipa. Tsaydiscïpuluncunaga manam regiyargantsuJesus canganta. 13Tsaypita regircurmiitsanga waquin discïpuluncunamanaywar willacuyargan. Paycunawillacuyaptinpis discïpulu mayincunagamanam criyiyargantsu.

Jesus willacuynintawillacur puriyänanpä

discïpuluncunata yätsingan(Mateo 28.16-20; Lucas 24.36-49;

Juan 20.19-23; Hechos 1.6-8)14Tsaypitanam chunca juc (11)

discïpuluncuna juc wayichömicuycäyargan. Tsayman Jesusyuripasquirnam nirgan: “Yäracuyniynagrunacuna, cawarimungäta ricamagcunawillayäshuptiquipis ¿manacu nogarasunpa cawamungäta criyicuyanqui?”nir.15Tsaynö nisquirnam discïpuluncunata

yätsir nirgan: “Maytsay marcacunapa

15 16

Page 117: Quechua  conchucos- south bible - new testament

117

r 16.9-20 Cay versïculucuna 16.9-20 manam cantsu unay mas punta cag griegu idiömachöwaquin gellgashgacunachö.

aywarnin pita maytapis willacuyanqui:‘Jutsa rurayniquicunata jagiriyaptiquegaTayta Dios perdonarmi salvayäshunqui’nir. 16Pipis criyicur bautizacurgasalvacionta taringam. Mana criyicog cagmiitsanga in ernuman aywanga. 17Llapanshonguncunawan criyicamogcunagamilagrucunatapis rurayangam. TaytaDiospa poderninwan supayyogrunacunapitam supaycunata garguyanga.Mana parlayangan idiömacunatamparlayanga. 18Wanutsicog culebracaniptinpis manam wanuyangatsu.Venënuwanpis manam imanacäyangatsu.Geshyagcunaman maquincunata churarmiallïtsiyanga” nir.

Jesus ciëluman aywacungan(Lucas 24.50-53; Hechos 1.9-11)

19Discïpuluncunata tsaynöyätsipasquiptinnam Señor JesustagaTayta Dios ciëlupa apacurgan. NircurmiTayta Dios derëcha cag lädunmanjamatsirgan. 20Tsaypitadiscïpuluncunaga maytsaypamaywayargan Jesus ningannö willacurnin.Tsaynö puriyaptin Tayta Diosyanaparganmi milagrucunatarurayänanpäpis. Tsaynö cayaptinmirunacuna Jesucristupa alli willacuyninrasunpa canganta musyayargan. Tsaynöcatsun.]r

16

Page 118: Quechua  conchucos- south bible - new testament

118

San Lucaspa willacuynin

1 1-4Noga Lucas cay libruta gellgäJesucristo cawangantam. Jesucristo

willacuyta gallaycunganpita patsamllapan rurangancunata *apostolnincunaricayargan. Tsay ricayangancunatawillacuyänanpämi Jesus yätsirganapostolnincunata. Paycunawillacuyaptinmi wiyagcunaJesucristupäga juccuna juccunapisgellgayashga. Tsaymi nogapis cösatapupacuycur mas alli cananta munarshumag yarpachacuycur cay librutagellgä gallaycunganpita patsa imanöcangantapis. Tsaynöpam gampis,respitashga Teo lo, musyanquiwillayäshungayquicuna rasun cagcanganta.

Juan Bautista yurinanpä cagtaangel willacungan

5Israel nacionchö *Herodes mandacogrey caycänan witsanmi Zacarias jutiyog

runa caycargan *sacerdöti. Paygacargan Abias jutiyog sacerdötipacastanmi. Zacariaspa warminnamcargan Isabel. Paypa taytanpissacerdötim cargan. 6Paycuna Tayta Diosmandangancunata cumplirmi imaypisallilla cawacuyag. Tsaymi pipispaycunapäga mana allitaga parlayagtsu.7Isabel gollog captin wawan manamcargantsu. Ishcanpis rucu chacwannamcayargan.8Tsaypitanam Zacariaspa y sacerdöti

mayincunapa turnun chämuptinnaJerusalenman aywayargan *templuchöTayta Diosta sirviyänanpä. 9Tsaychömiüsuncunaman sortiyayargan maygansacerdötipis templuman *inciensiugoshnitseg yaycunanpä. TsaymiZacariasta töcargan. 10Templu rurinchöZacarias inciensiuta goshnitsinganyagnamllapan runacuna Diosmanmañacuycäyargan templupa patiunchö.11Tsaychö inciensiuta

goshniycätsiptinmi *altarpa derëcha cag

SAN LUCAS

Jesucristupä gellganganLucasmi cay libruta gellgargan Jesuspa ruraynincunata y alli willacuynincunata

musyanantsicpä. Lucasga cargan mëdicum. Jesucristo cawanan witsan Lucasgamanam paywanga purirgantsu. Apostol Pablo Jesuspa alli willacuyninta willacurpuriptinmi paywan puriyargan. Tsaynam Lucas cay librutaga gellgargan Jesuspäshumag tapupacuycur. Teo lo jutiyog runam Lucastaga gastuncunapä yanapanäcay libruta gellgananpä. Y tsaynömi Lucas gellgargan “Hechos” ningan librutapis.Lucaspita masta musyanayquipä liyinqui Hechos 16.10-17; 20.5-15; 21.1-18;27.1-pita 28.16-yag; Colosenses 4.14; Filemon 24; 2 Timoteo 4.11.

Page 119: Quechua  conchucos- south bible - new testament

119

a 1.17 Jesucristo manarä shamuptin profëta Eliasta Tayta Dios cachamunanpä cagtamrunacuna shuyacuyargan (Malaquias 4.5,6). Eliaspita masta musyanayquipä liyinqui1 Reyes capïtulu 17-pita 19-yag y 2 Reyes 2.1-18.

lädunchö Tayta Dios cachamungan juc*angel Zacariasta yuripasquirgan.12Tsaymi tsay angelta ricaycur Zacariasfeyupa mantsacargan. 13Tsaynam angelcaynö nirgan: “Zacarias, amamantsacaytsu. Tayta Diosmiwiyashurguyqui rugacungayquita.Warmiqui Isabelmi geshyacunga ollguwamrata. Paypa jutinmi canga Juan.14Tsuriqui yuriycuptinmi pasaypacushicunqui. Gamcushicungayquinöllam llapanrunacunapis cushicuyanga. 15Tayta Diosmunangantam tsuriqui ruranga. Manamvïnuta ni ima shincatsicogcunatapisupungatsu”.“Manarä yuricurmi *Espiritu Santuta

chasquinga Diospa willacuynintawillacunanpä. 16Tsaynö willacuptin*Israel runacuna atscagmi jutsancunatajagirir Tayta Dios munangannönacawayanga. 17Tayta Diospamunayninwan unay *profëta Eliaswillacungannömi paypis willacunga.a Yrunacunatam yätsinga wayincunachöpiscuyanacur cawayänanpä. Manacäsucogcunatapis willangam allicawaymanna ticrayänanpä Tayta Diosmunangannö. Tsaynöpam runacunatamusyatsinga salvacog shamogtachasquicuyänanpä”.18Angel tsaynö niptinnam Zacarias

tapurgan: “¿Imanöpatä musyäman caynimangayquicuna rasunpa canganta?Nogaga rucunam cä. Warmïpischacwannam. Tsaynö caycaptinga¿imanöpanatä tsurï canman?” nir.19Niptinnam angel nirgan: “Tayta

Diospa willacognin angel Gabrielmi cä.Paymi cachamashga cay alli willacuytagamta willanäpä. 20Cay

willaycangäcunaga llapanmi cumplinga.Ningäcunata manacriyimangayquipitam cananga manaparlanquirätsu tsuriqui yuringanyag”nir.21Templupa patiunchö shuyaraycag

runacunanam jucnin jucninpis niyargan:“¿Imanirtä cay örayag Zacariasyargamuntsu?” nirnin.22Tsaypitanam templupita

yargaraycämur shimin watpashgacaptin sëñasllapana tantiyatsirganshuyaragnin runacunata. Tsaynamitsanga tantiyasquiyargan templururinchö imapis yuripanganta.23Tsaypita juc semäna templuchö

ruraynincunata ushapacusquirnamwayinpana Zacariasga cuticurgan.24Warmin Isabelnam geshyag ricacurnapitsga quillantin wayillanchö cacurgan.25Tsaymi cushicurnin nirgan: “TaytaDiosmi nogata cuyapämashga.Cananpitaga runacuna mananamparlayämanganatsu: ‘Mana wachacoggollog warmim payga’ nirnin”.

Jesus yurinanpä cagta angelwillacungan

26,27Isabel geshyag ricacunganpitajogta quillatanam Tayta Dioscachamurgan angel Gabrielta virgenMariaman. Tsay jipashga Galileaprovincia Nazaret marcachömi tärargan.Mariaga aunishganam caycargan unayrey *Davidpa castan Josewancasarayänanpä. 28Tsayman chaycurmiangel nirgan: “¡Cushicuy, Maria! TaytaDiospa cuyayninmi canqui”.29Tsaynö niptinmi Maria

mantsacashga yarpachacurgan:“¿Imanirtä tsaynö niman?” nir.

1

Page 120: Quechua  conchucos- south bible - new testament

120

30Tsaynam angel nirgan: “Maria, amamantsariytsu. Tayta Diosmi gamtacuyashunqui. 31Cananpitaga geshyagmiricacunqui. Wawayquim yuringa ollgu.Paypa jutinmi canga Jesus. 32Poderösucaptinmi runacuna ‘Diospa tsurinmi’niyanga. Paytam Tayta Dios churangaimaycawan munayyog cananpä, unaycastan rey Davidtanö. 33Paypamunayninchömi gamcuna imayyagpiscayanqui. Pay munayyog cangangaimayyagpis manam ushacangatsu”.34Tsaynö angel niptinnam Maria

tapurgan: “Runawan manarä juntacarga¿imanöpatä geshyag ricacüman?”

35Niptinmi angel nirgan: “EspirituSanto gamman shamuptinmi TaytaDiospa poderninwan geshyagricacunqui. Tsaymi wawayqui ‘Diospatsurin’ gayashga canga. 36Tsaynömicastayqui Isabelpis chacwanna caycargeshyacunga. Paytaga runacuna ‘Gollogwarmim’ niyashgam. Cay quillawangajogta quillanam geshyag ricacungan.37Tayta Diospäga manam imapis ajatsu”nir.38Tsaynam Maria nirgan: “Nogalläga

Dioslläpa munayninchömi callä. Paymunangannö callätsun”.Tsaynö nisquiptinnam angel

illacasquirgan.

Isabelta Maria watucangan39Angel yuripanganpita

waraynincunanam Maria alistacuraywargan Isabelman watucagnin.Zacariaswan Isabelga täräyargan Judeaprovinciapa jircan ricoglla marcachömi.40Tsaynam wayincunaman chaycurMaria saludargan Isabelta.41,42Saludariptinmi Isabelpa pachanchöwamra cuyurirgan. Tsaynam EspirituSanto munangannölla Isabel cushicurninnirgan: “¡Bendïtam canqui! Llapanwarmicunapitam Tayta Dios gamta

acrashurguyqui. Geshyag caycangayquiwawayquipä Tayta Dios imanömicushicun. ¡Paypis bendïtum!43Imaläyam cushicuycü Dioslläpamaman watucaycamangayquita.44Saludamangayquita mayasquirpachächö caycag wawäpis cushicurcuyushgam. 45¡Cushicuy! Tayta Diospaangelnin nishungayquicunaga llapanmicumplinga. Payta criyicungayquipitamcushishga cawanqui”.

Tayta Diosta Maria alabangan46Tsaynam Maria nirgan:

“Llapan shongulläwanmi TaytaDiosta alabaycullä.

47 Cuyapäcog Tayta Dios jucsalvacogta cachamunanpäcagtam cushicü.

48 Llänu shonguyog cangätam TaytaDios ricamashga.

Cananpitaga llapan runacunapismana gongaypamyarparaycäyangalla nogapäallita ruranganta.

49 Poderösu Tayta Diosmi nogapärurashga alläpa allicunata.

Paynöga manam pipis cantsu.50 Tayta Dios imaypis cuyapanmi

munanganta ruragcunataga.51 Pipis mana rurangancunatam

poderninwan ruranga.Puëdeg tucogcuna

yarpäyangancunatagamanacagmanmi churanga.

52Mandacogcunatammandacuyninpita gargunga.

Llänu shonguyogcunatanamyanapanga.

53Muchuychö cagcunatam imaycanpisfaltätsingatsu.

Mana cuyapäcog rïcucunatanamitsanga gechurnin imaycantapisushacätsinga.

1

Page 121: Quechua  conchucos- south bible - new testament

121

b 1.55 Abrahamta Tayta Dios auninganta musyanayquipä liyinqui Genesis 22.17,18.c 1.59 Israel runacunapa üsuncunachöga llullu wamra yurisquir juc semänata cumpliriptinmipallunpa garanta ichic roguparcuyag. Y tsay junagmi wamrapa jutintapis churayag.

54 Israel runacunata cuyaparmiyarparaycangalla yanapananpä.

55 Tsaynö imayyagpis cuyapänanpämiaunirgan unay *Abrahamta ypaypita miragcunatapis”.b

Tsaynö nirmi Tayta Diosta Mariaalabargan.56Isabel cagchö quimsa quillanö

tärarcurnam wayinpana Mariacuticurgan.

Juan Bautista yuringan57Tsaypitanam Isabelpa quillan

tincusquiptin geshyacurgan ollguwamrata. 58Tsayta musyaycurcastancunapis y reginacungancunapisalläpam cushicuyargan Tayta Diospaypä allita ruranganta.59Tsaypita semänayogna wamra

caycaptinnam Zacariaspa wayinmancastancuna aywayargan tsay wamrantaüsuncunaman *señalayänanpä.cTsaychömi taytanpa jutinllata churaytamunayargan. 60Tsaynam maman nirgan:“¡Manam tsaynö jutin canmantsu! Juancatsun jutinga”.61Isabel tsaynö niptinmi waquin

runacuna niyargan: “Manam pipiscantsu castayquicunachö tsay jutiyogga”nir.62Tsaypitanam ima jutinta

churayänanpäpis sëñasllapa Zacariastatapuyargan. 63Tsaynö tapuyaptinnampay mañargan juc tacshalla tablatatsaychö gellgananpä. Nircurnamgellgargan: “Juanmi jutinga canga” nir.Zacariaspis tsurinpa jutin Juan canantamunaptinmi tsaychö caycag runacunagaespantacuywan ricaraycarquëdasquiyargan. 64Tsaypita jinan öra

Zacariaspa shimin pashtasquiptinmiTayta Diosta alabargan.65Tsaycunata ricarnam tsaychö

llapancunapis cushicuyargan. Tsaycunapäsangantanam pipis maypis parlayargantsay entëru marcacunachö. 66Tsaytawiyagcunaga yarpachacuyargan: “¡Caywamra wiñarcur ima allirä caycunga!”nirninmi. Y runacuna parlayangannöllamtsay wamrata Tayta Dios shumagyanapargan.

Tayta Diosta Zacarias alabangan67Tsaynam Espiritu Santo parlatsiptin

Zacarias nirgan:

68 “Tayta Dios alabashga catsun.Payga salvamänantsicpänam caycan.

69Mandu ruragnin rey Davidpacastancunapita munayyogsalvacogmi yuringa.

70 Tsaynö cananpämi unayprofëtancunawanmusyatsimargantsic.

71 Tsaynöllam musyatsimargantsicchiquimagnintsiccunapitajipimänantsicpä cagta.

72 Abrahamta y paypitamiragnincunatapisauningancunata manamgongashgatsu.

73 Paytam Tayta Dios aunirgan74 chiquimagnintsiccunapa

mandunpita jipimänantsicpä,Tayta Dios munangantana mana

mantsariypa ruranantsicpä,75 y cada junagpis munanganta

rurarna cawanantsicpä”.

76Tsaypita wamranta margacurcurnamZacarias nirgan:

1

Page 122: Quechua  conchucos- south bible - new testament

122

“Gam llullu wamra, salvacogtachasquicuyänanpäwillacuptiquim runacunamusyayanga Diospawillacognin profëtacangayquita.

77 Gammi tantiyatsinquijutsancunapita Tayta Diosperdonar runacunatasalvananpä cagta.

78 Runacunata cuyaparmi Tayta Diossalvacogta cachamunga.

79 Tsaymi salvacog shamurtsacaychönö cawagcunatatantiyatsinga jutsancunatajagirir allina cawayänanpä”.

Tsaynömi Zacarias nirgan.80Tsaypita wamraga wiñayllantam

yachacurgan Tayta Dios munangannöcawayta. Tsunyag jircacunallachömitäcurgan Israel runacunata Diospawillacuyninta willapaytagallaycunganyag.

Jesus yuringan(Mateo 1.18-25)

2 1Juan Bautista yuricunan witsanmiCesar Augusto *emperador car

mandangan cag nacioncunachö llapanrunacuna censucuyänanpä nirgan. 2Tsaycensucuy witsanga Cirenio jutiyogrunam Siria provinciachö mandacogcaycargan. 3Tsaynam llapan runacunamarcancunaman aywayarganyuricuyanganchö censucuyänanpä.4,5Tsaymi Mariawan Josepis Galilea

provincia Nazaret marcapita Judeaprovincia Belen marcaman aywayargancensucuyänanpä. Tsayman aywayarganJosepa unay castan rey David tsaymarcachö yuricushga captinmi. Tsayjunagcuna Mariapaga quillantincushganam caycargan

geshyacunanpä. 6Belenchöcaycäyaptinnam Mariapa öranna captinpachanna tsarisquirgan. 7Belenmancensucog aywagcuna pasaypaquichquishga cayaptinmiposädacuyänanpä wayita mana tarirgeshyacuycurgan llullu wawantaashmacuna punucuyänan ramädallachö.Tsaychö inchanawan piturcurnamtsayllaman punuycatsirgan.

Üsha täpagcunata angelcunayuripäyangan

8Belen marcapa ñöpan ricogchömiüsha mitsicogcuna täpaycäyarganüshancunata. 9Tsaymanmi Tayta Diospa*angelnin chipipirrä yuripasquirgan.Üsha täpagcunaga pasaypammantsacaycuyargan. 10Tsaynam angelnirgan: “Ama mantsacäyaytsu.Gamcunapä alli willacuytam apamurgö.Tsayta wiyarmi llapan runacunacushicuyanga. 11Tayta Dioscachamungan salvacogmi unay reyDavidpa marcanchö yuricushga. Paymirunacunata salvanga. 12Paytamtariyanqui ashmacuna punucuyänanramädallachö inchashga caycagta.Tsaytanö tarirmi cay nicangä rasuncanganta musyayanqui”.13Tsaynö parlapaycaptinmi tsay

angelpa ñöpanchö atsca angelcunanayurisquiyargan Tayta Diosta caynöalabarnin:

14 “¡Ciëluchö caycag Tayta Diosadorashga catsun!

¡Cay patsachöpis Tayta Diostaadoragcunapä alli cawaycatsun!” nir.

15Tsaypita angelcuna ciëlumancutisquiyaptinnam üsha täpagcunajucnin jucninpis caynö ninacuyargan:“Tayta Dios willacaycätsimuptinga acu,

1 2

Page 123: Quechua  conchucos- south bible - new testament

123

d 2.22 Punta cag ollgu wawanta geshyacuycur Israel warmicuna chuscu chunca junagmiwayincunallachö cacuyag. Tsaypita masta musyanayquipä liyinqui Levitico 12.1-4.e 2.23 Punta cag ollgu wamracunata Tayta Diospa munayninman churayangantamusyanayquipä liyinqui Exodo 13.2; 13.12,13; Numeros 3.11-13, 45-47. f 2.24 Warmicunageshyacuyanganpita ofrendata templuman imapä apayanganta masta musyanayquipä liyinquiLevitico 12.2-8.

acu aywashun Belenman imapäsangantapis ricanantsicpä” nir.16Tsaynö nirmi llapancuna empëñu

aywayargan. Belenman chaycurnamtariyargan Joseta, Mariata, yllulluntapis ashmacuna punucuyänanramädallachö. 17Chaycurmitsicogcunaga willacuyargan angelyuripasquir llullupä willangancunatam.18Tsaynö willacuyaptinmi tsaychöcaycagcuna cushicuyargan. 19Mariagatsaycuna päsangancunatashongunllachömi yarparargan. 20Tsaymitsicogcuna angel willangannöllallulluta ricaycurnam Tayta Diostaagradesicurnin alabar cuticuyargan.

Jesusta templuman apayangan21Tsaypita wamra semänayog

caycaptinnam üsuncunaman llulluta*señalayargan. Jutinmi churayarganJesusta, Mariata angel yuriparningannölla.22Maria geshyacunganpita chuscu

chunca (40) junagtanamd Josewanaywayargan Jerusalenman. Chaycurnamtempluman llulluta apayargan TaytaDiospa munayninman entregayänanpä.23Tsaycunata cumpliyargan *Moisesgellganganchö ningannöllam.eTsaychömi nican: “Tayta Diospamunayninman churayay mayor cagollgu wamrayquicunata” nir.24Warmicuna geshyacuyanganpitaofrendata apayänanpä caynömi Moisesgellgargan: “Ishcay cullcushta o ishcaypushapa palumacunata apayanqui” nir.fTsayta cumplirmi Mariapis apargantempluman.

25,26Tsay witsancunam Jerusalenchötäcurgan Simeon jutiyog juc runa.Payga alli rurag carmi Tayta Diostaalabar cawargan. Paytam Espiritu Santomusyatsirgan salvacogta ricaycurräwanucunanpä cagta. Tsay runamshuyacurgan Israel runacunañacayanganpita salvacog shamurjipinanpä cagta. 27,28Tsaymi SimeontaEspiritu Santo templuman pushaptintsaychö ricargan Mariawan Jose llullutaapaycäyagta. Paycunaga aywayarganMoises gellgangan leyta cumplirninmi.Tsaynam llulluta margarcur TaytaDiosta alabar nirgan:

29,30“Tayta Diosllä, canangacumplirguyquinamnimangayquita.

Cananga ricargönamcachamungayqui salvacogta.

Ricangächönaga cushishganawanuculläshä.

31Maytsaychöpis runacunamusyayangam cay salvacogtagam cachamungayquita.

32 Tsaymi mana Israel runacunapistantiyacuyanga salvanayquipäcagta.

Tsaynö captinmi gamtaalabayäshunqui: ‘¡Ima alliräIsrael runacunata Tayta Diosacrargan tsay castachösalvacognintsic yurinanpä!’nirnin”.

33Simeon tsaynö ningancunata wiyarmiJosewan Maria yarpachacuymanchuracäyargan. 34Tsaynam Simeon Tayta

2

Page 124: Quechua  conchucos- south bible - new testament

124

g 2.37 Israel runacuna goricäcuyänan templu jatuncaraymi cargan. Tsayga entërunpampergashga cargan. Tsaychömi Tayta Diosman mañacucuyänan iglesia y atsca cuartucunapiscargan. Nircur sacerdöticuna, viüdacuna, y waquinpis posadacuyänanpäpis carganmi.

Diosman mañacurgan paycunatayanapaycunanpä. Nircur Mariatanamnirgan: “Cay wawayquimancriyicuyanganpitam waquin Israel marcamayintsiccunapis salvacionta tariyanga.Payman mana criyicog cagcunagain ernumanmi aywayanga. Cay llullujövinyarnam Tayta Diospa willacuynintaparlaptin atsca runacuna chiquiyanga.35Tsaynöpam wawayquimancriyicuyanganpis o manacriyicuyanganpis musyacanga. Tsaycunapäsaptinmi gampa shonguyquitucsiycushganörä nananga” nir.36Tsay junagcunaga templuchömi

caycargan Diospa willacognin profëtaAna jutiyog chacwanpis. Paypataytanga cargan Fanuel jutiyog runam,y Aser castapitam cargan. Paygajipashllam runawan casaracurgan.Casacunganpita ganchis (7) watallatamrunan wanurgan. 37Tsaymi viüdallacacurgan puwag chunca chuscu (84)wata. Payga templupita imaypis manayarguypam pagasta junagta TaytaDiosta sirvir täcurgan.g Tsaynöpisayunarmi Tayta Diosman mañacog.38Tsaychö Simeonwan Maria y Joseparlaycäyaptinnam Anapis llullumanwitiycur Tayta Diosta agradesicurgan.Nircurnam runacunata willapargan ñïñuJesus salvacog canganta.

Nazaret marcanchö Jesus wiñangan39Tsaypitanam Tayta Dios

mandacungancunata templuchöcumplisquirnin Josewan Mariacuticuyargan Galilea provincia Nazaretmarcanman. 40Tayta Dios yanapaptinmiwiñayllanta ñïñu Jesusga mas yachagnay callpayogna ticrargan.

Jövinna caycar templumanJesus aywangan

41Jesuspa papäninwan mamanga cadawatam Jerusalenman aywayag *Pascuaestaman päsag. 42Jesus chunca ishcay(12) watayogna caycaptinmi paywanpisaywayargan tsay estaman. 43Tsaypitaesta ushaynam Josewan Mariacuticuyargan marcancunapana.Jerusalenchö Jesus quëdangantagamanam cuentata gocuyargantsu.44Paycunaga waquin runacunawanJesus aywaycanganta yarparmi jucjunagta aywaycäyangantaräwatucasquir ashiyargan. Castancunatareginacungancunata tapupacurpismanam tariyargantsu. 45Manana tarirmicutiyargan Jerusalenman ashirnin.46Chäyanganpita warayninrämi

Jesusta tariyargan templuchö yachagrunacunapa chöpincunachöjamaraycagta. 47Tsaychömiwiyagcunapis cushicuyargan tsayrunacunawan pasaypa yachagcayninwan parlapänacunganpita.48Tsaynam tsaychö tariycur mamancunapasaypa cushicuyargan. Tsaynammaman nirgan: “Waway, ¿imanirtäcaychö quëdacurgayqui? Nogacunapasaypa llaquirniquim ashiycuyargö”nir.49Tsaynam Jesus nirgan: “Mamay,

¿imanirtä ashiyämar tantiyayarguyquitsucay templuchö caycangäta? ¿Manacumusyayanqui papänï Tayta Diosparuraynincunatarä cumplinäpä cagta?”50Tsaynö niptin paycunaga manamimapä nicangantapis tantiyayargantsu.51Tsaypitanam cuticuyargan

Nazaretman. Tsaychömi taytanwan

2

Page 125: Quechua  conchucos- south bible - new testament

125

maman mandangancunata Jesusrurargan. Mamannam shongullanchöyarparargan llapan imapäsangancunatapis. 52Wiñayllanta Jesusimaycapä yarpayyog ticraptinmi TaytaDiospis y runacunapis cushicuyargan.

Juan Bautista willacungan(Mateo 3.1-12; Marcos 1.1-8;

Juan 1.19-28)

3 1,2Zacariaspa tsurin Juan tsunyagjircachö caycaptinmi Tayta Dios

nirgan willacuyninta willacunanpä. Tsaywitsanmi Tiberio Cesar chunca pitsga(15) watana *Roma nacionchö maytsaynacioncunapa mandagnin caycargan.Paymi *Poncio Pilatutapis churarganJudea provinciachö mandacog cananpä.Herodestanam mandacog churarganGalilea provinciaman. Herodespawaugin Felipitanam mandag churargan“Iturea” y “Traconite” ninganprovinciacunaman. TsaynömiLisaniastapis mandacog churarganAbilinia provinciaman.Jerusalenchönam Anaswan Caifas llapansacerdöticunapa mandagnincaycäyargan.3Tsaymi Jordan mayu cuchun quinran

marcacunapa Juan purirgan caynöwillacurnin: “Jutsayquicunata jagirirninbautizacuyay. Tsaynöpam Tayta Diosperdonayäshunqui” nir.4Juan tsaynö willacunanpämi Diospa

willacognin profëta Isaias caynögellgargan:

“Tsunyagcunachö purirmi juc runacaynö gayarar willacunga:

‘Tayta Dios cachamungan salvacogruna chämuptinchasquicuyänayquipäjutsayquicunata dejariyay.

Mana alli rurayniquicunapitayarpachacuyay.

5 Tsaynö rurayay ragra nänicunatapampatsagnö,

jirca nänicunata, wicsu nänicunata,y shalla nänicunataallitsagnöpis.

6 Tsaynö listacushmanna Tayta Diossalvacogta cachamuptin llapan

.

7Tsaynö Juan willacuptin runacunabautizacuyänanpä aywagcunata caynöminirgan: “¡Culebra casta runacuna!¿Gamcunaga ‘Bautizacuyangällawanmisalvacuyäshä Diospa castïgunpita’niyanquipischi? 8Tayta Dios in ernumanmana gaycuyäshunayquipä jutsarurayniquicunata jagirir pay munangantarurarna cawayay. Ama yarpäyaytsu:‘Unay *Abraham casta cayangäpitamTayta Dios salvamanga’ nir. Tayta Diosmunarga Abraham casta runacunamancay rumicunatapis ticrascäratsinmanmi.9Mana alli wayog jachacunata cuchupitamuturir ninaman gaycognö jutsa ruragrunacunata in ernuman Tayta Diosgaycunanpä listunam caycan”.10Juan tsaynö niptinnam runacuna

tapuyargan: “Tsayöraga ¿imatatärurayäman?” nir.11Tsaynö niyaptinmi nirgan: “Ishcay

trocanayquicuna capuyäshuptiquegagoycuyanqui mana capog cagcunata.Tsaynölla lasag micuyniquicunacapuyäshuptiquega raquipaycuyanquifaltapacog cagta” nir.12Niptin tsaynöllam *impuestuta

cobragcunapis bautizacuyänanpä aywartapuyargan: “Taytay, nogacunaga¿imatatä rurayäman?”13Tsaynam Juan nirgan:

“Cobrayänayquipä cagllata cobrayanqui.Ama sacyacog cayanquitsu”.14Tsaynöllam tapuyargan

soldäducunapis: “Nogacunaga ¿imatatärurayäman?”

2 3

Page 126: Quechua  conchucos- south bible - new testament

126

h 3.16 “Mana chasquicogcunataga in ernuman gaycunga” ninanpa rantinga grieguidiömachöga “ninawan bautizanga” nirmi gellgaraycan. Ninawan bautismupäga waquinrunacuna niyan in ernuman gaycucäyänanpä cagta. Waquincunanam niyan Espiritu Santupamunayninwan bautizacuy canganta, Hechos 2.3-chö ningannö. i 3.19 Tsay warmipa jutinmicargan Herodias.

Niyaptinnam Juan nirgan: “Ama pipagellënintapis o imantapis puëdeg tucurgechuyanquitsu. Tsaynölla runamayiquicunata ama manacagtagatumpayanquitsu.Pägayäshungayquillawanconformacuyanqui”.15Tsaychö runacunaga salvacog cay

patsaman shamunanpä cagtamusyarnam yarpachacuyargan:“¿Juantsurä Tayta Dios cachamungansalvacog canman?” nir.16Tsaymi ñöpancunachö caycag

runacunata Juan nirgan: “Nogagayacullawanmi gamcunata bautizaycä.Tayta Dios cachamungan salvacogshamogmi itsanga Espiritu Santuwanchasquicogcunata bautizanga. Manachasquicogcunataga in ernumanmigaycunga.h Tsaynö captinsalvacogmanga ni ichicllapis manamnogaga iwalätsu. 17Payga trïgutawayrananpä juc runa jurquitanaptashganönam caycan. Trïgutawayrarnin päjantaga ninamanmi gaycuny trïguntanam wayinman apacun.Tsaynömi Tayta Dios cachamunganruna jutsa ruragcunata imaypis manaupeg ninaman gaycunga y Tayta Diosmunanganman cawagcunatamgloriaman apacunga”.18Tsaynö parlaparmi Juan runacunata

tucuynöpa tantiyatsirgan Diospawillacuyninta. 19Nircurnam llapanrunacunachö Juan nirgan: “Herodesgawaugin Felipipa warmintai gechurnin yllapan jutsata rurarnin manam allitatsururaycan”.20Tsaynö ninganta musyaycurmi

ajarnin Juanta Herodes prësutsir

carcelman wichgayänanpä mandargan.Tsaynö wichgatsir mas jutsayognamricacurgan.

Jesus bautizacungan(Mateo 3.13-17; Marcos 1.9-11)

21Carcelman Juanta manaräwichgayaptinmi runacunatabautizaycaptin Jesuspis charganbautizacunanpä. Tsaychöbautizacusquir Jesus Tayta Diosmanmañacuycaptinmi ciëluquichacasquirgan. 22TsaypitamJesusman Espiritu Santo urämurganimayca palumanö. Y Tayta Diosmiciëlupita caynö nimurgan: “Gammicuyay tsurillä canqui. Noga munangänöllapantapis ruraptiqui alläpam cushicü”nir.

Jesus Adanpa ayllunpitaaywarag cangan(Mateo 1.1-17)

23Jesusga bautizacurgan quimsachunca (30) watayognam. TsaypitanamDiospa willacuyninta willacurgallaycurgan. Jesuspäga runacunayarpäyargan Josepa tsurin cangantam.

Josega canä Elipa tsurinmi.24 Elinash canä Matatpa tsurin.Matatnash canä Levipa tsurin.Levinash canä Melquipa tsurin.Melquinash canä Janapa tsurin.Jananash canä Josepa tsurin.

25 Josenash canä Matatiaspa tsurin.Matatiasnash canä Amospa tsurin.Amosnash canä Nahumpa tsurin.Nahumnash canä Eslipa tsurin.Eslinash canä Nagaipa tsurin.

3

Page 127: Quechua  conchucos- south bible - new testament

127

26 Nagainash canä Maatpa tsurin.Maatnash canä Matatiaspa tsurin.Matatiasnash canä Semeipa tsurin.Semeinash canä Josepa tsurin.Josenash canä Judapa tsurin.

27 Judanash canä Joananpa tsurin.Joanannash canä Resapa tsurin.Resanash canä Zorobabelpa tsurin.Zorobabelnash canä Salatielpatsurin.

Salatielnash canä Neripa tsurin.28 Nerinash canä Melquipa tsurin.Melquinash canä Adipa tsurin.Adinash canä Cosampa tsurin.Cosamnash canä Elmodampa tsurin.Elmodamnash canä Erpa tsurin.

29 Ernash canä Josuepa tsurin.Josuenash canä Eliezerpa tsurin.Eliezernash canä Jorimpa tsurin.Jorimnash canä Matatpa tsurin.

30Matatnash canä Levipa tsurin.Levinash canä Simeonpa tsurin.Simeonnash canä Judapa tsurin.Judanash canä Josepa tsurin.Josenash canä Jonampa tsurin.Jonamnash canä Eliaquimpa tsurin.

31 Eliaquimnash canä Meleapa tsurin.Meleanash canä Menapa tsurin.Menanash canä Matatapa tsurin.Matatanash canä Natanpa tsurin.

32 Natannash canä Davidpa tsurin.Davidnash canä Jesepa tsurin.Jesenash canä Obedpa tsurin.Obednash canä Boozpa tsurin.Booznash canä Salmonpa tsurin.Salmonnash canä Nahasonpa tsurin.

33 Nahasonnash canä Aminadabpatsurin.

Aminadabnash canä Arampa tsurin.Aramnash canä Esrompa tsurin.Esromnash canä Farespa tsurin.Faresnash canä Judapa tsurin.

34 Judanash canä Jacobpa tsurin.Jacobnash canä Isaacpa tsurin.Isaacnash canä Abrahampa tsurin.

Abrahamnash canä Tarepa tsurin.Tarenash canä Nacorpa tsurin.

35 Nacornash canä Serugpa tsurin.Serugnash canä Ragaupa tsurin.Ragaunash canä Pelegpa tsurin.Pelegnash canä Heberpa tsurin.Hebernash canä Salapa tsurin.

36 Salanash canä Cainanpa tsurin.Cainannash canä Arfaxadpa tsurin.Arfaxadnash canä Sempa tsurin.Semnash canä Noepa tsurin.Noenash canä Lamecpa tsurin.

37 Lamecnash canä Matusalenpatsurin.

Matusalennash canä Enocpa tsurin.Enocnash canä Jaredpa tsurin.Jarednash canä Mahalaleelpa tsurin.Mahalaleelnash canä Cainanpatsurin.

38 Cainannash canä Enospa tsurin.Enosnash canä Setpa tsurin.Setnash canä Adanpa tsurin.Y Adannam cashga Tayta Dioscamangan.

Jesusta Satanas tentayta munangan(Mateo 4.1-11; Marcos 1.12,13)

4 1Jesus Jordan mayuchöbautizacusquirga Espiritu Santupa

munayninchönam ricacusquirgan.Tsaypita Espiritu Santo pushaptinnamtsunyag jircaman aywacurgan. 2Tsaychöchuscu chunca (40) junag imatapismana micuypam cacurgan. Tsaynöcaycangantanam pasaypamallagacuycurgan.3Tsaychömi *Satanas engañayta

munar Jesusta nirgan: “Diospa tsurincaycarga mä, cay rumita tantamanticraratsiy”.4Tsaynö niptinnam Jesus nirgan:

“*Diospa palabran gellgaranganchöcaynömi nican: ‘Manammicungallanwantsu runacuna cawayan,

3 4

Page 128: Quechua  conchucos- south bible - new testament

128

[sinöga Dios ningancunatacäsucuyanganwanpis allimi cawayan]nir.5Tsaypitanam Satanas juc altuman

wap jayarircur ricascäratsirgan maytsaymarcacuna pasaypa chipipegtarä.6Nircurmi nirgan: “Cay ricaycangayquiimaläya shumag marcacunam. Cayllapan ricaycangayquicunataentregayämargan munangä cagta pitapisgoycunäpämi. 7Gam ñöpämangonguricuycur nogata adoramaptiquegagamllatana llapantapis goycushayquimunayniquichöna tsaräcunayquipä” nir.8Tsaynam Jesus nirgan: “Diospa

palabran gellgaranganchöga caynöminican: ‘Tayta Diosllatam adoranayqui ypayllantam sirvinayqui’ nir”.9Tsaypitanam wap Jerusalenman

apasquir templu jananchöna JesustaSatanas ricascatsirgan. Nircurmi nirgan:“Diospa tsurin rasunpaypa carga mä,caypita patsaman jegarpuy. 10Diospapalabran gellgaranganchöga caynöchänin: ‘Gamta cuïdashunayquipäangelnincunatam Dios cachamunga.11Paycunam tsariyäshunqui patsamanjegaptiquipis rumicunachö mana

.12Niptin Jesusnam nirgan: “Diospa

palabran gellgaranganchöga caynöpisninmi: ‘Ama Tayta Dios ningancunatamanacagman churayta yarpaytsu

.13Tsaynam engañayta mana puëdircur

juc tiempupä yarparaycar witicurirgan.

Jesus Galileachö Tayta Diospa alliwillacuyninta willacur gallangan

(Mateo 4.12-17; Marcos 1.14,15)14Tsaypitam Espiritu Santupa

munayninwanna Jesus cuticurganGalilea provinciaman. Tsaymarcacunachö runacuna pasaypanamparlayargan alli yachatsicog canganta.

15Tsay marcacunapa Tayta Diosmanmañacur *goricäcuyänanwayicunachömi Jesus yachatsicurgan.Tsaynam runacuna alabarnin niyargan:“Payga alläpa allim yachatsicuycun”nir.

Nazaret marcachöJesus willacungan

(Mateo 13.53-58; Marcos 6.1-6)16Tsaypitanam Jesus aywargan

quiquinpa marcan Nazaretmanna.Payga imaypis yaycungannömi *säbadujamapay junagchö yaycurgan TaytaDiosman mañacur goricäcuyänanwayiman. Tsaychönam llapancunapapuntanman aywargan Diospapalabranta liyimunanpä. 17Tsaychöliyimunanpämi unay profëta Isaiasgellganganta macyayargan. Tsaytanamquichasquir liyirgan caynö nir:

18 “Espiritu Santupa munayninchömicaycä.

Tayta Diosmi acramashga pobrirunacunata alli willacuynintawillapänäpä.

Tsaynömi cachamashga runacunatajutsancunapita jipinäpä,gapracunapa ñawintaallïtsinäpä, y mana allicawaypita alli cawaymanjipinäpä.

19 Tsaynö Tayta Dios cachamashgawillacungäpita runacunasalvacionta tariyänanpä”.

20Tsaynö liyisquirnam Jesuscutiycatsirgan goricäcuyänan wayichöcuïdacog runata. Cutiycatsirjamacuriptinnam tsaychö caycag llapanrunacuna payta pasaypa ricaräyargan.21Tsaymi Jesus nirgan: “Tsayliyimungächö noga ruranäpäcagcunanam gellgaraycan. Tsaychö

4

Page 129: Quechua  conchucos- south bible - new testament

129

gellgarangannöllam cumpliycangätagamcuna ricaycäyanqui”.22Tsaynö niptinmi llapan runacuna

Jesuspä espantar parlayargan: “¿Imatatäpay musyan tsaynö parlananpä? ¿Caygamanacu Josepa tsurinlla?” nir.23Tsaynam Jesus nirgan: “Gamcuna

yarpaycäyanquim: ‘Caynö niyämaytapismä, Capernaum marcachöpismilagrucunata rurashga caycargamarcantsicchöpis milagrucunataruramutsun’ nir. Y tsaynöllamyarpaycäyanqui runacunaparlayangannölla caynö niyämaytapis:‘Jampicog carga quiquinrä jampicutsun’nir”.24Nircurmi nirgan: “Juclä

marcacunachöga Tayta Diospawillacognin profëtata chasquicuyanmi.Peru quiquinpa marcanchöga manamcäsupäyantsu. [Tsaynö manachasquicayämaptiquimmilagrucunatapis rurashätsu caymarcäcunachöga.] 25,26Yarpäyay Diospawillacognin Elias cawanan witsanimanö päsangantapis. Quimsa watajogta quilla mana tamyaptin llapanmarcacunachö pasaypa muchuytapäsayänä. Tsay witsan Israel nacionchöatsca viüdacuna ñacar cayaptinpis TaytaDios manam cachanätsu Eliasyanapananpä maygan viüdatapis.Tsaypa rantinga cachanä juclä Sidonnacionchö ‘Sarepta’ ninganmarcallamanmi, tsaychö juc viüdatayanapananpä. 27Tsaynömi Diospawillacognin Eliseo cawanan witsanpisIsrael nacionchö atscag *leprageshyawan geshyagcuna cayänä. Tsaygeshyawan atscag geshyaycäyaptinpisEliseo manash allïtsinätsu maygantapis.Juclä Siria nacionpita juc runa Naamanjutiyogllatam allïtsinä”.28Tsaynam Jesus tsaynö ninganta

wiyaycur tsaychö caycag runacuna

cuentata gocusquiyargan juclächiquishga runacunarä Tayta Diosmanmas yäracog cayanganta. Tsaymipasaypa rabyanäyargan. 29Tsaynörabyanarnam marcapita jipisquirJesusta apayargan gagapaquillunninman tsaypitacumariycuyänanpä. Paycunapamarcanga cargan tsay gaga jananchömi.30Tsaychö cumariycuyta munayaptinpisrunacunapa chöpinpita yargurirmi Jesusaywacurgan.

Supay löcuyätsingan runataJesus allïtsingan(Marcos 1.21-28)

31Tsaypitanam Galilea provinciachöCapernaum marcaman Jesus aywargan.Tsaychömi cada säbadu jamapayjunagchö runacunata yachatsirgan.32Pipis pay yachatsicungannö shumagmana yachatsiptinmi runacuna cushicurniyargan: “Parlamungantagacumplishunmi” nir.33Tsay goricäcuyänan wayichömi

caycargan supay löcuyätsingan runa.Paymi gayarar nirgan: 34“¡Jesus Nazaretruna! ¿Imatatä munanqui nogacunawan?¿Nogacunaman shamurguyquiushacätsiyämänayquipäcu? ¡Noga regïmiDiospa tsurin salvacog cangayquita!” nir.35Tsaynö niptinmi Jesus supayta nirgan:

“¡Upälla supay, yargucuy cay runapita!”nir. Tsaynö niycuptin llapan runacunapañöpanchö tsay runata tapsiriycurmi supayaywacurgan. 36Tsaynam runacuna jucninjucninpis ninacuyargan: “Manam imaypiswiyarguntsictsu cay runayachatsicungantanöga. ¡Payga imapuëdegnarä! ¡*Supaycunapiscäsuyänächä!” nirnin.37Supayta gargunganta mayarnam

tsay quinran marcacunachö runacunaparlayargan Jesus alläpa poderyogcanganta.

4

Page 130: Quechua  conchucos- south bible - new testament

130

j 5.1 Galilea gochapa jucaglä cuchunchömi cargan Genesaret marca. Tsaymi Galileagochataga “Genesaret gocha” niyagpis. Tsaytam Lucas cay versïculuchö gellgashga “Genesaretgocha” nir.

Atscag geshyagcunataJesus allïtsingan

(Mateo 8.14-17; Marcos 1.29-34)38Tsaypitanam goricäcuyänan

wayipita Jesus aywargan Pedrupawayinman. Tsay wayimanchaycunanpäga Pedrupa suegranmiujuraycargan pasaypa antsaachacharnin. Tsaymi tsaychö caycagrunacuna Jesusta rugacuyargan paytaallïtsinanpä. 39Tsaynam Jesus tsaygeshyaycag warmiman witiycur nirgangeshya yargucunanpä. Niycuptin jinanöram allisquirgan. Tsay warminamsharcurcur tsaychö caycag runacunatajuclla micuynincuna garargan.40Tsaypita rupay ullunaycaptinnam

Jesusman apayämurgan imaycaläyageshyawan geshyaycagcunata. Tsaygeshyagcunata yataycuptinmi llapanpisalliscäriyargan. 41Tsaynömi atscaggeshyagcunapitapis supaycunayarguyargan caynö gayararnin:“¡Gamga Diospa tsurinmi canqui!” nir.Tsaynö supaycuna niyaptin Jesusga

manam munargantsu paypita imataparlarcuyänantapis.

Goricäcuyänan wayicunachö JesusTayta Diospa willacuyninta

willacungan(Marcos 1.35-39)

42Tsaypita patsa warasquiptinnamtsay marcapita Jesus aywargan tsunyagjircaman. Tsaymanpis runacunagaashirnin chäyarganmi. Tsaychötariycurnam rugacuyargan paycunapitamana aywacunanpä. 43Tsaymi Jesusnirgan: “Waquin marcacunachöpisDiospa willacuyninta willacunärämi

caycan. Tsaypämi nogata Tayta Dioscachamashga” nir.44Tsaynömi ari Jesusga maytsay Israel

marcacunapa purir goricäcuyänanwayicunachö willacurgan Diospa alliwillacuyninta.

Pedro atsca pescäducunatatsaringan

(Mateo 4.18-22; Marcos 1.16-20)

5 1Genesaret gochaj cuchunchö Jesuscaycaptinnam quichquiypa

runacuna goricäyargan Diospawillacuyninta wiyayänanpä. 2Tsaygocha cuchunchömi Jesus ricasquirganishcay *büquicuna caycagta. Pescagrunacunanaga büquincunapitayargurirmi mällancunata awiycäyargan.3Tsaychö pasaypa atsca runacunaquichquiparäyaptinnam Pedrupa cagbüquinman Jesus yarcurcur rugacurgancuchunchö büqui caycagta mas chöpinniragman witircatsiyänanpä. Tsaynamtsay büquiman jamaycur tsaypitanarunacunata yachatsicamurgan.4Yachatsiyta ushasquirnam Pedruta

nirgan: “Cananga büquiquita apayaymas chöpin niragman. Nircur tsaychöjitayay mällayquicunata pescäducunatatsariyämunayquipä” nir.5Tsaynö niptinnam Pedro nirgan:

“Taytay, canan pagas waratpescaycarpis manachä ni jucllayllatapistsariycuyargötsu. Gam niyämaptiquegamälläcunata mä, yapay jitayäshä ari”.6Tsaynö nirmi mällancunata shumag

mashtaycur pasaypa atscatapescäducunata tsariyämurgan,mällancunapis rachinäyanganyag.7Tsaynam jucag büquichö pescagmayincunata gemllar gayacuyargan

4 5

Page 131: Quechua  conchucos- south bible - new testament

131

k 5.14 Lepra geshyawan geshyag runacuna allircur imata rurananpä cagcunapita mastamusyanayquipä liyinqui Levitico 14.1-32.

jipïshir yanapayänanpä. Paycunaaywarnam ishcan büquincunamanpescäducunata raquiyarganbüquincunapis jundinanganyag.8-10Tsaychömi caycargan Zebedeupa

tsurincuna Santiaguwan Juanpis.Paycunaga cayargan Pedrupa pescagmayincunam. Pasaypa atscapescäducunata tsariycurmillapancunapis espantacurmantsacäcuyargan. Tsaymi Simon PedroJesuspa ñöpanman gonguricuycurnirgan: “Nogaga jutsasapa runam callä,taytay. Manam gampa ñöpayquichöcayta merëcillätsu” nir.Niptinnam Jesus nirgan: “Tsayta ama

mantsariytsu. Cananpita pescädutatsariyänayquipa rantinga Diospa alliwillacuyninta runacunatanamwillapäcayämunqui”.11Tsaynö niptinmi gocha cuchunchö

büquincunata y imaycancunatapisjagiriycurnin Jesuswan aywacuyargan.

Leprawan geshyagtaJesus allïtsingan

(Mateo 8.1-4; Marcos 1.40-45)12Juc cuti Jesus juc marcachö

caycaptinnam chargan leprawangeshyacog juc runa. Tsay runamJesuspa ñöpanman gonguricuycurnirgan: “Taytay, cay geshyäpitaalliycatsillämay” nir.13Tsaynö niptinnam Jesus

yataycurgan “Cananpita gamallirguyquinam” nirnin. Tsaynö niryataycuptinmi tsay runapita jinan öratsay lepra geshyan illacasquirgan.14Nircurnam Jesus nirgan: “Ama

pitapis willapanquitsu noga allïtsingäta.Cananga templuman aywacuy unayMoises gellgangan leychö ningannö

ofrendata apacurcur.k Tsaychösacerdöti ricaycushurniquimawicashgana cangayquitamusyatsicamunga” nir.15Tsaynö Jesus imayca milagru

ruraynincuna musyacänanta manamunaycaptinpis maytsaychömi masnamusyacargan. Tsaynam mas atscanagoricäyargan yachatsingancunatawiyayänanpä y geshyancunapitaalliyätsinanpä. 16Jesusgatsunyagcunaman aywaycurmi TaytaDiosmanga imaypis mañacog.

Juc paralïticuyashga runataJesus allïtsingan

(Mateo 9.1-8; Marcos 2.1-12)17Juc wayichömi Jesus runacunata

yachaycätsirgan. Tsaychömijamaraycäyargan *fariseucuna y Moisesgellgangan ley yachatsicogcuna.Paycunaga shayämushga cayänä Galileaprovinciapa maytsay marcancunapita,Judea provinciapita, y Jerusalenpita.Tayta Diospa poderninwanmi Jesusgacaycargan geshyagyashgacunataallïtsirnin. 18Tsaymanmi runacunaquirmawan wantushga chätsiyämurganparalïticuyashga runata. Paycunagaimaycanöpapis Jesuspa ñöpanmanyaycatsiytam munayargan. 19Tsaychöpasaypa runacuna quichquicashgacayaptinmi imanö caytapis manapuëdiyargantsu. Tsaynam wayijananman yarcarcatsir wayi janantauchcusquir wascawan watarcurcachäyargan quirmantinta Jesuspañöpanman. 20Jesusga musyarganmi tsayrunacuna payman yäracunganta.Tsaynam tsay geshyaycag runata nirgan:“Jutsayquicunapita perdonashgamcanqui” nir.

5

Page 132: Quechua  conchucos- south bible - new testament

132

l 5.27 Mateupa jucag jutinmi cargan Levi.

21Tsaynam tsaychö waquin leyyachatsicogcunawan fariseucunayarpachacuyargan: “¿Pitä cay runagallutancunata parlar Diosta ajätsin?Tayta Diosllam jutsa ruragcunatagaperdonan” nir.22Tsaynö yarpaycäyanganta musyarnam

Jesus paycunata nirgan: “¿Imanirtägamcuna llutanta yarpäyanqui? 23,24TaytaDiosmi nogata cachamashga cay patsachörunacunata jutsancunapita perdonanäpä.Cananmi Tayta Dios rasunpacachamanganta musyayänayquipä‘Quirmayquita aparcur aywacuy’ nirallïtsishä ricanayquicunachö” nir.Tsaynö nisquirnam Jesus runata

nirgan: “Cananga allishganam canqui.Sharcur quirmayquita apacurcurwayiquipa aywacuy” nir.25Tsaynö niycuptin tsay runanam

llapancuna goriraycäyaptinñöpancunapita jinan öra jitaranganquirmanta icshacurcur wayinpaaywacurgan Tayta Diosta alabarnin.26Tsayta ricarmi llapan runacunacushishga alabayargan Tayta Diosta:“¡Pay rurangantanöga imaypis manamricarguntsictsu!” nirnin.

Jesus discïpulun cananpäMateuta acrangan

(Mateo 9.9-13; Marcos 2.13-17)27Tsay wayipita yargurir Jesus

aywaycarnam ricärirgan Mateo jutiyogljuc runa *impuestuta cobrarjamaraycagta. Tsaymi Jesus nirgan:“*Discïpulü canayquipä nogawanaywacushun”.28Niptinnam sharcurcur tsaychö

imaycantapis jagiriycur Jesuswan Mateoaywacurgan.29Tsaynö discïpulun cananpä Jesus

acranganpitam agradesicurnin estata

Mateo rurargan wayinchö. Tsaychömiimpuestuta cobrag mayincunawan maswaquin runacunapis Jesuswanmicuycäyargan. 30Tsaynö imaycaläyarunacunawan Jesus caycagtaricaycurnam fariseucuna y leyyachatsicogcuna parlacacharrä Jesuspadiscïpuluncunata niyargan: “¿Imanirtägamcuna impuestu cobracogcunawanpisy jutsasapacunawanpis juntacarmicuyanqui upuyanqui?” nir.31Tsaynö niyaptinnam Jesus caynö

nirgan: “Geshyagcunallam jampicogtamiñishtiyan. Manam sänu cagcunagaimata munayantsu. 32Nogaga manamshamurgö alli rurag runacunallata TaytaDiospa willacuyninta tantiyatsinäpätsu,sinöga jutsa ruragcunatapistantiyatsinäpä shamushga carmipaycunawanpis juntacü”.

Mushog yachatsicuynintaJesus tantiyatsingan

(Mateo 9.14-17; Marcos 2.18-22)33Tsaypitanam Jesusta tapuyargan:

“Juan Bautistapa *discïpuluncuna yfariseucunapa discïpuluncuna imaypisayunayanmi Tayta Diosman mañacur.Gampa discïpuluyquicunaga ¿imanirtäayunayantsu?” nir.34,35Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan:

“¿Imanirtä discïpulücuna ayunayänantamunayanqui? ¿Casacuy estamaninvitashgacuna ayunaycunmantsurä?Tsay invitashgacunaga casaragnoviuwan juntu caycarnin micur upurcushishga cayangannöllamdiscïpulücunapis nogawan juntucayanganyagga ayunayanrätsu. Peruwanuscatsiyämaptinmi itsangaayunayanga” nir.36Tsaynö nisquir caynöpis Jesus

nirganmi: “Manam pipis macwa röpanta

5

Page 133: Quechua  conchucos- south bible - new testament

133

m 5.36-38 Yachatsicuynincunata Jesus iwalatsirgan mushog röpaman y tsayrä puwashgaaswaman. Runacunapa unay yachatsicuynincunataga iwalatsirgan macwa röpaman ytsillishga uylluman. Tsaynö iwalatsirmi Jesus yarpachacatsirgan quiquinpayachatsicuyninwan unay cag yachatsicuycunaga mana iwalanganta.

mushog ratashwanga remendantsu.Mushog ratashwan remendashgagagenticäratsirmi rachiratsinman. Ymanam shumagga ricacunpisnatsumacwa röpachöga”.37“Tsaynöpis manam pipis wiñantsu

tsayrä puwatsishga aswata tsillicaycaguylluman. Tsaynö carga masrantsilliratsinman. Tsaynöpam aswapisjichacasquinman y uyllupisushacärinman. 38Tsaymi tsayräpuwatsishga aswataga wiñantsic alliuylluman. Tsaynö ruraptinga aswapisjichacantsu ni uyllupis manampaquicantsu”.m39“Y manam pipis unayna

churarashga vïnuta yawarcur tsayrärurashga cagtaga upuyta munannatsu:‘Unayna churarashga cag vïnu mas allicaycan’ nirnin. [Tsaynöllam unay cagyachatsicuycunawan yachacashga carcanan noga yachatsingäcunatagarunacuna chasquicuyta munayantsu]”.

Säbadu jamapay junagchöJesus munayyog cangan

(Mateo 12.1-8; Marcos 2.23-28)

6 1Juc säbadu jamapay junagchönamdiscïpuluncunawan Jesus

aywaraycäyargan trïgu poguraycagcuchunpa. Tsaynöaywaraycäyangantanamdiscïpuluncunaga trïguta quiptuscärircuparir micuyargan. 2Tsayta ricarnamfariseucuna niyargan: “Canan junaggamanachä arucuy junagtsu. Tsaynöcaycaptinga ¿imanirtä trïgutaquiptupacur puriycäyanqui?” nir.3Tsaynam Jesus nirgan: “¿Gamcunaga

manacu Diospa palabranta liyiycarpis

yarpäyanqui unay rey David mallagarimata ruranganta? 4Davidsoldäduncunawan puriycarmillcapancuna manana captinmallagäyänä. Tsaynam Tayta Diosmanmañacucuyänan ruriman Davidyaycusquir sacerdöticunallamicuyänanpä cag churarag tantatamicurinä. Nircurmi garanägatiragnincunatapis. [David manamicunanpä cagta micuringanpis¿jutsacu cashga gamcunapä? Tsaynömidiscïpulücunapis mana jutsatatsururaycäyan ‘Jamapay junagchö trïgutaama quiptupacuyätsuntsu’niyaptiquipis]”.5Tsaynö nisquirpis Jesus nirgan:

“Noga Tayta Dios cachamashgacaptinmi munayyog caycä säbadujunagchöpis runacuna imata rurananpäo mana rurananpä cagtapis ninäpä”.

Maquin wanucashga runata säbadujamapay junagchö Jesus allïtsingan

(Mateo 12.9-14; Marcos 3.1-6)6Tsaypita juc säbadu jamapay

junagchönam Tayta Diosman mañacurgoricäcuyänan wayiman Jesusyaycurgan yachatsicamunanpä.Tsaychömi maquin wanucashga jucrunata tarirgan. 7Leyyachatsicogcunawan fariseucunanagaJesusta ricapaycäyarganshonguncunallachö yarpachacurmi: “Mä,¿canan jamapay junag mana arucuycaycaptin cay runata allïtsingacush omanacush? Allïtsiptinga tsaymi achäquicanga autoridäcunaman apatsinapä” nir.8Tsaynö yarpaycäyanganta

musyarnam tsay maquin wanucashga

5 6

Page 134: Quechua  conchucos- south bible - new testament

134

runata Jesus nirgan: “¡Sharcur tsaychöpiman ichïmuy!” nir. Niptin tsayrunaga chöpincunamanmi ichircurgan.9Nircurnam tsay fariseucunata Jesus

nirgan: “Canan mä niyämay. ¿TaytaDios imata ruranantsictatä munanjamapay junagchö? ¿Cay geshyaycagrunata cuyapashwancu o dejarishwancuñacacunanpä?” nir.10Tsaynö nisquirnam tsay quinran

caycag runacunata ricaycachasquirrunata nirgan: “Maquiquitamashtamuy” nir. Niptin tsay runamaquinta mashtasquir sänunamticrasquirgan.11Säbadu jamapay junagchö tsaynö

allïtsinganta ricarnam fariseucunapasaypa rabyanar willanacuyarganJesusta imanöpa wanutsiyänanpäpis.

Jesus chunca ishcayapostolnincunata acrangan

(Mateo 10.1-4; Marcos 3.13-19)12Tsay junagcunam juc tsacay Jesus

juc jircanman aywaycur Tayta Diosmanmañacuycar warargan. 13Tsaypita patsawarasquiptinnam llapandiscïpuluncunata gayargan. Nircurmipaycunapita acrargan chunca ishcay(12) runacunata *apostolnincunacayänanpä. 14Paycunaga cayargan:

Simon (Paytam jutinta Jesuschurapargan “Pedro” nir),

Simonpa waugin Andres,Santiago,Juan,Felipe,Bartolome,

15Mateo,Tomas,Alfeupa tsurin Santiago,“Celote” ningan Simon,

16 Santiagupa waugin Judas, yJesusta ranticog cag Judas Iscariote.

Atscag runacunata Jesus allïtsingan(Mateo 4.23-25)

17Jircapita Jesus uraycarnam jucpatacchö atscag discïpuluncuna ywaquin runacunapis goriraycagtatarirgan. Tsay runacunaga shayämushgacayargan Judea provinciapita,Jerusalenpita, lamar cuchun Tiro ySidon marcacunapita. 18Paycunagagoricäyargan Jesus yachatsicungantawiyayta munarmi y geshyancunapitaalliyta munarmi. Tsaychö supaylöcuyätsingan runacunapis allïyarganmi.19Jesus poderninwan runacunataallïtsiptinmi jucpis jucpis yataytamunayargan geshyancunapitaallisquiyänanpä.

Cushicuypä y llaquicuypäJesus willacungan

(Mateo 5.1-12)20Tsaynam Jesus discïpuluncunata

ricaycur nirgan:

“Cay vïdachö ñacacog cagcunatagloria vïdachöga Tayta Dios allicawaychömi catsiyäshunqui.

21 Cushishgam cawayanqui cayvïdachöga mallagaychöcagcunaga. Gloria vïdachömananam mallagäyanquinatsu.

Cushishgam cawayanqui cayvïdachö wagacuychöcagcunaga. Gloria vïdachöcushicuyllachömi Tayta Dioscatsiyäshunqui.

22 Nogata gatiräyämangayquipitarunacuna chiquiyäshuptiqui,garguyäshuptiqui, yashlliyäshuptiqui amallaquicuyaytsu.

23Noga raycur ñacagcunataga TaytaDiosmi gloria vïdachö premiuta

6

Page 135: Quechua  conchucos- south bible - new testament

135

goyäshunqui. Gamcunatanömi unayprofëtacunatapis ñacatsiyargan. TaytaDios tsay profëtacunata premiutagongannöllam gamcunatapisgoyäshunqui. Tsaynö cananpäcaycaptinga ñacarpis cushicuyay”.24Tsaynö nisquirnam waquincunatapis

Jesus nirgan:

“¡Allau, cushishgalla cawacog rïcurunacuna! Pobricunataimayquicunallatapis managaraycungayquipitam washavïdachöga wagacurñacayanqui.

25 ¡Imaycayquicunapis manafaltäpuyäshuptiqui cushishgallacagcuna! Juc vïdachöga manamDiospita imatapischasquiyanquitsu.

¡Quiquillayquicuna imatapisllutanta rurasquir asicogcuna!Gamcunaga pasaypallaquicurmi wagayanqui.

26 ¡Allau, gamcunachö llapanrunacunapita alabashga caytamunagcuna! Llutanyachatsicogcunata unayrunacuna alabayangannöllamgamcunatapisalabaycäyäshunqui”.

Chiqui runacunata cuyanantsicpäJesus willacungan

(Mateo 5.38-48; 7.12)27“Shumag cawacuyänayquipä cay

ningäta tantiyacuyay. Nogatagatirayämangayqui raycurchiquiyäshogniquicunataga cuyayanqui.Alli shonguyquicunawan ricayanquimana alli ricashogniquicunatapis.28Rimayäshogniquicunapä allillataparlayanqui. Chiquiyäshurcontrashogniquicunapäpis Tayta

Diosman mañacuyay cawayninchöyanapananpä. 29Lagyaycuyäshuptiquipisjucag lädu cag cärayquicunatanacamapaycuyanqui. Punchuyquicunatagechuyäshuptiquegachompayquicunatapisllogtipaycuyanqui. 30Imallatapismañacuyäshuptiquega garaycuyanqui.Tsaynö imayquicunatapisgechuriyäshurniqui apacuyaptinga ama‘Cutiycatsimay’ niyanquitsu. 31Runamayiquicuna alli ricayäshunayquitamunarga gamcunapis paycunatarä alliricayanqui”.32“Cuyanacuyangallayquiwan

cuyanacuyarga ¿ima allitatäruraycäyanqui? Jutsasapa runacunapiscuyanacuyangallanwangacuyanacuyanmi. 33Alli cagcunallawanalli cawarga ¿ima allitatäruraycäyanqui? Jutsasapa runacunapistsaynöllaga cawayanmi. 34Yanapanacogpuralla imachöpis yanapanacurga ¿imaallitatä ruraycäyanqui? Yagarunacunapis yanapagnincunallatagayanapanmi imatapis garanacuyänanraycurllaga”.35“Gamcunaga

chiquiyäshogniquicunata cuyayay.Paycunapä allicunallata rurayay.Imatapis mañaycur ama yarpäyaytsupägayäshunayquitaräga. Tsaynö allicawarga poderösu Tayta Diospawamrannam cayanqui. Paypa wamrancarnam ciëluchö listangancunatachasquiyanqui. Tayta Diosga cuyapanmijutsa ruraychö cawacogcunata. 36Tsaynöcaptin Tayta Dios cuyapäcog cangannögamcunapis cuyapäcog cayay”.

Runa mayintsicta manajamuränantsicpä willacungan

(Mateo 7.1-5)37“Tayta Dios mana

juzgayäshunayquipä jamuräcur runa

6

Page 136: Quechua  conchucos- south bible - new testament

136

mayiquicunapa vïdanta amaashiyanquitsu. Llutanta rurayaptinpisama contran sharcuyanquitsu. Contransharcuyänayquipa rantingaperdonayanqui, Tayta Diosgamcunatapis perdonayäshunayquipä.38Runa mayiquicunata cuyaparimallatapis garaycuyaptiquim TaytaDios gamcunatapis mas mastacutitsiyäshunqui tupuyquipitapis jichagjichag. Cuyapäcog cayangayquinöllamgamcunapis Tayta Diospacuyapäcuyninta chasquiyanqui”.39“Juc gapra runa gapra mayinta

manam pushanmantsu. Pushanacurga¿manatsurä pözumanpis ishcanjegacurpuyanman? Nogapita imatapismanarä yachacurga gamcunapisgapranöllam caycäyanqui. 40Mayganyachacogpis manam yachatsegninpitamastaga yachantsu. Tsaynömiyachatsingäcunata shumag cäsumagcagga gamcunapis noga cawangänöcawayanquiman”.41“Gamcunaga ¿imanirtä runa

mayiquicunapa ñawinchö shucatajipicuriyänanta munar ricapäyanqui,quiquiquicunapa ñawiquicunachö gerucuentatarä caycaptin?42Ñawiquicunachö geru cuentacaycaptinga ¿imanöparä runamayiquitarä niyanquiman: ‘Ñawiquichöshucata jipipasquishayqui’ nirnin?¡Yachag tucogcuna! Puntatagañawiquicunachö cagtarä jipicuyay.Tsayrämi ricayta puëdiyanqui runamayiquipa ñawinchö caycagtajipipäyänayquipäga”.

Imanö cawayninpita runatareginantsicpä willacungan(Mateo 7.17-20; 12.34,35)

43-45Nircur imanö runacunacayangantapis caynöpam tantiyatsirgan:“Alli wayog jachaga allillatam wayun y

mana alli wayog jachaga manaallillatam wayun. Tsaynöllamwayuyninpita regintsic ima jachacangantapis. Hïgusga manamcashacunapa prütantsu ni üva manamshiracapa mullacantsu. Ima jachatapiswayuyninpa regingantsicnöllamrunacunatapis cawayninpita musyantsicalli runa canganta o mana alli runacangantapis. Tsaynömi ari allirunacunaga allillata parlayanshonguncunachö allita yarpar. Y manaalli runacunaga mana allicunatamparlayan shonguncunachöyarpäyanganllata”.

Jesusta cäsucog runa y manacäsucog runa imanö canganpis

(Mateo 7.24-27)46“¿Imanirtä gamcuna ‘Señor, gampa

manduyquichömi caycä’ niyämanqui,noga ningäta mana cäsuycämarga?47Canan tantiyatsiyäshayqui wiyacamagruna imanö cangantapis. 48Wiyacamagrunaga alli cimientushga wayisharcatsishganömi caycan. Tsay allirurashga wayega atsca gashgay yacumiramur jaytaptinpis manam juchuntsu.Tsay wayi mana juchognöllam nogatacäsumag cagcunaga in ernuchöushacaypita salvacunga syu naljunagchöpis. 49Ningäcunata wiyaycarmana cäsumag cagmi itsanga allpajanallanchö sharcatsishga wayinölla.Tsay cimientuynag wayitaga gashgayyacu goricar shamurninpisjuchuratsinmi”.

Capitanpa wätaynintaJesus allïtsingan

(Mateo 8.5-13; Juan 4.43-54)

7 1Runacunata tsaynö parlapaytaushasquirnam Jesus aywargan

Capernaum marcaman. 2Tsaychömi juccapitanpa cuyay wätaynin wanuyta

6 7

Page 137: Quechua  conchucos- south bible - new testament

137

ricarna pasaypa antsa geshyaycargan.3Tsaynam Jesus runacunataallïtsinganta mayarna tsay capitanJesusman cachacurgan Israel mayorrunacunata: “Rugacaycayämuywätaynïta allïcatsinanpä” nir.4Tsaymi paycuna Jesus

caycanganman chaycur rugacuyargan:“Taytay, capitanpa wätaynintashallïtsipaycullanqui. Capitanga allirunam. 5Marca mayintsiccunawanpispayga allim cawan. Tsaynö alli carninpaymi goricäcunantsic wayitapissharcatsishga” nir.6Tsaynö rugacuyaptinmi Jesus

aywargan paycunawan. Capitanpawayin cagman Jesusyaycuraycaptinnam amïguncunatacapitan taripätsirgan Jesusta caynöniyänanpä: “Amanashafanacullanquinatsu, taytay. Capitangamusyannash wayinman manachayllapanapis allita ruraycunayquipäcagta. Musyaynash, taytay, Israelrunacunapa üsuyquicunachö juclärunacunawan chänacuy mana allicangan. 7,8Tsaynöpis payga musyanshiIsrael runacuna juclä runacunawangamana parlapänacuyanganta. Tsayshiquiquinga shamushgatsurugacuycushunayquipä”.“Pay musyanshi gam munayyog

cangayquita. Tsayshi cayllapitananiycullanqui wätaynin allisquinanpä.Paypis mandagninpa munayninchöshi.Tsaynöshi paypa munayninchöna cayanmandangan soldäduncunapis. Tsayshimaygantapis ‘Ayway’ niptin aywayan,‘Shamuy’ niptin shayämun, ywätayninta ‘Cayta ruray’ niptinpisruran. Gam imaycawan munayyogcaptiqui musyanshi imapis ningayquegaruracasquinanpä cagta”.9Tsaynö ninganta wiyaycurmi Jesus

cushicur paywan aywaycag runacunata

nirgan: “Paynö llapan shongunwanyäracamag runaga manam Israelrunacunachöpis cantsu” nir.10Tsaynö nisquiptin capitanpa

cachancuna cutiycurmi tariyargan tsaywätay allisquishgana caycagta.

Viüdapa wawanta Jesuscawatsingan

11Tsaypitanam Jesusdiscïpuluncunawan Capernaummarcapita “Nain” ningan marcamanaywaycäyargan. Tsaychömi atscamrunacunapis paycunawanaywaraycäyargan. 12Tsaypitamarcaman yaycuraycarnamtincusquiyargan ayata pampayänanpäapaycäyagwan. Tsay apaycäyanganayaga cargan juc viüdapa japayllallanwawanmi. Atscag runacunamllaquiparnin aywaycäyarganpampäshiyänanpä. 13Tsay viüdapasaypa wagagta ricaycurnam Jesuscuyapar nirgan: “Ama wagaytsu” nir.14Tsay ayata apaycagcunaman

witiycuptinnam paycunaichisquiyargan. Tsaynam tsay aya cäjataJesus yataycurgan. Nircurnam nirgan:“¡Jövin, sharcuy!” nir.15Tsaynö nisquiptin jövin jinan öram

jamarcamur ñöpan quinranchö caycagrunacunata parlapar gallaycurgan.Tsaypita viüdatanam Jesus nirgan:“Ama wagaynatsu. Wawayquicawarimushganam” nir.16Tsayta ricaycurmi llapan runacuna

cushicurnin Tayta Diosta alabayargancaynö: “Diospa willacognin profëtamnogantsicman chaycamushga. Cananmisïga Tayta Dios cachaycamushgaimaycachöpis cuyapäcog cayninwanyanapaycamänantsicpä” nir.17Tsaynömi ari Jesuspa ruraynincuna

musyacargan Judea provinciachö yñöpan quinran marcacunachöpis.

7

Page 138: Quechua  conchucos- south bible - new testament

138

Juan Bautistapa cachancunaJesusman tapog aywayangan

(Mateo 11.2-6)18Jesus rurangancunatam Juan

Bautista carcelchö caycagman aywarJuanpa discïpuluncuna willayargan.Tsaynö willaycäyaptinpis carcelchöcaycarnin Juanga yarpachacurganmisalvador shamogpäga. Tsaymi Jesusmancachargan ishcay cag discïpuluncunatacaynö tapuyämunanpä: 19canqui Tayta Dios cachamungansalvacog, o juctaräcush shuyacuyäshä?’niyämuy” nir.20,21Juanpa ishcan cachancuna Jesus

cagman chäyänanpäga Jesusalliycätsirgan atscag tucuyläyageshyagcunatam, supaygeshyatsingancunatam, y gapracunatam.Tsaymi Jesusta tapuyargan: “Tayta,gampita Juanmi musyayta munaycan.¿Gamcush canqui Tayta Dioscachamungan salvacog, o juctaräcushshuyäyäshä?” nir.22Tsaynö tapuyaptinnam Jesus nirgan:

“Canan aywar Juanta niyay cayricayangayquicunata ywiyayangayquicunata. ‘Gapracunaricayannam. Mana puriyta puëdegcunapuriyannam. *Leprawan geshyagcunapisallïyashgam. Upacunapis wiyayannam.Wanushgacunapis cawariyämushgam.Muchuychö cawagcunamanpis Diospaalli willacuyninga chaycannam’.23Tsaycunata willayaptiquimcushicunga nogapita. Nogaman imaypisyäracamungannölla yäracamutsun”.

Juan Bautista Diospawillacognin profëta cangan

(Mateo 11.7-15)24Tsaypita Juanpa cachancuna

cutisquiyaptinnam runacunata JesusJuanpita parlapar nirgan: “Tsunyag

jircaman Juanta ricag aywar manamjachata vientu cuyutsegman ricapagtsuaywayargayqui. 25Y manam alläpachaniyog röpan jatishga cangantaricapäyänayquipätsu aywayargayqui.Tsaynö chaniyog röpashgacunaga reypawayincunallachömi taycäyan, manamtsunyagcunachötsu. 26Manamtsaycunata ricagtsu aywayargayqui,sinöga Tayta Diospa willacognin profëtacanganta ricayänayquipämi. 27Juanpäcagtaga Tayta Diospa palabrangellgaranganchöpis nicanmi:

‘Salvacog manarä willacuptinmijuctarä cachashä willacuynïtawillacunanpä.

Pay willacunganta chasquicurmirunacuna jutsa ruraynincunatajagirir salvacogta shuyacuralistacuyanga’ nir.

28Tsay ningannölla Tayta Dios Juantawillacognin cananpä churashgacaptinmi puntataga Juanrä tantiyashganoga salvacog rey cangäta. Tsaynöcaptinpis discïpulücunam nogawanpurishga carnin Juanpitaga masllawillacuynïta tantiyacuycäyan”.29“Juan ninganta chasquicurmi hasta

mas jutsasapa cagcunapis tantiyayarganDiospa willacuynin rasun cagllacanganta. Tsaynöpam jinan öra Juanpaycunata bautizargan. 30Perufariseucunawan ley yachatsicogcunagabautizacuyargantsu, jutsaruraynincunapita perdonananpä TaytaDiosta mana mañacurmi”.

Juan Bautistapä y Jesuspärunacuna imanö yarpäyangan

(Mateo 11.16-19)31,32Tsaynö nisquir Jesus mastapis

nirganmi: “Canan tiempu runacunagayupay tucog wamracunanömi caycäyan.

7

Page 139: Quechua  conchucos- south bible - new testament

139

n 7.41 Tsay jutsasapa warmiwan Jesus iwalatsirgan atsca jaga tucushga runaman. Tsayfariseo runatanam iwalatsirgan wallcalla jaga tucushga cag runaman.

Manam chasquicuyantsu noganingäcunata ni Juan Bautistaningancunata. Wamracuna pucllarpinculluta tucapaptin yanasancunatushuyta mana munagnömi noganingäcunatapis mana chasquicuytamunayantsu. Tsaynö ‘Aya pampaytapucllar nogacuna cantayämushä,gamcuna wagayämunqui’ niyaptinyanasancuna wagayta manamunayangannömi Juan Bautistaningancunatapis mana chasquicuytamunayantsu. 33Juan Bautistaga imaypisayunarmi mana vïnuta upogtsu. Tsaynöcaptinmi gamcuna niyarguyqui: ‘PaygaSatanaspa munayninchö carmi tsaynöcacun’ nirnin. 34Noga runacunawangoricar imaycatapis micuptï y vïnutaupuptïnam niyämanqui: ‘Micullarupullar puricun’ nirnin. Tsaynöllam‘Payga jutsasapa runacunawanpis y*impuestu cobragsacyapacogcunawanpis juntacanmi’niyämanqui. 35Tsaynö nir manachasquiyämaptiquipis Juantawannogataga Tayta Diosmi cachayämashgawillacuyninta willacuyänäpä. Tsaynöcachayämanganta runacunatantiyacuyanga Tayta Dios munangantaruraycäyangäta ricarmi”.

Perdonashga cagcunaTayta Diosta mas cuyangan

36Tsaypitanam Simeon jutiyog jucfariseo runa Jesusta pusharganwayinchö micuyänanpä. Wayinmanchascatsirnam jamaratsirgan.37Tsayman Jesus aywangantamusyaycurmi juc puricog mañösawarmi chargan shumag frascuchöperjümin apacurcur. 38Jesuspañöpanman gonguriycur jutsanta

wagacuriptinmi Jesuspa chaquinmanwegin juturgan. Tsay weginjutungantanam agtsanwan pitsapargan.Nircurnam Jesuspa chaquintamutsaycur wiñapargan apanganperjümita.39Tsayta ricaycurmi tsay invitag

fariseo runa caynö yarpargan: “RasunpaDiospa willacognin profëta carga cayruna musyanmanmi cay warmi imanöcangantapis. Mañösa warmi caycaptingamanam consientinmantsuyataycunantapis”.40Tsaynö yarpanganta

tantiyapasquirnam Jesus nirgan runata:“Simon, jucta willashayqui”.Niptinnam tsay fariseo nirgan: “Mä

willaycamay, taytay” nir.41Niptinnam Jesus nirgan: “Ishcay

runacunam juc rïcu runapa jagancayänä. Jucnin jagan canä ishcay wataarupacur gänangannö. Jucagna canäishcay quilla arur gänangannö.n42Tsayna runacuna jagan cayangantapägayta mana puëdiyaptinishcancunatapis cuyapar mananacobranänatsu. Canan mä nimay:¿Maygan cagtä tsay gellëyog runata masagradesicurgan?” nir.43Tsaynam Simon nirgan: “Mas lasag

jaga cagchir, taytay”.Niptinnam Jesus nirgan: “Allim

yarpayniqui” nir.44Nircurnam tsay warmita ricärirna

Simonta nirgan: “Cay warmi imanirtsaynö ruraycämangantapis manamgam tantiyanquirätsu. Üsuntsiccaycaptinpis wayiquiman yaycaramuptïgamga manam yacutagaramarguyquitsu chaquïta awirinäpä.Cay warmim itsanga chaquïman weginjutungantapis agtsanwan

7

Page 140: Quechua  conchucos- south bible - new testament

140

pitsapämashga. 45Yaycamuptï manammutsacuyniquiwansaludamarguyquitsu. Paymi itsangayaycascamuptï jinan öra chaquïtamutsacushga. 46Umämanpis manamacëtita wiñapämarguyquitsu. Paymiitsanga chaquïman perjümitawiñapämashga. 47Cay warmegajutsasapa carmi perdonta taringantapasaypa cushicurnin agradesicurtsaycunata rurashga. Waquincunamitsanga ‘Noga manam alläpagajutsayogtsu cä perdonta ashinäpäga’nirnin ni ichicllapis Tayta Diosagradesicuyantsu”.48Nircurnam tsay warmita nirgan:

“Cananga llapan jutsayquicunapitaperdonashganam canqui” nir.49Tsaynam mësachö jamaycag

runacuna quiquin pura caynöninacuyargan: “¿Pinatä paygajutsancunapita runacunataperdonananpäga?” nir.50Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan

tsay warmita: “Nogamanyäracamungayquipitam Tayta Diospacastïgunpita salvacurguyqui. Canangacushishgana aywacuy” nir.

Jesusta yanapag warmicuna

8 1Tsaypitaga Jesus purirgan marcanmarcan Tayta Diospa alli

willacuyninta willacurmi chunca ishcay(12) *apostolnincunawan. 2Paywanmiaywayargan Satanaspa munayninpitajipingan warmicuna y geshyancunapitaallïtsingan warmicuna. Paycunawanmiaywargan Maria Magdalenapis. Tsaywarmipitam Jesus gargurgan ganchis(7) supaycunata. 3Tsaynöpisaywarganmi Herodespa yanapagninCuzapa warmin Juana, Susana, ywaquin warmicuna. Paycunam Jesustay discïpuluncunata yanapayargancapuyanganpita imaycancunallawanpis.

Diospa willacuynintamurucuywan iwalatsingan(Mateo 13.1-9; Marcos 4.1-9)

4Maytsay marcacunapitapis atscanamrunacuna goricäyargan Jesuswanpuriyänanpä. Tsaychömi caynö nirparlapargan: 5“Juc runam trïgu murucogyargunä chacraman. Tsaynammatsiptinna waquin cag tiuyanä näniman.Runacuna nänipa purirnam tiuyashgatagajaruscäriyänä y pishgucunapis chaycurupshascärinä. 6Waquin murucunanamtiuyanä shagan ricogllaman. Tsaychönaras jegarcamur shumagllaga allpa manacaptin tsaquiscäriyänä. 7Waquinmurucunanam tiuyanä cashacunarurinman. Tsaychöpis jegarcamurgarwashtaycällarmi tsaquiscärinä. 8Ywaquin cag murucunanam chänä alliallpaman. Tsaychöga shumagjegascäramur wiñar pogunä cadaespïgachö juc pachac (100) gränuyag”.Tsaynö parlapärirnam Jesus

runacunata caynö nirgan: “Cayningäcunata wiyag cagga tantiyacuyay”nir.

Imaycaman iwalatsiypa imanirJesus yachatsicungan

(Mateo 13.10-17; Marcos 4.10-12)9Tsaynam discïpuluncuna Jesusta

tapuyargan: “Taytay, tsayyachatsicungayqui ¿imaninantä?” nir.10Tsaynö tapuyaptinnam Jesus nirgan:

“Gamcunataga cäsucog cayaptiquitantiyatsiyäshayquimparlapaycangäcunata. Mana cäsumagcagcunam itsanga ni imanöpaparlapaptïpis mana tantiyayangatsu.Tsaynö runacunapäga Diospapalabranchöpis nicanmi:

‘Noga rurangäcunata ricaycarpismanam criyiyantsu.

7 8

Page 141: Quechua  conchucos- south bible - new testament

141

Y willacungäcunata wiyaycarpis.

Murucuypä willapangantatantiyatsingan

(Mateo 13.18-23; Marcos 4.13-20)11“Cananmi tantiyatsiyäshayqui

murucog runaman iwalatsiryachatsingäcunata. Trïgu murogaDiospa alli willacuyninmanmi iwalan.12Muru tiuyangan nänega chucrushongu runacunamanmi iwalan. Tsaynöshongu carmi waquin runacunagaDiospa willacuyninta wiyarpischasquicuyantsu. Juc ishcaywiyayangallantapis Satanasgongaratsiptinmi salvaciontatariyanganatsu”.13“Muru tiuyangan shaga allpanam

waquin runacunaman iwalan.Paycunaga Diospa alli willacuynintawiyar cushishgam chasquicuriyan.Tsaynö cushishga chasquicurpisshagachö allpa mana captin trïgujegarcamur tsaquireg cuentam,criyicunganpita imayca ñacaycunamanchar Diospa willacuyninta jagiriyan”.14“Muru tiuyangan casha rurinpis

waquin runacunaman iwalan.Paycunaga Diospa willacuynintawiyarpis masga yarpachacuyanimaycayogpis cayllapä y quiquincunamunayangannö cawayänanpä cagllatam.Casha rurinchö trïgu jegarcamurpisillacäregnömi yarpaynincunapita Diospawillacuyninpis gongacärin”.15“Muru changan alli allpaga waquin

runacunamanmi iwalan. PaycunagaDiospa willacuyninta llapanshonguncunawan chasquicurnin manadejaypam alli ruraychöna cawayan. Alliallpachö murucuy pasaypawayungannömi Tayta Dios munangannöcawayan”.

Jesus willacuyninta actsimaniwalatsingan

(Marcos 4.21-25)16Tsaypita discïpuluncunata tantiyatsir

mastapis Jesus nirganmi: “Manam pipisactsita tsaritsir churantsu cajonrurincunaman ni catri jawancunaman.Musyayangayquinöpis actsitaga churayanalëricunamanmi shumag atsicyänanpä.17Tsay actsi alërichö car shumagatsicyagnö, gamcuna Tayta Diospawillacuyninta runacunata shumagwillapäcuyaptiquim tantiyacuyanga allicawaychö cawayänanpä”.18“Willapangäcunata wiyar

chasquicurninga yachatsingäcunata masmitantiyacuyanqui. Tsaynö wiyacurcäsucogcunataga Tayta Dios masmiyanapanga shumag tantiyacuyänanpä.Yachag tucur mana cäsucog cagcunamitsanga wiyarpis manam tantiyayangatsu”.

Jesusta castan gayayangan(Mateo 12.46-50; Marcos 3.31-35)

19Tsay wayichö Jesusyachatsicuycaptinmi mamanwanwaugincuna chäyargan parlaytamunarnin. Atsca runacuna goricashgacayaptinmi Jesus caycangan cagmangayaycuyta puëdiyargantsu. 20Tsaychöpaycunata ricarnam juc runa Jesustawillargan: “Mamayquiwanwaugiquicunam puncuchöshuyaraycäyäshunqui” nir.21Tsaynö willaptinnam Jesus nirgan:

“Diospa willacuyninta wiyacur cäsumagcagcunam cayan nogapa mamänö ywaugïcunanöga” nir.

Pasaypa vientuwan gochalagchicachagta Jesus päratsingan

(Mateo 8.23-27; Marcos 4.35-41)22Juc cutinam discïpuluncunata Jesus

nirgan: “Acu päsashun gochapa

8

Page 142: Quechua  conchucos- south bible - new testament

142

o 8.30 Legion ninanga “atsca waranga o miles” ninanmi.

wac-tsimpaman” nir. Nisquirnambüquiman yarcurcur aywacuyargan.23Gochata aywaraycäyaptinnam

Jesusga gepamanpachö punucasquirgan.Tsayyagnam pasaypa vientuwan yaculagchicachar gallaycurgan büquitapisjundicätsiytana munarnin. 24Tsaynamdiscïpuluncuna Jesusta ricchatsirniyargan: “¡Tayta Jesus,jundicaycantsicnachä!” nir.Tsaynam Jesus sharcurcur vientutapis

yacutapis päracunanpä nirgan. Y jinanöram tsaynö niycuptin vientupis yacupispärasquirgan. 25Nircurnamdiscïpuluncunata nirgan: “¿Imanirtänogaman manayäracaycayämanquirätsu?” nir.Tsayga discïpuluncuna quiquincuna

puram pasaypa mantsacashgaparlapänacuyargan: “Cay runaga ¿imarunanarä cacunpis tsayläya vientupisyacupis pay ninganta cäsuycunanpä?”nirnin.

Runapita supaycunataJesus gargungan

(Mateo 8.28-34; Marcos 5.1-20)26Tsaynö aywaraycarnam chäyargan

Gerasa marcapa washaläninman. Tsaygacargan Galilea provinciapawac-tsimpanchömi. 27Tsaychö Jesusbüquipita yarpuriptinnam supaylöcuyätsingan juc runa shamurgan. Tsayrunaga löcuyangan junagpitapisgallapächullam puricog. Panteonllachömitäcogpis. 28,29Tsay runata imaycamunangantam supay ruratsirgan.Maquinta chaquinta cadinawanpancayaptinpis cadinatapis rachisquirmitsunyag jircacunapa aywacog.Tsaynam tsay runata ricaycur Jesus

nirgan: “¡Gam supay, cay runapitayarguy!” nir.

Niptinnam ñöpanman gonguricuycurgayarargan: “Poderösu Tayta Diospatsurin Jesus, ¿imatatä munanquinogacunawan? ¡Cay runapitagargamarnï ama condenaycamaytsu!”nir.30Tsaynam Jesus tapurgan: “¿Imatä

jutiqui?” nir.Niptinnam supay nirgan: “Nogapa

jutëga Legionmi”.o Tsaynö nirganpasaypa atsca supaycuna paymanyaycushga captinmi.31Tsaynö nisquirmi Jesusta

rugacurgan: “Ama nogacunatain ernumanga garpaycayämaytsu”nirnin. 32Tsaynam janaganchö atscacuchicuna caycagta ricärirrugacuyargan cuchicunamanyaycucuycuyänanpä. Jesusnam nirganaywar yaycucuycuyänanpä tsayrugacuyanganman. 33Tsaymi supaycunarunapita yargurir yaycucuycuyargantsay cuchicunaman. Tsaynam cuchicunajunish tunapita acataycachaycarjegarpäriyargan gochaman. Tsaychömicuchicuna shengacar wanuyargan.34Cuchi mitsegcunanam tsayta

ricaycur geshpir aywacuyargan marcaparicayangancunata willacuyänanpä.35Tsay willacuyaptinnam runacunagamarcapita shayämurgan: “Mä imashpäsaycushga” nirnin. Jesuscaycanganman chaycurnam ricayargansupay löcuyätsingan runa trocapäcushgashumag syunchöna Jesuspa ñöpanchöjamaraycagta. Tsayta ricaycurrunacunaga pasaypam mantsariyargan.36Marcapita chag runacunata

willayargan supayyog runata Jesusallïtsingantam. 37Tsaynam pasaypamantsariywan tsay Gerasa runacunaJesusta rugar niyargan marcanpitajucläpa aywacunanpä.

8

Page 143: Quechua  conchucos- south bible - new testament

143

38Tsaynam Jesus büquimanyarcuraycaptinna alliyag runa rugarnirgan: “Taytay, gamwan aywacuytamnoga munä. Pushacallämay” nirnin.Tsaynö niptinnam Jesus nirgan:

39“Nogawan aywacunayquipa rantingawayiquipa cutir marca mayiquicunatawillay gamta Tayta Diosallïtsishungayquita” nir.Tsaynam runa marcanman cutiycur

willacurgan Jesus cuyapar milagrutaruranganta.

Jairupa tsurinta Jesuscawaritsingan y yawar apaywangeshyag warmita allïtsingan

(Mateo 9.18-26; Marcos 5.21-43)40Gerasapita Jesus Capernaum

marcaman cutiptinnam pasaypa atscarunacuna quichquishga goriraycäyarganJesusta shuyacur. 41,42Tsaymanmi Israelrunacunapa autoridänin Jairo jutiyogruna chärirgan. Payga cargan TaytaDiosman mañacur goricäyangancunachömandacogmi. Paypa chunca ishcay (12)watayog jucllaylla warmi tsurinmiwanuycarganna. Tsaymi Jesuspañöpanman gonguricuycur rugacurganwamranman allïtseg aywaycunanpä.Jesus Jairupa wayinman aywaptinnamatsca runacuna gepanta aywayargan.43Tsay runacunachömi juc warmi

aywargan chunca ishcay (12) watanayawar apaywan geshyagyashga. Tsaywarmega atscag jampicogcunachöjampicurninpis manam allirgantsu.44Tsay warmega runacunapa rurinllapayaycuycurmi Jesuspa röpanpa cuchuntayataycurgan. Tsaynö yataycuptin jinanöram yawar apaynin pärasquirgan.45Tsay warmi allingantatantiyasquirnam Jesus runacunatatapurgan: “¿Pitä yataycamashga?” nir.Tsaynam tsaychö llapanpis “Manam

nogallätsu, manam nogallätsu”

niyargan. Tsaynö niyaptinnam Pedronirgan: “Tayta Jesus, cayläya quichquiaywaycashgaga jucnin jucninpisyatayäshungayquita ¿imanöparämusyashwan?” nir.46Tsaynö niptinpis Jesus yapaymi

nirgan: “Musyämi mayganpisyataycamar podernïwan allisquinganta”nir.47Tsaynam warmi imanö caytapis

mana puëdirna tsuctsucyarrä Jesuspañöpanman gonguricuycurgan.Nircurnam willargan imaniryataycunganta y jinan öraallisquinganta. 48Tsaynam Jesus nirgan:“Hïja, nogaman yäracamurmi tsaygeshyayquipita allirguyqui. Canangacushishgana cuticuy” nir.49Jesus tsaynö parlapaycaptinmi

Jairupa wayinpita juc willacognin runachaycur Jairuta nirgan: “Tayta Jairo,tsuriquega wanushganam. ¿ImapänatäJesustapis wayiquiman pushanqui?” nir.50Tsayta wiyaycurnam Jesus Jairuta

nirgan: “Ama llaquicuytsu. Nogallamanyäracamuptiquega tsuriquicawarimungam” nir.51-53Tsaynam Jairupa wayinman

chaycur wanushga wamrapäwagaycäyagta ricaycur Jesus nirgan:“Ama wagayaytsu. Cay wamrawanushga caycarpis, punuycagnöllamriccharcamunga” nir.Tsaynö niptin Jesustaga runacuna

asipäyarganmi. Tsaynam wamrawanushga caycanganman Jesusyaycatsirgan Pedruta, Juanta,Santiaguta, y Jairutapis warmintinninta.Waquincuna aywayänantaga manammunargantsu. 54Nircurnam Jesuswamrata maquinpita tsarircur caynönirgan: “Wamra, sharcamuy” nirnin.55Tsaynö niptin wamra jinan öram

cawarircamur sharcurgan. Tsaynam Jesusnirgan tsay wamrata pachan garayänanpä.

8

Page 144: Quechua  conchucos- south bible - new testament

144

56Wamran cawarimunganta ricaycurpapänincuna pasaypa espantacurmicushicuyargan. Tsaypitanam Jesus nirgan:“Cay wamrata cawatsimungäta pitapiswillacuycäyanquimantä” nir.

Chunca ishcay (12)discïpuluncunata Jesus cachangan

(Mateo 10.5-15; Marcos 6.7-13)

9 1Tsaypitanam chunca ishcayapostolnincunata gayaycur

poderninta Jesus gorgan runacunapitasupaycunata garguyänanpä y tucuyläyageshyawan geshyacogcunataallïtsiyänanpä. 2Nircurnam paycunatacachargan Diospa alli willacuynintawillacuyänanpä y geshyacogcunataallïtsiyänanpä caynö nirnin: 3“Maypaaywarpis ama apayanquitsutucruyquicunata, alporjayquicunata,millcapayquicunata, ni gellëniquicunata.Janayquicunachö röpayquicunallawanaywacuyanqui. 4Maychöpis pipiswayinman patsatsiyäshuptiquitsayllachö cacuyanqui tsay marcapitaaywacuyangayquiyag. 5Maymarcamanpis chäyaptiqui sïcushrunacuna mana chasquiyäshunquitsu,tsaypita aywacuyanquichaquiquicunachö polvuta tapsicusquir.Tsaynöga rurayanqui manachasquiyäshungayquipita Tayta Diospaycunata castigananpä cagtamusyatsirmi”.6Tsaynö cachaptin discïpuluncuna

marcan marcanmi puriyargan Diospawillacuyninta willacurnin. Tsaynömiatscag geshyagcunatapis allïtsiyargan.

Rey Herodes yarpachacungan(Mateo 14.1-12; Marcos 6.14-29)

7Jesus tsaynö discïpuluncunawanmilagrucuna rurayanganta Galileaprovinciapa mandagnin Herodespasaypam yarpachacurgan. Tsaynam

runacuna parlar niyargan: “JuanBautistam cawarimushga” nir.8Waquincunam niyargan profëta Eliascanganta. Y waquincunanam niyarganunay willacognin maygan profëtapiscawamunganta. 9Juan cawarimungantarunacuna niyaptinmi Herodesyarpachacur nirgan: “Paypatagaquiquïchä umantapis rogutsirga ¿piräcanman tsay runa? Tsay runataimanöparä nogapis regiycüman” nir.

5,000 runacuna micuyänanpämilagruta Jesus rurangan

(Mateo 14.13-21; Marcos 6.30-44;Juan 6.1-14)

10Tsaypita apostolcuna willacuynintawillacur puriyanganpita cutir Jesustawillapäyargan yachatsir puriyanganchöimanö cayanganta. Tsaynöwillapäriyaptinnam paycunatapusharcurna Jesus aywargan Betsaidamarcapa tsunyagnin quinranman.11Tsaypa aywayanganta musyaycuratscag runacuna gepanta aywayaptintsaychöpis Jesusga Diospa willacuynintawillacurganmi y geshyagcunatapisallïtsirganmi.12Patsa tardiyaptinnam

discïpuluncuna Jesusta niyargan:“Taytay, cay tsunyagchöga manamimapis cantsu cay runacunamicuyänanpä ni patsacuyänanpä.Paycunata niycuy aywacur imallatapisrantir micuyänanpä” nir.13Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan:

“Gamcuna micuyänanpä garayay” nir.Tsaynam paycuna niyargan:

“¡Imäcunatarächi tincuycätsiyäman!Caychö capayäman pitsga tantawanishcay pescädullachä. Micuy rantegmana aywar imarga ¿imatarä caytsicarunacunata garaycuyämanpis?” nir.14Tsaychö runacunaga cayargan

pitsga waranganömi (5,000) ollgucuna,

8 9

Page 145: Quechua  conchucos- south bible - new testament

145

warmipis wamrapis mana yupashga.Tsaynam discïpuluncunata Jesus nirgan:“Jamatsiyay llapan runacunata pitsgachuncacama (50)”.15Ningannömi discïpuluncuna

llapanta jamatsiyargan. 16TsaynamJesus tsay pitsga tantata y ishcaypescäduta tsarircur ciëluman ñuquircurTayta Diosman mañacuragradesicurgan. Nircurnam tsay tantatay pescäduta paquirir discïpuluncunatamacyargan runacunata aypuyänanpä.17Tsaychö runacuna pachajuntammicuyargan. Manana munarsobrapacuyangantanam tantatawanpescäduta discïpuluncuna goriyarganchunca ishcay (12) canastacunaman.

Tayta Dios cachamungan salvacogcanganta Jesuspä Pedro ningan(Mateo 16.13-19; Marcos 8.27-29)

18Tsaypita juc junagnam Jesusdiscïpuluncunawan caycar Tayta Diosmanquiquillan mañacurgan. Mañacuytaushasquirnam paycunata tapurgan:“¿Noga pï cangätatä runacuna yarpäyan?”19Tsaynam discïpuluncuna niyargan:

“Waquin runacunam niyan JuanBautista cangayquita. Waquincunamniyan unay profëta Elias cangayquita. Ywaquincunanam niyan unay juc profëtawanunganpita cawamushgacangayquita” nir.20Tsaynö niyaptinnam paycunata

Jesus tapurgan: “Y gamcunaga ¿noga pïcangätatä yarpäyanqui?” nir.Tsaynam Pedro nirgan: “Gamga Tayta

Dios cachamungan salvacogmi canqui,taytay” nir.

Wanunanpä cagta Jesuswillacungan

(Mateo 16.20-28; Marcos 8.30–9.1)21Tsaynö Pedro niptinnam

discïpuluncunata Jesus nirgan: “Ama

pitapis willayayrätsu noga salvacogcangäta. 22Tayta Dios cachamanganruna caycaptïpis pasaypa ñacatsirmimaltratayämanga. Autoridäcuna,sacerdöticunapa mandagnincuna, y leyyachatsicogcuna conträ sharcurmiwanutsiyämanga. Peruwanutsiyämanganpita quimsa junagtagacawamushämi”.23Nircur llapan gatiragnincunatapis

caynömi nirgan: “Pipis discïpulü caytamunarga quiquinpa munayllanta rurarama cawatsuntsu. Imayca ñacaychöcarpis nogaman yäracamur cawayätsun.Wanunganyagpis noga ningäcunatacäsumag cagcunaga rasunpam nogamancriyicayämun. 24Noga munangänö manacawar pipis quiquinpa munaynintarurar cawacogcunaga in ernumanmigaycucäyanga. Imayca ñacayta päsarpisnoga munangänö cawagcunam itsangagloriaman chäyanga. 25Cay patsachöimaycayog cayanganpis ¿imapäräpitapis välin Tayta Diosta manacäsunganpita in ernuman garpucänancaptinga? 26Pipis nogapita ywillacuynïpita pengacuptinga tsaypengacamagcunata manam nogapiscäsushätsu, Tayta Diospa*angelnincunawan chipipir ciëlupitacutimungä junag. 27Waquinniquicunacawaycällarran ricayämanqui TaytaDios cachamangan salvacog reychipipirrä caycagta”.

Jircachö Jesus chipipegta quimsandiscïpuluncuna ricayangan(Mateo 17.1-8; Marcos 9.2-8)

28Tsaypita semänatanam Jesus jucjircanman witsargan Tayta Diosmanmañacunanpä. Tsaypa witsarnampushargan Pedruta, Juanta, ySantiaguta. 29Tsaychö Jesus TaytaDiosman mañacuycaptinmi gagllanjucnöman ticrasquirgan y röpanpis

9

Page 146: Quechua  conchucos- south bible - new testament

146

pasaypa yullag pürumanmiticrasquirgan. 30Tsaynö caycaptinnamunay profëtacuna Moiseswan Eliasyuripasquirgan. 31Tsay pasaypachipipiycagchömi parlayarganJerusalenchö Tayta Dios munangannöJesus wanunanpä cagtapis.32Tsaychö Pedroga ishcay discïpulu

mayincunawanmi punuy atipaptinricchaycäyargan. Tsaymi ricayargantsay profëtacunawan Jesus chipipirräparlaycäyagta. 33Tsaynam tsayrunacuna illacasquiyänanpänacaycaptin Jesusta Pedro nirgan:“Taytay, ima allipämi caymanshacayämurgä. Cananga rurayämushäquimsa tsucllacunata, jucta gampä,jucta Moisespä, y juctana Eliaspä” nir.(Imanö niytapis mana puëdirmi Pedrotsaynöllana parlapargan.)34Tsaynö Pedro parlapaycaptinmi

pucutay paycunata tsapasquirgan.Discïpulucunam pasaypamantsariyargan. 35Tsaynam pucutayrurinpita Tayta Dios caynö nimurgan:“Paymi cuyay tsurï. Payniyäshungayquicunata cäsucuyay”nirnin.36Tayta Dios tsaynö niscamuptinga

Jesus japallannam caycänä. Tsayricayangancunata discïpuluncunamanam pitapis willacuyarganrätsu.

Wanuy geshyayog wamrataJesus allïtsingan

(Mateo 17.14-18; Marcos 9.14-27)37Waraynin jircapita uräyämuptinnam

atscag runacuna Jesusta taripäyargan.38Tsaynam tsay runacunapita juc runaJesusta rugar caynö nirgan: “Tayta, cayjucllaylla tsurilläta mana ajayllaparicaycullay. 39Supaymi illagpitagayarätsin. Pampaman ishquitsin.Poshgaytapis agtutsin. Mana dejaypampasaypa tsuctsucyätsin. 40Tsaynö

captinmi gamta mana tarirdiscïpuluyquicunatapis rugacurgötsurïpita supayta garguycuyänanpä.Peru paycunaga manampuëdiyashgatsu” nir.41Tsaynö niptinnam Jesus nirgan:

“Yäracuyniynag jutsasapa runacuna,¿nogallarätsurä tsaycunata ruraycäshä?¡Imayyagrä gamcunawan caycäshä!Canan apayämuy tsay wamrata” nir.42Tsaynam Jesuspa ñöpanman

wamrata apaycuyaptin supaytsuctsucyätsir patsamanishquiriycatsirgan. Tsayta ricaycurmisupayta Jesus ollgutupargan wamrapitayargunanpä. Jinan öram wamra sänunaticrasquiptin Jesus papänintaentregargan. 43Tsaynö Tayta Diospapoderninwan supayta gargungantaricarmi runacuna espantacurcushicuyargan.

Wanutsiyänanpä cagtaJesus yapay willacungan

(Mateo 17.22,23; Marcos 9.30,31)

Tsaycunata rurangancunapitarunacuna cushishga caycäyaptinpisdiscïpuluncunata Jesus nirgan caynömi:44“Wiyayämay shumag y yarparäyay.Noga Tayta Diospita shamogtarunacuna entregayämangachiquimagnïcunapa maquinmanmi” nir.45Tsaynö Jesus parlapaptinpis

discïpuluncunaga manamtantiyayargantsu runacunawanutsiyänanpä cagta. Tsaynö manatantiyarmi imapita tapurcuytagamantsariyargan.

Mayganpis mas alliricashga cayta munayangan

(Mateo 18.1-5; Marcos 9.33-37)46Tsaypitanam Jesuspa

discïpuluncuna quiquin purarimanacuyargan: “Maygantsicshi mä

9

Page 147: Quechua  conchucos- south bible - new testament

147

llapantsicpa mandagnin cashun” nir.47Tsaynö yarpaycäyanganta musyarirmiJesus ñöpanman juc wamrataichïtsirgan. 48Nircurnam nirgan: “Pipiscay wamratanö runa mayinta alli ricagcagmi nogata chasquiycämag cuentacaycäyan. Nagana nogatachasquimarninga cachamagnï TaytaDiostapis chasquiycäyanmi.Juccunapita mas puëdeg caypä manayarpagcunaga mas alli discïpulümicayanqui”.

Tayta Diosta cäsucur allitaruragcunata mana michäyänanpä

Jesus ningan(Marcos 9.38-40)

49Tsaynam discïpulun Juan nirgan:“Taytay, nogacuna ricayargö supayyogrunacunapita jutiquichö juc runasupaycunata gargogtam. Paynogantsicwan mana puriptinmimichäyargö”.50Tsaynö niptinnam Jesus nirgan:

“Ama michäyanquitsu. Nogantsicwanmana purishga carpis Tayta Diospawillacuyninta cäsucurga allillatamruraycan. Tsaynö carninga manamnogantsicpa contrantsictsu caycan”.

Santiagutawan JuantaJesus ajäpangan

51Jesus ciëluman cutinanpä ricognamtiempu chaycämurgan. Tsaynöcaycaptinpis mana mantsacuypam Jesusaywargan Jerusalenman. 52Tsayaywaycarnam cachacurgan *Samariaprovinciachö juc marcaman, tsaychöpatsacuyänanpä wayi asheg. 53Tsaymarcachö runacuna manam chasquiytamunayargantsu, Jerusalenpaaywaycanganta musyar. 54Tsaynö manachasquiyaptinnam Santiaguwan Juanniyargan: “¿Elias ñöpata rugacungannöTayta Diosta rugacuriyämancu ciëlupita

nina runtuta cachaycamuptin cayrunacuna ushacasquiyänanpä?” nir.55Tsaynam paycunata Jesus

ajäpargan: [“Tayta Dios gamcunatapiscuyapaycäyäshuptiquega ¿imanirtäjuccunapäga tsaynö yarpäyanqui?”]56Tsaynö nisquirmi juclä marcapa

aywacuyargan.

Gatirayta munag runacunataJesus tantiyatsingan

(Mateo 8.19-22)57Tsaynö aywaycäyaptinmi juc runa

Jesusta nirgan: “Tayta, maypaaywaptiquipis gamtagagatiräshayquim”.58Tsaynö niptinmi Jesus nirgan:

“Atogcunapaga machaynincuna canmi.Pishgucunapapis geshuncuna canmi.Peru noga Tayta Diospita shamogpagamanam ni juc wayïllapis cantsu maychöpunuycunalläpäpis” nir.59Tsaynö nisquirmi juc runata Jesus

nirgan: “Discïpulü canayquipä nogawanaywacushun” nir.Niptinnam tsay runa nirgan: “Tayta

Jesus, papänï wanuptin pampaycurgagamta gatishayquim” nir.60Tsaynam Jesus nirgan: “Papäniquita

pampaytarä shuyacunayquipa rantingajuclla nogawan aywacushun Diospa alliwillacuyninta willacunayquipä.Wanogcunataga quëdagcunanachirpampacuyanga” nir.61Tsaypita juc runapis caynömi

nirgan: “Tayta Jesus, nogapis gamwanaywacuytam munä. Itsangacastäcunatarä willaycamushäaywacunantsicpä”.62Niptinnam paytapis Jesus nirgan:

“Pipis gepapa ticracushgaga manamyapyantsu. Tsaynö castayquipä yimaycayquicunapäpis yarparaycarganogapa discïpulü cayta manampuëdinquitsu”.

9

Page 148: Quechua  conchucos- south bible - new testament

148

p 10.1 Waquin unay gellgashgancunachö nin ganchis chunca (70) gatiragnincuna canganta.q 10.12 Sodomachö tärag runacunata Tayta Dios castiganganta musyanayquipä liyinquiGenesis 19.1-29. r 10.13 Tiro y Sidon marca runacuna imanö cayangantapismusyanayquipä liyinqui Isaias capïtulu 23; Ezequiel capïtulu 26-pita 28-yag; Amos 1.9,10.

Jesus 72 gatiragnincunata Diospawillacuyninta willacog cachangan

10 1Tsaypitanam Jesus acrarganganchis chunca ishcay (72)

gatiragnincunata.p Nircurnam ishcayishcay cachargan pay aywananpä cagmarcacunaman. 2Tsaynö cacharninmiJesus caynö nirgan: “Maytsicagrunacunam listuna caycäyan Diospa alliwillacuyninta wiyacurchasquicuyänanpä. Imayca jatunchacrachö wallcag runacunallacosichaycagnömi willacogcunagawallcagllarä cayan. Tsaymi Tayta Diostarugacuyänayqui willacogcuna mas atscacayänanpä. 3Cananga aywar willacuyay.Gamcunata cachaycä atscaatogcunaman üshacunata gaycapaycogcuentam, Diospa willacuyninta manaalli yaga runacunatapiswillacuyänayquipä”.4“Ama apayanquitsu gellëniquicunata,

gepiquicunata, ni llangiquicunata.Piwanpis nänichö tincurga ama parlacurcacuyanquitsu”.5“Pipa wayinman charpis wayiyogta

niyanqui: ‘Alli caway caycutsun caywayichö’ nir. 6Tsay wayiyogchasquiyäshuptiquega niyangayquinömialli caway canga tsay wayinchö. Manachasquiyäshuptiquega manam paypägaalli caway cangatsu. 7Pipischasquiyäshogniquicunapa wayillanchöposadaräcuyanqui. Ama wayinwayinräga puriyanquitsu mas allitarämunar. Arupacog runa arunganpitapägunta chasquinmi. Tsaynömigamcunapis Tayta Diospa willacuynintawillacuyangayquipita ima

miñishtiyangayquitapis chasquiyanqui.Pipis imallatapis garayäshuptiquimicucurcuyanqui”.8“May marcamanpis chäyaptiqui

runacuna chasquicuyäshurniqui tsaychöimallatapis garayäshungallayquitamicuyanqui. 9Tsay puriyangayquimarcacunachö geshyagcunataallïtsiyanqui. Y runacunata niyanqui:‘Tayta Diospa alli willacuynintamusyatsicuy tiempu chämushganam’nir. 10May marcaman chäyaptiquipisrunacuna mana chasquiyäshuptiquegacälliman yargusquir niyanqui: 11‘Caychaquïcunachö polvuta tapsiyä manaalli yaga cayangayqui musyacänanpämi.Ima captinpis musyayay salvacog reygamcunaman chämunganta’ nir.12Tsaynö manachasquiyäshungayquipitam tsayrunacunata Tayta Dios castiganga unaytiempu Sodoma marcachöcastiganganpitapis mas cuyapaypäq caypatsa ushacangan junag”.

Jutsancunata mana dejagcunain ernuman gaycucäyänanpä cagta

Jesus willangan(Mateo 11.20-24)

13“Corazin marca runacuna y Betsaidamarca runacuna, ¡gamcunataga TaytaDios mana cuyapaypamcastigayäshunqui! Gamcunachömilagrucunata rurangänö Tiro y Sidonmarcacunachör milagrucunataruraptëga maynam Tayta Diostaperdonta mañacur jutsa ruraynincunatadejariyanman cargan. Tsaynöjutsancunapita llaquicurnin maynamarripenticur cotenciapita röpata

10

Page 149: Quechua  conchucos- south bible - new testament

149

jaticurcur uchpaman jamaycurwagayanman cargan. Gamcunagamilagrucunata rurangäta ricaycarpismanam jutsa rurayniquicunata dejaytamunayanquitsu. 14Tsaynö jutsarurayniquicunata manadejayangayquipitam syu naljunagchö Tiro y Sidon runacunapitapismasrä castigacäyanqui. 15Capernaummarca runacuna, ¿gamcunaga ‘TaytaDiospa ñöpanmanmi chäshä’niyanquipischi? Tayta Diospañöpanman chäyänayquipa rantingamcunaga in ernullamannamgaycucäyanqui”.16Tsaynö nisquirnam

discïpuluncunata nirgan: “Gamcunawillacuynïta willacuyaptiquiwiyayäshurga nogatapiswiyaycäyämanmi. Y gamcunata manachasquiyäshogcunaga nogatapis manamchasquiyämantsu. Nogata manachasquimag cagga cachamagnï TaytaDiostapis manam chasquiycäyantsu”.

Jesuspa discïpuluncunawillacuyanganpita cutiyangan

17Tsaypita juc ishcay semänacunapäsariptinnam ganchis chunca ishcay(72) discïpuluncuna willacuyanganpitacushishga cutiyargan Jesusman:“¡Runacunapita supaycunatapoderniquiwan garguyaptï yargushgam,taytay!” nirnin.18Tsaynam Jesus nirgan: “Au,

musyämi supaycuna runacunapitayargungantaga. Ciëlupita tillagucurräyu ratamungannömi Satanaspapuëdeg caynin illagaycan. 19Nogampodernïta gamcunaman churargö llapanmana allicunata jarurir päsayänayquipä.Tsaynö Satanaspa puëdeg caynintapismana cäsuypa cayaptiquega imatapismananam rurayäshunquinatsu.20Runacunapita supaycunata gargur

cushicuyangayquipitaga masräcushicuyay jutiquicuna Tayta Diospalibrunchö gellgaraycanganta”.

Tayta Diosta Jesus alabangan(Mateo 11.25-27; 13.16,17)

21Tsaypitanam Jesus Espiritu Santupamunayninwan cushicur Tayta Diostaalabar caynö nirgan: “Papällä,ciëluchöpis cay patsachöpis imaycawanmunayyogmi gamga caycanqui. Gamtaalaballämi, Tayta Dios. Yachagtucogcunata tantiyatsinayquipa rantingallänu runacunachömitantiyatsicurguyqui nogatacachamangayquita. Tsaynö cananpäyarpangayquinöllam ruracashga,papällä” nir.22Nircurnam discïpuluncunata nirgan:

“Papällämi llapantapis munaynïmanchuramushga, tsurin captï. Noga imanöcangätapis payllam musyaman.Tsaynöllam papällä imanö cangantapisnogalla musyä. Tsaymi tantiyatsingäcagcunalla musyayanqui Tayta Diosimanö cangantapis”.23Tsaypita discïpuluncunallawan

caycarnam paycunata nirgan:“Gamcunam imata rurangäcunata ricary imata yachatsingäcunata wiyartantiyacuyanqui noga imanö cangätapis.24Unay profëtacunapis y mandacogreycunapis cay rurangäcunataga ricaytamunayargannam. Ricamayta munarpismanam ricayämashgatsu. Tsaynöminoga willacungäcunata wiyaytamunarpis mana wiyacuyashgatsu.Gamcunam sïga ricaycäyämanqui ywiyaycäyämanqui”.

Runa mayinta Samariaruna cuyapangan

25Tsaypita juc cutichönam juc leyyachatsicog runa Jesus yachag cangantao mana yachag cangantapis musyananpä

10

Page 150: Quechua  conchucos- south bible - new testament

150

caynö tapurgan: “Taytay, ¿imatatäruräman imaypis mana ushacag allicawayman yaycunäpä?” nir.26Tsaynö niptin Jesusnam nirgan:

“Mä, puntata gamtarä tapurishayqui.¿Imatatä tantiyanqui Moises gellganganleycunata liyir?”27Niptinnam tsay runa nirgan: “Mana

ushacäcog alli cawayman runayaycunanpäga tsay leycunachöga caynöminican: ‘Llapan shonguyquiwan TaytaDiosman yäracur cawanqui. Tsaynö llapanvoluntäniquiwan, llapan callpayquiwan, yllapan yarpayniquiwan munangantaruranqui. Y runa mayiquicunatapis llapanshonguyquiwan cuyanqui’ nir”.28Tsaynö niptinnam Jesus nirgan:

“Tsaytaga allitam nirguyqui. Tsayningayquicunata cumplirga gampis manaushacag alli cawayman yaycunquim”.29Tsaynö niptinnam tsay ley yachatsicog

runa Jesusta yapay tapurgan: “Tsayöragagampä ¿picunatä runa mayëga, taytay?”30Tsaynam Jesus “Puntataga

wiyamayrä” nir caynö nirgan: “Jucrunam aywaycänä Jerusalen marcapitaJerico marcaman. Tsaynö aywaycaptinladroncuna pasaypa magacacharcurjatirangan röpanta y imaycantapisgechusquir wanushgatanö jagirirjegariyänä”.31“Tsay nänipam aywaycänä juc

sacerdöti. Tsayna wanushgatanöna runajitaraycagta ricaycarpis tsaysacerdötega manapis ricag tucurpäsacunä. 32Tsaypita sacerdötipa jucyanapagninpis tsaynöta ricaycar manaricag tucullar yagacurir päsacunä”.33“Juc *Samaria runana tsay nänipa

aywaycar tsayman chänä. Israel runacunaSamaria runacunawan chiquinacuycarpistsay Samaria runaga tsaynö yawarllanajitaraycagta ricaycur pasaypacuyapasquinä. 34Tsayna acëtiwan yvïnuwan jampipaycur ratashcunawan

wataparcur ashnunman muntarcatsirapanä patsacungan wayiyag. Nircurtsaychö payga jampir ichic jucläyanganyagtäparänä. 35Tsaypita warayninna tsaycuyapäcog runa bulsicunpita gellëtajipisquir päganä tsay wayiyogta ishcayjunag arupacur gänangantanö: ‘Caygeshyagta ricapaycällanqui cutimungäyag,taytay. Imachöpis masta gastacuptiquega

.36Jesus tsaynö willapayta

ushasquirnam tsay ley yachatsicogrunata tapurgan caynö nir: “Tsayquimsan runacunapita ¿maygan cagtäwanuycagna runa mayinta cuyapargan?”37Tsaynö niptinnam tsay runa nirgan:

“Samaria runam, taytay” nir.Tsaynam Jesus nirgan: “Canan gampis

tsay cuyapäcog runanölla runamayiquita cuyapanqui”.

Martapa y Mariapa wayinchöJesus yachatsingan

38Tsaypita aywacurnam Jesusdiscïpuluncunawan chäyargan juctacshalla marcaman. Tsaychö Martapawayinman Jesus chaycuptinnam paypatsatsirgan. 39Martapa ñañan MarianamJesuspa ñöpanman jamacuycurgan, TaytaDiospä parlapangancunata wiyaytamunar. 40Martam itsanga tsay wayinchöimayca ruraynincunata ruracuycargan.Tsaymi imayca ruraynincuna captinJesusta nirgan: “Señor Jesus, ¿imanirtäñañä tsaychö jamaräcun noga caychöimayca ruraycunawan ñacaycaptï?Niycullay yanapamänanpä” nir.41Tsaynam Jesus nirgan: “Marta,

¿imanirtä tsaynö nimanqui? Gamgaalläpa yarpachacunqui imapisrurayniquicunallapämi. 42Tsayquiquiquipa rurayniquillapäyarpachacunayquipa rantinga TaytaDios ningancunata yachacunayquipäcagtam yarpachacunayqui. Mariaga

10

Page 151: Quechua  conchucos- south bible - new testament

151

yachatsingäcunatam wiyaycäman.Tsaynö yachacungantaga manam pipisgechunganatsu”.

Tayta Diosman mañacunantsicpäJesus yachatsicungan(Mateo 6.9-15; 7.7-11)

11 1Tsaypita juc cutichönam Jesusmañacuycargan Tayta Diosman.

Mañacuyta ushasquiptinnam jucdiscïpulun Jesusta nirgan:“Discïpuluncunata Juan Bautistayachatsingannö nogacunatapisyachaycatsiyämay Tayta Diosmanmañacuyänäpä, taytay” nir.2Tsaynam Jesus nirgan: “Caynömi

Tayta Diosman mañacuyänayqui:

‘Ciëluchö caycag Tayta Dioslläcuna,llapan runacuna gamta

adorayälläshuy.Munangayquinö llapan runacunapis

gamllaman yäracamurcawaycuyätsun.

[Ciëluchö munangayquinölla caypatsachöpis camacaycullätsun.]

3 Cada junagpä micuylläcuna amafaltaycatsillaytsu ari.

4 Runa mayï mana alli ricamaptinpisnoga perdonangänöllajutsäcunapitaperdonaycayämay.

Jutsaman Satanas ishquitsiyämaytamunaptinpis tsapaycayällämay,

[y yanapaycayällämay llutancunataimaypis mana rurayänäpä.

Tsaynö caycullätsun] .

5Nircur Tayta Diosman imaypismañacuypä Jesus caynömi willapargan:“Juc runash pullan pagas aywanäamïgunpa wayinman: ‘Vicïnu, quimsatantayquita mañacushayqui. 6Jucamïgümi wayïman posadacamushga.Imalläpis manam caycapamantsu

garaycunäpä’ nir. 7Tsaynömañacuptinshi vicïnunga ninä:‘¿Imanirtä cay örarä shamunqui tsaytamañacamag? Puncüpis trancashganam ywamräcunapis punucuycäyannam. Cayöraga manam gamta atiendiytapuëdïnatsu’ nir”.8Tsaynö nisquirnam Jesus caynö

nirgan: “Sharcamuyta manamunaycarpis yaparir yaparirgayacuptinga vicïnun garangammiñishtinganta. Manam amïguncanganpitatsu garanga, sinöga pasaypagayacuptin manana atiparmi. [Yagarunacunapis tsaynö yanapacogcaycaptinga Tayta Diosga masrämiyanapayäshunqui.] 9,10Tsaymi TaytaDiosmanga imaypis mañacuyänayqui.Imata miñishtirpis rugacuyay.Puncupita gayacognörä mañacuyay.Tayta Diosman mañacogcunagachasquiyanmi. Imata miñishtirpisrugacogcunaga tariyanmi.Gayacogcunataga Tayta Dios wiyanmi”.11“Gamcunata maygayquitapis

wamrayquicuna [tantatamañacuyäshuptiqui ¿rumitatsuräaptaparcuyanquiman?] Pescädutamañacuyäshuptiquipis ¿culebratatsuräaptaparcuyanquiman? 12Tsaynöpisruntuta mañacuyäshuptiqui ¿atapoguycurutatsurä aptaparcuyanquiman?13Gamcunaga mayläya yaga carpiswamrayquicunataga alli cagllatamgarayanqui. Tsaynö gamcunacaycäyaptiquega ciëluchö caycag TaytaDiosga masrämi alli cagllatagarayäshunqui. Tsay alli cagga EspirituSantum”.

Satanaspa munayninchö Jesuscaycanganta runacuna niyangan(Mateo 12.22-30; Marcos 3.20-27)

14Juc cutinam upayashga runapitasupayta Jesus gargurgan. Supay

10 11

Page 152: Quechua  conchucos- south bible - new testament

152

yargusquiptinnam tsay runa parlaytagallaycurgan. Tsaynö allïtsegta ricaycurrunacuna espantacur cushicuyargan.15Tsaynö caycaptinpis waquinrunacunaga niyargan: “Manam TaytaDiospa poderninwantsu supaytagargushga, sinöga supaycunapamandagnin Satanaspa poderninwanmi”nir. 16Waquinnam Jesusta tapog tucurniyargan: “Tayta Diospa poderninwansupayta gargungayquita musyayänäpämastapis milagrutaga ruraramuy ari” nir.17Tsaynö parlaycäyanganta

musyarnam Jesus nirgan: “Manamyarpaycäyangayquinötsu. Cay ningätawiyarcayämay. Juc nacionchö runacunaquiquincuna pura chiquinacurgawanutsinacurmi ushacätsinacuyanman.Tsaynömi juc marcachö o juc wayichötagcunapis quiquincuna purachiquinacur wacpa caypagargunacuycar ushacäyanman. 18Tsaynöcaycaptinga gamcuna ama yarpäyaytsuSatanaspa poderninwan supaycunatagargungäta. Supaycunata mandagninSatanas garguptinga poderniynagnaticrarmi ushacätsinacuyanman”.19“Gamcunachö waquin runacuna

supaycunata runacunapita garguyaptinyarpäyanqui Tayta Diospa poderninwangarguyangantam. Tsaynö yarpaycarga¿imanirtä nogapäga yarpäyanquiSatanaspa poderninwan supaycunatagargungäta? Tsay llutanyarpayniquicunawanmi manacagcunataparlayanqui. 20Nogata Espiritu Santoyanapamaptin supaycunata gargungätaricarmi gamcuna musyayanqui TaytaDiospita salvacog rey shamungäta”.21Satanaspita mas puëdeg canganta

tantiyatsirmi Jesus mastapis nirgan: “Juclïsu runa wayinta täpaycaptinga manampipis imantapis suwapanmantsu. 22Tsaynötäpaycaptinpis paypita mas puëdeg runachaycurmi itsanga tucrunta gechurir

imantapis apacunman. [Tsay cuentanöminogapis puëdeg caynïwan Satanaspamaquinpita runacunata jipiycä]”.23Nircurmi caynöpis Jesus nirgan:

“Pipis ningäcunata mana cäsumagcagcunanam Satanaspa munayninchöcayan. Y nogata cäsumag cagga nogamunangätam ruraycäyan”.

Maypitapis yargunganmansupay cutingan(Mateo 12.43-45)

24“Juc runapita supay yargucurjäcogcunapam aywan tänanpä ashirnin.Maychöpis mana tarirnam yarpasquintärangan runaman yapay cutiycuyta.25Tsaynö cutirnam taririn tsay runapashongunta shumag churapacushgapitsapacushga wayitanörä. 26Tsaynötatariycurnam tsay runaman cutin paypitamas mana allin cag ganchis (7)supaycunata pushacurcurna tsayrunachö cangan täcuyänanpä. Tsaymipuntata canganpitapis mas peyormannaticracurin”.

Tayta Diosta cäsucogcunacushicungan

27Jesus tsaynö parlaycaptinnamrunacunapa chöpinpita juc warminimurgan: “¡Diospa willacognincangayquipita ima cushishgaräwachaycushog y shacshatsishogmamayqui caycan!” nir.28Tsaynö niptin Jesusnam nirgan:

“Mamä cushicungannöllam Tayta Diosninganta chasquicur wiyacogcunapismasrä cushishga caycäyan”.

Milagrutarä Jesus ruranantamunayangan

(Mateo 12.38-42; Marcos 8.12)29Tsaypitanam runacuna Jesus

caycangan cagman goricäyaptin caynönirgan: “Gamcunaga Tayta Diosman

11

Page 153: Quechua  conchucos- south bible - new testament

153

s 11.30 Jonastaga quimsa junag jatuncaray pescädupa pachanchö caycanganpita TaytaDiosmi yargatsimurgan. Jesustapis quimsa junagmi pamparanganpita cawatsimurgan.Jonaspita masta musyanayquipä liyinqui Bibliachö “Jonas” ningan libruta. t 11.31 ReySalomonta watucag shamog reinapita musyanayquipä liyinqui 1 Reyes 10.1-13.

mana yäracog mana alli runacuna carmimilagrutarä ricayta munaycäyanqui.Gamcuna munayangayquinörägamanam ima milagrutapis rurashätsu.Tsaypa rantinga Tayta Dios jucmilagrutam ruranga profëta Jonascawaycaptin rurangannö”.30“Musyayangayquinöpis unay

Jonastam jatuncaray pescädupapachanchö caycanganpitayargatsimurgan.s Tsaynömi nogatapispamparangäpita cawatsimanga”.31“Salomonpa yachatsicuyninta

wiyananpämi ‘Sabah’ ningan nacionpitajuc reinapis caruta shamurganJerusalenman.t Paypis syu naljunagchö sharcamungam canan witsanrunacunata ‘Salomonpayachatsicuyninta noga chasquicungänö¿imanirtä gamcunapis Tayta Diospatsurin yachatsicunganta manachasquicuyargayquitsu?’ ninanpä”.32“Tsaynöpis Jonas Diospa

willacuyninta willacuptin wiyar Ninivemarca runacuna jutsa ruraynincunatajagiriyargan. Jonaspitapis masimaycawan munayyog caycaptïwillacungätaga canan witsan runacunamanam cäsucuyantsu. Tsaymi syu naljunagchö Ninive runacunasharcayämunga: ‘Jonas willacungantachasquicuyangänö ¿imanirtä TaytaDiospa tsurin willacungantachasquicuyargayquitsu?’ niyänanpä”.

Alli shonguyog cagcuna Jesustachasquiyangan

(Mateo 5.15; 6.22,23)33Tsaypitanam Jesus nirgan: “Actsita

tsaritsir alërimanmi churantsic wayiman

yaycogcuna shumag ricayänanpä.Manam imaypis tsaritsintsictsu catrijawancunaman churanantsicpäga.34Runacuna ricayänanpä actsiatsicyagnömi gamcunapis runacunaricayäshunayquipä noga ningäcunatacäsuyänayqui. Nogata manacäsumarninmi Tayta Diosmunangantaga ruraycäyanquitsu.Tsaymi tantiyacuyanquitsu tsacaychönöjutsa rurag cayangayquita. 35Waquinrunacuna ‘Tayta Dios munangannömicawaycä’ nicarpis manamrasunpaypatsu Tayta Dios munangannöcawaycäyan. Pagtatä tsay runacunanöcayanquiman. 36Willacungäcunatarasunpis chasquicurga Tayta Dioscachamanganta shumagmitantiyayanqui, tsacaychö actsiwanimaycacunatapis ricaycagnöna”.

Fariseucunata Jesus gayapangan(Mateo 23.1-36; Marcos 12.38-40;

Lucas 20.45-47)37Jesus parlayta ushasquiptinnam juc

fariseo runa invitargan micuyänanpä.Tsaynam wayiman chaycur Jesusjamacurgan. 38Israel runacunaga unayrunacunapa üsuncunata cumplirmimanarä micur maquincunataräawicuyag limpiu caycaptinpis. TsaymiJesus maquincunata mana awicullarmicuycäyagta ricar yarpachacurnininvitag fariseo runa Jesusta ricapargan.39Tsaynam Jesus nirgan: “Gamcunaga

maquiquicunata awirpispucilluyquicunata y matiquicunatajanallanta awirir rurin ganratadejaycognömi caycäyanqui. Pucillupa ymatipa rurinchö ganra caycagnömi

11

Page 154: Quechua  conchucos- south bible - new testament

154

u 11.50,51 Abelta wanutsiyanganta musyanayquipä liyinqui Genesis 4.8. Zacariastawanutsiyanganta musyanayquipä liyinqui 2 Cronicas 24.20-22.

llutan yarpayniquicunawan y imaycapämallag cayangayquicunawanga racchashongu caycäyanqui. 40¡Mana tantiyacogrunacuna! ¿Manacu musyayanqui TaytaDioslla cuerpuyquicunata camarshonguyquicunatapis ruranganta?41Tsaymi shonguyquicunapis awishgacuenta cananpäga pobricunata cuyaparyanapayay. Tsaynö rurayaptiquimiTayta Diospäga shonguyquicuna limpiucanga, manam maquiquicunallaga”.42“¡Allau, fariseucuna! Gamcunataga

Tayta Dios mana cuyapaypamcastigayäshunqui. Gamcunagatempluman Tayta Diospä garayninapayänayquipä huertayquicunapitamentatapis, anistapis, ni imatapischunca (10) aptay capuyäshuptiqui jucaptaytaga imaypis raquiycäyanquim:‘Tayta Diospa palabrangellgaranganmanmi llapantapiscumpliycäyä’ nirnin. Tsaycunatarurarpis manam runa mayiquicunawanallega cawayanquitsu ni manamcuyapäyanquitsu. Nircur imataaunircurpis manam cumpliyanquitsu.Diospä ichic garayta aparcumplingayquinölla runamayiquicunata alli ricayay, cuyapäyay,y imata aunirpis cumpliyay”.43“¡Allau, fariseucuna! Gamcunata

Tayta Dios mana cuyapaypamcastigayäshunqui. Gamcunagagoricäcuyänan wayicunachö allin cagjamacunamanrä jamacuytamunaycäyanqui. Tsaynöpis gamcunamunaycäyanqui pläzacunachöyachatsicog cayangayquipita runacunaalabayäshunallayquitam”.44“¡Allau, Tayta Dios mana

cuyapaypam castigayäshunqui! Gamcunarunacuna ricayäshunayquillapäga, ä alli

tucuycuyanqui. Peru pamparanganchöismushga ayanömi melanaypäcaycäyanqui Tayta Diospäga. Tsaynömana alli shonguyog cayangayquitagarunacuna manam musyayantsu”.45Tsayta wiyarnam Moises gellgangan

ley yachatsicog juc runa nirgan:“Tsaynö nirga nogacunatapiswiyaycätsiyämanquim, taytay” nir.46Niptin Jesusnam nirgan: “¡Allau,

gamcunapis ley yachatsicogcuna! TaytaDios mana cuyapaypamcastigayäshunqui. Gamcunaga runacunaimanö caytapis manacamäpacuyanganyagmi Moisesgellgangan leycunaman yapa-yaparcurcumplitsiyta munayanqui. Tsaynöcaptinpis shumag alli tupayllapayachatsiyänayquipa rantinmi ollgütupayparä yachatsiyanqui”.47“¡Allau gamcuna! Tayta Dios mana

cuyapaypam castigayäshunqui.Gamcunaga alli cayangayquita runacunaniyänallanpämi unay runacunawanutsiyangan profëtacunapamparäyangan jananchö capillancunarärurapäyanquipis. 48Tsaynö ruraparpisprofëtacuna gellgayangancunata manacäsur paycunata wanutseg unayrunacunanöllam gamcunapiscaycäyanqui”.49“Tsaynö captinmi imanö cananpä

cagtapis musyar Tayta Dios unay nirgan:‘Cachamushä willacog profëtäcunata yapostolnïcunata. Waquintamwanutsiyanga y waquin cagtanamchiquir ñacatsiyanga’ nir. 50,51Tsaynöcayangayquipitam gamcunata Tayta Diosjuzgayäshunqui Abelta wanutsegtanö,Berequiaspa tsurin Zacariasta altarpañöpanchö wanutsegtanö, y mas waquinprofëtacunata wanutsegcunatanö”.u

11

Page 155: Quechua  conchucos- south bible - new testament

155

52“¡Allau ley yachatsicogcuna! TaytaDios mana cuyapaypamcastigayäshunqui. Runacuna Diospawillacuyninta yachacuytamunayaptinpis yachag tucurmillutancunata yachatsicuyanqui.Rasunpaga quiquiquicunapis Diospawillacuynintaga manam cäsuyanquitsu”.53,54Tsaynö Jesus niptinnam ley

yachatsicogcunawan fariseucunaajanacurcuyargan. Tsaypitanam Jesustarabyanapar tapupäyargan imaycaläyatapucuycunata Roma mandacogpacontran parlaptinga tsaynöpaprësuyänanpä.

Alli tucogcunata Tayta Diosjuzgananpä Jesus ningan

12 1Jesus tsaynö parlaycaptinrämipasaypa atsca runacuna wayi

ñöpanman goricäyargan. Tsaychöparlanganta wiyayta munarninmicumanacur jarunacurrä caycäyargan.Tsaynam discïpuluncunata Jesus nirgan:“Fariseucunaga ‘Tayta Diosningancunata llapantam ruraycä’nicarpis manam cumpliyantsu. Pagtäpaycunanö gamcunapiscaycäyanquiman. 2Pacayllapa jutsarurayniquicuna imay musyacarpismusyacangam. Manam imarurayniquicunapis mana musyacaggacangatsu. 3Tsaynömi puncutawichgarcur pacayllapaparlayangayquicunapis mayacanga.Ushacäcuy junagga imayca llutanrurayniquicunatapis Tayta Diosjuzgangam”.

Pitapis mana mantsacuypawillacuyninta willacunapä Jesus

yachatsicungan(Mateo 10.28-31)

4“Cuyay amïgücuna, nogapawillacuynïta willacuyaptiqui runacuna

wanutsiyäshurpis almayquicunatagamanam imanayangatsu. Tsaynöcaycaptinga manam pitapismantsacuyänayquitsu. 5Paycunapitamantsacuyänayquipa rantinga TaytaDiosllata mantsacuyay. Paymimunayyog caycan almantintain ernuman gaycunanpäpis”.6“Pishgucuna runacunapä mana

alläpa cuestaptinpis Tayta Diospägavälinmi. Payga manam gongantsu nijucllayllatapis. 7Pishgucunatapis tsaynöricaycarga gamcunatanäga masrämiTayta Dios imanö cayangayquitapisricaycäyäshunqui. Hastaagtsayquicunatapis yupashgatam paygacaycätsin. Tayta Dios tsaynöricaycäyäshuptiquega pipitapis amamantsariyanquitsu”.

Jesuspa favornin parlagcuna imanöcayänanpä willacungan

(Mateo 10.32,33; 12.32; 10.19,20)8“Pipis nogaman criyicog canganta

mana pengacuypa willacuptinganogapis Tayta Diospa y angelnincunapañöpanchö paycunapa favorninmiparlashä. 9Pipis nogapita pengacurwillacuynïta mana willacuptinganogapis Tayta Diospa y angelnincunapañöpanchö paycunata ‘Manam regïtsu’nishämi”.10“Tayta Diospita shamungäta mana

tantiyar nogapä llutanta parlayaptinpisTayta Diosga perdonangam. Salvacogcangäta Espiritu Santo tantiyaycätsiptinconträ captinmi itsanga Tayta Diosimaypis perdonanganatsu”.11“Nogaman criyicamog

cayangayquipitam goricäcuyänanwayicunaman, juezcunaman, y waquinautoridäcunaman apayäshunquicastigayäshunayquipä. Tsaychö amallaquicuyanquitsu: ‘¿Imanöparä canangasalvacuycushä?’ o ‘¿Imatarä niycushä?’

11 12

Page 156: Quechua  conchucos- south bible - new testament

156

nirnin. 12Espiritu Santumtantiyatsiyäshunqui imataparlayänayquipäpis”.

Imapäpis mallagashga runa manacanantsicpä Jesuspa yachatsicuynin

13Runacunapa chöpinpitam juc runacaynö nimurgan Jesusta: “Taytay,waugïta niycuy töcamangan cagherenciäta raquipämänanpä” nir.14Tsaynam Jesus nirgan: “Amïgu,

manam juezniquitsu noga cä tsaynönimänayquipäga” nir. 15Nircurnamrunacunata nirgan: “Ama imapäpismallagashga cayanquitsu. Alli cawaygamanam imaycayogpis cayaptiquirätsu”nir.16Nircurpis Jesus caynö nirmi

willapargan: “Juc rïcu runammurucunganpita pasaypa cosëchatagorinä. 17Tsayna tsay rïcu runayarpachacunä: ‘Cananga ¿maymantäcaytsica micuynïta churashä? Wayïmanam aypannatsu churanäpä’ nir.18Tsaynö yarpachacurna ninä: ‘Canantröja wayïta pascasquirchir juctasharcatsishä mas jatuncarayta.Tsaymanmi llapan goringämicuynïcunata y imaycäcunatapischurashä. 19Tsaynö churacuycuptëgaatsca watapämi micuynïcuna canga.Tsaynö churacuycurmi itsanga micurupyar cushishgallana cawacushä’ nir.20Tsaynö yarpachacurir caycaptinnaTayta Dios ninä: ‘¡Llutan yarpag malafëtogshu! Canan pagasmi gam wanunqui.Llapan churangayquicuna ¿pipäräquëdanga?’ nir”.21Tsaynö parlayta ushasquirmi Jesus

nirgan: “Tsay rïcu runa, runamayincunata mana yanaparwanungannömi llapan malafërunacunapis runa mayinta manayanaparga Tayta Diospita imatapischasquiyangatsu”.

Tayta Diosman imaypisyäracuyänanpä Jesusyachatsicungan(Mateo 6.25-34)

22Nircur discïpuluncunatapis Jesusnirgan caynömi: “Amayarpachacuyanquitsu: ‘Canan ¿imatarämicushä? ¿Imatarä jaticushä?’ nirnin.23Micuynintsic mana captinpis röpantsicmana captinpis cushicushun Tayta Dioscawayta gomangantsicpita. 24Shumagtantiyacuyay pishgucuna imanöcawayangantapis. Paycunaga manammurucuyantsu, manam cosichayantsu,ni tröjacuyantsu. Tsaynö caycaptinpisTayta Diosmi micuynincuna faltätsintsu.Gamcunaga tsay pishgucunapitapis masvälegmi cayanqui Tayta Diospäga.25Tsaynö imaycapä mayläyayarpachacurpis ¿pirächi tamäñunpitamasllataga jatunyarcunman?26Imaycapis ushacagcunallapayarparäyänayquipa rantinga, imaycamana faltätseg Tayta Diosmanyäracullar cawacuyay”.27“Tantiyacuyay waytacuna imanö

cuyaypä tuctuyangantapis.Waytacunaga manam aruyantsu niputscacuyantsu. Peru nicarpis imanöcuyayllapämi ricacuyan. Waytacunacuyayllapä tuctungannöga manam unayrey Salomon jaticungan röpancunapisiwalargantsu. 28Tsay waytacunatsaquirinanlla caycaptinpis Tayta Diosgaima shumagtam tuctutsin. Tsaynöcuyayllapäta tuctuycätsirga ¿manatsurägamcunatanäga yanapayäshunquimanröpashga cayänayquipä, yäracuyniynagrunacuna?”29“Tsaynö caycaptinga manam

yarpachacuyänayquitsu imatamicuyänayquipä ni imataupuyänayquipäpis. 30Tsaycunatayarpachacurga puriyan Tayta Diosman

12

Page 157: Quechua  conchucos- south bible - new testament

157

mana yäracog runacunallam.Gamcunaga tsay mana yäracogrunacunanö ama yarpachacuyaytsu.Tayta Diosga musyaycanmi imatamiñishtiyangayquitapis. 31Tsayimapäpis yarpachacuyänayquiparantinga Tayta Dios munanganta rurarcawayänayquipä cagtayarpachacuyayga. Pay munangannöcawayaptiquega imatamiñishtiyangayquitapis Tayta Diosmanam faltätsingatsu”.

Rïcuyayllapä manayarpachacunantsicpä cagta Jesus

yachatsicungan(Mateo 6.19-21)

32“Cuyay gatirämagnïcuna, amallaquicuyaytsu. Gamcunatam Tayta Diosacrayäshurgayqui imayyagpis paywancawayänayquipä.33Capuyäshungayquitaimayquicunatapis ranticusquir manacapogcunata yanapayay. Tsaynö runamayiquicunawan cuyanacur cawargaciëluchömi Tayta Dioswan imayyagpisalli cawayta chasquiyanqui. Tsaytagamananam runapis suwangatsu nipuyupis ushangatsu. 34Imaycayogpiscayllapä cagta yarpachacurmi mananaTayta Diosmanga yarpäyanquinatsu”.

Jesuspa cutimuyninpä alistacushgacanantsicpä yachatsicuynin

(Mateo 24.45-51)35,36“Gamcuna listacushga

maya-mayallana caycäyay nogaciëlupita cutimuptïchasquicayämänayquipä. Casaracuyestapita patronnin cutimunantaempliyäduncuna shuyacogcunanöllanogatapis shuyacaycäyämanqui.Actsicurcur puncuta quichapänanpäshuyaragnölla gamcunapis listacushgacaycäyay. 37Tsay patron illanganpita

cutir yätsingannö shuyaycagta tariycurimanörä cushicur alabanman tsayempliyädunta. Mësaman jamaycatsirquiquin patronmi sirvinga. 38Tsaypatron illanganpita imay öra chänanpäcagta mana musyar empliyäduncunashuyacuyangannöllam, nogatapismaya-mayalla listacushgashuyacayämänayqui ciëlupitacutimunäta musyaycarga. Tsaynöshuyacaycäyämagta tariptëga imanöcushicuyrä gamcunapä caycunga”.39,40“Manam pipis punucunmantsu

ladron suwapänanpä cagta musyarga.Maya-mayallam waranmanimancunatapis täpaycar. Tsay ladrontashuyacognölla gamcunapismaya-mayalla imaypis caycäyay, nogacutimunäpä cagta musyaycarga. Nogaciëlupita cutimushä manayarpäyämangayqui öram”.41Tsaynam Pedro tapurgan: “Tsaynö

cay iwalatsicuycunawanyachatsicungayquega ¿nogacunallapäcuo llapan runacunapäwancu?” nir.42Niptinnam Jesus nirgan:

“Musyayangayquinöpis juc patronmaypapis illarga mas yäracuypä cagempliyäduntam haciendanchö dejanimaycancunatapis shumag ricaycänanpäy waquin empliyäduncunatapis öranchögarar caycänanpä. 43Tsay patronillanganpita cutir yätsingannöllapantapis ruraycagta tariycur imanöräcushicur alabanman tsay empliyädunta.44Empliyädun tsaynö alliportacuptinnam paypa maquinmannachuranman llapan imaycantapisricananpä. 45Peru mana yäracuypä cagempliyädum itsanga yarpan: ‘Patronnïmanarämi rasllaga cutiramungarätsu’nirnin. Tsaynö yarparnam empliyädumayincunatapis magar ushan yestacunachö puricur, micur, upyarcacun. 46Tsaynö caycagman patronnin

12

Page 158: Quechua  conchucos- south bible - new testament

158

mana yarpashgata illanganpitachaycurga empliyädun mana allicunataruraycagta tariycur patronninmagacacharcurmi gargunga. Tsaynömijanan shongulla criyicogcunatapis TaytaDios in ernuman gaycunga. Tsaychömiwagar quirutapis uchuyangaräga”.47,48“Juc empliyädu mana

musyayninpa imatapis llutantaruraptinga patronnin manam alläpatsucastiganga. Peru patronnin ningantamusyaycar mana wiyacuypallutancunata ruraptinmi itsangapatronnin pasaypa castiganga.Tsaynöllam pipis Tayta Diosmunanganta musyaycar manacumplirga castïguman gaycucäyanga”.

Jesusman criyicogcuna chiquishgacayänanpä cagta ningan

(Mateo 10.34-36)49“Cay patsaman noga shamurgö

chasquimag cagcuna salvashgacayänanpä y mana chasquimag cagcunamana salvashga cayänanpämi. Caynicangäcuna maynapisruracaraycanmanna. 50Peru tsaycunaruracänan captinpis puntataganogataran pasaypa ñacarcatsiyämarräwanutsiyämanga. Tsaytam pasaypallaquicur shuyarä hasta cumplinganyag”.51“Ama yarpäyaytsu nogaman

criyicayämungayquipita manachiquishga cayänayquipä cagtaga.Criyicamogcunataga imaypischiquiycäyäshunquim. 52Cananpitaganogaman criyicamunganpitam jucwayichö tagcuna quiquincuna purachiquinacuyanga. 53Taytanmi tsurinpacontran canga y tsurinpis taytanpacontranmi canga. Mamannam wawanpacontran canga y wawannam mamanpacontran canga. Llumtsuyninmisuegranpa contran canga y suegrannamllumtsuyninpa contran canga”.

Jesusta Tayta Dios cachamungantarunacuna mana tantiyayangan

(Mateo 16.2,3)54Tsaypitanam runacunata Jesus

nirgan: “Rupay ullunan cagpa pucutayyurimuptinga: ‘Tamyanganam’niyanqui, y niyangayquinöllam tamyan.55Tsaynömi imaypis Negeb regionpitavientumuptin: ‘Cananga rupacuypamachaycunga’ niyanqui, yniyangayquinöllam achan. 56¡Manatantiyacogcuna! Tsaycunatapis cösatantiyaycarga ¿imanirtätantiyayanquitsu Tayta Diospitashamushga car nogaruraycangäcunata?”

Runa mayintsicta llutanta rurargaarreglanantsicpä Jesus

yachatsingan(Mateo 5.25,26)

57“Y nircur Tayta Dios cachamaptinga¿imanirtä chasquiyämanquitsu? 58Pagtänogata mana chasquiyämangayquipitaTayta Dios in ernumangaycuyäshunquiman. Imapitapischiquinacungayqui quejayäshuytayarpaptinga autoridäman manarä chararreglanqui. Tsaynö manaarreglaptiquega juezmanapatsishuptiqui juezgawardiyacunawanmi carcelmanwichgatsiyäshunqui. 59Tsaypitagamanam rasllaga yarguyanquitsu jagacayniquicunata llapanta manapägacurga”.

Mana cäsucog runa in ernuchöcastigashga cananpä willacungan

13 1Tsaynam runacuna Jesustawillayargan caynö: “Galilea

runacuna templuchö Tayta Diostaadorarnin ashmacunata *altarchörupaycätsiyaptinmi *Pilato

12 13

Page 159: Quechua  conchucos- south bible - new testament

159

soldäduncunata cachanä tsayrunacunata wanutsiyänanpä” nir.2Tsaynö willayaptinnam Jesus nirgan:

“Ama yarpäyaytsu waquin Galilearunacunapita tsay wanog runacuna masjutsayog car wanuyanganta. 3ManamTayta Diospa castïgunwantsu paycunatsaynö wanuyashga. Gamcunam itsangaTayta Diospa castïgunwan in ernuchöñacayanqui jutsayquicunata manajagiyangayquipita. 4TsaynömiJerusalenchö Siloe törri juchur chuncapuwag (18) runacunata wanutsirgan.Tsaynö captinpis ama yarpäyaytsutsaychö quëdag runacunapita tsaywanog runacuna mas jutsayogcayanganta. 5Manam Tayta Diospacastïgunwantsu paycunapis tsaynöwanuyargan. Gamcunam itsanga TaytaDiospa castïgunwan in ernuchöñacayanqui jutsayquicunata manajagirninga”.

Mana wayog hïgusman manacäsucog runata Jesus iwalatsingan

6Tsaynöpis mana cäsucog runacunatamana wayog hïgusman iwalatsirninmiJesus caynö nirgan: “Juc runapachacranchömi canä hïgus. Tsaynamduëñun aywanä hïgusninman ricapacog:‘¿Mä wayuncush o manacush?’ nir. Tsayrunaga tarinätsu ni jucllayllatapisprütanta. 7Tsayna ninä chacran cuïdagrunata: ‘Quimsa watanam shamü cayhïgusman pallag y manam nijucllayllatapis tarirgötsu. Cananmutusquir jitariy cay chacrapita. Manawayogtaga ¿imapätä ardëllaga caychacrachöpis catsishun?’ nir. 8Tsaynöniptinna chacran cuïdag runa ninä:‘Taytay, mä juc wata shuyärishunrä ari.Cananga entërunpa ogtipärirmi wanunwiñapäshä. 9Tsaynö ruraptïchirwayurga wayungarä. Tsaychö mananawayuptinga muturiycunquichir’ nir”.

Säbadu jamapay junagchöcurcayashga warmita Jesus

allïtsingan10Juc säbadu jamapay junagchönam

runacuna goricäcuyänan wayichö Jesusyachatsicuycargan. 11Tsaychömicaycargan supay curcayätsingan jucwarmi. Payga mana derichacaypamchunca puwag (18) watantin tsaynöllacacurgan. 12Tsay warmita ricaycurnamrunacunapa ñöpanman päsaratsir Jesusnirgan: “Cananga allishganam canquicurcayashga cangayquipita” nir.13Tsaynö nirnin yataycuptinmi jinan

öra allisquirgan. Allisquirderichacarcurnam tsay warmi TaytaDiosta alabargan.14Tsaynam säbadu jamapay junagchö

Jesus tsay warmita allïtsishga captintsay goricäcuyänan wayichö mandacogruna ajacurcurgan. Tsaynö ajarninnamrunacunata nirgan: “Jogta junagllamrunacuna aruyänanpäga. Tsayjunagcunachö shayämunquiman alliytamunarga. Canan säbadu jamapayjunagchörä gampis puricuycanqui” nir.15Tsaynam Jesus nirgan: “¡Janan

shongu yachag tucog runacuna!Gamcuna säbadu jamapay junagchö¿manacu töruyquicuna ashnuyquicunawataraptin pascasquiryacurcatsiyanqui? 16Cay Israelwarmita allau chunca puwag (18)watantin Satanas geshyatsiptinmicurcayashga cacushga. Säbadujamapay junagchö quiquiquicunapisashmayquicunatacuyapäyangayquinölla, ¿imanirtä caywarmita cuyapayta yachayanquitsu?”17Tsaynö niycuptinnam

chiquegnincunaga pasaypapengacuyargan. Waquin runacunamitsanga cushicuyargan allitarurangancunata ricar.

13

Page 160: Quechua  conchucos- south bible - new testament

160

Diospa willacuyninta ñäbuspamurunman y levadüraman Jesus

iwalatsingan(Mateo 13.31-33; Marcos 4.30-32)

18,19Tsaynö mastapis Jesusyachatsirganmi caynö nirnin: “TaytaDiospa alli willacuyninga imaycañäbuspa murunnöllam. Tsay ichicllamuru jegarcamurga jatunyarmirämancunapis mashtacanganrä. Tsaynöcaptinmi rämancunaman pishgucunapisrataycur geshuncuna rurayan. Tsay ichicmurullapita ñäbuspa rämanmashtacangannömi Tayta Diospa alliwillacuyninga maytsaymanpis chaycan”.20,21Nircur mastapis yachatsicur Jesus

caynömi nirgan: “Tayta Diospa alliwillacuyninga levadüranöllam caycan.Juc runa tantata rurar quimsa arröbamachcaman levadürata wiñaptinmimäsaga shumag jacan. Tsay levadürawallcalla caycar mäsata atscayätsirjacatsingannömi Diospa alli willacuyninmaytsayman chaptin chasquicogcunapismasrä atscagyäyan”.

Tayta Diosta cäsucogcunallagloriaman aywayänanpä Jesus

willangan(Mateo 7.13,14;21-23)

22Tsaypita Jesus Jerusalenmanaywarnam marcacunapa päsarganyachatsicuraycar. 23Tsaychömi juc runatapurgan: “Taytay, ¿wallcagllacu cayansalvacogpä cagcuna?” nir.Tsaymi Jesus nirgan: 24“Atscag o

wallcaglla captinpis gamcunagaimaycanöpa salvacionta ashiyay.Salvacur gloriaman yaycuyänayquipägaquichqui puncupanörämi päsayänayqui.Atscag yaycuyta munarpis wallcagllamyaycuyanga”.25“Gamcuna ‘Diospa palabranta

wiyangäpitam gloriaman yaycushä’

nirpis rasunpaga cawayniquicunachömanam cäsucuycäyanquitsu.Wanucuyangayqui öra tsaynö manacäsucuyangayquipitam gloria wayiyogpuncunta wichgacascamuptin gamcunatacacuyanqui: ‘Puncuyquitaquichapaycallämay, taytay’ nir. Tsaywayiyognam niyämushunqui:‘Gamcunataga manam regïtsu. ¿Piräcacuyanquipis?’ nir. 26Tsaymi gamcunaniyanqui: ‘¿Imanirtä regiyämanquitsu?Micurchä upurchä purirgantsic. Ymarcäcunachöpis yachatsirguyquichä’nir. 27Paynam niyämushunqui:‘Gamcunaga manamcäsuyämarguyquitsu. ¿Piräcacuyanquipis? ¡Ñöpäpita witicuyay,jutsasapa runacuna!’ nirnin”.28“Tsaynam ciëluman manana yaycur

*Abrahamta, Isaacta, Jacobta, yprofëtacunata rurichö caycagta ricarninpasaypa wagayanqui.Quiruyquicunatapis uchuyanquirämiyaycuyta manana puëdirnin.29Maytsaypitapis shamog runacunaciëluman yaycog cagmi itsanga TaytaDios alistangan micuyta cushicurrämicuyanga. 30Tayta Dios munangannöcawagcuna cay patsachö mana alliricashga carpis ciëlumangayaycuyangam. Tayta Diosta manayarpar lluta cawaychö cawag cagcunamitsanga in ernumanna gaycucäyanga”.

Jerusalen marcata ricärirJesus wagangan(Mateo 23.37-39)

31Tsaypitanam waquin fariseucunachäyargan Jesus caycanganman caynönir: “Caypita aywacuy cawaytamunarga. Rey Herodesmi wanutsishuytamunan”.32Tsaynam Jesus nirgan: “Pay

wanutsimayta munaptinpis manamimapis gocamantsu. Canan warayllanam

13

Page 161: Quechua  conchucos- south bible - new testament

161

supaycunata runacunapita gargushä ygeshyagcunatapis allïtsishä.Tsaycunallawannam cumplinga llapanruranäpä cagcuna. 33TsaypitarämiJerusalenman aywashä tsaychöwanutsishga canäpä. Tayta Diospawillacognin profëtacuna Jerusalenchöwanuyangannömi nogapisJerusalenchörä wanushä”.34“¡Jerusalen runacuna! ¿Imanirtä

Tayta Dios cachamunganprofëtacunataga y alli willacuynintawillacogcunataga unaypitapiswanutsiyanquilla? Nogaga imanömigamcunata goriyta munargö, imaycawallpa chipsancunata goriycurogllagnöpis. Tsaynö goriytamunaycaptïpis gamcunagamunayniquicunata rurarmicacuyarguyqui. 35Tsaynöcayangayquipita gamcunata Tayta Diosdejariyäshunquim ychiquiyäshogniquicunam munangantarurar marcayquicunatapisushacätsiyanga. Tayta Diosgoricamaptin manamricayämanquinatsu ‘Tayta Dioscachamungan salvayämaglläcunashacallämuy’ niyangayqui junagyag”.

Jacapäcushga runataJesus allïtsingan

14 1Tsaypita säbadu jamapayjunagchönam Jesus aywargan

juc mandacog fariseupa wayinmanmicog. Tsaychömi waquinfariseucunapis Jesus imatarurangancunatapis musyapacurcaycäyargan. 2,3Y tsaychömi entërucuerpun jacapäcuycag runapiscaycargan. Jesus tsayta ricaycurmi leyyachatsicogcunatawan fariseucunatatapurgan: “Gamcunapä säbadu jamapayjunag caycaptinpis ¿cay runataallïtsishwancu o manacu?” nir.

4Tsaynö niptin imatapis manaparlacuyaptinnam geshyaycag runataJesus yataycurgan allisquinanpä.Alliscatsirnam nirgan: “Canangaaywacuyna wayiquipa” nir.5Nircurnam fariseucunata nirgan:

“Maygayquipapis wamrayquicuna oashmayquicuna pözuman ishquishgacaptin ¿manatsurä juclla jipegaywayanquiman, säbadu jamapay junagcaycaptinpis? Tsaynöllam nogapisgeshyagcunata allïtsï säbadu jamapayjunagchöpis”.6Tsaynö niptin manam imaniytapis

puëdiyargantsu.

Invitashgacunapita Jesusparlapangan

7Tsay fariseupa wayinchö waquininvitashgacuna, llapancunapitapis masalli tucurmi, wap aywar mësamanräjamascäriyargan. Tsayta ricaycurmiJesus yätsirnin caynö nirgan: 8,9“Pipisinvitayäshuptiqui mësamanräga ama rasjamacuyanquitsu. Gamcunapita masrespitädu runa chämuptin ‘Mësapitawiticuy pay jamacunanpä’niyäshuptiqui pengacushgamjamaraycäyangayquipita witicuyanqui”.10“Mësaman juclla jamacunayquipa

rantinga shuyäriyanquirä,invitayäshogniqui ‘Amïgu, mësallamanpäsacamuy’ niyäshungayquiyag. Tsaynöjamarayätsishuptiquim itsanga mësachöwaquin jamagcunapis respitayäshunqui.11Tayta Diosga manam pitapisyanapantsu alli tucogcunataga. Paygaimaypis yanapan llänu shonguyog manaruna tucogcunatam”.12Nircurnam wayinman invitag

runatapis Jesus nirgan: “Invitanacurmicungayqui öra ama gayatsinquitsucuyanacungayqui cagllata, niwaugillayquita, ni castallayquita, ni rïcucag vicïnullayquitaga. Tsaynö

13 14

Page 162: Quechua  conchucos- south bible - new testament

162

rurayaptiquega paycunapiscutitsiyäshunquillam. 13Tsaypa rantingapäsaratsinqui pobricunata, ratacunata, ygapracunata. 14Paycunaga manam niimanöpapis cutitsiyäshunquitsu.Tsaytaga Tayta Diosnamcutitsiyäshunqui jutsaynag runacunatacawatsimungan junag”.

Tayta Diosta mana cäsucogcunaciëluman mana aywayänanpä

willacungan(Mateo 22.1-10)

15Tsaynam jamaraycanganpita jucinvitashga runa nirgan Jesusta:“¡Taytay, ima cushishgarä cayangaciëluchö Tayta Dios alistangan micuytamicogcuna!”16Tsaynö niptinmi picuna

micuyänanpä cagtapis Jesus caynö nirtantiyatsirgan: “Juc runam atscarunacunata invitanä juc junag wayinchömicupacur goyäyänanpä. 17Tsaynaminvitangan junagna empliyäduntacachanä tsay invitangan runacunatapäsatsiyänanpä. 18Tsayna empliyädunwillag chaptin jucnin ninä: ‘Rantingächacra ricagrämi aywanä caycan.Nogapita ama resentiycullätsuntsu’ nir.19Jucagna ninä: ‘Pitsga par törücunamrantiycurgö. Tsaymi alli o mana allijarungantapis musyanäpä yapyagaywaycä. “Yapaychönash shallämunga”niycullay’ nir. 20Y mas jucnin cagnaninä: ‘Tsayrämi casaracurgö y manampuëdimushätsu’ nir. Tsaynö nirllapanpis invitangan runacunaga manaaywayänätsu”.21“Tsayna tsay gayamog aywag

empliyädun cutiycur patronnintawillanä runacuna imanö niyangantapis.Tsaynö willaptinna patronnin pasayparabyacunä. Tsaypitana empliyäduntaninä: ‘Cällicunapa aywar pushamuypobricunatapis, gapracunatapis, y

ratacunatapis’ nir. 22Tsayna patronninninganta cumplir empliyädun ninä:‘Cumplillargönam llapannimangayquicunata, taytay.Mandamangayquinö llapantapäsaycätsimuptïpis wayiquimanmanarämi runacuna juntäyantsu’ nir.23Tsayna patronnin ninä:‘Nänicunapapis y chacracunapapisaywar taringayqui cag runacunataimaycanöpapis pushamuy wayïmanjuntäyanganyag. 24Tsay yupay tucoginvitangäcuna mayganpis micuyänantamananam munänatsu’ nir”.

Salvacionta imanöpa tarinapäJesus yachatsingan

(Mateo 10.37,38)25Tsaypita atscag runacuna

gatiräyaptin aywaraycarnam Jesusnirgan: 26“Nogaman criyicamunganpitataytan chiquiptinpis, mamanchiquiptinpis, majan chiquiptinpis, otsurin chiquiptinpis noga ningäta rurarimaypis cawatsun. Peru noganingäcunata mana cäsumar mamanpa,taytanpa, majanpa, o tsurinpamunayninchö cacog cagga manamrasunpatsu discïpulü”.27“Imaycachö ñacarpis nogaman

criyicamur cawayätsun. Wanunganyagnoga ningäcunata mana cäsumagcagcunaga manam rasunpatsu discïpulü.28Nogaman manana criyicamogcunagajuc runa wayi rurayta gallaycatsirdejaregnömi cayanqui. Pipis wayitarurananpäga shumagrämi yarpachacuntsay wayita ushananpä gastun aypangantao mana aypangantapis. 29Pipis wayitagallar cimientuycullar dejasquiptingallapan ricagcunam jamuräyan: 30‘Tagayrunaga mana puëdiycar wayita rurargallaycatsishga manapis ushananpä’ nir”.31“Y tsaynömi juc nacion maygan

nacionwanpis pelyananpäga cösarä

14

Page 163: Quechua  conchucos- south bible - new testament

163

yarpachacuyanman. Alli cösayarpachacurirmi itsanga ninman: ‘Mä,¿ishcay chunca waranga (20,000)soldäducunata juc chunca waranga(10,000) soldädulläwan vincïmancush omanacush?’ nir. 32Pelyayta mana puëdinancaptinga jucag cag mandag carullachöräcaycaptinmi willacogninta cachanman:‘Mananash pelyashunnatsu. Munangayquicagtash imäcunatapis apacunqui’ nirwillananpä. 33Tsaynölla discïpulü caymanmanarä yaycur llapan imayquicunatapisnoga raycur dejariyänayquipä cagtaräshumag yarpachacuyay. Imayquicunatapisjagiriyta mana munarga manam discïpulücayanquimantsu”.

Cachiman iwalatsicurJesus yachatsicungan

(Mateo 5.13; Marcos 9.50)34,35“Gamcunaga cay patsachö

cachinömi cayanqui. Micuyta cachigustuta manana gor imapäpis manavälegnömi gamcunapis Tayta Diosmunangannö mana cawarga imapäpisväliyanquitsu. Gamlagyashga cachitapipis jichariyangannömi gamcunatapisin ernuman Tayta Diosgaycuyäshunqui. Cay ningäcunatawiyag cagga tantiyacuyay”.

Ogracashga üshata taringanmaniwalatsingan

(Mateo 18.12-14)

15 1Tsaypitanam *impuestucobracogcunawan Diosta mana

cäsucog runacunapis aywayargan Jesusparlanganta wiyayänanpä. 2Tsaytaricaycurnam fariseucunawan leyyachatsicogcuna Jesusta jamurar niyargan:“¿Imanirtä cay runagajutsasapacunawanpis goricaycurmicuycan?” nir.3Tsaynö niyaptinmi Jesus

iwalatsicuywan parlapargan: 4“Pipis

pachac (100) üshanpita juctaograycurga ¿manatsurä waquincagcunata juc puchaman goriycur jucllaaywar ashinman hasta taringanyag?5Tariycurga cushishgagachimatancarcur apacunman. 6Wayinmanchaycurga vicïnuncunatapisamïguncunatapis cushicurchiwillapanman: ‘¡Ograngä üshätamtariycamurgö!’ nirnin”.7Tsaynö willaparnam Jesus nirgan:

“Tsay runa üshanta tarisquircushicungannöllam Tayta Dioswanangelnincunapis cushicuyan juc runajutsancunata jagirir Tayta Diostachasquicuptin. Isgun chunca isgun (99)alli cawag runacunapäcushicuyanganpita masrämi cushicuyanjucllayllapis jutsallachö cawacog runajutsanta dejarir Tayta Diostachasquicuptin”.

Ogracashga gellëman iwalatsingan8“Tsaynö pï warmipis chunca

gellëninpita jucta ograycur ¿manatsuräactsita tsarircatsir juclla ashinmanwayintapis pitsapacur ograngangellëninta taringanyag? 9Ashiycangantatariycurga wayinchö cushicurninchiwillacunman: ‘¡Ograngä gellënïtamtarisquirgö!’ nirnin. 10Tsaynömi TaytaDioswan angelnincunapis cushicuyanjuc runallapis jutsa rurayninta jagirirTayta Diosta chasquicuptin”.

Aywacog jövinman iwalatsingan11Mastapis Jesus caynö nirganmi: “Juc

runapash ishcay ollgu tsurincuna canä.12Tsayshi gepa cag tsurin papänintaninä: ‘Papä, nogata töcamangan cagherenciä goycamänayquitam munä’ nir.Tsaynö niptinshi papänin raquipaycunäpaypä cagcunata”.13“Tsaypita juc ishcay junagllatanash

llapan chasquingancunata

14 15

Page 164: Quechua  conchucos- south bible - new testament

164

ranticuscärinä. Nircur tsay gellënintaapacurcur aywacunä juclä carumarcapa. Tsaychönash munangantarurar llapan gellënintamanacagcunallachö usharinä.14,15Tsaypita ushacäpacusquirga imanöcaytapis mana puëdir mallagänäna. Ytsay marcachö muchuy gallaptinna tsayjövinga pasaypa mallagar aruyta ashinä.Tsayna juc hacendädu runa chasquinäcuchinta mitsitsinanpä. 16Cuchitamitsirnash pasaypa mallagar cuchipamicuynintapis micuytana munanä.Tsaynö mallagaptinpis micuy manacaptinshi pipis garanätsu”.17“Tsayshi yarpachacunä: ‘Papänïpa

arognincunaga pachajunta micurchircaycäyan, noga caychö mallagaywanunaycaptï. 18Caynö canäpa rantingapapänï cagpa cuticushä. Chaycurgacaynömi nishä: “Papä,perdonaycallämay. Gomangayquicunatamanacagcunachö usharmi jutsatarurargö. Manam gammunangayquinötsu ni Diosnintsicmunangannötsu cawargö.19Cananpitaga ama cuentamaytsutsuriquitanöga. Jucmincayniquitanöllanachasquiycallämay” nir’. 20Tsaynöyarpachacusquir cuticunä papänincagpa”.“Tsayshi wayinman carulällatarä

aywaycagta ricaycur papänincuyapaywan cörrilla taripagnin aywarpasaypa cushicuywan macallacurcunä.21Tsayshi tsuringa yarpangannö ninä:‘¡Perdonaycallämay, papä!Gomangayquicunata manacagcunachöjutsata rurarmi ushargö. Manam gammunangayquinötsu ni Diosnintsic

.22“Tsaynö parlapar manarä

ushaptinshi papäningaempliyäduncunata ninä: ‘Mas alli

röpacunata ras jipiyämuy trocacunanpä.Tsaynö sortïjata y zapatuta jipiyämuyjaticunanpä. 23Nircur weran cagtorïtuta pishtayay. ¡Canan itsangaestata rurashun! 24¡Cay tsurëgawanunganpita cawarimognömi!¡Ogracanganpitam cutimushga!’ Tsaynönir cushicurnin estata rurayänä”.25“Tsaynö estachö cayanganyag

mayor cag tsuringa chacrachöarucuycänä. Tsaypita wayinpaaywaycanganchöga wiyanä wayinchöcushicurnin estachö caycäyagta.26Tsayna juc wätayninta gayaycurtapunä imanir estataruraycäyanganta. 27Tsaynö tapuptinnawillanä caynö: ‘Waugiquimcutimushga. Tsay cushicuywanmipapäniqui pishtatsishga weran cagtorïtuta’ nir”.28“Tsaynö willaptinshi pasaypa payga

rabyarnin wayinman yaycuytamunanätsu. Tsaynash papänin aywarruganä wayiman yaycunanpä. 29Tsayshipapäninta ninä: ‘Papä, gammusyangayquinöpis maypapis manayarguypam yanapaycä llapannimangayquicunata rurar. Tsaynöyanapaycaptïpis imaypis manamgoycamargayquitsu ni juc cabrallatapisamïgücunawan estata rurarmicurcuyänalläpäpis. 30Cay gelatsuriqui jutsa rurayllachö cawacogwarmicunawan gellëniquita ushasquircutiycamuptinmi itsangapishtatsirguyqui weran cag torïtutarä’nir”.31“Tsaynö niptinnash taytan ninä:

‘¡Aumi, hïju! Gamga manayargucuypam nogawan caycällanqui.Tsaymi llapan imaycäcunapisgamllapäna. 32Peru waugiqui jutsarurayninta jagirir cutimushgacaycaptinga, ¿imanirtä cushicuypitaestata mana rurashwantsu?’ nir”.

15

Page 165: Quechua  conchucos- south bible - new testament

165

Tayta Diosman manacriyicogcunawanpis alli

cawanantsicpä yachatsicuynin

16 1Tsaypita discïpuluncunatayachatsirmi Jesus nirgan:

“Patronninmi juc mayoralninta churanäimaycanwanpis munayyog cananpä.Tsaypita patronta runacuna willapäyänäimaycancunatapis lluta tsay mayoralninushaycanganta. 2Tsayta musyaycurnapatronnin gayaycatsimurnin ninä:‘Runacuna gampä parlayan imäcunatapisllutalla ushaycangayquitam. Canangacuentata gomay llapan imatarurangayquitapis. Cananpitaga mananamimaycäcunawanpis munayyognatsucanqui’ nir”.3“Tsaynö niptinna tsay mayoralga

quiquillanchö yarpachacur ninä:‘¿Imatarä canan rurashä patronnïgargamaptinga? Manam callpäpiscantsu chacrachö arunäpä. Limushnamañacuytapis pengacümi. 4Al npatronnï gargamaptinpis amïgücunacanmi chasquiyämänanpä’ nir”.5“Tsaynö yarpachacurcur patronninpa

jagan cag runacunata juc jucllayllagayaycatsimur punta cagta tapunä:‘¿Aycatä patronnïpa jagan canqui?’6Tsaynö tapuptin jucnin cag ninä:‘Paypa jagan cä ishcay pachac (200)lata acëtim’. Tsayna tsay mayoral ninä:‘Canan cay recïbuchö rmamuy, pachac(100) .

7“Tsaypita jucnin cagtana tapunä:‘Gamga ¿aycatä jagan canqui?’ Tsaynatsay runa ninä: ‘Paypa jagan cä ishcaywaranga (2,000) arröba trïgunmi’.Tsaynö niptinna ninä: ‘Canan cayrecïbuchö rmamuy, juc waranga pitsgapachac (1,500) arröballatana

.8,9“Tsay mayoral rurangan mana alli

caycaptinpis patronninga payta caynö

alabanämi: ‘Tsay runaga amishtärurayta yachanmi, arucuyninpitayargusquir imanö cawananpäpis’ nir”.Tsaynö willapärirnam Jesus nirgan:

“Manam munätsu gamcuna tsay runanömanacagcunata rurayänayquita.Gamcunapis amishtäta rurayaycapuyäshungayqui cagcunallawanpis,peru sïga noga yachatsicungätawillacuyaptiqui chasquicur ciëlumanaywayänayquipä. 10-12Alli amïguncangayquita regishunayquipä imantapaytacuycushuptiquipis amaricapacunquitsu. Tsaypa rantingacuïdapanqui. Tsaynö honräducaptiquega Diospa willacuynintawillacuyaptiquipis chasquishunquim. Ymana yäracuypä cayaptiquega manamcäsuyäshunquitsu ni imapäpis”.13Tsaypita caynöpis Jesus nirganmi:

“Manam pi runapis ishcay patrontagasirvinmantsu. Ishcanta sirvirga jucagningantam ruran y jucagtaga manamcäsunnatsu. Tsaynömi gellëllapäyarparag runacuna Tayta Diosningantaga rurayanquinatsu. Tsaymirïcu cayllapä yarpachacuywan TaytaDios munangannöga cawayanquitsu”.

Jesus yachatsingancunatanacäsucuyänanpä cangan(Mateo 11.12,13; 5.31,32;

Marcos 10.11,12)14Tsaynö yachatsingancunata

wiyarnam gellëllapä ayrayashgafariseucuna Jesuspita asicuyargan.15Tsaynam Jesus nirgan: “Gamcunarunacunapa ñöpanchö allitucuyaptiquipis Tayta Diosmusyaycanmi gamcunapashonguyquicuna imanö cangantapis.Tsaymi imanöpis cayangayquita manamusyar runacuna respitayäshuptiquipisTayta Diospäga tsay allitucungayquicuna melanaypä caycan”.

16

Page 166: Quechua  conchucos- south bible - new testament

166

16“Moises gellgangancunachöpis,Tayta Diospa profëtancunagellgayangancunachöpis, y JuanBautista willacungancunapis nican nogasalvacogniquicuna cay patsamanshamunäpä cagtam. Tsaymi Juanwillacur gallanganpitapis runacunaTayta Diospa willacuynintagachasquicuycäyan. Tsaynö captinpiswaquin runacunaga manammunayantsu willacuynintawillacuyänanta, sinöga imaycanöpapistsapatam churapaycäyan”.17“Tsaynö nogapa willacuynïtana

chasquiyaptinpis ama yarpäyaytsuprofëtacuna gellgayangan manacumplinanpä cagta. Cay patsa y ciëlujuc junag ushacaptinpis profëtacunagellgarangancunaga llapanmicumplinga”.18“Pï runapis majanpita raquicasquir

jucwan targa tsay runa adulteriujutsatam ruraycan. Tsaynöllammajanpita raquicashgawan pipis targajutsata ruraycan”.

Gloriapä y in ernupä Jesuswillacungan

19Tsaypitanam Jesus willapargancaynö nir: “Juc rïcu runam canä sellämaalli röpacunallata jatirag. Cada junagamïguncunawan esta rurayllachö caralli micuycunallata micuyag. 20Tsay rïcurunapa wayi puncunchö limushnamañapacog Lazaro jutiyog runajamaränä entëru garanpa geri ushashga.21Payga ‘Rïcu runapa mësanpita micuyshicwagllatapis, imanöparämicurcamüman’ ninä. Y tsaychöallgucunapis Lazarupa gerintalagwapäyänä. 22Tsaypita Lazarowanusquiptinga angelcuna apacuyänäciëlupa Abraham caycangan cagman. Yrïcu runa wanuptinna castancunapampayänä”.

23“Tsay rïcu runapa almanin ernuchö rupanä. Tsaychö rupaycarnacarupita ricasquinä ciëluchö LazaroAbrahampa ñöpanchö caycagta.24Tsayna rïcoga gayacunä: ‘TaytaAbraham, cuyapaycallämay. Lazarutacachaycallämuy dëdunta yacuwanushmarcatsir shimïtaogurcatsipamänanpä. Cay ninachö ruparmanam awantänatsu’ nir”.25“Tsaynö niptinna Abraham ninä:

‘Hïju, yarpay gam imaycayqui jananchöcangayqui öra alli vïdallachöcawangayquita. Lazaroga pobri carninpasaypam ñacargan. Tsaymi paytacananga caychö cushishga cay töcan ygamtanam tsaychö ñacacuy. 26Yjinachöpis pasaypa mantsaripäwanyaycag ragram jarcämantsic.Tsaymi gam cangayqui cagman pipistsimpamuyta puëdintsu ni gampispuëdimunquitsu tsimpamuyta caynogacuna cagman’ nir”.27“Tsaynö niptinna rïcu runa ninä:

‘Tayta Abraham, rugacungä raycurpapänïpa wayinman Lazarutacachaycullay. 28Tsaychö pitsgarämiwaugïcuna caycäyan. Paycunatawillaycamutsun cay ñacayman manashayämunanpä’ nir”.29“Abrahamna ninä: ‘Paycuna

tsaräyanmi Moises y waquinprofëtacuna gellgayangan *Bibliata.Tsaychö ningancunata cäsucuyätsun’nir”.30“Tsayna rïcu runa ninä: ‘Tayta

Abraham, tsay Bibliata tsarararpistsaytaga manam cäsucuyangatsu. Jucruna wanunganpita cawarircurwillacuptinmi itsanga jutsa

.31“Tsaynö niptin Abraham ninä:

‘Bibliatapis mana cäsuycargawanunganpita cawarircur willacogcutiptinpis manam cäsuyangatsu’ nir”.

16

Page 167: Quechua  conchucos- south bible - new testament

167

Imaypis perdonanacunapä Jesusyachatsicungan

(Mateo 18.6,7,21,22; Marcos 9.42)

17 1Tsaypita juc cutinamdiscïpuluncunata Jesus nirgan:

“Jutsata rurayänayquita Tayta Diosmana munaptinpis jutsamanishquitsicogcunaga imaypis cangam.Paycunataga mana cuyapaypam TaytaDios castiganga. 2Nogamancriyicamogcunata pagtä pitapis jutsataruraycätsiyanquiman. Tsaynörunacunataga mejormi jatuncaraymulinu rumita cuncanman wataparcurlamarman jitarpuyanman.3Musyayanquinam gamcunapis. Pagtatäjutsaman ishquitsicogcunanöcayanquiman”.“Runa mayiqui imachöpis mana

allita rurayäshuptiqui llutantaruraycanganta shumag tantiyatsinqui.Tsay llutan ruraynintayarpachacusquir ‘Perdonaycallämay’niyäshuptiquega perdonayanqui manaajanaypa. 4Pipis juc junagchö ganchis(7) cuti mana allita ruraycushur‘Perdonaycallämay, cananpitagamananachir gampä mana allitaruraycushätsu’ niyäshuptiquegaperdonaycunqui”.5Tsaynö niptinnam apostolnincuna

Jesusta niyargan: “Taytay, gammanyäracayämuptïpis ajamningayquicunata cumpliyga.Yanapaycallämay imaypis gamtacäsucuyänäpä”.6Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan:

“Nostäza murunöllapisyäracuyniquicuna ichic captinga cayjachata ‘Matsupita lluquicasquirlamarman jawicäramuy’ niyaptiquipisjawicäramunmanmi. Tayta Diosmanrasunpaypa yäracuyaptiquega manamimapis ajatsu gamcunapä canga”.

Tayta Dios nimangantsictaempliyädu cuentalla

cäsucunantsicpä willacungan7“Manam ima patronpis,

empliyäduncuna yapyanganpita omitsicunganpita chasquiptin‘Jamacullay micunayquipä’ niyantsu.8Tsaypa rantinga llapanpis niyan:‘Cusnacamuyrä garamänayquipä. Nogamicaramuptïran gamga micunqui’ nirmi.9Tsaynö mandanganta ruraycaptinpismanam pipis agradesicuntsu tsayempliyädun rurananpä cagllatarurashga captin”.10“Tsay empliyädunöllam gamcunapis

Tayta Diospäga cayanqui. Tsaymi TaytaDios munanganta rurarpis manayarpäyänayquitsu ‘Payga alli ruragmi’niyäshunayquipä cagtaga. Tsayparantinga niyay: ‘Nogacunaga TaytaDiospa empliyädunmi cayällä. Tsaymipay munangallanta rurayällä’ nir”.

Leprawan geshyaycag chuncarunacunata Jesus allïtsingan

11Jerusalen marcamanaywaraycarnam Jesusdiscïpuluncunawan päsayargan Samariay Galilea provinciacunapa lindërunpa.12Tsaypita juc tacshalla marcamanchäyänanpä caycaptinmi *leprawangeshyaycag chunca runacuna Jesustaricasquiyargan. Tsaymi carulällapitagayacuyargan: 13“Tayta Jesus,¡nogacunata cuyapaycayällämay!” nir.

14,15Paycunata ricaycurnam Jesusnirgan: “Aywayay sacerdöticunamanallishgana cayangayquitamusyatsicayämunanpä”.Tsaynö aywaycäyangantam

geshyancunapita llapancunamallisquiyargan. Alliyangantacushicurninmi jucnin cag runacutiycurgan “Cay geshyäta

17

Page 168: Quechua  conchucos- south bible - new testament

168

v 17.20 Jesus runalla canganta yarparmi fariseucuna mana tantiyayargantsu Tayta Dioscachamungan salvacog cangantaga. w 17.32 Lotpa warmin imanö wanungantapismusyanayquipä liyinqui Genesis 19.26.

alliycatsimangayquipita Tayta Diostaalaballämi” niraycar.16Jesuspa ñöpanman chaycurnam

gonguricuycurgan “¡Agradesicullämialliycatsimangayquipita, TaytalläJesus!” nir. Tsay runaga cargan Samariamarcapitam.17Tsaynam Jesus nirgan: “Allegcunaga

cayarguyqui chuncagchä. ¿Maytäwaquin cagga? 18Cay juclä marcarunallam cutiycamushga Tayta Diosta‘Gracias’ nicur alabarnin”.19Tsaynö nisquirnam tsay runata

Jesus nirgan: “Sharcur aywacuy. TaytaDiosman yäracuyniquipamsalvacashgana canqui”.

Ciëlupita cutimuynin imanöcananpä Jesus willangan(Mateo 24.23-28, 37-41)

20Juc cutinam Jesusta fariseucunatapuyargan, “¿Imaytä salvacogta TaytaDios cachamunga allina cawanantsicpä?Salvacog chämunanpäna cangantamusyayänäpä ¿ima señalcunatä canga?”nir.vTsaynam Jesus nirgan: “Manam ima

señaltaräga ricayanquitsu. 21Manampipis niyäshunquirätsu: ‘Caychömi owashachömi señalta ricargö’ nir. TaytaDiosga salvacogta cachamushganamgamcuna mana cuentatagocuyaptiquipis”.22Tsaynö nisquirnam

discïpuluncunata nirgan: “Ciëlumanaywasquiptï gamcuna llaquicuywanmicutimunäta munayanqui. Tsaynömunayaptiquipis manam jucllagacutimushärätsu. 23Runacuna niyanga:‘Tayta Dios cachamungan salvacogcaychömi’ o ‘Wacchömi caycan’ nirnin.

Tsaynö niyaptin ama llutallagacriyiyanquitsu. 24Ciëluchö tillagucuyjucagläpita jucagläyag atsicyaptinrunacuna ricayangannömi nogaciëlupita cutimogtapis llapan runacunaricayämanga. 25Tsaycuna manaräpäsaptinmi puntataga runacunachiquiyämar pasaypa ñacatsiyämanga”.26“Unay *Noe cawanan witsan mana

yarpashgata Tayta Dios *diluviutacachamungannömi nogapis manayarpashgata cutimushä. 27Tsay witsangadiluviu manarä captin runacuna micur,upyar, casaracurmi cacuyargan. Tsaynöcawacuyargan Noe büquitanö *arcataruraycur tsayman yaycunganjunagyagmi. Tsaynö caycagman TaytaDios pasaypa tamyatagallatsipaycamuptinmi cay patsamanyacu juntargan. Tsaynöpam arcamanmana yaycog cag runacuna llapanushacäyargan”.28“Tsaynömi Lot cawanan witsanpis

Tayta Diospa castïgun manayarpashgata shamunanpä cangantamana musyarnin runacuna micur,upyar, rantir, ranticur, murupacur, ywayitapis sharcatsir caycäyargan.29Sodoma marcapita Lotyargusquiptinnam itsanga ciëlupita ninatamya unyamurgan. Tsaychömi llapanrunacuna rupaycar ushacäyargan.30Nogapis tsaynöllam runacuna manamusyayangan öra illagpita cutimushä”.31“Tsay junagga wayichö caycagcuna

ama imayquicunamanpis jipegyaycuyanquinatsu. Tsaynölla chacrachöcaycagcunapis wayinman amanacutiyätsunnatsu. 32Yarpäyay Lotpawarmin marcanman cuticuycuytamunanganpita wanunganta.w 33Pipis

17

Page 169: Quechua  conchucos- south bible - new testament

169

noga munangänö mana cawarquiquinpa munayllanman cawacogcagga manam gloria vïdamanchangatsu. Pipis willacuynïtachasquicur Tayta Dios munangannöcawag cagmi gloria vïdachögacushishga cawanga”.34“Cutimungä junag juc cämallachö

ishcag punuycagcunapita nogamancriyicamog cagtam apacushä y manacriyicamog cagtanam jagirishä.35Maraynincunachö ishcag agacuycagwarmicunapita nogaman criyicamogcagtam pushacushä y mana criyicamogcagtaga jagirishämi. 36[Tsaynömi ishcagrunacuna chacrachö aruycagpitanogaman criyicamog cagta pushacushäy mana criyicamog cagtanamjagirishä]”.37Tsaynam tsayta wiyaycur

discïpuluncuna tapuyargan: “Tsaynöcaptinga ¿maymantä apayämanquega,taytay?” nir.Tsaynö tapuyaptinnam Jesus nirgan:

“Tsunyagcunachö wiscurcunatumaycachar musyatsicuyan maychöpiswanushga ashma jitaraycangantam.[Tsaynömi noga ningäcuna ruracagtaricar musyayanqui noga cay patsamancutimunäpäna cagta]”.

Tayta Diosman mana ajayaypamañacunantsicpä yachatsicuynin

18 1Mana ajayaypa Tayta Diosmanmañacuyänanpämi cay

iwalatsicuywan discïpuluncunata Jesusyachatsirgan caynö nirnin:2“Juc marcachömi juc juez canä Tayta

Diosta mana mantsacog nirunacunatapis mana cuyapag. 3Tsaymarcachö täcog canä juc viüdapis.Payga tsay juezman aywanä atscacutina ‘Quejacungäta ¿imaytäarreglaycamanqui, taytay?’ nir.4,5Tsaynö cutillana cutiptinpis juezga

mana cäsunätsu. Nicanganta itsangatsay juez yarpachacur ninä: ‘Diostamana mantsapacurpis ni runacunatamana cuyaparninpis cay warmipademandunta juclla arreglaycushä. Manaarreglaptëga imaycay örapiscutiycämungallam fastidiamar umätapisnanatsirnin’ nir”.6,7Tsaynö willapärirnam Jesus nirgan:

“Tsay juez mana alli caycarpis viüdaquejacunganta arreglaycaptinga ¿TaytaDios manatsurä cäsuycuyäshunquimanpayman yäracogcuna pagasta junagtamañacuyaptiqui? Tayta Diosga imamañacuyangayquitapis manamshuyarätsiyäshunquitsu. 8Tsaynörugacur mañacog cagtaga Tayta Diosmana shuyarätsiypam yanapanga. Peruitsanga noga cay patsaman cutimur¿gamcunata tariyäshayquirätsurä TaytaDiosllaman yäracur pay munangannöcaycagta?”

Jutsantsicpita perdonta TaytaDiosman mañacunapä Jesus

yachatsicungan9Juc cutichönam Jesus willapargan

waquin runacuna alli tucur juccunatajamuräyanganta caynö nir:10“Ishcay runacunam aywayänä

templuman Tayta Diosmanmañacuyänanpä. Jucnin cag canäfariseo y jucagna canä mana alliricashga *impuestu cobracog runa.11Tsay fariseo cag runaga ichircur caynömañacunä: ‘Gracias, Dios Taytay. Gamtaagradesicümi waquin cag runacunanömana cangäpita. Paycunaga cayansuwacogmi, mana alli ruragmi,majancunata engañar adulteriu jutsataruragmi. Manam nogaga tagay impuestucobracog runanöga cätsu. 12Nogagaayunäpis ishcay cutim cada semänachö.Tsaynöllam arur gänangäpitadiezmutapis gollämü templuman’ nir”.

17 18

Page 170: Quechua  conchucos- south bible - new testament

170

13“Impuestu cobracog cag itsangacarulällaman ichicuycunä. Paygajutsasapa car ciëlumanpis manaichicllapis ñuquinätsu, sinöga feyupallaquicur ninä: ‘Cuyapämarperdonaycallämay, Tayta Dios.Nogalläga jutsasapa runam callä’ nir.14Tsay impuestuta cobracog caggawayinman cutinä jutsanpitaperdonashgana. Fariseo cagtam itsangaTayta Dios perdonanätsu. Tsaynömipipis alli canganta parlacachag cagtagaTayta Dios pengacatsinga. Jutsarurayninta tantiyacur perdontamañacog cagtaga allim ricanga”.

Tayta Diosman wamracunapä Jesusmañacungan

(Mateo 19.13-15; Marcos 10.13-16)15Tsaypita juc cutichönam runacuna

Jesusman pishi wamrancunataapapäyargan maquinta umancunamanchurar Tayta Diosman mañacapänanpä.Jinatanam discïpuluncuna micharcutitsiyargan. 16Tsayta ricarnam Jesusnirgan: “Ama michäyaytsu nogamanwamracuna shayämunanta. Pipis caywamracunanö llullu shongu cagcunatamTayta Dios glorianman päsatsinga.17Wamra papänincunamanyäracungannö pipis Tayta Diosmanmana yäracogcunaga manam gloriamanyaycuyangatsu”.

Juc rïcu runa Jesuswan parlangan(Mateo 19.16-30; Marcos 10.17-31)

18Juc cutichönam juc mandacog rïcuruna Jesusta nirgan: “Taytay, gamga allirurag runam canqui. Mä niycamay,¿imatatä ruräman gloria vïdamanchänäpä?” nir.19Tsaynam Jesus nirgan: “¿Imanirtä

alli rurag cangäta nimanqui? Manam pïrunapis alli ruragga cantsu. TaytaDiosllam alli ruragga. 20Gam

mandamientuncuna caynö ningantamusyanquinam. ‘Ama adulteriu jutsataruranquitsu. Ama runa mayiquitawanutsinquitsu. Ama suwacunquitsu.Ama runa mayiquita manacagtatumpanquitsu. Papäniquita mamayquita

.21Tsaynö niptinnam tsay runa nirgan:

“Taytay, tsaycunataga wamracangäpitachä cumpliycä” nir.22Tsaynam Jesus nirgan: “Tsaynö

llapanta cumpliycarpis Tayta Diosmancriyicungayqui musyacänanpä juctaruranayquiran faltäshunqui. Cananllapan imaycayquicunatapisranticuscärir pobricunata aypuy. Tsaytarurarga jana patsachö mana ushacagriquëzatam chasquinqui. Nircurnogaman yäracamur aywacamuy” nir.23Tsaynö Jesus niycuptinmi itsanga

runa yarpachacur wamayashgajegasquirgan alläpa rïcu carnin.24Tsaynö wamayacurcogta ricarnamJesus nirgan: “Ajallarämi rïcu runacunaTayta Diospa glorianmanyaycuyänanpäga. 25Tsaypa rantinga masfäcilchi jatuncaray *camëllu ashmapisaujapa uchcunpa ullusquinman, juc rïcuruna gloriaman yaycunanpä cagpitaga”nir.26Tsaynö niptin wiyagcunanam

Jesusta tapuyargan: “Tsaynö captinga¿pirä salvacunga, taytay?” nirnin.

27Tsaynam Jesus nirgan: “Runacunaquiquincunallapitaga manamsalvacionta tariyantsu. Tayta Diosmipitapis jutsancunapita perdonar salvan.Paypäga manam imapis ajatsu”.28Niptinnam Pedro nirgan: “Taytay,

nogacunaga llapan imaycäcunatapisjagisquirmi gamta gatiraycäyä”.29,30Tsaynö niptin Jesusnam nirgan:

“Alli willacuynïta willacur pipiswayinta, warminta, wauginta, paninta,mamanta, papäninta, tsurincunata

18

Page 171: Quechua  conchucos- south bible - new testament

171

jagireg cagga jaginganpita atsca cutimastam cay patsachö taringa.Ñacatsiptinpis willacuynïtawillacogcunaga gloria vïdachömiimayyagpis mana ushacaypa cawanga”.

Wanutsiyänanpä cagta yapay Jesuswillacungan

(Mateo 20.17-19; Marcos 10.32-34)31Tsaypitam chunca ishcay (12)

apostolnincunata gayaycur Jesus nirgan:“Musyayanquim Jerusalenpaaywaycangantsicta. Tsaychömi nogaTayta Diospita shamogtawanutsiyämanga. 32Israelautoridäcunam Roma autoridäcunapamaquinman apatsiyämanga. Tsaychöminogapita burlacuyanga, ashlliyämanga,togapäyämanga, astayämanga, ywanutsiyämanga. 33Peruwanutsiyämanganpita quimsa junagtagacawarimushämi” nir.34Tsaynö niptin discïpuluncunaga

manam tantiyayargantsu imapäparlaycangantapis.

Jerico marcachö gaprata Jesusallïtsingan

(Mateo 20.29-34; Marcos 10.46-52)35Tsaypitanam Jerico marcamanna

Jesus discïpuluncunawanyaycuraycäyargan. Tsaychömi nänicuchunchö jamaraycargan jucgaprayashga runa limushnata mañacur.36Tsaynam atsca runacunaaywaycäyagta mayarnin tsay gapratapucurgan: “¿Imatä callan?” nir.37Tsaynam runacuna willayargan:

“Jesus Nazaret runam päsaycan”.38Tsaynö willaycuptinnam

gayacurgan: “Unay rey *Davidpa castanJesus, cuyapaycallämay ari” nir.39Tsaynö gayacuptin puntata

aywaycagcunaga gaprata ajäpäyargan:“¡Upälla cay!” nirmi.

Tsaynö niyaptinpis payga masfuertipam gayacurgan: “¡Rey Davidpacastan, cuyapaycallämay!”40Niptinnam Jesus ichisquir nirgan

tsay gaprata apapäyänanpä. Ñöpanmanchaycatsiyaptinnam tapurgan:41“¿Imachö yanapanätatä munanqui?”nir.Tsaynam runa nirgan: “Taytay,

gaprayashga car ricaytam munallä”.42Niptinnam Jesus nirgan: “Cananga

ricayna. Nogamanyäracamungayquipitam allirguyqui” nir.43Tsaynam gapraga wap

ricachacusquirgan. TsaypitanamJesuspa gepanta cushishga aywacurganTayta Diosta alabaraycar. Tsaytaricaycurnam llapanna runacuna TaytaDiosta alabayargan.

Jesusta Zaqueo wayinmanchasquicungan

19 1-3Jerico marcachömi tärarganZaqueo jutiyog juc rïcu runa.

Payga cargan impuestu cobragcunapamandagninmi. Tsaynam Jerico marcapaatsca runacunawan Jesus päsaycaptinZaqueoga tacshalla carnin Jesustaricayta puëdirgantsu. 4Tsaymi paygapuntancunapa cörrilla aywar jucgeruman yarcusquirgan Jesuspäsaycagta ricananpä.5Tsaynam Jesus tsaypa päsaraycarna

Zaqueo achparaycagta ricasquirninnirgan: “Zaqueo, ras yarpamuy.Cananga wayiquichömi patsatsimanqui”nir.6Niptinmi Zaqueoga yarpascamur

Jesusta cushicur pushargan wayinman.7Tsayta ricaycurnam runacuna Jesuspärimar gallaycuyargan: “¿Imanirtäjutsasapa runapa wayinman aywaycanpatsacunanpä?” nir.8Tsaypita wayinchö caycarnam

Zaqueo Jesusta nirgan: “Señor Jesus,

18 19

Page 172: Quechua  conchucos- south bible - new testament

172

llapan riquëzäpa pullanninta caypobricunata raquipaycushä. Y pipaimantapis gechushga carga cananmichuscu cuti masta cutiycatsishä” nir.9Tsaynö niptin Jesusnam nirgan:

“Cananmi salvacionta alcanzayarguyquicay wayichö llapayqui täragcunantin.Unay *Abraham Tayta Diosmanyäracungannömi gampisyäracurguyqui”.10Tsaynö nisquirnam runacunata

Jesus nirgan: “Nogataga Tayta Dios caypatsaman cachamashga jutsasaparunacunata salvanäpämi”.

Empliyäduncuna arunanpäpatronnin gellëta jagipangan

(Mateo 25.14-30)11Jesus salvacionpä parlanganta

wiyarnam runacuna yarpäyargan:“Jerusalenman chaycushgaga reynintsiccaymannachir juclla Jesusgachuracanga” nir. Cay patsamancutimurrä rey cananpä cagta manamusyarmi tsaynö parlayargan.Tsaymi Jesus juc munayyog runawan

iwalatsir parlapargan caynö nir: 12“Jucmunayyog rïcu runatam caru marcachömandacog *emperador gayatsinä:‘Tärangayqui marcayquichö mandacogrey canayquipä chasquicog shamuy’ nir.13Tsaymi tsay rïcu runa manaräwayinpita yargur chuncaempliyäduncunata gayascäratsirjucninta jucnintapis atsca gellëtajagipänä: ‘Cutimungäyag gellënïwanaruycäyanqui’ nir. 14Tsaynö niraywacusquiptinnam marca mayincunagepantana cachayänä willacogcunatacaynö niyänanpä: ‘Manam tsay runatamandagnïcuna cananpä munayätsu’nir”.15“Tsaynö marca mayincuna mana

munaycaptinpis marcanchö mandacogcananpäga chasquicunä. Tsaypita

marcanman cutiycurna tsay rïcogagayatsinä gellënin tsararagempliyäduncunata gellënin aycatanawachangantapis musyananpä. 16Tsaypuntata chag cag ninä: ‘Taytay,gollämangayquita chunca cuti mastamgellëniquita miratsillargö’ nir”.17“Tsaynö niptinna patronnin ninä:

‘Gamga alli empliyädum canqui.Wallcallawanpis shumag arurmiratsingayquipitam cananga chuncamarcapa mandagnin canayquipächurashayqui’ nir. 18Tsaypitana chänäjucag empliyädunpis caynö nir: ‘Taytay,gollämangayquita pitsga cuti mastamgellëniquita miratsillargö’ nir. 19Tsaynöniptinna patronnin ninä: ‘Pitsgamarcapa mandagnin canayquipämigamta churashayqui’ nir”.20“Jucnin cag empliyädunna ardë

tsapacullarna ninä: ‘Caychömi caycangellëllayqui, taytay. Päñuwangepircurmi churaycurgö. 21Gamgatsaripacunqui mana quiquiquipatash ycosichanquipis mana arurcurshi. Tsaynöyaga runa captiquim mantsapacurchuraycurgä’ nir”.22,23“Tsaynö niptinna patronnin

ajäpar caynö ninä: ‘¡Gamga manayäracuy empliyädum canqui!Quiquiquipa shimiyquipitam gamgajuzgacanqui. Malafë cangätayarpaycarga ¿imanirtä gellënïtabancullamanpis churarguyquitsucutimur wachayyogtana goricunäpä?’nir. 24Tsaynö nisquirna tsaychö caycagrunacunata ninä: ‘Tagay mana yäracuyempliyädupita gellënïta gechusquirgoycuyay chunca cuti masyag wachatsir

.25“Tsaynö niptinna niyänä: ‘Taytay,

peru paypaga chunca cuti mastawachatsinganpis capunnachä’ nir”.26“Niyaptinna patronnin ninä: ‘Noga

ningäta cumpleg cagcunataga

19

Page 173: Quechua  conchucos- south bible - new testament

173

imaycäwanpis munayyog cananpämichurashä. Peru mana cumplegcunatamitsanga imaycantapis gechusquirgargurishä. 27Y nircur mandacog reycanäta mana munarchiquimagnïcunataga cayman

.

Jerusalenman Jesus yaycuptinrunacuna cushicurchasquicuyangan

(Mateo 21.1-11; Marcos 11.1-11;Juan 12.12-19)

28Tsaynö runacunata willapasquirnamJerusalenpa Jesus aywacurgandiscïpuluncunawan. 29“Olivos” ninganjircan wac-wagtanchömi Betfage yBetania marcacuna cargan.Tsaycunaman yaycuraycarnam Jesuscachargan ishcay discïpuluncunatacaynö nir: 30“Aywayay tagaywac-tsimpapa. Tsaychömi tariyanquimanarä pipis muntacushga juc pollïnuashnu wataraycagta. Tsayta pascasquirapayämunqui. 31Pipis ‘¿Imapätä tsayashnuta apayanqui?’ niyäshuptiqueganiyanqui: ‘Señor Jesusmi miñishtinmuntacunanpä’ nir”.32Jesus ningannö discïpuluncuna

aywarnam tariyargan ashnuwataraycagta. 33Tsayta pascaycäyagtaricaycurnam ämun tapurgan: “¿Imapätäashnüta pascaycäyanqui?” nir.34Tsaynö niptinmi paycuna niyargan:

“Tayta Jesusmi miñishtin” nir.35Jesus caycangan cagman

chäratsiyaptinnam punchuncunatacarunaparcuyaptin Jesus muntacurgan.36Tsaynö muntashga aywaraycaptinnamrunacuna punchuncunata jacuncunatanäniman mashtayargan. 37TsaynamOlivos jircantana uraycäyaptingatiragnincuna cushicur Tayta Diostaalabayargan llapan milagrucunataruragta ricayanganpita caynö nir:

38“¡Tayta Dios cachamunganmandamagllantsic rey imayyagpisalabashga caycullätsun! ¡Graciasciëluchö caycag Tayta Dioslläcuna!”39Tsaynam tsay runacunachö aywag

fariseucuna chöpincunapita niyargan:“Mayistru, gatiräshogniquicunaupälläcuyänanpä ajäpay” nir.40Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan:

“Paycunata upälläcuyänanpäniycuptëga rumicunapis gayararmiTayta Diosta alabayanga”.41Tsaypitam Jerusalen marcata ricärir

Jesus wagar caynö nirgan:42“Jerusalenchö täragcuna, cananjunagllapis tantiyacuriyanquimanrancargan nogata chasquimar salvaciontatariyänayquipä cagta. Peru gamcunamanam chasquiycäyämanquitsu.43Tsaynö cayangayquipitam gamcunapächämunga ñacacuy junagcuna.Chiquiyäshogniquicunamaytsayniquicunapajirurupasquiyäshuptiqui manammaypapis geshpiyta puëdiyanquitsu.44Wamrayquicunapis ni imapis manamgeshpingatsu. Chipyaypamushacätsiyäshunqui. Wayiquicunatapisjuchutsirmi ushacätsiyanga. Manam nijuc rumillapis pergaraycar quëdangatsu.Tsaynömi ruracanga Tayta Dioscachamungan salvacogta manachasquiyangayquipita”.

Templupita ranticogcunataJesus gargungan

(Mateo 21.12-17; Marcos 11.15-19;Juan 2.13-22)

45Jesus Jerusalenman chaycurnamtempluman yaycurgan. Tsaychöranticogcunata tariycurnam gargurushargan. 46Tsay runacunata ajäparnirgan: “Tayta Diospa palabrangellgaranganchö caynömi nican:‘Temploga noga Diosllayquita

19

Page 174: Quechua  conchucos- south bible - new testament

174

maytsaypitapis shamuradorayämänayquipämi’ nir. Tsaynönicaptin ¿imanirtä gamcunagaladroncunapa machaynintanöcatsiyanqui?” nir.47Tsaypitanam templuchö cada junag

Jesus yachatsicurgan. Tsaymisacerdöticunapa mandagnincuna, leyyachatsicogcuna, y waquinautoridäcuna yarpachacuyargan Jesustaimaycanöpapis wanutsiyänanpä.48Tsaychö llapan runacuna Jesusyachatsingancunata shumagwiyayaptinmi ima ruraytapispuëdiyarganrätsu.

Jesus templupita imanirranticogcunata gargungantaautoridäcuna tapupäyangan

(Mateo 21.23-27; Marcos 11.27-33)

20 1Jesus Jerusalenman yapaychaycurnam Tayta Diospa alli

willacuyninta templuchöyachatsicuycargan. Tsaymannamchäyargan sacerdöticunapamandagnincuna, ley yachatsicogcuna, ymas waquin autoridäcuna.2Tsaychönam tapuyargan caynö: “Gam¿ima puëdeg cayniquiwantä caytemplupita ranticogcunatagargurguyqui? Tsaycunata ruranayquipä¿pitä cachamushurguyqui?” nirnin.

3Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan:“Gamcunatapis mä jucta tapuyäshayqui.4¿Pitä Juanta cachamurganbautizananpä, Tayta Dioscu orunacunacu?”5Tsaynö niptinnam quiquincuna pura

willanacur niyargan:cachamushga’ nishgaga nimäshun‘¿Imanirtä paytachasquicuyargayquitsu?’ nirmi.6‘Runacunallam cachamushga’nishganam llapan runacunajanantsicman shayämur samgaypa

wanutsimäshun. Paycunaga Tayta DiosJuan Bautistata cachamungantamyarpäyan”.7Tsaynö willanacurirnam Jesusta

niyargan: “Nogacuna manammusyayätsu Juanta pïcachamungantapis”.8Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan:

“Gamcunapis manawillaycäyämaptiquega nogapis manamwillätsu caycunata ruranäpä pïcachamangantapis”.

Contrancunata chacraarrendagcunaman Jesus

iwalatsingan(Mateo 21.33-46; Marcos 12.1-12)

9Tsaypitanam Jesus yachatsicurninnirgan: “Juc runam chacranman üvataplantatsinä. Nircurmi tsaychö arupagninrunacunata arrendädu jagipaycur jucläcaru marcaman tärag aywacunä.10Tsaypita üva cosëcha gallariptinnamjuc empliyädunta cachanä paytatöcangan cagta gorimunanpä. Tsaynaempliyädun chäriptinga chacrantsararag runacuna magacacharcur manaimatapis raquipällar garguriyänä”.11“Tsayna chacrayog runaga juctana

empliyädunta cachanä. Paytapistsaynölla chacran tsararag runacunagasamgar umantapis paquir usharcurimaycata gayaparcurrä garguriyänä.12Tsaypita mas juctana chacrayogcachanä. Paytapis tsaynölla magarushasquir yawarllatana jinayllatagarguriyänä”.13“Tsaynam chacrayog yarpachacurna

ninä: ‘¿Cananga imatatä rurashä?Cachashä cuyay tsurïtachir. Paytagarespitarnin manamimanayämunganatsu’ nirnin”.14“Tsayna chacrayogpa tsurin

yaycuraycagta ricasquirga chacraarrendarag runacunaga willanacuyänä:

19 20

Page 175: Quechua  conchucos- south bible - new testament

175

x 20.22 Waquin runacuna niyargan Roma nacionman impuestuta pägayänanpä cagtam ywaquinnam niyargan impuestuta pägarga Tayta Diospa contranta ruraycäyanganta.y 20.25 Caway gomagnintsic Tayta Diosllam caway vïdantsicwanga munayyog. Tsaymi TaytaDiospa cagga caway vïdantsic caycan.

‘Tagaymi cay chacrawanga heredëruquëdanga. Paytaga wanuriycatsishunchacran nogantsicpäna cacunanpä’ nir.15Tsaynö willanacusquirna chacrayogpatsurintapis tsarisquir wanuratsiyänä.Nircur ayantapis chacranpita juclämanjitariyänä”.Tsaycunata parlapärirnam Jesus nirgan:

“Quiquin chacrayog chaycur tsayrunacunata ¿imatarä ruranga? 16Chacranarrendaragcunata wanuscäratsirmijuccunatana chacrantapis arrendacunga”.Tsaynö niptinmi runacuna niyargan:

“Tayta Diosnintsic cuyapaycallämäshuntsaynö ajanaywan nogantsictapis manacastigaycamänantsicpä”.17Tsaynö niyaptinnam paycunata

ricapärir Jesus nirgan: “Gamcunain ernuman mana gaycucayta munargatantiyacuyay caynö nir Tayta Diospapalabran gellgaranganta:

‘Wayi cimientog runa “Cay rumegamanam allitsu” nir jitariyangancagrämi alli albañilpägamayistra rumimanrä ticrarin’.

18Pipis tsay mayistra rumiman ishquirgatacacunmi. Y pipa jananmanpis tsayrumi cuchpacarga pasaypamushacäratsin. [Tsaynömi pipis nogamanmana criyicamog cagga in ernuchöñacayanga]”.19Tsaynö Jesus parlapäriptin

sacerdöticunapa mandagnincuna y leyyachatsicogcuna contrancunaparlaycanganta musyarnam prësuytanamunayargan. Peru atscag runacunatamantsacurninmi tsay örallagaprësuyarganrätsu.

Impuestuta pägayänanpä o manapägayänanpäpis Jesusta

tapuyangan(Mateo 22.15-22; Marcos 12.13-17)

20Tsaypitanam autoridäcuna Jesuscaycanganman musyapacogcunatacachayargan alli tucuycullarparlapäyänanpä. Autoridäcunagamunayargan Roma mandacogpa contranparlaptinga tsaynöpa prësuytam.21Tsaynam Jesus cagman chaycur caynöniyargan: “Taytay, nogacunamusyayämi rasun cagllata imaypis gamyachatsicungayquita. Gamga Tayta Diosmunangannö runacuna cawayänanpämiyachatsicunqui. Imata parlarpis pitapismana mantsapacuypam ninqui.22Tsaynö captin tapucuriyälläshayqui.Munayninchö catsimagnintsic Romanacionpä impuestuta ¿pägashwancu omanacu pagashwan?” nir.x23Llutanta parlatsiyta munar alli

shimicunallapa tapuyangantamusyarnam Jesus nirgan: 24“Mä, jucgellëta apamur ricatsiyämay” nir.Tsaynam ricaycatsiyaptinna nirgan:“Cay gellëchöga ¿pipa reträtuntäcaycan? ¿Pipa jutintä caychögellgaraycan?”Niptinnam paycuna niyargan:

“Romachö mandamagnintsicemperadorpam” nir.25Tsaynam Jesus nirgan:

“Emperadorpa cagtaga emperadormanapaycapuyay. Tayta Diospa cagtagayTayta Diosta goycuyay” nir.26Tsaynö atsca runacunapa chöpinchö

niycuptin manam imaniytapis puëdirnaupällacurpuyargan.

20

Page 176: Quechua  conchucos- south bible - new testament

176

Wanushgacuna manacawariyämunanpä cagtasaduceucuna yarpäyangan

(Mateo 22.23-33; Marcos 12.18-27)27Tsaypitanam *saduceucunana Jesus

caycanganman chäriyargan. Paycunagayarpäyargan wanushgacuna mananacawayämunanpä cagtam. Tsaymi Jesustatapurnin caynö niyargan: 28“Taytay,Moises gellganganchöga caynömi nican:‘Juc runa tsuriynaglla wanucuptin gepacag wauginna llumtsuynin viüdawantätsun. Tsaynöpam viüdachö wamranyuriptin tsay wanog cag wauginpa tsurincuentana canga’ nir. 29Tsaymi canancuentariyäshayqui. Ganchis (7)waugicunash cayänä. Mayor cagshi jucwarmiwan tänä. Payga tsurin manaräcaptinshi wanusquinä. 30Tsaynaviüdawan gepan cag wauginna tänä.Paypis manarä tsurin captinshiwanusquinä. 31Y tsaynöpis mas gepancag wauginna viüdawan tänä. Paypiswanusquinälla manarä tsurin captin.[Tsaynöllash llapan waugincuna tsaywarmillawan täyänä. Y tsuriynagllallapanpis wanuyänä.] 32Tsä, tsaypitanashwarmipis wanucunä. 33Ywanushgacunata Tayta Dioscawaritsimungan junagga ¿maygan cagwaugipa warmintä canga,llapancunawan tashga caycaptinga?” nir.34,35Tsaynam Jesus nirgan: “Tsay

warmi manam mayganpa warminpiscanganatsu. Cay vïdallachömi warmiyogy runayogpis cayan. Tayta Dioscawascatsimuptin ciëlumanaywagcunaga mananam majayogcayanganatsu. 36Tsaychögaangelcunanöllanam mana wanucuypacawayanga. Tayta Diospawamrancunanam cayangacawatsimushga captin. 37Wanushgacunacawayämunanpä Moises gellganganta

liyiycarpis ¿manacu tantiyacuyanqui?*Abraham, Isaac, y Jacobwanuyanganpitaga alli unaytam shiracarauraycag munti rurinpita MoisestaTayta Dios nimurgan: ‘Nogaga Abraham,Isaac, y Jacob adoraycäyämanganDiosmi cä’ nir. 38Tsaynö nishga captinmimusyantsic wanungallanchö paycunataTayta Dios mana dejaringanta.Tsaynöllam pitapis maytapiscawatsimunga criyicamog cagtaga”.39Tsaynö Jesus niycuptinnam ley

yachatsicogcuna niyargan: “Allitamtsaytaga niycurguyqui, taytay” nir.40Tsaypitaga mananam pipis mastaga

tapuyargannatsu.

Salvacog shamog Diosnintsic(Mateo 22.41-46; Marcos 12.35-37)

41Tsaypitanam Jesus paycunatananirgan: “Unay rey David castapita carpissalvacogga manam runallatsu. PaygaDiosmi. Tsaynö caycaptinga ¿imanirtäley yachatsicogcuna niyan runallacanganta? 42Unay rey Davidpis ‘Salmo’ningan libruchö caynö nirmi gellganäna:

‘Salvacogga mandacog reynïmi.Paytam Tayta Dios ninga:

“Jamacamuy cay derëcha caglädüman, 43llapanchiquishogniquicunatamunayniquichö catsinayquipä”nir’.

44‘Salvacogga mandacog reynïmi’ nirDavid nicaptinga, salvacog shamogga¿imanöpatä runalla canman?”

Ley yachatsicogcuna allitucuyangan

(Mateo 23.1-36; Marcos 12.38-40;Lucas 11.37-54)

45Llapan runacuna wiyaycäyaptinmidiscïpuluncunata Jesus nirgan:

20

Page 177: Quechua  conchucos- south bible - new testament

177

46“Pagtatä ley yachatsicogcunamunaynincunata rurar cawacuyangannöpaycunata cäsur cawaycäyanquiman.Paycunaga chaqui puntanyag röpancunajatipäcushga cällicunachöpis puriyan,runacuna ‘Tayta Dios munangannömipaycunaga cawayan’ niyänantamunallarmi. Paycunaga goricäcuyänanwayicunachöpis mas allin cagjamacuyänancunachöran jamasquiyan.Micupacuypä invitashga carpis masallin cag jamacunacunataran ashiyan.47Tsaynö alli tucuycarmiviüdacunapataga imaycancunatapissacyapar ushayan. Nircur tsaycunatarurarirga runacuna manatantiyayänanpämi mana ima rurashganöunayrä Tayta Diosmanpis mañacurmayaräyan. Tsaynö cayanganpitampaycunataga Tayta Dios manacuyapaypa castiganga”.

Pobri viüdapa ofrendan TaytaDiospä alläpa väleg cangan

(Marcos 12.41-44)

21 1Tsaypitam templuchö Jesusricasquirgan rïcu runacuna

gellëta ofrenda wiñacuyänan cäjamanwiñaycäyagta. 2Tsaychömi ricargan jucwactsa viüdapis ishcay ichishag pöcuvaloryog gellëllata wiñaycagta. 3Tsaytaricaycurmi discïpuluncunata Jesusnirgan: “Allau, cay pobri viüdapaofrendanga mas valoryogmi cashgaTayta Diospäga. 4Waquin cagcunagacapuyanganpita putsogllantamgaraycuyashga. Cay wactsa warmegatsayllana cawacunanpä caycaptinpiscapungan cagtam wiñaparcushga” nir.

Templu juchutsishga cananpä cagtaJesus willacungan

(Mateo 24.1,2; Marcos 13.1,2)5Tsaychö caycäyaptin

discïpuluncunaga parlaycäyargan

templu pergarangan rumicunacuyayllapä cangantam y shumagadornashga cangantam. Tsaynöniptinnam Jesus nirgan:6“Ricaycangantsic caytsican templujuchungam. Manam ni juc rumipispergaraycar quëdangatsu. Chipyaypajuchurmi ushacanga” nir.

Cay patsa manarä ushaptinimacunarä päsananpä cagta Jesus

willacungan(Mateo 24.3-14; Marcos 13.3-13)

7Tsaynam discïpuluncuna Jesustatapuyargan: “Taytay, ¿imaytäningayquinö templuta juchutsiyanga?¿Imanöpatä musyayäshä tsaycunaruracar gallaycunanpä cagta?” nirnin.8Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan:

“Pagtatä pipis llullapar llutancunatacriyiycätsiyäshunquiman. Atscagminogapa jutïchö llullacogcunachäyämunga: ‘Nogaga salvacog Cristumcä’ o ‘Ushacäcuy tiempuchämushganam’ nir. Tsaynöniyäshuptiquipis gamcuna amacäsuyanquitsu. 9Maytsaychöpis‘Gyërram caycan’ nirnin runacunaparlayaptinpis ama mantsacäyanquitsu.Rasunpapis puntataga tsaycunarämipäsanga. Tsaycuna päsaptinpis caypatsaga ushacar manam gallangarätsu”.10Mastapis nirgan: “Juc nacion

runacunam pelyanga jucag nacionwan,juc marcam jucag marcawan.11Maytsaychöpis terremötu captinpatsam alläpa cuyunga. Mallagaywatacunam canga. Imaycaläyageshyacunam canga. Tsaynömiciëluchöpis ricacämungamantsacäcuypä imayca señalcuna”.12“Tsaycuna manarä päsaptinmi

runacuna autoridäcunamanapatsiyäshunqui. Goricäcuyänanwayicunachömi astayäshunqui.

20 21

Page 178: Quechua  conchucos- south bible - new testament

178

Carcelcunamanmi wichgatsiyäshunqui.Puëdeg autoridäcunapa, mandacogreycunapa ñöpancunamanmichätsiyäshunqui nogapa willacuynïtawillacuyangayquipita. 13Tsaychömigamcuna yachatsingäcunatapaycunatapis willacuyanqui.14Gamcunaga ama yarpachacuyanquitsuprësu autoridäcunaman apayäshuptiquiimata parlayänayquipäpis. 15Nogamtantiyatsiyäshayqui imata niyänayquipäcagtapis. Tsaymi mayganchiquiyäshogniquicunapis imaniytapiscamäpacuyangatsu nicontrayäshunquinatsu. 16Tsaywitsancunaga gamcunata mana criyicogtaytayquicunam autoridäcunamanentregaycushunqui prësutsariyäshunayquipä. Tsaynömiwaugiquicuna, castayquicuna, yamïguyquicuna entregayäshunqui prësutsariyäshunayquipä. Tsaynöpamwaquinniquicunatagawanutsiyäshunqui. 17Nogamancriyicayämungayquipitam pipis maypischiquiyäshunqui. 18Tsaynörurayäshuptiquipis amallaquicuyanquitsu. Imapäsayäshuptiquipis Tayta Dios manamdejaycuyäshunquitsu. 19Tsaynöcaycaptinga imayca ñacaycunatapäsarpis mana ajayaypa criyicamogcagmi Tayta Diospa ñöpanmanchäyanga”.

Feyupa ñacaycuna cananpäJesus willacungan

(Mateo 24.15-21; Marcos 13.14-19)20“Jerusalen marca ushacänanpäna

caycanganta musyayanqui soldäducunamaytsayninpa jirurupasquishgatanaricarmi. 21Llapayqui criyicogcuna Judeajircacunapa geshpir aywacuyanqui.Jerusalenchö caycagcunapis geshpiraywacuyanqui. Chacracunachö

caycagcunapis ama cutiyanquinatsuwayiquicunaman. 22Tsay junagcunamrunacuna castigashga cayanga.Tsaynöpam Diospa palabrangellgarangancuna llapanpis cumplinga.23Tsayläya ñacay junagcunachö, allaugeshyag warmicuna y llulluncunachuchuycag warmicuna. Tsayjunagcunaga alläpa cuyapaypämirunacuna ñacayanga. 24Waquintamwanutsiyanga y waquintam prësuapayanga juclä caru nacioncunaman.Tayta Diosta mana cäsucog runacunamJerusalen marcata munaynincunachötsaräyanga munayyog cayninushacäcunganyag”.

Ciëlupita cay patsamancutimunanpä cagta Jesus willangan

(Mateo 24.29-31; Marcos 13.24-27)25“Tsayläya ñacacuycuna

päsasquiptinga mananam rupaypis niquillapis atsicyanganatsu. Estrëllacunapisciëlupita shushuyämungam. Lamarpismantsacäcuypä bunyaypa bunyarmigayaranga. Tsaycuna päsaptinmi llapanrunacuna mantsacaywan turwäyanga.26Ciëlu sicsicyagta ricarmi runacunapasaypa mantsacaywan ‘¿Imanörä caypatsa canga?’ nir wanur pitiyangarä.27Tsaypitanam noga ciëlupita pucutayjananchö pasaypa chipipirräshamuycagta runacuna ricayämanga.28Tsaycuna llapanpis ruracargallaycuptin nogaman yäracamogcunacushicuyanqui. Musyayanquinam tsayñacaycunapita jipiptï gloriamanaywayänayquipäna cagta”.

Hïgus jachaman iwalatsir imaycutimunanpä cagtapis Jesus

tantiyatsingan(Mateo 24.32-35; Marcos 13.28-31)

29Nircur caynöpis Jesustantiyatsirganmi: “Cay hïgusman

21

Page 179: Quechua  conchucos- south bible - new testament

179

iwalatsir ningäcunata yarparäyanqui.30Musyayanquim tamya tiempugallaycuptin hïgus jachapa yurantsegllimunanpäna cagta. 31Tsaynömicay ñacaycuna gallaptin gamcunapistantiyayänayquina ciëlupita cutimunäpäcercana canganta. 32Cay ningäcunagallaptin tsay witsan runacuna manaräushacäyaptinmi llapanpis cumplinga.33Ciëlu y cay patsa ushacäcuptinpisnoga ningäcunaga llapanmi ruracanga”.

Jesus cutimunanpä listunacanantsicpä willacungan

34“Mana yarpashgata cutimur pagtatägamcunata tariycäman imaycajutsallachö cawaycagta, machashga imacaycäyagta, o imaycayogpäpisyarpachacuywan gongamashgacaycäyagta. 35Tsaynö llutancawacogcunaga manam ni jucpisgeshpingatsu Tayta Diospa castïgunpita.36Tsaymi imaycay örapis TaytaDiosllaman mañacur listullanacaycäyänayqui. Tsaynöpaga mananamin ernuman aywayanquinatsu, sinöganogapa ñöpämanmi cushishgallachäyämunqui”.37Tsaynömi ari Jesus junagpa

templuchö yachatsicurir tsacaypanaOlivos jircanman aywag tsaychö punurquëdananpä. 38Cada goya cada wäraytempluman Jesus yachatsicog aywaptinimanömi runacuna goricäyagyachatsicunganta wiyayänanpä.

Judas Iscariote Jesustaranticunanpä conträtuta rurangan

(Mateo 26.1-5, 14-16;Marcos 14.1,2,10,11; Juan 11.45-53)

22 1*Pascua esta semänachölevadüraynag tantata micur

gallaycunanpänam caycargan. 2Tsayestachö Jesusta yachayshimincunawan tsarisquir

wanutsiyänanpämi willanacuyargansacerdöticunapa mandagnincuna y leyyachatsicogcuna. Peru tsaychö goriragrunacuna ajacurcuyänanta mantsacurmitsariyarganrätsu.3Tsaynö yarpaycäyaptinmi Satanas

yaycurgan Judas Iscariotipashongunman. Judaspis Jesuspagaapostolninmi cargan. 4Paymisacerdöticunapa mandagnincunaman ytemplu täpag wardiyacunapamandagnincunaman parlag aywaycurcaynö nirgan: “Jesus quiquillancaycangan öram regitsiyäshayqui prësuapacuyänayquipä”.5Tsaynö nisquiptinnam sacerdöticuna

cushishga auniyargan gellëtapägayänanpä. 6Tsaypitaga Judasshuyacurnam gallaycurgan Jesusquiquillan caycangan öra regitsinanpä.

Pascua merendatadiscïpuluncunawan micuyänanpä

Jesus alistangan(Mateo 26.17-25; Marcos 14.12-21;

Juan 13.21-30)7Levadüraynag tantata micuyänan

Pascua esta semäna gallaycunanjunagnam cargan. Tsay junagga watawatam Israel runacuna carnishcunatapishtar micuyag. 8Tsaymi Jesuscachargan Pedrutawan Juanta “Pascuaestachö merendata micunantsicpäpuestucayämuy” nir.9Tsaynam paycuna tapuyargan:

“Taytay, ¿maychötä puestuyämushä?”nirnin.10Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan:

“Jerusalenpa aywayay. Tsayman charmiricayanqui juc runata uylluwan yacutaapaycagta. Tsay runapa gepallanpaaywayanqui may wayinmanchanganyagpis. 11Tsaychömi wayiyogtaniyanqui: ‘Señor Jesusmi tapucun:¿Maygan cuartuyquichötäshi

21 22

Page 180: Quechua  conchucos- south bible - new testament

180

discïpuluncunawan canan Pascuamerendata micuyanga?’ nir. 12Tsaynöniyaptiqui wayiyognamricatsiyäshunqui altuschö jatun cuartunogantsicpä alistashgatana. Tsaychölistacäyämunqui micunantsicpä” nirnin.13Tsaynö niyaptinnam ishcan

discïpuluncuna aywacuyarganJerusalenman. Tsayman chärirnamJesus ningannölla tariyargan llapantapisalistapacushgata. Tsaychönamdiscïpuluncuna Pascua merendatamicuyänanpä listapacuyargan.

Micuyangan öra JesusSanta Cënata rurangan

(Mateo 26.26-30; Marcos 14.22-26;1 Corintios 11.23-25)

14Tsaynam merenday örana captindiscïpuluncunawan Jesus jamacuyarganmicuyänanpä. 15Tsaychömi Jesusnirgan: “Imanömi munaycurgö cayPascua merendata gamcunawanmicuyta manarä wanungäyag. 16Caynöcay Pascua merendata mananammicushänatsu Tayta Diospa ñöpanchögamcunawan micungäyag”.17Tsaynö nisquirnam

micuycäyaptinna väsuchö vïnutaaptarcur Jesus Tayta Diosman mañacuragradesicurgan. Nircurnamdiscïpuluncunata macyargan caynö nir:“Cay vïnuta llapayqui upuyay.18Yapayga mananam vïnutaupushänatsu Tayta Diospa ñöpanchögamcunawan mushog vïnutaupungäyag”.19Tsaynömi tantata aptarcurpis Tayta

Diosman mañacur agradesicurgan.Nircurnam paycunata paquipargan:“Cayga nogapa cuerpümi. Cay tantatamicur gamcuna raycur wanungätayarpäyanqui”.20Tsaynöllam merendata ushasquir

väsuchö vïnuta aptarcurpis nirgan:

“Cayga nogapa yawarnïmi. Nogayawarnïta jichar wanuptïmi Tayta Diosrunacunawan *mushog conträtutaruranga criyicamog cagcunatajutsancunapita perdonananpä”.21“Tsaynö caycaptinpis gamcuna

caychö nogawan micuycagpita jucniquimchiquimagnïcunapa maquinmanentregayämanqui. 22Noga Tayta Diospitashamogtaga Diospa palabrangellgaranganchö ningannöllam runacunawanutsiyämanga. Peru allau ranticamagnïruna, ¡ima cuyapaypärä canga!”23Tsaynö niptinmi jucnin jucninpis

discïpuluncuna ricänacurtapunacuyargan: “¿Maygantsicräticrapuycantsic?” nirnin.

Apostolnincuna mayganpis masmandag cayta munayangan

24Tsaypita mayganpis mandacog caytamunar gechunacurmi discïpuluncunarimanacuycäyargan. 25Tsaynörimanacuyaptinmi Jesus nirgan: “Caymundu entëruchö nacion mandagcunamunayanganmanmi mandacuyan.Tsaynö lluta mandacog cayaptinpis ‘Allirunam payga’ niyanran. 26Gamcunagaama tsaynö mandacog caytayarpäyaytsu. Tsaypa rantinga llänushonguyquicunawanmi cawayänayquipitapis maytapis cuyaparnin.27Musyayanquim patroncuna mësachömicuptin empliyäduncuna sirviyanganta.Nogaga tsay empliyäducunanöllamcawangäyagga caycä, manampatronnötsu. Tsaymi gamcunapisnoganölla cawayänayqui”.28“Imayca ñacaychö captïpis gamcuna

nogawanmi imaypis cayarguyqui.29Tsaymi gamcunata churayäshayquimandacog cayänayquipä, Tayta Diosnogata mandacog canäpächuramangannö. 30Gamcunaganogawanmi micuyanqui y upuyanqui.

22

Page 181: Quechua  conchucos- south bible - new testament

181

Tsaynömi cutimuptï jamacuyanquimandacogcuna jamacuyänan *trönuman,Tayta Dios quiquinpä acranganrunacunata mandacuyänayquipä”.

Pedro ñëgananpä cagtaJesus ningan

(Mateo 26.31-35; Marcos 14.27-31;Juan 13.36-38)

31Tsaypitanam Pedruta Jesus nirgan:“Pedro, Satanasmi Tayta Diostarugacushga: ‘Jesuspa discïpulun Pedrutallutancunata ruratsishä’ nir. 32Tsaymigampä Tayta Diosman mañacurgöSatanas munanganta ruratsishuptiquipisTayta Diosllaman yapay shumagyäracunayquipä. Tsaynö canganyäracurmi criyicog mayiquicunatavaloratsinqui paycunapis nogamanshumag yäracayämunanpä”.33Tsaynö niptinnam Pedro nirgan:

“Ishcantsicta carcelman aparwanutsimänantsic captinpis manamñëgashayquitsu, taytay” nir.34Tsaynam Jesus nirgan: “Pedro,

canan pagasmi nogapä tapuyäshuptiquiquimsa cuti ‘Manam regïtsu’ nirñëgamanqui gällu manarä cantaptin”.

Jesuspa wanuynin cercanacaycangan

35Tsaypitanam discïpuluncunata Jesustapurgan: “Gellëniynagta, punchuynagta, yllangiynagta willacuyänayquipä cachaptï¿imallapis faltäyäshurgayquicu?” nir.Tsaynam paycuna niyargan: “Manam

imapis faltäyämargantsu, taytay”.36,37Jesusnam nirgan: “Diospa palabran

gellgaranganchö caynö nirmi gellgaraycan:‘Jutsasapacunawan iwalatsishgam canga’nir. Tsaynö gellgaraycan nogapämi.Cananpitaga willacog aywarimallayquicunapis apayanqui. Espädaynagcagga punchuyquicunata ranticusquirpisrantiyay”.

38Tsaynam discïpuluncuna niyargan:“Caychö caycan ishcay espädäcuna,taytay”.Niptin Jesusnam nirgan: “Gamcuna

manam tantiyayanquitsu imatanicayämangayquitapis”.

Olivos jircanchö Jesus TaytaDiosman mañacungan

(Mateo 26.36-46; Marcos 14.32-42)39Tsaypitam Jesus aywargan imaypis

aywangannö Olivos jircanmandiscïpuluncunawan. 40Tsaymanchaycurnam discïpuluncunata nirgan:“Tayta Diosman mañacuyay Satanasjutsaman manaishquitsiyäshunayquipä” nir.41Tsaynö nisquirmi mas washaläman

aywasquirnin gonguricuycur TaytaDiosman mañacurgan caynö nir:42“Tayta Diosllä, cay ñacanäpä cagpitamunarninga jipiycamay. Peru itsangaama noga munangänöga catsuntsu. Gammunangayquinölla caycutsun”.43Tsaynö Jesus pasaypa llaquicur

rugacuycaptinmi juc angel yuripasquirvaloratsirgan mana alläpallaquicunanpä. 44Tsaynö captinpisllapan shongunwan Tayta Diosmanmañacuptinmi jumpinpis yawarnöräpatsaman juturgan. 45Tayta Diosmantsaynö mañacunganpita cutiycurnindiscïpuluncunata tarirgan llaquicuypitachip wanuypa punucashgacaycäyagtam. 46Tsaynam Jesus nirgan:“¿Punuycäyanquicu? Ricchar TaytaDiosman mañacuyay Satanas jutsamanmana ishquitsiyäshunayquipä” nir.

Jesusta prësu tsarircurapacuyangan

(Mateo 26.47-56; Marcos 14.43-50;Juan 18.3-11)

47Tsaynö Jesus nicaptinnam discïpulunJudas Iscariote chasquirgan atsca

22

Page 182: Quechua  conchucos- south bible - new testament

182

runancuna pushashga. NircurnamJesuspa ñöpanman witiycur saludarcäranchö mutsaycurgan. 48Tsaynam Jesusnirgan: “Judas, ¿chiquimagnïcunamanentregamänayquipäcumutsaycamanquirä?” nir.49Tsaynam prësurna apacuyänanpä

cagta tantiyasquir discïpuluncunaJesusta niyargan: “Taytay,espädäcunawan gocachascayämushä”nir. 50Tsaynö nirmi mas mandagnin cagsacerdötipa wätayninpa derëcha cagrinrinta juc discïpulun espädanwanwalluriycurgan jipicagpä.51Tsaymi Jesus nirgan: “¡Amana

imanayaynatsu!” Nisquirmi runapa rinrinwallucashgata yataycullar alliscatsirgan.52Jesusta prësu apayänanpä

shamogcunaga cayargan mandagsacerdöticuna, templu täpagwardiyacunapa mandagnincuna, y Israelrunacunapa autoridänincunam.Paycunatam Jesus nirgan: “Gamcunaga¿imanirtä espädayquicunawantucruyquicunawan shayämunqui imaycaladrontanöpis prësuyämänayquipä?53Runacunata yachatsirnin goyaygoyaypis templuchö cargächä. Tsaychöga¿imanirtä prësu tsariyämargayquitsu?Cananga Satanaspa munaynintarurayänayquipä öra chämushganam”.

Jesusta Pedro ñëgangan(Mateo 26.57,58,69-75;Marcos 14.53,54,66-72;Juan 18.12-18, 25-27)

54Tsaypitanam Jesusta prësu tsarircurapayargan sacerdöticunapamandacogninpa wayinman. Payta prësuapacuyaptin Pedro caru gepallantamaywargan. 55Runacunaga sawanrurinchö ninata tsarircatsirmimashacuycäyargan. Tsayman yaycurirmiPedrupis paycunawan mashacuycargan.56Tsaychömi Pedro mashacuycagta

ricaycur juc wätay warmi nirgan: “Cayrunapis Jesuswanmi purirgan” nir.57Tsayta wiyaycurmi

mantsariycanganta Pedro nirgan:“Warmi, nogalläga manam paytaregicütsu” nir.58Tsaypita rätunnintanam juc runapis

Pedruta ricaycur nirgan: “Gampispaywan puregmi canqui”.Niptinmi Pedro nirgan: “Nogaga

manam paywan imaypis purillashgacätsu” nir.59Tsaypita juc öratanöna jucnam

nirgan: “Rasunpaypam cay runagaJesuswan pureg Galilea runa. ¡Tsayrunacunanömi caycanpis!” nir.60Tsaynö niptinnam Pedro nirgan:

“¡Manam musyätsu imataparlapaycämangayquitapis!”Pedro tsaynö nicaptinmi gällu

cantasquirgan. 61Tsaynam sï Jesusticraycur ricaycuptinrä Pedroyarpasquirgan caynö ninganta: “Gällumanarä cantaptinmi quimsa cutiñëgamanqui”. 62Tsay ningantayarpasquirmi itsanga Pedro wagtamanyargusquir pasaypa llaquicur wagargan.

Prësognin runacuna Jesustaburlacur magacuyangan

(Mateo 26.67,68; Marcos 14.65)63Tsaypitanam prësognin runacuna

burlacur Jesusta magayargan.64Nircurmi ñawinta tsaparcur niyargan:“¡Dios caycarga mä, pïmagashungayquitapis niyämay!” nir.65Tsaynö nirmi tucuyta rurarninburlacuyargan.

Israel puëdeg autoridäcunapañöpanman Jesusta chätsiyangan(Mateo 26.59-66; Marcos 14.55-64;

Juan 18.19-24)66Patsa warasquiptinnam Israel

runacunapa puëdeg autoridänincuna,

22

Page 183: Quechua  conchucos- south bible - new testament

183

mandag sacerdöticuna, y leyyachatsicogcuna despächuncunamangoricäyargan. Tsaychönam Jesustatapuyargan: 67,68“Canan mä,willayämay. ¿Rasunpacu gam TaytaDios cachamungan salvacog canqui?”nir.Tsaynam Jesus nirgan: , paymi

cä’ niyäshayquipis gamcunacriyiyämänayqui captinchi.69Cananpitaga noga ciëluchö caycäshäpoderösu Tayta Diospa derëcha caglädunchömi” nir.70Tsaynö niycuptinmi llapancuna

niyargan: “Tsayöraga, gam Diospatsurinchä canqui, ¿au?” nir.Tsaynam Jesus nirgan: “Aumi,

gamcuna niyangayquinöllam cä” nir.71Paycunanam niyargan: “Quiquinpis

Diospa tsurin canganta nicämashgaga¿imapänatä testïgutapis ashishun?[Tsaynö Dios tucuycarga ¡wanutsishgacatsun!]”

Pilatuman Jesusta prësu apayangan(Mateo 27.1,2; Marcos 15.1-5;

Juan 18.28-38)

23 1Tsaypitanam llapancunacontrarna Jesusta maquinpita

watarcur mandacog *Pilatumanapayargan. 2Tsaychönam Pilatutaniyargan: “Cay runaga llutancunatamyachatsicuycan. Manam munantsuRomapä impuestuta runacunapägayänantapis. Jinachöpis quiquinminogacunapa mandayämag rey cangantanicäyäman. [Tsaynö mandag tucogcagga wanutsishga catsun]”.3Tsay niptinnam Jesusta Pilato

tapurgan: “¿Rasunpacu canqui Israelrunacunapa mandacognin rey?” nir.Jesusnam nirgan: “Gam

ningayquinöllachä cä”.4Tsaynam Pilato nirgan mandacog

sacerdöticunata y tsaychö goricashga

caycag runacunata: “Cay runa llutantayarpaptinpis, nogataga ¿imatägocaman? Ima jutsantapis manamtarïtsu”.5Tsaynö niptinnam Israel

autoridäcunaga masrä niyargan: “¡Manamtsaypis tsaynötsu! Romapa contransharcuyänanpämi runacunata pasaypaaquishapaycan. Galilea provinciapitahasta cay Judea provincia quinranyagpistsaynöllam yachatsicuycan”.

Herodesman Jesusta apapäyangan6Tsayta wiyarnam paycunata Pilato

tapurgan: “¿Rasunpacu Galileapita cayrunaga?” nir.7“Aumi, payga Galileapitam”

niyaptinnam Galilea provinciapamandagnin Herodesman Jesustaapatsirgan. Tsay junagcunaJerusalenchömi unas Herodespiscaycargan.8Jesuspä parlayangancunata wiyashga

carmi Herodesga puntapitana ñöpanchöräima milagrullatapis rurananta munargan.Tsaymi Jesusta ricaycur cushicurgan.9Tsaychö Herodes yaparir yaparirtapupaptinpis Jesus manam imatapisparlacurgantsu. 10Mandagsacerdöticunawan ley yachatsicogcunapisJesuspa contranmi imaycatapis niyargan.11Nircurnam soldäduncunawan reyHerodes asipäyänan raycur Jesustareytanörä catsiyargan quiquinpamantunta jatiparcur. Tsaypitanam cangancutitsirgan Pilato cagman. 12Tsay junagmiHerodeswan Pilato amishtayarganpuntata chiquinacurcur.

Jesusta wanutsiyänanpäPilato dejaycungan

(Mateo 27.15-26; Marcos 15.6-15;Juan 18.39–19.16)

13Jesusta Pilatuman cutiycatsiptinnamPilatuna gayatsirgan mandacog

22 23

Page 184: Quechua  conchucos- south bible - new testament

184

sacerdöticunata, autoridäcunata, ywaquin runacunatapis. 14Tsaychöllapancuna goricasquiyaptinnam nirgan:“Gamcuna cay runata apayämurguyqui:‘Cay runaga runacunatam yachaycätsinmandagnintsicpa contransharcuyänanpä’ nirnin.Ñöpayquicunachö tapurga manam imajutsantapis tarirgötsu contranniyämangayquinöga. 15TsaynömiHerodespis may tarishgatsu imajutsantapis. Tsaymi caymancutitsimushga. Tantiyacuyay. Manamima jutsanpis cantsu wanutsishgacananpäga. 16Tsaymi paytaastarcatsillar cachaycushä” nir.17[Pilatoga yachacashganam wata

wata *Pascua esta semänachörunacuna mañayangantaga juc prësutacachag.] 18Tsaymi Pilato Jesustacacharinanta munaptin runacuna jucshimilla gayaraypa niyargan: “AmaJesustaga cachaytsu. Barrabastacachaycunayquitam munayäga” nirnin.19(Barrabasga carcelchö

wichgaraycargan Roma nacionpacontran sharcunganpita y runacunatawanutsinganpitam.)20Tsaymi Pilato yapay runacunata

parlapargan Jesusta cachaycuytamunarnin. 21Tsaynö parlapaptinpisrunacunaga masrämi gayaräyargan:“¡*Cruzchö wanutsun! ¡Cruzchöwanutsun!” nirnin.22Tsaynam Pilato yapay nirgan:

“Wanunanpäga ¿ima mana allitatärurashga? Manam tarïtsu imajutsantapis. Tsaymi astarcatsillarcachaycushä”.23Tsaynö niptin llapan runacunam

masrä gayarar niyargan cruzchöwanutsinanpä. 24,25Tsaynö masrägayaräyaptinnam Jesusta runacunamanPilato entregaycurgan munayangantaruracuyänanpä. Runacuna

mañacuyangannöllam Barrabastacachaycurgan Romapa contransharcushga caycaptinpis y runacunatawanutsishga caycaptinpis.

Jesusta cruzchö clavayangan(Mateo 27.32-44; Marcos 15.21-32;

Juan 19.17-27)26Tsaynö Jesusta cruzchö clavag

apaycarnam tincuyargan Cirenemarcapita juc runa Simon jutiyogchacranpita aywacuycagwan. Paytamniyargan Jesus apaycangan cruztaumrurcur Jesuspa gepanpa apananpä.27Tsaytsica runacunam Jesuspa gepantaaywaycäyargan. Tsaychömi atscagwarmicunapis llaquicurnin wagaraycaraywaycäyargan. 28Tsaymi wagaycagwarmicunata Jesus nirgan: “Jerusalenwarmicuna, ama nogapäga wagayaytsu.Wagayayga quiquiquicunapis ywawayquicunapis imanöñacayänayquipä cagta. 29Feyupañacaycuna captinmi pasaypallaquicuywan runacuna niyanga:‘¡Cushicuyätsun wawaynag warmicuna!’nir. 30Tsaychömi runacuna ñacaycunatamantsariywan gagacunatapis:‘¡Janäcunaman juchuriycamuy jucllawanucuyänäpä!’ niyanga. 31Nogatapiscaynö ñacaycätsiyämarga imanönarägamcunataga ñacatsiyäshunqui”.32Tsaynö Jesusta apaycar ishcag

ladroncunatapis apayarganmiJesustawan juntu cruci cayänanpä.33Tsaypita “Calavëra” ninganmanchaycatsirnam Jesusta cruzmanclavayargan. Apayanganladroncunatapis cruci cayargan jucnincagtam Jesuspa derëcha cag lädunmany jucagtanam itsogninman. 34Tsay öramJesus nirgan: “Papällay, caycruci cayämag runacunata cuyaparninperdonaycuy. Manam musyayantsuimata ruraycäyangantapis”.

23

Page 185: Quechua  conchucos- south bible - new testament

185

z 23.45 Tsay templu rurinchö alli awashga jatun cortïnapä musyanayquipä liyinquiExodo 26.31-33; Hebreos 9.1-10; 10.19,20.

Soldäducunanam sortiyayarganJesuspa röpanta. 35Tsaychö runacunaricaraycäyaptinmi autoridäcuna Jesustaasiparnin niyargan: “Juccunatagasalvaycacharganchä. Canan quiquinga¿imanirtä salvacuyta puëdintsu? TaytaDios cachamungan salvacog carninga,mä tsay cruzpita yarparamutsun”.36Tsaynöllam soldäducunapis

asiparnin Jesusta uputsiyarganupucuyänan ayag vïnuta: 37“Israelrunacunapa mandagnin rey caycargamä, quiquiqui salvacuy” nir.38Imapita wanutsiyanganta runacuna

musyayänanpämi juc letrëruta cruzpapuntanman clavayargan caynögellgarcur: “CAYGA ISRAELRUNACUNAPA REYNINMI” nir.39Tsaypitanam jucag cruci caraycag

runapis Jesusta asiparnin nirgan:“Salvacog carga mä, tsaypita salvacuriyari, nircur nogacunatapissalvayämänayquipä”.40Tsaynö niptinmi jucnin cag

ajäpargan: “Gampis paynö ñacaycarga¿manacu Tayta Diosta mantsacunqui?41Nogantsicga jutsantsiccunapitamñacaycantsic. Payga manam imajutsatapis rurashgatsu”.42Nircurmi Jesusta nirgan: “Señor

Jesus, nogalläta yarparcallämanqui ari,cay patsaman mandacog cutimungayquijunag” nir.43Tsaynam Jesus nirgan:

“Cananpitaga nogawanmi canqui TaytaDioslläpa ñöpanchö”.

Jesus wanungan(Mateo 27.45-56; Marcos 15.33-41;

Juan 19.28-30)44Tsaypitaga pullan junagpitam

quimsa öra rupay mana atsicyaptin

patsa tsacasquirgan. 45Tsay örallamtemplu rurinchöpis alli awashga jatuncortïnaz urayninpa ishcaymanrachisquirgan. 46Tsaypitam Jesusfuertipa gayarasquirmi nirgan: “¡TaytaDiosllä, maquiquimannam cawaynillätachuraycamü!” nir. Tsaynö nisquirmiwanusquirgan.47Tsaynö imayca päsangancunata

ricaycurnin soldäducunapacapitanninmi Tayta Diosta alabagnöticrar nirgan: “Rasunpam cay runagajutsaynag cashga” nir.48Tsaychö caycag runacunapis

aywacuyargan pasaypa llaquicurninmi.49Jesuswan reginacogcunanam itsangacarulällapita ricaräyargan. Tsaynöllamyanaparnin Galileapita gatiragwarmicunapis tsaychö cayargan.

Jesusta pampayangan(Mateo 27.57-61; Marcos 15.42-47;

Juan 19.38-42)50,51Juc runam cargan Jose jutiyog,

Tayta Dios munangannö cawacog. Paygacargan Judea provinciachö Arimateamarcapitam. Paypis Israel runacunapaautoridäninmi cargan. Waquinautoridäcuna Jesusta wanutsiyänanpäwillanacuyaptinpis payga manammunargantsu. Josega criyirgan TaytaDios aunicungannö salvacogtacachamunanpä cagtam. 52PaymiPilatuman aywargan Jesuspa ayantapampananpä negnin. 53Pilato “Pampayari” nisquiptinnam Jesuspa ayantacruzpita jipisquir lïnu säbanaswanwancurgan. Nircurnam pampag aparganmanarä pipis pampacungan gagachöuchcushga *sepultüraman.54Jesus wanurgan viernis tardim.

Cada viernismi tardipaypaga Israel

23

Page 186: Quechua  conchucos- south bible - new testament

186

a 23.56 Israel runacunapä viernis patsa tsacaypitam säbadu jamapay junag gallaycog.

runacuna säbadu jamapay junagpälistacuyag. 55Galileapita Jesuswanshamog warmicunanam Joseta gatiparaywayargan sepultüraman. Tsaymanchaycurmi ricayargan Jesuspa ayantaimanö churangantapis. 56Tsaypitawayiman cutiycurninnamalistacuyargan mucuchag perjümicunataüsuncunaman Jesuspa ayanmanwiñapäyänanpä. Llapantaalistapacusquirnam Tayta Diospamandamientunta cumplirjamapäyarganrä säbadu jamapay junagcaptinna.a

Jesus wanunganpita cawarimungan(Mateo 28.1-10; Marcos 16.1-8;

Juan 20.1-10)

24 1Tsaypita domingumanwarämognam tsaca tsacallana

warmicuna aywayargan Jesuspamparangan cagman, alistayanganperjümicunata apacurcur.2Chaycuyänanpäga pamparanganuchcuta tsaparag rumipis juclämanwititsishgam caycänä. 3Tsayman yaycurmanam tariyargannatsu Señor Jesuspaayanta.4Tsaynö mantsacashga caycäyaptinmi

ishcay *angelcuna chipipiycag röpashgapaycunapa ñöpancunachöricacusquiyargan. 5Warmicunapaycunata ricaycurnam pasaypamantsariywan gonguriycuyargan.Tsaynam tsay yuripag angelcunaniyargan: “¿Imanirtä ashiycäyanquiwanushgacuna pamparanganchöcawaycagna runata? 6Mananamcaychönatsu caycan. ¡Paygacawamushganam! Yarpäyay Galileaprovinciachö caycarnin caynöniyäshungayquita: 7‘Noga ciëlupitashamog runatam jutsasapa runacunapa

maquincunaman entregayämanga.Cruzchö wanutsiyämaptinpis quimsajunagtam cawamushä’ nir”.8Tsaynö angel niyaptinrämi

paycunapis yarpasquiyargan Jesustsaynö rasunpaypa ningancunata.9Tsaymi Jesus pamparaycangan cagpitacutiycurnin willayargan chunca juc (11)apostolcunata y tsaychö runacunatapis.10Tsay willacogcunaga cayargan MariaMagdalena, Juana, Santiagupa mamanMaria, y paycunawan aywag maswarmicuna. 11Jesus cawamungantawarmicuna willacuyaptinpisapostolcunaga manam ichicllapiscriyiyargantsu, manacagcunataparlaycäyanganta yarpar. 12Waquin cagmana criyiyaptinpis Pedrum itsangacörrillapa aywacurgan Jesuspamparangan cagman. Rurimangawaycunanpämi säbanaswanwancuyangannölla caycänä. Ayantamana tariycurmi pasaypa mantsacashgacuticurgan.

Emaus nänichö ishcaydiscïpuluncunata Jesus yuripangan

(Marcos 16.12,13)13Tsay junagmi Jesuspa ishcay

gatiragnincuna aywaycäyargan Emausmarcapa. Emaus cargan Jerusalenpitaishcay öra aywaynöllam. 14Paycunagaaywaycäyargan Jesusta wanutsiyangantaparlaraycarmi. 15Tsaynö parlaraycaraywaycäyaptinmi Jesus yurisquirpaycunawan juntu aywargan. 16Tsaynöjuntu aywaycarpis tsay discïpuluncunamanam tantiyayargantsu Jesus canganta.17Tsaynam Jesus tapurgan: “Jau

amïgucuna, ¿imata parlartäaywaycäyanqui?” nir.Paycunaga pasaypa llaquinashga

carmi ichicuycuyargan. 18Tsaynam

23 24

Page 187: Quechua  conchucos- south bible - new testament

187

Cleofas jutiyog cag nirgan: “Pascuaestaman shamog runacunaga llapanmimusyayan ganyancuna Jerusalenchöima päsacungantapis. ¿Manacu gamgamusyanqui?”19Niptinnam Jesus nirgan: “Mä

willayämay. ¿Imatä cashga?” nir.Paycunanam niyargan: “Nazaret

marcapitam Jesus jutiyog cargan Diospawillacognin profëta. Payga Tayta Diospawillacuynintam willacushga y TaytaDiospa poderninwanmi imaycamilagrucunatapis rurashga.20,21Nogacunaga yarpäyargä Romanacionpa mandunpita payjipimänantsicpä cagtam. Tsaynöcaptinpis paytam sacerdöticunapamandagnincunawanautoridänintsiccuna Romaautoridäcunaman entregayashgawanutsiyänanpä. NicaptinmiRomanucuna cruzchö wanutsiyashga.Canan junagwanga quimsa junagnamJesus wanungan. 22Manam tsaypistsayllatsu. Y mas mana criyiypäganogacunawan pureg waquin warmicunamantsacäcuypätam willacuyan. PaycunaJesusta pampayanganman tsacatsacallana aywar ayantashitariyashganatsu. 23Tsaypita wayimancutiycamur willayämashga Jesuscawamunganta. Angelcunashyuripasquir paycunata Jesuscawamunganta willayashga.24Tsaynöllam waquin cagdiscïpuluncunapis pamparangancagman aywar warmicunawillacuyangannölla Jesuspa ayantatariyashganatsu”.25Tsaynam Jesus paycunata nirgan:

“¿Imanirtä gamcunaga pasaypallaquicushga caycäyanqui? Diospaprofëtancuna niyangancuna, gamcunapä¿imanirtä aja criyiyrä? 26¿Manacuyarpäyanqui salvacogga ñacarcurrä

wanunganpita cawasquir Tayta Diospañöpanman cutinanpä cagta?”27Tsaypitaga paycunata tantiyatsirgan

quiquinpä imanö gellgaraycanganta,Moises gellgangancunapita gallaycurwaquin profëtacuna gellgayanganyag.28Tsaypita Emaus marcaman

chaycurnam paycunapita Jesus päsacogtucurgan. 29Tsaynö päsacuytamunaptinnam: “Patsa tsacaycannam,cayllachöna quëdacushun” niyargan.Tsaynö niyaptinnam Jesus paycunawanquëdacurgan.30Tsaypita wayichönam jamacurirna

Jesus tantata aptarcur Tayta Diostaagradesicusquir paquirir paycunatamacyargan. 31Tsay öram itsanga tsaydiscïpuluncuna Jesus cangantatantiyasquiyargan. Tsaypita Jesusjinallanchömi illacasquirgan.32Illacasquiptinnam quiquin pura

caynö parlayargan: “Jesus captinchirshonguntsicpis atsicyasquirgan nänitasharaycämur Diospa palabrantaparlapämashga” nir.33Nircurnam paycuna jinan öra

Jerusalenman cutiyargan. Chaycurnamtariyargan chunca juc (11) apostolcunay waquin gatiragnincuna goriraycagta.34Tsaychönam tsay ishcay Jesuswantincog discïpulucunata apostolcunawillapar niyargan: “¡RasunpaypamSeñornintsic salvacog cawamushga!Pedrutapis yuripashgam”.35Niyaptinnam paycunapis willayargan

nänichö imanö päsangantapis y tantatapaquingan öra Jesusta regiyangantapis.

Apostolnincunata Jesus yuripangan(Mateo 28.16-20; Marcos 16.14-18;

Juan 20.19-23; Acts 1.6-8)36Tsaynö unas parlaycäyaptinmi Jesus

paycunapa chöpinchö ricacusquirgan:“Gamcunachö alli cawacuycaycullätsun” nir.

24

Page 188: Quechua  conchucos- south bible - new testament

188

b 24.42 Waquin unay gellgashgacunachö nican cancashga pescädutawan chumpac mishquitamicungantam.

37Paycunanam pasaypamantsacaycuyargan alma cangantayarparnin. 38Tsaynömantsacäyaptinnam Jesus nirgan:“¿Imanirtä mantsacashga caycäyanqui?Noga cangäta ¿imanirtä criyiyanquitsu?39Ricayay maquïta y chaquïtapis.¡Nogam cä! Yatayämay.Ricayämangayquinöpis manam almatsucä. Almaga aytsaynag y tulluynagmi”.40Tsaynö nirninmi ricatsirgan

maquinta y chaquintapis. 41Tsaynamdiscïpuluncuna pay canganta ricaycurcriyiyänanpä ajallarä captinpiscushicuyargan. Tsaynö captinmirasunpa pay canganta criyiyänanpäJesus mañacurirgan:“¿Imallayquicunapis cancumicurinäpä?” nir. 42Tsaynö niptinmigarayargan cancashga pescäduta.b43Tsaycunatam micurgan paycunapañöpancunachö.44Micusquirnam nirgan: “*Bibliata

gellgag llapan profëtacunapisgellgayarganmi nogata caycunapäsamänanpä cagtaga. Gamcunawancaycar willargä llapan tsaygellgaraycangancuna cumplinanpäcagtam. Tsay willangänöllampäsamashga”.45Tsaynö nirmi Tayta Diospa palabran

gellgarangancunata tantiyatsirgan caynönir: 46“Tayta Dios cachamungansalvacogga wanunganpita quimsajunagta cawamunanpä cagpis

gellgaraycanmi.47,48Musyayangayquinöpis tsaygellgarangannöllam llapanpis päsashga.Tsaymi nogapa jutïchö runacunatawillapäyänayqui jutsa ruraynincunatajagirir nogaman yäracuyänanpä.Tsaynöpam Tayta Dios perdonangajutsa ruraynincunata. Jerusalenpitagallaycur maytsaypapis aywar llapanrunacunata tsaynö willapäyanqui”.49“Gamcunamanmi noga cachamushä

papänï Tayta Diosllä aunicunganEspiritu Santuta. ItsangaJerusalenllachö shuyaraycäyanquiEspiritu Santuta chasquiyangayquiyag.Chasquicusquirnam Tayta Diospapoderninwanna cayanqui paymunangannö cawayänayquipä”.

Jesus ciëluman aywacungan(Marcos 16.19,20; Acts 1.9-11)

50Tsaypitanam discïpuluncunata Jesuspushargan Jerusalenpita Betaniaquinranman. Tsaychö caycarnamricranta quichasquir Tayta Diosmanmañacurgan paycuna mana gongaypayäracuyänanpä. 51Tsaynö Jesuspaycunapä bendiciontamañacusquiptinmi Tayta Dios ciëlupaapacurgan. 52Tsaychö discïpuluncunaJesusta gonguripärasquirmi cushishgacuticuyargan Jerusalenman. 53Tsayjunagpitaga Tayta Diosta alabayänanpäcada junagmi templuman goricäyag.[Tsaynö catsun.]

24

Page 189: Quechua  conchucos- south bible - new testament

189

Jesucristo Diosnintsicy runa cangan

1 1,2Manarä imapis camashgacaycaptinnam Tayta Diospa

willacuyninta apamog Jesucristogacaycarganna. Imaypitapis jucllayllamTayta Dioswan cayargan. Y payDiosnintsicmi. 3Paywanmi Tayta Dioscamargan llapan imaycacunatapis.Manam cantsu ni imapis Jesucristuwanmana camanganga. 4Llapan cawagcunapispaypitarämi cawayta chasquiyan. TaytaDiospa alli willacuynintamusyatsicurninmi runacunapä actsinöcaycan. 5Tsaynö musyatsicuycaptinpistsacaychönö jutsallachö cawarninmirunacuna Diosnintsicta chasquiyashgatsu.

6,7Tayta Diosmi acrargan JuanBautistata Jesucristo shamunanpäcagtana willacunanpä. Pay willacurganJesucristuta runacunachasquicuyänanpämi. 8Waquinrunacuna Juan Bautistapä “Tayta Dioscachamungan salvacogmi” niryarpäyaptinpis manam paytsu cargansalvacogga, sinöga willacogllanmi.9Jesucristoga cay patsaman

shamurgan llapan runacunata TaytaDiospa willacuynintamusyatsicunanpämi. 10,11JesucristuwanTayta Dios imaycata camashgacaycaptinpis, cay patsaman shamuptinrunacuna manam tantiyacuyargantsuciëlupita shamunganta. Tsaymi manachasquiyargantsu. 12Waquinmi itsanga

SAN JUAN

Jesucristupä gellganganApostol Juanmi cay libruta gellgargan. Payga puntata Juan Bautistapa

discïpulunrämi cargan. Tsaypitarämi Jesuspa discïpulun cargan. Jesuswan purirmirurangancunata ricargan y willacuyninta wiyargan. Tsaymi cay libruta Juangellgargan salvamagnintsic Jesucristo Tayta Diospa tsurin cangantamusyanantsicpä. Tsayta musyarnam Jesusman yäracurnin cay patsachö ygloriachöpis cushishgallana cawashun.Jesus Israel runacunachö yuricur paycunawan cawaptin yarpäyargan runalla

cangantam. Jesuspa discïpuluncunapis tsaynöllam yarpäyargan wanuscatsiyaptincawarimunganyag. Tsaypitarämi tantiyayargan rasunpaypa Dios canganta y runacangantapis. Tsaynö rasunpaypa Dios y runa carmi quiquin Jesus parlargan:“Nogaga Tayta Dios cachamangan salvacogmi cä” nir.Runacuna cay libruta liyir Diosnintsicllapä tantiyayänanta munarmi llänu

shonguyog cayninwan Juan quiquinpa jutintaga gellgashgatsu. Payga “cuyaydiscïpulu” nillar churashga.

Page 190: Quechua  conchucos- south bible - new testament

190

a 1.21a Malaquias 4.5 gellganganchö Tayta Dios nirgan salvacog manarä shamuptin unaywillacognin Elias cutimunanpä cagtam. Eliaspäwan Juan Bautistapä masta musyanayquipäliyinqui Mateo 11.14; 17.10-13; Lucas 1.17. b 1.21b Moises ningannö Tayta Dioscachamunanpä cag profëtapä masta musyanayquipä liyinqui Deuteronomio 18.15-19.c 1.23 Tsunyag jircachö willacogpä masta musyanayquipä liyinqui Isaias 40.3.

Jesucristuta chasquicur criyiyansalvacognintsic canganta. Paytachasquicogcunatam Tayta Dios“Wamräcunanam gamcunaga cayanqui”nin. 13Manam mamanpitayuringanpitatsu Diospa wamrancunagacayan, sinöga Jesucristutachasquicuyanganpitam.14Jesucristoga runaman ticrarmi

nogantsicpa rurintsiccunachö cawargan.Paywan purirmi nogacuna musyayargäimaycawan munayyog canganta ycuyamangantsicta. Tayta Diospajapallan tsurinta ricarmi musyayargäTayta Dios imanö cangantapis.15Jesucristupämi Juan Bautistawillacurgan: “Shamogpä cag salvacogganogapita mas puëdegmi. Payga manaränoga yuriptïmi imaypitapiscaycarganna” nir.16,17Unay tiempu Tayta Dios

tantiyatsiptin sirvegnin *Moisesgagellgargan leycunatam. Tsaytanamquiquin Moises runacunatatantiyatsirgan. Señor Jesucristumitsanga cuyamarnintsic tantiyatsimantsicTayta Dios perdonar salvamänantsicpäcag mushog willacuyninta.18Manam pipis Tayta Diostaga

ricashgatsu. Paytaga ricashga japallantsurin Jesucristullam. Paypitashamushga carninmi musyatsimantsicTayta Dios imanö cangantapis.

Jesucristo shamunanpä cagta JuanBautista willacungan

(Mateo 3.11,12; Marcos 1.7,8;Lucas 3.15-17)

19Jordan mayuchömi Juan Bautistarunacunata bautizaycargan. Tsaymanmi

Jerusalen marcachö autoridäcunacachayargan *sacerdöticunata ytempluchö yanapagnincunata “¿MäTayta Dios cachamungan salvacogcushpay?” nir tapuyänanpä. 20Paycunatapuyaptinnam Juan rasun cagllatawillacur nirgan: “Manam nogagashuyacungantsic salvacogtsu cä” nir.21Tsaynam yapay tapuyargan:

“Tsayöraga ¿pitä canqui? ¿Tayta Diospaunay willacognin *profëta Eliascu?”nir.aJuannam nirgan: “Manam Eliastsu

cä”.Paycunanam yapay tapuyargan:

“Tsayöraga ¿unay Moises gellgangannöTayta Dios cachamunanpä cag profëtacucanqui?” nir.bJuannam nirgan: “Manam tsaypistsu

cä”.22Tsaynam paycuna niyargan:

“Tsayöraga ¿maygantä canqui?Cachayämagnïcunaman cutirwillayänäpä niyämay quiquiqui pïcangayquitapis” nir.23Niptinnam Juan nirgan: “Nogaga

unay Isaias gellgangannö willacogllamcä. Tsaymi cay tsunyagcunachöpisshamog runacunata willacuycäjutsancunata jagiriyänanpä. Tsaynöwillacuptïmi listuna caycäyangasalvacog shamogta chasquicuyänanpä”.c24Tsaynö niptinnam Juanta *fariseo

cagcuna tapur niyargan: 25“Tayta Dioscachamungan salvacog mana caycarga,ni Elias, ni shamogpä cag profëtapismana caycarga, tsayöraga ¿imamunayyog cayniquiwantä cayrunacunata gamga bautizaycanqui?”nir.

1

Page 191: Quechua  conchucos- south bible - new testament

191

d 1.40 Tsay ishcag Jesusta gatiragcunaga cayargan Andreswan cay libruta gellgag cag apostolJuanmi.

26Tsaynam Juan nirgan: “Nogagabautizaycä yacuwanmi salvacogtachasquicuyänanpä. Payga cay patsamanchämushganam. Peru gamcuna manamtantiyayanquirätsu tsay salvacog pïcanganta. 27Poderösu captin nogagaumpuycur maquinta ni chaquintamutsaycuyllatapis manam puëdïtsu”.28Juanta tsaynöga tapuyargan Jordan

mayupa wac-tsimpan Betaniachörunacunata bautizaycaptinmi.

Jesus shamuycagtaJuan Bautista ricangan

29Tsaypita warayninnam Jesusshamuycagta ricaycur Juan Bautistacaynö nirgan: “¡Ricayay! Paymi TaytaDios cachamungan salvamagnintsic.Paymi *Pascua estachö carnishtawanutsiyangannö wanunga runacunajutsancunapita perdonashga cayänanpä.30Paypämi parlargä nogapita maspuëdeg canganta. Manarä nogayuricuptïmi payga imaypitapiscaycarganna”.31“Salvamagnintsicta Tayta Dios

cachamunanpä canganta musyaycarpismanarä bautizarga manam nogapismusyargötsu pï cangantapis. Tsaynöcaptinpis nogaga runacunata yacuwanbautizaycargö salvacog chämuptinchasquicuyänayquipämi.32,33Salvamagnintsic pï cangantapismusyanäpäga Tayta Diosmi nimargan:‘Bautizaycaptiqui maygan runapajananmanpis *Espiritu Santo palumanöratamuptinmi musyanqui cachamungäsalvacog canganta. Payga runacunatabautizanga Espiritu Santuwanmi’. 34Tsaynimangannöllam Jesusman EspirituSanto ratagta ricargö. Tsaymi gamcunatawillä Tayta Diospa tsurin canganta”.

Jesuspa punta cag discïpuluncuna35Warayninnam Jordan mayuchö

Juan Bautista ishcag *discïpulunwancaycäyargan. 36Tsaynam tsaypa Jesuspäsaycagta ricasquir Juan nirgan:“¡Ricayay! Paymi Tayta Dioscachamungan salvamagnintsic” nir.37Tsaynö ninganta wiyarnam Juanta

dejasquirna, ishcan discïpuluncuna Jesustagatircur aywacuyargan. 38Tsaynam gepanaywagcunaman ticraycur Jesus tapurgan:“¿Maypatä aywaycäyanqui?”Niptinnam niyargan: “Taytay,

¿maychötä gam tanqui?” nir.39Jesusnam nirgan: “Acu, aywashun.

Regitsiyäshayqui”.Tsaynam juntuna aywayargan

patsaranganyag. Y patsa tardiyaptinnamtsayllachö quëdacuyargan parlacur.40Juan Bautista ninganta wiyarirJesusta gatir jucag aywagga carganSimon Pedrupa waugin Andresmi.d41Tsaypitanam Andres jinan öra

aywacurgan waugin Simonta ashegnin.Tincusquirnam nirgan: “¡NogacunamTayta Dios cachamungan salvacogwantincuyargö!” nir.42Tsaynam Andres wauginta

Jesusman pushargan. ChäriyaptinnamSimonta ricaycur Jesus nirgan: “GamgaJonaspa tsurin Simonmi canqui.Cananpitaga jutiqui canga Pedrum” nir.

Felipita y Natanaeltadiscïpuluncuna cayänanpä

Jesus acrangan43Warayninnam Galilea provinciaman

aywayta Jesus yarpargan. Tsaynöyarpachacur caycanganchö Felipiwantincusquirnam nirgan: “Acu, nogawanaywacushun discïpulü canayquipä” nir.

1

Page 192: Quechua  conchucos- south bible - new testament

192

e 1.51 Jacobpa suëñuyninpita masta musyanayquipä liyinqui Genesis 28.10-17. f 2.6 Israelrunacuna üsuncuna consagrädu yacuwan awir puri cacuypita masta musyanayquipä liyinquiMarcos 7.3,4.

44Betsaida marcapitam Felipegacargan. Tsaychö yuricogmi cayarganAndreswan Pedrupis. 45Jesus tsaynöniptinnam Felipe aywacurganNatanaelta ashegnin. Tincusquirnamnirgan: “¡Tincusquiyargö Tayta Dioscachamungan salvacogwanmi! PaygaNazaret marcapita Josepa tsurinJesusmi canä. Paypämi unay Moises ywaquin cag profëtacuna gellgayargancay patsaman shamunanpä cagta. ¡Ychämushganam!”46Tsaynam Natanael nirgan: “Nazaret

marcapitaga ¿imayllatä pipis alli runacashga?” nir.Niptinnam Felipe nirgan: “Masqui

acu, aywashun reginayquipä”.47Washa lädunta yaycuycagta

ricasquirnam runacunata Jesus nirgan:“Cay runaga mana mantsacuypaparlagmi. Paymi sï, selläma *Israelrunaga”.48Tsay ninganta wiyarnam Natanael

tapurgan: “Taytay, ¿imanöpatä nogatagam regimanqui?” nir.Tsaynam Jesus nirgan: “Nogaga

musyämi imanö shonguyqui canganta ymaychö cangayquitapis. Felipe manarägayashuptiquim nogaga ricargö hïgusjachapa rurinchöjamaraycangayquitapis”.49Tsaynö niptinnam Natanael nirgan:

“Taytay, Diospa tsurinmi gamga canqui,Israel runacunapa mandacogninnogacuna shuyacuyangä rey” nir.50Tsaynam Jesus nirgan: “¿‘Hïgus

jachapa rurinchömi ricargö’niycullaptïcu, gam tantiyanqui TaytaDiospa tsurin cangäta? Cananpitagaimaypis mana nunca ricayangayquitamgamcunata ricatsiyäshayqui.

51[¿Yarpäyanquicu unay Jacobsuëñuyninchö *angelcuna ciëlupitauraycämogta y witsaycagta ricanganta?]Tsayta suëñuyninchö ricarmi Jacobtantiyargan Tayta Dios paywancaycanganta.e Tsaynömi gamcunapismilagru rurangäcunata ricartantiyayanqui Dios gamcunawancaycanganta”.

Juc casamientuchö Jesus yacutavïnuman ticratsingan

2 1Tsaypita quimsa junagtanamcasacuy esta cargan Galilea

provinciachö Cana jutiyog marcachö.Jesuspa mamanpis tsaychömicaycargan. 2Y Jesuspisdiscïpuluncunawan invitädum cayargantsay casacuy estaman. 3Tsaynamcasacogpa pullan estachö vïnuncunaushacasquiptin Jesusta maman caynönirgan: “Vïnuncunam ushacasquishga.¿Maypitarä canan jipiycäyämunga?”nir.4Jesusnam nirgan: “Mamïta,

¿imanirmi tsayta nicämanqui? Manaranörä chämunrätsu milagruta ruranäpä”.5Tsaynö niptinpis maman payman

yäracurnam tsay estachöyanapacogcunata nirgan: “Wawämandayäshungayquillata rurayay” nir.6Tsaychömi jogta jatusag magma

aswanacuna cargan. Tsay aswanacunagaIsrael runacunapa üsuncunamanconsagrädu yacu wiñaragmi carganmaquincunata awir puri cacuyänanpä.f7Tsaynam Jesus tsay yanapacogcunatanirgan: “Cay aswanacunaman yacutawiñayay” nir.Paycunanam yacuta juntag juntag

wiñariyargan. 8Jesusnam nirgan:

1 2

Page 193: Quechua  conchucos- south bible - new testament

193

g 2.14 Jesus cawanan witsan Israel runacuna Roma nacionpa gellënintam manijayag imatapisrantipacuyänanpä. Üsuncunaman Tayta Diospä ofrendata templuman apayänanpäga tsaygellëtaga trocaratsiyagran.

“Canan ichic chagarcur apapäyaysirvienti yawananpä”.Tsaynam Jesus ningannö

yanapacogcuna chagarcur apapäyargan.9Tsay sirvientinam yawarirgan alläpashumag vïnuta. Manam musyargantsuyacullapita canganta.Yanapacogcunallam musyayarganaswanaman yacuta wiñashga car. Tsaysirvientinam noviuta gayarirnin caynönirgan: 10“¡Achallag jau, cay vïnogaimaläya shumagtä! Caynöestacunachöga allin cag vïnutarämipuntataga garacuntsic. Tsaypitarämilluta cagtaga garacur gallantsic. Gamgacay allin cag vïnutachä cay örayagchurarätsirguyqui” nir.11Tsay “Cana” ningan marcachö

yacupita vïnuman ticratsirmi Jesusrurargan punta cag milagruta. Tsaytaricarmi discïpuluncunatantiyacuriyargan Tayta Dioscachamungan salvacog canganta.12Tsaypitanam Capernaum marcaman

Jesus aywargan mamanwan,waugincunawan, ydiscïpuluncunawanpis. Tsaychögapatsaräyargan juc ishcayjunagcunallam.

Templuchö ranticogcunataJesus gargungan

(Mateo 21.12,13; Marcos 11.15-18;Lucas 19.45-46)

13Israel runacunapa Pascuaestancuna yaycapaycaptinnamJerusalen marcaman Jesus aywargan.14Tsayman chärirnam taririrgan*templupa puncuncunachö runacunaranticuycäyagta torïtucunata,üshacunata, y palumacunata.

Nircurnam tarirgan gellëtrocatsegcunata.g 15Tsayta ricaycurnamchicötiwan astarnin gargurganüshantinta torïtuntinta templupita tsaysacyacog runacunata. Y gellëtrocatsegcunapa mësancunatapis cumarushargan gellënincunapis chipyaypamashtacagpä. 16Tsaychö palumaranticogcunatanam ajäpar nirgan:“¡Wagtaman caycunata jipiyay ras! Caytemploga papänïman mañacuna wayim.Ama mercädutanöga llutagacatsiyaytsu” nir.17Jesus tsaynö ruranganta

ricärirninmi discïpuluncunayarpasquiyargan *Diospa palabranchöcaynö gellgaraycanganta“Wanutsiyämaptinpis Tayta Diostaadorayänan wayitam michäcurrespitatsishä” ninganta.18Tsaynam Israel autoridäcuna

niyargan: “¿Ima puëdeg cayniquiwantäcay ranticogcunata garguruyqui? Mä,ima milagrutapis ruramuy Tayta Diosrasunpa cachamushungayquitamusyayänäpä” nir.19Niyaptin Jesusnam nirgan: “Cay

templuta juchutsiyay milagruta ricaytamunarga. Tsaytanam noga quimsajunagllata sharcaratsimushä” nir.20Tsaynam paycuna caynö niyargan:

“¡Imanötä cayga! Cay templutagachuscu chunca jogta (46) watachöransharcatsir ushayargan. ¿Tsaytsurägamga quimsa junagllatasharcatsinquiman?”21Tsaynö nirga Jesus manam templuta

yapay sharcatsinanpä cagtatsuparlargan, sinöga wanunganpita quimsajunagllata cawamunanpä cagtam.22“Sharcaratsimushä” ningantaga

2

Page 194: Quechua  conchucos- south bible - new testament

194

discïpuluncuna yarpasquiyargan Jesuswanurir cawamuptinran. Tsayrämitantiyasquiyargan Diospa palabranchögellgaranganpis y Jesus parlanganpisrasunpa camacanganta.

Runacuna imanö cangantapisJesus musyangan

23Tsay Jerusalen marcapa Pascuaestancunachö Jesus caycarninnamtucuyläya milagrucunata rurargan.Tsaycunata ricarninnam atscagrunacuna tantiyayargan Tayta Dioscachamungan salvacog canganta.24,25Peru Jesusga musyaycarganmirunacuna janan shongulla paymancriyiyanganta y shonguncunachö imatayarpäyangantapis.

Jesuswan Nicodemo parlangan

3 1Juc fariseo runam carganNicodemo jutiyog. Payga Israel

runacunapa autoridäninmi cargan.2Paymi juc tsacay Jesusman aywaycurcaynö nirgan: “Taytay, nogacunamusyayämi Tayta Diosyachatsiyämänayquipäcachamushungayquita. Tayta Dios manayanapaptinga manam pipismilagrucunata ruranmantsu gamnöga”nir.3Tsaynö niptinnam Jesus nirgan: “Jau,

cananmi tantiyatsishayqui. Gampisyapay mana yuricurga imaypis manamciëluman chanquitsu” nir.4Tsaynam Nicodemo espantashga

nirgan: “Rucu runana caycarga¿imanöpatä yapay yurïman? ¿Pipismamanpa pachanman yapaycutinmantsurä?” nir.5Tsaynam Jesus nirgan: “Manam

mamayquipa pachanmancutinayquipätsu nicä, sinöga yacuwan yEspiritu Santupa munayninwanyacupita yapay yurinayquipämi. Tsaynö

mana yuricurninga jutsayquicunapitalimpiashgana mana carga imaypismanam ciëluman chanquitsu. 6Manampipis mamanpita yuringanpitatsuDiospa wamrancuna cayan. EspirituSantupa munayninwanyuricunganllapitam Diospawamrancunaga cayan. 7¿Cayniycungätacu yarpachacunqui? Niimanö captinpis llapan runacunapisyapayran yuriyänansalvacuyänanpäga”.8“Vientoga maypitapis tsaypapis

vientumun munanganpam.Wallwallyagta mayarninpis runacunamanam tantiyayantsu maypitashamunganta ni maypa aywanganta.Tsay cuentanöllam runacunatantiyayantsu Espiritu Santomunayninwan yuricatsir mushogcawayman ticratsiptinpis”.9Tsaynam Nicodemo nirgan:

“¿Imanörä canman ari? Manamtantiyallätsu, taytay”.10Tsaynö niptinnam Jesus nirgan:

“Israel runacunapa yachatsegnincaycarpis ¿cay ningäta manachitantiyaycunquitsu? 11Nogammusyangäcunata y ciëluchöricangäcunata willapaycä. Tsayningäcunata tantiyaytaga tantiyanquim,peru itsanga manam criyimanquitsu.12Espiritu Santupa munayninwanyuricuypä cagta mana criyicamarga¿imanöparä criyimanquiman ciëluchöcagcunapita willapaptïnäga?”13“Manam pipis ciëluman aywar

cutimushgatsu tsaychö imanöcangantapis willamänantsicpä.Nogallam ciëluchö caycangäpita TaytaDios cachamaptin cay patsamanshamurgö willacunäpä. 14TsaypitanamTayta Dios munanganta cumplirwanushä. Musyangayquinöpis tsunyagtaaywarmi unay Moises broncipita

2 3

Page 195: Quechua  conchucos- south bible - new testament

195

h 3.14 Unay tiempu Israel runacuna tsunyagta aywar Tayta Diosta manamcäsucuyargannatsu. Tsaymi Tayta Dios cachargan venënuyog culebracunata runacunata canirwanutsinanpä. Tsayta ricarnam runacuna pasaypa mantsacäyargan. Tsaynam Tayta Diosrunacunata cuyaparna Moisesta mandargan broncipita culebratanö ruraycur gerupapuntanman warcunanpä. Tsayta ricarninnam maygan canicashga cag runapis manawanurgannatsu. Tsay cuentanöllam Señor Jesucristuta chasquicogcunapis jutsancunapitaperdonashga cayanga. Masta musyanayquipä liyinqui Numeros 21.4-9.

culebratanö ruraycur tucrupapuntanman warcurcur sharcatsirgan.hTsaynöllam nogatapis *cruzmanclavarcurnin sharcatsiyämanga.15Tsaynö wanuptï nogaman yäracamogcagcunaga ciëluman chäyangamimayyagpis cawayänanpä”.[Tsaynömi Nicodemuwan Jesus

parlayargan.]

Tayta Dios runacunata cuyapangan16Cuyacog Tayta Diosllantsic

runacunata alläpa cuyaparninmi caypatsaman cachamurgan cuyay japallantsurinta. Pipis payman yäracog cagcunain ernuman manam aywayanganatsu,sinöga gloriamanmi aywayangaimayyagpis tsaychö cawayänanpä.17Tsurinta Tayta Dios cachamurganrunacunata jutsancunapita perdonarsalvananpämi, manam in ernumangaycunanpätsu. 18Tsaymi pipis tsurinJesucristuman yäracurninga manain ernuman aywanganatsu. Peruwaquincunaga mana yäracuyanganpitamin ernuman aywayanga.19,20Jesucristo cay patsaman shamur

runacunata tantiyatsirgan jutsasapacayangantam y rasunpa Tayta Diospaperdonninta miñishtiyangantam. Tsaynötantiyaycätsiptinpis tsacaychönö cawarjutsancuna musyacänanta manamunarmi Jesucristuta manachasquicuyantsu. 21Jesucristutachasquicog cagcunam itsangajutsancunata jagiriyan. Tsaynöjagiriyaptinmi allina cawayänanpäTayta Dios yanapaycangan musyacan.

Jesuspä Juan Bautista willacungan22Nicodemuwan parlasquirnam Jesus

aywargan discïpuluncunawan Judeaprovincia marcacunapa. Tsaychönamdiscïpuluncuna juc ishcay junagcunarunacunata bautizayargan. 23,24JuanBautistapis jinallam runacunatabautizaycargan autoridäcuna carcelmanmanarä wichgatsiyaptin. Juanga “Enon”ninganchö, Salim marcapa lädunricogllachömi runacunata bautizargan.Tsaychö lasag yacu captinmi atscarunacuna aywayargan tsaymanbautizacog.25Tsay junagcunam Juan Bautistapa

discïpuluncunata juc runa nirgan: “Juanbautizanganpita mas allega Jesusbautizangan cagmi” nir.26Tsaynö niptinnam Juanta

discïpuluncuna niyargan: “Taytay,Jordan mayupa wac-tsimpanchörunacunata bautizaycaptiqui chämurganjuc runa bautizag. Tsay runapäminiyämargayqui: ‘Cay runaga Tayta Dioscachamungan salvacogmi’ nir. Canangapaypa discïpuluncunapis atscarunacunata bautizaycäyanchä.Tsaynachir llapan runacunapayllamanna bautizacog aywacuyan.Nogantsicmanga shayämunnatsu” nir.27Tsaynam Juan caynö nirgan:

“Tsaynö alläpa atsca aywayanpaymanga, Tayta Dios tsaynö cananpäpermitishga captinmi. 28Gamcunawiyayangayquinöllam noga nirgä:‘Manam quiquïtsu salvacogga cä’ nir.Nogataga Tayta Dios cachamashga

3

Page 196: Quechua  conchucos- south bible - new testament

196

salvacog chämunanpäna willacunäpämi.29Jipashwan juc noviu casacuptinamïgun cushicungannöllam, nogapisalläpa cushicü runacunasalvamagnintsicmanna aywayaptin.30Manam yarpachacuyänayquitsurunacuna nogaman manana shamuptin.Tsaynö cananpämi Tayta Dioscamacätsishga”.31“Ciëlupita shamushga carmi Jesusga

imaycawanpis alläpa munayyog caycan.Nogaga cay patsallapita carmipaymanga mana ichicllapis iwalätsu.32Tayta Dios cachamungan salvacoggawillamantsic ciëluchö wiyangantam yricangancunatam. Tsaynö willacuptinpiswaquin runacuna manam criyiyantsupay ningancunataga. 33Jesusmancriyicogcunam itsanga tantiyayan TaytaDios cachamungan salvacog canganta.34Tsaycunataga paymi willacuycanEspiritu Santupa munayninwan.Paynöga ni pipis manamwillamantsictsu”.35“Tayta Dios poderösu carninmi

imaycatapis churashga cuyay tsurinpamaquinman quiquinnö munayyogcananpä. 36Pipis Tayta Diospa tsurintachasquicog cagga cay patsachö ygloriachöpis cushishgallam cawanga.Mana chasquicog cagcunam itsanga tsayalli cawacuyta tariyangatsu. Paycunagain ernuchömi ñacayanga imayyagpis”.

Samaria warmiwan Jesus parlangan

4 1Fariseucunaga musyariyarganJuan Bautistapita mas atscagtana

runata Jesus bautizaycangantam. 2Perurasunpa cagga manam quiquin Jesustsucargan, sinöga discïpuluncunallambautizaycäyargan. 3Fariseucunaparlayanganta Jesus musyarirnamJudea provinciapita Galileaprovinciaman discïpuluncunawancuticurgan.

4Judeapita Galileaman nänegapäsargan Samaria provinciaparämi.5Tsay nänipa aywaraycarnamSamariachö “Sicar” ningan marcamanchäriyargan. Tsay marcachömi unayJacob tsurin Joseta chacran jagipänä.6Tsay chacrachömi Jacob pözutauchcutsinä yacupä. Tsaynam pullanjunagna captinmi Jesus aywaycangantapishipasquir tsay pözu cagmanjamasquirgan.7,8Discïpuluncunaga micuyänanpä

rantipacogmi marcapa aywashgacayargan. Aywayanganyag tsay pözucagchö jamapaycaptinnam juc Samariawarmi yacucog chärirgan. Tsaywarmitam Jesus yacuta mañacurgan:“Yacuyquita gararamay upurcunäpä”nir.9Israel runacunawan *Samaria

runacuna mana alli ricanacuyaptinmitsay warmega espantacur caynö nirgan:“Noga Samaria warmitaga ¿imanöpatägam Israel runa caycar yacutamañacamanqui?”10Tsaynö niptinnam Jesus caynö

parlapargan: “Tayta Diospa palabrangellgaranganta tantiyarga y pï cangätamusyarga gammi nogata yacutagamañacamanquiman. Mañacamaptiquegatsuya yacutam garaycüman” nir.11Tsaynam warmi nirgan: “Taytay,

manachä chaganayquipä imayquipiscapushunquitsu. ¿Imanöparä tsayläyaruripita yacuta jipimunquimangaramänayquipä? 12Unay Jacobmi caypözuta uchcutsinä yacuta upuyänanpä.Cay pözullapitam castancuna,ashmancuna, y quiquinpis yacutaupuyänä. Paypis cay yacullata upushgacaycaptinga gamga, ¿maypitatäjipimunquiman tsay nimangayquiyacuta garamänayquipäga?” nir.13Tsaynam Jesus nirgan: “Pipis cay

yacullata upog cagga yapaypis

3 4

Page 197: Quechua  conchucos- south bible - new testament

197

i 4.14 Warmi mana tantiyaptinpis tsay cawatsicog yacuman Espiritu Santutam Jesusiwalatsin.

yacunaycangallam. 14Noga garangäyacuta pipis upog cagga manam imaypisyacunanganatsu. Tsay yacum sïgacawatsicog mana imaypis pullcaypaaywag yacoga. Tsayta upurga manaushacag cawaytam tarinqui”.i15Tsaynö niptin warmega mana

tantiyarmi nirgan: “Taytay, mä tsaytsuya yacuyquita garaycallämaymanana yacunänäpä ni imaypis mananayacu jipeg cayman shamunäpä” nir.16Jesusnam nirgan: “Canan aywar

runayquita gayamuy y shayämuycayman” nir.17Tsaynam warmi nirgan: “Runäga

manam cantsu, taytay”.Niycuptinnam Jesus nirgan:

“Rasuntam nicämanqui. 18Peru pitsgamrunayqui capushurguyqui. Canantsarangayqui cagpis manamrunayquitsu. Tsaytaga rasun cagtamnimarguyqui runayqui mana canganta”.19Tsayta wiyarnam warmi nirgan:

“Taytay, gamga Tayta Dios ningantaparlag profëtam ëllu canqui.20Tsayöraga mä tapurishayqui. Unayawilücunaga tagay jircamanaywaycurmi Tayta Diosta adoracuyag.Peru Israel runacunaga niyanqui:‘Jerusalen marcallachömi TaytaDiostaga adoracunantsic’ nir. Mä¿maychötä adorashwan?”

21Tsaynö niptinnam Jesus caynönirgan: “Mä wiyamay, warmi.Cananpitaga manam aywayanquinatsuTayta Diosta adoracog tagay jircaman niJerusalenman. 22Tayta Diosta adorarpisgamcunaga manam shumagmusyayanquitsu pay imanö cangantapis.Quiquin Tayta Dios Israel runacunatatantiyatsishga captinmi nogacunamusyayä Tayta Dios imanö canganta y

imanöpa salvamänantsicpä canganta.23Israel runacuna y mana Israelrunacunapis Espiritu Santotantiyatsiptin llapan shonguncunawanTayta Diosta adoracuy tiempuchämushganam. Tsaynöadoranantsictam payga munan. 24TaytaDiosga Espiritu carmi maychötsaychöpis caycan. Tsaymimaytsaychöpis Espiritu Santomunangannö llapan shonguntsicwanpaytaga adoranantsic”.25Warminam nirgan: “Noga musyämi

cay patsaman juc salvacog shamunanpäcagta. Pay chämurnam tsaycunatatantiyatsimäshun” nir.26Jesusnam nirgan: “Tsay salvacogpä

nicangayquega nogam cä, canan öragamwan parlaycag” nir.27Tsaynö parlaycäyaptinnam

discïpuluncuna rantipacuynincunawanchäriyargan. Tsay Samaria warmiwanparlaycagta tariycurnam espantashgaquiquincuna pura ricaränacuyargan.Itsanga manam mayganpistapuyargantsu imanir parlayangantapis.28Tsaypitanam tsay warmi yacucuna

uyllunta jagiriycur marcapa cörrillapaaywacurgan runacunaman willacog:29“¡Shayämuy! Llapayqui shayämuycaychö caycag runata regiyänayquipä.Paymi nogata niycamashga imaycatarurangäcunatapis. ¿Paytsurä ciëlupitasalvacog canman?” nir. 30Tsaynö warmiwillacuptinnam Jesusman atscag marcamayincuna aywayargan.31Tsayyagnam Jesusta discïpuluncuna

niyargan: “Taytay, micurillay ari cayapayämungäta”.32Tsaynö niyaptin paynam nirgan:

“Nogapa micuynëga jucrämi. Tsaytamanaran musyayanquitsu” nir.

4

Page 198: Quechua  conchucos- south bible - new testament

198

33Tsaynö niptinnam quiquincuna puraninacuyargan: “Pï carpis imallatapismay apapäyämushgam micunanpä” nir.34Tsaypitanam Jesus nirgan: “Nogapa

micuynëga cachamagnï Tayta Diosmandamanganta cumplingämi. 35Mäwiyarcayämay. Runacuna parlayanmi:‘Usya tiempupä chuscu quillarämifaltan, tsayrämi cosëcha gallanga’ nir.Nogaga nï: Murucuynincunatacosichayänanpä listu caycaptin omanarä listuna caycaptinpis, cayshamuycag Samaria runacuna Diospawillacuyninta wiyayänanpä listunamcaycäyan. Tsaynö wiyacur nogamancriyicogcunaga mana ushacagcawaytam tariyanga. Ima cushicuypäräcaycunga tsay runacuna ciëluchöcosëcha cuentanö goricar”.36“Willacungantsicta chasquicogcuna

cay patsachö y gloriachöpiscushishgallam cawayanga. Tsaynöchasquicuyaptinmi alli cosëcha captincushicungantsicnö pasaypacushicushun”.37,38“Puntata murucog cuentam unay

profëtacuna willacuyargan nogashamunäpä cagta. Canan chämushganacarmi gamcunata cachaycä willacuynïtawillacuyaptiqui nogamancriyicayämunanpä. Tsaymiwillayangayquita runacunachasquicuyaptin cosëchata goreg cuentacaycäyanqui”.39Tsaynö Jesus discïpuluncunawan

parlaycäyaptin tsay Samaria warmegamarcanchö acataycachayparanwillacurgan: “Jesusmi shimpiycamashgaimayca ruraynïcunata” nir. Tsaynöwillacunganta wiyarninnam atscagmarca mayincuna criyiyargan TaytaDios cachamungan salvacog canganta.40Tsaynam Jesusman chaycur Samariarunacuna rugayargan paycunawanquëdarinanpärä. Tsaynö rugayaptinnam

ishcay junag paycunawan quëdacurgan.41Jesus tsaychö yachatsicuptinmi masatscag runacuna criyicuyargan salvacogcanganta.42Tsaynö criyicurninnam tsay

warmita runacuna niyargan: “Manamgam niyämaptiquillarätsu Jesusmancriyicuyä. Cananga payyachatsicunganta quiquïcuna wiyarmimusyayä runacunata salvananpä TaytaDios cachamunganta”.

Juc autoridäpa tsurintaJesus allïtsingan

43Ishcay junag Samariachögoyärirnam marcan Galileaprovinciaman päsacurgan. 44,45Galilearunacunaga Pascua esta päsagJerusalenman aywashga carmiricayargan tsaychö Jesus milagrururangancunata. Y Galileaman Jesuschäriptinnam yapay milagrutaruranganta ricayta yarpar marcamayincuna cushicuyargan. Itsangamanam ichicllapis criyiyargantsuyachatsicuyninmanga. Marcamayincuna tsaynö mana criyiptinmiJesus nirgan: “Diospa willacuynintawillacogcunata marca mayincunagamanam cäsupäyantsu” nir.46,47Tsaypita päsarirnam Galileachö

Cana marcaman Jesus cutirgan.Tsaychömi punta cag milagruta ruraryacuta vïnuman ticratsirgan. TsaychöJesus caycanganta musyasquirmiCapernaum marcapita juc autoridäaywargan tsurin geshyaptin. TsaynamJesuswan tincusquir rugacurnin nirgan:“Taytay, wamrallä wanuycannachä.Wayilläpa shamuycullay arialliycatsillänayquipä” nir.48Tsaynam Jesus nirgan: “Gamcuna

Diospita shamungätacriyiyämanquimanräcu imaycamilagrucunata ruragta mana ricamarga”.

4

Page 199: Quechua  conchucos- south bible - new testament

199

49Niptinnam tsay autoridä nirgan:“Taytay ñïñu, manarä wamralläwanuptin jinallachö aywayculläshunari” nir.50Tsaynam Jesus nirgan: “Wayiquipa

cuticuyna. Tsuriquega alliyashganam”nir.Jesus ninganman yäracurnam runa

cuticurgan marcanpa. 51Warayninnammarcanman yaycuraycartincusquiyargan sirvegnincunataripagnin aywagwan. Tsaynamniyargan: “¡Antis tsurillayquegaallisquishganam, taytay!”52Niyaptinnam tapurgan: “¿Imay

örapitatä wamrallä jucläyargan?” nir.Paycunanam niyargan: “Ganyan

pullan junag tumaypitamjucläyärirgan”.53Tsaynö niyaptinnam runa

yarpärirgan tsay örachö Jesus“Tsuriquega alliyashganam” ninganta.Tsaynam wayinchö cagcunawanllapancuna criyicuyargan Tayta Dioscachamungan salvacog canganta.54Tsay wamrata allïtsir ishcay

cutinam milagruta Jesus rurarganmarcan Galilea provinciachö.

Unayna geshyacog runataJesus allïtsingan

5 1Tsaypitanam Jesus aywarganJerusalen marcachö Israel

runacunapa estancunaman.2Jerusalenchö “Üsha yaycunan puncu”ningan cagchömi can juc jatunarmacuna quita. *Hebreu parlaychögatsay quitata niyan “Betesda” nirmi. Tsayquitaga pitsga puncuyogmi cargan.3Tsay puncucunachömi atscaggeshyagyashga runacuna, gapracuna,ratacuna, inväliducuna patsachöjitaräyagllana. [Paycunam tsay quitacagchöga shuyarar caycäyag yacucuyuycachagtam. 4Tsay yacutam

cuyurcatsegyan ciëlupita unay unayllataurämur juc *angel. Tsaymi yacucuyusquiptin tsay quitaman puntayaycog cagga imayca geshyapitapisallisquiyag.]5Tsaychömi caycargan juc runa

quimsa chunca puwag (38) watanageshyacog. 6Tsaynam tsay runajitaraycagta Jesus ricaycurnin atscawatana geshyanganta tantiyapasquirtapurgan: “¿Alliyta munanquicu?” nir.7Tsaynam runa nirgan: “Aumi, taytay,

alliytaga munallämi. Peru quitachö yacucuyuycachascamuptin manam ni pïnïpiscantsu tsay öra jitarpamänanpä. Sharcurñacangäyagmi jucna llalliscamarullurpun”.8Niptin Jesusnam nirgan: “Canan

sharcur gopiquita aparcur aywacuy”.9,10Niycuptin jinallachömi runa

allisquir gopinta goricurcur cushishgaaywacurgan.*Säbadu jamapay junag captinmi

Israel autoridäcuna tsay alliyashgarunata caynö niyargan: “Jau runa,¿imanirtä canan jamapäcuy junagchögopiqui aparicushga puriycanquileynintsicpa contran caycaptin?” nir.11Tsaynam runa nirgan: “Allïtsimagnï

runam nimashga: ‘Gopiquita aparcuraywacuy’ nir”.12Tsaynö niptinnam autoridäcuna

tapuyargan: “Gopiquita aparcuraywacunayquipä ¿pitä nishurguyqui?”13Peru tsay runa manam musyargantsu

ni maygan allïtsingantapis, atscagrunacuna tsaychö goricashga cayaptin.14Tsaypitanam templuchöna tsay

runawan tincusquir Jesus nirgan:“Cananga allishganam canqui. Amanajutsa rurayman cutiynatsu. Yapay jutsarurayman cutirga geshyangayquipitapismas peyormi geshyanqui”.15Tsaynö niycuptinnam tsay runa

autoridäcunaman aywargan willag

4 5

Page 200: Quechua  conchucos- south bible - new testament

200

Jesus allïtsinganta. 16Säbadu jamapayjunagchö runata allïtsinganpitam Israelautoridäcuna Jesusta chiquipäyargan.17Chiquipäyanganta tantiyasquirnam

Jesus nirgan: “Papänï Tayta Diosimaycay örapis allillata ruraptinminogapis paynölla allita rurar tsay runataallïtsirgö”.18Tsaynö niptinmi tsay autoridäcuna

yarpäyargan Dios tucunganta. Jamapaysäbaduta mana cäsunganpita masgaajäyargan “Papänïmi Tayta Dios”ningantam. Tsaycunapitam masrächiquirnin wanutsiyta munayargan.

Tayta Diospa tsurin imaycawanmunayyog cangan

19Tsaypita Jesusnam nirgan: “Manamquiquï munangällatatsu rurä. TaytaDiospa tsurin car papänïrurangannöllam nogapis ruraycä.20,21Munanganta ruranäpämi tsurincaptï poderninta nogamanchuramushga. Tsaymi syu nalchöwanushgacunata papänï Tayta Dioscawatsimunanpä munayyog cangannönogapis wanushgacunatacawatsimunäpä munayyog cä.22Nircurmi llapan runacunata juzgashäimanöpis cawayanganman. 23Tsayminoga tsurintaga respitayämänan.Maygan runapis nogata manarespitamarninga cachamagnïpapänïtapis manam respitayantsu”.24“Shumag tantiyayämay. Pipis

willacungäta wiyacur y cachamagnïpapänïman yäracurga manamin ernuman aywangatsu, sinögagloriamanmi aywanga tsaychöimayyagpis cawacunanpä. 25Paycunacay patsachö ñacarpis nogamanyäracamurga cushishgallam cawayanga.Wanuyaptinnam wanunganpitacawatsimushä. 26Wanushgacunatacawatsimunäta y cäsumag cagcunata

yanapanätam papänï Tayta Dios munan.27Tsaynöllam Tayta Diospita shamushgacar llapan runacunata juzgashä”.28“Ama tsay ningäcunata

espantacuyaytsu. Chämungam juc junagllapan pamparagcunatapis nogacawatsimunäpä. 29Alli rurag cagcunamgloria vïdachö imayyagpis cawayanga.Mana alli rurag cagcunagain ernullachönam imayyagpisñacacuyanga. 30Papänï munangantacumplirmi juzgashäga pï allitaruranganta, pï mana allitarurangantapis”.

Tayta Diospa willacuyninta manachasquicogcunapä Jesus

willacungan31“Gamcuna cay nicangäcunata

manam criyiyämanquitsu ‘Jesusgaquiquillanpitam willacun’ nir. 32Tsaynöllutancunata yarparmi pantayanqui.Papänï Tayta Dios atscaläyapamtantiyatsiyäshunqui noga willacungärasun caglla canganta”.33“Tayta Dios cachamurgan Juan

Bautistata puntamur nogapäwillapäcuraycänanpä. Payman gamcunamusyapacogcunata cachayaptiquimniyäshurgayqui: ‘Jutsayquicunatajagisquir listuna cayay salvacogshamogta chasquicuyänayquipä’ nir.34,35Tsayta wiyasquirmi gamcuna tsayöralla ardë cushishga wiyagtucusquiyargayqui. Cananmi Juanniyäshungayquita tantiyatsiyäshayqui.Noga pï cangäta musyarsalvacuyänayquipämi paygawillacurgan”.36“Nogapä Juan willacunganta criyir

mana criyirpis tantiyacuyanquimanmiTayta Dios cachamaptin shamungäta,noga rurangä milagrucunataricaycarninga. Tsay rurangäcunagaTayta Dios munangannöllam.

5

Page 201: Quechua  conchucos- south bible - new testament

201

37Tsaynöllam Tayta Diospismusyatsiyäshunqui nogatacachamanganta, quiquin manaparlapäyäshurniquipis y manayuripäyäshurniquipis. 38Tsaynömusyaycätsiyäshuptiquipis nogata manachasquicamarga Tayta Diosta manamcäsucuycäyanquitsu”.39“Gamcunaga Tayta Diospa palabran

gellgaranganta liyir yarpäyanqui:‘Tsayta cäsucullarmi Tayta Dioswanmana ushacag cawayta tarishun’ nir.Tsay yarpäyangayquicunaga nogashamunäpä cagnam gellgaraycargan.40Tsaynö caycaptinpis gamcuna manamnogata chasquimayta munayanquitsu.Mana chasquicamarga mayjinayachacurpis alli cawayta manamimaypis tariyanquitsu”.41,42“Noga musyämi Tayta Diostaga

ardëlla cäsog tucuyangayquita. Tsaynöcaptinpis nogaga willacuycäshällamgamcuna chasquiyämaptiqui o manachasquiyämaptiquipis. 43Cachamagpapänï Tayta Diosta rasunpaypacäsurninga nogatapis cäsumarchasquiyämanquimanmi. Mana allirurayniquicunata parlapaptïmi gamcunachiquipäyämanqui. Sïcush pipisquiquinpa munayllanpita shamunmangamcunata alabapäyäshur, tsaytagacushishgaran chasquiriyanquiman.44Tsaynö quiquiquicuna puralla allichöcayta munar alabanacuycarga¿imanöparä Tayta Dios munangannöcawayanqui?”45,46“Gamcuna yarpäyanqui nogata

mana chasquiycämarpis unay Moisesgellgangan leycunata cumplillarsalvacuyänayquipä cagtam. Manamtsaynötsu. Moises gellgangancunachöganogapämi gellgaraycan. Tsaygellgangancunata rasunpa cäsurga noganingäcunatam chasquiyanquiman.Nogapä gellgangancunata mana

cäsuyangayquipita quiquin Moisesmishimpiyäshunqui Tayta Diospañöpanchö. 47Moises nogapägellgangancunata mana cäsucuycarga¿criyiyanquimanräcu nogaparlangäcunatapis?”

Milagruta 5,000 runacunamicuyänanpä Jesus rurangan

(Mateo 14.13-21; Marcos 6.30-44;Lucas 9.10-17)

6 1Tsaypitanam Galilea gochapawac-tsimpanman Jesus päsargan.

(Tsay gochapa jucag jutinmi Tiberiasgocha.) 2Tsaypa päsaptinmi gepantaatscag runacuna aywayargan geshyagrunacunata allïtsinganta ricashgacarnin. 3Tsaynam Jesus juc jircanmanwitsarcur discïpuluncunawan tsaychöjamaraycäyargan. 4Tsaypa gepancunataaywagcunachömi cayarganJerusalenman Pascua estacogaywagcunapis.5Tsaynam paycuna cagman atscag

runacuna witsaraycäyagta ricardiscïpulun Felipita Jesus tapurgan:“Caytsicag runacuna micuyänanpä¿canan maypitarä micuytarantimushun?” nir. 6Jesus tsaynögatapurgan Felipe imaningantapismusyananpämi. Payga musyargannammicuyta imanöpa garananpä cagtapis.7Tsay Felipimi nirgan: “Puwag (8)

quillachö arupacurgänapacungantsicwan rantishgapis¡maypitarächi tincutsishwan llapancunaichic ichiclla micuriyänanpäpis!” nir.8Tsaynam Simon Pedrupa waugin

Andres Jesusta caynö nirgan: 9“Taytay,caychö juc ollgu wamrapam caycäpunpitsga cebäda tantanwan ishcaypescädun. Peru ¿tsayllagatincunmanräcu caytsica runacunapäga?”10Niptin Jesusnam discïpuluncunata

nirgan: “Runacunata niyay tsay shumag

5 6

Page 202: Quechua  conchucos- south bible - new testament

202

j 6.14 Tsay profëta shamunanpä cagpita masta musyanayquipä liyinqui Deuteronomio 18.15y Juan 1.21.

gewacuna jananllachöjamacuriyänanpä” nir. Tsaychörunacunaga pitsga waranganömi(5,000) cayargan ollgu cagcunalla,warmicuna ni wamracunapis manayupashga.11Nircurnam tsay pitsga tantata Jesus

tsarircur Tayta Diosta agradesicurgan.Tsaypitanam discïpuluncunatamacyargan runacunata aypuyänanpä.Tsaynöllam ishcay pescäducunatapisrurargan.12Runacuna pachajunta

micusquiyaptinnam discïpuluncunataJesus nirgan: “Llapan putsogcunatagoriyay imatapis mana jagiypa”.13Niptin discïpuluncunanam putsogtagoririyargan chunca ishcay (12)canastacunaman juntag juntag.14Tsay milagruta Jesus ruranganta

ricaycurninnam runacuna cushicurespantashga caynö ninacuyargan: “Cayrunaga rasunpachä unay Moisesgellgangan shamunanpä cag profëta”nir.j15Tsaycunata ricarmi runacuna

yarpäyargan imaycanöpapis reynincunachurayänanpä. Señor Jesusga reychurayänanta mana munarmijapallanna jircaman aywacurgan.

Gocha jananpa Jesus puringan(Mateo 14.22-27; Marcos 6.45-52)

16Tsaypitanam tsacanaycaptinnadiscïpuluncuna Galilea gochacuchunman aywayargan Jesustashuyäyänanpä. 17Jesus jircapita manacharcuptinnam tsacanaptinnadiscïpuluncuna *büquiman yarcurcurquiquillancunana wac-tsimpaCapernaum marcaman aywacuyargan.18Tsay jatun gocha jananta

aywaycäyaptinnam pasaypa vientuptingochaga alläpa lagchicachargallacuycurgan. 19Carutanaaywaycarninnam Jesusta ricasquiyarganyacu jananpa japar paycunamanaywaycagta. Tsaynö aywaycagtaricasquir pasaypam mantsacäyargan.20Tsaynam Jesus gayacur nirgan: “¡Amamantsacäyaytsu! Jesusmi noga cä” nir.21Tsaynö niptinnam cushicur

büquiman Jesusta janchayargan. Yrasllanam aywaycäyangan marcamanpischäriyargan.

Jesus imayyagpis cawatsicogmicuy cangan

22Tsay quëdag runacunagamusyayarganmi jucllaylla büquicaycagwan Jesuspa discïpuluncunaaywacuyanganta. Tsaynam warayningayapay goricäyargan tsaychö Jesuswantincuyta munar. 23Tsaynögoriraycäyagman Tiberias marcapitapisjuc runacuna büquincunawanchäyarganmi Jesus tantatamiratsinganta musyashga car. 24TsaychöJesustapis ni discïpuluncunatapis manatarirnam llapancunana jinan öraaywacuyargan tsay büquicunawanCapernaum marcaman Jesusta ashir.25Tsaynam Galilea gochapa

wac-tsimpanman chärir Jesusyachatsicuycagta tarisquiyargan.Tsaynam tapuyargan: “Taytay,¿imanöpatä cayman shamurguyqui?”nir.26Niyaptin Jesusnam nirgan:

“Gamcuna ashiycäyämanqui manamTayta Dios cachamanganta tantiyartsu,sinöga pachajunta micutsingällapitam.27Ama yarpachacuyaytsu pachamicuyllapäga. Tsayga ushacärinllam.

6

Page 203: Quechua  conchucos- south bible - new testament

203

k 6.31 Tsay “manah” ningan micuyga Israel runacunapa parlacuyninchö “¿imatä cay?”ninanmi. Tsay micuypita masta musyanayquipä liyinqui Numeros 11.7-9 y Exodo 16.4-35.

Tsaypa rantinga yarpachacuyay TaytaDios munangannö mana ushacagcawayta tariyänayquipä cagta. Tsay allicawayman chätsinäpämi papänï TaytaDios cay patsaman cachamashga”.28Tsaynö niptinnam runacuna

tapuyargan: “Tsaynö imayyagpiscawayänäpä tsayöraga ¿imatarurayänätatä Tayta Diosga munan?” nir.29Tsaynam Jesus nirgan: “Tayta

Diosga munan noga tsurinmancriyicayämunayquitam. Tsaypämi caypatsaman cachamashga”.30Niptin runacunanam niyargan:

“Diospa tsurin carga mä, ¿imamilagrucunatapis mas shumagcunataräruraramunquiman? 31Unay tiemputsunyagcunata aywarmi Moises waranwaran milagruta rurar ‘*manah’ ninganmicuyta runacunata micutsirgan.kTsaynömi Diospa palabrangellgaranganchö willamantsic.[Paynölla gampis mä ruraramunquimanari]”.32,33Niyaptinnam Jesus nirgan:

“Shumag tantiyayämay. ManamMoisestsu tsay micuyta garargan unayrunacunata, sinöga papänï TaytaDiosmi. Payllam garayäshunquiciëlupita cachämungan micuytapis caypatsachö runacunata imayyagpiscawatsinanpä”.34Tsaynam runacuna tsay micuytana

mañar niyargan: “Taytay, cananpitagatsay micuyta ari garaycayällämay” nir.35Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan:

“Imayyagpis cawatsicog micuyga nogamcä. Nogaman criyicamogcunagapachajuntagpä micushganömi y yacutajimagpä upushganömi imaypiscushishga cawayanga. 36Puntataningänöpis noga milagru rurangäcunata

ricaycarpis manamcriyicayämunquitsu”.37“Papänï Tayta Dios acrangan

cagcunaga nogaman criyicayämungam.Tsaynö criyimogcunatagallapancunatam chasquishä. 38Nogagacachamagnï Tayta Diospa manduntaruranäpämi ciëlupita cay patsamanshamurgö. 39,40Payga manam munantsuacrangan cagcuna ni jucllayllapisin ernuman aywananta. Payga munanciëluchö imayyagpis cawayänantam.Tsaymi syu nal junagpis nogatsurinman criyicamog cagcunatagacawatsimushä Tayta Dioswanimayyagpis cawayänanpä”.41“Ciëlupita shamog tantaga nogam

cä” ninganpitam Capernaum marcaautoridäcuna ajanasquiyargan. 42Tsaynöajanarnam quiquincuna puraparlayargan caynö nir: “Cay runagaJosepa tsurin Jesuschä. Musyantsicmipapänin maman pï cangantapis.¿Imanirtä ‘Ciëlupitam shamurgö’nimantsic?”43Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan:

“Ajanapäyämänayquipa rantin shumagtantiyacuyay. 44Cachamagnï Tayta Diosmana tantiyatsiptinga manam ni pipisnogata chasquimanmantsu. Chasquimagcagcunataga cay patsa ushacanganjunag cawatsimushä gloriachöimayyagpis cawayänanpämi. 45TaytaDiospa willacognin profëtacunagellgayanganchömi nican: ‘Llapanrunacunatapis Tayta Diostantiyatsingam’. Tsay ningannömi TaytaDiosta cäsucog cagcunaga nogatapischasquiycäyäman”.46“Ciëlupita shamushga car nogallam

Tayta Diosta regï. Manam pipis maspaytaga regintsu. [Tsaymi Tayta

6

Page 204: Quechua  conchucos- south bible - new testament

204

Diospita yachacuyta munag cagcunaganoga ningäcunata chasquiyämänan.]47Nogaman criyicamog cagcunallamTayta Diospa ñöpanchö imayyagpiscawayanga”.48“Nogaga imayyagpis cawatsicog

micuymi cä. 49Rasunpaypam unayrunacuna tsunyagta aywar Tayta Diosciëlupita cachämungan micuycunatamicuyargan. Tsaycunata micuycarpispaycunaga wanuyarganmi. 50Perucananga ciëlupita Tayta Dioscachamunganpämi noga willacuycä.Tsay cag micuymi sï cawatsiyäshunquiimayyagpis. 51Nogam tsay ciëlupitashamog cawatsicog micuyga cä.Runacuna mana ushacag cawaytatariyänanpämi wanuratsiyämaptinpiscawarimushä. Tsaymi noga cawagmicuyta micog cagtaga wanuptinpiscawatsimushä imayyagpis ciëluchöcawayänanpä”.52Jesus tsaynö niptinnam tsay

runacuna mana tantiyacur jucnin jucninninacuyargan: “¿Imanöpatä cay runaquiquinpa cuerpuntagamicatsimäshun?” nir.53Tsaynam Jesus yapay nirgan: “Mä

shumag tantiyayämay. Tayta Diosciëlupita cachamungan captïmigamcuna ciëluman aywayänayquipänogaman criyicamur cawayänayqui.Criyicamur cawarmi cuerpütamicuyanqui y yawarnïta upuyanqui.Mana tsayga manam ciëlumanaywayanquitsu. 54Tsaynö nogapacuerpüta micur yawarnïta upurcagcunatam syu nalchöcawatsiyämushayqui ciëluchöimayyagpis cawacuyänayquipä.55Nogaga cä rasunpa cag cawatsicogmicuymi. Y yawarnëga rasunpa cagcawatsicog yacum. 56Gamcuna nogamancriyicayämur nogatammicuycäyämanqui y yawarnïtapis

upuycäyanqui. Tsaynöcriyicayämangayquipitam jucshongunölla nogawan cawayanqui.Nogapis gamcunawan juc shongunöllamcawaycä imaypis yanaparniquicuna”.57“Cachamagnï Tayta Dios cawatsicog

carmi nogata cawatsiman. Tsaynöllamnogapis criyicamog cagta imayyagpiscawatsishä. 58Nogaga musyaycätsïciëlupita shamog cag micuy cangätam.Unay runacunata Tayta Diosmicuynincuna garanganpitapis mas allincag micuymi nogaga cä. Paycunagaciëlupita micuyta micuycarpiswanuyarganmi. Nogaman criyicamurmicumag cagmi itsanga gloriachöimayyagpis cushishgalla cawayanga”.59Tsaynömi Jesus yachatsirgan

Capernaum marcachö Tayta Diosmanmañacur *goricäcuyänan wayichö.

Atscag runacuna Jesusman mananacriyir aywacuyangan

60Jesus tsaynö yachatsicungancunatawiyarirnam tsay atscag gatiragnincunaajanar ninacuyargan: “Cayyachatsicunganga alläpa ajatantiyaychä. ¿Pirä tsaytaentiendinman?” nir.61Tsaynö ajanäyanganta tantiyarnam

Jesus nirgan: “Noga ningäcunatatantiyayänanpäga rasunpapisajallaran. Tsaynö captinmiwaquinniquicunaga ningäcunatachasquicuyanquitsu. 62Peru¿imaniyanquirä noga Tayta Diospacachan juc junag ciëlumancutiycagtana ricascayämarnï?Tsaypitam itsanga yarpachacurniyanqui: ‘Jesusyachatsimangantsiccunatachasquicushwan cargan’ nir. 63Nogatajagirayämar quiquillayquicunagamanam ciëluman chäyanquitsu.Yachatsingäcunata

6

Page 205: Quechua  conchucos- south bible - new testament

205

l 7.2 Unay tiempu Israel runacunata Tayta Dios Egipto nacionpa mandunpita geshpitsirmiapacurgan tsunyagcunapa. Tsaymi tsunyagcunata aywar punuyag tashmacunata ruraycullar.Tsaynö tsunyagcunachö puriyaptinpis Tayta Dios manam imancunapis faltätsirgantsu. Unayrunacuna tsaynö päsayanganta yarpäyänanpämi Israel runacuna wata wata “Tashma” ninganestata rurayag. Tsay estachömi päsayag juc semäna tincu pagaspa tashmallachö punur.Tsay estaga cargan cosëcha ushayllam, Pascua estapita jogta quillallatana.

chasquicuyaptiquim itsanga EspirituSanto imaypis yanapayäshunqui allicawaychö cayänayquipä y ciëlumanchäyänayquipä. 64,65Espiritu Santotsaynö yanapayäshunayquicaycaptinpis waquinniquicunagayachatsingäcunata manamchasquicuyanquitsu. Tsaynö manachasquiyämänayquipä cagtamusyarnam noga nirgä: ‘Tayta Diosmana tantiyatsiptinga manam ni pipisnogata chasquimanmantsu’ nir”.Jesusga imaypitapis musyargannam

mana chasquiyänanpä cagta y mayganruna ticrapunanpä cagtapis.66Jesus tsaynö yachatsicuptinmi

atscag gatiragnincuna jagisquiraywacuyargan. 67Runacuna tsaynöaywacuyaptinnam tsay chunca ishcay(12) discïpuluncunata Jesus nirgan:“¿Gamcunapis paycunanö aywacuytacumunayanqui?”68Niptinnam Simon Pedro nirgan:

“Taytay, ¿pimanrä mä aywayäman?Gamllachä parlanqui mana ushacaggloria vïdapä cagta. 69Nogacunagacriyiyämi Tayta Dios cachamungansalvacog cangayquita” nir.70Tsaynam Jesus nirgan: “Nogam

gamcunata acrargö chunca ishcay (12)discïpulücuna cayänayquipä. Tsaynöacracuynï caycarpis jucniquim*Satanaspa munayninchöcaycäyanqui”.71Jesusga tsaynö parlargan Simon

Iscariotipa tsurin Judaspämi. Discïpuluncaycarpis Judas Jesustagaranticunannam cargan chiquipagninrunacuna wanutsiyänanpä.

Jesuspa waugincuna Tayta Dioscachamungan salvacog canganta

mana criyiyangan

7 1Tsaypitaga Galilea provinciachömarcan marcannam Jesus

yachatsicur purirgan. Israel runacunapaautoridänincuna wanutsiytamunayaptinmi Judea provinciamangaaywargantsu. 2Peru Israel runacunapa“Tashma” ningan estancunalgallananpä juc ishcay junagllanafaltaycaptinnam Jesusta waugincunaniyargan: 3“Cayllachöga ama cacuytsu.Mä, Judea provinciamanpis aywaygatiräshogniquicuna tsaychöpis milagrururangayquita ricäyänanpä. 4Pipis alliregishga cayta munarga manampacayllapaga imatapis rurantsu. Imaycamilagrucunata puntacunatapisruraycarga llapan runacunamusyayänanpä Jerusalen marcachöpisruramuy” nir.5Tsaynö waugincunapis Jesusta

niyargan Tayta Dios cachamungansalvacog canganta mana criyirmi.6Tsaynam waugincunata Jesus

nirgan: “Manaran tsayman aywanäpäörärätsu. Peru gamcunaaywayänayquipäga imaycay örapisallillam. 7Gamcunataga tsay llutacawacogcuna manamchiquiyäshunquitsu. Nogatam itsangachiquiyäman jutsa rurag cayangantanillaptï. 8Tsay estaman gamcunallaaywayay. Noga aywanäpäga manaranörä chämunrätsu” nir. 9Tsaynönirninmi Galileachö Jesusquëdacurgan.

6 7

Page 206: Quechua  conchucos- south bible - new testament

206

m 7.21 Unayna geshyacog runata allïtsinganpita musyanayquipä liyinqui Juan 5.1-18.n 7.23 Tayta Diosmi Israel runacunata nirgan llullu yurishga ollgu wamrapa cuerpuntaseñalayänanpä puwag junag cumpliriptin. Tsaymi paycuna säbadu jamapay junagmancamacaptinpis señalayag (Levitico 12.3 y Genesis 17.10-14). Tayta Dios “Säbadu jamapayjunagchö ama arunquitsu” nicaptinga Israel runacuna tantiyayanman cargan tsay señalacuymana arucuy canganta, sinöga cuyapar yanapacog cayangantam tantiyayanman cargan. Ytsaynöllam geshyacog runata Jesus allïtsingan ima jutsapis cashgatsu, säbadu jamapay junagcaptinpis.

Tashma estachö Jesusyachatsicungan

10Waugincuna Tashma estamanjegariyaptinrämi Jesuspis aywarganpitapis mana willayllapa. 11Jerusalenestachö Jesusta mana ricarmiautoridäcuna tapupacuyargan:“¿Maychörä tsay runa caycan?” nir.12Atscag goricashga runacunanam

quiquincuna pura Jesuspä parlayargan.Juccunam niyargan: “Payga alli runam”nir. Waquincunanam niyargan: “Manamallinötsu. Runacunata criyitsirmillullapan” nir. 13Paycunaautoridäcunata mantsarninmi tsaynöshapshapyayllapa parlapänacuyargan.14Tsay pullan estancunachönam

templuman Jesus yaycusquirrunacunata yachatsirgan.15Yachatsicunganta wiyarninnamautoridäcuna caynö niyargan:“Nogantsicwanpis mana liyishga caycar¿imanöparä cayläya yachaycun?” nir.16Tsayta wiyarirnam Jesus nirgan:

“Nogaga yachä cachamagnï Tayta Diosyachatsimashga captinmi. Manamquiquilläpitatsu tsaynö yachatsicü.17Yachatsingäcuna Diospita cangantamusyayta munarga Dios munangannöcawayay. Tsaynöparämi tantiyayanquiquiquïpa yarpaylläpita manayachatsingäta. 18Waquin runacunagaalli ricashga cayta munar quiquinpayarpayllanpitam yachatsicur puriyan.Nogaga manam tsaynötsu yachatsicü,sinöga Tayta Dios munangannöllam,

chasquiyämaptinpis o manachasquiyämaptinpis. 19Gamcunaga unayMoises gellgangancunatatsararaycäyanquim Tayta Diosmunangannö cawayänayquipä. Tsaynöcaptinpis manam maygayquicunapispay ningannö cawaycäyanquitsu.Manam tsayllapistsu. Tayta Diosmunangannö cawaptïpis nogatagachiquimarnï wanutsiyämaytanammunaycäyanqui”.20Jesus tsaynö niptinnam tsay runacuna

caynö niyargan: “¿Pitä wanutsishuytamunan? Demöñuyogmi gamga canqui” nir.21Jesusnam nirgan: “Jamapay säbadu

junagchö unayna geshyacog runataallïcatsingäpitam gamcunagawanutsiyämayta munayanqui.m 22Mätantiyayämay. Unay Moisesmiyachatsicurgan ollgu wamrapa *cuerpuntaseñalacuypä. (Moises yachatsiptinpis tsayüsoga cargan mas unaypitam.) TsayMoises gellgangancunata cumplir säbadujamapay junagman camacaptinpisseñalayanquim. 23Wamrayquicunatasäbadu jamapay junagchöpis señalaycarga¿imanirtä ajäcurcuyanqui säbadu junagchögeshyacog runata noga allïtsingäpita?n24Manarä allipa musyaycur amaniyämaytsu llutan rurag cangäta. Imataparlayänayquipä cagtapis shumagräyarpachacuyay”.

Maypita shamungantaJesus willacungan

25Tsaynam Jerusalenchö tärag waquinrunacuna ninacuyargan: “¿Manacu cay

7

Page 207: Quechua  conchucos- south bible - new testament

207

o 7.37 Israel runacunapa “Tashma” ningan estancunaga cargan puwag junagmi. Fiestaushangan junagrämi diya junag cargan. Tsay junagchömi juc acrashga sacerdöti jatun altarpamaytsayninman awabenditata jichag. Tsay yacu aywagta ricarmi runacuna yarpäyag EspirituSanto shamunanpä cagtana. Tsaypita masta musyanayquipä liyinqui Levitico 23.36.

runaga wanutsiyänanpä ashiycäyanganruna? 26Llapan runacuna wiyananpäparlaptinpis imatapis niyantäcu.¿Autoridäcunapis Tayta Dioscachamungan salvacog cangantatsuräyarpaycäyan? 27Peru nogantsicga Jesusmay marcapita cangantapismusyantsicmi. Salvacog rasunpashamuptinga manam pipis musyangatsumaypita shamungantapis” nir.28,29Tsayta wiyaycurnam templuchö

yachatsicuycarnin Jesus caynö nirgan:“May marcapita cangäta musyaycarpisgamcunaga manam rasunpaypatsutantiyayanqui maypita cangätapis.Nogaga Tayta Diospitam shamurgö.Manam quiquïpa munaynïpitatsu caypatsaman shamurgö, sinöga cachamagnïTayta Diospa munayninllapitam.Paypita shamushga car noga musyämiTayta Dios imanö cangantapis.Gamcunaga manam musyayanquitsu”.30Jesus tsaynö niptinnam

autoridäcuna ajanaparna prësu tsariytamunayargan wanutsiyänanpä. Peruwanunanpä öran manarä captinmitsariyarganrätsu. 31Tsaynö captinpisatscag runacuna Jesusmanyäracurninnam niyargan: “RasunpaTayta Dios cachamungan salvacogshamurga ¿cay runapita masnatsurämilagrucunata ruraycunga? Atscamilagrucunata ruraptinmi criyiyäsalvacog Cristo canganta”.

Fariseucuna Jesustaprësutsiyta munayangan

32Runacuna tsaynö parlayangantawiyasquirnam sacerdöticunapamandagnincunawan fariseucuna

cachayargan templu täpagwardiyacunata Jesusta prësutsariyänanpä.33Tsay prësu tsaregcuna

chäyänanpäga Jesus caynömiyachatsicuycargan: “Juc ishcayquillallanam faltan cachamagnï TaytaDiosman cuticunäpä. Tsayyagllanamgamcunawan caycäshä. 34Ashiyämarpismananam tariyämanquitsu. Nogaaywangämanga manam gamcunaaywayta puëdiyanquitsu” nir.35Tsaynö niptinnam runacuna jucnin

jucninrä ninacuyargan: “¿Mayparä payaywanga nogantsic manatarinantsicpäga? ¿Juclä nacionchö täcogmarca mayintsiccunamantsurä aywangayachatsicunanpä? o ¿Diosman manacriyegcunamantsurä? 36¿Ima ninantä‘Ashiyämarpis manam tariyämanquitsu’ninganga? ¿Imanirtä pay aywanganmanchayta mana puëdinantsicpänicämantsic?” nir.

Diya junag Tashma estachö Jesusllapancunata parlapangan

37Tashma esta ushanan diyajunagchömi llapancuna upällalla*altarman ricacushgajamaraycäyargan.o Tsaynam Jesusichircur llapancuna wiyayänanpänirgan: “Pipis yacunaypanörä TaytaDioswan cawayta munag cagganogaman yäracamutsun. 38Pucyupashtagpita tsuya yacu mana ushacaypayargamungannömi nogaman yäracamogcagcunapa shongunchö Espiritu Santoimaypis caycanga. Tsaynö cananpäcagtaga Diospa palabrangellganganchöpis willacuycanmi”.

7

Page 208: Quechua  conchucos- south bible - new testament

208

39Tsaynö nirninmi Jesusyachatsicurgan runacuna EspirituSantuta chasquicuyänanpä. Tsaynöcaptinpis wanunganpita Jesuscawamuptinrämi payman criyicogcagcuna Espiritu Santuta chasquiyargan.

Jesuspita runacunajucta jucta yarpäyangan

40Jesus ninganta wiyasquirnamtsaychö caycag waquin runacunaniyargan: “Moises gellgangannöshamunanpä cag willacog profëtachäpayga” nir. 41Waquincunanam niyargan:“Manam payga profëtallatsu, sinögaquiquinmi Tayta Dios cachamungansalvacog Cristo”.Peru waquincunaga niyargan: “Mä,

Galilea runa caycarga ¿imanöpatäpayga salvacog canman? 42Diospapalabran gellgaranganchömi nican:‘Unay rey *David castapitam salvacoggacanga’ nir. Tsaymi salvacogga yuringaBelen marcachö Davidpa marcancaptin”.43Tsaynö nir waquincuna allita

yarpäyaptinpis waquincunaga Jesuspämana allitam yarpäyargan. 44Waquincagcunaga prësurnam apaytamunayargan. Tsaynö yarparpis manamni mayganpis tsariyargantsu.

Autoridäcuna Jesusmanmana criyiyangan

45Tsaypitaran Jesusman prësogcachacuyangan wardiyacunacuticuyargan sacerdöticunapamandagnincuna y fariseucunacayanganman. Chäriyaptinnamtapuyargan: “¿Imanirtä tsay Jesustaprësu apayämurguyquitsu?” nir.46Paycunanam niyargan: “¡Payga

alläpa shumagmi parlaycun! Manam pïrunapis pay parlanganmangaiwalantsu”.

47Tsaynö niyaptinnam fariseucunaniyargan: “¿Hasta gamcunatapiscriyiratsiyäshurguyquinacu? 48¿Acäsumaygan autoridäcunapis ni nogacunapispayman criyiyäcu? 49Maldiciäduyashgamana imapäpis väleg runacunallamleynintsiccunata mana mayarninpaymanga criyiyan” nir.50,51Tsaynö niyaptinnam Nicodemo

fariseo mayincunata nirgan:“Leynintsiccuna mandamangantsicnöpiscay runa ima cangantapis manamusyaycurga manamcastiganantsicllanatsu. Ima cangantapismusyasquirmi itsanga castigashunpis”.(Nicodemoga puntatam Jesusmanaywargan parlacurinanpä.)52Tsaynam paycuna Nicodemuta

niyargan: “Gampis Galileaprovinciapitachi canqui paypa favorninsharcunayquipä. Masqui Diospapalabran gellgaranganta cösa liyirtantiyacuy. Mayninchöpis manamnimantsictsu Galileapita ni juc profëtashamunanpä cagta”.53[Tsaynö nisquirnam juc jucllaylla

wayincunapa aywacuyargan.

Jesusman adulterawarmita chätsiyangan

8 1Tsaypitanam Jesusga Olivosjircanpana aywacurgan. 2Nircur

warayninnam cutirgan templuman. Paycaycanganman atsca runacunagoricasquiyaptinnam Jesusga yapaynayachatsicur gallaycurgan.3Tsaymannam chätsiyargan juc

warmita fariseucuna leyyachatsicogcuna. Tsay warmitashtarishga cayänä gowanta engañar jucrunawan punuycagta. Tsaynam tsayrunacunapa chöpinman ichiycatsirJesusta niyargan: 4“Mayistru, caywarmitam tariyargö gowanta engañarjuc runawan punuycagta. 5Unay Moises

7 8

Page 209: Quechua  conchucos- south bible - new testament

209

p 8.6 Tsay jutsa rurag warmita fariseucuna Jesusman chätsir tapuyaptin “Moises ningannösamgashun” niptinga Roma autoridäcunamanmi prësu apayanman cargan. “Cay warmita amasamgashuntsu” niptinnam “¿Imanirtä cäsunquitsu Moises gellgangan leycunata?” niyanmancargan.

gellgangan leynintsicchömi nimantsiccaynö warmicunataga rumiwansamgayllapa wanutsinapä. Y gamga¿tsayta imaninquitä?”

6Tsaynöga tapuyargan Jesustaachäquita ashiparnin imatapisautoridäcunapa contran parlaycuptingatsayllapitana prësu apayänanpä.pTsaynö tapuyaptin Jesusga umpuycurmipatsachö dëdunwan gellgar caycargan.7Tsay runacuna yaparir yaparirtapuyaptinnam ichircur nirgan:“Maygayquipis jutsata mana rurag cag,mä cay warmita puntata samgayay ari”.8Tsaynö nisquirnam yapay umpuycur

patsachö jinalla gellgaycargan.9Jesus ninganta tantiyacusquirnam

runacuna mas rucu cagcunapitagallaycur juc jucllaylla jegascäriyargan.Llapancuna aywacusquiyaptinnamwarmillawanna Jesus quëdasquirgan.10Tsaynam Jesus ichircur warmitacuyapar nirgan: “Jau warmi, ¿tsayapayämushogniquicuna maytä?¿Manacu ni jucllayllapissamgayäshurguyqui?” nir.11Niptinnam warmi nirgan: “Manam

ni jucpis samgayämashgatsu, taytay”.Niptin Jesusnam nirgan: “Nogapis

manam munätsu samgacashgacanayquita. Cananga wayiquipanaaywacuy. Peru cananpitaga amanagowayquita engañar jutsa ruraymancutinquinatsu” nir.]

Runacunapä actsinö cangantaJesus willacungan

12Tsaypitanam atsca runacunagoricäyaptin Jesus yapay yachatsicurnirgan: “Cay patsachö runacunapäga

actsinömi cä. Tsaymi nogamancriyicamogcunaga tsacaychönöga manacawayanganatsu. Tayta Dioswanmiimaypis cushishga cawayanga” nir.13Tsaynam fariseucuna parlacachar

niyargan: “Tsaycunata quiquillayquinicaptiquega ¿imanöpatä nogacunacriyiyäman?”14Tsaynö niyaptinmi Jesus nirgan:

“Testïgu captinpis o mana captinpisnoga ningäcunaga rasun cagmi.Ciëlupita shamungäta y tsaymancuticunäpä cagta musyämi. Gamcunamitsanga mana musyayanquitsu maypitashamungäta ni mayman cuticunäpäcagtapis. 15Tsaymi quiquiquicunapayarpaynillayquicunapita nogapällutanta yarpaycäyanqui. Nogagamanam gamcunanötsu pipäpis llutantayarpä. Tsaynöpis nogatajuzgayämangayquinöga pitapismanacagtaga manam juzgätsu.16Cachamagnï Tayta Dios nogawanimaypis captinmi pitapis juzgarga rasuncagllata juzgä”.17“Yarpäyay masqui Moises

gellganganta. Tsay gellganganchöpiscaynömi nican: ‘Ishcag testïgucuna jucparlayangallanta niyaptinrancriyiyanman rasun cag canganta’. 18Tsayningannöllam ishcay testïgucuna nogapänican. Cachamagnï papänïmi juc testïgu.Jucag testïgunam quiquï. Tsaynöpapänïpis nogapis tsaynölla nicäyaptëgagamcuna criyiyämanquimanminingäcuna rasun cag canganta”.19Tsaynö niptinnam fariseucuna

tapuyargan: “Ningayquinö cangantatapuyänäpä ¿maychötä papäniquicaycan?” nir.

8

Page 210: Quechua  conchucos- south bible - new testament

210

Jesusnam nirgan: “Gamcunagamanam musyayanquitsu papänï pïcangantapis ni noga pï cangätapis. Noganingäcunata criyiyämanquimanmipapänï pï cangantapismusyayänayquipä” nir.20Tsaynömi templuchö Jesus

parlargan limushna cäjacunachuraräcunan lädunchö. Tsaynörunacunapa ñöpanchö parlaptinpismanam ni mayganpis prësuyargantsuwanunanpä öran manarä chaptin.

Jesus pï cangantapis runacunamana tantiyangan

21Tsaypitanam Jesus nirgan: “Nogayachatsingäcunata manachasquicogcunaga aywangäman imaypismanam chäyanquitsu. Aywacuptïashimarpis manam tariyämanquinatsu.Nogata mana chasquicamagcunajutsallachönam quëdayanqui”.22Tsaynö niptinmi runacuna

ninacuyargan: “¿Imanirtä aywacunanpäcagta nicämantsic? ¿Paygawanutsicuytatsurä yarpaycan o imatarä?Tsaychir pay canganman manachänantsicpä cagtaga nicämantsic” nir.23,24Tsaynam Jesus nirgan: “Nogaga

ciëlupitam shamurgö. Gamcunaga caypatsallapitam cayanqui. Tsaymi pïcangäta willapaptïpis criyiyämanquitsu.Tsaynö mana criyiyämangayquipitamjutsallachö car gamcuna imaypisciëluman chäyanquitsu”.25Tsaynö niptinnam niyargan:

“Tsayöraga ¿pitä gam canqui?Willayämay ari” nir.Jesusnam nirgan: “Pi cangätapis

parlapar gallangäpitam gamcunatawillaycä. 26Gamcuna jutsayogcayangayquicunata ninäpä atscarämicaycan. Imanö cayangayquitapis nicämanam quiquilläpa yarpaylläpitatsu,sinöga cachamagnï papänï

nimangancunallatam nicä. Paynimangancunaga llapanpis rasuncagllam”.27Jesus tsaynö parlapaycaptinpis

paycunaga manam tantiyayargantsuTayta Dios cachamunganta. 28Tsaynömana tantiyayaptinmi Jesus nirgan:“Noga ciëlupita shamogtawanutsiyämangan öram gamcunatantiyayanqui pï cangäta y cachamagnïTayta Dios nimangannölla parlangäta.29Papänï imaypis nogawanmi caycan.Pay munangannölla ruraptïmi imaypisjagimantsu”.30Jesus tsaynö niptinnam atscag

runacuna criyiyargan Tayta Dioscachamungan salvacog canganta.

Mana criyicogcuna Satanaspamunayninchö cayanganta

Jesus ningan31Tsaynö janan shongulla

criyiyanganta musyarnam Jesus nirgan:“Gamcuna yachatsicungänölla cawargarasunpaypa discïpulücunam cayanqui.32Tsaynö cawarmi tantiyayanquiyachatsingäcuna rasun caglla canganta.Tsaynöpaga mananam Satanaspamunayninchönatsu cawayanqui”.33Tsaynö niptinmi niyargan: “Unay

*Abraham casta caycäyaptëga ¿imanirtätsaynö niyämanqui? Nogacunagamanam imaypis Satanaspamunayninchötsu cawayargö, sinögaTayta Diospa munayllanchömi”.34Niyaptin Jesusnam nirgan: “Shumag

tantiyayämay. Jutsallachö cawargamanam Diospa munayninchötsucawaycäyanqui. Jutsasapa cagcunagallapanpis Satanaspa munayninchömicawayan. 35Tsaynö cawagcunagamanam Diospa wamrantsu cayan.Nogaga Tayta Diospa tsurin carmiimaypis paypa munayllanchö caycä.36Tsaymi jutsayquicunapita gamcunata

8

Page 211: Quechua  conchucos- south bible - new testament

211

salvaptï carcelchöwichgaraycangayquipita yargusquegcuenta ticrariyanqui”.37“Musyämi Abraham casta

cayangayquita. Tsaynö caycarga¿imanirtä ningäcunatachasquicuyanquitsu? Y nircur ¿imanirtäwanutsiyämayta munayanqui? 38Nogagapapänï Tayta Diospa ñöpanchömusyangäcunatam gamcunata parlapä.Tsaynö captinpis Satanas munangannöcawarmi gamcunaga manacäsuyämanquitsu. Satanasmigamcunapaga taytayquicuna”.39Jesus tsaynö niptinnam paycuna

niyargan: “Llutancunatam tsaytagaparlaycanqui. Abraham casta cayaptïnogacunapaga paymi taytäcuna” nir.Tsaynam Jesus nirgan: “Abraham

casta carpis manam gamcunacawayanquitsu pay alli cawangannöga.40Abrahamga imaypis manamyarpargantsu Diospa willacognintawanutsiyta. Gamcunagawanutsiyämaytam munaycäyanquiTayta Dios musyatsimangancunatawillacullaptï. 41Tsaynö mana allicayaptiquim gamcunapataytayquicunaga Satanas. Tsaymi paypamandunllata imaypis ruraycäyanqui”.Tsaynö niptinmi paycuna ajaypa

niyargan: “¡Manam Satanaspa tsurintsucayä! ¡Nogacunapa taytäcunaga TaytaDiosmi!” nir.42Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan:

“Tayta Dios rasunpaypa papäniquicunacaptinga nogatamchasquiyämanquiman. Manam quiquïpamunaylläpitatsu nogaga cay patsamanshamurgö, sinöga paymi ciëlupitacachamashga. 43¿Imanirtä tsayläyaallillata parlapaycaptïpis gamcunatantiyaycayämanquitsu?Chasquiyämayta mana munarmi manatantiyayämanquitsu”.

44“Gamcunapa taytayquicunagaSatanasmi, tsay llapan *supaycunapamandagnin. Paypa carmi munangallantaimatapis ruraycäyanqui. Imaytiempupitapis Satanasga runa ushagmicashga. Y tsaynömi gamcuna nogatapiswanutsiyämayta munaycäyanqui.Satanasga selläma llullacurmi imaypiscriyitsicun. 45Nogaga manallullacuypam gamcunata parlapaycä.Tsaynö parlapaptïpis manam niichicllapis criyiyämanquitsu”.46“Mä, maygayquicunapis

shimpiyämay si nogapa ima jutsällapiscaptinga. Rasun cagta parlaycaptëga¿imanirtä chasquiyämanquitsu?47Diospa wamranna cagcunagawillacuyninta cäsucuyanmi. Gamcunamitsanga Diospa wamrancuna mana carpayta ni nogata mana cäsur ni imapäcuentayämanquitsu”.

Abraham manarä yuriptinsalvacog Cristo cangan

48Tsaynö Jesus niptinnam runacunaajar niyargan: “Gamgamaldiciäduyashga Samaria runamcanqui. Gamtaga Satanasmilöcuyaycätsishunqui” nir.49Jesusnam nirgan: “Manam

supayyogtsu cä, sinöga papänïpamunaynintam ruraycä. Tsaynö captinpisgamcunaga manacagcunatamniycäyämanqui. 50Chasquiyämaptiquipiso mana chasquiyämaptiquipis nogagapapänï munangannöllam willacuycä.Pitapis mana chasquimag cagtagapapänïmi juzganga.51Yachatsicungäcunata cäsucurchasquimag cagmi itsanga imaypiswanungatsu”.52Niptin paycunanam niyargan:

“Cananmi sï rasunpa musyasquiyägamchö Satanas caycanganta.Abrahampis y Tayta Diospa willacognin

8

Page 212: Quechua  conchucos- south bible - new testament

212

profëtacunapis llapanmi wanuyargan.¿Imanöpatä gamga ninqui:‘Yachatsicungäcunata cäsucog caggamanam wanungatsu’ nir? 53Gamgamanam Abrahampita mas munayyogtsucanqui. Paypis wanushgam.Llapancunapis Tayta Diospawillacognincuna wanuyashgam. Ygamga ¿imanatä canqui mananawanunayquipäga?”54Tsaynö niyaptin Jesusnam nirgan:

“Tsaycunata niptï ama yarpäyaytsualabacuycangäta. Papänï Tayta Diosgallapan runacuna nogatachasquiyämänantam munan paywanimayyagpis cawayänanpä. Gamcunagallutallam Tayta Diospa jutintapisjayariyanqui ‘Tayta Diosllantsicmi’ nir.55Tsaynö parlarpis papänï imanöcanganta ni imata ruranganta manammusyayanquitsu. Nogam itsangallapanta musyä imanö cangantapis.Paypita shamushga carminimangancunallata parlaycä.Gamcunanö yachatsicurga manam rasuncagtaga parlämantsu, sinöga llullacogmicäman. 56‘Abraham castam nogacunagacayä’ niyämaptiquipis Abrahamgamanam gamcunanötsu cargan. PaygaTayta Diosman yäracurmi cushishgacawargan cay patsaman nogashamunäpä cagta musyar”.57Tsaynö niptinnam tsay runacuna

Jesusta niyargan: “Gamga manamAbraham yarpangancunatagamusyanquitsu. Manarä ni pitsga chunca(50) watayog caycar ¿imanöpatäAbrahamta reginquiman cargan?”58Niyaptin Jesusnam nirgan:

“Tantiyayämay. Abraham manaräyuriptinmi nogaga caycargäna”.59Jesus tsaynö niycuptinmi itsanga

Dios tucuycanganta yarpasquirrunacuna rumitana aptapacuyargansamgaypa wanutsiyänanpä. Tsaynö

samgayta munayaptinnam runacunapachöpincunapa aywar templupita Jesusaywacurgan.

Gapra runata Jesus allïtsingan

9 1Jerusalen marcachödiscïpuluncunawan puriycarnam

ricasquiyargan yuringanpita gaprarunata. 2Tsaynam Jesustadiscïpuluncuna tapuyargan: “Taytay,¿imanirtä cay runa gapra yuricushga?¿Papäninpa y mamanpajutsancunapitacu o quiquinpajutsanpitacu?” nir.3Tsaynam Jesus nirgan: “Tsaytaga

manam allitatsu tapuyämanqui. Manamquiquinpa ni papäninpa ni mamanpajutsanpitatsu gapra yurishga, sinögatsaynö yurishga noga allïtsiptï TaytaDios poderyog canganta runacunamusyayänanpämi. 4Tsaymi cay patsachöcangäyag cachamagnï Tayta Diosmunanganta ruraycä. 5Tsaynömunanganta rurarmi runacunapäactsinö caycä, Tayta Dios imanöcanganta musyatsicur”.6Tsaynö nisquirnam Jesus

togayninwan mituta rurasquir gaprapañawinman llushiparcurgan. 7Nircurnamnirgan: “Canan Siloe pözuman aywayñawiquita awiscamunayquipä” nir.(*Hebreu parlaychöga tsay Siloeninanga “cachamushga” ninanmi.)Tsay gapranam aywar awicascamur

wayinman cuticurgan ricachacuycarna.8Tsaymi marca mayincuna y paytaregegnincuna sänuna caycagta ricarnincaynö parlayargan: “¿Limushnatamañacur täcog gapra runacu?” nir.9Waquincunanam niyargan: “Au,

paymi”. Juccunanam niyargan: “Manampaytsu. Itsanga pay ricogllam”.Tsaynö niyaptin tsay quiquin

alliyashga runanam nirgan: “Aumi,nogam callä”.

8 9

Page 213: Quechua  conchucos- south bible - new testament

213

q 9.22 Runacuna goricäcuyänan wayipita autoridäcuna pitapis garguyag imaypis mananacutinanpämi. Tsaymi manana cutirgannatsu Tayta Diosta adorananpä ni runacuna sesiontaruraptin parlananpäpis.

10Tsaynam tapuyargan: “¿Imanöpatäcananga ricanquina?” nir.11Paynam nirgan: “Jesus jutiyog

runam mituta rurasquir ñawïmanllushiparcamargan. Nircurnamcachamargan Siloe pözuman aywarñawïta awicamunäpä. Ningannöawicusquiptïnam ñawilläricachacurirgan”.12Tsaynö niptinnam runacuna yapay

tapuyargan: “¿Maychötä caycan tsayallïtsishogniqui runaga?” nir.Tsaynö tapuyaptinnam nirgan:

“Manam musyätsu maychöcaycangantapis” nirnin.

Alliyashga runata fariseucunatapupäyangan

13Tsaypitanam fariseo runacunamantsay alliyashga gaprata apayargan.14,15Jamapay säbadu junagchöalliyanganpitam fariseucuna paytatapupäyargan: “¿Imanöpatäalliyarguyqui?” nir.Tsaynam runa nirgan: “Juc runam

ñawïman mituta llushiycamurgan.Tsaypita awicusquiptïnam ñawilläricachacusquirgan, taytay” nir.16Niptinnam waquin fariseucuna

niyargan: “Tsay allïtsicog runagamanam Tayta Dios cachamungantsucanman. Tayta Diospita carningajamapäcuy säbadu junagchöga manampitapis allïtsinmantsu” nir.Niyaptin waquincunanam niyargan:

“Tayta Dios cachamungan runa manacarninga ¿imanöpam tsaynöespantacuypä milagrucunataruranman?” nir.Tsaynö ninacurmi tsay fariseucuna

quiquincuna purapis juc yarpayllaga

cayargantsu. 17Tsaypita yapaypis tsayalliyashga runata tapupäyarganmi:“Gamga ¿imaninquitä ñawiquitaallïtsishogniquipä?”Niyaptin paynam nirgan: “Nogaga

yarpä tsay runa Tayta Diospawillacognin profëta cangantam” nir.18Tsaynö niptin manam criyiyargantsu

gaprapita alliyashga canganta. Tsaynamrunapa papäninta mamantagayatsiyämurgan. 19Chäriyaptinnampaycunata tapuyargan: “¿Cay runawamrayquicunacu? ¿Rasunpacu gaprayuricurgan? Y cananga ¿imanöpatäalliyashga?” nirnin.20Tsaynam papänincuna niyargan:

“Aumi, nogacunapa wamräcunam.Yuringanpitam gapra cashga. 21Perucananga ¿imanöparä ricallanna ari?Nogacunapis manam musyayätsu piräallïtsicushgapis. Payga yarpayyogrunanam. Quiquinta tapuyällay” nir.22Autoridäcunata mantsacurmi

tsaynöga papänincuna niyargan.Puntatam autoridäcuna willanacushganacayargan mayganpis “Jesusga Tayta Dioscachamungan salvacogmi” negcagcunata Tayta Diosman mañacurgoricäcuyänan wayipita garguyänanpä.q23Tsayta mantsacurmi tsay alliyashgarunapa papänincuna niyargan: “Paygayarpayyog runanam. Quiquintatapuyay” nir.24Tsaynam tsay alliyashga runata

autoridäcuna yapay gayatsir niyargan:“Poderösu Dios ricaraycäshunquim.Rasun cagta willacuy. Manamrasunpaypatsu tsay runaallïtsishurguyqui. Nogacuna musyayämitsay runata Tayta Dios manacachamunganta”.

9

Page 214: Quechua  conchucos- south bible - new testament

214

25Niyaptin tsay alliyashga runanamnirgan: “Nogaga manam musyallätsuTayta Dios cachamunganta o manacachamungantapis. Peru imallatammusyäga gapra cangäpitaalliycatsimangallantam”.26Tsaynö niptinnam yapay

tapuyargan: “¿Imatatä Jesusrurashurguyqui ñawiqui ricananpä?”nir.27Paynam caynö nirgan: “¡Peru

willargönachä! Willaptïpis gamcunagamanachä criyiyämanquitsu. ¿Imanirtäyaparir yaparir tapupäyämanqui?¿Gamcunapis paypa gatiragnin caytacumunayanqui?”28Tsaynö niptinnam autoridäcuna

niyargan: “Gamchi paypayachatsicuynintaga cäsucuycanqui.Nogacunaga unay Moisesyachatsicungancunatam cäsucuyä.29Diospa palabran gellgaranganta liyirmusyayämi Moisesta Tayta Diosparlapanganta. Tsay allïtsishogniquiruna jutsasapa captin manam paytagaTayta Dios imatapis parlapashgatsu”nir.30Tsaynam runa nirgan: “¿Imanötä

tsayga? Espantacullämi gamcunajutsasapa canganta yarpäyaptiqui.Nogallätaga paymi ñawïtaallïcatsimashga. 31Milagrucunatarurananpäga Tayta Dios imaypis manamjutsasapacunataga yanapantsu. Paytaadorar munangancunataruragcunallatam yanapan. Tsaytagamusyayanquim. 32Manam imaypismusyarguntsictsu yuricuyninpita gaprarunata pipis allïtsinganta. 33Payta TaytaDios mana cachamushga captingamanam caycunata ruraytapuëdinmantsu”.34Tsaypita tsay alliyashga runa

ninganta wiyaycurnam autoridäcunaajacurcur niyargan: “¡Gamga

jutsasapam canqui! Tsaynö caycarga¿imanöparä nogacunatagayachatsiyämag tucunquiman?” nirnin.Tsaynö nirnam goricäcuyänan wayipita

tsay runata gargusquiyargan Tayta Diostatsaychö imaypis manana adorananpä.

Jesusman mana criyicogcuna35Tsay allïtsingan runata

garguyanganta Jesus musyarirnampaywan tincusquir tapurgan: “¿TaytaDios cachamungan salvacogmanyäracunquicu?” nir.36Niptin tsay runanam nirgan:

“Musyämi salvacog shamunanpäcagtaga, taytay. Shamushgana captingapï cangantapis willaycamay nogapayman yäracunäpä”.37Niptin Jesusnam nirgan: “Paywanga

tincurguyquinam. Y nogam cä” nir.38Tsaynam Jesuspa ñöpanman

gonguricuycur nirgan: “Taytay, gammanyäracullämi” nir.39Tsaypitanam llapancunatana Jesus

nirgan: “Runacuna jutsallachö captinminogaga cay patsaman shamurgöpaycunata salvanäpä. Waquincuna‘Jutsäcunapita perdonaycallämay’ nirmichasquiyämanga salvacuyänanpä. Tsaychasquimag cagcunaga gapra runaricangannönam ticrariyanga. Manachasquimagcunam itsangaquiquincunalla alli cayanganta yarparin ernuman aywayanga”.40Jesus ninganta wiyasquirnam

tsaychö caycag fariseucuna niyargan:“Tsayöraga nogacunam sï salvashganacar in ernumanga aywayäshätsu” nir.41Tsaynö niyaptin Jesusnam nirgan:

“Gamcuna rasunpaypa salvashga caytamunar nogata chasquiyämaptiquimTayta Dios perdonayäshunqui.‘Salvashganam cä’ nicarpis nogata manachasquiyämaptiquega Tayta Diosmanam perdonayäshunquitsu” nir.

9

Page 215: Quechua  conchucos- south bible - new testament

215

r 10.3 Jesus cawanan witsanga runacunapa üshan juc cunchallachömi tallucashga punuyag.Tsaychömi üsha täpag runa puncuta quichapasquiptin mitsicognin üshancunata gayag.

Jesus quiquin alli mitsicogmaniwalatsicungan

10 1Tsaypitanam Jesus yachatsicurnirgan: “Üshacunapa

cunchanman mitsicogninnö puncunpamana yaycog cagga ladronmi. 2Cunchanpuncunpa yaycog cagmi itsangamitsicognin. 3Mitsicogninyaycunanpämi puncuta täpagquichaparin.r Tsaymi mitsicogninjutinpa jutinpa gayaptin üshancunapisshiminta mayarir cunchanpitayargacayämun. 4Llapan üshancunayargascayämuptinnam paygaüshancunapa puntallantana aywacunmitsicog. Mitsicognin cangantaregirninmi washqui üshacunanöpisgepallantana aywayan. 5Manaregirninga runacunata manamgatipäyantsu. Mitsicognin mana captinmantsaparninmi geshpir aywacuyan”.6Tsaynö nir iwalatsicuypa Jesus

yachatsicuptinmi tsaychö cag runacunamana tantiyayargantsu imapäparlaycangantapis.7Yapaypis yachatsicurnin Jesus

caynömi nirgan: “Nogaga cäüshacunapa cunchanman yaycunapuncunömi. 8,9Tsaymi puncupaüshacuna cunchaman yaycungannönogaman yäracamur runacuna ciëlumanyaycuyanga. Üshancunata mitsicogninalli gewachö mitsingannömi nogamanyäracamogcunatapis alli cawaytagarashä. Manarä noga cay patsamanshamuptï waquin runacuna puriyargan:‘Nogatam Tayta Dios cachamashgarunacunata salvanäpä’ nir llullacur.Paycunaga cunchapita üshatasuwacognömi Diosmanyäracogcunatapis engañayar

criyitsiyargan yäracuyänanpä.10Ladronga shamun suwacunanpä,wanutsinanpä, y ushacätsinanpämi.Nogam itsanga shamurgö runacuna caypatsachö y ciëluchöpis cushishgallacawayänanpä”.11“Tsaynöpis üshacunapa alli

mitsegninnömi cä. Nogaga allimitsicognin carmi üshäcuna raycurwanushäpis. 12Pägallapä mitsipacogcagga leon shamogta ricaycurüshancunata jagisquirmi geshpiraywacun. Leon üshacunaman chaycurgagaticachar chipyaypam mashtacascatsin.13Tsaynö runaga pägallapämitsipacurmi üshacunataga manacäsupar geshpir jegasquin”.14,15“Rasunpaypam nogaga üshapa alli

mitsicogninnö cä. Papänëga musyanmiimanö cangäta y nogapis musyämi payimanö cangantapis. Tsaynöllam nogamusyä criyicamog cagcuna imanöcayangantapis. Y paycunapismusyayanmi noga imanö cangätapis.Tsaynö carmi paycuna raycur nogawanushä. 16Manam cayllachötsu üshänöcagcuna cayan. Maytsaychöpis cayanmi.Paycunapis ningäcunata cäsucuyangam.Tsaymi paycunatapis gorir üshapa allimitsicogninnö noga shumagricayäshayqui llapayquitana”.17“Nogaman yäracamogcuna raycurmi

wanushä y cawamushä. Tsaynöcäsucungäpitam papänï cushicun.18Papänïpa munayninta rurar quiquïmimunayyog caycä wanunäpä ycawamunäpäpis. Tsaymi quiquï manamunaptëga chiquiyämagnïcunawanutsiyämangatsu”.19Jesus tsaynö niptinnam waquin

runacuna yarpäyargan allita ninganta ywaquincunanam yarpäyargan mana

10

Page 216: Quechua  conchucos- south bible - new testament

216

allita nicanganta. 20Atscagmi niyargan:“Satanasmi paytaga löcuyätsishga.Tsaynö caycaptinga ¿imanöpatäparlangantapis cäsushun?” nir.21Waquincunanam niyargan: “Satanas

löcuyätsingan runa manam tsaynöshumagga parlanmantsu. ¿Acäsu tsaynölöcuyashga runa gaprapa ñawintaallïtsinmancu?” nir.

Runacuna mana chasquiyangantaJesus ningan

22,23Tamya witsanmi Jerusalenmarcachö *templupa aniversariuntacelebraycäyargan. Tsay templupaestanchömi Jesus puriycargan“Salomon” ningan alarchö. 24Tsaychörunacunanam Jesusta jirurupasquirniyargan: “¿Imayyagtä yarpachacurshuyaräyäshayqui willayämänayquipä?Gam Tayta Dios cachamungan salvacogcarninga canan juclla willayämay”.25Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan:

“Willaytaga willargönam. Peru gamcunamanam criyiyämanquitsu. Tsaynöllapapänïpa poderninwan milagrucunataruraycaptïpis manamtantiyacuyanquitsu. 26Gamcunagacriyiyämanquitsu quiquïpa üshäcunanömana carninmi. 27Üshäcunanöcagcunam itsanga cäsuyämarnï nogatagatiräyäman. Tsaynömi nogapis paycunaimanö cangantapis musyä. 28,29Manaushacag cawaytam cäsumag cagcunatagarashä mana ogracaypa imayyagpiscushishgalla cawayänanpä. Tsaycawayta garanäpäga papänï Tayta Diosnogamanmi poderninta churamushga.30Papänïwan noga jucllayllam cayä”.31Tsaynö niptinnam runacuna

rumitana aptapacuyargan Jesustasamgayänanpä. 32Tsaynam Jesus nirgan:“Papänïpa poderninwanmi runacunatayanapar atsca milagrucunatañöpayquicunachö rurargö. ¿Maygan

milagruta rurangäpitatä canansamgayämayta munayanqui?” nir.33Paycunanam niyargan: “Manam ni

maygan milagruta rurangayquipitatsusamgayta munayä, sinöga gam runallacaycar Dios tucuycangayquipitam”.34,35Tsaynö niyaptinnam Jesus nirgan:

“Mandamientucunata unaychasquicogcunapäga Tayta Diospapalabran gellgaranganchö caynöminican: ‘Gamcuna wamräcuna carminoganö caycäyanqui’ nir. Diospapalabran llapanpis rasun cagllatanicaptinga 36¿imanirtä yarpäyanqui‘Tayta Diospa tsurinmi cä’ niptï llutantanicangäta? Tsurin captïmi Tayta Dioscay patsaman cachamashga”.37“Rurangäcuna papänï Tayta Dios

munangannö mana captinga manachicriyiyanquimantsu ‘Diospa tsurinmi cä’niptïpis. 38Rurangäcuna papänïmunangannö caycaptinga criyiyämay.Tsaynö rurangäcunata ricarninnamtantiyacuyanqui papänïwan nogacaycangäta y pay nogawan caycanganta”.39Tsaynö Jesus niptinnam yapay

prësuytana munayargan. Tsaynöcaptinpis maquincunapitanam geshpiraywacurgan.40Tsaypitanam Jordan mayupa

wac-tsimpanmanna discïpuluncunawanaywacuyargan. (Tsaychö mas puntatamrunacunata Juan Bautista bautizargan.)41Tsaymannam atscag runacuna chaycurniyargan: “Juan Bautista ima milagrutamana rurarpis Jesuspäga willacurganrasun cagllatam llapantapis”.42Tsaynö nirmi atscagna

criyicuyargan Tayta Dios cachamungansalvacog canganta.

Jesuspa amïgun Lazaro wanungan

11 1Betania marcachömi Jesuspaamïgun Lazaro ishcay

panincunawan täcuyargan. Paycunapa

10 11

Page 217: Quechua  conchucos- south bible - new testament

217

jutincunaga cargan Maria y Marta.Tsaychömi Lazaro pasaypa antsageshyaycargan. 2(Panin Mariamperjümiwan Jesuspa chaquinta llushiragtsanwan pitsapänan cargan.) 3Lazaroantsaptinnam panincuna juc runataJesusman cachayargan willacog: “‘Señor, cuyanacungayqui Lazarumpasaypa antsa geshyaycan’ niycamuy”nir.4Tsaynö willayaptinnam Jesus nirgan:

“Lazaruta tsay geshya tsarishga manamwanushgallanchö usharänanpätsu,sinöga Tayta Dios poderösu cangantarunacuna musyayänanpämi. Tsaynöpammusyayanga Tayta Dios podernintanogaman churamunganta” nir.5Lazaruwan panincunawan Jesus

cuyanacuycarpis 6manam jinan örallagaaywargantsu, sinöga ishcay junagrantsay caycangallanchö quëdacurgan.7Tsaypitanam discïpuluncunata nirgan:“Acu, cutishun Lazarupa marcan Judeaprovinciaman”.8Tsaynam discïpuluncuna niyargan:

“Taytay, ganyancunarächä tsaychögarunacuna samgaypa wanutsiyäshuytamunayargan. ¿Tsaynö caycaptincu gamyapay cutiyta munaycanqui?” nir.9,10Niyaptin Jesusnam nirgan: “Ama

mantsacuyaytsu. Wanutsiyämänanpägamanarämi örä chämunrätsu.Musyangantsicnöpis tsacaypapuregcunaga mantsacuyanmi. Junagpapuregcunaga manam mantsacuyantsu.Tsaynö mana mantsacuypa gamcunaganingäcunata ruraycäyanquiwanucuptïpis nogaman yäracamur” nir.11Nircurnam Jesus nirgan:

“Betaniachö tärag amïguntsic Lazarogapunucashgam caycan. Acu aywarriyatsimushun”.12Tsaynö niptinnam discïpuluncuna

niyargan: “Punucashgalla carningariyamungachir, taytay”.

13Tsaynö nir discïpuluncuna manamtantiyayargantsu Jesus imapäparlaycangantapis. Lazaropunucashgalla canganta yarparmitantiyayargantsu wanushga canganta.14Tsaynö yarpäyaptinmi Jesus nirgan:

“Lazaroga wanushgam. 15Itsanga amallaquicuyaytsu mana allïtsingäpita.Canan milagruta ruramuptïmi gamcunatantiyayanqui Tayta Dioscachamanganta. Y acu, aywashun paycagman” nir.16Tsaynam discïpulu mayincunata

“Millïshu” niyangan Tomas nirgan:“Jesus aywaycaptinga wanutsimänacaptinpis aywashun” nir.

Lazarupa panincunawanJesus tincungan

17Lazarupa marcan Betaniamanchärirnam Jesus discïpuluncunawanmusyariyargan chuscu junagna Lazaropamparanganta. 18,19JerusalenpitaBetania marcaman juc öra aywaynöllacaptinmi atscag runacuna aywayarganMariata y Martata shogarwallquiyänanpä. 20Tsaypita BetaniamanJesus yaycuraycagta musyasquirnamMarta aywargan taripagnin. Mariagawayinllachömi quëdacurgan. 21MartaJesuswan tincusquirnam nirgan:“Taytay, gam caychö captiquega turillämanam wanuycunmantsu cargan.22Imayca mañacungayquitapis TaytaDiosga ruranmi. Tsaynöpis turillätaalliycatsinquimanchir cargan” nir.23Jesusnam nirgan: “Turiquega

cawamungam” nir.24Tsaynö niycuptinnam Marta nirgan:

“Aumi. Musyämi syu nal junagwanushgacuna cawamuptin turilläpiscawamunanpä cagtaga” nir.25,26Tsaynam Jesus nirgan: “Nogam

cawatsimü wanushgacunata. Nogatachasquimag cagtaga wanuptinpis

11

Page 218: Quechua  conchucos- south bible - new testament

218

cawaritsimushämi Tayta Dioswanimayyagpis cawayänanpä. Marta,¿criyinquicu tsay ningäta?”

27Tsaynö niptinmi nirgan: “Aumi,taytay. Noga criyïmi. Gammi TaytaDiospa tsurin salvacog canqui”.

Lazaro pamparanganchöJesus wagangan

28Tsaynö nisquirninnam Jesustajagirir Marta cuticurgan ñañanMariata gayag. Chaycurnam Mariatagayaycur quiquillanta willargan:“Jesusmi chascamushga ygayashunquim” nir.29Tsaynö niptinnam Mariaga wap

sharcur aywargan tincog. 30Jesusgamanarä marcaman yaycurmi Martawantincunganllachörä caycargan. 31Mariaras sharcur aywagta ricarninnam tsaywallquegnin runacuna gepantaaywayargan “Lazaropamparanganmanchir aywaycanwagapag” nirnin.32Jesus caycanganman Maria

chasquirnam ñöpanman gonguricuycurnirgan: “Taytay, gam caychö captiquegaturillä manam wanuycunmantsucargan”.33Tsaynam Maria y wallquegnincuna

wagayagta ricaycurnin Jesus sientiparalläpa llaquipargan. 34Tsaynamtapurgan: “¿Mayninchötäpamparaycan?” nir.Paycunanam niyargan: “Acu

ricatsiyäshayqui, taytay”.35Tsaynam pamparangan cagman

aywaycar Jesuspis Lazarupä wagargan.36Tsaynö wagagta ricarninnamrunacuna niyargan: “ImaläyaräLazaruwan cuyanacuycurgan” nir.37Waquincunanam itsanga niyargan:“Gapra runatapis alliycätsirga¿manatsurä Lazarutapis allïtsinmancargan mana wanunanpä?” nirnin.

Lazaro wanunganpitaJesus cawatsingan

38Jesus tsaynö llaquicurnam charganLazaro pamparangan cagman.Pamparangan *sepultüranga gagachöuchcushgam cargan. Tsay sepultüragatsaparargan jatun rumiwanmi.39Chaycurnam Jesus nirgan: “Tsaytsaparag rumita wititsiyay” nir.Tsaynö niptinnam Lazarupa panin

Marta nirgan: “Taytay, chuscujunagnam wanungan. Cananyaggaasyannachir” nir.40Jesusnam nirgan: “¿Manacu nirgö

nogaman yäracayämuptiquega TaytaDiospa poderninta ricayänayquipäcagta?”41Tsaypita rumita witiscatsiyaptinnam

Jesus ciëluman ñuquircur nirgan:“Papällay, mañacungätawiyamangayquita gamtaagradesicamümi. 42Imaypiswiyamangayquita musyarmi gammanmañacamü yanapaycamänayquipä.Yanapamangayquita ricarmi caychöcaycag runacuna musyayanga gamcachamangayquita” nir.43Tsaynö mañacusquirnam Jesus

fuertipa nirgan: “¡Lazaro, yargamuy!”nir.44Tsaynam pamparaycanganpita

Lazaroga cawarcamur yargascamurganmaquin, chaquin, y umanwancupacushga. Tsaynam Jesus nirgan:“Lazaruta pascayay wayinpanaaywacunanpä” nir.

Jesusta wanutsiyänanpäautoridäcuna willanacuyangan

(Mateo 26.1-5; Marcos 14.1,2;Lucas 22.1,2)

45Tsaypita Lazaruta cawatsingantaricaycurnin Mariata wallqueg runacunaatscagmi criyiyargan Jesusta Tayta Dios

11

Page 219: Quechua  conchucos- south bible - new testament

219

s 12.3 Tsay witsanmi runacuna patsachö wegucaycur micuyag. Tsaynöpam chaquinta Mariaagtsanwan pitsapargan.

cachamunganta. 46Waquin cagcunanamfariseucunaman aywaycurwillapäyargan wanunganpita Lazarutacawascatsimuptin atsca runacunaJesusman criyicuyanganta.47Sacerdöticunapa mandagnincuna yfariseucuna tsayta wiyasquirnam Israelrunacunapa autoridänincunatagayatsiyargan sesionta rurayänanpä.Llapancuna goricasquirnam niyargan:“¿Imanaycuntsicnatä tsay runata? Atscamilagrucunatanachä ruraycunpis.48Payta mana tsaritsishganäga llapanpismunayanga nacionnintsicman mandacogchuraytanachir. Tsayta musyasquirga*Romachö mandamagnintsic pasaypaajarchir soldäduncunata cachamungatempluntsicta ushacätsiyänanpä y nircurllapantsicta wanutsimänapä” nir.49Tsaynö niyaptinmi llapan

sacerdöticunapa mandagnin cag Caifasnirgan: “Gamcunaga manam imatapistantiyayanquitsu. 50Llapantsicwanunantsicpa rantinga tsay runallawanutsun salvacunantsicpä. ¿Manacutsayta tantiyayanqui?” nir.51,52“Tsay runalla wanutsun llapantsic

salvacunantsicpä” nir Caifas nirganRoma runacuna ushacätsiyänanta manamunarmi. Payga manam tantiyargantsurunacunapa jutsancunapita wanursalvananpä cagta. Mana tantiyaptinpisllapan sacerdöticunapa tsay watachömandagnin captinmi tsaynö Tayta Diosparlatsirgan. Pay ningannöllam Jesuswanurgan Israel runacunata y manaIsrael runacunatapis salvarnin.53Tsay junagpitanam autoridäcuna

willanacuyargan Jesustawanutsiyänanpä. 54Tsayta musyarnamJudea provinciapita Jesus aywacurgantsunyag jircapana “Efrain” ningan

marcaman. Tsaychömidiscïpuluncunawan quëdacuyargan.55Tsay junagcuna *Pascua estancuna

chämuptinnam maytsaypitaJerusalenman llapan Israel runacunaaywayargan. Tsaychönam Pascuaestata shuyarnin üsuncunamannöalistacuyargan Tayta Diospaperdonninta mañacur. 56Tsayestachömi Jesusta ashiyargan. Manatincurninnam templupa patiunchönarunacuna tapunacuyargan: “Gamcuna¿imatatä yarpäyanqui? ¿Jesusgaestaman shamungatsurä omanatsurä?” nir.57Sacerdöticunapa mandagnincunawan

fariseucunaga runacunatayachatsipacushganam cayargan: “Jesusmaychöpis canganta musyarninga jucllawillacayämunqui prësuyämunäpä” nir.

Perjümita Jesuspa chaquinmanMaria wiñapangan

(Mateo 26.6-13; Marcos 14.3-9)

12 1Pascua estapä jogta junagllanafaltaycaptinnam Betania

marcaman Jesus aywargan. Tsaychömiwanushgapita cawatsimungan Lazarotäcurgan. 2Tsayman Jesus watucagninchaycuptinmi cushicuypita Lazarupapanincuna cusnacuyargan paywanmicuyänanpä. Tsaychönaminvitangancunawan Jesus jamacuriptinLazarupis jamacurgan paycunawanmicunanpä. Tsaymannam panin Martallapancunata sirvirgan.3Micuycäyaptinnam Maria chärirgan

juc frascu alläpa chaniyog perjüminwan.Tsay perjümega cargan “nardu” ninganjachapita. Nircurnam Jesuspachaquinman wiñaparcur agtsanwanpitsapargan.s Y wayi juntam tsay

11 12

Page 220: Quechua  conchucos- south bible - new testament

220

t 12.5 Tsay perjümipa chaninmanga juc wata arupacur gänapacuyanganran tincog carganfeyupa chaniyog captin. u 12.12,13 Palmëra jachapa rämanga Israel nacionpabandërannömi cargan. Tsaynö Israel runacuna rämancunawan chasquicuyag väleg runachaptinmi. Tsaynömi paycuna cushicur chasquicuyargan Jesusta jachancunawan “Romanacionpa mandunpitam payga libramäshun” nir.

perjümega pasaypa mushcuycurgan.4Tsayta ricaycurnam Jesusta ticrapogcag discïpulun Judas Iscariote ajashganirgan: 5“¿Imanirtä cay perjümita jicharperdiycätsin cay warmi? Tsayjichanganpa rantinga ranticusquir tsaygellëwanna wactsacunata yanapashwancargan” nir.t 6Tsaynö nir Judasgamanam wactsacunapä rasunpa yarpartsunirgan, sinöga discïpulu mayincunapagoricuyangan gellënincuna tsararagcarmi quiquin böyanan raycur nirgan.7Tsaynam Jesus Judasta nirgan: “Cay

perjümita wiñapäcamangantaga amaajanaytsu. Manarä wanuptï caynöcuerpüta ruramarmi alistashgatanacaycätsin pampayämänanpä.8Wactsacunaga cay patsachögamcunawan imaypis caycäyangam.Nogam itsanga manana gamcunawancashänatsu” nir.

Lazarutapis autoridäcunawanutsiyta munayangan

9Tsaypitanam Betania marcachö Jesuscaycanganta musyasquirna atscagrunacuna tsayman aywayarganmusyapacog. Y Lazarutapis ricaytammunayargan wanunganpita Jesuscawatsimunganta musyashgana carnin.10,11Lazaruta cawatsimunganpita Jesusmanatsca runacuna yäracushga cayaptinmisacerdöticunapa mandagnincunaLazarutapis wanutsiyta munayargan.

Jesus Jerusalenman yaycungan(Mateo 21.1-11; Marcos 11.1-11;

Lucas 19.28-40)12,13Warayninnam runacuna

musyasquiyargan Jerusalenman Jesus

aywaycanganta. Tsaynam Pascuaestaman aywagcuna Jesusmanchasquicog aywayargan palmërajachapa rämancuna aptashga.u Jesusyaycuraycaptinnam llapancunagayaraypa niyargan:

“¡Tayta Dios cachamunganmandamagllantsic reyalabashga caycullätsun!

Ima cushicuypämi nogantsicmancachaycamungan. Gammimandacog reylläcunacaycanqui. ¡Alabashgacaycullay, taytay!” nirnin.

14Jesusga mallwa ashnunmuntashgam Jerusalenman yaycurgan.Tsaynö cananpäga Diospa palabrangellgaranganchömi willacun caynö nir:

15 “Jerusalen marca runacuna, amallaquicuyaytsu.

Ricayay mallwa ashnun muntashgareyniquicuna shamuycagta”.

16Tsaynö Jerusalenman ashnunmuntashga Jesus chäriptindiscïpuluncunaga manam tsay öratantiyayargantsu imanir tsaycunapäsaycanganta. Wanunganpitacawascamuptinrämi tantiyasquiyarganpayta tsaynö päsananpä cag Diospapalabran gellgaranganchö ninganta.17Lazaruta Jesus cawatsinganta ricag

runacunaga maychö tsaychöpiswillacuyarganmi ricayanganta. 18Tsaynömilagru ruranganta musyayashgacarninmi atscag runacuna cushishgaJesusman chasquicog aywayargan.

12

Page 221: Quechua  conchucos- south bible - new testament

221

19Jesusta pasaypa atsca runacunagatiräyaptinmi fariseucuna quiquincunapura ninacuyargan: “¿Imanötä cashun?Llapancunanachä payta gatiräyan” nir.

Wanucunanpä cagta Jesuswillacungan

20Pascua esta captinmi maytsaynacioncunapitapis Jerusalenmanaywayargan mana Israel runacunapis.21Paycunam Felipiman aywaycurrugacuyargan caynö nir: “Jesuswanminogacunapis tincuyta munayällä,taytay” nirnin. (Felipega cargan Galileaprovincia Betsaida marcapitam.)22Tsaynö rugacuyaptinmi Felipe

aywaycur Andresta willargan. Tsaynamishcancunana aywar Jesustawillayargan.23Tsaynö willayaptinnam Jesus

nirgan: “Noga ciëlupita shamog llapanrunacuna raycur wanunäpä örächaycämunnam. 24Shumagtantiyayämay. Musyangantsicnöpistrïguta murur mana pampashgagamanam jegamuntsu. Tsaynöllam nogamana wanuptëga pipis salvacungatsu.Wanuptïmi itsanga runacunasalvacuyanga. 25Quiquinmunangallanman cawag cagga manampipis salvacungatsu. Tayta Diosmunangannö cawag cagmi itsangasalvacur paywan cushishgallaimayyagpis cawayanga. 26Mayganpisdiscïpulü cayta munag cagga nogacawangänö cawatsun. Imanö ñacarpismana ajayaypa gatirämätsun. Tsaynögatirämagcunataga papänï Tayta Diosimanö shumagrä ricaycunga”.

Jesus wanutsiyänanpä cagtawillacungan

27“Feyupa llaquinaymitsaricaycamashga. ¿Papälläta ‘Cayñacanäpä cagpita jipiycamay’ nir

rugacushätsurä? ¡Manam! Tsaynöwanunäpämi cay patsaman shamurgö”.28Tsaynö nisquirmi Tayta Diosta nirgan:“Papällay, gam munangayquinörunacuna adorayälläshuy” nir.Tsaynö rugacuptinmi ciëlupita Tayta

Dios nimurgan: “Runacunaadorayämänanpä mañacamangayquiimaypis ningayquinöllam canga”.29Tsayta wiyaycurnam tsaychö caycag

waquin runacuna caynö niyargan:“Räyum cashga” nir. Waquinnam “Jucpuëdeg angelmi Jesustaparlapämushga” niyargan.30Tsaynam Jesus nirgan: “Manam

gamcuna yarpäyangayquinötsu. TaytaDiosmi tsaynö nimushga munangannönicangäta tantiyayänayquipä.31Runacuna nogata wanutsimänanpäcag öra chaycämunnam. TsaynöpisSatanas cay patsachö munayyogcaycanganpita gargucashgacananpänam caycan. 32Y cruzmanclavasquir ichiscatsiyämaptinmi Israelrunacunata y mana Israel runacunatapistantiyatsishä yäracayämänanpä”.33Tsaynö nirmi Jesus musyatsicurgan

imanö wanunanpä cangantapis.34Tsaymi runacuna niyargan: “Diospapalabran gellgaranganchöga nicansalvamagnintsic imayyagpis cawananpäcangantam. Tsayöraga ¿imanirtänicanqui wanunayquipä cagtaga?Tsaynö nirga ¿rasunpacu salvacogCristo canqui?” nir.35Tsaynam Jesus nirgan: “Aumi, Tayta

Dios cachamangan salvacogmi cä.Tsaynö captinpis juc ishcay junagllanamTayta Dios nimangancunatayachatsiyäshayqui. Tsaymigamcunawan caycangäyagyachatsingäcunata chasquicuyay.Junagpa pureg runa aywananpä cagtamusyanmi. Tsaynömi yachatsingäcunatachasquicogcunaga musyayan Tayta Dios

12

Page 222: Quechua  conchucos- south bible - new testament

222

v 12.41 Isaias ciëluchö ricangancunata musyanayquipä liyinqui Isaias capïtulu 6-ta.

perdonar salvananpä cagta. Tsacaypapureg runaga ishquinanpä cagta manammusyantsu. Tsaynömi yachatsingätamana chasquicogcunaga musyayantsuin ernuman aywayänanpä cagta.36Gamcunawan caycangäyagyachatsingäcunata chasquicuyay.Tsaynöpam tantiyayanqui Tayta Diosmunangannö cawayänayquipä cagta”.Tsaynö nisquirnam Jesus aywacurgan

y runacunaga manam musyayargantsumaypa aywangantapis.

Runacuna payman manayäracuyanganta Jesus willacungan

37Tsaytsica milagrucunata Jesusruranganta ricaycarpis runacuna manamcriyiyargantsu Tayta Dios cachamungansalvacog canganta. 38Tsaynö manacriyiyaptinmi Diospa unay willacogninprofëta Isaias gellgangannö cumplirgan.Tsay gellganganga caynömi nican:

“Tayta Dios, willacuyniquitarunacuna manamchasquiyantsu.

Milagrucunata ricarpis manamcriyiyantsu” nir.

39Tsaynö mana criyicogcunapägaIsaias mastapis caynömi gellgargan:

40 “Ñawincuna ricaycaptin y rinrincunawiyaycaptinpis wiscunö upanöticrar willacuyninta manatantiyananpämi Tayta Diospermitirgan.

Y tsaynömi shonguncunatapischucruyätsirgan payman manayäracuyänanpä.

Tsaymi Tayta Dios cacharirganjutsancunapita mananaperdonashga cananpä” nir.

41Isaias tsaynö gellgargan runacunaJesusta mana chasquicuyänanpä cagtamusyarnam. Paytam Tayta Diosricatsirgan Jesus glorianchö munayyogcaycagta.v42Waquincuna mana

chasquicuycäyaptinpis atscagautoridäcunaga criyicuyarganmi TaytaDios cachamungan salvacog canganta.Tsaynö criyicurpis Jesusman yäracogcayangantaga manam parlayargantsugoricäcuyänan wayipita waquin fariseoautoridäcuna garguyänantamantsapacurnin. 43Tayta Diospita alliricashga cayänanpa rantinmi masnincagga munayargan runacunallapitaalabashga cayta.

Mana cäsucogcunata Tayta Dioscastigananpä cagta Jesus

willacungan44Tsaynam fuertipa Jesus nirgan:

“Nogata chasquicamag caggacachamagnï Tayta Diostapischasquiycanmi. 45Nogata regimag caggacachamagnï Tayta Dios imanöcangantapis tantiyanmi. 46Tsaynörunacunata noga tantiyatsï tsacaychönöjutsallachö cawaycäyanganpita TaytaDios munangannöna cawayänanpämi.Tayta Dios munanganta musyatsicurmicay patsachö runacunapä actsinöcaycä”.47,48“Ningäcunata wiyaycarpis mana

cäsumarga castigashgam cayanqui.Manam nogatsu castigayäshayqui,sinöga Tayta Diosmi castigashunqui‘Cachamungä Jesus nishungayquicunata¿imanirtä cäsuyargayquitsu?’ nirnin.Nogaga cay patsaman shamurgörunacunata manam castiganäpätsu,sinöga jutsancunapita perdonarsalvanäpämi”.

12

Page 223: Quechua  conchucos- south bible - new testament

223

49“Manam quiquilläpa yarpaylläpitatsuwillacuycä, sinöga cachamagnï TaytaDios nimangancunallatam. 50Tsaynöwillacuptïmi runacuna salvacur manaushacag alli cawayta tariyanga. Tsaymipapänï Tayta Dios nimangannöllaimaypis willacuycä”.

Discïpuluncunapa chaquintaawipar cuyanacuyänanpä Jesus

yachatsicungan

13 1Israel runacunapa Pascuaestancuna gallaycunanpänam

caycargan. Jesusga musyarganmi tsaywitsancuna wanunanpä örannachaycanganta. Payman llapancriyicogcunata cuyarninmi Jesusgamunargan imaycachöpis yanapaytawanuyta tarirpis.2Discïpuluncunawan Jesusga

merendayänanpänam caycargan.Tsaychö Simon Iscariotipa tsurinJudastaga Satanas yarpätsishganamcargan Jesusta ranticunanpä. 3Tsaynöpäsanan captinpis Jesusga musyarganmiimaycatapis munayninman Tayta Dioschuranganta y pay cagman cuticunanpäcagta.4Tsaychö micuycäyaptinnam Jesus

sharcur mantunta llogtirir secacunaratashta tsegllanman watacurcurgan.5Nircurnam tïnaman yacuta wiñasquirdiscïpuluncunapa chaquinta awipaytagallaycurgan. Awipasquirnamtsaquitsipargan tsararangan ratashwan.6Chaquinta awipänanpä caycaptinnam

Simon Pedroga nirgan: “Taytay, gamgachaquïta manam awipämanquimantsu”.7Tsaynö niptinnam Jesus nirgan:

“Gam manam tantiyanquitsu imanirawipaycangätapis. Nircurrämitantiyamanqui” nir.8Tsaynam Pedro nirgan: “Imanö

captinpis chaquïtaga manamawipämanquimantsu, taytay”.

Niptinmi Jesus nirgan: “Chaquiquitamana awipaptëga manam discïpulücanquimantsu”.9Tsaynam Simon Pedro nirgan:

“Tsayöraga taytay, ama chaquillätagamaquïtapis y umätapis awipaycallämay”nir.10Jesusnam nirgan: “Armacushgana

caycaptiquega chaquillayquitanamawipänä. Tsaynöna carmi gamcunagaawicushga cuentanö jutsayquicunapitalimpiuna cayanqui. Jucniquicunamitsanga jutsata mana jagir manalimpiutsu caycäyanqui”.11Tsaynöga nirgan juc discïpulun

ranticunanpä cagta musyarninmi.12Llapancunapa chaquincunata

awisquirnam mantunta jaticurcur yapayjamacurgan. Nircurnam caynö nirgan:“¿Tantiyayanquicu imanirchaquiquicunata awipangäta?13Gamcuna niyangayquinöllammunayyog y yachatsicog cä. 14Nogagayachatsiyäshogniquicuna caycarpissirvipacognöllam chaquiquicunataawipargö. Tsaynöllam gamcunapisjucniqui jucniquipisawipänacuyänayqui. 15Tsaynö rurargögamcunapis noga cuyangänöllaperdonanacur cuyanacuyänayquipämi.16Musyangantsicnöpis sirvegningamanam patronninpita masmunayyogtsu. Tsaynöllam mandacogrunapis cachacogninmandangancunallata ruran. 17Tsaymigamcunapis noga ningäcunatarurayänayqui. Tsay ningäcunatacumplirga cushishgam cawayanqui”.18“Gamcunata nogam acrargä

discïpulücuna cayänayquipä. Tsaynöcaycaptinpis ningänö jucniquim conträsharcuyanqui. Tsaypämi Diospapalabran gellgaranganchö nican:‘Nogawan micur caycagmi conträsharcunga’ nir. Tsay ninganga

12 13

Page 224: Quechua  conchucos- south bible - new testament

224

w 13.23 Jesuspa lädunchö tsay jamaraycag cuyay discïpuloga cargan cay libruta gellgag cagJuanmi.

cumplingam. 19Tsaycuna manaräpäsaptinmi gamcunata willapaycätsaynö cananpä cagta. Ningänöllapäsaptinran musyayanqui Tayta Dioscachamangan salvacog cangäta.20Willacuynïta willacogcunata chasquegcagcunaga nogatapischasquiycäyämanmi. Y nogatachasquicamarnaga cachamagnï TaytaDiostapis chasquiycäyanmi”.

Judas ranticunanpä cagtaJesus willacungan

(Mateo 26.20-25; Marcos 14.7-21;Lucas 22.21-23)

21Tsaynö nisquirnam shongunchöJesus pasaypa llaquicurnin nirgan:“Gamcunapita jucniquim ranticamanga”nir.22Tsaynam discïpuluncuna jucnin

jucninpis ricapänacuyarganmaygancunapä nicangantapis manamusyarnin. 23Tsay nicangan öra paypamas cuyay cag discïpulunpisw Jesuspalädunchömi micur caycargan. 24Tsaymitsay cuyay discïpulunta Simon Pedrosëñasllapa tapurgan mayganpäparlaycangantapis Jesusta ninanpä.25Tsaynam payga tapurgan: “Taytay,¿maygäcunatä tsayga caycäyä?” nir.

26Tsaynö tapuptinnam Jesus nirgan:“Tsayga tantata matichö tullpurcurgarangä cagmi canga” nir. Tsaynönisquirnam tantata tullpurcurningararirgan Simon Iscariotipa tsurinJudasta. 27Satanas Judaspa shongunmanyaycushgana captinmi Jesus caynönirgan: “Ruranayquipä cagtajinallachöna ruray” nir.28Tsaychö discïpuluncuna manam ni

mayganpis tantiyayargantsu imanirtsaynö nicangantapis. 29Discïpulu

mayincunapa gellënincuna tsaragcaptinmi Judaspäga yarpäyarganestapä imallatapis rantipacamog Jesuscachaycanganta. Waquincunanamyarpäyargan wactsacunata yanapagcachaycanganta.30Tsaynam Jesus garangan tantata

chasquisquirnin Judasga jucllanayargurirgan Satanas munangantarurananpä. Patsaga tsacashganam cargan.

Cuyanacuypä Jesus yachatsicungan31,32Judas yargusquiptin waquin

cagcunallawan Jesus quëdasquirnamnirgan: “Örä chaycämunnam nogaciëlupita shamog wanunäpä.Wanusquiptïmi quiquin Tayta Dioscawaritsimanga. Cawascatsimaptinranrunacuna tantiyayanga noga Diospatsurin cangäta y Tayta Dios munayyogcanganta”.33“Cuyay wamrallänö cagcuna,

ichicllanam faltaycan gamcunatajagirinäpä. Waquincunata ningänöllamgamcunatapis canan nicä: Nogataashiyämarpis mananamtariyämanquitsu. Aywanäpä cagmangamcuna manarämi chäyanquirätsu”.34“Cananmi juc mushog mandamientuta

yachatsiyäshayqui. Jucniquijucniquicunapis shumag cuyanacuyanquigamcunata noga cuyangänölla.35Ningänölla cuyanacuyaptiquim llapanrunacuna tantiyacuyanga nogapadiscïpulücuna cayangayquita”.

Pedro ñëgananpä cagtaJesus parlangan

(Mateo 26.31-35; Marcos 14.27-31;Lucas 22.31-34)

36Tsaynam Simon Pedro tapurgan:“Taytay, ¿maypatä aywacunqui?”

13

Page 225: Quechua  conchucos- south bible - new testament

225

Niptin Jesusnam nirgan: “Nogaaywangä cagmanga manaranaywanquirätsu. Peru gampis wanurshamunquinam” nir.37Tsaynam Pedro nirgan: “Taytay,

¿imanirtä cananga gampa gepayquitashamümantsu? Gam raycur nogawanunäpäpis listum caycä”.38Tsaynö niptinnam Jesus nirgan:

“¿Rasunpatsurä noga raycurwanunayquipä listu caycanqui? Tsaynönirpis gällu manarä cantaptinmi quimsacuti ‘Manam regïtsu’ nimanqui” nir.

Tayta Diosman chänantsicpäJesuspa willacuynin näni

cuenta cangan

14 1Tsaypitanam discïpuluncunataJesus nirgan: “Ama gamcuna

llaquicuyaytsu. Tayta Diosmanyäracuyay. Tsaynölla nogamanpisyäracayämuy. 2Papänï caycanganchögaatsca wayicunam caycantäräyänayquipä. Tsaymanmi puntashägamcuna shayämunayquipä alistag.Tsaychö mana captinga manam alistagaywanäpä willacümantsu.3Alistapacascamurnam cutimushägamcunata pushanäpä. Tsaynöpam nogatärangä cagchö gamcunawan täräshun.4Noga aywangä cagmanchäyänayquipäga gamcunamusyayanquinam maygan nänipaaywayänayquipä cangantapis”.5Tsaynö niptinnam Tomas nirgan:

“Taytay, mayman aywanayquipäcangantapis mana musyaycarga¿imanöpatä musyayäman maygannänipa aywayänäpä cagtapis?” nir.6Tsaynam Jesus nirgan: “Nogallaman

yäracayämuy. Papänï Tayta Dioscaycanganman chäyänayquipäga nogampushayäshayqui. Chäyänayquipäwillacuynëga rasun cagllam y nogallamrunacunatapis cawatsï. Tsaymi nogata

chasquicamag cagcunalla papänïmanchäyanga. 7Puntata manam nogataregiyämarguyquirätsu. Cananregiyämarnin chasquicayämarnamitsanga papänïtapis chasquiycäyanqui”.8Tsaynam Felipe nirgan: “Taytay,

nogaga gamta regirpis manarämi TaytaDiosta ricargörätsu. Tayta Diostaregiycatsillämay”.9Niptin Jesusnam nirgan: “Felipe,

ñöpapitana gamcunawan caycaptïpis¿manacu cananyag pï cangätamusyaycunqui? Nogata regimag caggaTayta Diostapis reginmi. Nogataregiycämarga ¿imanirtä rugacamanquiTayta Diosta regitsinäpä? 10¿Manacucriyinqui Tayta Dios nogawancaycanganta y nogapis paywancaycangäta? Imaypis nogawan Tayta Dioscaptinmi ningäcuna y rurangäcunapisquiquïpa yarpaylläpitatsu, sinöga paymunangannöllam. 11Tsaymi TaytaDioswan noga caycangäta y paypisnogawan caycanganta nicaptëgacriyiyämanquiman. Tsay ningäcunatamana criyimarpis milagru rurangäcunataricaycarga criyiyämay ari”.12“Papänï Tayta Diosman cuticuptïmi

nogaman yäracamogcunaga nogaruranäpä cagcunata rurayanga. Tsaynörurayaptinmi masna runacunatantiyacur nogaman criyicayämunga.13Tsaynö imaycatapis rurayänayquipäganogaman yäracamur papänïmanmañacuyay. Mañacuyaptiquega nogayanapayäshayquim. Tsaynöpamrunacuna maytsaychöpis Tayta Diostacäsucur alabayanga. 14Nogamanyäracamur mañacayämaptiquegaimaycatapis gamcunapä rurashämi”.

Yäracogcunalla Espiritu Santutachasquiyänanpä Jesus ningan

15“Gamcuna nogaman yäracamurgallapan ningäcunata cäsucuyay. 16Tsaynö

13 14

Page 226: Quechua  conchucos- south bible - new testament

226

cawanayquipämi Tayta Diosmanmañacushä Espiritu Santutagamcunaman cachamunanpä. EspirituSantunam imaypis gamcunawancaycanga yanapayäshurniqui.17Nogaman mana yäracamogcunagaEspiritu Santuta manamchasquiyangatsu. Paycunaga manamtantiyayantsu Espiritu Santo pïcangantapis. Gamcunam itsanganingäcunata criyir tantiyayanquiEspiritu Santo munayyog cayninwanyanapacog canganta. Espiritu Santoshamurnam gamcunawan imaypiscaycanga”.18,19“Ama yarpäyaytsu manana

tincunantsicpä cagta. Wanungäpitacawarcamurga gamcunawantincushunrämi. Tayta Diosta manacäsucogcunawanga mananamtincushänatsu. Noga wanurpiscawamungänöllam gamcunapiscawayämunqui. 20Tsay öramtantiyayanqui Tayta Dioswancaycangäta y gamcunawanpis nogacaycangäta”.21“Yachatsingäcunata wiyacog cagga

rasunpaypam nogaman yäracayämun.Tsay yäracamogcunataga papänïpis ynogapis cuyar yanapayäshämi.Tsaynöpam musyatsicushä imaypiscuyacog cangäta”.22Tsaynö niptinmi Santiagupa tsurin

Judas (mana Iscariote cag) tapurgan:“Taytay, nogacunatayanapayämänayqui caycaptinga¿imanirtä waquin runacunatapis manayanapaycunquimantsu?” nir.23Tsaynam Jesus nirgan: “Nogaman

yäracamur cäsucamagcunallatamcuyaparnin papänïwan yanapayäshä.Tsaymi cawascamur paycunawanimayyagpis cashä. Tsaynöllam papänïpispaycunawan canga. 24Nogamanyäracamur cäsumagcunallam

ningäcunata rurayan. Nogawillapaycangäcunataga manamquiquïpa yarpaylläpitatsu, sinögacachamagnï papänïllapitam”.25“Cay ningäcunata willapaycä

gamcunawan caycangäyagllam.26Gamcunapita aywacuptïnam EspirituSantuta Tayta Dios gamcunamancachamunga. Paynam Tayta Diospawillacuyninta y llapan ningäcunatapisyarpätsiyäshunqui”.27“Gamcunapita aywacuptïpis ama

llaquicuyaytsu ni mantsacäyaytsu.Aywacurpis gamcunatayanapaycäyäshayquim alli ruraychöshumag cawayänayquipä. Nogayanapangänöga manam pipisyanapayäshunquitsu. 28Papänïcaycangan cagman cushishgaaywacuptïpis cutimunäpä cagtagamusyayanquim. Paypa munayninchöcaycangäta musyaycarga gamcunapiscushicuyanquimanmi, papänï cagmancuticuptïpis. 29Gamcunata tsaynöwillapaycä manarä aywacurmi.Aywacusquiptïnam musyayanquiningäcuna rasunpaypa canganta”.30,31“Satanaspa munayninta rurar

prësu tsariyämänanpä runacunashayämunganam. Tsaymi gamcunawanparlanäpä tiempu canganatsu.Satanasga imata ruramänanpäpismanam munayyogtsu. Tsaynöcaycaptinpis paypa mandunta rurarrunacuna shayämuptin manam imatapisparlacushätsu. Tsaynöpam musyayangaTayta Dios nimangannölla llapantapiscumpliycangäta”.“Acu, caypita aywacushunna”.

Üva plantapa yuranmaniwalatsicuypa Jesus yachatsicungan

15 1Tsaypitapis jinallam Jesusparlapargan: “Nogaga üva

plantapa yurannömi cä. Papänïnam tsay

14 15

Page 227: Quechua  conchucos- south bible - new testament

227

üva plantapa duëñunnö. 2Nogamanyäracamogcunaga üvaparämancunanömi cayan. Tsaymi mayganrämapis mana wayuptinga papänïmutucachasquin. Peru cösa wayogcagtaga papänï shumag cuïdarmillaumapan mas wayunanpä. 3Gamcunashumag llaumapashga üva plantanömiyachatsingäcunata chasquicurjutsayquicunapita perdonashganacaycäyanqui. 4Üvapa räman troncunchömana carga manam wayunmantsu. Tsaycuentanöllam gamcunapis nogamanmana yäracayämurga Tayta Diosmunangannö cawayanquitsu”.5“Nogaga cä üvapa yurannömi.

Gamcunanam rämäcunanö caycäyanqui.Tsaymi nogaman yäracayämuptiquegayanapayäshayqui Tayta Diosmunangannö cawayänayquipä.Tsaynöpam gamcunapis üva plantapasaypa wayognö allita rurarcawayanqui. Nogaman manayäracamurga manam Tayta Diosmunangannö cawayanquitsu. 6Pipisnogaman mana yäracamog cagcunagamutucachasquir tsaquicunanpäjitasquiyangannömi canga. Tsaytsaquishga rämacunataga gorisquirmicayascäriyan”.7“Tsaymi nogaman imaypis

yäracamur yachatsingäcunata cäsucurcawayay. Tsaynö cawarga llapanmañacayämangayquitam chasquiyanqui.8Noga munangänö cawarmi rasunpaypadiscïpulücuna cayanqui. Gamcuna allicawayangayquipitam runacuna nogatachasquiyämanga. Tsaynöchasquiyämaptinmi papänï alläpacushicunga”.9,10“Papänï cuyamangannömi nogapis

gamcunata cuyä. Tsaynö cuyaycaptëgagamcunapis cäsuyämar cawayay.Tsaynöllam nogapis, papänïcuyamaptin, nimangancunata cäsucü.

11Gamcunata tsaynö parlapaycä nogacushishga cawangänö gamcunapiscushishga imaypis cawayänayquipämi”.12“Mandangäta cäsucur jucniqui

jucniquipis cuyanacuyay gamcunatanoga cuyangänölla. 13Rasunpaypacuyacog carga pipis cuyanacunganpägavïdantapis ogranmi. Tsay cuyacuynögamanam cuyacuy cannatsu. 14Llapanningäcunata cäsumarga gamcunapiscuyay amïgücunam cayanqui. 15Jucsirvipacog runataga manam patronninwillapantsu imata yarpaycangantapis.Gamcunataga cuyarninmi papänïnimangancunata llapanta willapargö”.16“Cuyaynïcuna caycäyanqui manam

gamcuna nogata acrayämangayquipitatsu,sinöga gamcunata noga acrangäpitam.Tsaymi gamcunata cachaycä willacuynïtawillacuyänayquipä. Tsaynöpamusyatsicuyaptiquim runacuna salvacurTayta Dios munangannö imayyagpisallina cawayanga. Nogaman yäracayämurimaycatapis papänïta mañacuyaptiquegagarayäshunquim. 17Tsaymi gamcunatanicä jucniqui jucniquipis shumagcuyanacur cawayänayquipä”.

Discïpuluncunata y quiquintachiquiyänanpä cagta Jesus ningan

18“Runacuna chiquiyäshuptiquegaama llaquicuyaytsu. Nogatachiquiyämangannöllam gamcunatapischiquiyäshunqui. 19Tayta Diosta manacäsucogcuna jutsa rurayllachöcawayangannö cacuyaptiquegagamcunatapis cuyacurcuyäshunquim.Tayta Dios munangannö cawayaptiquimchiquiyäshunqui. Tsaynöchiquiyäshuptiquipis pay munangannöcawayänayquipämi gamcunata nogaacrargö”.20“Ningäta yarpäyay. ‘Juc sirvipacog

runa manam patronninpita masmunayyogtsu’ ningänöllam cananpis

15

Page 228: Quechua  conchucos- south bible - new testament

228

gamcunata nicä: Patronnintachiquipagcunaga sirvegnincunatapischiquiyanmi. Tsaynöllam nogatachiquimag cagga gamcunatapischiquiyäshunqui. Y nogata chasquimagcagcunaga gamcunatapischasquiyäshunquim. 21Runacuna tsaynöchiquiyäshunqui discïpulücunacayangayquipitam y cachamag papänïtamana cäsucog cayanganpitam”.22-24“Tayta Diospa willacuyninta

willacurmi runacunata tantiyatsirgö paycachamashga captin. Tsaynögatantiyatsirgö pipis mana ricanganmilagrucunata rurarmi. Tsaynötantiyaycätsiptïpis nogata chiquimagcagga jutsayogmi caycäyan. Mayganpisnogata chiquimag cagga papänïtapischiquiycanmi. 25Diospa palabrangellgaranganchöpis caynömi nican: ‘Imajutsaynag caycaptïmi chiquiycäyäman’nir. Tsay gellgarangannöllam llapanpiscumpliycan”.26“Noga papänï cagman aywacur

Espiritu Santuta cachamuptïmi caypatsaman shamunga runacunata pïcangäta tantiyatsinanpä. 27Tsaynöllagamcunapis runacunataga willapartantiyatsiyay nogawan purishgacaycarga”.

16 1“Chiquiyäshunayquipä cagta yEspiritu Santo shamunanpä

cagtapis gamcunawan caycangäyagminicä. Tsaynö chiquiyäshuptiquillaquicurpis nogallaman imaypisyäracayämunqui. 2Goricäcuyänanwayipitapis garguyäshunquim.Tsaynömi waquinniquicunatawanutsiyäshunqui, Tayta Diosmunangannö allita ruraycäyangantayarpar. 3Tsaynö rurayäshunquipapänïtapis ni nogatapis manachasquiyämarmi. 4Tsaynörurayäshuptiquim yarpäyanqui tsaycunapäsananpä ningäcunata. Gamcunawan

caycaptëga runacuna nogallatamchiquiyämargan. Aywacuptïnam itsangagamcunatapis chiquiyäshunquina.Tsaymi manarä aywacungäyaggamcunata willapaycä tsaynöchiquiyäshuptiqui manallaquicuyänayquipä”.

Criyicogcunaman Espiritu SantutaJesus cachamunanpäcagta willangan

5,6“Cananga cachamagnï papänïcagman aywacunäpänam caycä. Tsaynöcaptinpis waraycuna imanöpiscawayänayquipä cagta manayarpachacurmi gamcunaga pasaypawamayashga ticrasquiyarguyqui.7¿Imanirtä llaquicuyanqui? AywacurpisEspiritu Santutam gamcunamancachamushä mana dejaypayanapayäshunayquipä. Mana aywaptëgamanam Espiritu Santo shamungatsu.8Espiritu Santo shamurnam runacunatatantiyatsinga jutsayog cayanganta, allitucog cayanganta, y tsaynöcayanganpita in ernumanaywayänanpä cagta. 9Tsaynömirunacunata tantiyatsinga nogatachasquicamar jutsancunapitaperdonashga cayänanpä. 10Tsaynöga‘Noga allita rurarmi cawaycä’ niryarpagcunatam ciëluman cuticusquiptïEspiritu Santo tantiyatsinga Tayta Diosmunangannö mana cawaycäyanganta.11Tsaynöllam tantiyatsinga Satanaspamunayllanchö cayanganpitain ernuman aywayänanpä cagta.Tsaynömi Satanaspis in ernumangaycucanga tsaychö imayyagpiscastigashga cananpä”.12,13“Atscarä gamcunata willanäpä

captinpis Espiritu Santo shamurnamllapanta tantiyatsiyäshunqui. Paygamanam quiquinpa yarpayllanpitatsutantiyatsiyäshunqui, sinöga Tayta Dios

15 16

Page 229: Quechua  conchucos- south bible - new testament

229

yarpangancunallapitam. Tsaynöllamtantiyatsiyäshunqui imapä wanungäta yimapä cawamungätapis. 14,15Tayta Diosmunangannöllam noga rurangäcunapiscaycan. Tsaymi Tayta Diosmunangancunata Espiritu Santotantiyatsiyäshurniqui nogarurangäcunatapis y ningäcunatapistantiyaycätsiyäshunqui”.16“Gamcuna caypita mananam

ricayämanquinatsu. Peru tsaypitawaraycunaga tincurishunrämi”.

Discïpuluncuna llaquicuychöcarcurpis cushicuyänanpä cagta

Jesus willangan17Tsaynö niptinnam discïpuluncuna

tapunacuyargan jucnin jucninpis:“Caynö nirnin ¿imatarä nicämantsic?¿Imanirrä nimantsic: ‘Mananamricayämanquinatsu’ nir? Y nircurga¿imanirrä nin: ‘Tsaypita waraycunagatincushunrämi’? Y ¿imanirrä ‘Papänïcagpanam aywacushä’ nin?18¿Imaypitarä payta ricashuntsu?Manam tantiyantsictsu imataparlapaycämangantsictapis”.19Tsaynö yarpachacuycäyanganta

musyarmi Jesus nirgan:“¿‘Ricayämanquinatsu’ y‘Tincushunrämi’ ningäpäcu gamcunatapunacuycäyanqui? 20Aywacuptïwaquin cushicuptinpis gamcunagafeyupa llaquicurmi wagayanqui. Tsaynöllaquicusquirpis tsaypitagacushicuyanquim. 21Musyantsicmi jucgeshyag warmi wachacunan öra pachantsariptin warmi mayincunallaquicuyanganta. Wamranyurisquiptinmi itsanga cushicuywanmanana yarpäyannatsu nanatsicurwachacuyanganta. 22Tsaynöllamgamcuna canan llaquicurpis yapaytincurishgaga alläpa cushicuyanqui.Tsay cushicungayquitaga imayca

päsayäshuptiquipis manamgongayanquitsu”.23“Yapay tincushgaga mananam

tapuyämanquinatsu imanir tsaynöparlangätapis. Tsaymi nogamanyäracayämuptiqui llapanmañacuyangayquita papänïgarayäshunqui puntacunata ningänölla.24Canan junagyagpis Tayta Diosmanmañacuyarguyqui pay cachamangantamana musyarmi. Cananpitaga nogamanyäracamur papänïta imatapismañacuyay. Tsaynö mañacurgachasquiyanquim gamcuna cushishganacawacuyänayquipä”.

Jesus imaycacunapita ñacarpisTayta Dios munanganta cushishga

cumplingan25“Gamcunata imayca

iwalatsicuycunawanmi yachatsirgö.Cananga mananam tsaynöpanatsuparlapäyäshayqui. Tayta Diospitaningäcunata llapantapistantiyatsiyäshayquim.26,27Yachatsingäcunata tantiyarirnamnogaman yäracamur Tayta Diosmanmañacuyanqui. Tsaynömañacuyaptiquega wiyayäshunquimllapan mañacuyangayquicunata. Paygacuyayäshurniqui nogarä gamcunapämañacunäta manam shuyarangatsu,sinöga jucllam mañacungayquicunatachasquiyanqui. Tsaynö cuyayäshunquipaypita shamungäta criyiyämarchasquiyämangayquipitam. 28Papänïpañöpanpitam cay patsaman nogashamurgö. Tsaynöllam papänïpañöpanman cuticushä”.29Tsaynö niptinnam discïpuluncuna

niyargan: “Cananmi itsanga llapanparlapäyämangayquita shumagnatantiyaycäyä. Mananamiwalatsicuycunawanniyämangayquitanönatsu parlaycanqui.

16

Page 230: Quechua  conchucos- south bible - new testament

230

30Tsaynöpam musyayä llapantaimaycatapis gam musyangayquita.Nogacuna mana tapupaycäyaptïpiswillaycäyämanquim manatantiyayangäcunataga. Tsaymi TaytaDiospita shamungayquita criyiyä”.31Tsaynam Jesus nirgan: “¿Tsayrächi

rasunpa criyiycäyämanqui? 32Canangaöra chämushganam japallätajagiriycamar llapayquicuna wacpacaypa aywacuyänayquipä. Tsaynöjagirayämaptiquipis manam japallägacashätsu papänï Tayta Dios nogawancaycaptinga”.33“Cay llapancunatapis gamcunata

nicä runacuna chiquiyäshuptiquipisnogaman imaypisyäracayämunayquipämi. Nogamanyäracamogcuna cay patsachöcayangayquiyagga ñacayanquiran.Tsaynö captinpis ama gongayanquitsunoga gamcuna raycur wanuptïsalvacionta alcanzayänayquipä cagta.Tsaynö caycaptinga imayca llaquicuypäsayäshuptiquipis nogaman yäracullarcawayay”.

Jesus Tayta Diosman mañacungan

17 1Tsaynö yachatsicurushasquirnam Jesus ciëluman

ñuquircur Tayta Diosman mañacurnirgan:“Papällay, cananga wanucunä öra

chämushganam. Wanuptïpiscawariycatsillämanqui. Cawarircamurrunacunata salvaptïmi imayyagpisalabayäshunqui. 2Llapanrunacunatanam munaynïmanchuramurguyqui, tsaynöpaentregamangayqui cagcunata salvaptïgampa ñöpayquichö imayyagpiscawayänanpä. 3Gamwan imayyagpisgloriachö cawayänanpä salvaptïmitantiyayanga gamlla imaycawanmunayyog cangayquita y

cachamangayqui salvacog nogacangäta”.4“Llapan nimangayquicunata cay

patsachö cumplir munayyogcangayquita musyatsicurgönam.5Cananga pushacallämayna, papällay,gampa ñöpayquichö cay patsa manaräcamashga captin munayyog cangänöcananpis ñöpayquichö munayyogcanäpä”.

Discïpuluncunapä Jesusmañacungan

6“Papä Tayta Diosllä, tsaynömidiscïpulücunapä mañacaycallämü.Paycunataga acrargayqui munaynïchöcawayänanpämi. Tsaymi paycunawillacuyniquita yachatsiptïchasquicuyashga. 7Canangamusyayannam llapan yachatsingäcunagam munangayquinölla canganta. 8Gamcachamangayquita tantiyarmi llapanyachatsingäcunata chasquicuyashga.9,10Cay discïpulücunata munaynïmanchuramurguyqui gampa munayniquichöy nogapa munaynïchö cawayänanpämi.Paycunaga tantiyacuyashganamgampita shamungäta. Tsaymipaycunapä mañacaramü, papällay”.11“Poderösu cayniquiwan paycunata

ricaycuy y yanapaycullay imaypisyachatsingänö cawayänanpä.Tsaynöpam tsay yarpaylla cangantsicnöpaycunapis cuyanacur tsay yarpayyogllacar juc shongulla cayanga. Tsaynömañacaycallämü gampañöpayquimanna cuticamunä captinmi,papällay. Paycunam itsanga caypatsachö cayangarä”.12“Paycunatam poderniquiwan

shumag ricargö nogamanyäracayämunganpita manawiticuyänanpä. Tsaynö ricaptïmimayganpis witicushgatsu. Jucmi itsangain ernuman aywananpäna ogracashga,

16 17

Page 231: Quechua  conchucos- south bible - new testament

231

gampa palabrayqui gellgaranganchöcumplinan captin”.13“Tsaymi discïpulücunapä gamman

mañacaycamü shumag ricaycunayquipä,papällay. Gampa ñöpayquimanshacamur noga cushishga cangänöpaycunapis cushishgallacawaycuyätsun”.14“Gampa willacuyniquita paycunata

willapangäta cäsucur manam waquinrunacunanönatsu cawaycäyan, sinöganoga cawangänönam cawayan. Tsaynöcawayaptinmi runacuna chiquiyan.15Chiquiyaptinpis manam cay patsapitajuclla goricunayquipätsu gammanmañacamü, sinöga cay patsachöcayanganyag paycunata shumagricaycunayquipämi. Paycunataricaycullay Satanas llutanta manaruratsinanpä. 16Cay patsachö canancawaycarpis manam cay patsallachöcawayänanpätsu caycäyan, sinögaciëluchö noga canäpä cangannöllampaycunapis caycäyan”.17“Papällay, ama jutsa ruraychö

cayänanta munaycuytsu. Gammunangayquinö shumag cawayänanpäwillacuyniquita tantiyaycatsillay. 18Alliwillacuyniquita willacunäpäcachamangayquinöllam paycunatapisnoga cachaycä willacuyniquitawillacuyänanpä. 19Gam munangayquitarurar noga cawargö paycunapismunangayquita rurar cawayänanpämi.Tsaynömi ari discïpulücunapämañacaycallämü”.

Llapan criyicogcunapä Jesusmañacungan

20“Discïpulücuna willacuyniquitamusyatsicuyaptinmi waquinrunacunapis nogaman criyicayämunga.Tsaymi paycunapäpis gammanmañacamü, papällay. 21Gammanmañacü juc shongulla cawangantsicnö

paycunapis tsay yarpaylla car jucshongulla cawayänanpämi.Yarpäyangancuna y rurayangancunamunangantsicnölla caycullätsun,cachamangayquita tantiyar waquinrunacunapis criyicayämunanpä.22Gamwan noga juc shongullacawangantsicnö paycunapis cuyanacurjuc shongulla cawayänanpämiwillacuyniquita yachatsirgö. 23Nogagamwan juc shongullacawangantsicnömi paycunawanpiscawayargö. Tsaynö cawayangantaricarmi cachamangayquita tantiyarninwaquin runacunapis criyicayämunga.Tsaynöpam tantiyacuyanga nogatacuyamangayquinölla paycunatapiscuyangayquita”.24“Nircur, papällay, llapan criyicamog

cagcunapis ciëluchö nogawan cayänantammunä. Ciëluchö carnam ricayämangapasaypa chipipirrä munayyog rasunpacangäta. Tsaynöga cargänam cay patsatamanarä camashgapis. Tsaynö munayyogcaycagta ricayämänantam munä”.25,26“Papällay Tayta Dios, gam imata

munangayquitapis runacuna manamtantiyayantsu. Nogam itsanga musyägampita shamushga car.Criyicamogcuna tantiyayänanpämipaycunata yachatsirgö. Wanungäpitacawarcamur mastapis yachatsishämi.Tsaynöpam nogata cuyamangayquinöpaycunapis cuyanacuyanga”.

Jesusta prësuyangan(Mateo 26.47-56; Marcos 14.43-50;

Lucas 22.47-53)

18 1Tsaynö Tayta Diosmanmañacusquirnam

discïpuluncunawan Jesus yarguraywacuyargan “Cedron” ningan ragrapawac-tsimpanman. Tsaychömi olïvujachacuna cayangan huertamanyaycuyargan discïpuluncunawan.

17 18

Page 232: Quechua  conchucos- south bible - new testament

232

x 18.15 Tsay Pedruwan Jesuspa gepanta aywag discïpuloga cargan cay libruta gellgag cagJuanmi.

2Tsaychö imaypis goricäcuyänancaptin Jesusta ranticog JudasIscariotipis musyarganmi tsaychönacaycäyanganta. 3Tsaymannam Judaschärirgan sacerdöticuna y fariseucunamandangan wardiyacunata y juc tröpaRoma soldäducunata pushashga.Paycunaga chäcuriyarganactsincunawan, tucruncunawan, yespädancunawanmi.4Jesusga musyargannam ima

päsananpä cagtapis. Tsaynömusyaycarmi puntataga tapurirganrä:“¿Pitatä gamcuna ashiycäyanqui?” nir.5,6Paycunanam niyargan: “Nazaret

marcapita Jesustam ashiyä”.Niyaptin Jesusnam nirgan: “Payga

nogam cä”.Jesus tsaynö niycuptinnam llapancuna

mantsariywan gepapa ishquiscäriyargan.(Läduncunachömi caycargan ranticogninJudas Iscariotipis.)7Tsaynam yapay Jesus tapurgan:

“¿Pitatä ashiycäyanqui?” nir.Niptinnam yapay niyargan: “Jesus

Nazaret runatam ari”.8Niyaptinnam Jesus nirgan:

“Willargönam noga cangäta. Nogataashiyämarga nogallata apayämay.Discïpulücunata itsanga aywacuyänanpädejaycuyay”.9Tsaynö “Dejaycuyay” niycuptinmi

camacargan puntata Tayta Diosmanmañacur caynö ningan:“Discïpulücunataga shumagmi ricargönogawan puriyanganpita mayganpismana witicuyänanpä”.10Tsaynam Simon Pedro espädanta

jipisquir juc runapa derëcha cagrinrinta rogusquirgan jipicagpä. (Tsayrinrin rogucag runaga cargan mandacogsacerdötipa sirvegnin Malcu jutiyogmi.)

11Tsaynö ruraptinmi Pedruta Jesusnirgan: “¡Espädayquita cutitsiycanganman! Wanunäpä papänïmunaptinga listum caycä wanunäpä”nir.

Mandag sacerdöti AnasmanJesusta apayangan

(Mateo 26.57,58; Marcos 14.53,54;Lucas 22.54)

12Tsaypitanam soldäducunamandagnincunawan, y Israelautoridäcuna Jesusta maquipitamatawarcur prësu apacuyargan.13Nircurnam chätsiyargan Anaspawayinman. Anasga cargansacerdöticunapa mandagnin cagCaifaspa suegrunmi. 14(Caifasgapuntatanam autoridäcunawanwillanacushga cargan: “Tsay runallawanutsun llapantsic wanunantsicparantin” nir.)

Pedro Jesusta regiycar ñëgangan(Mateo 26.69,70; Marcos 14.66-68;

Lucas 22.55-57)15Jesusta apacuyaptinnam Simon

Pedro y juc mas discïpulux gatiräyargan.Tsay jucag discïpuloga mandagsacerdötiwan reginacushga carmi ruripatiuman Jesusta yaycatsiyanganörallana yaycurirgan. 16Pedroga wagtapuncullachömi quëdacurgan. Tsay jucagdiscïpuloga mandag sacerdötipitaregishga carmi puncuchö cuïdacogwarmita rugacurgan Pedrutapis rurimanpäsatsinanpä. 17Pedroyaycuraycaptinnam tsay puncuquichapäcog warmi nirgan: “¿Gampistagay runapa discïpulunmer canqui?”Niptinnam Pedro nirgan: “Nogaga

manam discïpuluntsu cä” nir.

18

Page 233: Quechua  conchucos- south bible - new testament

233

18Tsaychö pasaypa alaptinmi ninachöempliyäducuna y wardiyacunamashacuycäyargan. Y Pedrupispaycunawanmi mashacuycargan.

Mandag sacerdöti AnasJesusta tapupangan

(Mateo 26.59-66; Marcos 14.55-64;Lucas 22.66-71)

19Tsaynam Jesusta Anas tapupargan:“¿Picunatä discïpuluyquicuna cayan?¿Imatatä yachatsicunqui?” nir.

20,21Jesusnam nirgan: “¿Imanirtätsaynö nogata tapumanqui? Nogagamanam pacayllapaga imatapisyachatsicurgötsu. Goricäcuyänanwayicunachö y templuchömi imaypisyachatsicurgö. Yachatsicungätawiyagcunam musyayan imatayachatsicungätapis. Paycunatatapupayga”.22Tsaynö niptinmi juc wardiya Jesusta

cäranchö lagyaycurgan caynö nirnin:“¿Imanirtä tsaynö contestanquimandacog sacerdötita?” nir.23Tsaynam Jesus nirgan:

“¿Imaningätä mana alli caycushga? Simana allita parlashga captëga nimay. Yllutanta mana parlaycaptëga ¿imanirtälagyamanqui?” nir.24Tsaypitanam jina maquipita

matawashgallata Jesusta Anas apatsirganmashan Caifasman. Payga cargansacerdöticunapa mas mandagnin cagnam.

Pedro Jesusta yapay ñëgangan(Mateo 26.71-75; Marcos 14.69-72;

Lucas 22.58-62)25Tsayyagpis Simon Pedroga jinallam

nina lädunchö mashacuycargan.Tsaynam waquin runacuna niyargan:“¿Gampis manacu tagay runapadiscïpulun canqui?” nir.Tsaynö niyaptin Pedrunam nirgan:

“Nogaga ari manam discïpuluntsu cä”.

26Tsaypitapis yapaymi Pedruta nirganmandag sacerdötipa juc sirvegnin runa:“Gamtaga paywan caycagtam ricargäolïvu jachacuna cagchö” nir. (Tsaytapog runaga cargan rinrin rogucashgaMalcupa castanmi.)27Pedro yapay “Manam regïtsu”

nicaptinnam gällu cantasquirgan Jesusningannölla.

Pilatuman Jesusta apayangan(Mateo 27.1,2; Marcos 15.1-5;

Lucas 23.1-5)28Tsaypita patsa waraycaptinnam

Caifaspa wayinpita Jesusta Israelautoridäcuna apapäyargan *Pilatupadespächunman. Payga Roma nacionpitamandacogmi cargan. Tsaymanchascatsirninnam Pilatupadespächunmanga yaycuyargantsu. ManaIsrael runacunapa wayinman yaycurgaleynincuna ningannö manam *Pascuaesta micuyta micuyanmantsu cargan.29Tsaynam despächunpita Pilato

yargascamur tapurgan: “¿Ima mana alliruranganpitatä cay runataapayämurguyqui?” nir.30Niptin paycunanam imaniytapis

mana puëdir niyargan: “Jutsata manarurashga captinga manam gammanapayämümantsu” nir.31Tsaynam Pilato nirgan: “Noga

juzganäta munarga willayämay imajutsan cangantapis. Managa, mä paytaapacuyay gamcuna leyniquicunamannöimanöpis juzgacuyänayquipä”.Tsaynö niptinmi paycuna niyargan:

“Musyangayquinöpis nogacunatagamanam leynïcuna conviëniyämantsupitapis wanutsiyänäpä. GammiRomapita autoridä car munayyogcanqui juzgarcur paytawanutsinayquipä”.32(Roma autoridäcunaga

jutsayogcunata imaypis *cruzchörämi

18

Page 234: Quechua  conchucos- south bible - new testament

234

wanutsiyag. Tsaynöpam cumplirganJesus “Nogata cruzchömiwanutsiyämanga” ningan.)33Tsaynam despächunman Pilato

yaycusquir Jesusta gayarirnin tapurgan:“¿Rasunpacu Israel runacunapa reyningam canqui?” nir.34Jesusnam nirgan:

“¿Quiquillayquipitacu tsaynötapumanqui, o Israel autoridäcunanogapä niyäshuptiquicu?”35Niptin Pilatunam nirgan: “¿Acäsu

noga Israel runacu cä tsaycunatamusyanäpäga? Gampa marcamayiquicunam y sacerdöticunapamandagnincunam nogamanapayämushurguyqui. ¿Ima mana allitatärurarguyqui caymanapayämushunayquipä?” nir.36Tsaynam Jesus nirgan: “Manam

imatapis mana allita rurargötsu. Caymanautoridäcunam apayämashga mandacogtucungäta yarparnin. Nogaga manam caypatsachö runacunapa mandacognintsucä. Cay patsachö mandacog captëgagatirämagcunam pelyayanman cargannogata prësu mana apayämänanpä”.37Tsaynö niptinmi Pilato nirgan:

“Tsayöraga mandacogchi canqui”.Niptin Jesusnam nirgan: “Aumi, gam

ningayquinöllam mandacog cä. Tsaymicay patsaman shamurgö Tayta Diospawillacuyninta yachatsicunäpä. Diospawillacuyninta yachacuyta munagcagcunaga ningäcunatachasquicuyanmi” nir.38Tsaynam Pilato nirgan: “¿Pitä

musyanman Diospa willacuynintaga?”

Jesusta cruzchö wanutsiyänanpäPilato entregaycungan

(Mateo 27.15-31; Marcos 15.6-20;Lucas 23.13-25)

Jesusta tapurirnam Israelautoridäcuna caycäyanganman

yargusquir Pilato nirgan: “Noga manamtarïtsu cay runapa ima jutsantapis.39Gamcunaga musyayanquinam cayPascua estachö cada wata juc prësutacachanäpä cagta. ¿Israel runacunareyniquicunata cacharinätacumunayanqui?” nir.40Tsaynö niptinnam llapancuna

gayaraypa niyargan: “¡ApayämungäJesustaga ama cachaytsu! ¡Barrabastacachasquiyga!” nir. (Tsay Barrabasgacargan Roma nacionpa contran runawanutsegmi.)

19 1Tsaynö niyaptinnamsoldäducunata Pilato

mandargan Jesusta astayänanpä.2Soldäducunanam cashapita corönatarurasquir Jesuspa umanmanjatipäyargan. Nircurnam reypa granätimantuntanö agshutsiyargan.3Ñöpanman witi-witiycurmi cäranchölagyar burlacurnin niyargan: “¡RicayayIsrael runacunapa reyninta!” nir.4Tsaypitanam despächunpita yapay

yargurir Pilato nirgan: “Nogaga manamtarïtsu cay runachö ima jutsatapis.Tsaymi payta cayman jipimushä imanöcangantapis ricayänayquipä”.5Tsaynö nirmi wagtaman Jesusta

jipiramurgan cashapita coronashgata ygranäti mantun agshucushgata.Tsaynam Pilato nirgan: “Ricayay cayapayämungayqui runata” nir.6Tsaynö Jesusta ricaratsiptinnam

sacerdöticunapa mandagnincunawanwardiyacuna gayaraypa niyargan:“¡Cruzchö wanutsun! ¡Cruzchöwanutsun!”Tsaynö nir gayaräyaptinmi Pilato

nirgan: “¡Peru cay runa manam imajutsatapis rurashgatsu wanunanpäga!Mä tsayöraga gamcunana aparnincruzchöpis wanutsicuyay”.7Tsaynö niptinnam Israel

autoridäcuna niyargan:

18 19

Page 235: Quechua  conchucos- south bible - new testament

235

y 19.7 Roma nacion Israel runacunata mandunchö tsararmi munayargantsu Israel runacunajutsayogcunatapis wanutsiyänanta. Tsaypa rantinga quiquin Roma autoridäcunarämijutsayogcunata wanutsiyargan. z 19.12 Romapita emperadorga cargan maytsaynacioncunawan munayyogmi. Payrämi llapan reycunatapis mandag. Tsaynö mandacog carmiIsrael nacionman mandacog cananpä Pilatutapis churargan.

“Musyangayquinöpis nogacunallagamanam munayyogtsu cayä pitapiswanutsiyänäpäga.y Nogacunapaleynïcunachöga nican ‘Diospa tsurinmicä’ neg cag runaga wanunanpämi.Tsaymi gamman payta apayämurgö,munayyog carnin wanunanpä niptiquisoldäduyquicuna wanutsiyänanpä”.8Diospa tsurin tucunganta niyaptinga

Pilato feyupam mantsarirgan. 9Tsaynamdespächunman cutiycatsir Jesusta yapaytapurgan: “¿Gam maypitatä canqui?” nir.Tsaynö niptin Jesusga manam

imatapis contestargantsu.10Tsaynam Pilato nirgan:

“Tapuycaptëga ¿imanirtä manacontestamanquitsu? ¿Gam manacumusyanqui noga munayyog cangäta?Noga munaptïmi cruzchöpiswanutsiyäshunqui ocachariyäshunquipis”.11Tsaynö niptinnam Jesus nirgan:

“Autoridä caytaga Tayta Diosmigoshurguyqui. Mana tsayga manampuëdinquimantsu wanutsimayta nicacharamayta. Tsaymi maquiquimanapamag cagcuna gampita mas jutsayogcaycäyan”.12Tsaynö niycuptinnam Pilatoga

cachariyta munargan Jesusta. Peru Israelautoridäcuna cacharinanta manamunarmi masrä runacunawangayaräyargan caynö nir: “Mandacog reytucurmi tsay runaga Romapitamandacamog *emperadorpaz contrancaycan. Tsaymi payta cacharga gampistsay munayyog emperadorpa contrancanqui” nir.13Tsaynö nisquiyaptinnam itsanga

Pilato wagtaman jipitsimurgan Jesusta.

Cruzchö wanutsiyänanpä ocachariyänanpä cagta nimunanpämi“Gabata” ninganman aywaycurjamaycurgan. (*Hebreu parlaychögatsay Gabata ninanga “empiedrashgapatsa” ninanmi.) 14Tsaymanjamaycurnam Israel runacunata Pilatonirgan: “Gamcunapamandacogniquicunata ricayay”. (Tsaygacargan Pascua esta säbadu jamapayjunagpä pullan junagllanafaltaycaptinmi.)15Tsaynam runacuna pasaypa

gayaräyargan: “¡Wanutsun! ¡Wanutsun!¡Cruzchö wanutsun!” nir.Tsaymi Pilato nirgan: “¿Imanirtä

mandacogniquicunata cruzchöwanutsishä?” nir.Tsaynam sacerdöticunapa

mandagnincuna niyargan: “Nogacunapamandacognïcunaga Romapitaemperadorllam” nir.16Tsaynö niyaptinnam Pilato Jesusta

paycunapa maquincunamanentregaycurgan cruzchöwanutsiyänanpä.

Cruzman Jesusta clavayangan(Mateo 27.32-44; Marcos 15.21-32;

Lucas 23.26-43)17Tsaypitanam Jesusta apacuyargan

cruzta umrurcatsir “Calavëra” ninganjircaman. (Tsay Calavëra ningansitiupaga jutin “Golgota” hebreuparlaychöga.) 18Tsayman chaycatsirnamcruzman Jesusta soldäducunaclavayargan. Paytawanmi ishcayrunacunatapis cruci cayargan, jucagtajucag lädunman, jucagtana jucaglädunman.

19

Page 236: Quechua  conchucos- south bible - new testament

236

19Tsaypitanam Pilato juc letrërutarurarcatsir apatsirgan cruzpapuntanman clavayänanpä. Tsayletrëruchömi caynö gellgarargan:“JESUS NAZARET MARCAPITA, ISRAELRUNACUNAPA REYNIN” nir. 20Hebreu,latin, y *griegu parlaycunachömi tsaynögellgarargan. Jesus clavaraycangan sitiuJerusalen marcapita cercalla captinIsrael runacunaga atscagmi liyiyargantsay letrëruta. 21Tsaymi sacerdöticunapamandagnincuna Pilatuta niyargan: “‘Israel runacunapa reyninmi’ nirga amagellgarätsuntsu, sinöga ‘Israelrunacunapa reynin tucogmi’ nirgellgarätsunga” nir.22Tsaynö niyaptinnam Pilato nirgan:

“Gellgarangannöllana catsun” nir.23Jesusta cruzman clavapacusquirnam

röpanta gorisquir chuscun soldäducunaaypunacuyargan. Rurinchö cagjatirangan tünicantam itsanga,costüraynag shumag captin, caynöninacur sortiyayargan: 24“Ama caytagarachishuntsu. Sortiyasquishun. Mämaygantsictashi töcamäshun” nir.Tsaynöpam cumplirgan Diospa

palabran gellgaranganchö Jesuspä:“Quiquincuna puram aypunacuyangaröpäta y sortiyayangam tünicätapis”ningan.25Jesus clavaraycangan cruz

chaquinchömi caycäyargan Jesuspamaman, mamanpa ñañan, Cleofaspawarmin Maria, y Maria Magdalena.26Tsaynam tsay mas cuyangan cagdiscïpulun mamanwan shaycäyagtaricaycamur Jesus nirgan: “Mamïta,nogapa rantëga Juannam wawayquicanga” nir. 27Nircurnam tsaydiscïpuluntapis nirgan: “Juan,cananpitaga gamnam mamallätaricaycunqui mamayquitanö”.Tsaynö ninganpitam tsay junagpitaga

Jesuspa mamanta Juan apacurgan

wayinman quiquinpa mamantanöricänanpä.

Jesus wanuringan(Mateo 27.45-56; Marcos 15.33-41;

Lucas 23.44-49)28Wanusquinanpä ricognam Diospa

palabran gellgaraycangancumplisquinanpä Jesus nirgan:“Yacunämi” nir.29Tsaychömi soldäducunapa

upucuyänan ayag vïnuncuna caycargan.Tsaymi juc soldädu tsay vïnutaesöpuman ushmascatsir gerupapuntanman watarcur Jesuspashiminman churaparcurgan. 30Tsayvïnuta yawarcurnam Jesus nirgan:“Cananga llapantanam cumplirgö”.Nisquillarnam wanusquirgan.

Jesuspa llapsha pachanta lanzawansoldädu tucsingan

31Pascua esta säbadu jamapay junaggallaycunanpäna captinmi Israelrunacunapa autoridänincunamunayargantsu wanushgacuna cruzchöjinalla clavaränanta. Tsaymi Pilatumanaywaycurnin rugacuyargan cruzchöclavaraycag runacunapa chancancunatapaquiscärir cruzpita ayancunatajipitsinanpä. 32Tsaymi soldäducunaaywaycurnin ishcay clavaraycagladroncunapa chancancunatapaquiscäriyargan ras wanuriyänanpä.33Jesusta wanushgatana tarirmichancanta manana paquiyargannatsu.34Wanushgana caycaptinpis Jesuspallapsha pachantam itsanga lanzawan jucsoldädu tucsiycurganrä. Tsaynötucsiptin yawarwan yacumyargascamurgan.35Noga Jesuspa *apostolnin Juanmi

tsaycunata ricargä. Tsaymi imanöcangantapis gellgaycä Tayta Dioscachamungan salvacog pay canganta

19

Page 237: Quechua  conchucos- south bible - new testament

237

a 20.2 Tsay Pedruwan cuyay cag discïpuloga cargan cay libruta gellgag cag Juanmi.

gamcunapis criyiyänayquipä. 36Llapantsaycuna päsargan Diospa palabrangellgaraycangan cumplinanpämi: “Manamni juc tullullantapis paquiyangatsu” 37y“Runacuna ricayangam llapsha pachantatucsiyangantapis” ningan.

Jesusta pampayangan(Mateo 27.57-61; Marcos 15.42-47;

Lucas 23.50-56)38Tsaypitanam Arimatea marcapita

Jose jutiyog runa Pilatuman aywarrugargan Jesuspa ayanta pampananpä.Autoridäcunata mantsacurninmi paygaJesuspa discïpulun cangantawillacurgantsu. Pilato “Apaylla”niptinnam Jose cutiycur Jesuspa ayantaapacurgan pampaycunanpä. 39TsaynömiNicodemupis aywargan quimsa arröbanöperjümita apacurcur. Tsay perjümirurashga cargan “*mirra” y “aloe”ningan jachacunapitam. (Mas puntatapisNicodemoga tsacayllapa aywarganmiJesuswan parlananpä.) 40Israelrunacunapa üsuncunamanmi JosewanNicodemo tsay perjümita säbanasmanjichayargan. Jichaycurnam Jesuspaayanta wancuyargan pampayänanpä.41Jesusta wanutsiyangan lädunchömi

cargan juc prüta huerta. Tsayhuertachömi cargan manarä pipispamparangan mushog sepultüra.42Pascua esta säbadu jamapay junaggallaycunanpäna captinmi cercallasepultüra captin tsayllamanna Jesuspaayanta pampaycuyargan.

Jesus cawamungan(Mateo 28.1-10; Marcos 16.1-8;

Lucas 24.1-12)

20 1Dominguman warämoggaMaria Magdalena tsaca

tsacallanam aywargan Jesus

pamparaycanganman. Chärirnamtarisquirgan sepultüra tsaparag rumiwititsishga caycagta. 2Tsaynötaricaycurnam cörrillapa cutirPedrutawan tsay cuyay cagdiscïpuluntaa willargan:“¡Sepultürapitaga Jesuspa ayantaapacuyashgam! Manam musyaytsumaypa apacuyanganpis” nir.3Tsaynö niptinnam Pedro y jucag

discïpulu cörrillapa aywacuyargan Jesuspamparangan cagman. 4Jucnin caggaPedrupita mas cörrirmi puntatachasquirgan. 5Tsaynam puncullapitagawaycurnin ricargan säbanasta Jesuswancurangantanölla. Manam rurimangayaycurgantsu. 6Simon Pedrunamgepanta chasquir ruri sepultürayagyaycusquirgan. Paypis taririrgansäbanasllatam tsaychö caycagta.7Jesuspa uman watarag ratashtapis jucläduchömi doblashga churaraycagtatarirgan.8Tsaypitarämi puntata chag cag cuyay

discïpulunpis ruriman yaycusquircriyirirgan Jesus cawamunganta.9Tsaynö caycaptinpis manamtantiyayarganrätsu Diospa palabranchöcawamunanpä cag gellgarangantaga.10Tsaypitanam ishcan discïpuluncuna

cuticuyargan patsacur goriräyanganwayiman.

Maria Magdalenata Jesusyuripangan

(Marcos 16.9-11)11,12Maria Magdalenaga sepultüraman

cutiycurmi wagar quëdacurgan. Tsaynöwagaycanganta mas rurimangawaycurmi ricasquirgan ishcay*angelcuna yurag röpashga caycagta.Jucag angelmi jamaraycargan Jesuspauman cangan cagchö y jucagnam

19 20

Page 238: Quechua  conchucos- south bible - new testament

238

b 20.16 Hebreu parlaychöga “rabuni” nirganmi Jesusta ricärir. Rabuni ninanga “taytallä”ninanmi. c 20.17 Griegu idiömachöga “Waugïcunata aywar willayay” nirmi gellgaraycan.Discïpuluncunapämi Jesusga waugïcuna nirgan.

chaquin cangan cagchö. 13Tsayangelcunanam Mariata tapuyargan:“¿Imanirtä waganqui?” nir.Tsaynö niyaptinnam Maria nirgan:

“Jesuspa ayantam apacuyashga, taytay.Manam musyätsu maypaapacuyangantapis” nir.14Tsaynö nisquirnam gepapa

ticranganchö ricasquirgan Jesus tsaychöshaycagta. Itsanga manam tantiyargantsupay cangantaga. 15Tsaymi Jesustapurgan: “Warmi, ¿imanirtä waganqui?¿Pitatä ashiycanqui?” nir.Tsaychö huerta täpag runa canganta

yarparmi Maria nirgan: “Señor,ayalläcunata mayman apashga carpiswillaycamay noga goricamunäpä” nir.16Tsaynam Jesus “Maria” niycurgan.Niycuptinnam Jesus canganta

tantiyacusquir “¡Taytallä Jesus!” nirgan.b17Aywacunanpä canganta yarparmi

maquipita Jesusta tsarirgan. TsaynamJesus nirgan: “Ama tsarimaytsu.Manarämi papänï cagman aywacürätsu.Antis jinallachö aywar discïpulücunatacwillay: ‘Caynömi nimashga nir: “Papänïcagman aywacushänam. Paygagamcunapapis papäniquicunam yDiosniquicunam” ’ nirnin”.18Tsaynö niptinnam Maria Magdalena

juclla discïpuluncunaman aywar nirgan:“¡Nogaga Jesuswanmi tincusquirgö!”Tsaynö nisquirnam willargan Jesusningancunata.

Discïpuluncunata Jesus yuripangan(Mateo 28.16-20; Marcos 16.14-18;

Lucas 24.36-49)19Jesus cawarimungan domingu

tsacaynam discïpuluncuna wayirurinchö goricashga caycäyargan. Israel

autoridänincunata mantsacurninmipuncuta cösa trancapacuyargan.Tsaymannam wap Jesus chöpincunamanresultasquir nirgan: “¡Gamcunachö allicawacuy caycullätsun!” nir. 20Tsaynönisquirninnam ricatsicurgan maquinta yllapsha pachanchö tucsiyanganta. SeñorJesus rasunpa cawarimungantamricaycurnin discïpuluncuna pasaypacushicuyargan.21Tsaypitanam Jesus yapay nirgan:

“¡Gamcunachö alli cawacuycaycullätsun! Papänï nogatacachamangannöllam gamcunatapiscanan noga cachä pay munangantarurar willacuynintawillacuyänayquipä”.22Tsaynö nisquirninnam

discïpuluncunata pücapascärir nirgan:“Espiritu Santuta chasquiyay. 23EspirituSantupa munayninwan carnam niyanquinogaman criyicamog cagcunajutsancunapita perdonashga cayangantay mana criyicamogcuna manaperdonashga cayanganta”.

Discïpulun Tomaspis Jesustaricaycurrä cawamunganta criyingan

24Discïpuluncunata Jesus yuripanganöraga “Millïshu” niyangan Tomasmanam tsaychötsu cargan. 25TsaypitaTomaswan discïpuluncunatincusquirnam willayargan:“Señornintsic Jesustam ricayargö” nir.Tsaynam Tomas nirgan: “Maquinta

clävu uchcunganta mana ricarga, tsaymandëdüta mana jatirga, y llapsha pachantucsishgata mana yatarga, manam criyïtsurasunpa cawarimunganta” nir.26Tsaypita juc semänatanam

discïpuluncuna yapay tsay wayichö

20

Page 239: Quechua  conchucos- south bible - new testament

239

d 21.1 Galilea gochapa jucag jutinmi cargan Tiberias gocha. e 21.2 Zebedeupa ishcaytsurincunaga cayargan cay libruta gellgag cag Juan y waugin Santiago. Juanga Jesuspa mascuyay cag discïpulunmi cargan.

goricashga caycäyargan. Y Tomaspistsaychönam caycargan. Puncutatrancacurcur caycäyaptinmi wapchöpincunaman Jesus yapay yurisquirnirgan: “¡Gamcunachö alli cawacuycaycullätsun!”27Nircurnam Tomasta nirgan: “Tomas,

maquïta ricay y clävu uchcunganmandëduyquita jatiy. Cay llapsha pachätatucsiyämangantapis yatay. ¿Imanirtäcawamungäta criyinquitsu? Cananpitanogaman criyicamuy”.28Tsaynö niptinnam cushicurnin

Tomas nirgan: “¡Gamga Diosllämicanqui, taytallay!”29Jesusnam nirgan: “Tomas, canan

ricaycamarräcu criyinqui cawamungäta.Mana ricaycämar nogamancriyicamogcuna cushicuyätsun” nir.

Imapä cay libruta gellgangantaJuan willacungan

30Atsca milagrucunatam Jesus rurargandiscïpuluncunapa ñöpanchö. Tsaycunagamanam llapantsu cay libruchögellgaraycan. 31Caycunatam itsanga nogagellgargö Jesus salvamagnintsic cangantay Tayta Diospa tsurin cangantacriyiyänayquipä. Payman yäracurningaimayyagpis Tayta Dioswanmi cawayanqui.

Ganchis (7) discïpuluncunataJesus yuripangan

21 1Tsaypitanam Jesus yapaydiscïpuluncunata yuripargan

Galilea gochad cuchunchö. 2Tsaychöcaycäyargan Simon Pedro, “Millïshu”niyangan Tomas, y Natanaelpis.Natanaelga cargan Galilea provinciachö“Cana” ningan marcapitam. Zebedeupaishcay tsurincunae y mas ishcay

discïpulu mayincunapis tsaychömicaycäyargan. 3Tsaynam Pedro nirgan:“Nogaga canan pescagmi aywä”.Tsaynö niptinnam waquincuna

niyargan: “Acu, nogacunawanpisyanapayänäpä aywashun” nir.Nircurnam büquiman yarcurcur

gochaman jegaycuyargan. Tsaynöcaptinpis manam tsay pagasga ni jucpescädullatapis tsariyargantsu. 4Patsawaranaycaptinnam Jesus gochacuchunman yuripasquirgan. Tsaychöricarpis Jesus canganta discïpuluncunamanam tantiyayargantsu. 5Tsaymi Jesusgayaycur nirgan: “¡Amïgucuna!¿Naganacu pescäduta tsariyanqui?” nir.Paycunanam niyargan: “Manam ni

jucllayllatapis tsariyärätsu”.6Tsaynam Jesus nirgan: “Büquipa

derëcha cag lädunman masqui mällatamashtayay. Tsaychömi pescädutatsaricuycuyanquega” nir.Ningannölla mällata mashtaycurga

manam yacupita jipiytapispuëdiycuyargantsu pasaypa pescäduyogcaptin. 7Tsaynam Pedruta tsay cuyaycag discïpulun nirgan: “¡TagaygaSeñornintsic Jesuschä!” nir.Tsayta wiyaycurnam Pedro pescananpä

llogticungan röpanta jaticurcur nädargallaycurgan Jesus cagman yargamur.8Waquincunanam büquillachöaywayargan mällata pescäduntintagarachashga. Gochapita manam alläpacarunatsu cargan cuchunmanchäyänanpä. Juc pachac (100)metrunöllanam cargan. 9Tsaypita gochacuchunman chasquirnam mällata jagiycurbüquipita yarguyargan. Tsaychömitarisquiyargan tantata y nina shanshachöcancashga pescädu churaraycagta.

20 21

Page 240: Quechua  conchucos- south bible - new testament

240

10Tsaynam Jesus nirgan:“Tsariyämungayqui pescäducunapita jucishcayta apayämuy cancapacurinapä” nir.11Simon Pedrunam büquiman

yarcurcur mällata wagtamangarachargan pescäducunata jipinanpä.Tsay mällachöga cargan juc pachacpitsga chunca quimsa (153)pescäducunam. Tsaytsica pescäducaycaptinpis mällaga manamrachirgantsu. 12Tsaynam Jesus nirgan:“Shayämuy micunantsicpä” nir.Paycunaga Jesus canganta musyarmi ni

mayganpis tapuyargantsu pï cangantapis.13Jesus witiycurninnam tantatapescäduntinta paycunata garargan.14Galilea gocha cuchunchö

tincuyanganwanga quimsa cutinamcawarimunganpita Jesus yuripargandiscïpuluncunata.

Pedruwan Jesus parlangan15Tsaypita micur ushasquiyaptinnam

Pedruta Jesus tapurgan: “Jonaspa tsurinSimon, ¿waquin cag discïpulücunapitamascu gam cuyamanqui?” nir.Tsaynö niptinnam Pedro nirgan:

“Aumi, taytay. Musyanquim nogacuyangäta”.Jesusnam nirgan: “Tsayöraga

nogaman criyicamogcunata shumagricanqui”.16Nircurnam yapay Pedruta Jesus

tapurgan: “Jonaspa tsurin Simon, ¿gamcuyamanquicu?” nir.Tsaynam Pedro nirgan: “Aumi, taytay.

Gam musyanquim cuyangäta”.Niptinmi nirgan: “Tsayöraga nogaman

yäracamogcunata shumag ricanqui” nir.17Tsaypitapis yapaymi Jesus tapurgan:

“Jonaspa tsurin Simon, ¿gamcuyamanquicu?” nir.Tsaynö quimsa cutina

“Cuyamanquicu” nirnin Jesustapuptinnam Pedro wamayacurcur

nirgan: “Taytay, gamga llapantachämusyanqui, y gamta cuyangätapismusyanquichä” nir.Niptinnam Jesus nirgan: “Tsayöraga

nogaman yäracamogcunata shumagricanqui. 18Jövinllarä cargaröpayquicunata gustuyquimanmijaticurgayqui munangayquipa maypapisaywanayquipä. Rucuyayniquichönamitsanga ricrayquita quichaycuyäshurjuccunarä jatipäyäshunqui. Nircurnammana munangayquicunapapisapayäshunqui” nir.19“Gampatapis ricrayquita

quichariyangam” nirmi Jesustantiyatsirgan payman yäracunganpitaPedrupis cruzchö wanunanpä cagta.Nircurnam Jesus Pedruta nirgan:“Willacuynïta willacur sïginqui noganöwanuyman charpis”.

Jesus Pedruta yapaypis yätsingan20Tsaypita Pedro ticraycurnam

ricasquirgan tsay cuyay cag discïpuluJesuspa gepanta aywaycagta. (Tsaycuyay discïpuloga manarä Jesuswanuptinmi lädunchö micuycangan öratapurgan maygan ranticunanpäcangantapis.) 21Tsaynam discïpulumayinta Pedro ricasquir Jesustatapurgan: “Taytay, Juantaga ¿imatäpäsanga?” nir.22Tsaynö tapuptinnam Jesus nirgan:

“¿Imanirtä paypä tapumanqui? Caypatsaman cutimungäyag pay cawanantamunaptïpis gamga llapantapisningäcunallata ruray”.23Tsaynö niptin waquin runacunaga

yarpäyargan imaypis mananawanunanpä cagtam. Tsaynöyarpäyaptinpis “Juangacutimungäyagmi cawanga” nirgantsumanam, sinöga “Pay cawanantamunaptïpis gamga ningäcunallataruray” nirganmi.

21

Page 241: Quechua  conchucos- south bible - new testament

241

Apostol Juan cay libruta gellgagcanganta willangan

24Noga Juan, Jesuspa discïpuluncarmi llapanta ricashga carnin caylibruta gellgargö. Llapan

gellgangäcunaga rasun cagllam. 25Caygellgangäcunapitaga mascunatamJesus rurargan. Llapanrurangancunata gellgarga manamimaypis ushämantsu cargan. [Tsaynöcatsun.]

21

Page 242: Quechua  conchucos- south bible - new testament

242

a 1.1 Teo lo jutiyog runaga Lucas ishcan librucunata gellgaptin gastuncunapäshi puestupänä.Teo loga “Tayta Dios cuyag” ninanmi.

Espiritu Santuta chasquicuyänanpäJesucristo willangan

1 1Jesucristo cay patsachö llapanrurangancunatam y

yachatsingancunatam punta caglibrüchö gellgamurgä. Tsaytagellgamurgä gampis musyanayquipämi,don Teo lo.a 2,3Jesucristumwanunganpita cawarircamur ciëlumanmanarä cuticur *apostolnincunatachuscu chunca (40) junagyag atsca cutiyuripargan. Rasunpaypa cawamungantamusyayänanpämi imaycanöpapaycunata tantiyatsirgan. Tayta Diospamunayninchöna cawayänanpä cagtayätsirirmi *Espiritu Santo munangannönirgan willacuyninta willacurpuriyänanpä.

4Señor Jesus apostolnincunawancaycarninmi paycunata yätsir nirgan:“Puntata willangänömi Tayta Diosauniyäshurgayqui gamcunaman EspirituSantuta cachamunanpä. TsaymiJerusalenpita amarä aywacuyanquirätsuEspiritu Santutachasquicuyangayquiyag. 5Ñöpata JuanBautistaga yacullawanmi runacunatabautizargan. Cananmi itsanganingänölla Tayta Dios gamcunataEspiritu Santuwan bautizayäshunquicaypita juc ishcay junagcunallatana”.

Ciëluman Jesucristo cuticungan6Tsaypita juc cutichönam

goriraycäyanganta apostolnincunaJesucristuta tapuyargan: “Taytay,¿canantsurä cay Israel nacionpita tsay

HECHOS

Apostolcunapa ruraynincunaLucasmi Mushog Testamentuchö ishcay librucunata gellgargan. Punta cag

gellgangan librum “San Lucas”. Gepa cag librunam “Hechos” ningan. San Lucaslibruchömi gellgargan Jesucristo rurangancunata musyanantsicpä. Cay Hechos caglibruchönam gellgashga Jesucristo ciëluman cutisquiptin apostolnincuna EspirituSanto yanapaptin rurayangancunata. Tsaynöpam musyantsic Jesucristupa alliwillacuyninta runacuna maytsaymanpis chätsiyanganta.Apostol Pablo Jesucristupa willacuyninta willacuptinmi Lucas chasquicurgan.

Nircurmi compañargan waquin marcacunaman aywaynincunachö. Tsaynö Pablutacompañashga carmi Lucas gellgashga cay libruchö “nogacuna” ningancunata.Liyinqui Hechos 16.10-17; 20.5-16; 21.1-18; 27.1-pita 28.16-yag. Lucaspä mastamusyanayquipä liyinqui Colosenses 4.14; 2 Timoteo 4.11; Filemon 24.

Page 243: Quechua  conchucos- south bible - new testament

243

b 1.13a Bartolomepa jucag jutinmi cargan Natanael. c 1.13b Santiagupa waugin Judaspajucag jutinmi cargan Tadeo.

mandacog *Roma runacunatagargunqui, paycunapa munayninchöcayangäpita gampa munayniquichönacayänäpä?” nir.7Tsaynö tapuyaptinmi Jesus nirgan:

“¿Imapätä musyayta munayanquitsaytarä? Imay junag imay öra tsaypäsananpä cagtaga Tayta Diosllammusyaycan. Payllam munayyogtsaycunata rurananpäga. 8Imanöcaptinpis gamcunataconviëniyäshunqui, Espiritu Santutachasquirir poderyogna ticrayänayquipäcagmi. Nircurmi nogayachatsingäcunata yricayangayquicunata willacuyänayquiJerusalenchö, Judea provinciachö,Samaria provinciachö, y maytsaymarcacunamanpis chätsirnin”.9Tsaynö parlayta ushasquirmi Tayta

Diospa poderninwan ciëluman Jesusaywacurgan. Apostolnincunaricaraycäyaptinmi pucutay rurinmanyaycur illacasquirgan. Tsaypitagamananam ricayargannatsu. 10Imanöaywangantapis ricaraycäyaptinmiishcay yullag püru röpashga runacunañöpancunaman yuripasquirgan. 11Tsayrunacunam niyargan: “Galilea runacuna,¿imanirtä ciëluman ricaraycäyanqui?Ñöpayquicunapita Jesucristo ciëlumanaywacunganta ricayangayquinöllam caypatsaman cutimunga” nir.

Judas Iscariotipa troquinMatiastana acrayangan

12Tsaypitanam Olivos jircanchöcaycäyanganpita Jesucristupaapostolnincuna cuticuyarganJerusalenman. Tsay jircanpitaJerusalenman cargan pullan öraaywaynöllam. 13Chaycurnam

patsaräyangan wayipa altusninmanyarcuyargan. Paycunam cayarganPedro, Juan, Santiago, Andres, Felipe,Tomas, Bartolome,b Mateo, Alfeupatsurin Santiago, Simon “Celote” ningan,y Santiagupa waugin Judas.c 14Tsaywayichö goricaycurmi paycuna TaytaDiosta juc shongulla mañacuyagimaypis. Paycunawanmi goricäyagJesucristupa maman Maria,Jesucristupa waugincuna, y waquinwarmicunapis.15Tsay junagcunam Jesucristuman

criyicogcuna pachac ishcay chuncanö(120) goricäyargan apostolcunawan.Tsaychönam Pedro nirgan:16-19“Waugicuna panicuna,musyangantsicnöpis Judas Iscariotenogacunawanmi purirgan. Paytapisnogacunanölla apostol cananpämiSeñornintsic Jesucristo acrargan. Tsaynöcaycarpis Judasga Señornintsictaranticurirmi runacunata apaparganprësu tsariyänanpä. Nircurnam tsayranticungan gellëwanna chacratarantirgan. Tsay chacrachömi uraysengaypa jegargan pachan pashtagpä.Tsaynö pachan pashtariptinnamagishnincunapis yargamurgan.Tsaypitam Jerusalen runacuna tsaychacrapa jutinta churayargan ‘YawarPampa’ nir. Jesucristuta ranticur Judaswanunanpä cagta musyarmi unay rey*Davidta Espiritu Santo tantiyatsirgan*Bibliachö juc Salmuta Judaspä cagtanagellgananpä. 20Tsay Salmuchömi caynögellgaraycan:

‘Tärangan wayinpis jagirishgacatsun.

Ama pipis tsaychö tärätsunnatsu’nir.

1

Page 244: Quechua  conchucos- south bible - new testament

244

d 1.23 Tsay Josepam cuyay jutincuna cargan ishcay. Waquin niyag Barsabas y waquinnamJusto. e 2.1 “Pentecostes” ningan esta cargan cosëcha ushaymi. Tsay estata rurayagPascua estata rurayanganpitaga pitsga chunca (50) junag päsasquiptinmi, mäyu quilla ushayo juniu quilla gallaycunanchö.

Tsaynöllam juc Salmuchöpis Judaspäcaynö gellgaraycan:

‘Pay rurananpä cagta jucnaruratsun’ nir”.

Nircurnam Pedro nirgan: “TsaySalmuchö gellgarangannöllam Judastapäsashga. 21,22Tsaynö captinmi juctanaacrashwan Judaspa troquin apostolcananpä. Peru itsanga acrarga acrashunJesus bautizacunganpita patsa ciëlumancuticunganyag pureg cagta.Jesucristuwan tsaynö puregcunagacaychö caycäyanmi. Tsaymipaycunapita maygantapis juctachuranantsic Judaspa troquin apostolcananpä. Paypis nogacunanö apostolnacarmi Jesus cawamunganta willacurpuringa”.23Pedro tsaynö niptinmi ishcay

runacunapä yarpäyargan. Jucmi carganJose.d Jucagnam cargan Matias.24Ishcancunapita mayganpis apostolcananpä cagta musyayänanpämi TaytaDiosta rugacur mañacuyargan caynö:“Taytay, gammi musyanqui llapanrunacunapa shonguncuna imanöcangantapis. Tsaymi cananmusyatsiyämänayquita munayä cayishcay runacunapita maygantaacrangayquitapis. 25Mayganpisacrangayqui cagmi canga Judaspatroquin apostolniqui. Judasga jutsarurayman ishquishga carmi apostolniquicaycanganta jagirishga. Tsaypitamwanur in ernuman gaycucashga” nir.26Tayta Diosta tsaynö

mañacusquirnam suertita ricayargan.Tsaymi suerti yargamurgan Matiaspä.

Tsay junagpitanam MatiaspisJesucristupa apostolninna cargan.

Espiritu Santo shamungan

2 1Tsaypita “Pentecostes” ninganestae junagnam Jesucristuman

llapan criyicog cagcuna juc wayillamangoricäyargan. 2Tsaychögoriraycäyangantam mayasquiyarganshucucuy vientunörä pasaypa gayararciëlupita shamogta. Tsay vientogachargan goricäyangan wayimanmi.3Tsaynam tsay wayichö goriraycagcunaricayargan rachicar rachicar ninacunanöjanancunaman unyagta. 4Tsayörapitanam itsanga Espiritu Santuyognallapancuna ticrasquiyargan. Nircurnampaycuna parlar gallaycuyargan manaparlacuyangan imaycaläyaparlaycunata.5Tsay witsanmi maytsay

nacioncunapitapis *Israel runacunaJerusalenman chäyargan Pentecostesesta päsag. 6Tsaymi tsay wayichöshucucuy vientunö gayarangantawiyarnin runacuna aywayarganricayänanpä. Tsaychömi tsay goriraycagrunacuna wiyayargan EspirituSantuyogcuna juc nacioncunapaimaycaläya parlacuynincunataparlaycäyagta.Tsaynö parlayanganta wiyarmi

espantacur cushicuyargan caynö nir:7“Cay llapan parlaycagcunaga ¿manacuGalilea runacuna cayan? ¡Galilearunacuna caycar nogantsicpaparlacuynintsiccunatapisparlaycäyanchä! 8¿Imanöpatäshipaycuna yachacuycuyashga nogantsicparlangantsicnö parlayänanpäga?

1 2

Page 245: Quechua  conchucos- south bible - new testament

245

f 2.17 Tayta Dios ricatsingancunata musyanayquipä liyinqui Hechos 9.7,10; 10.3,10; 12.7;18.9.

9Shamurguntsic maytsaymarcacunapitachä. Partiapita,Mediapita, Elampita, Mesopotamiapita,Judeapita, Capadociapita, Pontupita,Asiapita, 10Frigiapita, Pan liapita,Egiptupita, Libiachö cag Cirene quinranmarcacunapita, y Romapitapis.11Waquinnintsicga yuringantsicpitapatsam Israel runacuna cantsic. Ywaquinnintsicnam mana Israelrunacuna caycarpis Diostachasquirgantsic Israel runanöcanantsicpä. Cretapitapis, Arabiapitapiscaychö goricashgam caycantsic.Maytsaypita cashgapis quiquintsicpaparlacuynintsicchömiparlapaycämantsic Diosnintsicnogantsicpä imaycatapisrurangancunata”.12Tsaymi pasaypa espantacur quiquin

pura tapunacuyargan: “¿Imaninantäcayga?” nir.13Peru waquincunam itsanga

burlarcurnin niyargan: “Cay runacunagashincashgachä ëllu caycäyan. Tsaychäimata parlayangantapis musyayantsu”nir.

Jesucristupä runacunataPedro willapangan

14Tsaynö niyaptinnam apostolmayincunawan sharcurcur Pedroparlapar caynö nirgan: “Jerusalenchö ymaytsaychöpis tärag Israel mayicuna,cay nimungäta shumag wiyayämay.15Manam gamcunayarpäyangayquinötsu nogacunashincashga caycäyä, 16sinöga Tayta Diosninganta willacognin unay *profëta JoelBibliachö gellgangannöllam cananrasunpaypa cumpliycan. 17Paymi TaytaDios ningancunata caynö gellgargan:

‘Espiritu Santuta cachamushäsalvacogta chasquicogcagcunaman.

Nogata chasquicamargasalvacuyänanpä cagtamwillacuyanga ollgutsuriquicuna y warmitsuriquicunapis.

Jövincunapis jipashcunapis nogaricatsingäcunatam ricayanga.f

Rucucunata chacwancunatapissuëñuynincunachömimusyatsishä.

18 Tsay witsan munangätaruragcunamanmi EspirituSantuta cachamushä.

Tsaynöpam warmipis ollgupisningäcunata willacunga.

19,20Ciëluchömi ricacätsimushäespantaypä manaricayangayquicunata.

Rupaymi atsicyanganatsu.Quillam yawarnö ticranga.Cay patsachö pasaypa

wanutsinacuytam ricayanqui.Maytsaychöpis nina rupaptinmi cay

patsa goshniwan chipyaypatsapashga caycagta ricayanqui.

Tsaycuna päsasquiptinran nogallapan runacunata juzganäpächämushä. Tsay chämungäjunagnöga imaypis mananamyapayga canganatsu.

21 Pipis salvacogta rugacurninpayllaman yäracur mañacog

.

22Joel tsaynö gellgangantayarpäratsirnam Pedro mastapis nirgan:“Israel marca mayicuna, cayparlamungäcunata shumag wiyayämay.Musyayangayquinöpis Nazaret

2

Page 246: Quechua  conchucos- south bible - new testament

246

marcapitam Jesus cargan Tayta Diosacrangan runa. Tsaynö acrangancanganta musyanantsicpämi Tayta Diospoderninwan yanapargan imaycaläyamilagrucunata rurananpä. 23Tsaynöcaycaptinpis gamcunam Jesusta prësutsarisquir mana alli runacunapamaquinman entregayargayquicruci caypa wanutsiyänanpä. *Diospapalabranchö imaypis ningannöllamentregayargayqui. 24Lluta runalla carmiwanungallanchöga ushacäcunmancargan. Runacuna wanuycätsiyaptinpisTayta Diosmi cawaritsimushga tsurincaptin. 25Tsaynömi Jesucristupäga unayrey *Davidpis caynöna gellgargan:

‘Imaypis nogawanmi caycanqui,taytay. Tsaymi imatapis nogamantsarïtsu.

26 Shongüpis cushicurmi atsicyan.Cushishgallam alabarniquicantacurilläpis. Tsaymigamman yäracullar cawaycällä.

27Munangayquita ruraptïmipamparangällachögajagiramanquitsu. Tsaynöllamanam munanquitsu ayäismunantapis, sirvegniqui captï.

28 Gammi musyatsillämanqui allicawacuypä cagta. Tsaynöpamimayyagpis gampañöpayquichö cushishgalla

.

29Tsaynö David gellgangantawillapayta ushasquirmi Pedro nirgan:“Israel mayicuna, tsaynö gellgar unayrey David manam quiquinpätsugellgargan, sinöga Jesucristupämi.Musyantsicmi David wanur mayninchöpamparangantapis. 30Tayta Diosninganta willacog profëtam rey Davidgacargan. Paytam Tayta Dios nirgan:‘Gampa miragniquicunapitam juc runa

yuringa imayyagpis rey cananpä’ nir.31Tsaymi Davidga imayca ricaycagnönatsay yurinanpä cagtana gellgargan. Ypayga salvamagnintsic Jesucristum.Tsaynömi gellgargan paypa ayanpispamparangallanchö mana quëdananpäcagta y mana ismunanpä canganta”.32“David gellgangannöllam

Jesucristuta Tayta Dios cawatsimushga.Tsaynö cawamungantaga llapämiricayargä. 33Nircurnam Jesusta derëchacag lädunman Tayta Dios jamatsishgallapan runacunapis paypa munayninchöcananpä. Tsaypitanam Tayta Diosauningan Espiritu Santuta nogacunamancachamushga. Tsaynö cachamushgacaptinmi poderninwan imaycaläyaparlaycunapa parlatsiyämanganta cananwiyaycäyanqui. 34,35Shumagtantiyacuyay. Davidga manamJesusnöga cuerpuntintsu wanunganpitacawarcamur ciëluman witsashga. Perugellgarganmi itsanga SeñornintsicJesucristupä:

‘Tayta Diosmi salvacognïta ninga:“Jamacuy derëcha cag lädüman

noga poderösuwan iwal carninchiquishogniquicunatamunayniquiman

.

36Tsaypita yapaymi Pedro nirgan:“Israel marca mayicuna shumagtantiyacuyay llapayquicuna. GamcunaJesusta *cruzchö wanutsishgacaycäyaptiquipis Tayta Diosmi paytachurashga paypa munayninchöcanantsicpä y salvamänantsicpä”.37Tsaynö niptinmi runacuna feyupa

llaquicurnin tapuyargan Pedruta ywaquin apostolcunata: “Tsaynöcaptinga ¿imatatä rurayäman?” nir.38Tsaynam Pedro nirgan:

“Llapayquicuna jutsa rurayniquicunata

2

Page 247: Quechua  conchucos- south bible - new testament

247

jagirir Jesucristuman criyicurbautizacuyay. Tsaynö rurayaptiquimTayta Dios jutsayquicunapitaperdonayäshunqui. Y tsaynöpanamgamcunamanpis Espiritu Santutacachamunga. 39Espiritu Santutagamanam nogacunallapätsu Tayta Dioscachamushga, sinöga cachamushgagamcunapä, tsuriquicunapä, ymaytsaychöpis llapan acrangancagcunapämi”.40Tsaypita mastapis Pedro

tantiyatsirganmi: “Waquin runacunajutsa rurayllachö cawayaptinpisgamcunaga ama tsaynö jutsallachögacayaynatsu” nir.41Tsaynö Pedro ninganta

chasquicogcunaga atscagmi tsay junagbautizacuyargan. Tsaybautizacogcunaga cayargan quimsawaranganömi (3,000). 42Tsaypitanamapostolcuna yachatsiyangantachasquicur Jesucristuman criyicogcunacuyanacur cawacuyag. Imaypisgoricäyag imaycallatapismicuyänanpämi y Tayta Diosmanmañacuyänanpämi.

Jesucristuman punta cagcriyicogcunapa cawaynincuna

43Llapancunapis espantashgam cayagDiospa poderninwan apostolcunamilagrucunata rurayaptin. 44Tsaychöllapan criyicogcuna juc yarpayllamcawayag capuyanganpita imaycallatapisraquipänacurnin. 45Tsaynömichacrancunatapis y imaycancunatapisranticuyag. Tsay gellëtanam aypuyagfaltapacogcunata. 46Cada junagmi*templuman goricäyag Tayta Diosmanmañacuyänanpä. Wayincunachöpistsaynöllam goricaycur cushishgallamicuyag. 47Tayta Diosta alabayaptinllapan runacunam paycunata respitayag.Tsaynöpam warayninman

waraynincunaman Jesucristutachasquicogcuna masrä atscagyäyargan.

Ishcan chaquin wanushga runataapostolcuna allïtsiyangan

3 1Juc junagnam tardipaypaPedruwan Juan imaypis

aywayangannö templuman aywayarganTayta Diosman mañacuyänanpä.2Yaycuraycarnam ricayargan juc runatayuricuyninpitana ishcan chaquinwanushga caycagta. Tsay runatam cadajunag castancuna apayag templuchö“Shumag Puncu” ningan yaycucunaman,tsaypa päsagcunata caridätamañacunanpä.3Tsaynam tsay runa Pedrutawan

Juanta ricaycur paycunatapis caridätamañacurgan. 4Tsaynö mañacuptinnamPedro nirgan: “Amïgu, shuyäramay” nir.5Tsaymi tsay caridäta mañapacog

runa yarpachacurgan: “¿Imatarägoycamanga?” nirnin.6Tsaynam tsay runata Pedro nirgan:

“Manam gellënëga cantsu gamtagaraycunäpä. Peru noga yäracungäJesucristupa poderninwanmi itsangayanapashayqui. Cananga paypapoderninwan juclla sharcur puriy”.7Tsaynö nisquir Pedro tsay runata

derëcha cag maquinpita jancharcuptingajinan öram chaqui moguncunapissänuna ticrasquirgan. 8Tsaynam itsangajuclla sharcurcur tsay runa purirgallaycurgan. Nircur paycunawantempluman yaycurgan cushicursaltacacharrä allinganta Tayta Diostaalabarnin. 9,10Tsay alleg runa Diostaalabarnin saltaycachar puriycagtaricarmi llapan runacuna espantacurcushicuyargan. Tsaymi niyargan:“¡Ricayay! ¡Tagay inväliduyashga runapuriycanna! Payga imaypis ShumagPuncu niyanganchö taycullar caridätamañapacogchä cargan” nir.

2 3

Page 248: Quechua  conchucos- south bible - new testament

248

Jesucristupä Pedro templuchöwillacungan

11Tsaypitanam tsay alliyashga runaPedrutawan Juanta macallacurcur manadejaycurgantsu. Paycuna “Salomon”ningan alarchö caycagta ricaycurnamrunacuna cushicurnin cörrillaaywayargan ricayänanpä.12Tsaymi tsay runacunata ricaycur

Pedro nirgan: “Israel marca mayicuna,¿imanirtä nogacunata ricapäyämanqui?Manam quiquïcunapamunaynïcunawantsu ni jutsaynagcayangäpitatsu cay runata allïtsiyargö,sinöga Señor Jesucristum poderninwanallïtsishga cay runata. 13Unay Abraham,Isaac, y Jacob, tsay llapan Israelrunacuna adorar yäracungantsic TaytaDiosmi Jesucristuta churashgallapanpita poderyog cananpä. Tsaynöcaycaptinpis gamcunagaautoridäcunamanmi entregayargayquiwanutsiyänanpä. *Pilato cachaycuytamunaptinpis gamcunaga manammunayargayquitsu. 14Tsaypa rantingaPilatuta niyargayqui jutsayog cagtacachaycur jutsaynag alli rurag cagtawanutsiyänanpämi. 15Tsaynöpamwanutsiyargayqui alli cawaymanapamagnintsic Señornintsicta. Tsaynöwanutsishga caycaptinpis Tayta Dioscawatsimushgam. Cawamungantaganogacunam ricayargä”.16“Cay chaquin wanushga

regiyangayqui runataga SeñorJesucristum poderninwan allïtsishga.Jesucristuman yäracuyangä raycurmiricaycäyangayquinöpis canangaallishgana caycan”.17“Israel marca mayicuna, gamcuna, y

autoridäniquicunapis manammusyayarguyquitsu salvamänantsicpäTayta Dios Jesucristuta cachamunganta.Tsaynö mana musyarmi

wanutsiyargayqui. 18Tayta Dios unaywillacognin profëtacunatawanmiwillacatsimur nirgan: ‘Runacunamancachamungä salvacogtagawanutsiyangam’ nir. Tsaymi gamcunapayta wanutsiyangayquiwancumplishga tsay willacognincunaniyangannölla”.19,20“Cananga Jesucristuta

wanutsiyangayquipita Tayta Diostarugacuyay perdonayäshunayquipä.Imayca jutsa rurayniquicunatadejariycur pay munangannöna cawayay.Tsaynöpam Tayta Dios llapan jutsatarurayangayquicunataperdonayäshunqui. Y Jesucristuta TaytaDios gamcunaman yapaymicachamunga paypa ñöpanchö allicawayänayquipä. 21Jesucristogaciëluchö canga Tayta Diosimaycacunatapis camacätsipacurushangan junagyagmi. Tsaypitarämicutimunga. Cutiscamuptinmi itsangaimaycapis Tayta Dios munangannönacanga. Tsaynö cananpä cagtaga TaytaDiospa willacognin profëtacunaunaypitam willacuyargan”.22“Tsaynömi unay *Moisespis Israel

runacunata Jesucristupä willapargan:‘Tayta Diosmi gamcunapita acranganogatanö willacogninta. Paytamcäsucuyanqui llapan ningancunata.23Pipis tsay willacogta mana cäsucogcagtaga Tayta Dios manamchasquingatsu’ nir”.24“Tsaynöllam Tayta Diospa

willacognin unay profëtacunaSamuelpita gallaycur willacuyargansalvacog shamuptin salvacunantsicpäcagta. 25Tsay profëtacunawillacuyangannöllam Jesucristochämushgana. Tsaymi Jesucristutachasquicuyaptiqui Tayta Diossalvayäshunqui. Tsaynöpam Tayta Dioscumpliycan *Abrahamta auningantapis.

3

Page 249: Quechua  conchucos- south bible - new testament

249

g 3.25 Abrahamta Tayta Dios tsaynö auninganpita musyanayquipä liyinqui Genesis 12.3;22.18; 26.4; 28.14. h 4.1 Saduceucunaga manam criyiyargantsu runacuna wanuyanganpitacawariyämunanpä cayanganta. Liyinqui Hechos 23.6-8.

Abrahamta aunirmi Tayta Dios caynönirgan: ‘Gampita miragcunapitammaytsay marcachö runacunapisbendicionta chasquiyanga’ nir.g26Abrahamta auningannöllamJesucristuta chasquicur tsay bendiciontachasquiycantsic. Tsay bendicionga jutsarurangantsiccunata jagirir Tayta Diosmunangannö cawanantsicpä Jesucristosalvamangantsicmi. Paytam Tayta Diosnogantsicman cachamurgan waquinrunacunapita puntatachasquicunantsicpä”.

Autoridäcunapa ñöpanmanPedrutawan Juanta chätsiyangan

4 1Juanwan Pedro runacunatawillapaycäyaptinmi chäyargan

*sacerdöticuna y *saduceucuna,htempluchö wardiyacunapa capitannintapusharcur. 2Tsaychömi tsay apostolcunarunacunata tantiyaycätsiyargan caynö:“Señor Jesus wanunganpitacawamushga captinmi llapantsicpiswanungantsicpita cawarimushun” nir.Tsayta wiyaycurmi tsay autoridäcuna

pasaypa ajacurcuyargan. 3Tsaynö ajarmiPedruta Juanta prësur apacuyargan.Tardina captinnam carcelmanwichgayargan warayninyag. 4Tsaynöcaptinpis Pedro y Juan willacuyangantawiyagcunaga atscagmi Jesucristumancriyicuyargan. Tsay criyicogcunagacayargan pitsga waranganömi (5,000),warmicuna wamracuna mana yupashga.5Tsaypita warayninnam Jerusalenchö

goricäyargan Israel runacunapamandagnincuna, respitädu mayor cagrunacuna, y ley yachatsicogcuna.6Paycunawanmi goricäyargansacerdöticunapa mandagnin cag

Anaspis. Tsaychömi cayargan Anaspacastan Caifas, Juan, Alejandro, y masllapan puëdeg cag castancuna. 7Tsaychöllapan goricaycur Pedruta y Juantacarcelpita jipiscatsimurmi tapuyargan:“¿Ima munayyog cayniquicunawantägamcuna cay inväliduyashga runataallïtsiyarguyqui? Gamcunata ¿pitäcachayämushurguyqui?” nir.8Tsaynam Espiritu Santo valoratsir

yanapaptin Pedro nirgan: “Señorautoridäcuna, wiyayämay. 9,10Tsayrunata imanöpa allïtsiyangätapismusyayta munayaptiquega cananmusyatsiyäshayqui imanöpaallingantapis. Payga sänuyashga caycanJesucristo allïtsishga captinmi. Jesustamgamcuna cruci caypawanutsiyargayqui. Tsaynöwanuycätsiyaptiquipis paytaga TaytaDiosmi cawatsimushga. Tsaytamusyayätsun Israelchö llapanrunacunapis. 11Señor Jesucristuta manaimapäpis cuentayanganpäga Diospapalabran gellgaranganchöpis caynöminican:

‘Wayi cimientog runacuna “Cayrumega manam imapäpisvälintsu” nir jitariycuyangancagran alli albañilpäga tsayrumega mayistra rumimanräticrarin’ nir.

12Tsay jitariyangan mana välegrumitanölla Jesucristutapis runacunamana välegpä cuentayaptinpis, TaytaDiosmi musyatsimarguntsic Jesucristosalvamagnintsic canganta. Manampaypita mas jucga cannatsusalvamänantsicpäga”.

3 4

Page 250: Quechua  conchucos- south bible - new testament

250

i 4.27 Cay cag Herodesmi Juan Bautistapa umanta rogutsirgan (Marcos 6.14-29). TsaynöpisIsrael autoridäcuna Jesucristuta wanutsinanpä tsarir paypa ñöpanman pushayaptin tsaychömiasipänan raycur quiquinpa mantunta agshuparcurgan (Lucas 23.8-12).

13Tsaynö ishcan apostolcuna manamantsariypa parlayaptinmiautoridäcuna ninacuyargan: “Paycunagaescuëlachö mana liyishga caycarimatapis allillaga mana musyaycar¿imanöpanatä tsayläya parlaycuyan?”nir. Nicäyangantaran tantiyacuyarganJesuspa *discïpuluncuna cayanganta.14Tsaymi imaniytapiscamäpacuyargantsu, tsay allïtsiyanganruna ñöpancunachö captin.15,16Tsaynam Pedrutawan Juanta

wagtaman yargascatsir quiquin purawillanacuyargan: “¿Imatatäruraycushun caycunata? Jerusalenchöllapan runacunam musyayan tsayinväliduta allïtsiyanganta. Tsaytagamanam ñëgashwantsu. 17Waquinmarcacunamanpis tsay allïtsiyanganmana musyacänanpä nishun cananpitawitsaymanga Jesuspä pitapis imatapismanana willapäyänanpä”.18Tsaynö cösa yätsinacurcurmi

apostolcunata wagtapita gayascatsimurniyargan: “Cananpita waraymantäpitapis imatapis Jesuspäwillapaycäyanquiman niyachatsicuycäyanquiman” nir.19Niyaptinmi Juanwan Pedro

niyargan: “Shumag tantiyacuyay,taytacuna. Manam allitsu canman TaytaDios ningancunata jagiriycur gamcunaniyämangayqui cagtarä rurayaptëga.20Ricayangäta wiyayangätaga nogacunapitapis maytapis willapaycäyäshämi”.21Chaquin wanushga runata

allïtsiyanganpita llapan runacuna TaytaDiosta alabayaptinmi autoridäcunapaycunata manana imanayargantsu. Allicösa anyarcurmi itsanga niyargan:“Tsaynölla cananpita willacur

puriyaptiquega castigayäshayquim” nir.Tsaynö jurapärirmi cachaycuyargan.22Jesucristupa poderninwan alleg

runaga chuscu chunca (40) watapitagamasyogllanam cargan.

Tayta Diosman mañacuyangan23Juanwan Pedro carcelpita

yargusquirnam aywacuyargan criyicogmayincuna cagman. Tsaychömipaycunata willapäyargansacerdöticunapa mandagnincuna yrespitädu mayor cag runacunajurapäyanganta. 24Tsaynöwillacuriyaptinnam llapancuna TaytaDiosman mañacur rugacuyargan caynönir: “Tayta Dioslläcuna, gammicamargayqui ciëlutapis, cay patsatapis,lamartapis, y llapan imaycacunatapis.25Espiritu Santuyquim unay rey Davidtatantiyatsirgan caynö nir gellgananpä:

‘¿Imanirtä runacuna pasaypa ajarbüllata ruraycäyan?

¿Imanirtä manacagcunatawillanacuyan?

26Mandacog autoridäcuna goricaycurwillanacuyan Diospa contran ycachamungayqui salvacogpa

.

27“David gellgangannöllam*Herodespis,i Poncio Pilatupis, marcamayïcunapis, y maytsaypita shamog jucnacion runacunapis cay Jerusalenmarcachö goricäyargancachamungayqui Jesucristupa contransharcuyänanpä. 28Tsaynöga rurayashgaunaypitana permitingayquitacumplirmi. 29Cananpis autoridäcunajurapäyämanganta ricaycanquim, Tayta

4

Page 251: Quechua  conchucos- south bible - new testament

251

Dioslläcuna. Tsaymi gamllamannogacuna yäracayämü. Valortagoycayämay mana mantsariypawillacuyniquita willacuyänäpä.30Yanapaycayämay, taytallay,geshyagcunata poderniquiwanalliycatsiyänäpä. Tsaynöpacachamungayqui Jesucristumanrunacuna criyicuyänanpäyanapaycayämay mastapis imaycamilagrucunata ruraycuyänäpä”.31Tsaynö Tayta Diosman mañacur

ushasquiyaptinmi tsay goricäyanganwayi cuyusquirgan. Tsaychö llapanmiEspiritu Santupa poderninwanquëdariyargan. Tsaypitanam TaytaDiospa alli willacuyninta manamantsariypa willacur gallaycuyargan.

Jesucristuman criyicogcunayanapanacuyangan

32Tsaychö Jesucristuman llapancriyicogcuna, atscag carpis, jucyarpayllam cayargan. Mayganpaimancuna capuyaptinpis manam“Quiquïllapämi” niyargantsu, sinögallapancunam iwalanacuyargan. 33Manamantsacuypam apostolcunagaSeñornintsic Jesucristo cawamungantawillacuyargan. Y Jesucristutachasquicogcunata Tayta Dios pasaypamyanapargan alli cawacuychö cayänanpä.34,35Paycunaga manam mayganpisfaltäpacuyagtsu. Tsaynö cayänanpämichacrancunata wayincunata ranticuycurgellënincunata apostolcunamanchurayargan. Paycunanam llapancunataaypuyag faltapacuyanganman.36Tsaynömi rurargan Levipa castan

Chipre *islapita Josepis. Paypa jutintamapostolcuna churayargan “Bernabe” nir.Tsay jutega “valoratsicog runa” ninanmi.37Paypis chacranta ranticusquirmi tsaygellëta apostolcunata goycurganfaltapacogcunata yanapayänanpä.

Ananias warmin Sa rawanllullacuyanganpita wanuyangan

5 1Tsaynömi Ananias jutiyog jucrunapis warmin Sa rawan cösa

willanacurir chacrancunataranticuyargan. 2Tsaymi ishcanyachatsinacurcur tsay gellëta waquincagta raquicuycur waquillantanaapostolcunaman Ananias apapargan.3Waquillanta chaycatsiptinmi Pedro

nirgan: “Ananias, ¿imanirtä EspirituSantuta llullaparnin *Satanasmunanganta rurarguyqui? ¿Imanirtä‘Cayllam ranticuyangä llapan gellë’nirnin waquin cagtagaquëdatsicuycuyarguyqui?4Ranticuyangayqui chacraga ¿manacuquiquiquicunapa cashga?Ranticuyangayqui gellëpis ¿manacuquiquiquicunapa cashga? Tsaynöcaycaptinga rasun cagta parlanayquiraycur ¿imanirtä llullacunqui? Manamnogacunallatatsu llullapäyämarguyqui,sinöga Diosnintsictam”.5Pedro tsaynö niycuptinmi Ananias

jinan öra wanusquirgan. TsaynöAnanias wanusquinganta musyarmirunacuna pasaypa mantsacäyargan.6Tsayman jövincuna chaycurnamAnaniaspa ayanta wancurcurapacuyargan pampayänanpä.7Tsaypita quimsa öratanönam

chargan Ananiaspa warmin Sa rapis.Pay manam musyargantsu gowanwanunganta. 8Tsaymi Pedro tapurgancaynö: “Sa ra, mä, willamay.¿Runayqui apamungan gellëllachöcuchacrayquicunata ranticuyargayqui?”nir.Tsaymi Sa ra nirgan: “Au,

tsayllachömi ranticuyargä, taytay” nir.9Niptinmi Pedro nirgan: “¿Imanirtä

gamcuna yachatsinacuyarguyqui DiospaEspiritunta llullapäyänayquipä? ¡Ricay!

4 5

Page 252: Quechua  conchucos- south bible - new testament

252

Tagay jövincuna gowayquipa ayantapamparamurna puncuchöna caycäyan.Llullacungayquipita gamtapisapayäshunquinam pampag”.10Tsaynö niycuptin jinan öram Pedrupa

ñöpanchö Sa rapis wanusquirgan.Tsaynam jövincuna yaycur tariyarganwanushgana jitaraycagta. Tsaynötaricaycur paytapis apayargan jinan öramgowanpa lädunman pampayänanpä.11Ananiaswan Sa ra llullacuyanganpitawanuyanganta musyaycurmiJesucristuman llapan criyicogcuna ywaquin runacunapis pasaypamantsacäyargan.

Geshyagcunata apostolcunaallïtsiyangan

12Runacuna ricaycäyaptinmiapostolcuna Diosnintsicpa poderninwanatsca milagrucunata rurayag. LlapanmiJesucristuman criyicogcuna imaypistempluchö “Salomon” ningan alarmangoricäyargan. 13Tsaynö goricarninrespëtuwanmi ricayag. Peru Ananiaswanunganta mantsarirmi waquinrunacunaga paycunaman mananawitipäyargantsu. 14Ni imanö captinpiscada junagmi warmipis ollgupisJesucristuta chasquicurnin masatscagyarna cabalacaycäyag.15Cällipa Pedro cada päsaptinmi

geshyagcunata jipipäyämog andamiantintacämantinta caynö yarparnin: “Pedropäsaptin llantuyllanpis janancunamanchaptin maygallanpis allisquiyangam” nir.16Tsaynöllam maytsay marcacunapitapisJerusalenman shayämurganimaycaläyawan geshyagcunata ysupayyogcunatapis apacurcur. Tsaygeshyagcunaga llapanpis allïyarganmi.

Apostolcunata prësuyangan17Tsaycunata rurayanganta

musyarnam mandacog sacerdöti y

paywan pureg saduceo cag runacunapisapostolcunata masrä chiquicurcuyargan.18Tsaynö chiquiparnam prësutsariscatsir carcelman wichgatsiyargan.19Peru Tayta Diospa *angelnin pagaspachaycurmi carcel puncucunataquichasquir paycunata jipiscamurgan.Nircurmi nirgan: 20“Aywayaytempluman. Tsaychö runacunatawillapäyanqui Jesucristuta chasquicursalvacuyänanpä cagta” nir.21Tsaynam tsay angel ningannölla

tsaca tsacallana templuman aywarapostolcuna runacunata willapäyarganJesucristuta chasquicuyänanpä.Tsayyagnam mandacog cag sacerdöti,

sacerdöti mayincunawangayatsinacuyargan llapan autoridäcunasesionta rurayänanpä. Llapancunawillanacurirnam wardiyacunatacachayargan carcelpita apostolcunatajipiyämunanpä. 22Tsay wardiyacunacarcelman chaycurnam tariyargannatsuapostolcuna wichgaraycagta. Tsaynamcutiyargan caynö nir: 23“Carcel puncutashumag wichgaraycagtam tariyargö. Yprësu cuïdagcunapis puncucunachöichiraycäyashgam. Ruriman yaycurmiitsanga ¡maygan prësutapistariyargönatsu!” nir.24Tsayta wiyaycurmi templuchö

wardiyacunapa capitannin y puëdegsacerdöticunapis tapunacuyargan:“¿Imanöparä geshpisquiyashga canman?Cananga ¿imanötä cashun?” nirnin.25Tsaynö pasaypa yarpachacuychö

caycäyaptinnam juc runa chaycurnirgan: “Carcelman wichgayangayquirunacunaga templuchönam runacunatayapayna yachaycätsiyan” nir.26Tsaynö niptinnam jinan öra

wardiyacunata pushacurcur capitanaywargan apostolcunata canganapayämunanpä. Peru tsaychö runacunaapostolcunapa favornin sharcur

5

Page 253: Quechua  conchucos- south bible - new testament

253

samgayänanta mantsacurmi manamagayllapana apayämurgan. 27Tsaynamapostolcunata chätsiyarganautoridäcuna goricäcuyänanman.Tsaychö mandacog cag sacerdötimnirgan: 28“¿Manacu gamcunatawillayargä imaypis Jesuspita mananawillapäcuyänayquipä? Tsaynö nicaptïpis¿imanirtä sïgiyanqui runacunatawillaparnin? Nircurrä tsaypisnogacunata tumpaycäyämanqui:‘Paycunam Jesusta wanutsiyashga’ nir”.29Tsaynam Pedro y waquin cag

apostolcunapis niyargan: “Gamcunaniyämangayquicunata rurayänäparantinga Tayta Dios niyämangancunatamcumpliyänä. 30Gamcuna Jesustacruci caypa wanutsishgacaycäyaptiquipis imaypitapis Israelrunacuna adorar yäracungantsic TaytaDiosmi wanunganpita cawatsimushga.31Nircurmi mandamagnintsic ysalvamagnintsic cananpä SeñorJesucristuta derëcha cag lädunmanjamatsishga. Paymi jutsantsicpitaperdonta mañacushgaga salvamäshun.32Tsaycunata willacuyänäpämi EspirituSantuta Tayta Dios nogacunamanchuramushga. Pita maytapis EspirituSantum yanapaycan imaycay örapisTayta Diosta cäsucog cagtaga”.33Tsaynö niyanganta wiyaycurmi

autoridäcuna masrä ajacurcurwanutsiytana munayargan. 34Perutsaychömi antis paycunawan caycarganley yachatsicog juc *fariseo runa. Paypajutinmi cargan Gamaliel. Llapanrunacunam paytaga respitayag. Tsayrespitashga runam wardiyacunatamandargan apostolcunata wagtamanrätulla jipisquiyänanpä. 35Tsaynöjipiscatsirmi tsaychö caycag autoridämayincunata nirgan: “Israel runacuna,cay runacunata contrarnin, pagtäimamanpis jegaycäyanquiman mana

shumag tantiyaycur. 36¿Yarpäyanquicujuc tiempuchö Teudas jutiyog runa‘Yachag runam cä’ nir alabacurpuringanta? Paytam gatiräyarganchuscu pachac (400) runacuna. Tsaynöcriyitsicur puriycagtawanuscatsiyaptinmi gatiragnincunapismashtacar aywacuyargan. 37Nircurtsaynömi Romapa mandunmancensucuy cangan witsan Galileaprovinciapita shamog Judaspis purirgan.Paytapis wanuscatsiyaptin llapangatiragnincuna, atsca carpis,mashtacarmi aywacuyargan”.38“Tsaymi gamcunata noga shumag

yätsiycä cay runacunawan manamëticuyänayquipä. Mejor dejaycuyay.Quiquincunapa yarpayllanpitawillacuyaptinga willacuyangallanchömiushacanga. 39Peru Tayta Dios ningantarurayaptinga contran sharcur imar,pagtatä Tayta Diostaajaycätsiyanquiman”.40Tsaymi Gamaliel ninganta cäsurnin

apostolcunata wanutsiyargannatsu,sinöga alli cösa astarcatsirmigayascatsirnin niyargan Jesuspita mastamanana imatapis parlayänanpä.Nircurmi cachasquiyargan.41Tsaypitanam Señor Jesucristo

raycur tsaynö astacäyangantaapostolcuna cushishga yargucuyarganautoridäcunapa ñöpancunapita.42Tsaynö autoridäcunamichaycäyaptinpis paycunaga cadajunagmi willacuyargan: “Jesusga TaytaDios cachamungan salvacogmi” nirnin.Tsaynöllam templuchöpis ywayicunachöpis willacuyag.

Micuyta aypuyänanpä ganchisrunacunata acrayangan

6 1Tsaynö willacuyaptinmi masatscagyäyargan Jesucristuta

chasquicogcuna. Paycunaga cayargan

5 6

Page 254: Quechua  conchucos- south bible - new testament

254

*griegu parlacuyta parlagcunam y*hebreu parlayta parlagcunam. Cadajunag viüdacunatam micuynincunaaypuyag. Hebreu parlag viüdacunatamas yanapaycäyanganta yarparmigriegu parlag runacuna jamurarniyargan: “Hebreu parlagcunagaquiquin purallam micuyta garanacuyan”nir.2Tsaynö niyaptinmi Jesucristuman

llapan criyicogcunata gorisquirapostolcuna caynö niyargan:“Waugicuna, Diospa willacuynintawillacur puriyaptïmi tiempücunacagnönatsu viüdacunata atiendiyänäpä.3Tsaymi cananga gamcunapitaacrayämunqui ganchis (7) runacunatamicuy aypucog cayänanpä. Itsangapaycuna cayätsun Espiritu Santomunangannö cawag y alli yarpayyogrunacuna. Paycunatam churashuntsaycunata rurayänanpä. 4Tsaynöpamnogacunaga Diospa willacuynintawillacur y payman mañacur puriyäshä”.5Tsaynö llapancuna willanacusquirmi

ganchis runacunata acrayargan.Paycunaga Espiritu Santo yanapaptinDiosnintsicman yäracur cawagrunacunam cayargan. Tsay ganchisrunacunapita jucga cargan Estebanmi.Waquin cagnam cargan Felipe, Procoro,Nicanor, Timon, Parmenas, y Antioquiamarcapita Nicolas. Nicolasga juclä runacaycarpis mas puntatanam Israelrunacuna adoracuyangan TaytaDiosman criyicurgan. 6Nircurnamapostolcuna tsay acrayangan ganchisrunacunapa umancunamanmaquincunata churarcur Tayta Diosmanmañacuyargan paycunatayanapaycunanpä.7Tsaynöpam Tayta Diospa

willacuyninta Jerusalenchöwillacuyaptin Jesucristumancriyicogcunaga cada junag masrä

atscagyäyargan. Y hasta Israelsacerdöticunapis atscagmichasquicuyargan tsay willacuyta.

Estebanta prësu tsariyangan8Tayta Dios yanapaptinmi Estebanga

atsca milagrucunata rurarganrunacunachö. 9Tsaynö milagrucunatarurar Jesucristupa willacuynintawillacuptinmi waquin Israel runacunarimanacuyargan. Tsay rimanacogrunacunaga cayargan Cirene marcapita,Alejandria marcapita, Ciliciaprovinciapita, y Asia provinciapita.Paycunawanmi cayargan esclävucayanganpita yargushga runacunapis.10Estebanwan rimanacurpis tsayrunacuna manam imanö niytapispuëdiyargantsu Espiritu Santo tsaynöparlananpä yachatsiptin.11Tsaynam imanö caytapis mana

puëdirna tsay contragnin runacunapacayllapa waquin runacunata pägayarganEstebanpa contran caynö niyänanpä:“Moisespa y Tayta Diospa contranmiEstebanga parlaycan” nir. 12Tsaynöniyanganta wiyaycurmi autoridäcuna, leyyachatsicogcuna, y waquin runacunapispasaypa ajacurcuyargan. NircurnamEstebanta prësu tsarircur apayargan maspuëdeg cag autoridäcuna goricäyangancagman. 13Tsaymanmi tsaypägapacuyangan cag runacunatapushayargan Estebanpa contran caynöniyänanpä: “Cay runaga templuntsicpa yTayta Diospa mandamientuncunapacontranmi imaypis parlashga. 14Ywiyayargö caynö nicagtam: ‘Tayta Diospatemplunta Nazaret marcapita Jesusmijuchutsinga’ nir. Tsaynöllam nican Moisesgellgangan leycunatapis mananacäsucunantsicpä cagta. Tsaynö nicagtamquiquïcuna wiyayargö”.15Tsaynam tsaychö caycagcuna

Estebanta ricarcuyanganchö

6

Page 255: Quechua  conchucos- south bible - new testament

255

j 7.8 Israel nacionchö üsuncunaman ollgucunapa cuerpun señalay ima cangantapismusyanayquipä liyinqui Genesis 17.9-14. k 7.11 Israel nacion manarä ruracaptinmipuntataga “Canaan” marcacuna niyargan.

ricasquiyargan angelpa gagllantanöEstebanpa gagllan chipipegtarä.

Autoridäcunapa ñöpanchöEsteban parlangan

7 1Tsaypitanam Estebantasacerdöticunapa mandagnin

tapurgan: “¿Rasunpacu cay runacunaniyangannö gam parlarguyqui?” nir.2Tsaynam Esteban parlar gallaycurgan

caynö: “Shumag wiyayämay, taytacuna.Unay tiempuchöpis llapan imaycacunapäsanganta musyantsicmi, Diospapalabranchö gellgashga captin. Unay*Abrahamtam poderösu Tayta Diosyuripargan Mesopotamia marcallachörätaycaptin. 3Tsaychö yuriparmi nirgan:‘Castayquicunata y marcayquitapisjagiriycur noga entreganäpä cagmarcaman aywacuy’ nir”.4“Tsaynö niptinmi Mesopotamiapita

Abraham aywacurgan ‘Haran’ ninganmarcachö täcunanpä. Tsaychömitäcurgan taytan wanucunganyag.Tsaypitanam Tayta Dios pushamurgancay taycangantsicman. 5Caymantäränanpä chaycatsimurpis manammaynintapis ricatsirgantsu quiquinpanacananpäga. Mana ricatsirpis tsurinmanarä captinmi Tayta Dios aunircaynö nirgan: ‘Cay taycangayquitagampita miragcuna juc naciontarurayänanpämi entregashä’ nir. 6NircurTayta Dios yapay nirganmi: ‘Manarämaychöpis täyänanpä ricatsiptïmiwillcayquipa tsurincuna y paycunapitamiragcunapis caru marcachöjäpayashgallarä cayanga. Tsaychömi jucnacion runacuna pasaypa maltratarninmunayanganchö ñacatsir tsaräyangachuscu pachac (400) wata entëru. 7Peru

nogam juzgashä castiganäpä tsaymunayninchö maltratarnin tsararagrunacunata. Tsaynö esclävucaycäyanganpita yargaramurnamcaychö cushishgallana täcuyanga

.8“Tsaynömi Tayta Dios Abrahamta

aunirnin nirgan: ‘Gampita miragcunatayanapanäpäga *cuerpuncunataräseñalacuyätsun. Y tsaynölla ollgutsuriquicunatapis señalatsiyanqui’ nir.jTsay ningannöllam quiquin Abrahamräseñalacurgan. Y nircurmi tsurin Isaacyurisquiptinpis señalatsirganyuringanpita puwag (8) junagyogllata.Tsaynöllam Isaacpis tsurin Jacobtaseñalatsirgan y Jacobpis chunca ishcay(12) tsurincunata señalatsirgan. TsayJacobpa tsurincunapitam llapan Israelnacion runacuna mirayashga”.9,10“Jacobpa tsurincunam gepa cag

waugincuna Joseta chiquiparnin Egiptonacionpa aywag negocianticunataranticusquiyargan. Tsaynegocianticunanam Egiptumanchaycatsir juctana ranticuriyänä. TsayEgiptuchöpis Tayta Dios Josetagaimaypis mana dejaypam yanapargan.Tsaynöpa yachag captinnam rey *faraonpayta churargan palaciunchöarogcunata mandananpä y Egiptonaciontapis mandäshinanpä”.11“Tsay witsanmi Egipto nacionchö y

‘*Canaan’k ningan marcacunachöpisfeyupa usya captin unay Israel runacunamicuyänanpä micuynincunacargannatsu. 12Egiptuchömi itsangausya manarä gallaptin atsca trïguta Josetröjaman churacunä. Tsaypitamuchuyna captin tsay churatsingantrïguta Egiptuchö ranticuycanganta

6 7

Page 256: Quechua  conchucos- south bible - new testament

256

musyaycurnam tsurincunata Jacobcachargan trïgu ranteg aywayänanpä.13Tsaypita trïgu ranteg yapay cutirpismanarämi tantiyayänärätsu Josepaycunapa waugin canganta. Tsaynömana tantiyayaptinmi quiquin Josenawillargan ranticuyangan waugincunacanganta. Waugincunawan tincungantawillaptinrämi rey faraon musyarganmaygan casta Jose cangantapis.14Tsaypitanam Jose gayatsirgan papäninJacobta y llapan castancunata Egiptonacionman aywacuyänanpä. Egiptumanaywagcunaga llapan cayargan ganchischunca pitsga (75) runacunam.15Tsaynöpam Egiptuman llapantsurincunawan Jacob aywacurgan.Tsaychö taycarmi paypis ytsurincunapis wanuyargan”.16“Tsaypita Jacob wanusquiptinnam

ayanta apayämurgan ‘Canaan’ninganchö Siquem marcamanpampayänanpä. Tsaychömi awilunAbrahampis pamparargan. Nircurtsayllamanmi Josepa ayantapisapayämurgan pampayänanpä. Tsaypampacuyänanpä chacratagaAbrahammi rantirgan Hamor jutiyogrunapa tsurincunapita”.17“Tayta Diosga Abrahamta caynö nir

auningancunata manam gongargantsu:‘Gampita yuregpitam ishyaypamirayanga’ y ‘Paycunatam juclänacionchö ñacacuypita jipimushä’.Ningannölla tsay jipimunanpä cagtiempucuna chämuptinnam Israelrunacuna Egipto nacionchö pasaypaajayaypäna mirashga cayargan”.18“Tsay witsanga Egiptuchö jucnam

yaycurgan rey cananpä. Paygamananam mayargannatsu Jose pïcangantapis. 19Tsay reymi Josepämanana imatapis mayar Israelrunacunata pasaypa maltratargallaycurgan. Tsaynö manana atipaypä

mirayaptinnam ajayarna rey mandarganllapan llullu yureg ollguwamracunataga wanutsiyänanpä”.20“Tsay witsanmi Moisespis yurirgan.

Paytaga Tayta Diosmi pasaypacuyargan. Tsay llullutaga taytanwanmaman wayillanchömi pacayllapashacshatsicuyargan quimsa quillayogcanganyag. 21Tsaypitanam reymandanganta mantsacurnin tsay llullutamayu cuchunman pacaycuyargan.Tsaypita reypa warmi tsurinnamtaricuycur apacurgan quiquinpawawantanö ricananpä. 22TsaypitaEgiptuchö jövinyarnamyachatsiyangancunatapis pasaypayachar regishga runana ticrargan”.23“Chuscu chunca (40) watayog

caycarnam juc junagna Moises yarpänämarca mayincunaman watucagaywayta. 24Yarpangannölla watucagaywarmi tarirgan juc Israel runataEgipto runa magaycagta. Tsaynötatariycurmi Israel runapa janan sharcurMoises wanuscatsirgan tsay Egiptorunata. 25Tsaynö rurarmi Moisesyarpargan Egiptupa mandunpita tsayIsrael runacunata jipinanpä Tayta Dioscachanganta cuentata gocuyänanta.Tsaynö Moises yarpaptinpis paycunagamanam ichicllapis tantiyargantsu”.26“Tsaypita warayninnam yapay

watucagnin aywar Moises tarirganishcag Israel mayincunanapelyaycäyagta. Tsaymi washayta munarnirgan: ‘Gamcuna tsay castalla caycarga¿imanirtä pelyaycäyanqui?’ nir.27Tsaynam magag cag runa Moisestatangarirninrä nirgan: ‘¡Manam Israelrunacunapa mandagnintsu ni jueznintsucanqui tsaynö niyämänayquipäga! 28¿OEgipto runata ganyanwanutsingayquinöcu nogacunatapiswanutsimaytana munaycanqui?’ nir.29Tsaynö niycuptinmi Egipto runata

7

Page 257: Quechua  conchucos- south bible - new testament

257

l 7.33 Nogantsic Tayta Diosman mañacunantsicpä tsucuntsictaran jipicurintsic. Tsaycuentanömi Moisesta Tayta Dios yuripar nirgan respitarnin llanginta jipicurinanpä.m 7.41 Ïdulucunaga rumipita, gellëpita, gerupita rurashga cagcunam cayargan. Waquinmicayargan runapa imäjinninnö y waquinnam ashmapanö. Tayta Diosman mañacuyänanparantinmi waquin runacuna ïdulucunaman mañacur adorayag: ‘Caymi Diosnintsic’ nir.

wanutsinganpä reytamusyascatsiyänanta yarparnin geshpiraywacurgan ‘Madian’ ningan jircaman.Tsaychö taycaptinnam ishcay ollgutsurincuna yurirgan”.30“Tsaypita chuscu chunca (40) wata

Madianchö taycarnam Moises aywargan‘Sinai’ ningan tsunyag jircapawashaläninman. Tsaychömi shiracarupaycagchö Tayta Diospa angelninyuripargan. 31Tsaynö pasayparauraycagta ricaycurnam Moises imaruraytapis camäpacurgantsu. Tsaymimas shumag ricaycuyta munar masllawitipaycanganchö wiyargan Tayta Dioscaynö nimogta: 32‘Unay Abraham, Isaac,y Jacob, tsay Israel runacunayäracayämangayqui Diosmi noga cä’nir”.“Tsayta wiyaycurmi sï Moises

tsuctsucyarnin ricaycuytapismantsarirgan. 33Tsaynö Moisesmantsarir caycaptinmi Tayta Diosyapaypis caynö nirgan: ‘Cay patsagafeyupa sagrädum caycan. Respitamarnïllangiquita jipicuriy’.l 34Nircurnamnirgan: ‘Noga ricaycämi Israel runacunaEgipto nacionchö imanö ñacarwagaycäyanganta. Tsaymi Egiptumangamta cachashayqui paycunatajipimunayquipä’ nir”.35“Tsay Israel runacuna Moisesta

mana cäsurninmi niyargan: ‘Manamgam mandagnïcunatsu ni jueznïcunatsucanqui’ nir. Tsaynö Moisestanicäyaptinpis Tayta Dios rupaycagshiracachö parlapashga carmiangelninwan payta cacharganEgiptupita paycunata jipimunanpä.Tsaynöpam Tayta Dios Moisesta

churargan paycunapa salvagnin ymandagnin cananpä. 36Tsaynömi ariMoises jipimurgan unay Israelrunacunata Egipto nacionpita. Imaycamilagrucunatapis rurarganmiEgiptuchöpis y ‘Puca Lamar’ninganchöpis. Tsaynölla chuscu chunca(40) watantin tsunyagcunataaywaycarpis milagrucunatagarurarganmi. 37Tsaynö jipirmi MoisesIsrael runacunata nirgan: ‘Tayta Diosmigamcunapita juc runata churanganoganö willacog cananpä’ nir. 38YMoisesmi Tayta Dios cachamunganangelpita chasquirgan Sinai jircachömandamientucunata. Tsaymandamientucunatam runacunatayachatsirgan Tayta Dios munangannönaalli cawayänanpä”.39“Moises tsaynö yachatsicuptinpis

manam cäsuyargantsu Israel runacunatsunyag jircacunata aywaraycarninpis.Tsaynö mana cäsurninmi Egiptumancuticuyta munayargan. 40Tsaymi Sinaijircaman witsanganpita Moises rasmana cutimuptin waugin Aarontananiyargan: ‘Manam musyantsictsuEgiptupita jipimagnintsic Moisesta imapäsangantapis. Gam cananga juc diostarurapaycayällämay mañacuyaptïyanapayämänanpä’. 41Tsaynömañacuyaptinmi rurapargan becërrupaimäjinnintanö ‘Caymi Diosnintsic’ niradorayänanpä. Nircurmi tsay*ïduluncunatanammañacuyangancunata wiyananpä*altarninchö ashmacunatapishtapäyargan. Tsay aytsacunatanammicuyargan ïdulupa jutinchö estatarurar”.

7

Page 258: Quechua  conchucos- south bible - new testament

258

n 7.44 Tabernäculu ninganga toldërawan rurashga iglesiash canä. Toldërallawan rurashgacaptinshi Israel runacuna jucläpa aywarga pascasquir apayag. Maymanpis charga tsaytabernäculuta armayag Tayta Diosta tsaychö mañacur adorayänanpä. Tabernäculupä mastamusyanayquipä liyinqui Exodo capïtulu 26 y 27.

42“Tsaynö rurayaptinmi Tayta Diospasaypa rabyacurnin paycunata mananayanapargannatsu. Tsaymi quiquincunamunayangannö cawarnaestrëllacunatapis, rupaytapis, yquillatapis adorarninna gallaycuyargan.Tsaymi willacognin unay profëtagellgananpä Tayta Dios nirgan:

‘Israel runacuna, chuscu chunca(40) watantin tsunyagjircacunata aywaycar manamnogata yarpämartsuashmayquicunata pishtasquiraltarchö rupatsiyargayqui.

43 Nogapä yarpäyänayquipa rantingamaypa aywarpis “Moloc”ningan rurayangayqui ïdulutampuritsiyarguyqui paymanmañacuyänayquipä.

Tsaynömi “Refan” ningan ïdulupaestrëllan niragta ruraycurpispuritsiyarguyqui.

Tsaynö rurayangayquipitamgamcunata garguyäshayqui

.

44“Mana imapis cag tsunyag jircachömiunay Israel runacunaga ‘tabernäculu’nningan tolduta puritsiyargan tsaychöTayta Diosman mañacur adorayänanpä.Tsay tabernäculutaga rurayarganMoisesta Tayta Dios tantiyatsingannöllam.45Tsaypita unaytanam tabernäculutaapacurcur Josuewan Israel runacunayaycayämurgan auningan marcacunaman.Yaycayämuptinmi Tayta Dios caymarcacunachö täcog cag runacunatagargurgan. Tsaynö gargurirnam tsaymarcacunata Israel runacunata

auningannölla entregargan. Tsaynö cagmitabernäculoga cay marcantsiccunachöquëdargan rey *David cawanganwitsanyag. 46Tayta Dios yanapaptinmiDavidga Jerusalenchö templutanasharcatsiyta munargan Tayta Dios tsaychötäcunanpä. 47Tsaynö yarpaptinpisDavidpa tsurin rey Salomonrämisharcatsirgan templuta”.48“Tsaynö sharcatsishga captinpis

imaycawan poderösu Tayta Diosgamanam runacuna rurayangantempluchöga tärantsu. Tsaynö captinmiwillacognin unay profëta gellgananpäTayta Dios nirgan:

49 ‘Ciëloga jamaräcuna *trönümi.Tsaypitam llapantapismunaynïchö tsararä.

Runa cawangan patsaga chaquïjaruräcunanmi.

Tsaynö caycaptëga manam imawayipis nogapä aypangatsu.

Nogaga manam runa ruranganwayichö tärämantsu.

50 Nogam camargä ciëlutapis y runa.

51Tsaynö nircurmi Esteban nirgan:“Gamcunapis unay mana alli cag Israelrunacunanöllam Espiritu Santupacontran imaypis caycäyanqui. Chucrushongu carmi munayangayquinöllacawaycäyanqui. Tsaynölla imayyagräTayta Diosta mana cäsur payman manayäracog runacunanö caycäyanqui.52¿Manacu unay Israel runacunapisTayta Dios cachamungan salvacogpäwillacog profëtacunatapis chiquirninwanutsiyargan? Gamcunapis tsay

7

Page 259: Quechua  conchucos- south bible - new testament

259

o 7.58 Saulupa jucag jutinga Pablum. Liyinqui Hechos 13.9.

castallapita carmi Tayta Dioscachamungan salvamagnintsicJesucristutapis autoridäcunamanentregayargayqui wanutsiyänanpä.53¡Angelnincunawanmandamientuncunata Tayta Diosapaycätsimuptinpis manam niimallapäpis cäsucuyanquitsu!”

Estebanta runacuna wanutsiyangan54Tsaypitanam tsaynö Esteban

ningancunata wiyaycur autoridäcunapasaypa ajacurcuyargan. 55PeruEstebantaga Espiritu Santo ricatsiptinmiciëluchö ricasquirgan chipipiycag TaytaDiospa derëcha cag lädunchö SeñorJesucristo caycagta. 56Tsaynam tsaytaricaycur nirgan: “¡Ciëluquicharaycämogtam ricaycä! TaytaDiospa derëcha cag lädunchömi SeñorJesucristo caycämun” nir.57Tsaynö niptin paycunaga

rinrincunatapis tsapacurcuyarganmimastaga wiyayta mana munar. Tsaypitapasaypa rabyarnam gayararninEstebanman tsaregna cörricuycuyargan.58Nircur marcapita jipisquirmisamgayargan. Tsay samgayänanpäcontrag runacunam röpancunatajipiscärir paytacuyargan Saulo jutiyogjövinman.o59Paycuna samgaycäyaptinmi Esteban

Jesucristuman mañacurgan caynö:“Señor Jesus, ñöpayquimanapacallämay” nir. 60Tsaypitagonguricuycurnam llapan callpanwannirgan: “¡Cay samgaycäyämagrunacunata perdonaycullay, taytay!”Nisquillarnam wanusquirgan.

8 1,2Estebanta wanutsiyangantaricaycurmi Sauloga cushicurgan.

Tsaynö wanuscatsiyaptinmi TaytaDios munangannö cawagcuna

Estebanpa ayanta pampayargan feyupallaquicuywan wagarnin.

Jesucristuman criyicogcunatachiquiyangan

Estebanta wanutsiyangan junagpitagaJesusman criyicogcunata pasaypagaticacharnam gallaycuyargan gargurushacätsiyta munar. Tsaynö captinmitsay criyicogcunaga wacpa caypageshpir aywacuyargan Judea y Samariaprovinciacunapa. *ApostolcunallanamJerusalenchö quëdacuyargan.3Saulunam Jesusman criyicogcunatawayin wayinrä ashir gallaycurgantaringan cagtaga warmitapis ollgutapiscarcelman wichgatsirnin.

Samaria provinciachö JesucristupäFelipe willacungan

4Jerusalenpita geshpegcunaga maychötsaychöpis willacuyarganmi Jesucristosalvacog canganta. 5Tsaynömipaycunawan juntarag Felipipis geshpirSamaria provinciapa juc marcamanaywacurgan. Tsaychömi runacunatawillacurgan Tayta Dios salvacogtacachamunganta. 6Tsaynömi Jesucristupapoderninwan milagrucunatapis Feliperurargan. Tsayta ricarmiwillacungancunatapis atsca runacunachasquicuyargan. 7TsaynömiJesucristupa poderninwan supaygeshyatsingan runacunatapis allïtsirgan.Tsaynö allïtsiptinmi *supaycunagayararrä runacunapita yarguyargan.Tsaynömi atsca ratacunatapis ychancancuna, ricrancuna wanucashgageshyagyashga runacunatapis allïtsirgan.8Tsaynö ruraptinmi tsay marcachötagcuna pasaypa cushicuyargan.9-11Tsay marcachömi cargan juc runa

Simon jutiyog. Payga unaypita brüju

7 8

Page 260: Quechua  conchucos- south bible - new testament

260

cayta yachacushga carmi Samariarunacunata engañag väleg tucur.Ollgupis, warmipis, y wamracunapisllapanmi Simon ningancunata cäsurninniyargan: “Cay runataga Tayta Diosmiyanapaycan paypa poderninwanimaycatapis rurananpä” nirnin.12Tsaypita Jesucristo salvacog

canganta Felipe willacuptinnam ollgupiswarmipis pay willacungantanachasquicurnin bautizacuyargan.13Tsaychömi tsay brüju SimonpisJesucristuta chasquicurninbautizacurgan. Nircurmi milagrucunataFelipe ruranganta ricar pasaypaespantarnin Felipiwanna cushishgapurirgan.14Tsaypitaga Jerusalenchö caycag

apostolcunapis musyariyarganmi Diospaalli willacuyninta Samariaprovinciachöpis runacuna cösachasquicuyanganta. TsaynamSamariaman cachayargan PedrutawanJuanta. 15,16Paycuna chaycurnammusyariyargan Jesuspa jutinchöbautizacushgana caycarpis EspirituSantutaga manarä chasquicuyanganta.Tsaymi Pedruwan Juan Tayta Diostarugacuyargan paycunapis EspirituSantuta chasquiyänanpä. 17Nircurmaquincunata tsay llapancriyicogcunapa umancunamanchuraycuyaptin jinan öram EspirituSantuta chasquicuyargan.18,19Tsaynö Espiritu Santuta

chasquiyanganta ricaycurmi tsay brüjuSimonga apostolcunata nirgan: “Tsaypoderniquita ranticaycayällämaynogapis runacunapa umanman maquïtachuraptï tsaynölla Espiritu Santutachasquicuyänanpä” nir.20Tsaynö niptinmi Pedro nirgan:

“¿Imanirtä Diosnintsicpa podernintarantina canganta yarpaycanqui? Tsaynöyarpangayquipitam gellëniqui

in ernuman apashunqui. 21Gamgashonguyquichö mana alli yarpagcangayquipitam Diosnintsicpapoderninta chasquinquitsu.22Llutancunata yarpangayquiparantinga Tayta Diosman mañacuyperdonashunayquipä. Tsaynö mañacurrugacuptiquega capazperdonashunquimanrä. 23Gamgaenvidiösu criyitsicog carmi llutanrurayniquicunata mana jagirinquitsu”.24Tsaynö niptinnam tsay brüju Simon

caynö nirgan: “Tsaynö captëga TaytaDiosta rugacuycuyay manacastigaycamänanpä” nir.25Tsaychö runacunata cösa willapäcur

yachatsicurirnam Juanwan Pedroaywayargan Samaria provinciachöwaquin marcacunapana Diospa alliwillacuyninta willacuyänanpä.Tsaypitanam Jerusalenmancuticuyargan.

Etiopia nacion runa Jesucristutachasquicungan

26Tsaypitanam Tayta Dioscachamungan angel nirgan Felipita:“Jerusalenpita Gaza marcaman aywagnänipa ayway” nir. (Tsay nänegatsunyag jircapam aywaraycan.)27,28Tsaynam angel ningannö Felipe

tsay nänipa aywaycar tincusquirganEtiopia nacionpita juc runawan. PaygaEtiopia nacionchö reina Candacipa gellëtsaragnin väleg runam cargan. TaytaDiosta adorag Jerusalenmanaywanganpitam tsay runagacuticuycargan beschacuna sutayangancarrëtanchö, Bibliachö unay profëtaIsaias gellgangancunata liyiraycar.29Tsaymi Felipita Espiritu Santo

nirgan: “Ayway, witipay carrëtachöaywaycag runaman” nir.30Tsay ningannö aywarmi Felipe

wiyargan tsay Etiopia runa Isaias

8

Page 261: Quechua  conchucos- south bible - new testament

261

gellgangancunata liyiraycaraywaycagta. Tsaymi Felipe tapurgan:“Jau amïgu, ¿tantiyanquicu tsayliyiycangayquita?” nir.31Tsaynö niptinmi tsay runa nirgan:

“Pipis mana tantiyatsimaptinga¿imanöparä tantiyashä? ¿Gam manacuyarcarcamunquiman caymantantiyaycatsimänayquipä?” nir.32Tsay runa liyiycanganga caynömi

gellgaraycargan:

“Wanutsiyänanpä üshataapayangannömi payga apashgacanga.

Millwanta rutuyaptin üsha managayaragnömi payga upällallacanga.

33 Burlacur manacagta niyaptinpispipis manam favorninsharcungatsu.

Salvacogta wanutsirnin alläpa cagjutsatam rurayanga”.

34Tsaynam tsay Etiopia runa Felipitatapurgan: “Tantiyaycatsillämay, taytay.Profëta Isaias cayta gellgar ¿pipätägellgargan, quiquinpäcu o jucpäcu?”35Tsaymi Felipe tantiyatsirgan tsay

liyiycangan Señor Jesucristupägellgaraycanganta y paylla runacunatasalvananpä Tayta Dios cachamunganta.36Tsaypitanam aywaycäyanganchöyacuta tariycurnin tsay Etiopia runanirgan: “Caychö yacu caycaptinga¿manatsurä jucllabautizaycallämanquiman, taytay?” nir.37[Tsaymi Felipe nirgan: “Llapan

shonguyquiwan rasunpa criyicuptiquegabautizashayqui ari”.Tsaynö niptinnam Etiopia runa

nirgan: “Criyillämi Jesucristo TaytaDiospa tsurin canganta” nir.]38Tsaynam aywaycangan carrëtanta

ichiscatsir yacuman yarpuyargan.

Nircur tsaychömi tsay runata Felipebautizargan. 39,40Yacupitayargusquiyaptinnam Espiritu SantoFelipita jinallanchö illacascatsirgan.Tsaypita Etiopia runaga Felipitamananam ricargannatsu. Payta mananaricarpis cushishgam aywacurgan.Felipinam Azoto marcachönaricacusquir marcan marcan purirganDiospa alli willacuyninta willacurninCesarea marcaman changanyag.

Jesucristuta Saulo chasquicungan(Hechos 22.6-16; 26.12-18)

9 1,2Tsayyagnam Sauloga Jesusmancriyicogcunata wanutsiyta

munarnin aywargan mandacog cagsacerdötiman ordenninta mañag.Ordenta goycuyaptinnam*goricäcuyänan wayicunaman chaycurwarmitapis ollgutapis prësur apayarganJerusalenman.3Tsay ordenwan Damasco marcaman

yaycuraycaptinnam illagpita paymanciëlupita chipicyaycamurgan. 4Tsaynöchipicyaycamuptinmi patsaman Sauloishquisquirgan. Tsaychönam wiyarganciëlupita caynö nimogta: “Saulo, Saulo,¿imanirtä nogaman criyicamogcunatachiquir gaticachaycanqui?” nir.5Tsayta wiyaycurnam Saulo tapurgan:

“¿Pitä canqui, taytay?”Niptinnam nimurgan: “Nogaga

Jesusmi cä. Nogaman criyicamogcunatagaticacharnin nogatamchiquiycämanqui. 6Canan sharcuraywaycangayqui Damasco marcamansïgiy. Tsayman chaycuptiquimniyäshunqui imata ruranayquipäcagtapis” nir.7Sauluwan aywag runacunaga tsaynö

parlamunganta wiyarpis manam pitapisricayargantsu. Itsanga feyupammantsacäyargan. 8Tsaypitaga Saulogaprayashganam sharcurgan. 9Tsaymi

8 9

Page 262: Quechua  conchucos- south bible - new testament

262

paywan aywag runacunallanajancharcur chätsiyargan Damascomarcaman. Tsaychö quimsa junagmigaprayashgalla cacurgan. Manampachatapis micurgantsu ni yacutapisupurgantsu.10Damascuchömi cargan

Jesucristuman criyicog Ananias jutiyogrunapis. Paytam Jesucristo yuripaycurnirgan: “¡Ananias!”Niptinmi pay nirgan: “Caychö

wiyaycällämi, taytay” nir.11Tsaynö niptinmi Jesus nirgan:

“Canan ayway ‘Derëcha’ ningan cällipa.Judas jutiyog runapa wayinmanchaycurga tapucunqui Tarso marcapitaSaulo jutiyog runapä. Tsay wayichömiTayta Diosman pay mañacuycan.12Mañacuycanganchömi ricashurguyquipayman yaycurir gapra caycanganpitayapay ricananpä maquiquita paymanchuraycagta”.13Niptinmi Ananias nirgan: “Payman

aywaytaga mantsarïmi, taytay. Pï mayrunapis willayämashgam tsay runapasaypa wanutsiyämayta munarchiquiyämanganta. Tsaynömiwillayämashga Jerusalenchöpisgamman criyicogcunata gaticacharpasaypa maltratanganta. 14Cananpismandacog sacerdötipa ordenninwanmicay marcaman shamushga gammancriyicogcunata prësur apananpä”.15Tsaymi Jesus nirgan: “Imanö

captinpis ama mantsacuytsu aywaylla.Tsay runataga acrargö nogapäwillacunanpämi. Paymi willapangajuclä nacion runacunata, puëdegautoridänincunata, y Israelrunacunatapis. 16Payga noga raycurmimandangäcunata rurar imaycañacacuytapis päsanga”.17Tsaynam Ananias aywargan Saulo

caycangan wayiman. Tsaymanchaycurnam Saulupa umanta yataycur

nirgan: “Waugi Saulo, shamuycaptiquinänichö yuripäshogniqui Señor Jesusmicachamashga gapra caycangayquipitaallïtsinäpä y Espiritu Santupapoderninwanna canayquipä” nir.18Tsay Ananias parlayta

ushasquiptinmi jinan öra Saulupa ñawintsaparag shicwasquiptinricachacusquirgan. Nircur tsay örallambautizacurgan. 19Tsaypita pachanmicurcuptinnam callpan yuririrgan.Nircur tsay Damasco marcachö atscajunagrämi Jesusman criyicogcunawangoyargan.

Jesucristupä Damascuchö Saulowillacur gallangan

20Tsaypitanam Saulo willacurnagallaycurgan Israel runacunagoricäcuyänan wayincunachö: “Jesusgarasunpa Tayta Diospa tsurinmi” nir.21Tsaymi llapan wiyagcunagaespantashga “¿Imanö?” nir ricararniyargan: “¿Manacu cay runagaJesusman criyicogcunataJerusalenchöpis prësur imarrä cashga?¿Manacu caymanpis shamushgapaycunata prësu tsarircur mandacogsacerdöticunaman apananpä?” nir.22Peru Saulutaga imanö captinpis

Tayta Diosmi cada junag yanaparganJesucristo salvacog canganta manamantsacuypa willacunanpä. TsaymiDamascuchö Israel runacuna pasaypayarpachacuyargan: “¿Cay runagaallitatsurä o mana allitatsuränicämantsicpis?” nirnin.

Israel runacunapa maquinpitaSaulo geshpingan

23Tsaycuna päsariptinnam Israelrunacuna willanacuyargan Saulutawanutsiyänanpä. 24Wanutsiyta munarmipagasta junagta paycuna shuyacuyarganmarcaman yaycuna portädachö. Tsaynö

9

Page 263: Quechua  conchucos- south bible - new testament

263

p 9.25 Unay tiempu Israel quinran marcacunaga entërunpa altuyag corralashgam cargan.Tsaynöpam de endicuyag chiquinacuyangan marcacunapita. q 9.36 “Dorcas” niyanmigriegu idiömachöga y hebreu idiömachönam “Tabita” niyan. Tsay ishcan juticunaga “lluytsu”ninanmi.

wanutsiyta munayangantaga Saulomusyasquirganmi. 25Tsaymi juc pagasJesusman criyicogcuna Saulutashicraman wiñarcur jatun murällapjananpa wascawan cacharpayämurgangeshpicunanpä.

Saulo Jerusalenchö willacungan26Tsaypita Jerusalenman Saulo

chaycurnam Jesusman criyicogcunawanimaycanöpa goricayta munargan. Perupaycunaga llapanmi goricaytagamantsariyargan criyicog tucuycangantayarpar. 27Tsaynö mantsariyaptinmiapostolcunaman Sauluta amïgunBernabe pushargan. Chaycatsirnampaycunata willapargan Señor Jesusnänichö Sauluta yuripar parlapanganta.Nircurmi willapargan Damascuchömana mantsacuypa Jesuspä Sauloparlanganta. 28Bernabe tsaynöwillacuriptinrämi apostolcuna Saulutachasquiyargan. TsaypitanamJerusalenchö paycunawan Saulopurirgan. Runacunatapis manamantsacuypam willapargansalvayänanpä Jesucristuta Tayta Dioscachamunganta. 29Tsaychö grieguidiöma parlag Israel runacunawanpisrimanacurmi parlargan Jesucristupä.Tsay runacunam itsanga wanutsiytamunayargan. 30Tsaynö wanutsiytamunayanganta musyasquirmi tsaychöcriyicogcuna Sauluta apayargan Cesareamarcaman. Tsaypitanam quiquinpamarcan Tarsuman aywacunanpädespachariycuyargan.31Tsay witsanga Jesusman

criyicogcunata mananam autoridäcunaprësu tsaritsiyargannatsu. Tsaynöpanam

Judea, Galilea, y Samariaprovinciacunachöpis criyicogcuna allinacawacuyargan. Cada junagmiyachacuyargan Señor Jesucristupawillacuyninta pay munangannönacawayänanpä. Tsaynömi Espiritu Santotantiyatsiptin Jesucristuta mas atscagnachasquicuyargan.

Lida marcachö Eneasta Pedroallïtsingan

32Maytsaypapis Jesucristumancriyicogcunata watucar purirmi PedrogaLida marcamanpis chargan.33Tsaychömi tarirgan juc runa Eneasjutiyogta. Tsay runam pullan cuerpunwanushga captin puwag (8) watacämallanchö jitaräcurgan. 34Tsaynötatariycurmi Pedro nirgan: “Eneas, SeñorJesucristum allïtsishunqui. ¡Sharcurgopiquita goriy!” nir.Tsaynam Eneas jinan öra

sänuyashgana sharcurgan. 35TsaymiLida marcachö tärag runacuna y Saronmarcachö tärag runacuna tsay Eneasruna sänuna caycagta ricaycurninJesucristuta chasquicuyargan.

Wanunganpita Dorcascawarimungan

36Tsay Pedro puringan witsanmi Jopemarcachö Dorcasq jutiyog warmipisJesucristuman criyicog cargan. Tsaywarmega imaypis allicunata rurarmipobricunata yanaparnin cawag. 37Tsayjunagcunanam Dorcas geshyarnincämaman ujurpog cagga wanucurgan.Tsaynam ayanta armatsipacusquirnasutayargan altusman. 38Jope marcapitaLida marca cercallana captinmi Lidachö

9

Page 264: Quechua  conchucos- south bible - new testament

264

Pedro caycanganta musyar ishcayrunacunata cachayargan payta rugarpushayämunanpä.39Tsaymi Pedro paycunawan

aywargan. Chaycuptinnampäsatsiyargan Dorcaspa ayansutaraycangan cagman. Tsaychömi atscaviüdacunapis goriraycäyarganwagarnin. Tsay wagaycagcunanamPedruta ricatsiyargan tsay viüdacunataDorcas cuyaparnin rurapanganröpancunata. 40Tsaynam Pedro tsaychöcaycagcunata wagtaman gargurirgonguricuycur Tayta Diosmanmañacurgan. Mañacurirnam wanushgacaycag warmita nirgan: “¡Dorcas,sharcuy!” nir. Tsaynö nisquiptinmiwanushga caycanganpita jucllacawarircamur Pedruta ricärirjamarcamurgan. 41Pedro maquinpitatsarircurnam sharcatsirgan.Tsaypitanam wagtachö caycagcunataPedro gayargan Dorcas cawamungantaricayänanpä.42Tsay cawarimungantaga runacuna

musyayargan entëru Jope marcachömi.Tsaynöpam Señor Jesucristuta atscagchasquicuyargan. 43Tsay marcachöatsca junagrämi Pedro quëdacurgansuëla rurag Simonpa wayinchö.

Pedruta Cornelio gayatsingan

10 1Cesarea marcachömi tärarganjuc runa Cornelio jutiyog. Payga

cargan “Italiano” ningan tröpapacapitanninmi. Tsay tröpachömi jucpachac (100) soldäducuna cargan. 2Tsaycapitanga wayinchö castancunawanwätaynincunawanpis Tayta Diosmanmañacurmi cawacog. Tsaynö allicawacog cayninwanmi faltapacogcunataimaycanwanpis yanapag. 3Juc junagnamtardi mallway öranö caycaptin Cornelioricasquirgan Tayta Diospa *angelninta.Tsay angelmi nirgan: “¡Cornelio!”

4Tsaynö niycuptin pasaypamantsacashga ricaraycanganchömiangelta tapurgan: “¿Imatatämunallanqui, taytay?” nirnin.Tsaynö niptinmi angel nirgan: “Tayta

Diosmi wiyashurguyquimañacungayquita y pobricunatayanapangayquitam ricashurguyqui.5Cananga Diospa willacuynintatantiyatsishunayquipä cachacuyrunacunata Jope marcaman Pedrutapushayämunanpä. 6Payga patsaraycansuëla rurag Simonpa wayinchömi. Tsaysuëla rurag runapa wayinga lamarcuchunllachömi”.7Tsaynö nisquir angel

aywasquiptinnam Cornelio gayarganishcay empliyäduncunata y TaytaDiosman mañacog juc yäracuysoldädunta. 8Paycunatam angelningancunata shumag willaparcurcachargan Jope marcaman.9Tsaynam waraynin pullan junagnöna

caycaptin Corneliupa cachancunamarcaman yaycuraycäyarganna.Pedroga wayi jananmanmi yarcushgacaycargan Tayta Diosmanmañacunanpä. 10Almorzay öracaptinnam Pedroga mallagacuycurgan.Tsaynö micuyta munarshuyacuycangantam Tayta Diosmanmañacuycargan. Nicangantanamricasquirgan ciëlu quicharaycämogta.11Tsaynam ciëlupita jatuncaray jacunirag chuscun puntanpita watashgauraycämogta ricasquirgan. 12Ñöpanmanrataycuptin ricaycunanpänam canäIsrael runacuna mana micuyänanpä cagimaycaläya animalcuna, pishgucuna, yhasta lätaypa puregcunapis.13Tsaychömi Pedro wiyanä ciëlupitaTayta Dios caynö nimogta: “Pedro,tsaycunata pishtascärir micuy” nir.14Tsaynam Pedro ninä: “Taytay,

manam cay animalcunataga noga

9 10

Page 265: Quechua  conchucos- south bible - new testament

265

micümantsu. Manachä imaypismicurgötsu mana micuyänäpäniyämangayqui cagcunataga”.15Tsaynö niptinnam yapay nimunä:

“Micunayquipä nicaptëga ¿imanirtämana micogga canquimantsu?” nir.16Pedruta tsaynö quimsa cutim

ricatsir nimunä. Nircurnam Tayta Diostsay jacuta llapan animalcunatawanciëlupa cutitsicurgan.17Tsaynam Pedro yarpachacurgan:

“¿Imapärä cayta ricatsimashga?” nir.Tsaynö yarpachacuycaptinmi Corneliocachacungan runacuna chäriyarganposadaraycangan wayiman.18Chaycurnam tapucuyargan:“Tapucuyälläshayqui, taytay. ¿Pedrocaychöcu patsarällan?” nir.19Tsayyagga ricangancunatam Pedro

pasaypa yarpachacuycargan. Tsaynöyarpachacur caycaptinmi Espiritu Santopayta nirgan: “Quimsag juclä manaIsrael runacunam ashiycäyäshunqui.20Ras sharcur yarpuy paycunawanaywanayquipä. Ama mantsariytsu.Nogam paycunata cachamurgö” nir.21Tsaynam wayi jananpita

yarpascamur tsay runacunata Pedronirgan: “Tsay ashiycäyangayqui runaganogallächä callä. ¿Imallapätämiñishtiyämanqui?” nir.22Tsaymi paycuna niyargan: “Capitan

Cornelium cachayämashga gammanshayämunäpä, taytay. Payga alli runam.Tayta Diosta cäsurninmi runacunawanpisallilla cawan. Tsaynö captinmi paytacuyayan Israel runacunapis. Gamtacapitanpa wayinman pushayänäpäshiTayta Diospa angelnin yuripasquirnishga. Tsayshi aywayculläshun Diospawillacuyninta yachaycatsinayquipä”.23Tsaynam tsay runacunata Pedropatsatsirgan posadarangan wayiman.Tsaypita warayninnam Pedro

aywargan Cornelio cachacungan

runacunawan. Paycunawanmiaywayargan tsay Jope marcapitawaquin criyicogcunapis.24Aywayanganpita warayninrämichäyargan Cesarea marcaman. Paycunachäyänanpäga castancunawan ycuyanacungancunawanpis wayinchömiCornelio shuyaraycäyargan Pedrutachasquiyänanpä. 25ChaycuptinnamCornelio yargamurgan saludananpä.Nircurnam maquinta tsogpacurcurPedrupa ñöpanman gonguricuycurgan.26Tsaymi Corneliuta Pedro nirgan:“Cornelio, sharcuy. Nogapis gamnörunallam cä” nir.27Tsaypitanam Corneliuwan parlar

wayinman yaycuycarna tarirgan atscarunacuna goricashga caycäyagta.28Tsaynam Pedro nirgan: “Gamcunamusyayanquim üsücunachö Israelrunacunawan juclä runacuna manajuntacäyänäpä cagta niwayincunamanpis mana yaycuyänäpäcagta. Tsaynö caycaptinpis TaytaDiosmi revelamar tantiyatsimashgamana Israel runacunamanpis chänäpäcagta. 29Tsaymi gayatsimaptiqui jucllashamurgö. Canan mä, nimay ari imapägayatsimangayquitapis, taytay”.30Tsaymi Cornelio nirgan: “Chuscu

junagnam canannö tardipaypamañacuycaptï röpanpis chipipiptinrä jucruna yuripämangan. 31Tsay runamnimargan: ‘¡Cornelio! Tayta Dioswiyashgam mañacungayquicunata.Ricashgam pobricunatayanapangayquitapis. 32Canan cachacuyrunacunata Jope marcachö caycagPedruta pushayämunanpä. Paymitantiyatsishunqui Diospa willacuyninta.Y posadaraycan suëla rurag Simonpawayinchömi. Simonpa wayinga lamarcuchunchömi caycan’. 33Tsaynönimaptinmi juclla cachacamurgäpushaycayämushunayquipä.

10

Page 266: Quechua  conchucos- south bible - new testament

266

Shamungayquita pasaypamcushicuyällä, taytay. Caychöllapäcunam goricashga shuyaraycäyargöTayta Dios nishungayquicunatawillapaycayämänayquipä”.

Corneliupa wayinchö Pedrowillacungan

34Tsaynam Pedro parlar gallaycurgancaynö nir: “Tayta Diosgamusyatsimashgam maytsaychöimaycaläya runacunatapis cuyanganta.35Payga cuyapanmi imayca ricogrunatapis munangannö cawag cagtaga.36Musyangayquinöpis Israelrunacunamanmi Jesucristuta Tayta Dioscachamurgan alli willacuynintawillacuptin chasquicogcuna TaytaDioswan allina cawayänanpä. YJesucristullam pitapis maytapisjuzganga. 37Jesucristo manarä willacurgallaptinmi Juan Bautista Galileaprovinciachö runacunabautizacuyänanpä willacurgan. 38Tsaywitsanmi Nazaret marcapita JesuspisTayta Diospa willacuyninta willacurgallaycurgan. Payman Espiritu SantutaTayta Dios cachamurgan, tsaypoderwan imaycatapis allita rurananpä.Tsaynam marcan marcan purirgangeshyagcunata allïtsir, runacunapitasupaycunata gargur, y imayca allicunatarurar”.39,40“Nogacunam ricayargä

Jerusalenchö, Judea provinciachö, ywaquin marcacunachöpis Jesus llapanrurangancunata. Y paytaga cruzchömiwanutsiyargan. Tsaypita quimsajunagtaga Tayta Dios cawatsimurganmi.Tsaypitanam nogacuna cawaycagtanaricayargä. 41Manam llapan runacunatsucawamunganta ricayashga, sinögawillacuyänäpä Tayta Diosacrayämangan cagcunallam. Tsaymiwanunganpita cawamuptin paywan

micuyargö y upuyargö. 42Nircurnammaytsaychöpis runacunaman SeñorJesus cachayämashga willacurmusyatsiyänäpä wanushgacunata ycawaycagcunatapis paylla juzgananpäcagta. 43Tsayta willacuycäyangänöllamTayta Diospa willacognin unayprofëtacunapis Jesucristupägawillacuyargan: ‘Tayta Dioscachamungan salvacogta pipischasquicuptinga jutsancunapitaperdonashgam canga’ nir”.

Mana Israel runacunapis EspirituSantuta chasquiyangan

44Corneliupa wayinchö JesucristupäPedro willapaycaptinmi llapangoricashga caycag runacunamanEspiritu Santo chargan. 45,46Tsaychö jucidiömacunapa parlatsiptinmi Tayta Dioscuyacog canganta cushishgallaalabayargan. Tsaynö parlayangantawiyarnam Pedruwan aywag Israelrunacuna espantacur niyargan: “¡ManaIsrael runa caycäyaptinpis Tayta Diospaycunaman Espiritu Santutacachaycamushgam!” nir. 47Tsaynamtsay Israel runacunata Pedro nirgan:“Nogantsicnö paycunapis EspirituSantuta chasquicuycäyaptinga jucllabautizashun” nir.48Nircurnam Jesucristupa jutinchö

bautizacuyänanpä nirgan. TsaypitanamCorneliuwan goricäyag runacunaPedruta rugayargan juc ishcayjunagllapis paycunawangoyäriyänanpärä.

Mana Israel runacunapisJesucristuta chasquicuyanganta

Pedro willacungan

11 1Mana Israel runacunapis TaytaDiospa alli willacuyninta

chasquicuyangantaga Judeaprovinciachö musyariyargannam

10 11

Page 267: Quechua  conchucos- south bible - new testament

267

apostolcuna y waquin criyicogcunapis.2,3Tsaymi Jerusalenman Pedrocutiriptinna waquin Israel mayincriyicog cagcuna parlacachar niyargan:“¿Imanirtä mana Israel runacunapawayinman yaycuyarguyqui ypaycunawan juntacarcurrämicuyarguyqui?” nir.4Tsaynö niyaptinmi imanir

aywangantapis Pedro willapargallaycurgan: 5“Jope marcachö TaytaDiosman mañacuycangächömiricasquirgä jatuncaray jacunö chuscunpuntanpa watashga ciëlupitauraycämogta. 6Tsay jacuchömi canämana micunapä cag imaycaläyaanimalcuna, pishgucuna, y hastalätaypa puregcuna. 7Tsaypitanamwiyargä ciëlupita caynö nimogta:‘Tsaycunata pishtascärir micuy’ nir”.8“Tsaynö nimaptinmi nirgä: ‘Manam

cay animalcunataga noga micümantsu,taytay. Imaypis manam micurgötsumana micunäpä permitingayqui

.9“Tsaynö niptïnam ciëlupita yapay

nimargan: ‘Micunayquipä nicaptëga¿imanirtä mana micoggacanquimantsu?’ 10Tsaynö quimsa cutiniscamarmi tsay jacuta ciëlupacutitsicurgan”.11“Tsay öram patsaraycangä wayiman

nogata ashiyämarnï chäyämurganquimsa runacuna Cesarea marcapita.12Tsaynam Espiritu Santo nimarganmana mantsacuypa paycunawanaywanäpä. Y caychö caycag jogtawaugicunawanmi aywayargä. Llapämitsay gayatsimagnï mana Israel runapawayinman yaycuyargä. 13TsaychömiCornelio willayämargan wayinchöDiospa angelnin yuripasquir caynöninganta: ‘Cornelio, cachacuy Jopemarcaman Pedruta pushayämunanpä.14Paymi nishunqui wayiquichö

llapayquicuna imanöpasalvacuyänayquipä cagtapis’ nir”.15“Tsaynö Cornelio parlar

ushariptinnam nogapis Jesucristupäwillapar gallaycurgä. Tsaychönamnogantsicman Espiritu Santoshamungannölla paycunamanpischascamurgan. 16Tsay öram nogayarpacurcurgä Jesucristo caynönimangantsicta: ‘Juan Bautistagayacullawanmi bautizargan runacunata.Tayta Diosmi itsanga Espiritu Santuwanbautizayäshunqui’ ninganta. 17Tsayningannöllam Jesucristuman criyicuryäracuynintsicpa Espiritu Santuta TaytaDios nogantsicmanpis cachamushga.Paycunamanpis tsaynöllacachaycämuptinga nogaga ¿pinatä cäTayta Dios rurangantamichäcunäpäga?”18Tsaynö Pedro willapäriptinnam tsay

parlacachagcuna shumag tantiyacurircushicurnin niyargan: “Tsayöraga manaIsrael runacunapis jutsancunatajagirirnin perdonta chasquirnam,¡Diosnintsicpa ñöpanchöna manaushacag cawaychö cawayanga!” nir.

Antioquiachöpis Jesucristutarunacuna chasquicuyangan

19Estebanta wanutsiyanganpitagaIsrael runacunapa autoridänincunaJesusman criyicogcunata prësutsirmaltratarmi gallaycuyargan. TsaymiJesusman criyicogcuna Jerusalenpitawacpa caypa geshpir aywacuyarganFenicia marcacunaman, Chipre islaman,y Antioquia marcamanpis. Tsaymarcacunaman chaycurmi Israelmayincunallata willapäyargansalvayänanpä Jesucristuta Tayta Dioscachamunganta. Mana Israelrunacunataga manam pitapiswillapäyargantsu. 20Imanö captinpisChipripita y Cirenipita Antioquiaman

11

Page 268: Quechua  conchucos- south bible - new testament

268

aywag criyicogcunam itsanga manaIsrael runacunatapis willacuyarganJesucristuta chasquicur salvacuyänanpäcagta. 21Paycunatam Tayta Dios shumagyanapargan tsaynö willacuyänanpä.Tsaynöpam imayca llutanruraynincunata jagirir Jesucristutaatscag chasquicuyargan.22-24Tsayta wiyarninmi apostolcuna

Jerusalenpita Bernabeta cachayarganAntioquiaman. BernabegaDiosnintsicman shumag yäracog runamcargan. Payga Espiritu Santomunangannömi imaypis cawacog.Antioquiaman Bernabe chaycurmiricargan runacuna Jesucristuta imanöchasquicuyangantapis. Tsaymicushicurnin paycunata masrävaloratsirgan Jesucristo munangannöimaypis cawayänanpä. Tsaychö Bernabeshumag yachatsiptinmi mas atscarunacuna Jesucristuta chasquicuyargan.25Tsaypitanam Tarso marcamanna

Bernabe aywargan SaulutaAntioquiaman pushamunanpä.26Antioquiaman paywan cutiycurnamjuc wata entëru tsaychö ishcantäräyargan runacunata yachatsirnin.Antioquia marcachö runacunarämiJesusman criyicogcunata“Cristiänucuna” niyta gallaycuyargan.27Tsay junagcunam Tayta Diospa

willacognin profëtacuna Jerusalenpitachäyargan Antioquiaman.28-30Tsaychömi juc profëta Agabojutiyogta Espiritu Santo musyatsirganima päsananpä cagtapis willacunanpä.Paymi willacur nirgan: “Feyupamuchuymi canga maytsaychöpis” nir.Tsaynö niptinmi Jesusman criyicogcunawillanacuyargan imaycatapiscanganpita gorircur Judea provinciachöcriyicogcunaman apatsiyänanpä. Tsaygoriyangancunatam Bernabewan Sauloapayargan Judea provinciaman.

Tsaychönam Señor Jesuspawillacuyninta yachatsicogcunamanentregayargan paycunana muchuytiempu chämuptin aypuyänanpä. Agaboningannöllam rasunpaypapis muchuycargan rey Claudio Romachö maytsaynacioncunata mandangan witsan.

Carcelchö Pedro wichgarangan

12 1Tsay witsanmi JerusalenchöJesusman criyicogcunata rey

*Herodes prësutsir caycargan.2Tsaychömi apostol Juanpa wauginSantiagutapis espädawanwanutsiyänanpä mandargan.3Santiaguta wanutsiyangantamusyasquirnam Israel runacunacushicuyargan. Tsaymi levadüraynagtantata micuyänan *Pascua estasemäna Pedrutapis tsaritsirganwanutsiyänanpä. 4Pedruta prësutsariscatsirnam Herodes wichgatsirgancarcelman. Tsaychönam chunca jogta(16) soldäducunata churargan chuscuchuscuyan trocanacur cuïdayänanpä.Herodespa yarpayninga cargan Pascuaesta ushayrä Pedruta carcelpitajipisquir chiquegnin Israelautoridäcunaman entregaycuymi.5Antis Jesusman criyicogcunaga

Pedro wichgaraycaptin TaytaDiosmanmi pasaypa rugacurmañacuycäyargan.

Carcelpita Pedruta angel jipingan6Israel autoridäcunaga listunam

caycäyargan waraynin Pedrutawanutsiyänanpä. Payga cadinawanwatashgam punuycargan ishcaysoldäducunapa chöpinchö. Waquin cagsoldäducunanam täpaycäyargan carcelpuncuchöna. 7Tsaynö caycaptinnamTayta Dios cachamungan angelatsicyarrä Pedruta yuripasquir wapricchascatsir nirgan: “¡Apurä sharcuy,

11 12

Page 269: Quechua  conchucos- south bible - new testament

269

r 12.12 Marcospa jucag jutinmi cargan Juan. Tsay Marcosmi Jesucristupä gellgargan MushogTestamentuchö “San Marcos” ningan libruta.

Pedro!” Niycuptin jinan öram Pedrupamaquinpita cadinacuna gotucasquirgan.8Tsaypitanam angel yapay nirgan:

“Ras wachacacuy. Llangiquitapisjaticuy” nir. Jaticuriptinnam angelnirgan: “Punchuyquita jaticurcurgepalläta yargamuy” nir.9Tsaynam angelpa gepallanta Pedro

aywargan. Peru manam allillagacuentata gocurgantsu, suëñuycanganllatayarpar rasunpaypa yarguycangantaga.10Päsarirgannam soldäducunatäpaycäyaptin ruri cag puncucunatapis.Nircur wagta cag jërru puncumanchäriyaptin tsay puncupis quiquillanmiquichacasquirgan. Tsaynam wagtamannayargusquiyargan. Tsaypitanam jucesquïnata aywaycäyaptinna angelillacasquiptin japallanna ticrasquirgan.11Tsaynam sïga Pedro rasunpa

yarguycanganta tantiyasquir nirgan:“Cananmi itsanga rasunpaypa musyäTayta Dios angelninta jipimänanpäcachaycamunganta. Tsaynö cachamurmisalvaycamashga Herodespa maquinpitay tsaynölla Israel autoridäcunawanutsiyämänanpä cagpitapis” nir.12Tsaycuna päsanganta

tantiyacurirnam Pedro aywarganMarcospar maman Mariapa wayinman.Tsaychöga atscag goricaycurmi PedrupäTayta Diosman mañacuycäyargan.13Tsay wayiman chaycur sawan puncutaPedro tacacusquiptinnam yargamurganMariapa empliyädan Rode jutiyog jipash,pï cangantapis ricananpä. 14Pedrupavozninta wiyaycurnam pasaypacushicurnin puncutapis manaräquichapar cörrilla cutirgan puncuchöPedro caycagta willacunanpä.15Tsaynö willacuptinnam rurichö

caycagcuna niyargan: “¿Imanöpatä

payga canga? ¿Löcacu canqui o imam?”nir.Niyaptinpis “Manam ari. ¡Rasunpaypa

Pedrum caycan!” nirganmi.Tsaynam paycuna niyargan: “Manam

payga canmantsu. Angel parlamogimatachir wiyapacaycamurguyqui” nir.16Tsaynö ninacuyanganyagga

masrämi Pedro puncuta tacacurgayacurgan. Tsaypita quichasquirPedruta ricaycurnam itsanga espantacurmantsacäcuyargan. 17Tsaynammaquillanwan upällacuyänanpä sëñastarurapärirnin willapargan carcelpitaimanöpa yargamungantapis.Tsaypitanam nirgan: “Carcelpita TaytaDios jipimangantaga willapäyaySantiagutawan waquin cagcriyicogcunatapis” nir. Tsaypitayargurirnam aywacurganjucläcunapana.18Patsa wararcuptinnam Pedruta

cuïdag soldäducuna ima päsangantapismana tantiyar quiquin puratapunacuyargan: “¿Maytä Pedroga?”nirnin. 19Carcelchö manatariycuyaptinnam Herodessoldäduncunatawan maytsaypapisashitsirnin cachargan yapay prësutsariyänanpä. Manatsariycayämuptinnam quiquincunatawanutsiyänanpäna nirgan. TsaypitanamJudea provinciachö caycanganpitaHerodes aywacurgan Cesarea marcamanjuc tiempupä tärag.

Herodes wanungan20Cesareapa lädun quinran Tiro y Sidon

marcacunachömi muchuy cargan. Tsayrunacunawan Herodes rabyacushga carmitsay marcacunaman micuyta apayänantamunargantsu. Tsaynam runacuna

12

Page 270: Quechua  conchucos- south bible - new testament

270

s 12.25 Tsay apayangan caridäpä masta musyanayquipä liyinqui Hechos 11.28-30.t 13.6 Barjesuspa jucag jutinmi cargan Elimas.

willanacuyargan Cesareaman Herodeswanparlag aywayänanpä. Tsaymanchaycurnam rey Herodespa yanapagninBlasto jutiyog runawan amishtätarurayargan. Paynam Herodesmanpushargan parlacäshir caynö ninanpä:“Tiro y Sidon runacuna rugacuyanmi allicawacuychöna cawacuyänayquipä”.21Tsaynam Herodes tsay Tiro y Sidon

marcapita aywag runacunawan juc junaggoricäyänanpä jitapargan. Tsayjitapangan junag estamanrä camacashgacaptinmi llapan goricashga runacunataparlapänanpä jaticurgan mas allin cagröpanta. Nircurnam mandacur jamacuna*trönunman jamaycurnin runacunatapasaypa shumag parlapaycamurgan.22Tsaynö parlamunganta wiyaycurmillapan runacuna gayararrä niyargan:“¡Cay parlamogga diosmi, manamrunallaga canmantsu!” nir. 23TsaymiHerodes cushicurgan tsaychö runacuna“Gamga Diosmi canqui” niyaptin “TaytaDiosllata alabayay” ninanpa rantin.Tsaynö cushicunganpita jinan öram TaytaDiospa angelnin manana allïtsiypageshyatsirgan. Tsay geshyawanmipachanta curu ushaycaptin wanurgan.24Tsayyagnam Diospa alli willacuyninta

willacuyaptin maytsaychöpis runacunaSeñor Jesucristuta chasquicurninatscagyäyargan.25Bernabewan Saulunam apayangan

caridätas Jerusalenchö criyicogpobricunata entregaycur Antioquiamancuticuyargan Marcosta pushacurcur.

Bernabetawan Sauluta EspirituSanto acrangan

13 1Antioquia marcachömiJesucristuman criyicogcunachö

cayargan Tayta Diospa willacuyninta

yachatsicogcuna. Paycunam cayarganBernabe, “Yana Runa” ningan Simon,Cirenipita cag Lucio, Manaen, y Saulo.Manaenwan rey Herodesga tsaywayillachö shacshacogmi cayargan.2Juc junag Jesucristuman criyicogcunagoricaycur mañacur ayunaycäyaptinmiEspiritu Santo nirgan: “BernabetawanSaulutaga Tayta Diosmi acrashga alliwillacuyninta willacur puriyänanpä”nir.3Tsaynö niptinmi bendisarnin

umancunaman maquincunata churaycurpaycunata yanapananpä Tayta Diosmanmañacuyargan. Nircurnam cachayarganJesucristupä willacur puriyänanpä.

Jesucristupä Chiprichö PabluwanBernabe willacur gallayangan

4,5Tsaypitanam Espiritu Santoningannö willacuyänanpä aywarBernabewan Saulo chäyargan “Seleucia”ningan marcaman. Marcostapispushayarganmi yanapagnincunapä.Tsaypitanam *büquiwan aywayarganChipre islaman. Tsaypita Salaminamarcaman chaycurnam Israel runacunagoricäcuyänan wayicunachö Diospawillacuyninta willacur gallaycuyargan.6Tsaynö willacur entëru Chipre

marcacunapam puriyargan Pafosmarcaman chäyanganyag. Tsaychömitariyargan Israel runa Barjesust jutiyogbrüjutapis. Payga “Diospa willacogninprofëtam cä” nirmi runacunata pasaypacriyitsir ushag. 7,8Tsay brüjogaamishtäta rurargan Chipre islamarcacunapa mandagnin SergioPauluwanmi. Sergio Pauloga alliyarpayyog runa carmi BernabetawanSauluta gayatsirgan Diospawillacuyninta willapäyänanpä. Paycuna

12 13

Page 271: Quechua  conchucos- south bible - new testament

271

willapäyanganta shumag tantiyacurmiJesucristuta chasquicuytana munargan.Peru tsaynö chasquicuytamunaycaptinpis tsay brüjogamichäcurmi Sergio Paulochasquicunanta mana munargantsu.9Tsaynö michäcuptinmi Sauloajanargan. (Saulupaga jucag jutincargan Pablum.) Tsaynö ajanarnamEspiritu Santo yanapaptin tsay brüjutaniycurgan: 10“¡Gamga ruraycanquiSatanas munangantam! TsaymiDiosnintsicpa contran caycanqui.¿Imanirtä Diospa willacuynintarunacuna chasquicuyänantamichäcunqui? 11Tsaynö cangayquipitamTayta Diospa castïgunwan gaprayanqui.Manaran atsicyag patsata ricanquirätsu”nir.Tsaynö nisquiptinmi jinan öra tsay

brüju gapra ticrasquirgan. Tsaynam tsaybrüju rugacurgan pillapis mayllapisjancharcur wayinman pushaycunanpä.12Tsaynö gaprayanganta ricaycurmiSergio Paulo espantacurgan Diosnintsicrasunpaypa poderyog canganta y jinanöram Jesucristuta chasquicurgan.

Pisidia provinciachö Pabloyachatsicungan

13Tsaypitanam büquiman yarcurcurPablo aywargan yanapagnincunawanPafos marcapita Pan lia provinciachöPerge marcaman. Tsaychö paycunatajagiriycurmi Marcos cuticurganJerusalenman. 14Pabluwan Bernabegaaywacuyargan Pisidia provinciachö cagAntioquia marcamannam. Tsaychönam*säbadu jamapay junag captinpaycunapis Israel runacunagoricäcuyänan wayiman aywayargan.15Tsaychönam Diospa palabranta liyirushasquir Bernabetawan Pablutatsaychö yachatsicogcuna niyargan:“Waugicuna, imallapis

yachatsiyämänayquipä captingapuntäcunaman shamusquiryachaycatsiyällämay” nir.16Tsaynam ñöpancunaman aywaycur

maquinta Pablo jayarirganupällacuyänanpä. Nircurmi nirgan:“Israel runacuna y mana Israelrunacunapis, cay yachatsicuyangätashumag wiyayämay. 17Tayta Diosmiunay *Abrahamta, Isaacta, y Jacobtanirgan paycunapita miragcunataimaypis yanapananpä. Tsayningannöllam Jacobpa willcancunaEgiptuchöna mirayargan imaycayogricacuyanganyag. Nircurnam Tayta Diosmilagrucunata rurarnin Egiptuchöñacacuypita jipimurgan. 18Tsaypitamchuscu chunca (40) watantin tsunyagjircacunachö puriyargan. Tsaynö purirTayta Dios ningancunata manacäsucuyaptin pay castigarpis manamushacätsirgantsu. 19Tsaypitanam‘*Canaan’ ningan marcacunamanchätsirgan. Tsayman chaycatsirnamganchis (7) puëdeg marcacunataushacätsiyänanpä Tayta Diosyanapargan. Tsaypitanam paycunatatsay marcacunata raquinacuyänanpäentregargan. 20,21Tsay llapancunapäsargan chuscu pachac pitsga chunca(450) watacunachöran”.“Tsaypitanam tsay runacuna

quejanacuyaptin arreglananpä TaytaDios churargan juezcunata. Tsaynamwillacognin profëta Samuel witsannajuezcuna cananpa rantinga Tayta Diostarugacuyargan reynincunachurapänanpäna. Tsaymi rey cananpäTayta Dios churapargan unayBenjaminpa miragnincunapita Cisjutiyog runapa tsurin Saulta. Paymichuscu chunca (40) wata rey cargan.22Tsaypitanam Saulta rey cayninpitajipisquir Tayta Dios troquin churargan*Davidtana rey cananpä. Davidpäga

13

Page 272: Quechua  conchucos- south bible - new testament

272

Tayta Dios caynömi nirgan: ‘Jesepatsurin Davidmi itsanga llapanningäcunata ruranga’ nir”.23“Rey Davidpa miragnincunapitam

Tayta Dios cachamurgan Israelnacionman auningan salvacogta. Tsaysalvacogga Jesucristum. 24Jesucristomanarä willacur gallaptinmi JuanBautista Israel runacunata willar nirgan:‘Jutsayquicunata jagirir bautizacuyay’nirnin. 25Tsaypita yapaypis JuanBautistaga caynömi nirgan: ‘Salvacogcangäta yarpaycäyaptiquipis manamnogaga salvacogtsu cä. Runacunatasalvananpäga jucrämi shamunga.Paymanga noga manam iwalätsu niimallanmanpis’ nir”.26“Cananga Israel marca mayicuna y

mana Israel runacunapis, shumagwiyayämay. Willacungäta chasquicurgallapayquipis salvacuyanquim.27Jerusalenchö runacuna niautoridänincunapis manamtantiyayargantsu salvamänantsicpäJesucristuta Tayta Dios cachamunganta.Tayta Diospa willacognin profëtacunaJesucristupä gellgayangancunata cadasäbadu jamapay junagchö liyiycarpismanam shumagga tantiyayargantsu,sinöga yarpäyargan Jesucristo runallacangantam. Tsaynö mana tantiyarmiJesucristuta wanutsiyargan. Tsaywanutsiyanganwanmi Tayta Diospaprofëtancuna gellgayangan cumplirgan.28Wanutsishga cananpä manam ni imajutsantapis tariyargantsu. Tsaynöjutsanta mana tariycarpis *Pilatumanmientregaycuyargan imaycajutsayogtanöpis wanutsishga cananpä”.29“Tsaycuna ruracanganwanmi

llapanpis cumplirgan Tayta Diospawillacognin unay profëtacuna niyangan.Y cruzpita jipisquirmi Jesucristutacuyag runacuna pampayargan.30Tsaypitaga Tayta Dios

cawatsimurganmi. 31Cawascamurnamatsca cuti Señor Jesus yuriparganGalileapita Jerusalenman paywan puregrunacunata. Tsay runacunam Jesuscawarimunganta willacuraycäyan llapanrunacunata”.32,33“Tsaymi nogacuna caychö

caycäyä Diospa alli willacuynintagamcunata musyatsiyänäpä. Salvacogtacachamunanpä Tayta Dios Israelrunacunata unay auningannöllamcananga Jesucristuta cawaritsimurnincumplishga. Jesucristo salvacog reycananpä cagtanam ishcay cagSalmuchöpis gellgayargan Tayta Dioscaynö ninganta:

‘Gamga cuyay tsurïmi canqui.Cananmi rey canayquipä ningä

cumplishga’ nir”.

34“Diospa palabran gellgaranganchömastapis caynömi nimantsic:

‘Davidta auningäcunatagallapantam cumplishä’ nir.

35Tsay auninganpämi Bibliachö jucSalmutapis unay rey David caynögellgargan:

‘Cuyangayqui cagtaga manampamparanganllachögajagirinquitsu, ni ayantapisismunanta manammunanquitsu’.

36Davidga manam tsaynö gellgarganquiquinpätsu. Payta pampaycuyaptinayanga ismurganmi. 37Peru Jesuspaayanmi itsanga ismushgatsu. Tayta Diospayta cawatsimushga captin tsaynöpamcumplishga rey David unay gellgangan”.38“Llapayqui waugicuna panicuna,

canan ningäta shumag tantiyacuyay.

13

Page 273: Quechua  conchucos- south bible - new testament

273

Tayta Dios cawatsimungan Jesucristutachasquicuyaptiquim jutsayquicunataperdonayäshunqui. 39Tsaynöperdonayäshunquillam Moisesgellgangan leycunata cumpliyta manapuëdiyaptiquipis. 40,41Jesucristuta manachasquicog cagmi itsanga castigashgacanga. Tsay mana chasquicogcunapämiTayta Diospa willacognin unayprofëtacunapis caynö gellgayargan:

‘Tayta Dios ninganta manacäsucogcuna,

pasaypa castigashga cayänayquipäcagta musyayay.

Mana ichicllapisyarpäyangayquicunatam rurashä

.

Tsaynam Bernabewan Pablo tsaynöwillapäcur niyargan: “Cuïdacuyaygamcunapis. Pagtatä Jesucristuta manachasquicuyangayquipita castigashgacaycäyanquiman”.42Tsaynö nisquirmi goricäcuyänan

wayipita yargucuyargan. Peru alliyachatsicuyashga cayaptinmi paycunatarugayargan jucag cag säbadupis yapayyachatsicuycuyänanpä. 43Goricäcuyänanwayipita yargucuyaptinnam tsay Pisidiaprovinciachö tärag Israel runacuna ywaquin jinan runacunapis Pablupa yBernabepa gepanta atscag aywayargan.Paycunatam Pablo valoratsirgancuyapäcog Tayta Diosman imaypiscriyicur cawayänanpä.

Pisidia provinciachö mana Israelrunacunatana Pablo yachatsingan

44Tsaypita yapay cag säbadu jamapayjunagchönam tsay marcachö atscarunacuna goricäyargan Diospawillacuyninta wiyayänanpä. 45Tsaynögoricäyanganta ricaycurmi mandacogIsrael runacunaga Pablupa

yachatsicuyninpä “Llullacogmi” nircontran sharcuyargan.46Tsaynö niyaptinmi Bernabewan

Pablo mana mantsacuypa niyargan:“Israel runacuna cayaptiquimgamcunatarä puntata Diospawillacuyninta willapäyä. TaytaDioswanna cawayänayquipä cagtawillapäyaptïpis gamcuna manamchasquicuyanquitsu. Tsaynö cayaptiquicananga juccunatana willapäyäshä.47Llapan runacunata willapäyänätamTayta Diosga munan. Palabrangellgaranganchöpis caynömi nican:

‘Israel runacunaman willacuynïtachurargö llapan nacioncunamanchätsiyänayquipämi.

Willapäyangayquita chasquicurmimaytsaychöpis runacunasalvacuyanga’ nir”.

48Tsaynö Pabluwan Bernabeparlayanganta wiyarmi mana Israel cagrunacuna pasaypa cushicuyargan,paycunapäpis salvacion cangantatantiyarnin. Tsaymi Señor Jesusmancriyicurnin Tayta Dios acrangancagcuna willacuyninta chasquicuyargangloriachöna cawayänanpä.49Tsaynömi Diosnintsicpa willacuyninga

tsay Pisidia quinran marcacunapamusyatsicush cargan. 50Tsaymi mandacogIsrael runacunaga Diosman mañacogwarmicunata y marca autoridäcunatapisaquishaparnin sharcatsipäyarganBernabetawan Pabluta chiquiyänanpä.Tsaynö chiquiparninmi Israel runacunaBernabetawan Pabluta garguyargan tsaymarcacunapita. 51Tsaynö garguyaptinmichaquincunachö polvuta tapsicusquiraywacuyargan caynö nir: “Willapäyangätamana chasquicuyangayquichöga al nquiquiquicunanam jutsayog cayanquiTayta Dios castigayäshunayquipä”.

13

Page 274: Quechua  conchucos- south bible - new testament

274

u 14.14 Tsay witsanshi Diospa contran pipis parlaptin o ima llaquicuypis feyupa päsaptinjatiraycäyangan röpancunatapis runacuna rachiyag. Tsay üsupita masta musyanayquipäliyinqui Genesis 37.29,34; 44.13; Numeros 14.6; Josue 7.6; 2 Samuel 1.11; 2 Reyes 2.12; 5.7;11.14; 22.11; Job 1.20; 2.12; Isaias 36.22,37; Jeremias 36.24; 41.5; Joel 2.13;Marcos 14.63.

Nisquirnam Iconio marcapanaaywacuyargan.52Jesusman criyicogcunaga Espiritu

Santo imaycachöpis yanapaptincushishgam cawacuyargan.

Iconio marcachö Bernabewan PabloJesucristupä willacuyangan

14 1Iconio marcachöna caycarnamBernabewan Pablo aywayargan

Israel runacuna goricäcuyänan wayiman.Tsaychö shonguncunaman yaycogyaycog parlapaycuyaptinmi Israelrunacuna y mana Israel runacunapisJesucristuta chasquicuyargan. 2Tsaynöchasquicuyaptinmi waquin cag Israelrunacuna ajanarnin mana Israelrunacunata sharcatsipäyargan Jesustachasquicogcunata chiquiyänanpä.3Tsaychömi Bernabewan Pablo juc

ishcay semäna cayargan. PaycunagaDiosnintsicman yäracurninmi pitapismana mantsacuypa willacuyargan caynö:“Tayta Dios cuyapäcog carmi tsurinJesucristuta cachamurgansalvamänantsicpä” nir. Tsaywillacuyangan rasunpaypa cangantarunacuna musyayänanpämi BernabetawanPabluta Tayta Dios yanaparganmilagrucunata rurayänanpäpis.4Tsaychö Jesucristupä willacuyaptin

runacunaga manam juc yarpayyogllatsucayargan. Waquin runacuna cushicuywanapostolcuna parlayanganta wiyayaptinpiswaquincunaga contrancunamsharcuyargan. 5Tsaymi tsay contragcagcunaga, Israel runacuna y mana Israelrunacunapis, autoridäcunawanwillanacuyargan Bernabetawan Pablutasamgaypa wanutsiyänanpä. 6Tsayta

musyaycur geshpicuyanganchömi Licaoniaprovinciaman chäyargan. Tsaypitanamaywacuyargan Listra marcaman, Derbemarcaman, y tsay provinciachö maswaquin marcacunamanpis. 7Tsaymarcacunachöpis Diospa alli willacuynintawillacuyarganmi.

Listra marcachö Pablutasamgayangan

8Listra marcachönam juc ratayashgaruna cargan, yuringanpita pasaypapismana pureg. 9Tsay runaga jamaraycarganPablo parlangancunata wiyarmi. Tsaytaricärir Pabloga tantiyasquirgan tsay runaTayta Diosman yäracur allïrinanpäcagtam. 10Tsaymi llapan callpanwannirgan: “¡Sharcurcur shumag ichiy!”Tsaynö niycuptinmi wap ichircurnin

purir gallaycurgan. 11Tsayta ricaycurmiquiquincunapa parlacuynincunachörunacuna cushicurnin niyargan:“¡Dioscunam runa tucuycullarnogantsicman shayämushga!” nir.12Bernabepämi yarpäyargan “Zeus”

ningan diosnincuna canganta. YPablupänam, willacog captin,yarpäyargan “Hermes” ningandiosnincuna canganta. 13Tsay Listramarcaman yaycunachömi “Zeus” ningandiosnincunata adoracuyänan templucargan. Tsay templuchö sirveg sacerdötimpuncuman apamurgan waytanwallgashga törucunata. Tsaychömi llapanrunacuna apostolcunata adorarnin tsaytörucunata rupatsipayta munayargan.14Tsaynö adorayta munayanganta

tantiyasquirnam Bernabewan Pablopasaypa llaquinar jatiräyanganröpancunatapis rachiscäriyargan.u

13 14

Page 275: Quechua  conchucos- south bible - new testament

275

Nircurmi runacunaman aywaycurniyargan: 15“¡Imapätä tsaycunatarurayanqui! Nogacunapis gamcunanörunallam cayä. Gamcunamanwillagniquicuna shayämurgö tsaydioscunata adorar llutantaruraycäyangayquicunata jagirir rasunpacag cawag Diostana adorayänayquipämi.Paymi cay imaycacunata camargan,ciëlutapis, cay patsatapis, lamartapis,llapan imaycacunatapis. 16Tayta Diosmunanganman cawayänayquipä cagtamana tantiyarmi quiquiquicunamunayangayquita rurar cawaycäyanqui.17Tsaynö cayaptiquipis Tayta Diospoderösu canganta musyatsicurmi manajagiriyäshurgayquitsu, sinöga imaypisyanapayäshurguyquim. Paytamyatsimuptinmi cosëchata alligoriyanqui cushishga cawayänayquipä.Tsaynöpam tantiyaycätsiyäshunquicuyapäcog Dios canganta. Tsaytashumag tantiyacur cananga paytanachasquicuyay”.18Tsaynö Pabluwan Bernabe

niyaptinpis tsay runacuna paycunatadiostanö adorayta munayaptinmichaycuyänanpäga ajam cargan.19Tsaypita waraynincunanam

apostolcunata chiqueg Israel runacunaAntioquia marcapita y Iconio marcapitachäyargan. Paycunam apostolcunapacontran parlayargan runacunataaquishaparnin. Paycuna niyangantacäsurnam runacuna Pablutasamgayargan wanushganö jitacagpä.Nircur wanushgana canganta yarparmigarachashga apaycur marca cuchunmanjitasquiyargan. 20Tsaynam Jesusmancriyicogcuna jitaraycangan cagmangoricäyargan Pabluta apayänanpä.Tsaynö juntaparaycäyaptinmi sharcurcurtsay marcaman cangan cutiycurgan.Tsaypita warayninnam Bernabewanaywacuyargan Derbe marcaman.

21Tsay Derbe marcaman chaycurnamDiospa alli willacuyninta willacuyargan.Tsaynö willacuyaptinmi atsca runacunaSeñor Jesusman criyicuyargan.Nircurnam cutiyargan Antioquia, Listra,y Iconio marcacunaman. 22Tsaymarcacunaman chaycurmi Jesusmancriyicogcunata valoratsiyargan TaytaDiosman mana ajayaypayäracuyänanpä. Tsaynöpis shumagmitantiyatsipäyargan Jesusmancriyicuyanganpita imaypis runacunachiquiyänanpä cagta. 23Tsaynöllamcada marcachö yachatsicogcunatachurayargan criyicogcunataricayänanpä y shumag yachatsiyänanpä.Nircurnam ayunarnin Tayta Diosmanmañacuyargan paycunata imaypisyanapaycunanpä.

Siria provinciachö AntioquiamanBernabewan Pablo cutiyangan

24Tsaypita Pisidia provinciapapäsarnam chäyargan Pan liaprovinciamanna. 25Tsaypitapäsagnönam Perge marcachöpis Diospawillacuyninta willacuyargan. Nircurnamaywayargan Atalia marcaman.26Tsaypitanam büquiwanna Siria

provinciachö Antioquia marcamancuticuyargan. Tsay marcapitamJesucristuman criyicogcuna paycunatapuntata cachayargan maytsaypapiswillacur puriyänanpä. Tsaynöwillacuyänanpämi Tayta Diosmanmañacuyargan yanapananpä. 27TsayAntioquia marcaman cutisquirnamJesusman criyicogcunata gayatsirnincushicur willapäyargan caynö:“Willacuyninta willacuyänäpäDiosnintsic shumagmiyanapaycayämashga. Tsaymi manaIsrael runacunapis chasquicuyashga.Paycunapis cananga Jesucristumannamcriyicuycäyan” nir.

14

Page 276: Quechua  conchucos- south bible - new testament

276

Tsaynö willacuyaptinmi llapancunapasaypa cushicuyargan. 28PabluwanBernabega atsca quillacunam tsaychöcriyicogcunata yachatsir cayargan.

Jerusalenchö apostolcunawillanacuyangan

15 1Pabluwan BernabeAntioquiachö caycäyaptinmi

Judea provinciapita criyicogcunachäyargan. Paycunam tsaychöcriyicogcunata caynö yachatsirgallaycuyargan: “Moises gellgangan leyningannö *cuerpuyquicunataseñalacurrämi salvacuyanqui” nirnin.2Tsaynö llutanta yachatsicuyaptinmipaycunawan Bernabe y Pablo pasayparimanacuyargan tsay Judeaprovinciapita yachatsicogcunawan.Tsaynö rimanacuyaptinmi Antioquiachöcriyicogcuna Bernabetawan Pablutaniyargan: “Mejor aywacuyayJerusalenman. Tsaychönamapostolcunawan y mas yachatsicogwaugicunawanpis shumagarreglayämunqui señalacunantsicpä omana señalacunantsicpä cangantapis”.Tsaynö nirninmi mas criyicog

waugicunatapis acrayargan paycunawanJerusalenman aywayänanpä. 3Tsayaywarmi Fenicia y Samariaprovinciacunamanpis chäyargan. Tsaymarcacunachöpis musyatsicuyarganmimana Israel runacunapis paycunawillacuyaptin chasquicuyanganta.Tsaynö willapäyaptinmi Jesucristumancriyicogcuna cushicuyargan.4Jerusalenman chäriyaptinnam

Pablutawan Bernabeta chasquicuyarganapostolcuna, yachatsicogcuna, yJesucristuman llapan criyicogcuna.Tsaychönam Bernabewan Pablopaycunata willapäyargan maypa tsaypapuriyaptinpis Tayta Dios yanapangantay mana Israel runacunapis

salvacuyänanpä Jesucristutachasquicuyanganta. 5TsaynamJesucristuman criyicog cag fariseorunacuna ichircur niyargan: “Manampaycuna salvacuyangatsu Moisespaleynincunata mana cumplirga nicuerpuncunata mana señalacurga”nirnin.6Tsaynö niyaptinnam apostolcuna y

yachatsicogcuna goricäyargan tsayseñalacuy asuntuta parlayänanpä.7Tsaychö rimanacur pasaypaparlaycäyaptinmi Pedro nirgan:“Waugicuna, musyayanquim juc cutimana Israel runacunaman willacuynintamusyatsicunäpä Tayta Diosmandamanganta. Tsaynö mandamarganpaycunapis Señor Jesucristutachasquicur salvacuyänanpämi.8Mandamangannöllam tsay runacunapisDiospa willacuyninta willapaptïchasquicuyashga. Tsayta musyarmiDiosnintsic Espiritu Santutapaycunamanpis cachamushga. Nogantsicchasquicungantsicnöllam paycunapisEspiritu Santuta chasquicuyashga.9Tsaynöpam musyantsic Jesucristumancriyicur yäracog cagta, Israel runa omana Israel runa captinpis, Tayta Diosperdonar salvanganta. 10Tsaynöcaycaptinga ¿imanöpatä mana Israelcagtaga: ‘Salvacuyänayquipäga Moisesgellgangan leynincunataräcumpliyanquiman’ nishun?Tsaycunataga unay Israel runacunapis niquiquintsiccunapis manam cumpliytapuëdintsictsu. ¿Imanirtä Tayta Diosruranganta manacagman churaytamunayanqui? 11Manam tsay leycunatacumplingantsicpitatsu salvacuntsic,sinöga Señornintsic Jesucristumcuyapämarnintsic salvamantsicnogantsictapis y paycunatapis”.12Tsaynö Pedro niptinmi tsaychö

caycag runacuna llapan

14 15

Page 277: Quechua  conchucos- south bible - new testament

277

v 15.16 Davidpa mirayninpita rey sharcunanpä ninganga Jesucristum. Davidpa mirayninpitaJesucristo yuringanta musyanayquipä liyinqui Mateo capïtulu 1; Lucas 1.60; 23.3.

upällacurcuyargan. TsaynamBernabewan Pablo willapäyargan TaytaDiospa poderninwan mana Israelrunacunachöpis milagrucunatarurayanganta.13Tsaynö willapayta ushasquiyaptinmi

Santiago nirgan: “Waugicuna,wiyayämay. 14Pedro willamarguntsicTayta Dios cuyaparnin tsay mana Israelrunacunatapis Jesucristuta chasquicogcagcunataga salvangantam. 15Pedrowillapämangantsicnöllam Tayta Dioswillacognin unay profëtacunawanpiswillacatsirgan caynö:

16 ‘Israel nacionchö Davidpacastanpita rey mananacaptinpis churashä paypitamiragcunallapitam reycananpä.v

17 Tsaynö rurashä Israel runacunapis ymana Israel runacunapisnogaman yäracayämunanpämi.Tsaynö ruraptïmi llapanacrangä cag runacunasalvacuyanga.

18 Tsaynö päsananpä cagtam TaytaDios unaypitapis

.

19Tsaycunata yarparcatsirmi Santiagomastapis nirgan: “Tayta Dios tsaynönicaptinga Jesucristuman criyicog manaIsrael runacunatapis amapantatsishuntsu. Ni ama obligashuntsu:‘Moises gellgangan leycunataräcumpliyay salvacuyänayquipäga’ nirnin.20Tsaypa rantinga antis llapancriyicogcuna alli ricanacuyänanpäcartata apatsishun. Tsay cartachö manaIsrael runacunata willashun*ïdulucunapa *altarninchö

pishtayangan aytsata manamicuyänanpä, majaynagrä cagcunapiwanpis mana cacuyänanpä, majayogcagcunapis juccunawan manapuriyänanpä, yawarnin mana yargushgacag ashmacunapa aytsanta manamicuyänanpä, ni ima ashmapayawarnintapis mana micuyänanpä.21Tsaynö cawayänanpäga Moisesgellgangan leycunatam goricäcuyänanwayicunachöpis cada säbadu jamapayjunagchö yachatsicuycäyan”.

Mana Israel runacunaman cartataapatsiyangan

22Tsaynö Santiago nisquiptinnamapostolcuna, yachatsicogcuna, y SeñorJesucristuman llapan criyicogcunaishcay runacunata acrayarganBernabewan Pablo Antioquiamancutiyaptin wallquiyänanpä. Tsayacrashga runacunam cayarganJudaswan Silas. Judaspa jucag jutinmicargan Barsabas. Paycunaga llapancriyicogcunapita mas respëtuwanricashgam cayargan. 23Paycunawanmicartata apatsiyargan Antioquiachöcriyicogcunaman. Tsay cartachömicaynö nirgan:

Antioquia marcachö cuyaywaugicuna panicuna, Siria y Ciliciaprovinciacunachöpis cuyaywaugicuna panicuna:

Jerusalenchö apostolcuna yyachatsicog waugiquicuna carmigamcunata saludayarniquicartacarayämü.

24Nogacuna musyayargömiwaquin runacuna gamcuna cagmanshamur llutancunata

15

Page 278: Quechua  conchucos- south bible - new testament

278

w 15.33 Waquin unay cag gellgarangancunachöga willamantsic caynömi: “34 Silasmi itsangaquëdacurganrä tsaychö” nir.

yachatsiyäshungayquicunata. Manampaycunataga nogacunatsucachayämurgö. Manacachaycäyämuptïpis paycunagagamcunata pantatsirmi llutancunatayachatsiyäshurguyqui:“Salvacuyänayquipägacuerpuyquicunatarä señalacuyay yMoises gellgangan llapan leycunataräcumpliyay” niyäshurniqui.

25-27Tsayta musyaycurmillapäcuna willanacuyargö gamcunacagman Judasta y Silastacachayämunäpä. Paycunamtantiyatsiyäshunqui cay cartachöniyämungänölla. Bernabewan yPabluwanmi paycuna shayämunga.Musyayangayquinöpis BernabewanPabloga wanuytapis manamantsariypam SeñornintsicJesucristuta salvamänantsicpä TaytaDios cachamunganta willacuycäyan.

28,29Espiritu Santumtantiyatsiyämashga cuerpuyquicunatamana señalacurpis salvacuyänayquipäcagta. Tsaymi willanacuyargöïdulucunapa altarninchö pishtayanganaytsata mana micuyänayquipä, imaashmapa yawarnincunatapis manamicuyänayquipä, yawarnin manayargushga cag ashmacunapa aytsantamana micuyänayquipä, majaynagräcagcuna piwanpis manacacuyänayquipä, y majayogcagcunapis juccunawan manapuriyänayquipä. Cay cartachöniyämungäcunata cumplirninga allimcawayanqui.

Tsayllatam niyämü cuyaywaugicuna panicuna. Diosnintsicyanapaycuyäshuy.

30Tsaynam tsay willanacuyangannöllachuscun willacog waugicunaaywacuyargan Antioquiaman. Tsaymanchaycurmi Jesucristuman llapancriyicogcunata musyatsir goriyarganapayangan cartata liyipäyänanpä.31Tsay cartata liyipäriyaptinmillapancuna cushicuyargan.32Tsaychö Judaswan Silas Diospa

willacognincuna carnam criyicogcunatashumag tantiyatsir valoratsiyarganTayta Diosllaman yäracurnin imaypiscawayänanpä. 33Tsaychö paycunawanjuc ishcay junag goyäpäriyaptinnamTayta Diosta agradesicurnin SeñorJesusman criyicog waugicunaJudastawan Silasta despidicuyarganJerusalenman cuticuyänanpä.w35Bernabewan Pablum itsangaAntioquiachö quëdacuyargan waquincriyicogcunawan Diospa alliwillacuyninta yachatsir cayänanpä.

Pablo yapay willacog aywangan36Antioquiachö unaymanpa carirnam

Bernabeta Pablo nirgan: “Acuwatucaramushunrä Diospawillacuyninta willapangantsicmarcacunachö waugicunata ypanicunata. Mä, ¿imanöshi caycäyan?”nir.37Tsaynö willanacurirmi Bernabega

pushayta munargan Marcosta. 38Pablumitsanga Marcosta pushaytamunargantsu, punta cagaywaynincunachö Pan lia provinciapitajagiriycur aywacushga captin. 39TsaynöPablo apayta mana munaptinnam tsayjanan rimanacuyargan Bernabewan.Tsaynö rimanacurirnam Marcostapushacurcur Bernabe büquiwanaywacurgan Chipre islaman.

15

Page 279: Quechua  conchucos- south bible - new testament

279

x 16.10 Apostol Pablo Jesucristupa willacuyninta willacuptinmi cay libruta gellgag Lucaschasquicurgan. Nircurmi Lucas compañargan Troas marcapita Macedonia provinciaman ytsaypita waquin marcacunaman aywaynincunachöpis. Tsaymi Lucas gellgargan cay libruchö“nogacuna” ningancunata.

40Tsaynam Pabluna JerusalenpitaSilasta gayatsimurgan wallquicunanpä.Tsaychö Jesucristumancriyicogcunanam Tayta Diosmanmañacuyargan tsay willacunganmarcacunaman cutiyaptin paycunatayanapananpä. 41Siria y Ciliciaprovinciacunachö marcacunamanchaycurnam Pabluwan Silas tsaychöcriyicogcunata yachatsir valoratsiyarganTayta Dios munangannö shumagcawayänanpä.

Silastawan Pabluta Timoteowallquingan

16 1Tsaypitanam Derbe marcamanPabluwan Silas chäyargan.

Nircurnam Listra marcaman chäyargan.Tsaychönam Timoteuwanreginacuyargan. Timoteupa taytanmana Israel runa captinpis mamangaIsrael castam cargan. Jesucristumancriyicogcunam cayargan. 2Listra yIconio quinran marcacunachöcriyicogcunapis parlayarganTimoteupäga alli jövin cangantam.3Timoteupa taytan mana Israel runa

captin Israel runacuna musyayarganmiTimoteuta mana señalatsishga canganta.Tsaymi Pablo señalatsirganwallquicuyta munar Israel marcamayincuna mana jamuräyänanpä.4Tsaypita quimsancunanam marcanmarcan puriyargan Tayta Diospawillacuyninta willacuraycar. Chäyanganmarcacunachömi apostolcunaapatsiyangan cartata liyipäyargan Israelrunacunapa leynincunata llapanta manacumplirpis salvacuyänanpä cagta.5Tsaynö shumag tantiyatsiyaptinmi

tsaychö criyicogcuna pasaypacushicuyargan. Y cada junagmirunacuna Señor Jesucristuta chasquicurmasrä atscagyäyag.

Pablo suëñuyninchö Macedoniarunata ricangan

6Tsaypitam Pablowallquegnincunawan Asiaprovinciaman aywayta munayarganDiospa willacuyninta willacuyänanpä.Tsaynö yarpaptinpis Espiritu Santomanam tsaypa aywayänantamunargantsu. Tsaynam Frigia y Galaciaprovinciacunachö marcacunamanchaycuyarnin willacuyargan TaytaDiospa alli willacuyninta. 7“Misia”ningan provinciaman chaycurnamaywayta munayargan Bitiniaprovinciamanna. Tsaypis Espiritu Santomanam munargantsu tsaypaaywayänanta. 8Tsaynam Misiaprovinciapa päsarnin chäyargan Troasmarcaman.9Tsaychönam suëñuyninchö Pablo

ricargan Macedonia provinciapita jucruna caynö rugaycagta: “Caymantsimpaycallämuy nogacunatawanyanapaycayämänayquipä” nir.10Pablo tsaynö ricanganta

nogacunatax willayämaptinmitantiyasquiyargä tsay marcacunamanpiswillacuyninta chätsiyänäpä Tayta Diosmunanganta. Tsaymi jucllaalistacuyargä Macedoniamanaywayänäpä.

Filipos marcachö willacuyangan11Tsaynam Troas marcapita büquiwan

aywar chäyargä “Samotracia” ningan

15 16

Page 280: Quechua  conchucos- south bible - new testament

280

*islaman. Tsaypita waraynin junagrämichäyargä Neapolis marcaman.12Tsaypita Macedonia provinciamanpäsarnam chäyargä Filipos marcaman.Tsay marcaga cargan Roma runacunatäcuyänan marcam. Tsay marcachögajuc ishcay junagcunam goyäriyargärä.13Tsaychö goyarmi musyayargä Tayta

Diosman mañacuyänanpä Israelrunacuna mayu cuchullanman imaypisgoricäyanganta. Tsaymi säbadujamapay junag captin nogacunapistsayman aywayargä. Tsaychömi tsaygoricashga caycag warmicunata TaytaDiospa willacuyninta willapäyargä.14Tsay warmicunawanmi caycänä TaytaDiosta cäsucog Lidia jutiyog warmipis.Payga Tiatira marcapitam cargan. Ymorädu fïnu tëlacunatam ranticog.Tsaychö Señor Jesucristo salvacogcanganta Pablo parlapaptinmi tsaywarmi shumag tantiyacur Jesucristutachasquicurgan. 15Tsaypitanam Lidia ycastancunapis bautizacuyargan.Nircurnam nogacunata rugacayämargancaynö nir: “Nogacuna Jesucristutachasquicushgana caycäyaptëgawayïman aywayculläshun tsaychöposadatsiyänäpä, taytay”. Tsaynöniyämaptinmi posadacuyargä paypawayinchö.

Silastawan Pabluta carcelmanwichgayangan

16Juc cutinam Diosmanmañacucuyänan mayu cuchunmanaywaycäyangächö tincucurcuyargä jucempliyäda jipashwan. Payga supaypapoderninwanmi suertita gatipacog. Tsayjipashga cösa suertita ricapacurmipatronnincunatapis pasayparïcuyaycatseg. 17Tsay jipashminogacunata gayaraypa gayararrä parlargatiräyämargan: “¡Cay runacunagaTayta Diospa sirvegnincunam cayan!

¡Paycunam gamcunatawillapäyäshunqui imanöpasalvacuyänayquipä cagtapis!” nir.18Tsaynö cada junag büllata rurar

gatiräyämaptinmi Pablo ajarnin tsayjipashchö supayta nirgan: “¡SeñorJesucristupa poderninwanmi gamsupayta gargü cay jipashpitayargunayquipä!” nir. Tsaynöniycuptinmi jinan öra tsay jipashpitasupay yargurgan.19Tsaynam tsay jipashpa

patronnincuna gellëta mananachätsipaptin prësuna tsariyarganSilastawan Pabluta. Nircurnamautoridäcunaman apayargan pläzachöllapan runacunapa ñöpanchöjuzgayänanpä. 20-22Autoridäcunamanapayaptinmi atsca runacunapispaycunata gatiräyargan. ChaycatsirmiPabluta tumparnin niyargan: “Cay Israelrunacunam marcantsicchö runacunatallutanta yachaycätsin. Y nircurmiyachatsicuycäyan Israel runacunapaüsuncunata ruranantsicpä. NogantsicgaRomano runa carnin manam tsayüsucunataga chasquipashwantsu.Tsaynö yachatsicuyaptinmi runacunapasaypa rabyashga caycäyan” nir.Tsaynö niyaptinmi tsay gatirag

runacunapis Pablucunapa contrannasharcuyargan. Tsaymi autoridäcunapisPablupa y Silaspa röpancunatallogticaratsir wirutsir ushayargan.23Tsaynö wirurcatsirnam paycunatacarcelman wichgatsiyargan. Nircurnamprësucuna cuïdag runata cösayätsiyargan següru catsiyänanpä.24Tsaynö niyaptinmi tsay carcelchöcuïdag runa wichgargan mas rurichöcag calapözuman. Nircurmichaquincunatapis uchcushga ractatablaman amutsiyargan.25Tsaypita pullan pagaschönöna

caycarnam Silaswan Pablo Tayta

16

Page 281: Quechua  conchucos- south bible - new testament

281

y 16.31 Tsay witsanga Jesucristuta papä chasquicuptinga warminpis tsurincunapis llapannamchasquicuyag.

Diosman mañacur cantayargan. Waquinprësucunanam tsaynö cantayaptinwiyaparäyargan. 26Tsay öram pasaypapatsa cuyur gallaycurgan. Carcelpacimientuncunapis shoglliptin carcelpuncucunapis jucllamquichacascärirgan. Prësucunawataräyangan cadinacunapispascacascärirganmi. 27Tsaynamprësucunata cuïdag runapis patsacuyuptin ricchacarcamur ricarganllapan puncucuna quicharar caycagta.Tsaymi prësucuna geshpiyangantayarpar espädanta jipirir quiquinwanutsicuriyta munargan. 28Tsaynöwanutsicuyta munaptinmi Pablogayacurgan: “¡Ama tsaytaga ruracuytsu!¡Llapäcunam caychö caycäyä!” nir.

29Tsaymi prësucunata cuïdag runagaactsicurcur rurichö cag calapözumancörrilla aywargan. Pabluwan Silascaycanganman yaycurirnammantsariywan tsuctsucyarninñöpancunaman gonguricuycurgan.30Nircurnam carcelpita paycunata jipirirtapurgan: “¿Imatarä rurämansalvacunäpäga, taytay?” nir.31Tsaymi Pabluwan Silas niyargan:

“Señor Jesusman criyirnin yäracuy.Tsaynö carninga gampis y wayiquichöcastayquicunapis criyicursalvacuyanquim” nir.y32Nircur wayinman pushaycuptinnam

tsay runata y castancunatawan willapartantiyatsirgan Jesucristulla salvacogcanganta. 33Tsaymi prësucuna cuïdagrunaga Silastawan Pabluta jinan örajampipargan runacunamagayangancunata. Nircurnam pagasöra Jesucristuta chasquicurnin paypis ycastancunapis juclla bautizacuyargan.34Tsaypitam micuyta cusnascatsir

wayinchö garargan. Jesucristumancriyicurninna Tayta Diosmanyäracurninmi tsaychö llapancastancunawan pasaypa cushicuyargan.35Warayninnam autoridäcuna

wardiyacunata cachayargan prësucunacuïdag runaman, Silastawan Pablutacachaycuyänanpä negnin. 36Tsaymi tsaycuïdag runa Pabluta willargan:“Autoridäcunam willacatsiyämushgagamcunata cachaycuyänäpä. Canangaaywacuyanquinash” nir.37Tsaymi wardiyacunata Pablo nirgan:

“Romano runa caycäyaptïpis llapanrunacunapa ñöpancunachöminogacunata wirutsiyämashga, maypitacayangätapis ni imata rurayangätapismanarä juzgayämar. Tsaynö manatapuyämayllapam cay carcelmanpiswichgatsiyämashga. Cananga¿runacunata mana musyatsiyllapacucarcelpita gargarayämayta munayan?Manam tsaypis tsaynötsu.Quiquincunarä shayämutsunwichgatsiyämangannöllajipiyämänanpä”.38,39Tsaynö niptinmi wardiyacuna

autoridäcunaman cutiycurninwillayargan Silaswan Pablo Romanomayincuna cayanganta. Tsaytamusyaycurmi autoridäcunamantsarirnin aywayargan PabluwanSilas wichgaraycangan cagman caynönirnin: “Roma mayïcuna cangayquitamana musyarmi tsaynöcastigaycatsiyargö, taytay.Perdonaycayällämay” nir.Nircurnam carcelpita jipirir

rugayargan tsay marcapitaaywacuyänanpä. 40Carcelpitayargurirninnam Silaswan Pablocuticuyargan Lidiapa wayinman.

16

Page 282: Quechua  conchucos- south bible - new testament

282

Tsaychömi Jesucristuman llapancriyicogcunata valoratsiyargan TaytaDiosman imaypis yäracuyänanpä.Nircurnam juclä marcapanaaywacuyargan.

Tesalonica marcachö Pablutacontrayangan

17 1Tsaypita An polis y Apoloniamarcacunapa aywarmi

Pabluwan Silas chäyargan Tesalonicamarcamanpis. Tsay marcachöga Israelrunacuna goricäcuyänan wayi carganmi.2Maychöpis aywangannömi Pablogaaywargan tsay goricäcuyänanwayimanpis. Tsaychömi quimsajamapay säbadu yachatsicurgan caynönir:3“Diospa palabran gellgaranganchömi

nimantsic salvamagnintsic wanunanpäcanganta y cawamunanpä canganta.Tsay gellgarangannöllam Jesusgawanunganpita cawamushga. Tsaynöpammusyantsic Tayta Dios cachamungansalvamagnintsic canganta. Tsaymi nogapaypä willacur puriycä”.4Tsaynö shumag yachatsiyaptinmi

waquin Israel runacunapis, mana Israelrunacunapis, y regishga rïcawarmicunapis Jesucristutachasquicuyargan. 5Waquin cag Israelrunacunam itsanga Silaspa y Pablupacontran sharcuyargan. Tsaymi mana allicawacog runacunata goriycurSilastawan Pabluta contrayänanpäaquishapar niyargan. Tsaynam tsaymana alli runacunana mas atsca manaalli mayincunata gorircur Jasonpawayinman yaycuyargan SilastawanPabluta prësu tsariyänanpä.6Tsaychö mana tariycurnam

Jasontawan waquin cag criyicogcunataautoridäcunaman garachashgaapayargan gayararrä: “Pabluwan ySilaswan pureg runacunam

maytsaychöpis llutancunatayachatsicuyan. Cananga cänogantsicmanna chärayämushgarunacunata llutancunatayachatsiyänanpä. 7Jasonmi tsayrunacunata chasquipar wayinmanposadatsishga. Paycunaga niyanRomachö mandamagnintsicpitapis masjuc mandacog rey cangantam. Tsaymandacogga Jesus jutiyog runash.Tsaynö nirninmi leynintsiccunatagacäsuyannatsu” nir.8Tsaynö niyaptinmi tsaychö caycag

runacuna y autoridäcuna imanöcaytapis mana camäpacuyargantsu.9Tsaynam imanö caytapis manapuëdiyaptinna Jasonwan waquin cagcriyicogcuna gellëta garantiyachuraycur yarguyargan.

Pabluwan Silas Berea marcachöyachatsicuyangan

10Tsaynam tsay TesalonicachöJesusman criyicogcuna SilastawanPabluta tsay tsacaydespachariycuyargan Berea marcamangeshpicuyänanpä. Tsay marcamanchaycurmi säbadu jamapay junagaywayargan Israel runacuna mañacurgoricäcuyänan wayiman. 11Tsay Bereamarcachö runacunaga manamTesalonica marca runacunanötsucayargan. Paycunaga cushishgamchasquicuyargan Pablowillacungancunata. Tsaychö cadajunagmi Pablo yachatsicungancunataDiospa palabran gellgaranganmaniwalatsiyag yachatsicuyangan rasunpacanganta musyayänanpä. 12Tsaynöyachatsiyanganta tantiyarninmiJesucristuman atscag runacunacriyicuyargan, Israel runacuna y manaIsrael runacunapis. Tsaynömicriyicuyargan regishga rïcawarmicunapis.

16 17

Page 283: Quechua  conchucos- south bible - new testament

283

13Tsaypita Berea marcachöna Pabloyachatsicuycanganta musyarirnamTesalonica marcachö contran sharcogrunacuna Bereamanna aywayargantsaychöpis Pablupa contransharcuyänanpä aquishapagnin.14Tsaychönam Jesucristuman criyicogwaugicuna Pabluta jinan öra lamarcuchunman geshpicunanpädespachariycuyargan. SilaswanTimoteunam Bereachö quëdacuyargan.15Lamar cuchunman chaycurnamwallquegnincuna Pabluta päsatsiyarganAtenas marcaman. TsaypitanaBereaman cuticuyaptinnam Pabloyätsirgan Silastawan Timoteuta paycaycangan cagman jucllacachayämunanpä.

Atenas marcachö Pabloyachatsicungan

16Atenas marcachö SilastawanTimoteuta shuyacuycarmi Pablo feyupayarpachacur llaquicurgan maytsaychö*ïdulucunata runacunaadoraycäyanganta ricar. 17Tsaychögoricäcuyänan wayicunamanaywaycurmi Israel runacunata y manaIsrael runacunatapis tantiyatsirganJesucristulla salvacog canganta.Cada junagmi pläzachö llapan

runacuna wiyayänanpä yachatsicurganïdulucunata adorayänanpa rantinJesucristuta chasquicur TaytaDiosllatana adorayänanpä.18Tsaynömi “Epicureo” y “Estoico”

ningan creyenciacunata yachacogrunacunapis pläzachöga goricäyag.Tsaymi paycunawanpis Pablotantiyatsinacur parlayargan Jesuspa alliwillacuyninta. Tsaynöpis willaparganwanushgacuna cawayämunanpäcangantam. Tsaycunata tantiyatsirparlapaptinmi waquin runacunaniyargan: “Cayga yachag tucurnin

¿imatarä parlacunpis?” nir. Ywaquinnam niyargan: “Cayga manaregingantsic dioscuna imapächirparlapaycämantsic” nirnin.19,20Tsaynö nirmi Pabluta apayargan

“Areopago” ningan wayiman.Tsaychömi willanacuyänanpä yachagrunacuna imaypis goricäyag. Tsayrunacunam Pabluta niyargan: “Gamyachatsicuycarguyqui imaypis manawiyayangäcunatam. Tsayyachatsicuycangayquitam nogacunashumag musyayta munayä” nir.21(Atenas runacuna y tsaychö tärag

jäpa runacuna mushog yachacuycunataparlacurmi tiemputa päsar goyäcuyag.)22Tsaynam parlanganta wiyayta

munayaptin goricashga runacunataPablo nirgan: “Atenas runacuna, atscadioscunata adorayänayquipäaltarnincunata rurayangayquitamricargö. 23Tsay altarcunata ricapacurpuriycangächömi ricargö juc puchachöcaynö gellgaraycagta: ‘CAY ALTARGAMANA REGINGANTSIC DIOSPÄMI’ nir.Cananga nogapis tsay manaregiyangayqui Diospämitantiyatsiyäshayqui”.24“Tsay Diosmi camashga cay patsata

y llapan imaycacunatapis. Tsaymimunayninchö tsararaycan ciëlutapis ycay patsatapis. Ama yarpäyaytsu runarurangan templucunachö paytäranganta. Tsay camacog Diosgamaytsaychöpis caycanmi. 25Manampayga miñishtintsu runacuna imatapisrurapäyänanta ni garayänanta.Nogantsictaga paymi camamagnintsic. Ypayllam imayca chasquingantsictapiscamaripämantsic”.26“Juc runallata camanganpitam

maytsay nacioncunachöcawayänanpäpis miratsimarguntsic.Paymi destinamarguntsic maychötäcunantsicpäpis y nircur imay

17

Page 284: Quechua  conchucos- south bible - new testament

284

wanunantsicpäpis. 27,28Cananpis paymana yanapamashgaga manamcawashwantsu. Tsaynö captingaDiosnintsic cangantatantiyacunantsicpäga manam ajatsu.Unay juc marca mayiquicunapis alliyarpayyog cayninwan caynö nirmigellgargan: ‘Llapantsictapis jucllayllamcamamarguntsic’ nir”.29“Tsaynö paylla camaycämashgaga

ama yarpäshuntsu örupita, gellëpita, oimapitapis rurayangan imäjincunapisDios canganta. 30Tsaynö ïdulucunapäDios canganta runacuna yarpäyaptinpisTayta Diosga cuyapäcog carmicastigarganrätsu. Cananmi itsangallapan runacunata mandaycan tsayïdulucunata mana adoraypa payllatacäsur cawanantsicpä. 31Tayta Diosmunangannö mana cawagcunata jucjunag juzgananpämi acrangan runatacachamunga. Tsay runa pï cangantapismusyanantsicpämi wanunganpitacawatsimurgan”.32Wanunganpita cawamungan runapä

Pablo parlanganta wiyaycurmi itsangawaquin runacuna burlacur asicuyargan.Waquin cag runacunanam niyargan:“Yapaypis cutiycallämunqui, taytay,mastapis tantiyaycatsiyämänayquipä” nir.33Tsaypitanam tsay yachag runacuna

goricäyanganpita yargusquir Pabloaywacurgan. 34Tsaynö captinpiswaquinga Pablo willapangancunatawiyacurmi criyicuyargan. PaycunachömiDionisio jutiyog runapis cargan. PaygaAreopago wayiman goricag autoridämicargan. Nircur Damaris jutiyog warmi ymas waquincunapis Pablowillacungantam chasquicuyargan.

Corinto marcachö Pablo cangan

18 1Tsaypitanam Atenas marcapitaPablo aywacurgan Corinto

marcaman. 2Tsaychömi Aquila jutiyog

Israel mayin runawan reginacuyargan.Aquilaga cargan “Ponto” ninganprovinciapitam. Warmin PriscilawanAquilaga tsayrämi Italia nacionpitaCorinto marcaman chäyashgacaycäyargan. Tsayman aywacuyarganllapan Israel runacunata Romamarcapita tsay mandacog Claudioyargucuyänanpä ordenashga captinmi.3Priscilawan Aquilaga carpa rurayo ciutam yachayargan. Pablupis tsaynöcarpa rurayta yacharmi paycunawanarur quëdacurgan.4Cada säbadu jamapay junagmi Israel

runacuna goricäcuyänan wayimanPablo aywag. Tsaychömi Jesucristupäyachatsicurgan Israel runacunatapis ymana Israel runacunatapis.5Tsayman Macedonia provinciapita

Silaswan Timoteo chäriyaptinnamPabloga aruynintapis jagirirnin cadajunagpis Diospa willacuyninta willacurmasrä gallaycurgan. Tsaynö willacurmiIsrael marca mayincunata tantiyatsirganSeñor Jesucristo runacunata salvananpäshamunganta. 6Tsaychönam Israelrunacuna Pablupa contran sharcurninashllir ushayargan. Tsaynö cayaptinnamröpanta tapsicurir Pablo nirgan:“Jesucristuman mana criyicurcayangayquipitam quiquiquicunajutsayog caycäyanqui Tayta Dioscastigayäshunayquipä. Noga SeñorJesucristupita willapangächöga manamculpayognatsu calläcastigayäshuptiquipis. Gamcuna tsaynömana cäsucuyangayquipitam cananpitajanamanga aywashä mana Israelrunacunamanna Diospa willacuynintawillapäcunäpä”.7Tsaypitanam Pabloga tsaynö

nisquirnin juc Ticio Justo jutiyogrunapa wayinman jegasquirgantsaychöna yachatsicunanpä. TsayJustoga mana Israel runa caycarpis

17 18

Page 285: Quechua  conchucos- south bible - new testament

285

z 18.12 Acaya provinciachömi Corinto marca cargan. a 18.18 Israel runacunapaüsuncunachöga cargan juc tiempu Tayta Diosllaman yarpar agradesicuyänanpä ymañacuyänanpä. Tsay üsuta cumplirmi agtsancunata mana rutucuyagtsu ni imashincatsicogtapis mana upuyagtsu. Tsay üsupä masta musyanayquipä liyinquiNumeros 6.1-21.

Tayta Diosta adoragmi cargan. Paypawayinga cargan Israel runacunagoricäcuyänan wayipa ñöpallanchömi.8Tsay Israel runacuna goricäcuyänan

wayichömi juc mandacog Crispo jutiyogruna cargan. Paymi Pablowillacungancunata wiyar SeñorJesucristuman criyicur bautizacurganwayinchö llapan castancunawan. Tsaymandacog tsaynö criyicungantamusyarirnam Corinto marcachö waquinrunacunapis Señor Jesucristumancriyicur bautizacuyargan.9Tsaypita juc tsacaynam Pabluta

yuripasquir Jesucristo caynö nirgan:“Pablo, mana mantsapaypa pitapismaytapis alli willacuynïta willacuy.10Nogaga gamta mana dejaypamyanapaycä cay marcachö imapis manapäsashunayquipä. Nogaman criyicurchasquicayämänanpäga atscarunacunam caycäyan cay marcachö”.11Tsaynö niptinmi Corinto marcachö

Pablo tärargan juc wata jogta quillaentëru, Diospa willacuynintayachatsicurnin.12Tsay witsancuna Galion jutiyog

runa Acayaz provinciapa mandagnincaycaptinmi Pablupa contran Israelrunacuna sharcuyargan. Tsaymi Pablutatsarisquir apayargan Galionpadespächunman. 13Tsaychömi tsay Israelrunacuna niyargan: “Cay runagaRomachö mandamagnintsic manaaprobangan mushog sectatamyachatsicuycan. Tsaymi cay runatagamman apayämurgö llutancunatayachatsinganpita castiganayquipä” nir.14Tsaynam Pablo parlarcunan

caycaptin Israel runacunata Galion

nirgan: “Si cay runa Romaleynintsiccunapa contran rasunpayparurashga captinganiyämangayquicunata chasquïmanmi.15Quiquiquicunapa üsuyquicunajananlla rimanacuyaptiquega manamimatapis musyayta munätsu. Tsaytagaquiquiquicuna imanöpis arreglacuyay”.16Tsaynö nirmi despächunpita

garguriycurgan. 17Tsaypitanam manaIsrael cag runacuna tsay despächupuncuchö shuyaycur Sostenestatsarisquir munaylla magayargan.Sostenes Israel runacunapa mandagnincaptinmi Galiontaga mana imapisgocurgantsu.

Antioquia marcaman Pablocutingan

18Pabloga Corinto marcachöunaymanparan tärargan. TsaypitanamJesucristuman criyicogcunapitadespidicusquir aywacurgan Priscilawany runan Aquilawan Siria provinciaman.Tsaypa aywar Cencrea marcamanranchäyargan. Tsaychönam agtsantarutucurgan Tayta Diosta auningantacumplinanpä.a Y tsaypitanam büquiwanaywacuyargan.19Efeso marcaman chaycuyaptin

Priscilawan Aquilaga tsaychöquëdacuyarganmi. Tsayyagnam PablogaIsrael runacuna goricäcuyänan wayimanaywargan Jesucristo salvacog cangantawillapäcunanpä. 20Tsaynö shumagwillacur yachatsicuptinmi tsaychögoricag runacuna Pabluta rugayarganpaycunawan unayrä quëdacunanpä.21Tsaynö rugayaptinpis Pablumdespidicurgan caynö nir: “[Cananga

18

Page 286: Quechua  conchucos- south bible - new testament

286

imaycanöpapis Pascua estapäJerusalenmanmi chänä.] Diosnintsicmunaptinga cutiramushämiwatucagniquicuna gamcunaman”.Tsaynö nirninmi büquiwan Efesupita

Pablo aywacurgan. 22Cesarea marcamanchaycurnam Jerusalenman aywargantsaychö Jesucristuman criyicogcunatawatucananpä. Tsaypitanam aywarganAntioquia marcaman. 23Tsaychötärärirnam Galacia y Frigiaprovinciacunapa yapay aywargan tsayquinran marcacunachö criyicogcunatayachatsirnin.

Efeso marcachö Apolos willacungan24,25Tsay witsanmi Efeso marcaman

chargan Apolos jutiyog Israel runa.Payga cargan Egipto nacionchöAlejandria marcapitam. Diospapalabranta cösa tantiyarmi shumagyachatsicurgan runacunaentiendiyänanpä. Tsaynö carpisJesucristupä Juan Bautistawillacungancunallatam masnin caggamusyargan. 26Tsay Apolos runagapitapis mana mantsacuypamwillacurgan Israel runacunagoricäcuyänan wayichö. Tsaynöyachatsicungancunatam PriscilawanAquila wiyayargan. Juan Bautistayachatsingancunallata Apolosparlaptinmi paycuna wayincunamanpushayargan Jesucristupita mastatantiyatsinanpä.27Tsaypita Acaya provinciaman

Apolos aywayta yarpaptinmi tsaychöcriyicogcunaga valoratsiyarganaywananpä. Y nircur cartatapisgellgarcurmi apatsiyargan Acayaprovinciachö Jesucristumancriyicogcuna Apolos chaptin shumagchasquicuyänanpä. Tsaychönamcriyicogcunata shumag tantiyatsirganJesucristullaman yäracur cawayänanpä.

28Tsaychöga mana criyicog Israelrunacunatapis shumagmi tantiyatsirganDiospa palabran ninganmannö Jesusllasalvacog canganta.

Efeso marcachö Pablo cangan

19 1,2Corinto marcachöna Apoloscaycaptinmi Antioquiapita

Pablo jircallapa aywargan Efesomarcaman. Tsay marcachömi JuanBautista yachatsingan criyicogcunawantincurgan. Paycunatanam Pablotapurgan: “¿Gamcunaga EspirituSantuta chasquicuyarguyquicu?”Niptin paycunanam niyargan:

“Espiritu Santo ima cangantapis manammusyayätsu” nir.3Tsaynam Pablo yapay tapurgan:

“Tsayöraga ¿pipa yachatsicuynintatäwillapäyäshurgayquibautizacuyänayquipä?”Tsaymi niyargan: “Juan Bautistapa

yachatsicuynintam willapäyämashgabautizacuyänäpä”.4Tsaymi Pablo nirgan: “Juan

Bautistaga runacunata bautizarganjutsancunata jagirirnin salvacogshamogman criyicur yäracuyänanpämi.Tsay salvacogga Jesusmi” nir.5Pablo tsaynö niycuptinmi tsay

runacuna Jesucristuta chasquicurbautizacuyargan. 6Nircurnampaycunapa umancunaman Pablomaquinta churarcur Tayta Diosmanpaycunapä mañacurgan. Tsay öramEspiritu Santuta llapanpischasquicuyargan. Y nircurmi jucparlaycunapapis Tayta Diostaalabayargan. 7Tsaychö Espiritu Santutachasquicogcunaga chunca ishcaynömi(12) cayargan.

8Efeso marcachö quimsa quillacarirnam Pablo aywargan Israelrunacuna goricäcuyänan wayiman.Tsaychömi runacunata shumag

18 19

Page 287: Quechua  conchucos- south bible - new testament

287

tantiyatsirgan Tayta Dios Jesucristutasalvacog cachamunganta. 9,10Tsaynöyachatsicuptinpis waquin runacunagamanam chasquicuyta munayargantsu.Tsay mana criyicog runacunam Pabloyachatsinganta mana cäsuyänanpäwillapäcuyargan. Tsaynö cayaptinmiJesucristuman criyicogcunawan Pabloaywacurgan Tirano jutiyog juc runapayachacucuyänan wayinman.Tsaychönam ishcay wata entëru cadajunag yachatsicurgan. Tsaynöpam Asiaprovinciachö Israel runacuna y manaIsrael runacunapis wiyayarganJesucristupa willacuyninta.11Tsaychömi Tayta Dios yanapaptin

imayca espantaypä milagrucunata Pablorurargan. 12Tsaymi runacunapäñuncunata o ima röpanllatapisPabluman töpaycatsir geshyagcunamanapayargan. Tsayta yataycurnam tsaygeshyagcuna allisquiyargan ysupaycunapis runacunapita yarguyargan.13Waquin mana criyicog Israel

runacunaga puriyargan maytsaymarcacunapa runacunapita supaycunatagargurmi. Tsaynö Jesuspa poderninwangarguyanganta ricarmi Jesuspa jutinchösupaycunata garguyta munayargan.Tsay runacuna Jesucristuta manachasquicushga caycarpis caynöminiyargan: “Pablo willacungan Jesuspapoderninwanmi garguyä cay runapitayarguyänayquipä” nir.14Tsaynö rurayargan Eseva jutiyog

Israel runapa ganchis (7) tsurincunam.Tsay Esevaga cargan mandacogsacerdötim. 15Paycuna juc cutichö tsaynögarguyta munayaptinmi supay nirgan:“Noga regïmi Jesusta. Tsaynömi Pabloapostolnin cangantapis musyä.Gamcunaga ¿pitä cayanqui nogatagargayämänayquipäga?” nir.16Tsaynö nirmi tsay supay maltratangan

runa löcuyarnin Esevapa llapan

tsurincunata pasaypa magarröpancunatapis rachir ushargan. Tsaymipasaypa yawarllana gallapachacarushashga tsay wayipita geshpicuyargan.17Tsaynö rurangancunata wiyar EfesuchöIsrael runacuna y mana Israel runacunapisfeyupam mantsariyargan. Tsaynöpammusyayargan supaycunata runacunapitagarguyänanpäga Jesucristutachasquicogcunalla munayyog canganta.Tsaymi maytsaychöpis runacunamusyayargan Jesucristulla poderyogcanganta.18Tsaynömi waquin runacuna

Jesucristuman criyicur chasquicogcunapiswillacuyargan mana alli rurag cayangantallapan runacunapa ñöpancunachö.Nircurnam niyargan: “Cananga tsay llutanruraynïcunata jagirirgönam” nir.19Tsaynöllam brüjucunapis atsca magialibruncunata apayämurgan llapancunapañöpancunachö cayayänanpä. Tsaylibrucunapa chaninta calculayaptinchargan juc pachac (100) arupacogrunacunapa ishcay wata entërugananciancunamanmi. 20TsaynöpaJesucristupa willacuynin maytsaymanpismusyacaptinmi runacuna tantiyayarganimaycapäpis Jesucristo munayyogcanganta.21Tsaypitanam Pablo yarpargan:

“Macedoniachö y Acayachö criyicogcunatawatucarirran Jerusalenman aywashä. Ytsaypitaran Roma marcamanga päsashä”nir. 22Tsaynö yarparmi Macedoniaprovinciaman puntataga cacharganTimoteutawan Erastuta. Peru quiquinPabloga Asia provinciachömiunaymanparä quëdacurgan.

Efesuchö Pabluta contrayangan23Tsay witsanmi Efeso marcachö

waquin runacuna feyupa rabyacuyarganJesucristuman criyicuyänanpä Pablowillacuptin. 24Tsaychömi juc runa

19

Page 288: Quechua  conchucos- south bible - new testament

288

b 19.24 “Artemisa” ningan ïdulupa jucag jutinmi cargan Diana.

Demetrio jutiyog gellëpita aläjarurapacog cargan. Payga rurargan“*Artemisa”b ningan ïdulupatempluntanömi ichishagcunata. Tsayrurayangan templucunataadorayänanpä rantiyaptinmiDemetrioga arognincunawan cösagellëta gänayag.25Tsaynam arognincunata goriycur

Demetrio nirgan: “Gamcunamusyayanquim cay o ciuntsicwan cösagänangantsicta. 26Gamcunaricayangayquinöpis y wiyangayquinöpistsay Pablo niyangan runagayachatsicuycan: ‘Runarurangancunataga manam imatapisadorantsictsu’ nirninmi. Tsaynöyachatsicur criyitsishga atscagrunacunatam. Manam cay Efesomarcallachöpistsu tsaynö criyitsipacurpuriycan, sinöga entëru Asia provinciaquinranpis tsaynöllam. 27Runacunatatsaynö criyitsiptin cayrurangantsiccunata mananam pipisrantimäshunnatsu. Tsaynömi Artemisadiösapa templuntapis mana imapäpiscuentayanganatsu. Tsaynö captinnamArtemisa diösantsictapis runacunamanana cäsuyanganatsu. ¡Paytagamaytsaychöpis runacuna imaypisadorayashgam!”28Demetrio tsaynö niptinmi

arognincuna ajar gayaraypa niyargan:“¡Artemisa diösantsic alli ricashgacatsun!” nir.29Tsaynö niyaptinmi Efeso runacuna

wacpita caypita pasaypa büllata rurargoricäyargan. Tsaynam GayutawanAristarcuta prësu tsarircur apayarganrunacuna goricäyänan pampaman.(Gayuwan Aristarcoga Macedoniapitashayämurgan Pabluta compañarmi.)30Tsaynam runacuna tsaynö

rurayanganta mayaycur Pabloparlacuyta munar tsayman aywaytamunargan. Tsaynö aywaytamunaptinpis tsaychö criyicogcunammichäyargan mana aywananpä.31Waquin autoridäcunapis, Pabluwanreginacushga carmi, willacatsiyarganatsca goricashga runacunacaycäyanganman mana aywananpä.32Tsay goricäyanganchömi waquin

cag runacuna jucta jucta parlayargan.Pasaypa büllata rurarmi gayararnincayargan. Manam runacunatantiyayargantsu imapä tsaymangoricäyangantapis. 33Tsaynampaycunapa janan parlacunanpä yarparIsrael runacuna Alejandro jutiyogrunata llapancunapa ñöpancunamanapayargan. Alejandrunamñöpancunachö maquinwan sëñastarurargan upällacuyänanpä. 34AlejandroIsrael runa canganta musyarninmitsaychö runacunaga masrä ishcay öranöbüllata rurar niyargan yaparir yaparir:“¡Diösantsic Artemisa alli ricashgacatsun!” nir.35Tsaynö pasaypa gayaräyaptinnam

tsaychö juc respitashga autoridärunacunata upällatsir nirgan: “¡Efesorunacuna! Maytsay runacunamusyayanmi Artemisapa templun caymarcantsicllachö caycanganta.Tsaynöpis musyaymi junishpita warminirag rumi unyamungantatsararangantsicpis. 36Tsaytaga manampipis ñëgayta puëdintsu. Imanirgayaräyangayquitapis manamusyaycarga upällacuyay. 37Gamcunaapayämungayqui runacuna manamimatapis templu imapitagasuwacuyashgatsu. Ni diösantsicArtemisapä manam llutancunataparlayashgatsu. 38Demetriuwan y

19

Page 289: Quechua  conchucos- south bible - new testament

289

c 20.5 Cay libruta gellgag Lucasmi apostol Pabluta yapay compañar aywargan.

arognincunawan cay runacunarimanacushga carga juezcunamanquejacuyätsun paycuna arreglayänanpä.39Y juc asuntucuna mas captinga llapanautoridäcunata gayaycatsimurmitsaycunataga abirwashun. 40Caynöbüllata rurar cayangayquipita, pagtatäRomachö autoridäcuna musyaycur‘¿Imanirtä tsaynö büllayarguyquileynintsicpa contran?’ nicämashwan.Tsaynö tapumashgaga manam imatacontestaytapis puëdishuntsu”.41Tsaynö niycuptinmi llapan

runacuna wacpa caypa aywarcuticuyargan.

Macedonia y Acayaprovinciacunaman Pablo aywangan

20 1Tsaypita tsay büllatarurayangancuna

päsaringanchönam Jesucristumancriyicogcunata Pablo gayatsimurgan.Nircurnam valoratsirgan runacunachiquiyaptinpis Diosnintsicmunangannölla imaypiscawacuyänanpä. Y tsaypitanampaycunapita despidicurirninaywacurgan Macedonia provinciapana.2Macedonia provinciachönam

maytsay marcacunapa purirganJesucristuman criyicogcunata valoratsirmana dejaypa yäracuyänanpä.Tsaypitanam päsacurgan Acayaprovinciaman. 3Tsaychömi quimsaquilla cargan. Tsaypita Siriaprovinciaman büquiwan cuticunanpänacaycarnam musyarirgan Acayaprovinciachö tärag Israel runacunapayta wanutsiyänanpäwillanacuyanganta. Tsayta mayarnamSiria provinciaman cuticurninchaquillapana aywar Macedoniaprovinciapa päsargan.

4Tsaypa päsacuptincompañagnincunaga cayargan Pirrupatsurin Sopater, Aristarco, Segundo,Gayo, Timoteo, Tro mo, y Tiquico.Sopaterga Berea marcapitam cargan.Aristarcuwan Segundoga Tesalonicamarcapitam cayargan. Gayoga Derbemarcapitam cargan. Timoteo, Tro mo,y Tiquicunam Asia provinciapitacayargan. 5Paycuna puntata aywarnamnogacunatac shuyäyämargan Troasmarcachö. 6Tsaypita levadüraynagtantata micuyänan *Pascua estapäsariptinnam Filipos marcapitanogacuna büquiwan aywayargä Troasmarcaman. Tsaypita pitsga junagtanamTroas marcachö puntata aywagwaugicunata taripäyargä. Y tsaychömiquëdacuyargä llapäcuna juc semäna.

Pablo Euticuta cawaritsingan7Troas marcachönam Jesucristuman

criyicog mayïcunawan domingu junaggoricäyargä Tayta Diosta alabar SantaCënata micuyänäpä. Warayninga Pabloaywacunanna captinmi yachatsicurganpullan pagasyag. 8Tsay goriraycäyangäwayipa junishnin cag altuschömi atscachiuchicuna atsicyar rupaycargan. 9Tsayaltuspa ventänanchömi juc jövin Euticojutiyog jamaraycargan. Pablo unayyagyachatsicuptin tsay jövin punucarcurcaycanganta pasaypa punuy atipaptinmitsay junish ventänapita jegacurpurganpatsaman. Tsaypitaga wanushgatanamjogarcuyargan. 10Tsaynam Pabloyarpusquir tsay wanushgana caycagjövinta margacurcurgan. Nircurmitsaychö goriraycagcunata nirgan: “Amamantsacäyaytsu. Cawaycanmi” nirnin.11Tsaypitanam Pabloga cangan

altusman cutirgan Santa Cënachötantata paquipänacusquir micuyänäpä.

19 20

Page 290: Quechua  conchucos- south bible - new testament

290

Nircurnam patsa waranganyag cösayachatsicusquir aywacurgan.12Tsaypitam Pablo cawaritsingantacushicur jövinta wayinman pusharcuraywacuyargan.

Troaspita Mileto marcamanPablo aywangan

13Tsaypitanam Ason marcayag Pablochaquillapa aywargan. Nogacunanambüquiwan puntacuyargä Asonmarcachöna Pabluwan tincuyänäpä.14Tsaychö llapäcuna goricasquirnamaywacuyargä büquiwan Mitilenemarcaman. 15Tsay marcapita yargurnamwaraynin junag päsayargä “Quio”ningan *islapa cuchunpa. Tsaypita maswaraynin junagnam chäyargä Samosislaman. Tsaypita Trogilio marcachöpunurcurnam juc junagtarä chäyargäMileto marcaman. 16Pentecostesestapä Jerusalenman imaycanöpapisPablo chayta munaptinmi Efesomarcamanga mana chayllapanapäsacuyargä.

Efesupita yachatsicog waugicunataPablo yätsingan

17Mileto marcachönam Pablogayatsimurgan Efesuchö criyicogcunayachatsicogcunata.18Chaycayämuptinnam nirgan: “Cuyaywaugicuna, gamcunaga musyayanquimcay Asia provinciaman chämungäjunagpita imanö cangätapis. 19Israelrunacuna chiquiyämaptinpis ñacarcurwagarcurpis Tayta Dios munangantamimaypis ruraycä. 20Manam SeñorJesucristupa alli willacuynintagadejaycurgötsu. Siemprim yachaycätsirgöpläzacunachöpis y wayiquicunachöpis.21Israel runacunata y mana Israelrunacunatapis willapar tantiyatsirgömijutsancunata jagirir SeñornintsicJesucristuta chasquicuyänanpä”.

22“Cananga Espiritu Santomusyatsimaptinmi Jerusalenmanaywaycä. Itsanga manam musyätsuchaycuptï ima päsamänanpä cagtapis.23May marcacunachöpis runacunacarcelman wichgayämänanpä yñacatsiyämänanpä shuyäyämangantamitsanga Espiritu Santo musyatsimashga.24Peru ñacatsiyämänan captinpismanam llaquicütsu. Nogagawanungäyagpis cumplishä Jesucristomandamangantam. Tsaymi nogagapitapis maytapis willapäshä payllasalvamagnintsic canganta”.25-27“Cananpitaga manam

maygayquipis ricayämanquinatsu.Diospa willacuyninta gamcunachöllapantam willapargö. Peru manamtsayllapistsu. Caway vïdächö gamcunaraycur Diosnintsic munangantacumplirmi imaycanö aycaycanöpisgamcunawan cawargö, tsayta ricargamcunapis alli cawayänayquipä”.28“Tsaymi cananga gamcunana

shumag yachatsicuyänayqui EspirituSanto churayäshungayquinölla.Jesucristuman criyicogcunata shumagmiricayänayqui, juc alli mitsicogüshancunata cuïdangannö. Tsayrunacunapäwanmi SeñornintsicJesucristo cruzchö wanur yawarnintajichashga. 29Juc mitsicog üshancunatajagiriptin atog yaycapagnömiaywacusquiptëga criyitsicogcunayaycapäyanga, Señor Jesucristumancriyicogcuna llutancunatanarurayänanpä. 30Tsaynönamgamcunachöpis waquinniquicunagaDios munangannöyachatsicuyänayquipa rantinllutancunata yachatsicurna gallayanquiJesusman criyicogcunagatiräyäshunayquipä. 31Tsaynö manacayänayquipä shumag tantiyacuyay.Yarpäyay quimsa watantin junagpapis

20

Page 291: Quechua  conchucos- south bible - new testament

291

d 21.8 Faltapacog criyicogcunata micuynin aypucogcunapä masta musyanayquipä liyinquiHechos 6.1-6.

tsacaypapis llapayquita wagapaypashumag yachatsingäta”.32“Waugicuna, ama gongayaytsu

Tayta Diospa willacuynintayachatsingäcunata. Gamcunawanmanana captïpis Tayta Dios imaypisyanapayäshunquim munangannö cawarñöpanman chäyänayquipä. Tsaynöyanapayäshunayquipämi imaypispayman mañacuycä”.33“Noga manam gamcunata

pobrëzaman churar gellëniquicunata niröpayquicunata mañacurgötsu.34Musyayangayquinöpis quiquï arurmimiñishtingäcunataga taricurgö, nogatacompañamar yanapamagnïcunapäwan.35Gamcunapis tsaynö arucur waquincagcunata yanapayänayquipämi imaypisyachatsirgö. Tsaynö yanapanacurcawanantsicpämi Señor Jesucristupisyachatsicurgan: ‘Pipisyanapayäshunayquita munallarshuyacuyänayquipa rantinga runamayiquicunata yanapayay. Tsaynö

.36Tsaynö nircurnam Pablo

gonguricuycur paycunawan TaytaDiosman mañacurgan. 37,38“Canangamanam mas ricayämanquinatsu”ninganpitam llapanpis llaquishga wagarPabluta macallayargan. Nircurnambüqui caycangan cagyag aywayarganPabluta despidicuyänanpä.

Jerusalenman Pablo aywangan

21 1Tsaychö criyicogwaugicunapita despidicurirnam

büquiwan aywacuyargä “Cos” ningan*islayag. Warayninnam päsacuyargä“Rodas” ningan islayag y tsaypitanamPatara marcayag chäyargä.2,3Patarachömi tarisquiyargä Siria

provinciaman aywag büquita.Büquiwanna aywarmi Chipre islañöpanpa päsayargä. Tsaynö aywarnamyagäyargä Siriachö Tiro marcaman,tsaychö tsay büqui apangancargancunata descargayänan captin.4Tsaynam marcaman yaycurJesucristuman criyicogcunawantincurna paycunawan cayargä jucsemäna. Paycunata Espiritu Santotantiyatsiptinmi Pabluta niyarganJerusalenman mana aywananpä.5Nircurnam tsay marcapita aywacuyaptïcriyicog waugicuna, warmincunawan ywamrancunawanpis, lamar cuchunyagchurayämargan. Tsaychömigonguricuycur Tayta Diosman llapäcunamañacuriyargä. 6Tsaypitanamdespidinacusquir yarcuyargä büquiman.Y paycunanam wayincunapanacuticuyargan.7Tiro marcapita yargurmi Tolemaida

marcayag chäyargä. TsaychöpisJesucristuman criyicogcunawantincurmi paycunawan quëdayargä jucjunag. 8Tsay marcapita waraynin junagaywacurnam chäyargä Cesareamarcaman. Tsaychönam posadacuyargäFelipipa wayinman. Felipega carganTayta Diospa willacuyninta willacogmi.Paytam jogta waugicunatawan ñöpataacrayargan Jerusalenchö faltapacogcriyicogcunata micuynin aypogcananpä.d 9Felipipaga cargan chuscusoltëra warmi tsurincunam. Paycunapiscayargan Diospa willacognincunam.10Tsaychö atsca junagna caycäyaptïmi

Judea provinciapita shamurgan Agabojutiyog runa. Paypis Diospa willacogninprofëtam cargan. 11Nogacuna cayangäcagman witiycamurmi Pablupawachucunta aptarcur maquinta

20 21

Page 292: Quechua  conchucos- south bible - new testament

292

e 21.23 Nazareu runa cayman yaycogcunaga manam vïnuta ni ima shincatsicogcunatapisupuyagtsu ni üvata micuyagtsu. Tsaynömi ayatapis yatayagtsu ni agtsantapis rutucuyagtsu juctiempu Tayta Diosman mañacullar cayangan cumplinganyag. Nazareu runa caymanyaycogcunapä masta musyanayquipä liyinqui Numeros 6.1-21.

chaquinta quiquin pancacurgan.Nircurnam nirgan: “Nogapancarangänömi cay wachucuyogtaIsrael runacuna pancarätsiyangaJerusalenchö. Nircur mana Israelrunacunapa maquinmanmientregayanga. Tsaynö päsananpäcagtam Espiritu Santo nimashga”.12Tsay ninganta wiyaycurmi

nogacunapis Cesarea marcachöcriyicogcunawan Pabluta rugayargäJerusalenman mana aywananpä.13Tsaynö rugar nicäyaptïmi Pabloniyämargan: “Tsaynöpaga nogapashongütapis ishquicäratsiyanquim. Amawagayaytsu. Noga listum caycäJesucristupa willacuynintawillacungäpita Jerusalenchöpancaränäpäpis ni wanunäpäpis” nir.14Tsaynö niyangäcunata Pablo mana

cäsuyämaptinnam manana masgarugayargänatsu, sinöga caynöllanamniyargä: “Tsayöraga Tayta Diosmunangannölla llapanpis catsun” nir.15Tsaypitanam listacuyargä

Jerusalenman aywayänäpä. 16Tsaymiwaquin criyicog waugicunaJerusalenyag compañayämargan.Tsaychönam Nason jutiyog runapawayinman patsacuyänäpä aywayargä.Payga Chipre islapitam cargan. Tsayrunaga unaypitam Jesucristumancriyicog cargan.

Santiaguta watucag Pabloaywangan

17Jerusalenchönam llapancriyicogcuna cushishgachasquicayämargan. 18Warayninjunagnam Pabluwan aywayargä

Santiaguta watucagnin. Tsaychömitariyargä llapan yachatsicogwaugicunatapis goriraycäyagta.19Paycunata saludacurirmi Pablo caynönirgan: “Señor Jesucristupawillacuyninta mana Israelrunacunatapis willapaptïmi Tayta Diosimaycachöpis yanapamashga”. Tsaynönirninmi llapan rurangancunatawillapargan.20Tsayta wiyaycurnam Tayta Diosta

paycuna agradesicuyargan. NircurmiPabluta willayargan: “Waugi Pablo,masqui yarpäriy. Israel runacunaatscagnam Jesucristuman criyicuycäyan.Tsaynö criyicurpis paycunaga yarpäyanMoises gellgangan leycunatarä llapanpiscumpliyänantam. 21Jucläpita shamogrunacunam gampa contrayquicayänanpä sharcatsipar willapäyashgacaynö: ‘Pabloga juclä nacionchö täragIsrael mayintsiccunata yachaycätsinMoises gellgangan leycunata manacumpliyänanpämi. Tsaynöpisyachaycätsin üsuntsiccunata manasïgiyänanpämi ni wamrancunatapismana *señalayänanpämi’ nir”.22“Cananga chämungayquita

musyarnin goricaycur ¿imatarärurayäshunqui? 23Imaycanöpapispaycunata tantiyaycatsishun Moisesgellgangan leycunapa contranta manayachaycätsingayquita. Nogapayarpaynïpitaga caynö rurashun. Chuscucriyicog waugicunam caycäyan Moisesgellganganmannö Nazareu runa caymanyaycushgacuna.e Paycuna yaycuyangancumpliptinnam templuchö agtsancunatarututsicuyänanpä junag chaycämunna.24Tsaymi üsuntsicman templu

21

Page 293: Quechua  conchucos- south bible - new testament

293

f 21.24 Israel runacunapa üsuncunachöga juclä marcapita cutiycur templumanyaycuyänanpäga armacuyagran templuman yaycuna puri cacur armacucunachö. TsaynömiPablupis yaycunanpäga armacurganrä.

yaycunachö armacurirf paycunawanyaycunqui templuman. Tsaychönamiñishtiyangancunata rantipanquialtarman apayänanpä. Tsaynöruraptiquim runacuna tantiyayangagampis Moises gellgangan leycunatajinalla cumpliycangayquita ymanacagcunata contrayquicunaparlayanganta”.25“Tsay contrayqui runacunaga

nicäyan mana Israel runacunapissalvacuyänanpäga Moises gellganganleycunatarä cumpliyänanpä cagtam.Tsaymi mana Israel cagcriyicogcunaman cartata apatsirgantsiccontrayquicuna niyanganta manacäsupäyänanpä. Tsay cartachöningantsicnölla salvashgana caycarga*ïdulucunapa altarninchö pishtayanganaytsata ama micuyätsuntsu, imaashmapa yawarnintapis amaupuyätsuntsu, ni yawarnin manayargushga cag ashmacunapa aytsantaama micuyätsuntsu, majaynagräcagcuna ama ni piwanpis cacuyätsuntsu,y majayog cagcunapis ama juccunawanpuriyätsuntsu”.26Tsaynö niyaptinmi warayninna

Pablo aywargan tsay chuscunrunacunata templuman pusharcurniyangancunata cumplinanpä.Tsaychönam Pablo runacunapañöpanchö nirgan ganchis (7) junagtaTayta Diospä ofrendancuna apacurcurcutiyänanpä cagta.

Pabluta templuchö prësutsariyangan

27,28Tsay ganchis junagcuna manaräpäsaptinmi Asia provinciapita shamogIsrael runacuna ricayargan templuchö

Pablo caycagta. Tsaynam pasayparabyar Pabluta prësu tsaripacuyargan:“¡Israel runacuna, cay runata prësutsarïshiycäyämay! Cay runam maytsaymarcacunapa purin contrantsic parlar.Tsaynö llutancunata yachatsicurmileynintsiccunata y templuntsictapismana imapäpis cuentannatsu.Templuntsicta mana respitarninmimana Israel runacunatapisyaycatsimushga” nir.29Tsaynö niyaptinpis Pabloga manam

imaypis templuman mana Israelrunacunataga yaycatsirgantsu. Paypägatsaynö yarpäyargan Tro mutawancällichö puriycagta ricayanganllapitam.Tro moga cargan mana Israel runaEfeso marcapitam.30Tsaynam tsay Israel runacuna

goricäcuyänanpita Pabluta garachashgawagtaman jipiyämurgan. Tsaynöjipisquirnam puncuta wichgapäyargan.31Nircurmi tsaytsica runacuna Pablutawanutsiyta munar magayargan. Tsaynöcayaptinnam Roma soldäducunapacomandantinta antis willasquiyänä.32Tsaynam soldäducunata jinan öragorircur juclla aywargan runacunapasaypa büllachö caycäyangan cagman.Soldäducuna yaycuraycagtaricasquirnam tsay bülla rurag runacunaPabluta dejascäriyargan pasaypamagaycäyanganta. 33Tsaynam tsaycomandanti chaycur Pabluta prësutsarircur ishcan maquinpita cadinawanwatayänanpä mandargan. Tsaypitarunacunatanam tapurgan: “¿Pitä cayruna? ¿Imatatä rurashga?” nir. 34Tsaybülla rurag runacuna jucta juctaparlayaptinmi ima päsangantapis manamusyarnin Pabluta cuartelman

21

Page 294: Quechua  conchucos- south bible - new testament

294

apatsirgan. 35Apaycäyaptin runacunawanutsiyta munayaptinmi soldäducunaPabluta umallircurna escalonpayarcatsiyargan cuartelman.36Gepancunata atscag runacunamaywayargan “¡Tsay runa wanutsishgacatsun!” niraycar.

Runacunapa ñöpanchö Pabloparlangan

37Tsaypita cuartelmanyaycascatsiyänan caycaptinnam Pablonirgan tsay comandantita: “Rätullagamta parlaparcuytam munä, taytay”.Niptinnam comandanti espantacur

Pabluta nirgan: “¿Griegu parlaytayachanquicu? 38Peru gam Egiptupitamcanqui, ¿au? Gammer gobiernupacontran ñöpata sharcur purirgayquitsunyag jircacunapa chuscu waranga(4,000) asesïnu runacunatapushacurcur” nir.39Tsaymi Pablo nirgan: “Nogaga Israel

runam cä, taytay. Manam Egiptorunatsu. Cilicia provinciapita Tarsomarcachö yuricogmi cä. Rugacungäraycur ichic shuyaycayämay cayrunacunata parlapärinäpä” nir.40Tsaynam rugacunganta comandanti

wiyargan. Y Pablunam tsay escalonchöichircur maquinwan sëñasllapa nirganrunacuna upällacuyänanpä.Upällacuriyaptinnam *hebreu idiömapaparlapargan.

22 1Tsay parlaparnam caynönirgan: “Canan Israel marca

mayicuna, wiyayämay” nir.2Tsaynö Pablo quiquincunapa

idiömanchö parlanganta wiyaycurnamllapanpis upällascäriyargan. Tsaynamparlar sïgirgan: 3“Noga Israel runam cä.Cilicia provinciapita Tarso marcachömiyuricurgä. Itsanga shacshacurgäJerusalenchömi. YachatsicogGamalielmi shumag yachatsimargan

Moises gellgangan leycunatapis. Tsayminogapis Tayta Diospa leynincunatallapan shongüwan gamcunanöcumpliyta munaycä. 4Allitaruraycangäta yarparmi mas puntataJesusman criyicogcunata ushacätsiytamunar warmitapis ollgutapis carcelmanapargä. 5Tsaynö rurangäcunatamusyarmi Israelchö mandacog cagsacerdöti y llapan respitashgaautoridäcunapis juc ordentagoyämargan Damasco marcachöautoridäcuna yanapayämänanpä.Tsaymi aywaycargä Jesusmancriyicogcunata Jerusalenman prësuapaycamur castigatsinäpä”.

Jesucristuta imanöpachasquicungantapis Pablo

willacungan(Hechos 9.1-19; 26.12-18)

6“Damascumanna chänäpäcaycaptïnam pullan junagchönönaillagpita nogaman ciëlupita tillagucuynöchillapyaycamurgan. 7Tsaynampatsaman ishquisquir wiyargä caynönimogta: ‘Saulo, Saulo, ¿imanirtänogaman criyicamogcunatagaticachanqui?’ 8Tsaynam tapurgä:‘¿Pitä canqui, taytay?’ nir. Tsaynöniptïmi nimargan: ‘Noga Jesusmi cä.Nogaman criyicamogcunata chiquirganogatam chiquiycämanqui’ nirnin”.9“Tsay atsicyämogta ricar nogawan

aywagcunaga feyupam mantsacäyargan.Señor Jesus parlapämangantam itsangawiyayargantsu”.10“Tsaynam noga tapurgä: ‘Tsayöraga

¿imatatä ruräman, taytay?’ nir.Tsaynam nimargan: ‘Sharcur ädisir chayDamasco marcaman. Tsaychönamniyäshunqui imata ruranayquipäcagtapis’ nir. 11Jinanchö wiscuyagpämiciëlupita atsicyapaycamargan. Tsayminogawan aywag runacunalla ricrapita

21 22

Page 295: Quechua  conchucos- south bible - new testament

295

g 22.22 Imanir tsay Israel runacuna pasaypa gayaräyanganta musyanayquipä liyinquiHechos 21.27-29.

janchashga chätsiyämargan Damascomarcaman”.12“Tsay marcachömi cargan juc runa

Ananias jutiyog Tayta Diosta respitag.Payga Moises gellgangan leycunatapiscumplirganmi. Damasco marcachö täragIsrael runacunapis paypäga alli runacangantam parlayargan. 13Paymiricamagnï chaycamur nimargan: ‘WaugiSaulo, yapay ricachacuyna’ nir. Tsaynönimaptinmi jinan öra ricachacurirgä.14Nircurpis caynömi nimargan:‘Imaypitapis Israel runacuna adoraryäracungantsic Tayta Diosmiacrashurguyqui pay munanganta rurarcawanayquipä. Tsaynöpam Jesucristoyuripäshurguyquiparlapäshungayquitapis wiyanayquipä.15Tsaynö ricashga y wiyashga carmimaytsaychöpis runacunata Jesucristupaalli willacuyninta willapanqui.16Canantä sharcur juclla bautizacuy yTayta Diosman mañacuyjutsayquicunapita perdonashunayquipä’”.

Mana Israel runacunaman PablutaTayta Dios cachangan

17,18“Tsaypitanam Jerusalenmancutirna templuchö Tayta Diosmanmañacuycaptï Jesucristo yuripascamarnimargan: ‘Cay Jerusalenpita canan öraayway. Caychöga manam runacunachasquiyäshunquitsu nogapawillacuynïta willacuptiqui’ nir. 19Tsaynönimaptinmi noga nirgä: ‘Peru taytay,¿imanirtä mana chasquiyämanmantsu?Paycuna musyayanmi maytsaygoricäcuyänan wayicunamanaywa-aywaycur gamman criyicogcunataashingäta y maga-magarcur carcelmanapangäta. 20Tsaynömi gampa

willacogniqui Estebantawanutsiyaptinpis ñöpancunachöshaycargä “Wanutsiyaylla” nirnin. Tsaywanutsegcunapa röpancunatapisnogaran tsaraparargä. Tsaynö carcurgamta chasquicungätana musyaycurpaycunapis, ¿imanirtä manachasquiyäshunquimantsu?’ 21Tsaynöniptïpis Jesucristo nimargan: ‘Gamgacaypita ayway. Cananga cachaycä carumarcacunapam mana Israelrunacunatapis willacuynïta

.

Comandantipa munayninchöPablo cangan

22Tsaynö mana Israel runacunapäPablo parlanganta wiyaycurnamrunacuna pasaypa rabyarnin gayarargniyargan: “¡Tsay runa ama cawatsuntsu!¡Juclla wanutsishun!” 23Tsaynö ajarmiquiquincuna punchuncunatapis llogtirirllogtirir jitar ushayargan. Nircurmiallpatapis aptarcur aptarcurjanancunaman jichayargan.24Tsaynam comandanti Pabluta

cuartelman yaycaratsir soldäducunatamandargan astayänanpä. Nircurminirgan: “Tsaynöparan willamäshunimanir paypa contran runacunasharcuyangantapis” nir.25Tsaynam unas castigayänanpä

wataraycätsiyaptin Pablo nirgan tsayRoma soldäducunapa capitanninta:“¿Gamcuna castigayämaytapuëdiyanquicu Roma runa caycaptï?Manarämi autoridäcunapisjuzgayämanrätsu imata rurangätapis”.26Tsaynö niptinmi capitan aywargan

comandantiman Pablo ningantawillananpä. Chaycurmi nirgan: “Señorcomandanti, tsay runaga Roma runash

22

Page 296: Quechua  conchucos- south bible - new testament

296

canman. Cananga ¿imanötä cayrunawan cashun?” nir.27Tsaynam tsay comandanti

Pabluman witiycur tapurgan:“¿Rasunpacu Romano canqui?” nir.Niptinnam Pablo nirgan: “Aumi,

taytay. Roma runam callä”.28Comandantinam nirgan: “Noga

Romano cayman ticranäpäga atscagellërämi cuestämashga. Gamga,¿aycatatä pägarguyqui?”Tsaymi Pablo nirgan: “Nogaga

yuricungä junagpitam Romano cä”.29Tsaynö niptinmi castigananpä

tsararag soldäducuna Pablutadejariycuyargan. Tsay comandantipisRoma runa canganta musyasquirmimantsacäcurgan imanircadinatsingantapis.

Israel autoridäcunachö Pabloparlangan

30Waraynin junagnam tsaycomandanti musyayta munarganPabluta Israel runacuna imanirwanutsiyta munayangantapis. Nircurmicadinawan watayanganta pascaratsirmandag sacerdöticunatawan Israelrunacunapa autoridänincunatagayatsirgan. Tsaypitanam Pablutaapatsirgan tsay autoridäcunapañöpancunaman.

23 1Tsaynam tsay autoridäcunatallapanta ricapärir Pablo nirgan:

“Marca mayicuna, manam imatapisllutanta rurargötsu. Imanö cawangätapisTayta Diosllam musyan”.2Tsaynö niptinnam mandacog cag

sacerdöti Ananias mandargan Pablutashimichö lagyaycuyänanpä. 3Tsaynölagyaycatsiptinmi Pablo nirgan: “Tsaynölagyatsimangayquipita Tayta Diosmigamtapis castigashunqui. Tsaychögajamaraycanqui ley mandacungannöjutsä canganta mana cangantapis

juzgamänayquipämi, manam pitapislagyatsinayquillapänatsu. Tsaynöcaycaptinga ¿imanirtä leytapis manacäsuypa puntatagalagyaratsimanquirä?”4Tsaynö niptinmi tsaychö caycag

runacuna niyargan: “¿Tsaynöajayparäcu niycunqui Tayta Diosacrangan mandacog sacerdötita?” nir.5Tsaymi Pablo nirgan: “Tsaynö

lagyatsimaptin noga manammusyargötsu Tayta Dios acranganmandacog sacerdöti cangantaga.Rasunpa Diospa palabrangellgaranganchöpis caynöchä nican:‘Marcayquicunachöautoridäniquicunapä mana allitaga amaparlayaytsu’ nir. Peru llutantamparlarcurgö, taytay”.6Tsaynam itsanga Pablo musyarirgan

tsay autoridäcuna waquin cag saduceocayanganta y waquin cagcuna fariseocayanganta. Tsaymi gayaraypa nirgan:“Israel mayicuna, nogaga fariseo runamcä. Taytäcunapis fariseum cayashga.Tsaymi ari wanushgacunata Tayta Dioscawatsimunanpä cagta runacunataentienditsiptï caychöjuzgaycäyämanqui”.7Tsaynö nisquiptinmi Pablupa

favornin fariseucuna sharcursaduceucunawan rimanacurgallaycuyargan. 8Saduceucunagayachatsicuyag wanushgacuna mananacawariyämunanpä cagtam. Tsaynöllamyachatsicuyag *angelcuna manacayanganta, y runacunapis almaynagcayanganta. Fariseucunam itsangayachatsicuyag wanogcunacawariyämunanpä cagta, angelcunacanganta, y runacunapis almayogcanganta. 9Tsaynö feyuparimanacuyaptin ley yachatsicog waquinfariseo runacunanam niyargan: “Cayrunaga rasunpa manam imatapis mana

22 23

Page 297: Quechua  conchucos- south bible - new testament

297

allitaga rurashgatsu. Capaz imachir cayrunataga alma car o angel carparlapashga canman”.10Tsaynö rimanacur masrä büllata

rurayaptinnam comandantegamantsarirgan: “Caycunaga Pablutarachipänacurtä ushasquiyanman”nirnin. Tsaynö nirninmi soldäducunatagayatsimurgan Pabluta carcelmancangan cutitsiyänanpä.11Tsaypitanam waraynin tsacayna

Pabluta Jesucristo yuripasquir nirgan:“Pablo, ama mantsacuytsu.Jerusalenchö nogapäwillacungayquinöllam Romachöpiswillapäcamunqui” nir.

Pabluta wanutsiyänanpäyachatsinacuyangan

12Tsaypita waraynin junagnamwaquin Israel runacuna jurarräwillanacuyargan Pablutawanutsiyänanpä caynö nir: “Pablutahasta wanutsingantsicyag amaräimatapis micushuntsu ni upushuntsu”nirnin. 13Tsaynö jurar willanacogcunagacayargan chuscu chunca (40)runacunapita masmi. 14Tsay runacunamaywayargan mandacogsacerdöticunaman y waquinautoridäcunaman caynö niyänanpä:“Nogacunam jurar compromëticuyargöPabluta manarä wanutsirga imatapismana micuyänäpä ni mana upuyänäpä.15Cananga autoridäcunawan gamcunayachayllapa Pabluta apatsiyämuycomandantiwan caynö parlasquir: ‘Jucishcay tapucuycunallatam Pabloparlananta munayä’ nillar.Nogacunanam listulla caycäyäshäapaycäyagllatana wanuscatsiyänäpä”.16Tsaynö parlayangantam antis

wiyanä Pablupa subrinun. Tsaynamcarcelman empëñu aywar Pablutawillargan. 17Tsaynö willasquiptinnam

Pablo juc soldäduta gayasquirninnirgan: “Cay jövinta comandantimancanan öra pushaycuywillamangancunata paytapiswillananpä” nir.18Tsaynam soldädu tsay jövinta

comandantiman chaycatsir nirgan:“Carcelchö caycag Pablum gayaycamarrugacamashga cay jövinta gammanpushamunäpä. ¿Imatarä gamtashwillashuyta munan?” nir.19Comandantinam tsay jövinta

jucläman jipisquir tapurgan: “¿Imatatäwillamänayqui cashga?” nir.20Tsaynam jövin nirgan: “Israel

runacunam willanacuyashgaautoridäcuna goricäyangan cagmanwaray junag Pabluta apatsinayquipä,imanö cangantapis musyariyta munagtucullar. 21Tsayta ama criyinquitsu.Chuscu chuncapita (40) masmirunacuna jurayashga Pablutawanutsiyänanpä, payta manaräwanutsirga imatapis mana micuyänanpäni mana upuyänanpä. Tsaymi pasaypashuyacuycäyan gamapatsinayquillatana”.22Tsaynam tsay jövinta comandanti

nirgan: “Ama pitapis willapanquitsu caywillamangayquita”. Nisquirmidejaycurgan aywacunanpä.

Cesarea marcaman Pablutaapayangan

23Tsaypitanam comandanti ishcaysoldäduncunata gayaycatsir nirgan:“Canan alistacuy ishcay pachac (200)soldäducuna chaquipa aywayänanpä,nircur ganchis chunca (70) soldäducunabeschawan muntashga aywayänanpä, ynircur ishcay pachac (200) cagcunanalanzawan aywayänanpä. Paycunamcanan tsacay Cesarea marcamanaywayanga. 24Tsaynölla Pablomuntacunanpäpis beschata puestupäyay

23

Page 298: Quechua  conchucos- south bible - new testament

298

Judea provinciapa mandagnin*Felixman aywar allilla chänanpä”.

25Tsaynö nirirmi paycunawanapatsirgan juc cartata caynö gellgarcur:

26Señor Felix:

Noga Claudio Lisiasmi respëtuwangamta saludamü. 27Israel runacunamcay mandamungä runata pasaypamagar wanutsiyänanpänacaycäyargan. Tsaymi Roma runacanganta musyaycur soldädücunawanaywargä paycunapita gechurninsalvamunäpä. 28Nircurnam imapitachiquiyangantapis musyayta munarapayargä Israel runacunapaautoridänincuna goriraycagman.29Tsaychönam wanutsiytamunagnincuna niyargan: “Cay runagamanam leynintsiccunata cumplintsu”nirnin. Tsaynö niyaptinpis nogagamanam ima jutsantapis tarirgötsuwanutsiyänanpäga ni carcelchöräwichgaränanpäga. 30Tsaymi caychöIsrael runacuna Pablutawanutsiyänanpä willanacuyangantamusyaycur gamman apatsimü.Tsaynöllam wanutsiytamunagnincunatapis nirgöñöpayquichörä imata niyta munarpisniyänanpä cagta.

Tsayllatam niramü.

31Tsaynam comandantimandangannölla tsay tsacay soldäducunaPabluta apayargan “Antipatris” ninganmarcayag. 32Warayninnam chaquillapaaywag cag soldäducunaga cutiyämurgancuartelninman. Y beschawanaywagcunanam Cesarea marcayagPabluta chätsiyargan.33Cesareaman chaycatsirnam

mandacog Felixta cartata goycur

Pablutapis entregayargan. 34TsaynamFelix cartata liyisquir Pabluta tapurganmaypita cangantapis. Ciliciaprovinciapita canganta niycuptinnamnirgan: 35“Wanutsiyäshuyta munagcunachäyämuptinrämi musyashä imapitachiquiyäshungayquitapis” nir.Nircurnam apatsirgan Herodespa

awilun ruratsingan palaciunchöcalapözuman. Tsaychönam Pablutasoldäducuna cuïdayargan.

Felixpa ñöpanchö Pablo parlangan

24 1Tsaypita pitsga junagpäsariptinnam Jerusalenpita

Cesarea marcaman chäyarganmandacog cag sacerdöti Ananias ywaquin cag autoridäcuna. Paycunamapayämurgan Tertulo jutiyog jucabogäduta. Tsay abogäduwanmiaywayargan Felixpa despächunmanPablupa contran parlacäshinanpä.2Tsaynam despächunman Pabluta

chäratsiyaptin Tertulo nirgan: “TaytaFelix, gam alli mandacog captiquimallilla cawayällä. Yachagcayniquiwanmi cananga marcalläcunataalliyaycätsinqui. 3Llapanrurangayquicunatam maytsaymarcacunachöpis runacuna feyupaagradesicuyälla, taytaymandacoglläcuna Felix. 4Alläpa amaajayätsishayquitsu tiempuyquitaperditsir. Rätulla parlapärishayqui ichicwiyarcamänayquipä”.5“Cay runata nogacuna tariyargö

mana alli geshyanö maytsaymarcacunaman charnin Israelrunacunata pasaypa chiquinacatsegtam.Romachö mandamagnintsicpacontranmi parlanpis. Payga ‘Nazareu’ningan sectatam yachatsicunpis.6Manam tsayllapistsu. Tayta Diostaadoracuyangä templuchömi imapäpismanana cuentayämar llutancunata rurar

23 24

Page 299: Quechua  conchucos- south bible - new testament

299

caycan. Tsaynö ruraptinmi nogacunaprësu tsarisquir leynïcunamannöjusticiata rurayta munayargö.7[Tsaychönam Lisias jutiyogcomandanti maquïcunapitana cayrunata gechuyämashga. 8Nircurminiyämashga gampa ñöpayquichörä imajutsan cangantapis niyänäpä cagta.]Tsaymi canan quiquin Pablutatapurninpis musyanqui llapanniyangäcunapis rasun caglla canganta”.9Tsaynö Tertulo parlapäriptinnam

Jerusalenpita llapan Israelautoridäcunapis caynö niyargan: “Aumi,taytay. Tsaynömi cashga” nirnin.10Tsaynö niyaptinmi mandacog Felix

nirgan Pablo sharcur parlamunanpä.Tsaynam Pablo parlargan caynö nir:“Tayta Felix, musyämi atsca watana caynacionchö gam alli autoridäcangayquita. Canan ñöpayquichöparlaramushä manacagcunapita cayrunacuna conträ sharcuyanganta”.11“Tsayrämi chunca ishcay (12) junag

caycan Tayta Diosta adoracunäpäJerusalenman aywangäpis. Pitapistapucuptiquega willayäshunquimanmitsaynö caycangäta. 12Templuchö nigoricäcuyänan wayicunachöpis, nimaychöpis manam piwanpisrimanacuycagtatsu, ni pitapisrabyaycätsegtatsu tariyämashga. 13Cayrunacunaga manacagcunapitam conträsharcuyan. Paycuna niyangannörasunpaypa llutanta rurashga captëgacanan mayganpis shimpiycayämätsun”.14“Nogaga imaypis Israel runacuna

yäracuyangä Tayta Diosllatam adorä. Ywillacognin unay profëtacunagellgayangancunatapis llapantamcumplï. Tsay profëtacunamgellgayargan Tayta Dios juc salvacogtacachamunanpä cagta. Tsaymi noga criyïtsay aunicungan salvacog Jesucristocanganta. Nogapa conträ sharcog

runacunaga Jesucristupä yarpäyan llutarunalla cangantam. 15Tsaynöllam criyïllapan runacunata wanunganpita TaytaDios cawatsimunanpä canganta, allitaruragtapis y mana allita ruragcunatapis.Cay chiquimagnïcunapis tsaytagacriyiyanmi. 16Tsaycunata musyarmiTayta Dios munangannö piwanmaywanpis allillata rurar cawaycällä”.17,18“Waquin nacioncunachö

puringäpita unaytarämi Jerusalenmancutirgä pobricunapä gellënin apaparnin.Jerusalenman chaycurnam templumanyaycurgä ofrendata churanäpä. Tsaychöcaycaptïnam Asia provinciapita shamogIsrael runacuna tariyämargan. Manamatsca runacunatawantsu ni pitapis büllataruraycätseg imatatsu tariyämargan.19Tsay tariyämag runacunam caymangashayämunman cargan ñöpayquichöshimpiyämänanpä imatapis mana allitarurashga captëga. 20Jerusalenautoridäcunapa ñöpanchö parlangätawiyamashga car cay runacuna itsangaimatapis llutanta parlashga captëga mäwiyanayquipä canan shimpiyämätsun.21Jerusalenchö autoridäcunapañöpanchöga manam imatapis llutantagaparlargätsu. Caynömi itsanga nircurgä:‘Canan gamcunaga nogatajuzgaycäyämanqui wanushgacunataTayta Dios cawatsimunanpä cagtacriyingäpitam’ nir”.22Tsaynö Pablo nisquiptinmi

manacagcunata Israel autoridäcunaniyanganta musyaycarpis Felix nirgan:“Comandanti Lisias chämuptinmi mastatapucushä. Tsaypitarämi gamcunataarreglayäshayqui” nir. 23Nircurnamsoldädutana nirgan: “Carcelman cayPabluta cutitsiy. Peru amamichäyanquitsu watucagnincunachäcuyänantaga” nir.24Tsaypita waraynincunam Felix

warmin Drusilawanna despächunchö

24

Page 300: Quechua  conchucos- south bible - new testament

300

cayargan. Drusilaga cargan Israelcastam. Tsaynam Felix despächunmanPabluta gayatsirgan. Tsaychö PablunamJesucristuman imanöpa criyicunacanganta tantiyatsir nirgan:25“Cawaynintsicchö imayca jutsatarurashga carpis SeñornintsicJesucristuman criyicur Tayta Diosmunangannö cawacushun. Amanaquiquintsicpa munayllantsicchöcawashuntsu. Jesucristuman manacriyicur lluta cawag cagtam syu naljunagchö Tayta Dios juzganga”.Tsay ningancunata wiyarninmi Felix

mantsacäcur nirgan: “Canangaaywacuyna. Tiempüta ricärirmi yapaygayatsimushayqui” nir. Tsaynö nirmisoldäduta nirgan carcelman Pablutacutitsinanpä.26Tsaypita Felixga Pabluwan

parlayänanpä gayayllaran gayatsegcacharinanpä gellëta pägarinantayarpar. 27Tsaynö yarpanganta manapägaptinmi wichgaraycätsiptin ishcaywatapis päsarirgan. Tsaypitanammandacog Felixpa troquin jucnayaycurgan Judea provinciapamandagnin cananpä. Paypa jutinmicargan Porcio Festo. Tsaynam Felixyargucurna Israel runacunawan allichöquëdayta munarnin Pabluta jinaprësuraycagllata jagirirgan.

Festupa ñöpanchö Pablo parlangan

25 1Tsaypitanam Judeaprovinciapa mandagnin cayman

yaycunanpä chasquicog *Festo charganCesarea marcaman. Tsaychö quimsajunag casquirnam “Jerusalenchö mä,¿imash päsaycan?” nir aywarganautoridäcunawan willanacog.2Tsaychönam autoridäcuna y mandacogcag sacerdöticuna Festuta niyargan:“Pablo imayca mana allicunatamrurashga” nir. 3Y nircurmi

rugacuyargan Pabluta Jerusalenmanapatsimunanpä. Paycunaga pasaypawillanacushganam cayarganJerusalenman apaycäyagllatanawanuratsiyänanpä.4Tsaynam Festo nirgan: “Pabloga

Cesarea marcachömi prësu caycan.Nogapis tsayman cay diyascunacutegpänam caycä. 5Tsaymiwaquinniquiwan aywashwan, imajutsan cangantapis niyänayquipä” nir.6Jerusalenchö Festo juc semänanö

goyärirnam cuticurgan Cesareaman.Tsaypita waraynin junagnamdespächunman Pabluta gayatsirgan.7Tsayman Pablo yaycuriptinnamJerusalenpita aywag Israel runacunamanacagcunata tumparnin niyargan:“Llutancunatam cayga ruran” nirnin.Tsaynö tumparpis manam imajutsantapis tariyargantsu.8Tsaynö manacagcunata niyaptinmi

Pablo nirgan: “Nogaga manam imamana allitapis rurargötsu Moisesgellgangan leycunapa contran,templuchöpis ni maychöpis. Y manamRomachö mandamagnintsicpacontranpis parlacurgötsu” nir.9Festunam Israel runacuna

Jerusalenman Pabluta cutitsiytamunayanganta musyarna paycunawanallichö quëdayta munar Pablutatapurgan: “¿Jerusalenman aywaytamunanquicu tsaychö nogapa ñöpächöjuzgashga canayquipä?” nir.10Tsaynö tapuptinmi Pablo nirgan:

“Nogapis Romano runam cä y gampisRomano juezmi canqui. Tsaymi caydespächuyquichö arreglamänayquitamunä. Musyangayquinöpis manamimatapis mana allitaga rurargötsu Israelrunacunapa contran. 11Imatapis manaallita rurashga captëga maquiquichömicaycä castigamänayquipäpis. Peru imajutsätapis mana tarirga manam imata

24 25

Page 301: Quechua  conchucos- south bible - new testament

301

ruramaytapis puëdinquitsu. Tsaymijutsayog cangäta o mana jutsayogcangäta manarä musyarga manamentregamayta puëdinquirätsu cay Israelrunacunapa maquinmanwanutsiyämänanpä. Caychö gamjuzgamayta mana puëdirga Romachöquiquin cag mandamagnintsic*emperadorman apatsimay tsaychöarreglamänanpä”.12Tsaynam Festo yätsegnincunawan

willanacurir Pabluta nirgan: “Romachömandamagnintsic juzgashunayquitamunaycaptiquega canan paymanmiapatsishayqui” nir.

Rey Agripaman Pablutachätsiyangan

13Tsaypita unay ricogtanam rey*Agripa y Berenice jutiyog warmichäyargan Cesareaman mandacogyaycunganpita Festuta saludayänanpä.14Tsaychö atsca junagcunagoyäpäyaptinmi Festo willapargancaynö: “Mandacog caypita Felixyargucur Pablo jutiyog runata carcelpitamanam cacharishgatsu. 15YJerusalenchö caycaptï mandacogsacerdöticuna y autoridäcunapisniyämashga tsay runaga wanutsishgacananpämi. 16Tsaymi noga nirgö:‘Nogacuna Roma autoridäcuna carmanam pitapis llutallaga contrancunapamaquincunaman entregaycuyätsuwanutsiyänanpä manaräshimpiyaptinga. Shimpiyaptinrämimusyayä ima jutsan canganta o manacangantapis’ nir”.17“Tsaymi tsay wanutsiyta

munagcuna chaycayämuptin warayninjunag juclla aywargä despächümanarreglanäpä. Nircurmi gayatsimurgätsay prësuta. 18Tsaychö contrancunamanam imatapis niyargantsu nogayarpangänöga. 19Peru niyarganga

paycunapa üsuncunata Pablo manacäsunganta y unayna wanucushga Jesusniyangan runa janan parlanganllatam.Pabloga tsay wanucushga runacawaycangantam nishga. 20Diosllataadoranganta ningancunapita imatapisniyta mana puëdirmi tsay Pablutatapurgä: ‘¿Jerusalenman apatsinätamunanquicu tsaychö autoridäcunaarreglayäshunayquipä?’ nir. 21TsaymiJerusalenman aywayta mana munartsay runa mañamashga Romamanapatsinäpä, tsaychöna quiquinmandamagnintsic emperador cagarreglananpä. Tsaynöpam jinallacarcelchö wichgaraycan apatsingäyag”.22Tsaynö willapäriptinnam rey Agripa

Festuta nirgan: “Nogapis tsay runaninganta wiyayta munämi”.Niptinnam Festo nirgan: “Wiyayta

munaptiquega waraymi apatsimushuncayman” nir.23Tsaypita waraynin junagnam

goricäcuyänan jatun cuartumansoldäducunapa capitannincuna y llapanautoridäcuna yaycuyargan.Tsaypitanam Bereniciwan rey Agripapasaypa alli röpancuna jatipäcushgayaycuyargan. Tsayman llapangoricasquiyaptinnam Pabluta Festocarcelpita apatsimurgan.24Chäratsiyaptinnam Festo nirgan:“Tayta Agripa y llapayqui caychögoricashga caycagcuna, cay runawanutsishga canantam munayanJerusalenchöpis y caychöpis Israelrunacuna. 25Paycuna wanutsiytamunayaptinpis manam ima jutsantapistarirgötsu wanunanpänöga. Imanöcaptinpis quiquinmi mañacamashgaRomachö quiquin cag mandamagnintsicemperadorrä juzgananpä. Tsaymi paymañacamangannölla canan Romamanapatsishä. 26Manarä cay runataRomaman apatsir puntataga cartata

25

Page 302: Quechua  conchucos- south bible - new testament

302

gellgar ¿imatarätä nïmanmandamagnintsic musyananpä? Tsaymigamcunapa ñöpayquicunamangayatsimurgö quiquinta tapupärir imayarpayllatapis goyämänayquipä.27¿Imanö nirtä cartata gellgashwanRomachö mandamagnintsicman cayprësuta apatsirnin?”

Rey Agripapa ñöpanchö Pabloparlangan

26 1Festo tsaynö niptinmi reyAgripa nirgan Pabluta: “Canan

mä, willayämay imanö cangayquitapis”nir.Tsaynam Pablo parlar gallaycurgan:

2“Tayta Agripa, ñöpayquichö cangätacushicurillämi. Canan willariyäshayquimusyayänayquipä Israel runacunaimaycatapis manacagcunataniyämanganta. 3Gamga musyanquimIsrael runacuna Diosta imanöadoracuyangantapis y tsay adoray jananimanir rimanacuyangantapis. Tsaymimasllata tantiyarcunayquipäwillapäriyäshayqui”.4“Nogapa marcä quinranchö y

Jerusalenchöpis Israel runacunaregiyämanmi wamra cangäpita imanöcawangätapis. 5Tsaynöllam musyayanjövin caynïpita fariseo cangätapis.Tsaynö cangäta willayäshuyta munargawillariyäshuy. Fariseucunaga waquincagcunapita masmi cumpliyan Moisesgellgangan leycunata”.6“Tsay gellgashgachömi willacun

Tayta Dios Israel runacunamansalvacogta cachamunanpä auninganta.Tsay salvacogman criyingällapitamprësuraycätsiyäman. 7Israel runacunacriyiyanmi salvamagnintsicta Tayta Dioscachamunanpä canganta. Tsaymipagasta junagta Tayta Diosta rugacurshuyaraycäyan. ¡Peru tsayshuyacuyangan salvacogtaga Tayta Dios

cachamushganam! Tsayman criyingäshipaycunapäga mana alli caycan. 8Tsaycachamungan salvacogtagawanunganpita Tayta Dioscawatsimushgam. Gamcuna ¿manacucriyiyanqui wanushcunata Tayta Dioscawaritsimunanpä canganta?”9“Puntataga Jesucristuman

criyicogcunata nogapis imanömichiquirgä. 10Mandacog sacerdöticunaordenta goyämaptinmi Jerusalenchöatscag criyicogcunata carcelmanwichgatsirgä. Paycunatawanutsiyänanpä autoridäcunamandayaptinpis nogaran puntataga‘Allim wanutsiyanqui’ nirgä.11Goricäcuyänan wayicunamanaywa-aywaycurmi Jesusmancriyicogcunata ñëgatseg cä. Tsaynömicaru marcacunamanpis aywag cäcriyicogcunata prësumunäpä”.

Jesucristuta imanöpachasquicungantapis Pablo yapay

willacungan(Hechos 9.1-19; 22.6-16)

12“Tsaynömi runacunata prësutsarimunäpä mandacog sacerdöticunacachayämaptin Damasco marcamanaywaycargä. 13Tsaynam aywaraycäyaptïpullan junagnöna caycaptin ciëlupitaatsicyapaycayämargan rupaypitapismasrä. 14Tsaynö atsicyaycamuptinllapäcunam patsaman ishquiscäriyargä.Tsaynam *hebreu parlaychö caynönimunganta wiyargä: ‘Saulo, Saulo,¿imanirtä nogaman criyicamognïcunatachiquir gaticachaycanqui? Antis nogamunangätam ruranquiman’. 15Tsaynamnirgä: ‘¿Pitä canqui, taytay?’ Paynamnimargan: ‘Nogaga Jesusmi cä.Nogaman criyicamogcunatagaticacharnin nogatamchiquiycämanqui. 16Canan sharcurichiy. Gamta yuripargö cananpitaga

25 26

Page 303: Quechua  conchucos- south bible - new testament

303

ricangayquicunata y ricatsinäpäcagcunata willacunayquipämi.17Cananga cachashayqui Israel marcamayiquicunaman y mana Israelrunacunamanpis willacuynïtawillacunayquipämi. Mana allicunatarurayta munayäshuptiquipis nogamtsapäshayqui. 18Ningäcunatawillacuptiquim runacunatantiyacuyanga llutancunata rurarcawaycäyanganta. Tsaymi tsacaychönöSatanaspa munayninchöcawaycäyangayquipita atsicyagchöricaycag cuentana Tayta Diospamunayninchö cawayanga. Nogamancriyicuyanganpitam jutsancunapitaperdonashga cayanga. Tsaynöpamgloriaman char Diospa ñöpanchö

.

Jesus mandaptin cäsucungantaPablo willacungan

19“Tsaynömi ari, tayta Agripa,¿imanirtä mana rurämantsu carganciëlupita Señor Jesucristonimangancunata? 20Tsaypitam itsangaJesucristupa willacuyninta runacunatawillacur gallaycurgä, puntata Damascomarcachö, nircurmi Jerusalenchö yJudea provincia quinran waquinmarcacunachöpis. Nircurnam manaIsrael cag juclä runacunatapiswillapargä jutsancunata jagirirninnaTayta Dios munangannö allillata rurarcawayänanpä. 21Tsaynöwillacungäpitam Israel runacunatemplunchö prësu tsariscayämarwanutsiyta munayämargan. 22Tsaynörurayämaptinpis Tayta Diosyanapamaptinmi llapan runacunatajinalla willapaycä, yachagtapis manayachagtapis. Nogaga willacuycä Diospawillacognin unay profëtacuna y Moisesgellgayanganchö ima päsananpäcagtapis willacungannöllam. 23Tsay

willacogcuna gellgayargan Tayta Dioscachamungan salvacog wanunanpäcagta, nircur llapan runacunapitapispuntata cawarimunanpä cagtam. Tsaygellgaraycangannöllam Jesucristocawamurgan Israel runacunata y manaIsrael runacunatapis jutsancunataperdonar salvananpä”.

Jesucristuman criyicunanpäAgripata parlapangan

24Pablo tsaynö jinalla parlaycaptinmiFesto nirgan: “¡Pablo, alläpaestudiangayquiwanmi löcuyarguyqui!”nir.25Niycuptinmi itsanga Pablo nirgan:

“Tayta Festo, manam löcuyashgatsu cä,sinöga allillatam y rasun cagllatamparlaycä. 26Cay ningäcuna allillacangantaga caychö rey Agripapis yllapanpis musyayanmi. Tsaymi paypañöpanchö parlaycämü manamantsacuypa”.27“Tayta Agripa, canan nimay.

Bibliata criyiycarga ¿imanirtä Jesucristosalvamagnintsic canganta willapaptïcriyinquitsu?”28Tsaymi Agripa nirgan: “¿Tsay

ningayquillawancu gam criyingayquiJesusman nogatapis criyiratsimaytayarpanqui?” nir.29Niptinnam Pablo nirgan: “Juclla

chasquicuptiqui o nircurrächasquicuptiquipis noga munä gampis ycaychö wiyaycämagcunapis Jesucristutachasquicuyänayquitam. Itsanga manammunätsu Jesucristutachasquicuyangayquipita noganöcadinashga cayänayquitaga”.30Tsaynam rey Agripa, Berenice,

mandacog Festo, y tsaychö llapanjamaraycagcunapis sharcuryarguscäriyargan. 31Nircurnam lädumanwitirir quiquin pura caynö parlayargan:“Cay runapaga manam ima jutsanpis

26

Page 304: Quechua  conchucos- south bible - new testament

304

h 27.2 “Noga” neg cagga cay libruta gellgag Lucasmi. Lucasga Aristarcuwan Pablutacompañagnincunam cayargan. Aristarcupita masta musyanayquipä liyinqui Hechos 19.29.

cantsu wanutsishga cananpä nicarcelchö wichgaränanpä” nir.32Tsaymi Agripa nirgan Festuta: “Cay

runata cachaycushwanmi cargan,Romachörä arreglashga cananpäquiquin mana mañacushga captinga.Cananga imanö carpis Romachömandamagnintsicmannam apatsinantsicpayna juzgananpä”.

Pabluta Romaman apatsingan

27 1Tsaypitanam Romamanwaquin prësucunatawan

apatsiyänanpä Roma autoridäcunaPabluta entregayargan capitanJuliuman. Payga cargan “Augusto”ningan tröpapa capitanninmi. 2TsaynamAsia provinciachö Adramitio marcapitacuteg büquiwan aywacuyargä Pablutacompañarnin noga y waugi Aristarco.hPayga cargan Macedonia provinciachöTesalonica marcapitam.3Cesareapita aywarmi waraynin junag

Sidon marcaman chäyargä. TsaychömiPabluta cuyapar capitan Julio jucsoldädupa maquinman dejaycurganreginacungancunaman aywananpä:“Reginacungayquicunaman aywayimallawanpis yanapayäshunayquipä”nir. 4Nircur tsay Sidon marcapitayargucuyaptïnam vientu feyupagallaycamurgan. Tsaymi Chipre islacuchunpa päsayargä mana alläpavientumungan cag lädullapa.5Tsaypitanam Cilicia y Pan liañöpanllapa aywar chäyargä Liciachö“Mira” ningan marcaman.6Tsaychönam capitan Julio

tariramurgan Alejandria marcapitashamog büquita Romamanyarguycagtana. Nircurnam tsaybüquiwanna aywacuyargä. 7Pasaypa

ajata aywaptin atsca junagtarämi ñacarchaycuyargä “Nidu” ningan marcayag.Tsaypitanam aywaycäyangä cag lädupapasaypa vientu tsapayämaptin “Creta”ningan *isla gepallanpa aywayargä.Tsay lädupa alläpaga manavientuptinnam Creta isla cuchullanpaaywar päsacuyargä Salmona ñöpanpa.8Tsaynö ñacayta aywarnamchaycuyargä Creta islachö “BuenosPuertos” ningan marcaman. TsaygaLasea marcapa lädun ricogllachömi.9Tsayman chäyänäpäga atsca

junagtam ñacar aywaycuyargä. Perutamya tiempuna captinmi allinatsucargan büquiwan aywayänäpä.Tsaynam büquichö arogcunata Pabloimapis päsananta yätsir nirgan:10“Taytacuna, caynölla captinga manamallinötsu canga aywanantsicpä. Caynöjinachö aywarga büquipis cargantinjundicaptin quiquintsicpis resguchöchäcaycantsic” nir.11Tsaynö Pablo niptinpis manam tsay

prësucuna apag capitan Juliogacäsurgantsu. Masga büquiyogtawanarognincunatam cäsurgan. 12BuenosPuertoschö tamya tiemputapäsayänanpä mana allinö captinmillapancuna niyargan: “Cretachö Fenicemarcayagrä aywashun tamya tiemputapäsanantsicpä” nir. Fenice alli sitiucaptinmi tsaychörä tamya tiemputapäsayta munayargan.

Vientuntin tamya feyupa cangan13Tsaynam aywayänäpä cagpana

vientuptin büquichö arogcunayarpäyargan: “Cananga Fenicemarcaman chäshunmi” nir. Nircurnamaywayargä Creta isla cuchullanpa.14Tsaypita aywaraycäyaptïnam mas

26 27

Page 305: Quechua  conchucos- south bible - new testament

305

rätun niragtana “Euroclidon” ninganhuracan vientu Cretapita feyupagallaycamurgan. 15Tsaymi huracanvientu gallaycuptin imanö caytapismanana atipar büquita dejaycuyargävientu apanganllapana aywacunanpä.16Tsaypitanam “Cauda” ningantacshalla isla wac-wagtanpa alläpamana vientunganpa päsacuyargä.Tsaychömi pasaypa ñacarrä apayanganlanchata büquiman yarcatsiyargan.17Tsaynam wascacunawan büquitawatayargan mana llactsicänanpä. Lamarrurinchö “Sirte” ningan arënaman charbüqui jaticärinanta mantsarirnamvientu puritsinan carpantabäjaratsiyargan büqui despaciullanaaywananpä. Tsaynö rurayaptinpisvientu munanganmanmi puritsicurgan.18Tsaypita waraynin junagpis

tsaynölla feyupa vientumuptinmiapayangan cargatapis jitariycuyarganlamarman. 19Waraynin junagpistsaynölla captinnam büquitaallitsayänanpä apayangan gerucunata ycarpata lamarman jitascäriyargan.20Pasaypa pucutay tsapashga captinmiricacargannatsu junagpa rupaypis nitsacaypa estrëllacunapis. Tsaynö atscajunagna feyupa vientuptin y ciëlupispucutaywan manana ricacaptinnam sïgayarpäyargänatsu cawayänäpä cagtaga.21Tsay junagcuna mana micuypa

cayaptïnam Pablo nirgan: “Taytacuna,ningäcunata wiyacuyaptiquega manamCretapitapis yargamushwantsu cargan,ni imantsiccunatapis lamarman jitarushashwantsu cargan. 22Tsaynöcaptinpis ama mantsariyaytsu nillaquicuyaytsu. Büqui jundicaptinpismanam maygantsicpis wanushuntsu.23Noga sirvingä Tayta Diosmi canantsacay nogaman cachamushga*angelninta. Tsay angelmi yuripascamarcaynö nimashga: 24‘Pablo, ama

mantsariytsu. Romachö mandacogpadespächunman chanquim. Gamraycurmi cay büquichö llapan runawanunanpä cagpita Tayta Diossalvanga’ nir. 25Angel tsaynönicämaptinga ama llaquicushuntsu nimantsacäshuntsu, taytacuna. TaytaDiosmanmi nogaga yäracü y angelnimangannöllam canga. 26Büquiushacaptinpis isla cuchunmanmi lamarjitaramäshun”.27“Adriatico” ningan lamarchö vientu

wacman cayman puriycätsiyämaptinmiishcay semänapis päsarirgan. Tsaypitajuc pagaschönam büquichö arogcunamayasquiyargan lamar cuchunmannachaycätsiyämanganta. 28Tsaynamlamarpa jonduyninta mïdiyaptin quimsachunca ganchis (37) metrurä cargan.Tsaypita yapay mïdiyaptinnam ishcaychunca ganchis (27) metrunöllanacargan. 29Lamar rurin gagacunachöbüqui tacacänantam mantsariyargä.Tsaymi büqui pärananpä chuscu jatusagshiwinayog jërrucunata büquimanwatarcur lamarman jitäshiyargä.Nircurmi patsa waranganyagräshuyaräyargä imanö cayänäpäpis.30Tsaynam büquichö arogcuna lanchatayarpatseg tucullar tsaywangeshpisquiyta munayargan. 31Tsaynöyarpaycäyanganta tantiyasquirmi Pablowillasquirgan capitan Juliutawansoldäducunata: “Büquichö arogcunamgeshpicuyta munaycäyan. Paycunaaywacuyaptinga llapantsicmi wanurushacäshun” nir.32Tsaynam pipis geshpiyänanta mana

munarnin soldäducuna lancha wataragwascacunata rogurir rogurir lamarmanjitayargan.33Tsaypita patsa waranaycaptinnam

runacuna imallatapis micuyänantamunar Pablo nirgan: “Taytacuna,pasaypa llaquicuywanmi ima päsananpä

27

Page 306: Quechua  conchucos- south bible - new testament

306

cagtapis mana musyar ishcay semänanamicurguntsictsu. 34Cananga valornintsicmana ushacänanpä micurcushunrä.Manam maygantsicpis wanushuntsu.Llapantsicpis salvacushunmi” nir.35Nircurnam llapanpa ñöpanchö

Tayta Diosman mañacurir tantata Pablomicur gallaycurgan. 36Tsaynö Pablomicuycagta ricarnam waquincagcunapis micuyargan. 37Tsaybüquichö aywagcunaga ishcay pachacganchis chunca jogta (276) runacunamcayargä. 38Tsaynam llapäcunapispachajunta micuyargä. Nircur büquilasaywan tacacänanta yarparancashgayänanpä apayangantrïgucunata lamarmanjitacacharcuyargan.

Lamarchö büqui ushacangan39,40Tsaypita patsa warasquiptin

büquichö arogcuna manammusyayargantsu maychö cayangantapis.Lamar cuchunman büquitachätsiyänanpä alli canganta ricarnamtsay chuscu jatusag shiwinayogjërrucunata jagiriyänanpä wataragwascacunata roguscäriyargan.Nircurnam manijacuyänanta listarirbüquita puritseg carpata junishmansutayargan. Tsaynam lamar cuchunmanbüqui aywar gallaycurgan. 41Tsaynöaywaycanganchömi büquipa senganarënaman jaticärirgan. Tsaymi lamaryacu jaytaycaptin jaytaycaptin büquipagepanpis paquicargan.42Tsaynam soldäducuna prësucunata

wanutsiyta munayargan manageshpiyänanpä. 43Peru Pablutawanutsiyänanta mana munarmi capitanJulio michargan pitapis manawanutsiyänanpä. Tsaymi nädaytayachag cagcunataga niyargan lamarcuchunman nädayllapa yarguyänanpä.44Nädayta mana yachag cagcunatanam

niyargan büquipa paquipin tablacunatatsaricurcur paycunapa gepallantayarguyänanpä. Tsaynöpam llapäcunalamarpita salvacuyargä.

Malta islachö Pablo cangan

28 1Tsaynöpa lamarpita llapäcunayargurmi musyayargä “Malta”

ningan *islachöna caycäyangäta.2Tsaychö runacunaga allimchasquiyämargan. Tsaynam tamyarpasaypa alaptin ninata tsarircatsirgayayämargan tsaychö mashacuyänäpä.3Nina maslla tsarinanpämi Pablupisrämacunaman goreg aywargan. Tsaygorimunganta ninaman jitaycuptinmiräma rurinpita culebra yargascamurPablupa maquinta amucurcurgan.4Maquinchö culebra warcaraycagtaricaycurmi Maltachö jinan runacunapasaypa mantsacarnin quiquin puracaynö parlayargan: “Cay runaga runamayin imatachir wanutsishga. Tsaychirlamarpita cawaycar yargamuptinpisDiosga munantsu cawananta” nir.5Culebra tsaynö maquinta

amuraycaptinmi Pabloga imapis managocuypa maquinta ninaman tapsirirgan.6Tsaynam llapan ricaraycagcunapisyarpäyargan venenösu culebracaninganwan entëru cuerpuncunajacacurcunanpä cagta o wanusquinanpäcagta. Tsaynö yarpäyaptinpis culebracaningan manam imanarganpistsu.Tsaypita ricaraycäyaptin imapis manapäsaptinnam runacuna juctanayarpasquir caynö niyargan: “¡Cayrunaga Diospis cacunchir!” nir.7Tsay mashacuycäyanganpa

washalänin ricogchömi Publio jutiyogautoridäpa chacrancuna cargan. Paygawayinman chäyaptï allimchasquiyämargan. Tsaymi paypawayinchö quimsa junagrä goyäyargä.8Tsaychömi Publiupa papänin achachar

27 28

Page 307: Quechua  conchucos- south bible - new testament

307

yawartana diyarreyarnin pasaypa antsacämachö ujuraycargan. Tsaymigeshyaycagman yaycurir Tayta DiosmanPablo mañacurgan alliscatsinanpä.Nircur tsay geshyagpa jananmanmaquinta churaycuptinmi sänunaticrasquirgan. 9Tsay runa allingantamusyaycurga waquin caggeshyagcunapis Pablumanshayämurganmi y llapantam Diosnintsicallïtsirgan. 10Tsaynö allïyangantacushicurmi imanöpaagradesicayämaytapis puëdiyargantsu.Nircur tsaypita aywacuyaptïnamimaycan tumaypa miñishtiyangäcagcunataga alistapäyämargan.

Romaman Pablo changan11Tsaypita tamya quillacuna

päsanganyagrämi Alejandria marcapitashamog büqui tsay Malta islachö cargan.Tsaymi quimsa quillantin tsay islachöcarir tamya tiempu päsariptin tsaybüquiman yarcurcur aywacuyargä. Tsaybüquipa senganchömi llagllaypadibujashga “Castor” y “Polux” ningandiosnincunapa imäjinnin cargan.12Tsaypita aywacurnam Siracusamarcaman chäyargä. Tsaychöga quimsajunagrämi goyäyargä. 13Tsaypitanampäsacuyargä lamar cuchullanpa “Regio”ningan marcaman. Aywayangä caglädupa vientu gallaycamuptinnamitsanga Regiupita ishcay junagllatanachäriyargä Puteoli marcaman.14Tsaychönam büquipita yargurtincuriyargä Jesucristuman criyicogwaugicunawan. Paycuna“Goyärishunrä” niyämaptinmi jucsemänarä tsaychö quëdariyargä.Tsaypitanam chaquillapana aywayargäRomaman.15Tsayman aywaycäyangäta

musyarirmi Romachö criyicogwaugicuna taripäyämargan “Foro de

Apio” ningan marcayag. Waquincagnam “Tres Tabernas” ninganmarcachö shuyäyämargan. Paycunataricaycurmi Pablo cushicur Tayta Diostaagradesicurgan.16Romaman chaycuyaptïnam

prësucunata entregargan carcelman.Pablutam itsanga juc wayimannaapayargan. Tsaychömi juc wardiyapayta cuïdargan.

Israel runacunata Romachö Pablowillapangan

17Chäyangäpita quimsa junagtanamIsrael yachag runacunata Pablogayatsimurgan. Goricascayämuptinnamnirgan: “Taytacuna, marcamayintsiccunapa contranga manamimatapis llutanta rurargötsu.Üsuntsiccunatapis imaypitapiscumplirgömi. Imatapis llutantaga manaruraycaptïmi Jerusalenchö prësutsariycamar Israelchö Romaautoridäcunapa maquinmanentregayämashga. 18Tsay autoridäcunatapupäyämarnï manam ima jutsätapistariyargantsu wanutsiyämänanpänöga.Tsaymi paycuna dejaycayämaytamunayargan. 19Tsaynö captinpis Israelmarca mayintsiccunagawanutsiyämaytam munayargan. Tsaymimañacurgä cay Romachö mandacog cagräjuzgamänanpä. Tsaynöga mañacurgämanam wanutsiyämayta munagcunataimatapis jagatsanä raycurtsu, sinögapaycunapa maquincunapita salvacunäraycurmi. 20Llapan Israel runacunanöllamnogapis criyicü Tayta Diossalvamänantsicpä canganta. Tsaymitsaynö criyicungällapita caychöcadinaraycätsiyäman. Tsayta musyatsirreginacurinantsicpämi canan gamcunatagayatsimurgö”.21Tsaynam tsayman goricag Israel

yachag runacuna niyargan: “Judea

28

Page 308: Quechua  conchucos- south bible - new testament

308

provinciachö imanö cangayquitapismusyayänäpä manam ima cartatapischasquiyargötsu. Israel marcamayintsiccunapis cayman chämurmanam imatapis parlacuyashgatsugampäga. 22Itsanga maytsaychöpisrunacuna parlaycäyan gam jucläyayachatsicuycangayquitam. Tsayminogacuna tsay yachatsicungayqui alli omana alli cangantapis musyaytamunayä”.23Tsaynö niyaptinmi juc junag

goricäyänanpä jitapänacuyargan. Tsayjitapänacuyangan junagchämuptinnam patsaraycanganwayiman atscag Israel runacunagoricäyämurgan. Tsaychögoyayninpam Pablo tantiyatsirnincaynö nirgan: “Tayta Dios munanSeñor Jesucristupa munayninchönallapantsicpis cawanantsictam” nir.Tsaynömi Moises gellganganleycunawan y Tayta Diospawillacognin unay profëtacunagellgayangancunawanpis Jesucristosalvacog canganta tantiyatsirgan.24Tsaynö parlapaptinmi waquinrunacuna Señor Jesusman criyicurchasquicuyargan y waquin runacunagachasquicuyta munayargantsu. 25Tsaymana chasquicogcuna aywacuytagallaycuyaptinmi Pablo nirgan: “Rasuncagllatam Diospa willacognin unayprofëta Isaiasta Espiritu Santo nirgan:

26 ‘Runacunata ninqui:“Gamcunaga wiyaycarpis manam

tantiyayta munayanquitsu.Ricaycarpis manam cuentata

gocuyta munayanquitsu.27 Shonguyquicunatapis

chucruyätsicurcuyanquim.Rinriquicunatapis

tsapacurcuyanquim.Ñawiquicunatapis

gemtsicurcuyanquim.Tsaynö carmi ricayta, wiyayta, ni

tantiyaytapis munayanquitsu.Tsaynömi salvayta munaptïpis

chasquicayämanquitsu” nir’.

28Isaias ningannöllam gamcunapiscaycäyanqui. Tsaymi cananga manaIsrael runacunamanpis Tayta Diospa alliwillacuyninga chaycan salvacuyänanpä.Paycunam itsanga chasquicuyanga”.29[Pablo tsaynö niptinmi Israel

runacuna aywacuyargan quiquin purarimanacurnin.]30Ishcay watam Pablo tärargan

arrendangan wayichö. Tsaymanga pipismaypis watucagnin aywayagmi.31Tsaychöpis llapan runacunatam Pablowillapargan: “Tayta Diospamunayninchö cawayänayquipägaJesucristutarä chasquicuyay. Paymisalvamagnintsic” nirnin. Runacunatayachatsicuptin manam pipismichargantsu.

28

Page 309: Quechua  conchucos- south bible - new testament

309

Pablupa saludacuynin

11[Roma marcachö criyicog mayicuna:]Noga Pablo, Señor Jesucristupa

willacognin carmi, cay cartatagamcunaman gellgamü. Jesucristupa*apostolnin canäpämi Tayta Diosnintsicacramashga. Tsaymi alli willacuynintawillacur puriycä.2,3Tsay alli willacuyninga musyatsicun

Tayta Diospa tsurin Jesucristosalvamagnintsic cangantam. Paysalvamagnintsic shamunanpä cagtagaTayta Diospa willacognin unay*profëtacunapis gellgayargannam.Paycuna gellgayangannöllam

salvamagnintsicga rey *David castapitayurirgan. 4Salvamagnintsic Jesucristutawanunganpita *Espiritu Santocawatsimushga captinmi musyantsicTayta Diospa tsurin canganta.5Jesucristo nogantsic raycur

wanunganpitam Tayta Dioscuyapämarnintsic jutsantsiccunapitaperdonamarguntsic. Tsaynö carnamapostolnincunata maytsaynacioncunamanpis cachaycan alliwillacuyninta willacuyaptin runacunaJesucristuman criyicur Tayta Diosmunangannöna cawayänanpä.6,7Romachö criyicog mayicuna,

gamcunapis Señor Jesucristuta

ROMANOS

Roma marcachö criyicogcunamanapostol Pablo cartacungan

Roma marcaga Italia nacionpa capitalninmi cargan. Tsay marcapitam emperadormaytsay nacioncunatapis mandunchö caycätsirgan. Tsaynö jatuncaray marcacaptinpis apostol Pabloga Romaman manaran charganrätsu. Tsaymi Corintomarcachö caycarllarä cay cartata cartacurgan Romachö criyicog mayincunamanTayta Diospa willacuyninta shumag tantiyacuyänanpä.Cay cartachömi Pablo tantiyatsirgan llapan runacuna jutsa rurag caycarpis Señor

Jesucristuman criyicuyaptin Tayta Dios jutsancunapita perdonanganta (1.18-pita8.39-yag). Nircurmi tantiyatsirgan Tayta Dios Israel runacunawan conträtutarurashga caycarpis Señor Jesucristuta mana chasquicuyaptinga in ernumangaycunanpä cagta (9.1-pita 11.36-yag). Nircurmi Pablo tantiyatsirgan Jesucristutachasquicur Tayta Dios munangannöna cawayänanpä (12.1-pita 15.13-yag).Tsaynömi Romachö criyicog mayincunata Pablo willargan España nacionman

aywagnölla paycunatapis watucayta yarpaycanganta. Y nircurmi mañacurganEspañapa aywaptin paycunana yanapayänanpä (15.14-33). Cartapaushananchönam Romachö criyicogcunata saludargan (16.1-27).

Page 310: Quechua  conchucos- south bible - new testament

310

chasquicushga carmi Tayta Diostacäsucurna cawaycäyanqui. Tayta Diosgacuyayäshurniquim acrayäshurguyquipaypa wamrancuna cayänayquipä.Tsaynö cuyacog cayninwan Tayta Diosy Señornintsic Jesucristoyanapaycuyäshuy pay munangannöcushishga cawayänayquipä.

Romachö criyicogcunaman Pablowatucag aywayta yarpangan

8Señor Jesucristuman criyicurnacawayangayquita maytsaychöpisrunacuna parlayaptinmi Tayta Diostaagradesicamü. 9Tayta Diosmangaimaycay örapis mañacaycämümi paymanyäracullar imaypis cawayänayquipä.Tsaynömi Señor Jesucristutachasquicuyänanpäpis noga llapanshongüwan maytsaychö willacur puriycä.10Gamcuna cagman watucag shamurallilla chämunäpäpis Tayta Diosmangamañacaycämi. 11Gamcunamanimaycanöpam shamuyta munaycäEspiritu Santo yanapamaptin Jesucristupawillacuyninta shumag yachatsinäpä.12Tsaynöpam jucnintsic jucnintsicpiscriyicog caynintsicwan yanapanacushunTayta Dios munangannö cawanantsicpä.13Waugicuna panicuna, atsca cutim

gamcunaman watucagniquicunashamuyta munargö. Tsaynö captinpismanam shamuyta puëdiycamürätsu.Waquin marcacunachöpis Tayta Diospawillacuyninta willacuptï runacunaJesucristuta chasquicuyangannögamcuna cagchöpis willapaytam munärunacuna chasquicuyänanpä. 14NogaTayta Diospa alli willacuynintagawillapänämi jinan runacunatapis, juclärunacunatapis, yachag runacunatapis,mana yachag runacunatapis. 15Tsaymiimaycanöpapis shamuytaga munaycäTayta Diospa alli willacuyninta tsayRoma marcachöpis willapäcamunäpä.

Willacuyninta chasquicogcunataTayta Dios salvananpä ningan

16Señor Jesucristupa alliwillacuyninta chasquicogcunatagaTayta Dios jutsancunapita perdonarsalvanmi, *Israel runacunatapis manaIsrael runacunatapis. Tsaynö perdontaalcanzayänanpämi noga maychötsaychöpis willacuycä manapengacuypa. 17Tsay willacuymitantiyatsimantsic Tayta Diosmancriyicur yäracog caglla salvashgacanantsicpä cagta. Tsaymi palabrangellgaranganchöpis caynö nican: “TaytaDiosman yäracog cagllamsalvacuyanga” nir.

Runacuna jutsallachöcayanganta ningan

18Tsaynömi ari criyicogcunagasalvacionta tariyanga. Peru waquinrunacunataga quiquincunapayarpayllanpita mana allita rurarcawayanganpitam Tayta Dios rabyarninin ernuman gaycunga. 19RunacunataTayta Dios yarpayyogta camashgacaptinmi tantiyacuyan pay camacogcanganta. 20Tsaynömi llapanrunacunapis tantiyacuyan camacogTayta Dioslla imaycawanpis munayyogcanganta. Tsaytaga imay tiempupitapisrunacuna musyayashgam. Tsaynöcaptinmi syu nal junag pipistsapacuyta puëdingatsu: “Nogagamanam musyargätsu Tayta Dioscamacog cangantaga” nirnin.21Tsay llutan yarpayyog runacunaga

Tayta Dios poderösu cangantamusyaycarpis manam cäsucuyantsu niagradesicuyantsu. Tsaypa rantingashonguncunatapis chucruyätsirmi TaytaDiostaga cäsupäyantsu. 22Tsaynö carmiyarpäyan quiquincunalla yachagmusyag cayanganta. Tsay

1

Page 311: Quechua  conchucos- south bible - new testament

311

yarpaynincunaga manam imapäpisvälintsu. 23Tsaynö carmi imayyagpiscawag Tayta Diosta adorayänanparantin runatanö *ïdulucunata ruraycuradorayan. Tsaynömi adorayanpäregcunatanö ruraycur, lätaypapuregcunatanö ruraycur, y imaycaläyaanimalcunatanö ruraycur.24Tsaynö manacagcunata rurar

cawacuyaptinnam Tayta Dios ajardejariycushga imanöpiscawacuyänanpä. Tsaynamquiquincunapa munaynincunamancawacur jucwan jucwanpis punurpasaypa pengacuypä cawaycäyan.25Tsaynö cawarmi Tayta Diospawillacuyninta chasquicuyantsu. Payllaadorana canganta musyaycarmicamangancunatarä runacuna adorayan.Tayta Dioslla imaypis adorashga catsun.26Tsaynö lluta cacuyaptinmi Tayta

Diosga munayanganmancawacuyänanpä mana wiyacogrunacunata dejariycushga. Tsaynamollgupis warmipis jucwan jucwan jutsaruraychö puricuyan. Tsaynömiwarmicunapis ollguwan täyänanparantin pengacuypä warmi pura jutsatarurar punucuyan. 27Tsaynöllamollgucunapis warmiwan täyänanparantin ollgu purana warmiwannöpispunucuyan. Tsaynö cayanganpitampaycunata Tayta Dios pasaypa rabyarin ernuman gaycunga.28Tayta Dios munangannö cawayta

mana munayaptinmi payga ajardejariycushga mana pengacuypamunayangannö jutsa ruraychöcawacuyänanpä. 29Tsaynö cawarmiimayca jutsallachö cacuyan,quiquincunallapä imatapis munayan,chiquinacuyan, runa mayinwanwanutsinacuyan, imachöpiswajunacuyan, manacagcunata imatapisparlayan, y wasarima cayan.

30Tsaynöllam pitapis jamucuyan, runamayinpa contran imatapis parlayan,Tayta Diosta mana ichicllapiscäsucuyantsu, piwanpis maywanpisrimanacuyan, runa tucuyan,alabacuyan, y llutanta ruraycunapägayarpachacuraycäyanna. Mamancunatataytancunatanäga manam cäsuyantsu.31Imata yätsipäyaptinpischasquicuyantsu, imatapisaunicuyangantaga mana cumpliyantsu,cuyapäcuynincunapis manam cantsu, yruna mayincunawan imatapis manamperdonanacuyantsu. 32Paycunagamusyayanmi tsaynö cawagcunain ernuman gaycucäyänanpä cagtaga.Tsayta musyaycarpis manamantsacuypam jutsa ruraycunallachöcawacuyan. Tsaynömi waquinrunacunatapis masrä sharcatsipäyanllutancunata rurayänanpä.

Alli tucogcunapis in ernumanaywayänanpä ningan

2 1Waquin runacunaga yarpäyan alliruraglla cayangantam. Tsaynö

carmi niyan: “Mana alli jutsa ruragrunacunaga in ernuman aywayätsun”nirnin. Tsaynö nirninpis manamtantiyacuyantsu quiquincunapis jutsaruraychö cayanganpita in ernumanaywayänanpä cagtaga. 2Tayta Diosgallapan mana alli ruragcunatain ernuman gaycunanpä ningannöllamgaycunga. 3Tsaynö caycaptingagamcunapis ama yarpäyaytsu jutsasapacagcunallata in ernuman gaycunanpäcagta, sinöga jutsaynag tucur allitucogcunatapis in ernumangagaycungam. 4Waquin runacunaga TaytaDios cuyapäcog canganta musyarmiyarpäyan in ernuman managaycucäyänanpä cagta. Manam paycunayarpäyangannötsu. Tayta Dioscuyapäcog cayninwan shuyaycanran

1 2

Page 312: Quechua  conchucos- south bible - new testament

312

tantiyacur jutsa ruraynincunatajagiriyänanta. Tsaynö captinpisjutsancunata mana jageg cagcunatagaTayta Dios in ernumanmi gaycunga.5Tayta Dios runacunata tsaynö

cuyapaycaptinpis waquincunaga jutsaruraynincunata manam dejaycuyantsu.Tsaynö jutsancunata mana dejayaptinmiTayta Dios pasaypa rabyarnin syu naljunag in ernuman gaycunga. 6Fisyunal junagga llapan runacunatapisjuzganga imanöpis cawayanganmanmi.7Perdonashgana car jutsata manaruraypana cawagcunaga Tayta Diospañöpanchömi imayyagpis cawayanga.8Quiquinpa munayninta rurar manaallichö cawagcunatam itsanga pitapisrabyarnin mana cuyapaypa Tayta Diosin ernuman gaycunga. 9Tsaychögallapan mana alli rurag cagcunam, Israelrunacunapis mana Israel runacunapisñacayanga. 10Tayta Dios munangannöcawagcunam itsanga picunapisgloriaman char cushishga cawayanga.11Tayta Diosga pipapis janan mana

sharcuypam llapan runacunatapisjuzganga. 12Tsaynö captinmi TaytaDiospa mandamientunta musyagcunatay mana musyagcunatapis jutsatarurayaptinga castiganga.13Mandamientuntawiyayangallanwanga manam pipissalvacungatsu, sinöga tsaymandamientu ningannöcawagcunallatam Tayta Dios perdonarsalvanga.14,15Tayta Diospa mandamientunta

mana musyag runacunapis mana allitarurarga yarpachacuyanmi y allitarurarga cushishgam cawacuyan. Tsaymandamientucunata mana musyarpispaycunaga tantiyayanmi jutsa imacanganta. 16Tsaymi syu nal junaggaSeñor Jesucristo llapan runacunatapisjuzganga imanöpis cawayanganman.

Tsaynö juzgananpämi Tayta Dioschurashga. Tsaymi runacunasalvacuyänanpä noga Tayta Diospawillacuyninta willacuycä.

Mana cäsucog cag Israelrunacunapis in ernumangaycucäyänanpä willangan

17Waquinniquicunaga, Israel runacaycarmi, yarpäyanqui: “Tayta Dios*Moisesta entregangan leycunatayachacuyangäpitaga Tayta Dios masmicuyapäyämanga” nir. 18Tsaynömigamcunaga yarpäyanqui Moisesgellgangan tsay leycunata musyarwaquin runacunapitapis mas yachagcayangayquita. 19Tsaynö yarparminiyanqui: “Nogacunaga Israel runa carmimana yachagcunata yachatsiyä gapranömana cayänanpä. Mana tantiyagcunatamtantiyatsiyä paycunapis musyayänanpä”nir. 20Tsaynömi Moises gellganganleycunata musyag car niyanqui:“Imatapis mana mayag wamracuentatam yachatsiyä shumagtantiyacuyänanpä” nir. 21Tsaynöjuccunatapis yachatsicuycarga ¿imanirtäquiquiquicunaga llutancunallataruraycäyanqui? Gamcunaga yachatsicurniyanqui mana suwacuyänanpä. Tsaynönicarga ¿imanirtä quiquiquicunagasuwacuyanqui? 22Warmipis ollgupismajayquicunata respitar adulteriu jutsatamana rurayänanpä yachatsicuycarga¿imanirtä quiquiquicunaga tsayjutsamanga ishquiycäyanqui?Gamcunaga ïdulucunata ricaytapismanam munayanquitsu. Tsaynö caycarga¿imanirtä ïdulucunata adoracuyänantemplupita imancunatapissuwapäyanqui? 23Moises gellganganleycunata musyaycarpis manacumpliycarga Tayta Diostam imapäpismana cuentayanquitsu. 24Tsaynöcaptinchir Tayta *Diospa palabran

2

Page 313: Quechua  conchucos- south bible - new testament

313

a 3.3 Israel runacunataga Tayta Dios acrargan wamrancuna cayänanpämi. Tsaynö acrarmipaycunawan conträtuta rurargan imaypis yanapananpä. Israel runacunaga tsay conträtutachasquicurmi aunicuyargan Tayta Dios ningancunata imaypis cäsuyänanpä cagta.

gellgaranganchöga nican: “Gamcunallutan ruraychö cawayaptiquim TaytaDiospa willacuynintaga runacuna manachasquicuyantsu” nir.25Gamcuna Israel runa car

*cuerpuyquicunata señalacuyarguyquitsaynöpa salvacuyänayquipä cagtayarparmi. Tsaynö señalacushga carpisTayta Diospa llapan mandamientuncunatamana cumplirga jutsasapa runacunanömigloriaman mana chäyanquitsu. 26Manaseñalacushga cagcunapis Tayta Diosmunangannö cawarga ¿manatsuräsalvacionta alcanzayanga?27Cuerpuncunata mana señalacushgacarpis Tayta Dios munangannöcawagcunam syu nal junagchöniyäshunqui: “Señalacushgacuna, Moisesgellgangan leycunata shumagmusyaycarga ¿imanirtä Tayta Diostacäsucuyarguyquitsu?” nirnin.28Tsaynö captin manam

cuerpuyquicuna señalashgacayangayquipitatsu ni taytayquicunaIsrael runa cayanganpitatsusalvacuyanqui. 29Salvacuyanquega jutsarurayniquicunata jagirirshonguyquicunachö alli yarpaywanEspiritu Santo munangannö cawarmi.Tsaynöpam cuerpuyquicuna manaseñalashga captinpisshonguyquicunachöna señalashganöcaycäyanqui. Tsaynö cawagcunamrasunpa Israel runacunaga cayan.Paycunata runacuna manacäsupäyaptinpis quiquin Tayta Diosmi“Gamcunaga alli ruragmi cayanqui”ninga.

3 1Musyantsicmi jutsa ruraypitagaIsrael runacunatapis Tayta Dios

in ernuman gaycunanpä cagtaga.

Tsaynö captinpis ama yarpäshuntsuIsrael runacunata Tayta Dios manacuyanganta. 2Israel runacunatacuyarnin Tayta Dios acrashga carmipaycunatarä mandamientuntapuntataga tantiyatsishga. Tsaynampaycunana waquin runacunataga tsaymandamientucunata musyatsicuyan.Tsaynöpam musyantsic Israelrunacunata Tayta Dios cuyanganta.3Tsaynö caycaptinpis waquin Israel

runacunaga Jesucristuman manamcriyicuyantsu. Tsaynö mana criyirmipaycunaga Tayta Dioswan conträtutarurayanganta mana cumpliyantsu.aPaycuna mana cumpliyaptinpis amayarpäshuntsu Tayta Dios tsay conträtutamana cumplinanpä cagta. 4Israelrunacuna Jesucristuman mana criyicurTayta Dioswan conträtuta rurayangantamana cumpliyaptinpis Tayta Diosgaimaypis cumplinmi. [Tayta Dioscäsucogcunata yanaparga conträtururangantam cumpliycan. Tsaynöllammana cäsucuyanganpita castigarpisconträtu rurangantaga Tayta Dioscumpliycan.] Tayta Diospa palabrangellgaranganchöpis caynömi nican:

“Jutsa ruragcunata Tayta Dioscastigarga castigananpäninganllatam cumpliycan” nir.

5-7Tsaynö caycaptinpis waquin Israelrunacunaga mana tantiyarnin niyan:“Tayta Diosta mana cäsucushgapispapänintsic caycarga ¿imanöparäin ernuman gaycamäshun? Tayta Diosin ernuman gaycamarnintsicgaconträtunta manam cumplingatsu” nir.Waquin Israel runacuna tsaynö

2 3

Page 314: Quechua  conchucos- south bible - new testament

314

niyaptinpis manam tsayga paycunaniyangannötsu. Jesucristuman manacriyegcunataga pitapis Tayta Diosin ernumanga gaycungam.Jesucristuman mana criyicog Israelrunacunata in ernuman gaycuptinpisama yarpäshuntsu paycunawan conträtururanganta mana cumplinganta. Tsayrunacuna yarpäyangannöllain ernuman mana gaycucäyaptinga¿imanöpatä syu nalpis canman?8Jesucristuman criyicogcunajutsancunapita perdonashga cayangantawillacuptïmi waquin runacunagallullacur niyan: “Pabloga yachatsicunjutsa ruraycunallachö cawayänanpämi.Tsaynö cawayaptin Tayta Diosperdonaptinrämi cuyapäcog canganmusyacanga” nir. Tsay manacagcunataparlar nogaman jitayämuptinpis manamtsaynötsu yachatsicü. Tsaynöparlayanganpita paycunataga TaytaDios mana cuyapaypam castiganga.

Llapan runapis jutsa ruragllacayanganta ningan

9Tsaynö captinmi ari Israelrunacunatapis jutsa ruragcayanganpitaga Tayta Dios in ernumangaycunga. Noga tantiyatsirgänam Israelrunacunapis mana Israel runacunapisjutsa ruraglla cayangantaga. 10Llapanrunacunapis jutsayog cayangantagaTayta Diospa palabrangellgaranganchöpis caynömi nican:

“Manam jucllayllapis cantsu jutsatamana ruragga.

11 Tayta Dios munangannö cawaytagamanam pipis yachantsu.

Tsaynöllam Tayta Dios munangannöcawaytaga mana pipis shumagyarpachacuntsu.

12 Llapan runacunapis jutsarurayllachömi cawacuyan.

Tsaynöllam llapan runacunapisllutan ruraycunallachö cacuyan.

Manam ni jucllayllapis alli ruraggacantsu.

13 Runa mayincunata ashlliycäyan.Imaypis llullacuycäyan.Tsaynömi runa mayinta imatapis

sienticog sienticog niyan.14 Runa mayincunapä mana alli

yarpaynincunawan ‘Tagaypagawagranpis apanman’ niyan.

15 Imaycallapitapis runa mayintawanutsiyan.

16Maychöpis runa mayintarimanacatsir mana allicawayman ticratsiyan.

17 Tsaynöllam runa mayincunawangarimanacuyllachö cawacuyan.

18 Tsaynö cayanganpita Tayta Diosin ernuman gaycunanpä cagtamusyaycarpis manam llutanruraycunatagamantsacuyannatsu”.

19Tayta Diospa palabrangellgaranganchö tsaynö niptinmimusyantsic Israel runacunapis manaIsrael runacunapis jutsayogcayangantaga. Llapan runacunapisjutsancunapita Tayta Dios juzgaptinmanam imata parlaytapispuëdiyangatsu. 20Jutsachö carpiswaquin runacunaga yarpäyan Moisesgellgangan leycunata cumplirgasalvacuyänanpä cagtam. Tsaynöyarpäyaptinpis Tayta Diosga tsayleycunata entregamarguntsic manamcumplirnin gloriaman aywanapätsu,sinöga jutsayog cangantsictatantiyacunantsicpämi.

Jesucristuta chasquicursalvacunantsicpä cangan

21,22Tsaynö captin manam Moisesgellgangan leycunata cumplillarrätsu

3

Page 315: Quechua  conchucos- south bible - new testament

315

salvaciontaga alcanzashun, sinögaJesucristuta chasquicurninmisalvacushunga. Tayta Dios tsaynöperdonar salvamänantsicpä cagganicanmi Moises gellganganchöpis yprofëtacuna gellgayanganchöpis.Jesucristuta chasquicog cagcunapägapipä maypäpis salvacionga caycanmi.23Llapan runacunapis jutsayoglla

carmi quiquincunallaga gloriamanyaycuyta camäpacuyangatsu.24,25Tsaynö jutsa ruraglla cashgapisTayta Diosga cuyapäcog cayninwanmiJesucristuta cachamurgan nogantsicraycur *cruzchö wanunanpä. TsaymiJesucristuman criyicogcunatagajutsantsiccunapita in ernuman managaycamäshunnatsu, sinögaperdonamarnintsicmi salvamäshun.Unay runacunatapis Tayta Diosperdonarmi salvargan paymanyäracogcunataga. 26Tsaynöllam cananpisJesucristuman criyicogcunataga imaycajutsancunapita perdonaycan.27,28Tsaynö captinmi pipis

alabacunantsu: “Jesucristuta manachasquicuptïpis Moises gellganganleycunata cumplingäpitam nogatagaTayta Dios perdonar salvamashga” nir.Tayta Diosga perdonar salvamantsicmanam Moises gellgangan leycunatacumplingantsicpitatsu, sinöga SeñorJesucristuman criyicuryäracungantsicpitam.29,30Llapantsicpäpis Diosnintsicga

jucllayllam. Payllam Israel runatapis manaIsrael runatapis Jesucristuman criyicogcagcunataga llapan jutsancunapitaperdonan. Tsaynö caycaptinga amayarpäyaytsu Israel runacunallata TaytaDios salvananpä cagta. Mana Israelrunacunatapis salvaycanmi. Tsaynömanam pitapis perdonan Moisesgellgangan leycunata cumplinganpitatsu,sinöga Jesucristuta chasquicur payman

yäracuyanganpitam. 31Nogantsic SeñorJesucristuman yäracuynintsicpasalvacushga caycarga ¿Moisespaleynincunata imapäpis mana cuentartsuräcaycashwan? Manam tsaynötsu caycantsic.Jesucristuman criyicur munangannöcawarga tsay leycunata cumpliycantsicmi.

Yäracuptin Abrahamtapis TaytaDios salvangan

4 1Musyantsicmi *Abrahampitallapan Israel runacuna

mirayanganta. Tsaynö caycaptinga mätantiyacushun Tayta Dios Abrahamtajutsancunapita perdonangantapis.¿Allita rurar cawanganpitatsuräperdonargan o Tayta Dios auningantacriyinganpitatsurä? 2Manam allita rurarcawanganpitatsu Abrahamta Tayta Diosperdonargan, sinöga Tayta Diosauninganta cumplinanpä cagtacriyinganpitam. Alli rurag canganpitaTayta Dios perdonaptinga yachagtucunmanmi cargan. 3Tayta Diospapalabran gellgaranganchöpis caynöminican: “Tayta Diosman yäracurauninganta cumplinanpä cagtaAbraham criyiptinmi jutsaruraynincunata perdonargan” nir.4Musyangantsicnöpis arupacog runa

arunganpitaga pägunta chasquinmi.Mana aruycar imatapis chasquirgachasquin manam pägutatsu, sinögagaraytam. 5Mana arog runa garaytachasquingannöllam Tayta Diospaperdonninta chasquirga pipis chasquincuyapäcog cayninwan perdonaptin.Tsaynö caycaptinga manam allicunatarurangantsicpitatsu Tayta Diosjutsantsiccunapita perdonamantsic,sinöga perdonamantsic payman yäracurJesucristuta chasquicungantsicpitam.6Jutsa ruragcunata Tayta Dios

perdonanganta musyarmi unay reyDavidpis caynö gellgargan:

3 4

Page 316: Quechua  conchucos- south bible - new testament

316

7 “Imanö cushicuychörä cayanjutsancunapita Tayta Diosperdonangan runacuna.

8 Pitapis perdonarga Tayta Diosmananam yarparannatsujutsata ruracungancunataga”nir.

9Tsaynö nirnin manam *cuerpunseñalacushga cagcunallatatsu Tayta Diosjutsancunapita perdonan, sinöga manaseñalacushga cagcunatapis paymancriyicuyaptinga perdonaycanmi.Abrahamtapis Tayta Diosjutsancunapita perdonargan paymanyäracunganpitam. 10Peru ¿cuerpuntaseñalacunganchörätsurä Abrahamtaperdonargan o manaräseñalacuptintsurä? Paytapis Tayta Diosperdonargan cuerpunta manaräseñalacuptinmi. 11,12Tsaypitaperdonasquirnam Tayta DiosAbrahamta nirgan cuerpuntaseñalacunanpä. Tsaynö señalacusquirgamanam gongargannatsu Tayta Diosmanyäracuyninpa perdonashga cangantaga.Tsaynömi mana señalacushga cagcunatay señalashga cagcunatapis Abrahamnöyäracuptinga Tayta Dios perdonarsalvaycan. Tsaynö yäracogcunagamaypita carpis pï casta carpis Abrahamcastallam caycäyan.

Abrahamnö yäracogcunata TaytaDios perdonamänantsicpä ningan

13Tsaynö caycaptinga manam Moisesgellgangan leycunata cumplinganpitatsuAbrahampis ni paynö yäracogcagcunapis Tayta Dios auningan caypatsa herenciata chasquiycäyan, sinögapayman yäracur criyicuyanganpitam.14Tsaynö captinpis waquin Israelrunacuna mana tantiyarmi niyan:“Nogaga Abrahamta Tayta Diosauningan herenciata chasquishä Moises

gellgangan leycunata cumplingäpitam”nirnin. Paycuna niyangannö captingaAbrahampis Tayta Diosmanyäracunmanräcu cargan. Y Tayta DiosAbrahamta auninganpismanacagllapächir canman cargan.15Moises gellgangan leycunatamusyaycarpis manam pipis cumpliytapuëdiyantsu. Tsaynö cayanganpitaTayta Dios mana perdonaypamin ernuman gaycunga.16Jutsata rurar Tayta Diosta

rabyatsishgapis perdonta mañacurpayman yäracushgam llapanjutsantsiccunapita perdonamantsic.Tsaymi Israel runa carpis mana Israelruna carpis Abrahamnö yäracushgagacuyapämarnintsic salvamantsic.Abraham yäracungannö yäracurgamaypita tsaypita carpis Abrahamcastallam caycantsic. 17May nacionrunacunapis Señor Jesucristutachasquicogcuna Abraham castallacananpä cagtaga Tayta Diospa palabrangellgaranganchö caynömi nin: “Gamtaacrargö maytsay nacioncunapa taytannöcanayquipämi” nir. Abrahamga rucunacaycarpis Tayta Dios auninganmanyäracurmi criyirgan paypita yuregpitaatsca nacionman mirayänanpä cagta.Tsaynö criyirmi Abraham shuyacurganTayta Dios paypä imaycatapisrurananpäna cagta.18,19Abrahampa warmin Sara

chacwanna caycaptinpis y quiquinAbraham pachac (100) watayognacaycaptinpis tsurin manam carganrätsu.Tsaynö caycaptinmi Tayta Dios paytanirgan paypita miragcuna atscanacionman mirayänanpä cagta yciëluchö estrëllanörä pasaypamirayänanpä cagta. Rucu caycarpis ywarmin Sara chacwanna caycaptinpisAbrahamga tsay ninganta criyirmiTayta Diosman yäracurgan. 20Payga

4

Page 317: Quechua  conchucos- south bible - new testament

317

manam “¿Imanötä tsay canga?”nirgantsu. Tsaypa rantinga Tayta Diostaalabarmi masrä yäracurgan. 21Paygamusyargan auninganta imanöpapisTayta Dios cumplinanpä cagtam.22Tsayta musyar yäracunganpitamjutsancunapita Tayta Dios Abrahamtaperdonar chasquirgan.23,24Manam Abrahamllatatsu Tayta

Dios tsaynö perdonar jutsaynagtanachasquin, sinöga payman yäracushgaganogantsictapis perdonarmichasquimantsic. Payman yäracurmicriyintsic Tayta Dios Señor Jesucristutawanunganpita cawatsimunganta.25Cruzman clavaycur wanutsiyashgacaptinpis payga cawamurganjutsantsiccunapita perdonashgacanantsicpämi.

Jesucristo wanuyninpasalvacungantsicta cushicungantsic

5 1Señor Jesucristuman yäracushgaTayta Dios llapan

jutsantsiccunapitamperdonamarguntsic. 2Tsaynam paymanyäracur cushishgana caycantsic TaytaDiospa ñöpanman chänantsicpä cagtamusyar. 3Tsaynö cushicuntsic imaycañacaycunata päsarpis mana ajayaypayäracunapä Tayta Diosyanapaycämangantsicta musyarmi.4Tsaynö pay yanapamashgammunangannö imaypis cawashun. Tsaynöcawarnam musyantsic gloriamangoricamänantsicpä cagta. 5Y tsaynömigloriaman goricamänantsicpä cagtamusyantsic Tayta Dios cuyamarnintsicEspiritu Santuta nogantsicmancachamushga captin.6Tayta Dios munangannö cawayta

mana patsäpacur jutsallachöcaycashgam Señor Jesucristo nogantsicraycur wanurgan. 7Juc alli runapäraycurga pillapis wanuycunmanchi.

Peru mana alli runapä raycurga ¿pirächiwanuytapis munanman? 8SeñorJesucristum itsanga cuyapämarnintsicjutsa rurag caycashgapis nogantsicraycur wanurgan. Tsaynö wanunanpäTayta Dios ciëlupitacachamunganwanmi cuyamangantsictamusyatsicushga. 9,10Tsaynöcuyamarnintsicmi in ernuman mananagaycamäshunnatsu, sinögaglorianmannam yaycatsimäshun.Gloriaman chänantsicpäga jutsaruraychö caycashgapis tsurinJesucristum yawarninta jichar cruzchöwanurgan. Tsaynöpamperdonacarguntsic llapan jutsantsicpita.11Señor Jesucristo wanuyninpasalvashgana car ima cushishgam TaytaDiosta alaballantsic.

Adan Tayta Diosta manacäsunganpita wanuy cangan

12Tayta Dios ninganta manacäsucurmi Adan jutsaman ishquirgan.Tsaynöpam wanucuyman chargan manawanunanpä caycarpis. Tsaynöllampayllapita mirashga car llapanrunacunapis jutsa ruraymanpis chäyan ywanucuymanpis chäyan. 13Tayta Diospamandamientuncunata manarämusyarpis runacunaga jutsa ruraychögacaycäyashgam. Tsaynö cayaptin jutsarurag cayanganta nishganamwaquincuna niyan: “¿Imanöpatäjutsayogga cäman Tayta Diospamandamientuncunata manamusyaycarga?” nir. 14Tsaynö nirpisAdan jutsanpita wanuymanchangannöllam llapan runacunapis jutsaruraypitaga wanuyan Tayta Diosninganta mana musyaycarpis.15-18Adan jutsata ruranganpita llapan

runacuna wanuyaptinpis SeñorJesucristo cruzchö wanuyninpanampayman criyicur chasquicogcunaga

4 5

Page 318: Quechua  conchucos- south bible - new testament

318

gloriachöna cawayanga. Tayta DiostaAdan mana cäsucunganpita runacunain ernuman aywayänan captinpisJesucristo cruzchö wanunganpitagapayta chasquicogcuna perdonashganamcayan. 19Juc runalla Tayta Diosta manacäsucunganpita llapan runacuna jutsaruraychö cawayaptinpis juc runallamTayta Diosta cäsur cruzchö wanushgapayta chasquicogcuna perdonashgacayänanpä.20Tayta Dios mandamientuncunataga

gomargantsic jutsayog cangantsictatantiyacunapämi. Mayläya jutsantsiccaptinpis perdonta mañacushgagacuyapäcog carmi Tayta Diosperdonamantsic. 21Tsaynöperdonamarnintsicmi in ernumangagaycamäshunnatsu, sinöga SeñorJesucristo nogantsic raycur cruzchöwanunganpitam gloriaman goricamäshunimayyagpis cawanantsicpä.

Jutsata mana ruranantsicpäyachatsingan

6 1Waquin runacuna llutanta yarparcaynömi niyan: “Tayta Dios

jutsantsicpita perdonamäna caycaptingajutsa rurayllachöpis cawacushun” nir.2¡Tsayga manam tsay llutan parlagrunacuna niyangannötsu! SeñorJesucristuta chasquicushga caycarnagamä, ¿imanirnatä jutsa rurayllachörägacawaycashwan? 3Bautizacushgacagcunaga jutsachöga manamcayanmannatsu. ¿O nogantsic raycurSeñor Jesucristo cruzchö wanungantapisgongasquiyarguyquicu? 4,5SeñorJesucristo wanur pamparangannöminogantsicpis bautizacurnin pampashgacuenta carguntsic jutsantsiccunapita. Ymushog cawaymanmi churamarguntsicTayta Dios Jesucristuta wanunganpitacawatsimungannö. Tsaypitaga paymunangannönam cawaycantsic.

6,7Señor Jesucristuta manarächasquicurga jutsa ruraynintsiccunatamanam jagiriyta puëdiycurguntsictsu.Payta chasquicurnam itsangajutsantsiccunapita pampashga cuentacarna pay munangannö cawaycantsic.8Jutsantsiccunapita pampashga cuentacaycarga Jesucristuman yäracur cawarmiñöpanchö imayyagpis cawashun.9Musyangantsicnöpis wanunganpita

Señor Jesucristo cawamushganacaycarga manam yapay wanunganatsu.10,11Wanunganpita Jesucristocawamushgana caycaptinga nogantsicpisjutsa ruraychö cawangantsicpitacawamushganönam caycantsic. Tsaynöcaycaptinga Jesucristuman criyicuramana yapay jutsata rurarcawashunnatsu. Tsaypa rantinga TaytaDios munangannöna cawashun. 12Tsaynöcaycaptinga jutsa rurayta yarparpisamana ima jutsamanpis ishquishunnatsu.13Tsaynölla ama imamanpis llutanruraycunamanga jaticäyaytsu. Tsayparantinga wanushganöcaycäyangayquipita mushog cawaytachasquicushgana caycarga Tayta Diosmunangannöna allicunallata rurarcawayay. 14Tayta Dios munangannöcawarga mananam Moises gellganganleycunapa munayninchönatsucaycäyanqui. Tsay leycuna alli captinpisjutsa rurayniquicunata manam dejaytapuëdiyanquitsu. Tsaynö captinpiscananga leycunapa munayninchönatsumanam caycäyanqui, sinöga cuyapäcogTayta Diospa munayninchönamcaycäyanqui.

Tayta Diospa munayninchönacawangantsic

15Cuyapäcog Tayta Diospamunayninchöna cashgam imaypisjutsantsiccunata perdonaycämantsic.Tsaynöna caycartsurä ¿jutsa

5 6

Page 319: Quechua  conchucos- south bible - new testament

319

rurayllachöräga cawaycashwan?¡Manam jutsa rurayllachönagacacushwantsu! 16Jutsa rurayllachöcawacuyaptiquega *Satanasmipatronniquicuna caycan. Satanaspitapatronyog cayangayquipitagain ernumanmi gaycucäyanqui. TaytaDios munangannö cawayaptiquimitsanga payna patronniquicuna caycan.Pay patronniquicuna carnamglorianmanna pushayäshunqui.17,18Tayta Diospa willacuyninta manarächasquicurga gamcunapis Satanaspamandunllachörä carmi jutsarurayllachöräga cacuyarguyqui.Cananga Tayta Diospa willacuynintallapan shonguyquicunawanchasquicushga carnam Satanaspamandunchönatsu caycäyanqui, sinögaTayta Diospa munayninchönamcawaycäyanqui. Tsaynö munayninchönacawayangayquipitam Tayta Diostaagradesicuycä.19Tsaynö tantiyatsimü jutsa ruraychö

cawayänayquipa rantinga Tayta Diosmunanganta rurar cawayänayquipämi.Señor Jesucristuta manarächasquicurnin imayca jutsa ruraychöcawashga carpis cananga amana jutsaruraychö cayaynatsu, sinöga Tayta Diosmunangannö allina cawayay. 20SeñorJesucristuta manarä chasquicurga TaytaDios munangannö cawayänayquiparantin jutsa rurayllachömicawacuyargayqui. 21Tsaynö llutacawayangayquiwan ¿imatatäjipiyarguyqui? Tantiyacuyaptiquegatsay pengacuypä llutanrurayniquicunawanga in ernumannagaycucäyänayquipänam cayarguyqui.22Tsaynö caycäyaptiquipis SeñorJesucristuta chasquicuyaptiquinamTayta Dios perdonayäshursalvayäshurguyqui in ernuman mananagaycucäyänayquipä. Tsaynöpanam alli

ruraychö cawar Tayta Diospa ñöpanmanchäyanqui imayyagpiscawacuyänayquipä. 23Jutsaruraynintsicpitaga Tayta Diosin ernumanmi gaycamänantsic cashga.Tsaynö caycaptinmi Jesucristutachasquicushgana perdonamarnintsicsalvacionta taritsimarguntsic.

Moises gellgangan leycunapamunayninpita yargucungantsic

7 1-3Waugicuna panicuna, SeñorJesucristuta chasquicushgana

caycarga Tayta Dios Moisestaentregangan leycunapamunayninchönatsu manam caycantsic.Musyayangayquinöpis gowayogwarmicuna runan cawaycaptingamanam juc runawanga tanmantsu.Runan cawaycaptin juc runawan targaadulteriu jutsatam ruraycan. Runanwanucuptinmi itsanga juc runawantarninpis adulteriu jutsataga manaruraycannatsu. 4Waugicuna panicuna,runan wanucuptin warmi jucwannatäcunanpä librina cangannöminogantsicpis Moises chasquinganleycunapa munayninpita yargucurlibrina caycantsic. Jesucristo nogantsicraycur cruzchö wanushga caycaptingamanam tsay leycunapamunayninchönatsu cawantsic, sinögawanunganpita cawarimog Jesucristupamunayninchönam caycantsic Tayta Diosmunangannö shumag cawanantsicpä.5Moises chasquingan leycunapa

munayninllachörä carga manamunaycarpis jutsatagaruraycarguntsicmi. Tayta Diosprohibinganta musyaycarpis tsayleycunawanga masrämi jutsa ruraymanishquirguntsic. Diosnintsic munangannömana cawangantsicpita in ernumanmigaycucänantsicpä carguntsic. 6Canangamanam tsay leycunapa

6 7

Page 320: Quechua  conchucos- south bible - new testament

320

munayninchönatsu cawaycantsic,sinöga Espiritu Santupamunayninchönam cawaycantsic. Paymimushog cawaytana gomarguntsic TaytaDiospa munayninchöna cawanantsicpä.

Moises gellgangan leycunatamusyaycarpis jutsa rurayman

changantsic7Tsaynö captinpis ama nishuntsu

Tayta Dios Moisesta entreganganleycuna mana alli canganta. Tsayleycunaga tantiyatsimantsic jutsayogcangantsictam. Tsaynömi tsayleycunachöga nin: “Ama imaycapäpismallagashga cayanquitsu” nir. Tsaynöniptinmi tantiyacuntsic mallagashga caymana alli canganta. Tsaynö captinmimusyantsic tsay leycunapis allitanicämangantsicta. 8Tsay leycunatayachacurmi nogapis tantiyacurgärunapa imancunatapis yarpapangämana alli canganta. Tsaynötantiyaycätsimaptinpis tsay llutanyarpaycuna manam shongüpitapäsacaycogtsu. Tsaynö captinmi jutsaima canganta tsay leycunatantiyaycätsimashgapis örataga masräjutsamanga ishquiycantsic.9Tsaynöllam Moises chasquingan

leycunata manarä shumag tantiyargarunacuna mana yarpäyantsu jutsayogcayanganta, sinöga yarpäyan alli runacayangallantam. Tsay leycunatayachacurmi itsanga tantiyacuyanjutsayog cayanganta. 10,11Tsaynötantiyacur tsay leycuna ningannöcawayänanpä cagta yarpaycarpismanam pipis llapantaga cumpliytapuëdiyantsu. Llapanta manacumplirnam masrä jutsayog ricacuyan.Tsaynö cayanganpitam salvacuyänanparantin in ernuman gaycucäyanga.12Tsaynö captinpis ama yarpäshuntsu

Moises chasquingan leycuna mana alli

canganta. Tsay leycunaga TaytaDiospita carmi allilla caycan. 13Jutsaruraynintsicmi mana allega caycan.Tsaynö captinmi tsay leycunatayachacuyanganpitatsu in ernumangagaycucäyanga, sinöga jutsaruraynincunapitam. 14Peru tsay leycunaalli captinpis runacunam jutsarurayllachö carnin cumpliyta manacamäpacuyantsu.15Nogapis Moises chasquingan

leycunataga mayläya cumpliytamunarpis manam puëdiycurgätsu.Shumag cumplinäpa rantinmi jutsaruraychö cawargä. Tsaynö carninmanam tantiyargätsu jutsata imanirruraycangätapis. 16Imanö captinpis tsayleycuna alli cangantam tantiyacü.17-20Alli canganta tantiyarpis jutsarurayllapä shongü yarpaptinmicumpliytaga mana camäpacurgätsu.Tsaynö carmi alli ruraytanamunaycarpis mana allitagaruraycargärä. “Cananpitaga mananamjutsa rurayman chäshätsu” nicarpisyapaymi jutsamanga ishquiycargä.21-23Tsaynö carmi Tayta Diosllata

llapan shongüwan cäsuyta munarpisllutan ruraymanga ishquicuycag cä.Jutsa ruraychö caycangäpita yarguytamanam puëdiycurgätsu. 24,25Tsaynö carpasaypa llaquipaypämi caycargä. Jutsarurayllachö caycangäpita quiquilläyarguyta mana puëdiptïpis SeñorJesucristo noga raycur wanunganpitamEspiritu Santo jipimashga tsay mana allicawaypita. Tsay jipimanganpita nogalläTayta Diosta manam imanöpaagradesicuytapis puëdillätsu.

Espiritu Santo munangannöcawanantsicpä ningan

8 1,2Señor Jesucristutachasquicushganaga Espiritu Santum

jipimantsic jutsa rurayllachö cawaypita

7 8

Page 321: Quechua  conchucos- south bible - new testament

321

alli cawayman. Cananga EspirituSantupa munayninchöna cawashgamTayta Dios in ernumanga managaycamäshunnatsu, sinögaperdonamarnintsicnam gloriamannapushacamäshun. 3Tayta Dios Moisestaentregangan leycunawan runacunasalvacuyta munarpis jutsallachö carmisalvacuyta puëdiyashgatsu. TsaymiTayta Dios cuyapämarnintsic tsurinJesucristuta cachamurgansalvamänantsicpä. Señor Jesucristoganogantsicnö runam yurircurgan ynogantsic raycur cruzchöwanunganpitam Tayta Diosjutsantsiccunapita perdonamantsic.4Tsaynö perdonamarnintsicmi Moiseschasquingan leycunata llapantapiscumpliycagtanöna Tayta Dioschasquimantsic. Tsaymi jutsarurayllachö cawanantsicpa rantinEspiritu Santo tantiyatsimangantsicnönacawaycantsic.5Espiritu Santupa munayninchö mana

cawagcunaga quiquincunapayarpaynincunachömi cawacuyan.Espiritu Santupa munayninchöcawagcunam itsanga imaypisyarpachacuyan Tayta Diosmunangannöna cawayta.6Quiquincunapa yarpaynincunamancawayänanpä yarpachacogcunagain ernumanmi gaycucäyanga. EspirituSanto munangannö cawayänanpäyarpachacogcunam itsanga TaytaDiospa ñöpanchö cushishga cawayanga.7,8Pipis quiquincunapa yarpayllanchö

cawagcunaga Tayta Diospa contranmicayan. Tsaynö runacunaga Tayta Diosmunangannö cawaytaga manam niyarpayllapis yarpäyantsu. 9GamcunagaEspiritu Santuta chasquicushgana carmanam tsaynönatsu cawaycäyanqui,sinöga paypa munayninchönamcawaycäyanqui. Jesucristo

cachamungan Espiritu Santuta manachasquicushga carga manamSeñornintsictapischasquicuyarguyquitsu. 10SeñorJesucristuta chasquicushga cagcunagajutsa rurayniquicunapita perdonashgamcaycäyanqui. Tsaymi wanurpisgamcunaga gloriachöna cawacuyanqui.11Gamcunachö caycag Espiritu SantoJesucristuta cawatsimungannömigamcunatapis cawatsiyämushunqui.12Waugicuna panicuna, tsaynö

caycaptinga manam yarpäyänayquitsujutsa rurayllachö cawacuyänayquipäcagtaga. 13Jutsa rurayllachöcawacuyaptiquega Tayta Diosin ernumanmi gaycuyäshunqui. PeruEspiritu Santo munangannöcawayaptiquim itsanga gloriaman TaytaDios yaycatsiyäshunqui.14Espiritu Santo munangannö

cawagcunaga llapanpis Tayta Diospawamrancunam cayan. 15Tayta Diospawamranna cayänanpä Espiritu Santogoringan cagcunaga manamantsapaypanam “Papällä Tayta Dios”nir mañacuycäyan. 16Tsaynö “Papällä”nir mañacunantsicpäga Espiritu Santumtantiyatsimantsic Tayta Diospa wamrancangantsicta. 17Tayta Diospa wamrancarga tsurin Jesucristo ñacangannöñacarpis paymanmi imaypisyäracunantsic. Tsaynöpaga Jesucristogloriachö caycangannömi nogantsicpisgloriaman chäshun.

Gloriaman chänantsicpä cangan18-21Runacuna wanucur

ushacäyangannöllam Tayta Dios imaycacamangancunapis ushacaglla caycan.Tsaynö ushacaglla captinpis Tayta Dioswamrancunata gloriamangoricamänantsic junagmi llapancamangancunatapis mushogmanticratsinga mana ushacagna cananpä.

8

Page 322: Quechua  conchucos- south bible - new testament

322

Tsaymi Tayta Dios camangancunagarican ricanllana shuyaraycäyan. Tsaynöimayca camangantapis mushogmanticratsir gloriaman goricamänantsicpäcaycaptinga cay patsachö ima nacaychöcarpis ama llaquicushuntsu.22Warmi wachacuyta ñacar wawan

juclla yurinanta munangannömi TaytaDiospa llapan camacuynincunapismushogman ticrayta munaycäyan.23-25Tsaynömi nogantsicpis EspirituSantuta chasquicushga carmunaycantsic cay ñacay patsapita TaytaDios goricamänantsicpä cagta. Caypatsachöga manaran herenciatachasquintsicrätsu. Tayta Diospañöpanman charmi itsanga wamrancunacangantsicpita mushog cuerputachasquisquir imayyagpis cushishgacawashun. Gloriaman char tsayherenciata chasquinantsicpä cagtamusyarmi cay patsachö ñacarpiscushishgalla shuyacuycantsic.26Cay caway vïdantsicchö Tayta

Diosman mañacur manam payyarpanganmantsu mañacuycantsic.Tsaynö cashgapis Espiritu Santum TaytaDiosta pasaypa rugacur mañacuycanyanapamänantsicpä. 27NogantsicpäEspiritu Santo mañacur imaypis TaytaDios munangannömi mañacuycan.Imaycatapis yarpangantsiccunata TaytaDios musyarmi Espiritu Santonogantsicpä mañacungancunatagamusyaycanna.

Tayta Dios cuyamangantsicta pipismana michangan

28Tayta Diosllantsicga cäsushgam imapäsamashgapis mana dejaypayanapaycämantsic jutsaruraynintsiccunata jagirir SeñorJesucristo cawangannö cawanantsicpä.Tsaynö canapä cagtaga manaräpisyuricushgam Tayta Dios

camacätsipacurganna. 29,30Tsaynöcamacätsipacushga carnam Tayta Diostantiyatsimargantsic tsurin Jesucristutachasquicunantsicpä cagtapis. CanangaSeñor Jesucristuta chasquicushgamjutsa ruraynintsiccunapitaperdonamarguntsic. Tsaynöperdonamarnintsicnam gloriamanpushacamäshun imayyagpis ñöpanchöcawanantsicpä. TsaynöpagaSeñornintsic Jesucristupawaugincunanam y panincunanamcaycantsic.31Tsaynö captinga ¿imatanatä mastaga

munalläshun? Tayta Dios favornintsiccar ñöpanman pushacamänacaycaptinga mä, ¿pinarä michäcunga?32Tayta Dios nogantsic raycur cruzchöwanunanpä cuyay tsurintacachaycämurga ¿imanirtä glorianmanpismana yaycatsimashwantsu?33Tayta Diosllantsic jutsa

ruraynintsicpita perdonar glorianmanyaycatsimäna caycaptinga mä, ¿pinarämichäcur imatapis nimäshun?34¿Jesucristutsurä michämashwan manayaycatsimänapä? Señor Jesucristogacruzchö wanushga salvamänantsicpämi.Nircur cawarcamurnam Tayta Diospaderëcha cag lädunchö caycannogantsicpä rugacamurnin.35Señornintsic Jesucristoga imaypismanam dejaycamantsictsu imañacaychö cashgapis, llaquicuychöcashgapis, runacuna chiquimashgapis,mallagaychö cashgapis, röpaynagpurishgapis, runacunawanutsimaynintsicta munayaptinpis.36Tsaynö imayca ñacaycunata päsarmiunay rey Davidpis gellgargan caynö:

“Tayta Dios, gam munangayquinöcawangäpitam

runacuna chiquiyämar imaypiswanutsiyämayta munayan.

8

Page 323: Quechua  conchucos- south bible - new testament

323

Pishtarcuypä üshatanöminogacunatapis pasaypamunapaycäyäman” nir.

37Rey David ningannö nogantsicpiscäsucungantsicpitam Tayta Dioscuyamarnintsic yanapaycämantsicimatapis mana mantsacuypa cawanapä.38Tayta Diosga cuyamantsicmi

wanushgapis ni cawashgapis, *angelcunacontrantsic sharcuyaptinpis, *supaycunacontrantsic sharcuyaptinpis. Cananpis,waraypis, ni imaypiscuyaycämantsicllam. 39Mayläyajunishchö cashgapis, patsa rurinchöcashgapis, ni maychö cashgapis TaytaDios cuyamarnintsic manamdejaycamäshuntsu. Ni manam imapiscamangancunaräga tsapangatsu paypacuyacuyninta. Tsaynöcuyamangantsictaga tantiyatsimarguntsicSeñor Jesucristuta nogantsic raycurcruzchö wanunanpä cachamurmi.

Israel mayincunapä Pablollaquicungan

9 1-3Waugicuna panicuna, canantantiyatsiyäshayqui Israel marca

mayïcunapä llaquicungäta. PaycunaSeñor Jesucristuta manachasquicuyaptin imanömi shongüpisnanaycun. Jesucristuta chasquicurgloriaman aywayänan raycurga allimcanman nogallata in ernumangaycayämaptinpis. Tsay llaquicuynïtagaEspiritu Santo musyaycanmi.4Israel runacunataga Tayta Diosmi

acrargan wamrancuna cayänanpä.Tsaynö acrashga carnam paycunawanconträtuta rurargan imaypisyanapananpä. Tsay Israel runacunapitaMoisestam Tayta Dios leynincunataentregargan paycunata yachatsinanpä.Nircurnam paycunata Tayta Diostantiyatsirgan *templuta ruraycur payta

imanö adorayänanpä. Y paycunam*Abrahamta auningancunatapischasquiyargan. 5Abrahampita, Isaacpita,y Jacobpita aywaragcunam Israelrunacuna cayan. Tsay Israelrunacunapita yuregmi SeñorJesucristoga cashga. Paygaimaycawanpis munayyog Diosnintsicmi.¡Imayyagpis alabashga caycullätsun!

Acrangan cagcunallataTayta Dios salvangan

6-8Tsaynö captinpis ama yarpäyaytsullapan Israel runacuna Tayta Diosauningancunata chasquiyänanpäcayanganta. Tsaynöpis manachasquiyaptin ama yarpäyaytsu Tayta Diosaunircur mana cumpliycanganta. Manamllapan Israel runacunatsu Tayta Diosauningancunata chasquiyänan cashga,sinöga Tayta Dios acrangan cagcunallam.Tsaynömi Abrahampa tsurincuna ishcaycayashga captinpis jucnin cagllata TaytaDios auningancunataga entregargan.Tsayga Tayta Diospa palabranchöpiscaynömi gellgaraycan: “Isaacpitamiragcunallam auningäcunatachasquiyanga” nir. 9Tsaynömi ari Isaacyurinanpä cagtana Tayta Dios Abrahamtaaunir caynö nirgan: “Watan caynö witsancutimunäpäga warmiqui Sarawawayognam caycanga” nir.10Tsaypita jövinyarnam Isaacga

Rebecawanna casacurgan. TsaynamRebecapa wawan millishga yurirgan,puntata Esau, gepata Jacob. 11-13Paycunamanarä yuriyaptinmi Rebecata Tayta Diosnirgan: “Gepa yureg cag wawayquipamandunchömi canga punta yureg cagwawayqui” nir. Tsaynö cananpä captinmiTayta Diospa palabranchöpis caynö nican:“Jacobtam acrargöga imaycachöpisyanapanäpä. Punta yureg captinpisEsautaga manam acrargötsu” nir.Jacobtaga Tayta Dios tsaynö acrargan

8 9

Page 324: Quechua  conchucos- south bible - new testament

324

b 9.17 Faraonpa shongunta Tayta Dios chucruyätsishga captinmi Israel runacunata Egiptonacionpita yargucuyänanta faraon munargantsu. Tsaynö captin faraonpa cuentanmi Egiptorunacunata Tayta Dios castigargan. Tsaynöpam maytsaychöpis runacuna musyayargan TaytaDios poderösu canganta. Tsaypita masta musyanayquipä liyinqui Exodo capïtulu 4-pita14-yag.

manarä yuriptinmi. Tsaynöpis allita omana allita ruranganpitatsu manamacrargan, sinöga Tayta Dios quiquinmunangan cagtarämi acrargan.14Tsaynö Jacobta acrarnin ¿Tayta

Dios llutantatsurä rurargan? ¡Manamllutantatsu rurashga! 15MoisestapisTayta Dios caynö nirmi tantiyatsirgan:“Nogaga cuyapangä cagtam pitapiscuyapä” nir. 16Tsaynö captinmi manaquiquillantsicpitatsu Tayta Diospañöpanman chäshun, sinöga paycuyapämarnintsicmi chätsimäshun.17[Tsaynö cuyapäcog carpis waquin

runacunapataga Tayta Diosmishonguncunata chucruyätsin.] Tsaynöcaptin Egipto nacionpa mandagnin*faraonpa shongunta Tayta Dioschucruyätsinganpäpis *Bibliachöcaynömi gellgaraycan: “Gam cuentaEgipto runacunata castigaptïmi maytsayrunacunapis musyayanga poderösucangäta” nir.b 18Tsaynömi ari TaytaDiosga cuyapangan cagta yanapan ywaquincunapatanam shonguncunatamasrä chucruyätsin mana cäsucogcayänanpä.19Tsaynö nimuptï capazmi gamcunaga

niyämanqui: “Waquin runacunapatapisshongunta quiquin chucruyaycätsirgatsayöraga, ¿imanirtä jutsayogcayangantaga Tayta Dios ninman?” nir.20Tsaynö niyaptiquipis nogaga caynöminï: Runacunapa shongunta Tayta Dioschucruyätsiptinpis manam pipisninmantsu llutancunata ruraycanganta.Manam mitu mancapis ninmantsururagninta: “¿Imapätä caynö canäpäruraycamargayqui?” nir. 21Manca ruragrunaga ruranmanmi mancataga

imaycapäpis, yanucuyänanpäpis ganrapitagoriyänanpäpis. [Tsaynömi Tayta Diospismunayyog caycan waquin runacunatacuyaparnin salvananpäpis y waquinrunacunapa shonguncunata chucruyätsirin ernuman gaycunanpäpis.]22Tayta Diosga rabyarninpis

in ernuman manam jucllaga pitapisgaycusquintsu. Tsaynö captin manamyarpäyänayquitsu Tayta Diospoderniynag canganta. Tsaypa rantingatantiyacuyay cuyapäcog canganta. Paygamunangan öram pitapis in ernumangagaycurinman. 23Tsaynömi Tayta Diosgamunayyog caycan cuyapangan cagcunataperdonar glorianman yaycatsinanpäpis.24Tsay cuyapar Tayta Diosacramangantsic cagcunaga cantsicmi,waquinnintsic Israel runacunapis,waquinnintsic mana Israel runacunapis.25Mana Israel runacunatapis Tayta

Dios salvananpä cagtaga profëta Oseasgellganganchöpis ninmi:

“Nogaman mana criyicamogcagcunatam criyicayämunanpätantiyatsishä.

Mana cuyangä cagcunatamcuyashä” nir.

26Mastapis Oseasga caynömi gellgargan:

“Tayta Diospa wamran nishga manacayaptinpis

cananga paycunatapis Tayta Dioschasquishga wamrancunacayänanpämi” nir.

27Peru Israel runacunapäga profëtaIsaias caynö nirmi gellgargan:

9

Page 325: Quechua  conchucos- south bible - new testament

325

c 9.33 Jerusalenman churashga rumega Señor Jesucristum caycan. Payman criyicog cagcunasalvacuyanga y mana criyicog cagcunanam in ernuman aywayanga. Liyinqui Isaias 8.14 y28.16.

“Lamar cuchunchö arënanörä Israelrunacuna pasaypa mirashgacayaptinpis

Tayta Dios waquinllatamperdonanga.

28Mana perdonangan cagcunataga syunal junag Tayta Dios manacuyapaypam castiganga” nir.

29Isaias mastapis gellgarganmi:

“Imaycawan munayyog Tayta Diosmana cuyapämarnintsicga

Sodoma y Gomorra marcacunataushacätsingannöminogantsictapisushacätsimashwan cargan”.

Jesucristuta Israel runacuna manachasquicuyangan

30Tsaynö captinmi mana Israelrunacunaga Moises gellgangan leycunatamana musyarpis Jesucristuman criyicogcarnin jutsancunapita perdonacäyashga.31,32Israel runacunanam itsanga tsayleycunata musyag carpis SeñorJesucristuman mana criyicurninjutsancunapita perdonashgatsu cayan.Jesucristuman criyicuyänanpa rantinmipaycunaga yarpäyan tsay leycunatacumplirninrä salvacionta tariyänanpäcagta. Tsaynö cayanganpitam paycunagain ernuman gaycucäyanga. 33Israelrunacuna tsaynö Jesucristuman manacriyicuyanganpita in ernumangaycucäyänanpä cagga Tayta Diospapalabranchöpis caynömi gellgaraycan:

“Jerusalenman noga churangärumichömi runacunatacacuyanga.

Tsay rumichö tacacogcunagain ernumanmi gaycucäyanga.

Mana tacacogcunam itsangasalvacuyanga” nir.c

10 1Waugicuna panicuna, TaytaDiosman llapan shongüwan

mañacü Israel mayïcuna SeñorJesucristuta chasquicursalvacuyänanpämi. 2Paycunaga TaytaDios munangannö cawayta munarpismanam tantiyayantsu Jesucristutachasquicurrä Dios munangannöcawayänanpä cagta. 3Tsaynöpis manamyarpäyantsu Jesucristuta chasquicurräTayta Diospa perdonnintaalcanzayänanpä cagta. Tsaypa rantingayarpäyan Moises gellgangan leycunatacäsucuyaptinrä perdonashga cayänanpäcagtam. 4Tsaynö yarpäyaptinpis tsayleycunataga cumplinantsic cashga SeñorJesucristo chämunganyagllam. Tsaynöcaptin manam tsay leycunatacäsucungantsicpitatsu Tayta Diosgaperdonamantsic, sinöga Jesucristutachasquicungantsicpitam.5Jesucristo manarä shamuptin

Moisespis caynö nirmi gellgargan:“Leycunata nagana cumplegcunagallapanta mana pantaypa cumpliyätsun”nir. 6,7[Tsaynö captinpis manam pipisllapantaga tsay leycunata cumpliytapuëdintsictsu.] Perdonashga canapägaTayta Diosllamanmi yäracunantsic ywillacuynintam chasquicunantsic. TaytaDiospa palabranchöpis caynömigellgaraycan:

“¿Pirä ciëlumanrä witsanga TaytaDiospa willacuynintaurätsimog?

9 10

Page 326: Quechua  conchucos- south bible - new testament

326

Tsaynöpis ¿pirä patsa rurinmanyaycunga Tayta Diospawillacuyninta yargatsimog?”nir.

Tsay ningannömi Tayta Diospawillacuyninta yapaywillapämänantsicpä pipis ciëlumanrägaaywanmantsu Señor Jesucristutaapamog. Tsaynöpis Jesucristocawamushgana caycaptinga manampipis patsa rurinmanräga yaycunmantsusharcatsimog imanöpa salvacunapäcagta willamänantsicpäga. 8TaytaDiospa palabran gellgaranganchögacaynöpis nicanmi:

“Tayta Diospa willacuynintagamusyaycäyanquinam.

Tsay willacuygashonguyquicunachöpisyarpayniquicunachöpiscaycanmi” nir.

Nogacunapis tsay willacuyllatamwillacuycäyä Jesucristuman criyicursalvacuyänayquipä. 9GamcunaSeñornintsic Jesucristo salvamagnintsiccanganta mana pengacuypa parlapargay wanunganpita Tayta Dioscawatsimunganta criyirga salvaciontaalcanzayanquim. 10Tsaynö carmi llapanshonguyquicunawan criyicogcunaperdonashga cayanqui. Y tsaynömiSeñor Jesucristo salvamagnintsiccanganta parlagcuna salvashgacayanqui. 11Tayta Diospapalabranchömi nin: “PipisDiosnintsicman criyicog caggaperdonacarmi salvacäyanga” nir.12Tsaynö captinmi Israel runatapismana Israel runatapis Señor Jesucristutachasquicog cagtaga Tayta Diosperdonanga. Perdonashga cayänanpämañacog cagga pipis maypis

salvacuyangam. 13Tsaynö captinmiTayta Diospa palabranga nin: “Pipismaypis Tayta Diosman gayacurmañacog cagcunaga salvashgamcayanga” nir.14Tsaynö captinpis ¿pitä salvacionta

ashir Tayta Diosman mañacungapayman mana criyiycarga? ¿Imanöparäcriyicuyangapis willacuyninta manawiyacurga? Pipis willacuptinrächirwiyacuyanmanpis. 15Tsaymi Tayta Dioswillacognincunata cachaycanwillacuyninta willacuyänanpä. Tsaynöwillacur puregcunapäga Tayta Diospapalabranchöpis caynömi nican: “Imacushicuypämi Diosnintsicpawillacuyninta willacuyaptin” nir.16Tsaynö Tayta Diospa willacuyninta

willacuyaptinpis manam llapanrunacunatsu chasquicuyan. TaytaDiospa profëtan Isaiaspis caynömigellgargan: “Tayta Dios, willacuyniquitawillacuptïpis runacuna manamcäsucuyantsu” nir. 17Peru imanöcaptinpis Tayta Diospa willacuynintawiyacog cagrämi SeñorJesucristumanga criyicuyan.18Tsaynö captin ¿manatsurä Israel

runacuna Jesucristupa willacuynintamayaycuyashga? Paycuna mayaytagamayayanmi. Tsaynö cayangantagaTayta Diospa palabrangellgaranganchöpis caynömi nican:

“Estrëllacunam musyatsicun TaytaDios imaycatapis camanganta.

Tsay musyatsicuynincunammaytsaymanpis chaycan” nir.

[Tsay ningannöllam Jesucristupawillacuyninga maytsaymanpis chaycanrunacuna chasquicuyänanpä.]19Jesucristupa tsay alli willacuynintamayaycarpis Israel runacuna¿manatsurä tantiyaycuyan payta

10

Page 327: Quechua  conchucos- south bible - new testament

327

chasquicuyänanpä cagta? Tsaynöcayanganpita Israel runacunata TaytaDios parlapanganga Moisesgellganganchöpis caynömi nican:

“Jäpa runacunatam wamräcunacayänanpä gorishä.

Gamcunata salvanäpa rantinmipaycunatana perdonarsalvashä.

Tsaynö salvaptïmi pasayparabyanäyanqui” nir.

[Tsay gellgangannömi mana Israelrunacuna Jesucristupa willacuynintachasquicogcunaga salvacuycäyan. Moisesgellganganchö ningannölla mana Israelrunacuna Tayta Diosta chasquicuyaptinIsrael runacunapis tantiyacuyanJesucristuta chasquicuyänanpä cagta.]20Moises gellgangannöllam IsaiaspisIsrael mayincunapita mana mantsacuypaTayta Dios caynö ninganta gellgargan:

“Jutsa ruraychö cawagcunatamwillacuynïta tantiyatsishächasquicuyänanpä.

Tsayta chasquicurnammunangänöna cawayanga” nir.

21Israel runacunapämi itsanga TaytaDios caynö nirgan:

“Willacuynïta chasquicuyänanpäniptïpis

paycunaga chucru shongu carmimana cäsuycayämantsu” nir.

Waquin Israel runacunaJesucristuta chasquicur

salvacuyänanpä Tayta Dios ningan

11 1Tsaynö manacäsucuyanganpita ¿Tayta Dios

Israel runacunata dejariycushgatsurä?

Manam dejariycushgatsu. Nogapis unay*Abraham casta Israel runam cä. YBenjamin cag castapitam cäpis.[Nogatanöllam waquin Israelrunacunatapis dejaringatsu SeñorJesucristuta chasquicuyaptinga.]2Imaypitapis Israel runacunapäga

Tayta Dios nishga cäsucog cagcunatayanapananpämi. ¿Manacu musyayanquiIsrael runacunapita profëta Elias TaytaDiosman mañacur caynö ninganta?3“Tayta Dios, llapanprofëtayquicunatam wanutsiyashga.Tsaynömi *altarniquicunatapismaytsaychö juchutsir ushacätsiyashga.Llapan Israel runacunapis mananamadorayäshunquinatsu. Tsaynö captinpisnogallanam gamta adoraycä. Cananganogatapis wanutsiyämaytanammunaycäyan” nir. 4Tsaynö Eliasniptinnam Tayta Dios nirgan: “Manamgam ningayquinötsu caycan. Israelnacionchö runacuna Baaltanaadorayaptinpis ganchis waranga (7,000)runacunaran nogata adoraycäyäman”nir.5Elias cawanan witsannömi canan

witsanpis waquin Israel runacunagaTayta Diosta cäsuycäyan. Tsaynöcäsucurmi Jesucristupa willacuynintachasquicuycäyan. Paycunata cuyaparninperdonananpämi Tayta Dios unaypitapisnirgan. 6Tayta Diosga manam pitapisperdonan Moises gellgangan leycunatacumpliyanganllapitarätsu, sinöga jutsarurag cayaptinpis cuyapäcogcayninwanmi perdonan.7Señor Jesucristuta mana chasquicog

Israel runacuna “Salvacurgönam” niryarparninpis manam salvacuyangatsu.Jesucristuta chasquicuyänanpä TaytaDios acrangancunam itsangasalvashgana caycäyan. Manachasquicogcunapatagashonguncunatapis masmi Tayta Dios

10 11

Page 328: Quechua  conchucos- south bible - new testament

328

chucruyätsishga. 8Tsaynö captinmiTayta Diospa palabranchöpis nican:

“Mana tantiyacog cayänanpämipaycunapa shonguncunatapisTayta Dios chucruyätsishga.

Tsaymi paycunaga ricaycarpistantiyayantsu ni wiyaycarwiyagpis tucuyantsucananyagpis” nir.

9Tsaynö runacunapäga unay rey DavidTayta Diosman mañacur ninganpiscaynömi gellgaraycan:

“Tayta Dios, chiquimagnïcuna allimicuycunata micur cacur amaichicllapis tantiyayätsuntsugam castiganayquipä cagta.

10 Yarpaynincunatapispantacaycatsillaywillacuyniquita manatantiyacuyänanpä.

Arunganpis ama ricacätsuntsu” nir.

[Chiquegnincunapä rey Davidmañacungannöllam Señor Jesucristutamana chasquicog Israel runacunatapäsaycan.]

Mana Israel runacunasalvacuyaptin Israel runacunapis

tantiyacur Jesucristutachasquicuyänanpä cangan

11,12Israel runacuna Señor Jesucristutamana chasquicuyaptinnam Tayta Diospermitishga waquin runacunachasquicur salvacionta alcanzayänanpä.Mana Israel cag runacunasalvacuyaptinnam Israel runacunapistantiyacuyanga Jesucristutachasquicuyänanpä. Tsaynö mana Israelrunacunapis Señor Jesucristutachasquicuyanganwan jutsancunapitaperdonashga cayaptin ¡ima

cushicuypärä caycunga Israel cagrunacunapis Jesucristuta chasquicurjutsancunapita perdonacäyaptin!13Waugicuna panicuna,

musyayangayquinöpis Tayta Diosnogata churamashga mana Israel cagrunacunata alli willacuynintatantiyatsinäpämi. Tsaynö captinmillapan shongüwan tsay alliwillacuynintaga yachatsicü. 14Tsaynöyachatsicuptïmi mana Israel runacunataTayta Dios perdonar salvaycan. Tsaytamusyar ojalä Israel mayïcunapistantiyacuycuyanman Señor Jesucristutachasquicurnin salvacuyänanpä. 15Tsayyarpangänö Israel runacuna Jesucristutachasquicuyaptin ¡ima cushicuypäräcaycunga! Paycunapis salvashga carmiwanushgapita cawarcamushganöräcayanga.

Mana Israel runacunapissalvacionta tariyanganta mana

alabacuyänanpä ningan16Masaracur punta cag juc ishcay

tantatapis templuman apayaptinpismicunanpä quëdag cag tantapis TaytaDios bendisanganllam caycan.Tsaynöpis juc plantata Tayta Diospajutinchö plantayaptin manammatsunllatsu bendisashga canman,sinöga rämantinmi. [Tsaynömi*Abrahamta Tayta Dios acrashga captinpaypita miraglla car Israel runacunapiswamrancuna nishgana cayan.] 17Israelrunacunaga Abrahampita miragllacarmi plantashga cag olïvu jachaparämancunanö caycäyan. Tsaynö carpisSeñor Jesucristuta mana chasquicurgacayan muturishga rämacunanömi.Gamcunam itsanga, Jesucristutachasquicurnin, jäcogchö jegacog olïvujachapa rämancunanö caycarpis tsayplantashga cag olïvuman injertashganöcaycäyanqui. Tsaynö cayaptiquim

11

Page 329: Quechua  conchucos- south bible - new testament

329

Abrahamta y paypita miragcunatasalvangannölla gamcunatapis TaytaDios salvaycäyäshunqui paypawamrancunana cayänayquipä. 18Israelrunacuna salvacuyänanpä cagchösalvacuyangayquita ama alabacuyaytsu.Manam ima jachatapis rämantsucawayta gon, sinöga jachapa matsunmirämancunataga cawayta gon. [Tsaynömisalvacionga shamun Tayta DiosAbrahamta y miragnincunatasalvananpä auninganpita.]19Gamcunaga capazchir nicäyanqui:

“Israel runacunaga mutushgarämacunanöllam caycäyan. Tsaymipaycunata salvananpa rantinnogacunatana Tayta Dios salvayämashga”nir. 20Tsay niyangayquinölla captinpisgamcuna salvacuyangayquita y waquinrunacuna mana salvacuyanganta manamalabacuyänayquitsu. Alabacuyänayquiparantinga shumag tantiyacuyay. TaytaDiosta manana cäsucurga gamcunapispagtatä mutucashga rämacunanöjitarishga caycäyanquiman.21Abrahampita mirag Israel runacunatasalvananpä aunishga carpis manacäsucogcunataga Tayta Dios manamsalvashgatsu. Tsaynömi gamcunatapismana cäsucuyaptiquega Tayta Dios manasalvayäshunquitsu.22Tsaynömi ari Tayta Dios payman

yäracur munangannö cawagcunatagacuyapar salvanga. Peru manacäsucogcunatam itsanga in ernumangaycunga. Señor Jesucristumancriyicuyaptiquim gamcunatapiscuyapäyäshur salvayäshurguyqui. Tsaynöcaptinpis Jesucristuta mana chasquicogIsrael runacuna in ernumangaycucäyangannömi gamcunapis paymunangannö mana cawarga in ernumangaycucäyanqui.23Señor Jesucristuman mana

criyicuyanganpita Israel runacuna

in ernuman aywayänanpäna captinpisJesucristuta chasquicuyaptinga TaytaDios salvangam. Tsaynö salvarplantashga cag olïvu jachapa rämantamuturir yapay yuranmancutircatsegnömi canga. 24Mana Israelruna carnin gamcunaga jäcogchöjegacushga olïvu jachapa rämannömicaycäyanqui. Tsaynö caycäyaptiquipisJesucristuta chasquicuyaptiquim TaytaDios salvayäshurguyqui. TsaynömiIsrael runacunatapis Señor Jesucristutachasquicuyaptinga aunicungannöllaTayta Dios cushishga salvanga.

Israel runacunapis salvacuyänanpäcagta willangan

25Waugicuna panicuna, salvacagpäcag mana Israel runacunasalvacuriyaptinran Israel cagrunacunataga Tayta Dios tantiyatsingaJesucristuta chasquicurräsalvacuyänanpä cagta. Tsaynö captingaIsrael runacuna manana cuentachöcayaptin gamcunallata Tayta Diossalvayäshungayquita yarpar amacayaytsu. 26Jesucristutachasquicuyänanpä Israel runacunataTayta Dios tantiyatsiptinmillapancunapis salvacuyanga. Tsaynöcananpä captinmi Tayta Diospapalabranchöpis nican:

“Jerusalenpita salvacog shamurmiIsrael runacunata tantiyatsingallutan ruraynincunatajagiriyänanpä.

27 Abrahamta auningäta cumplirmijutsa ruraynincunapitaperdonashä” nir.

28,29Tayta Dios imatapisaunicungantaga imaypis cumpliycanmi.Tsaynöllam pitapis yanapananpäacrarga imaypis yanapan. Tsaymi

11

Page 330: Quechua  conchucos- south bible - new testament

330

Abrahamta, Isaacta, y Jacobtaauningantapis cumplir Tayta Dios Israelrunacunata tantiyatsinga SeñorJesucristuta chasquicuyänanpä. Tsaynöcaptinpis canancunaga Israel runacunaSeñor Jesucristuta chasquicuyta manamunar Tayta Diospa contranmicaycäyan.30-32Puntacunataga mana Israel

runacuna Tayta Diosman manayarparmi quiquincunapamunaynincunachö cawacuyargan. Israelrunacunaga Tayta Dios salvacogtaauninganta shuyacurnam paypamunayninchö cawayargan. Canan SeñorJesucristo chämushga captinnagasalvamagnintsic canganta manatantiyarmi Israel runacuna chasquicuytamunayantsu. Tsaynö manachasquicurmi mana Israel cag runacunapuntata mana cäsucog cayangannöllacananga Israel runacunapis Tayta Diostamana cäsuycäyannatsu. Tsaynöcayaptinpis mana Israel cagcunagaSeñor Jesucristuta chasquicuyaptinmiTayta Dios paycunataga salvaycan.Israel runacuna Jesucristuta manachasquicushga carpis juc junagtantiyacuyangam payta chasquicurräsalvacionta alcanzayänanpä cagta.Tsaynö Jesucristuta chasquicogcunatagaIsrael runacunatapis mana Israelrunacunatapis Tayta Dios cuyaparmisalvanga.33Israel runacunatapis mana Israel

runacunatapis tsaynö cuyapämarnintsicsalvaycämashgaga ¡Tayta Diosalabashga caycutsun! Waquinrunacunata imanir salvanganta y imanirmana salvanganta mana tantiyashgapisTayta Diosga pitapis salvaycancuyapangan cagtam.

34 Tayta Dios yarpangancunata ¿pirämusyanman?

Imata rurananpäpis ¿pirä paytayätsipanman?

35 Y pipis manam ninmantsu:“Allicunata rurangäpitamnogataga Tayta Diossalvamashga” nir.

36 Imaycatapis Tayta Diosmicamashga.

Pay munaptinmi llapan imaycapiscaycan.

Tsaymi imaycawanpis payllamunayyog caycan.

¡Tsaynö canganpita Tayta Diosimayyagpis alabashgacaycullätsun! Amen.

Tayta Dios munangantaruranantsicpä churamangantsic

12 1Waugicuna panicuna, TaytaDios cuyapäcog canganta

musyaycarnaga “Maquiquichömichaquiquichömi caycätsillämanqui” nirmañacurnin imaypis cawayay. TaytaDiosga munayninchö cawanantsictammunan. 2Waquin runacuna llutanruraycunachö cawayaptinpisgamcunaga ama tsay llutanruraycunapäga yarpäyaynatsu. Tsayparantinga tsay llutan yarpaycunata jutsaruraycunata jagirirna yarpachacuyayTayta Dios munanganmancawayänayquipä. Tsaynö cawarmitantiyayanqui Tayta Dios munangannöcaway alli caway canganta.3Willacognin canäpä Tayta Dios

churamashga captinmi gamcunata nimü:Criyicog mayiquicunata musyag tuparama alli tucuyanquitsu. Tsaynöcayänayquipa rantinga shumagtantiyacuyanqui criyicogcayangayquipita llapayquitapis TaytaDios yanapaycäyäshungayquita.4Cuerpuntsicchö maquintsic,chaquintsic, umantsic, y pachantsicpisjucläya jucläya ruraycunachömi cayan.

11 12

Page 331: Quechua  conchucos- south bible - new testament

331

Tsaynö carpis juc cuerpullam caycan.5Tsaynömi Señor Jesucristumancriyicogcunapis ima mandunchö carpispayman criyicoglla car jucllayllanöllanacaycantsic.6Tsay criyicoglla cashgam Tayta

Diosga jucnintsic jucnintsictapisgracianta gomantsic imatapis paymunanganta ruranantsicpä. Alliwillacuyninta willacog cayänayquipäTayta Dios churaycäyäshuptiquegapayman yäracuycur shumag willacuyay.7Criyicog mayicunata yanapagcayänayquipä churaycäyäshuptiquegacushishgalla yanapayay. Tsaynöpiswillacuyninta yachatsicog cayänayquipächuraycäyäshuptiquega shumagyachatsicuyay Tayta Dios munangannö.8Yätsipäcog cayänayquipächuraycäyäshuptiquega mana ajayaypayätsipäcuyay Tayta Dios munangannöcawayänanpä. Imaycayog cayänayquipäDiosnintsic yanapaycäyäshuptiquegafaltapacogcunata voluntäwan yanapayay.Criyicog mayiquicunachö autoridäcayänayquipä Tayta Dioschuraycäyäshuptiquega mana runatucuypa cumpliyay. Pitapis maytapiscuyapäcog cayänayquipä Diosnintsicgracianta goycäyäshuptiquega llänushonguyquicunawan cuyapar yanapayay.

Jesucristuman criyicogcuna imanöcawayänanpä ningan

9Janan shongullaga ama runamayiquicunata cuyayanquitsu, sinögallapan shonguyquicunawan jucniquijucniquicunapis cuyanacuyanqui.Llutan ruraycunapä mana yarpaypa

jutsa ruraycunata jagirir allirurayllachöna cawayay.10Juc wauginölla llapayquipis shumag

cuyanacuyay.Jucniqui jucniquipis respitanacuyay.

Imatapis quiquiquicuna

alabacuyänayquipa rantin alliruragcunata alabayay.11Imatapis Tayta Dios rurayänayquipä

ningantaga mana gelanaypacushishgalla rurayay.12Tsaynöpis Tayta Diospa ñöpanman

chäyänayquipä cagta musyaycarga cushicushilla cawayay.Imachö ñacarpis Tayta Diosman

yäracuyay.Y ama dejayanquitsu Tayta Diosman

mañacuytaga.13Señor Jesucristuman criyicog

mayiquicuna faltapacuptin yanapayay.Criyicog mayiquicunawan manareginacurpis wayiquicunamanchämuptin alli shonguyquicunawanpatsaycatsiyanqui.14Chiquiyäshogcunapa wasan ama

rimayanquitsu. Tsaypa rantinga TaytaDiosman mañacuyanqui paycunatapisalli cawayta goycunanpä.15Pipis cushicog cagcunawan

cushicuyay. Wagagcunawan wagayay.16Piwanpis nanaparänacuyänayquipa

rantin shumag cuyanacur cawayay.Imachöpis musyag tucur amaquiquiquicunapä ricogllaga cayanquitsu,sinöga llapanwanpis alli cawayay.17Pï chiquiyäshuptiquipis gamcunaga

ama chiquiyanquitsu. Tsaypa rantingarunacuna regiyäshunayquipä allita rurarcawayay. 18Wasayquicunarimayaptinpis ama ajanäyanquitsu.Tsaypa rantinga piwan maywanpis allicawayta munayanqui. 19Waugicunapanicuna, chiquiyäshogcunata amaimachöpis vengapäyanquitsu. Tsaynöcayänayquipa rantinga Tayta Diospavoluntäninman dejaycuyanqui paynajuzgacunanpä. Tsaynö juzgacäyänanpäcagga Tayta Diospa palabranchöpisnicanmi: “Nogam llutan ruragcunatagacastigashä” nir. 20Tsaypita maspiscaynömi nin:

12

Page 332: Quechua  conchucos- south bible - new testament

332

“Chiquishogniqui mallagaptingamicuynin garaycunqui.Yacunaptinga yacunpisgoycunqui.

Tsaynö ruraptiquim llutan ruragcanganta tantiyacur pasaypapengacunga” nir.

21Pipis chiquiyäshuptiqui gamcunapischiquirga mana alli ruraymanmiishquiycäyanqui. Tsaynö cayänayquiparantinga chiquiyäshogcunapä allillatarurayay cuyayangayquitatantiyacuyänanpä.

Autoridäcunata respitanantsicpäyätsingan

13 1Llapan autoridäcunatapis TaytaDiosmi autoridä cayänanpäga

churashga. Tsaymi llapancunatapisrespitacuyänayqui. 2Autoridäcunata manacäsucogcunaga Tayta Diostapis manamcäsuycäyantsu. Tsaynö cayanganpitamautoridäcunata mana cäsucogcunatagapitapis Tayta Dios castiganga.3,4Autoridäcunaga, Tayta Dios churashgacaptin, cayan alli ruragcunapa jananparlayänanpämi y llutan ruragcunatacastïguman churayänanpämi. Tsaynöcaycaptinga autoridäcuna manacastigayäshunayquipä allita rurarcawayay. Tsaynöpaga autoridäcunapitamanam mantsa mantsa puriyanquitsu.5Autoridäcunataga cäsucuyänayquimanam castigacog cayangantamantsacullartsu, sinöga Tayta Diosautoridä cayänanpä nishga captinmi.6,7Autoridäcunataga Tayta Diosmi

churashga marcayquicunata allichöcatsiyänanpä. Tsaynö allita rurayänanpäimpuestucunata cobrayäshuptiquipispägayanquilla. Tsaynö cötata gorirmañayäshuptiqui tsaytapis goycuyanqui.Autoridätaga pitapis maytapisrespitacur alli ricayanqui.

Cuyanacur cawangantsicwan TaytaDiospa mandamientuncunata

cumpliycangantsic8Pipa maypa jagan carpis yarpag

yarpag pägaycapuyanqui. Piwanmaywanpis cuyanacur cawayanqui.Cuyanacur cawarga Moises gellganganleycunata llapantam cumpliycäyanqui.9Tsay leycunachö mandamientucunagacaynö nirmi gellgaraycan: “Majayquitaama engañanquitsu adulteriu jutsatarurar. Ama runa mayiquitawanutsinquitsu. Ama suwacunquitsu.Imaycapä ama mallag canquitsu” nir.Tsay mandamientucunata y waquincagcunatapis cumplirga “Runamayiquita llapan shonguyquiwancuyanqui” ningantapiscumpliycäyanquinam. 10Tsayningannölla runa mayiquicunatacuyarga manam lluta cawaychötsucaycäyanqui, sinöga alli cawaychömicaycäyanqui. Tsaynö cawarmi TaytaDiospa mandamientuntaga llapantanacumpliycäyanqui.11,12Señor Jesucristo cutimur

goricamänantsicpä tiempogachaycämunnam. Tsaynö caycaptingaTayta Diosman mañacur ricchacuyay.Jutsa rurayniquicunata jagiriryarpachacuyay Tayta Dios munangannöshumag cawayänayquipä. Tsaynönacarga juc soldädu pelyananpälistacungannömi gamcunapislistacushga cayänayqui Satanasengañayäshuptiqui manacäsupäyänayquipä. 13Señor Jesucristutachasquicushgana caycarga amatsacäpacushganö cashuntsu jutsarurayllachöga. Ama estan estanpuricur ni upyacur cayaytsu. Y nircurmajayquicunata juccunawan engañarama cayaytsu, ni piwanpis gayapänacurni chiquinacur ama cayaytsu. 14Tsaynö

12 13

Page 333: Quechua  conchucos- south bible - new testament

333

d 14.2 Tsay witsanga üshata pishtayag ïdulucunapa jutinchömi. Tsay aytsaga cargan manamestallapätsu, sinöga ranticuyänanpäwanmi. Tsay aytsataga Israel runacuna, Jesucristumancriyicurpis, micuyta manam munayargantsu. Paycunaga yarpäyargan tsay aytsata micurjutsata ruraycäyangantam. Jesucristuman criyicog waquin runacunam itsanga ïdulucunapajutinchö pishtayangan aytsatapis micuyargan. Paycunaga tantiyayargan tsay aytsata micurpisjutsata mana ruraycäyangantam.

cayänayquipa rantinga ganra röpatallogtirir trocacureg cuenta jutsarurayniquicunata jagirirna SeñornintsicJesucristupa munayninchö cawayayllutan ruraycunata mana yarpaypana.

Jesucristuman criyicogcuna manajamuränacuyänanpä yätsingan

14 1Señor Jesucristuman waquincriyicog mayintsiccuna shumag

mana tantiyacuyaptin amajamuräyanquitsu y ama paycunawanrimanacuyanquitsu. 2Paycunachöwaquinmi yarpäyan imaycaläya aytsapäalli micuylla canganta. Waquincunanamniyan: “Tayta Dios manam munantsuaytsata micunantsicta” nir. Tsaynönirmi yarpäyan *ïdulucunapa jutinchöpishtayangan aytsata micogcunajutsayog cayanganta.d 3Tsaynöyarpäyaptinpis aytsa micogpis manamicogpis Señor Jesucristuta chasquicogcagga llapantsicmi Tayta Diospawamranlla caycantsic. Tsaynö caycargaaytsa micog cag manam jamuränantsuaytsata mana micog cagta. Tsaynömiaytsata mana micog cagpis manajamuränantsu aytsa micog cagta. 4¿Pitäcayanqui Jesucristuman criyicogmayiquicunata jamuräyänayquipä?Mana alli rurag cayaptinga SeñorJesucristum juzganga. Jesucristumancriyicog caycäyaptinga quiquinmitantiyatsinga munangannöcawayänanpä.5Waquin criyicog mayintsiccunaga

yarpäyan Tayta Diosman mañacurgoricäyänanpä juc acrashga junagrä masalli cangantam. Waquinnam yarpäyan

imay junagpis Tayta Diosman mañacurgoricayga allilla canganta. Juc junagtaräacrayaptin o mana acrayaptinpis TaytaDiospäga imaypis iwalllammañacushgaga. 6Goricaycur TaytaDiosman mañacuyänanpä nishga cagjunagchö mañacurpis Tayta Diostacäsucurmi mañacuyan. Tsaynömiaytsata micogcunapis Tayta Diostaagradesicur micuyan. Waquinrunacunapis micuycunapitaga TaytaDiosta agradesicuyanmi aytsata manamicurpis. [Tsaynö caycaptinga imayjunag Tayta Diosta adorarpis, aytsatamicur mana micurpis, amajamuränacuyaytsu.]7,8Nogantsicga cawantsic Tayta Dios

munanganta ruranantsicpämi. Tsaynömiwanurpis Tayta Diospa ñöpanmanchänantsicllapä caycantsic. Tsaymicawarpis ni wanurpis Señor Jesucristupamunayllanchö caycantsic.9Cawagcunatapis ni wanushgacunatapismunayninchö tsarämänapämi SeñornintsicJesucristoga cruzchö wanushga y nircurcawamushga. 10Tsaynö llapantsicpis TaytaDiospa munayllanchö caycashgaga¿imanirtä criyicog mayiquicunata jamurarmana välegpä cuentayanqui?Llapantsictam imanöpis cawangantsicmanTayta Diospa ñöpanchö Señor Jesucristojuzgamäshun. 11Tayta Diospapalabranchöpis caynömi nin:

“Llapan runacunapis nogapañöpämanmigonguripacayämunga.

Tsaychömi poderösu Diosnincunacangäta niyanga” nir.

13 14

Page 334: Quechua  conchucos- south bible - new testament

334

e 14.14 Micuycunapita Jesus parlanganta musyanayquipä liyinqui Marcos 7.19b.

12Tsaynömi ari llapantsicpis TaytaDiosta cuentata goshun imaruraynintsictapis.

Jesucristuman criyicogcuna jutsatamana ruratsiyänanpä yätsingan

13Tsaymi imata micucuyaptin manamicuyaptinpis mana pipisjamuränacunantsu. Tsaynöcayänayquipa rantinga shumagnamcawayänayqui criyicog mayiquicunaSeñor Jesucristuman imaypis criyicurcawayänanpä. 14Señornintsic Jesucristoningannö llapan micuypismicunantsicpäga allillam caycan.eTsaynö captinpis waquin criyicogmayintsiccunaga yarpäyan ïdulucunapajutinchö pishtayangan aytsa mana allimicuy cangantam. Paycuna tsaymicuycunata micuyaptin jutsa cangantayarparga manam micuyanmantsu.15Gamcuna criyicog mayiquicunaparicananchö tsay micuycunatamicuptiquega yarpachacurmi mananajuntacäyämunganatsu. Tsaynö captingamanam micuyanquimantsu.Paycunatapis salvananpä Jesucristowanushga caycaptinga criyicogmayintsiccunata jutsa ruray cangantayarpätsir ama tsay micuycunatamicushuntsu. 16Llapan micuycunamicuyänayquipä allilla captinpis criyicogmayiquicuna llutanta yarpäyänantamana munar mejor ama micuyanquitsu.17Tayta Diospa munayninchö

cawaycarnaga ama yarpachacushuntsumicunantsicpä upunantsicpäcagcunallataga. Tsaypa rantingayarpachacushun allillata ruranantsicpä,piwan maywanpis shumagcawanantsicpä, y Espiritu Santupamunayninchö cushishga cawanantsicpäcagcunata. 18Tsaynö Señor

Jesucristuman criyicur cawarga TaytaDios munangannömi cawaycantsic.Tsaynöpaga manam juccunapisjamurämäshuntsu.19Tsaymi ari gamcunapis mana

jamuränacurna cayänayqui criyicogmayiquicunawan. “¿Imanirtä noganöcayanquitsu?” nir piwanpis amaajanätsinacuyaytsu. Tsaynö cayänayquiparantinga jucniqui jucniquipisJesucristuman criyicuyniquicunachöshumag cawayay. 20Waugicuna panicuna,Tayta Dios camangan micuycunagallapanpis allillam micunantsicpäga.Tsaynö captinpis ïdulucunapa jutinchöpishtayangan aytsata ama micuyaytsuJesucristuman criyicog mayiquicunallutancunata yarpäyänan captinga.21Señor Jesucristuman criyicogmayiquicuna llutanta yarpäyaptinga amatsay micuycunata micuyaytsu ni vïnutaupuyaytsu. Tsaynölla imatarurayangayquipäpis jutsa cangantayarpäyaptinga ama rurayaytsu. 22Tsaynöcaptinpis Señor Jesucristo ningannöimayca micuypis micungantsic allicanganta tantiyarga Tayta Diostaagradesicuyanqui. Mana munagcagcunataga tsaycunata rurayänanpä amaniyanquitsu. 23Pipis tsay micuycunapämana alli canganta yarparga mejor amamicuyätsuntsu. Mana alli cangantayarparaycar micurga jutsayogmi ticrayan.Tsaynöllam ima ruraypäpis mana allicanganta yarpaypa rurarga nogantsicpisjutsamanga chaycantsiclla.

Jesucristuman criyicogmayincunawan alli cawayänanpä

yätsingan

15 1Criyicog mayintsiccuna imaruraynintsicpäpis jutsa canganta

yarpäyaptinga jutsa mana caycaptinpis

14 15

Page 335: Quechua  conchucos- south bible - new testament

335

ama tsaycunata rurashuntsu. 2Tsayparantinga imaycatapis allita rurar cashuncriyicog mayintsiccunapis Tayta Diosmunangannö cawayänanpä.3Señornintsic Jesucristupis imaycatarurargan Tayta Dios munangannörunacuna cawayänanpämi. Imaycañacaycunata päsananpä cagtaga TaytaDiospa palabran gellgaranganchöpiscaynömi nican: “Tayta Dios, gamtamana cäsuyäshogniquicuna nogatanamchiquiycäyäman y ashlliycäyäman” nir.4Tayta Diospa palabran gellgagcunaga

manam unay runacunallatantiyacuyänanpätsu gellgayargan, sinöganogantsicpis tantiyacunantsicpämi. Tsaypalabran gellgaragta tantiyacurmimusyantsic Tayta Dios cay patsachöpisyanapaycämangantsicta y tsaypitañöpanman yaycatsimänapä cagta.5Cuyapäcog Tayta Diosllantsicga imaypisyanapaycämantsicmi munangannöcawanantsicpä. Tsaymi payman mañacüSeñor Jesucristo cuyamangantsicnögamcunapis jucniqui jucniquipiscuyanacur alli cawacuychö cayänayquipä.6Tsaynö cuyanacur cawarninnamllapayqui Señornintsic Jesucristupapapänin Tayta Diosta juc shongullaalabayanqui.

Israel runacunawan mana Israelrunacunapis shumag

ricanacuyänanpä yätsingan7Señor Jesucristuman criyicog

mayiquicunawan mana jamuränacuypacawayay. Jamuränacur cayänayquiparantinga jucniqui jucniquipis cuyanacurcawayay Señor Jesucristocuyayäshungayquinölla. Tsaynöcuyanacuyaptiquega waquinrunacunapis Jesucristuman criyicurmiTayta Diosllata alabayanga. 8[Tayta DiosIsrael runacunatapis mana Israelrunacunatapis criyicuyaptin

jutsancunapita perdonaycaptinga¿imanirtä mana välegmancuentanacuyanqui?] SeñorJesucristuman criyicog Israel runacunataTayta Dios perdonaycan *Abrahamta,Isaacta, y Jacobta auningantacumplirninmi. 9Jesucristuman criyicogcagtaga mana Israel runacunatapis TaytaDios perdonanmi cuyapäcog canganpitaalabayänanpä. Unay rey David TaytaDiosta alabanganpis caynömigellgaraycan:

“Mana Israel runacunapañöpanchöpis alabashayquim”nir.

10Tsaynömi mana Israel cagrunacunapis Tayta Diosta alabayänanpäcagga gellgaraycan caynö:

“Israel runacuna Tayta Diostaalabayangannö mana Israel cagrunacunapis Tayta Diostagaalabayay” nir.

11Maspis caynömi nican:

“Maytsay nacion runacunapis TaytaDiostaga alabayay” nir.

12Tsaynömi Tayta Diospa willacogninprofëta Isaiaspis mana Israel cagrunacunapäga caynö nir gellgargan:

“Geruta muturiyaptin troncunpitatsegllimungannömi Jesepatsurin David castapitamandamagnintsic yuringa.

Payga manam Israelrunacunallatatsu mandanga,sinöga maytsay runacunatam.

Tsaynö mandacog captinmi manaIsrael runacunapis paymancriyicuyanga” nir.

15

Page 336: Quechua  conchucos- south bible - new testament

336

13Tayta Diosllantsicyanapaycuyäshunqui payman yäracurjucniqui jucniquipis allicawayänayquipä, Espiritu Santupamunayninchö cawayänayquipä, ygloriaman chäyänayquipä cagta musyarcushishga shuyacuyänayquipä.

Pablo maytsaypapis willacurpuringanta ningan

14Waugicuna panicuna, Tayta Diosmunangannö alli cawarnam gamcunagapiwan maywanpis yanapanacurshumagna caycäyanqui. TsaynöpisTayta Diospa alli willacuynintayachacurnam juccunatapistantiyatsiyanqui Tayta Diosmunangannöna cawayänanpä.15,16Unayna Tayta Diospa willacuynintayachacushga cayaptiquipis caycartächöga gamcunata nimü tsay alliwillacuyninta yarpätsirninmi. Tsaynöminimü mana Israel runacunamanJesucristupa alli willacuynintawillacunäpä Tayta Dioschuramangantapis. Tsaymiwillacuyninta willacuycä gamcunapis ywaquin mana Israel runacunapisEspiritu Santo yanapayäshuptiqui TaytaDios munangannöna cawayänayquipä.17Mana Israel runacunapis Señor

Jesucristuta chasquicurnacawayangantam cushicü. 18Tsaynömicushicü alli willacuyninta willacurpurinäpä Señor Jesucristoyanapamanganta. Paypa willacuynintawillacuptïmi y pay munangannöcawaptïmi mana Israel cag runacunamaytsaychöpis Señor Jesucristutachasquicur Tayta Diosta cäsucuyanna.19Espiritu Santupa poderninwanmilagrucunata ruraptï runacunatantiyacuyanmi Tayta Diosyanapaycämanganta. Tsaynöpam TaytaDiospa alli willacuyninta shumag

willacurgö Jerusalenpita gallaycur hastaIliria marca quinranmanpis changäyag.20Tsaynö willacur purirpis manam

waquincuna willacuyangancagcunamanga jaticaycachätsu, sinögaJesucristupa willacuyninta pipis manaräwillacuyangan marcacunamanmiwillacogga imaypis chaycä. 21TaytaDiospa palabranchöpis caynö nirmigellgaraycan:

“Tayta Diospa willacuyninta niimaypis mana wiyagcunamwiyayanga.

Tsayta wiyarmi tantiyacuyanga”nir.

Romaman Pablo aywaytayarpangan

22Maytsaypapis tsaynö Tayta Diospawillacuyninta willacur purirmi gamcunacagman shamuyta munarpis manacamacämurgörätsu. 23Cananga puringäcag marcacunapa willacur ushargönamTayta Diospa alli willacuyninta.Tsaynam unaypitapis yarpangänöllagamcunamanna shamushäwatucagniquicuna. 24Gamcunawancasquir España nacionpapis aywaytayarpaycämi. Tsayman aywaptïgamcunana yanapayämänayquipämiyäracuycä.25Cananga Jerusalenparan aywanä

caycan tsaychö criyicogmayintsiccunapä goriyangan ofrendataapar. 26Macedonia provinciachö yAcaya provinciachö criyicogmayintsiccunam tsay ofrendatagoriyashga Jerusalenchö muchogcriyicogcunata yanaparnin. 27Tsayofrendata gorir allitam rurayashga.Paycunapis Tayta Diospa alliwillacuyninta chasquicuyashgaJerusalenpita gallaycur

15

Page 337: Quechua  conchucos- south bible - new testament

337

willapäcuyaptinmi. Tsaynöwillapäcuyanganpita cushicurninnamofrendata goriyashga Jerusalenchöcriyicog mayintsiccunaman apanäpä.28Tsay ofrenda goriyangantaJerusalenchö criyicogcunataentregaycur Españapa aywagnöllanamgamcunata watucayämushayqui.29Gamcuna cagman chämuptï SeñorJesucristum yanapamäshun jucnintsicjucnintsicpis paypa jutinchöcushicurinantsicpä.30Waugicuna panicuna, Señornintsic

Jesucristuta chasquicushga cayaptiquimy cuyanacunantsicpä Espiritu Santoyanapamashgam gamcunata rugamüTayta Diosman nogapämañacayämunayquipä. 31Tsaynöllamañacaycayämuy Jerusalenman chaptïSeñor Jesucristuman mana criyicogIsrael runacuna manawanuycatsiyämänanpäpis. TaytaDiosmanga mañacuyay cay apangäofrendata Jerusalenchö criyicogcunacushicur chasquiyänanpä.32Jerusalenpita allilla yargacamunäpäTayta Dios yanapamaptinga gamcunacagman chämuptï cushicurmigoyärishun.33Tayta Diosllantsic imaycachöpis

llapayquita yanapaycuyäshuy. Y paymunangannö caycullätsun.

Criyicog mayincunapä salüduntaPablo apatsingan

16 1Cencrea marcapita criyicogmayintsic Febim shamunga

gamcunaman watucayäshog. Paygayanapacog warmim. 2Marcanchöpiscriyicog mayintsiccunata ima shumagmiyanapaycushga. Tsaynömi payganogallätapis Tayta Diospa willacuynintawillacur puriptï yanapallämashga.Señor Jesucristuman criyicog mayintsicchämuptin shumag chasquicuyanqui.

Tsaynöpis llapan miñishtingancunatacamaripäyanqui.3Priscilata y Aquilata salüdulläta

goycuyällanqui. Paycunam TaytaDiospa alli willacuyninta willacurpuriptï cösa yanapaycayämashga.4Tsaynö yanapayämanganpita Priscilatay Aquilata runacunaga wanutsiytammunayargan. Tsay yanapayämangantapaycunapä Tayta Diostapisagradesicullämi. Tsaynöllammaytsaychö mana Israel cag criyicogmayintsiccunapis paycunapägaagradesicuyan. 5Paycunapawayincunachö criyicog mayintsiccunagoricagcunatapis saludaycuyällanqui.Tsaynölla salüdüta goycuyällanqui

waugintsic cuyanacungä Epenetuta.Paymi Asia provinciachö llapanpitapismas puntata Señor Jesucristutachasquicushga. 6Tsaynölla Mariatapissaludaycuyanqui. Payga gamcunataallim yanapayäshurguyqui. 7Tsaynöpisyarparaycämi marca mayïcunaAndronicuta y Juniasta. Paycunawanpiscarcelchö wichgaräyargämi. Paycunaganogapitapis mas puntatam SeñorJesucristuta chasquicuyargan.Paycunapis apostolcunanöllam maytsaymarcancunapa puriyashga Tayta Diospaalli willacuyninta willacur.Maytsaychöpis paycunata criyicogmayintsiccuna allillam ricayan.Paycunatapis saludaycuyay.8Tsaynölla saludaycuyällanqui

cuyanacungä Ampliatuta, 9willacogmayï Urbanuta, y cuyay waugintsicEstaquista. 10Tsaynölla salüdütagoycuyällanqui Apelista. Imanöñacaptinpis Señor Jesucristumanyäracuptinmi paytaga respitayan llapancriyicog mayintsiccunapis. Tsaynösaludaycuyanqui Aristobulupacastancunatapis. Paycunapäpisyarparaycällam. 11Tsaynölla salüdüta

15 16

Page 338: Quechua  conchucos- south bible - new testament

338

goycuyällanqui marca mayï Herodionta.Tsaynöllam Narcisupa castancunapäpisyarparaycämü. 12Salüdütagagoycuyällanqui Trifenata y Trifosata.Tsay warmicunam Tayta Diospawillacuyninta willacogcunata imaypisyanapayan. Tsaynölla Persidatapissaludaycuyanqui. Tsay warmipis TaytaDiospa willacuyninta willacogcunataimaycachömi yanapan. 13Tsaynöllasalüdüta goycuyällanqui cuyashgawaugintsic Rufuta y mamantapis. Tsaywarmega nogalläta mamänömiricaycallämashga. 14Tsaynöllasaludaycuyällanqui Asincrituta,Flegontita, Hermesta, Patrobasta,Hermasta, y paycunawan goricagcriyicogcunata. 15Tsaynölla salüdütagoycuyällanqui Filologuta, Juliata,Nereuta, Nereupa paninta, Olimpasta, ypaycunawan llapan goricagcriyicogcunata.16Llapayquipis goricar

macallanacuyanqui. Maytsaypitapiscriyicog waugicuna y panicunagamcunapä salüduncunataapatsiyämushunquim.17Waugicuna panicuna,

chiquinacuyänayquipä o Diospawillacuyninta mana chasquiyänayquipäpipis willapäyäshuptiqui pagtäcäsupaycäyanquiman. Tsaynöllutancunata yachatsicogcunapitagawiticuriyanqui. 18Paycunaga manamSeñor Jesucristo alabashga canantamunartsu yachatsicuyan, sinögaquiquincuna alabashga caytamunallarmi. Paycunaga allishimincunallapa parlaparmimaytsaychöpis mana tantiyagcunatallutanta criyiycätsiyan. 19Tsay llutanyachatsicogcunata manacäsupäyangayquitaga maytsaychöcriyicog mayintsiccunapis musyayanmi.Tsaynö cayangayquita musyar nogapis

cushicümi. Imaypis yarparäyay llutanyachatsicogcunata mana chasquiparallita rurar cawayänayquipä cagta.20Tsaynö cawayaptiquega Satanasjutsaman ishquitsiyäshuyta munarninpismanam camäpacungatsu. SatanastagaTayta Diosmi in ernuchömusyacätsinga. Señorllantsic Jesucristogamcunata cuyapäcog cayninwanyanapaycuyäshuy alli cawayänayquipä.21Yanapamag waugintsic Timoteupis

gamcunapä salüdunta apatsicamunmi.Tsaynöllam marca mayïcuna Lucio,Jason, y Sosipaterpis salüduntagamcunapä apatsicayämun.22Cay cartata waugintsic Tercium

gellgapämashga dictangänölla. Paypissalüdunta gamcunapä apatsicamunmi.23Tsaynöllam Gayupis salüdunta

gamcunapä apatsicamun. Paymiwayinta camaripämashga patsaränäpä ywaquin criyicog mayintsiccunapispatsaräyänanpä. Tsaynöllam caymarcapa tesorërun Erasto y waugintsicCuartu gamcunapä salüduntaapatsicayämun. 24[SeñornintsicJesucristo cuyapäyäshur imaycachöpisyanapaycuyäshuy.]

Cartapa ushanan25¡Tayta Diosllantsicta alabashun!

Payga imaypis yanapayäshunquimunangannö cawayänayquipämi.Tsaynö yanapacog cangantam TaytaDiospa willacuyninchöpis nican. Tsaywillacuytam willacur puriycä. Tsaynömiwillacuyninchöga nin mana Israelrunacunatapis Jesucristosalvaycanganta. Gamcunata y waquinmana Israel runacunatapis tsaynösalvayäshunayquipä cagtaga runacunaunaycuna manam musyayargantsu.Tsaynö captinpis cay patsata manaräcamarnam mana Israel runacunatapissalvananpä cagtaga Tayta Dios

16

Page 339: Quechua  conchucos- south bible - new testament

339

yarparganna. ¡Tsaynösalvamangantsicpita Tayta Diostaalabayculläshun! 26Mana Israelrunacunatapis salvananpä cagtaprofëtacuna willacuyangannöllamcananga imayyagpis cawag TaytaDiospa alli willacuyninta maytsaynacioncunachöpis willacuycäyan.

Tsaynöpam pipis maypis Jesucristumancriyicurna Tayta Dios munangannöcawayanga.27¡Salvaycamänantsicpä Señor

Jesucristuta cachamunganpita TaytaDiosta imaypis alabayculläshun! Tsaynösalvaycamänantsicpä paynö yachaggamanam pipis cannatsu. Tsaynö catsun.

16

Page 340: Quechua  conchucos- south bible - new testament

340

Pablupa saludacuynin

1 1Corinto marcachö criyicogmayicuna:

Señor Jesucristupa *apostolnincanäpä Tayta Dios acramashga captinmi

noga Pablo waugi Sosteneswan caycartata gamcunaman apatsiyämü.2Gamcunatapis Tayta Diosmiacrayäshurguyqui paypamunayninchöna car cuyanganwamrancuna cayänayquipä. Tsaynö

1 CORINTIOS

Corinto marcachö criyicogcunamanapostol Pablo punta cag cartacungan

Grecia nacionpa Acaya provincianchömi Corinto marcaga cargan jatuncaray marca.Tsay marcaman Pablo manarä chaptin manam pipis tsaychö musyayarganrätsu TaytaDiospa alli willacuyninta. Tsayman chaycur Pablo willacuptinmi itsanga shumagtantiyacurir Jesucristuta waquin runacuna chasquicuyargan. Tsaychömi Pablotärargan juc wata jogta quilla Tayta Diospa willacuyninta shumag yachatsirnin.Corintuchö Pablo canganpita masta musyanayquipä liyinqui Hechos 18.1-17.Jesucristuta chasquicushga caycarpis Corintuchö criyicogcuna manam Diosnintsic

munangannötsu cawayargan. Tsaynö carmi quiquin pura chiquinacuyargan (1.10-17;3.1-4), yachag tucuyargan (3.18-23), Pabluta jamuräyargan (4.1-21), jutsa ruraychöcaycag waugita chasquipäyargan (5.1-13), autoridäcunaman jucninpis jucninpisquejacunacuyargan (6.1-11), y majancunawan punuytapis munayargannatsu (7.1-7).Tsaynömi ïdulucunapa altarninchö pishtayangan aytsata micuyargan (8.1-13,10.1-pita 11.1-yag) y Pablutapis apostol cayninta imapäpis mana cuentar cayargan(9.1-27). Tsaynöllam warmicunapis gowancunata mana respitayargantsu (11.1-16),Santa Cënachöpis mana tantiyacuypam cayargan (11.17-34), Espiritu Santo imanöyanapangantapis manam tantiyayargantsu (12.1-31), cuyanacuy imanö cangantapismanam tantiyayargantsu (13.1-13), y runacuna mana tantiyangan parlaycunapamDiospa willacuyninta yachatsiyargan (14.1-40). Tsaynöllam runa wanunganpitacawamunanpä cagta mana criyiyargantsu (15.1-58).Tsaynö lluta cawacuychö cayaptinmi paycunaman cay cartata Pablo apatsirgan

shumag tantiyacuyänanpä. Diospa willacuyninta runacuna mana cäsuyaptinpispaycunata Pablo tantiyatsirgan tsay willacuyta chasquicogcunata Tayta Diossalvananpä cagtam (1.18-pita 2.16-yag). Tsaynömi yachatsirgan juc runa majayogcananpä o majaynaglla cananpä cagtapis (7.8-40) y ofrendata goriyänanpäcagcunatapis (16.1-4).

Page 341: Quechua  conchucos- south bible - new testament

341

a 1.12 Apolos pï canganta musyanayquipä liyinqui Hechos 18.24-28.

wamrancunana cayänayquipäga SeñorJesucristo cruzchö wanuyninpam TaytaDios perdonayäshurguyqui llapan jutsarurayniquicunapita. Tsaynöllammaytsaychöpis paytachasquicogcunataga perdonashga.3Tayta Diosllantsic y Señornintsic

Jesucristo cuyapäcog cayninwanyanapaycuyäshuy pay munangannöcushishga cawayänayquipä.

Jesucristuta chasquicogcunataTayta Dios yanapangan

4Señor Jesucristutachasquicuyaptiquim Tayta Dios imaypisyanapayäshunqui pay munangantarurayänayquipä. Tsaytam imaypis TaytaDiosta agradesicur mañacamü. 5Payyanapayäshuptiqui willacuynintatantiyacurmi musyatsicuycäyanqui.6Tsaynöpis Tayta Diospa willacuyninninganman cawarmi tantiyacuyanquiwillacuynin rasunpa canganta.7Gamcuna Señor Jesucristo

cutimunanpä cagta shuyacurnam TaytaDios munangannö cawaycäyanqui.Tsaynö cawayänayquipäga TaytaDiosmi imaycaläya gracianta goyäshuryanapaycäyäshunqui. 8Tsaynöshumagna cawayaptiquim Jesucristocutimur tariyäshunqui jutsa ruraymanmana ishquiypana cawaycagta.9Señornintsic Jesucristuman criyicurcawag cagtaga Tayta Dios perdonarsalvayäshurguyqui aunicungannöllam.

Jesusman criyicogcunachiquinacuychö mana cayänanpä

Pablo yachatsingan10Tsaynö Tayta Dios

yanapaycäyäshuptiquega ¿imanirtägamcuna chiquinacuyanqui? Waugicunapanicuna, Señor Jesucristupa

jutinchömi gamcunata rugä manachiquinacurna cawayänayquipä.Señornintsicta chasquicushganacaycarga juc shongulla cuyanacurcawayay.11Cloe casta runacunam

willayämashga gamcuna chiquinacurrimanacur cawaycäyangayquita.12Waquinniquicunash nicäyanqui nogayachatsingäcuna mas alli canganta.Waquinniquinash nicäyanqui Apolosayachatsingancuna mas alli canganta oPedro yachatsingancuna mas allicanganta. Y waquinniquicunanashtsaynö parlacachagcunapita witicurnamas yachag tucuycäyanqui:“Nogacunaga Jesucristupawillacuynintaga masmi yachayä” nirnin.13Waugicuna panicuna, tsay

yarpayniquicunawanga manam allitsucaycäyanqui. Jesucristoga jucllayllam,manam atscaman raquicashgatsu.Tsaynö captinmi gamcunapis manachiquinacuypa juc yarpayllacawayänayqui. Manam nogatatsu, niApolostatsu, ni Pedrutatsusalvacuyänayquipä chasquicuyarguyqui.Manam nogacunatsu gamcunapajutsayquicuna raycur cruzchöwanuyargö. Y manam nogacunapajutïcunachötsu bautizacuyarguyqui.14-16Gamcuna cagchö caycar

Gayutawan Crispullatam bautizargä.Nircurmi Estefanas castacunatapisbautizargä. Tsaypita cagtaga manampitapis bautizargötsu. Gamcuna cagchöatscagta mana bautizangäta cushicümi.Tsaynö atscagta bautizaptïpis capazmimasrä chiquinacuyanquimanpis cargan:“Pablo bautizayämangan cagmi masgavälin” nirnin. 17Manam runacunatabautizar purinäpätsu Señor Jesucristonogata acramashga, sinöga

1 1

Page 342: Quechua  conchucos- south bible - new testament

342

willacuyninta willacur purinäpämi.Tsay willacuynintaga willacü manamyachag cangäta runacunaniyämänanpätsu, sinöga Jesucristutachasquicuyänanpämi. Yachag tucurparlaptëga nogallatanamalabayämanman. Tsaynö captinrunacunapäga Jesucristo cruzchöwanunganpis manam cuentachötsucanman.

Diospa willacuyninta runacunallutaman cuentayaptinpistsayllawan salvacuyänanpä

willangan18Señor Jesucristo salvamänantsicpä

cruzchö wanunganta willacuptïmiwaquin runacuna niyanmanacagcunallata parlar puriycangäta.Jesucristuta manachasquicuyanganpitam paycunatagaTayta Dios in ernuman gaycunga.Chasquicogcunatam itsangasalvamäshun. 19Tsaynö rurarninmiTayta Dios cumpliycan palabrangellgaranganchö caynö ningannölla:

“Yachag runacunapayarpaynincunata manamimapäpis cäsütsu.

Imaycatapis alläpayachayangallanwanga manamimanöpapis salvacuyangatsu”nir.

20Tsaynö nicaptinga ¿imapätä välinyachag cayanganpis? Mayläya yachagcayaptinpis Tayta Diosga nirgan tsayyachag runacunapa yachatsicuyllantachasquicurga pipis manasalvacuyänanpä cangantam. 21Nogawillacungä llutancunalla cangantayarpäyaptinpis tsay willacuytachasquicogcunataga Diosnintsicsalvashganam.

22Tayta Diospa willacuynintachasquicuyänanpäga *Israel runacunamilagrucunatarämi ricayta munayan.Mana Israel cag runacunapis munayanyachatsicognincuna yachatsiyangannöränogacunapis yachatsiyänäta. 23Tsaynömunayaptinpis nogacunaga manamyarpäyangannötsu yachatsicuyä, sinögaSeñornintsic Jesucristo nogantsic raycurcruzchö wanungallantam willacurpuriyä. Tsayta willacur puriyaptïmiIsrael runacunaga ajäcuyan caynönirnin: “Diospa tsurin caycarga¿imanöpatä cruzchö wanunmancargan?” nir. Mana Israel cagrunacunanam yarpäyan manacagcunatayachatsicuycäyangäta.24Tayta Dios acrangan cagcunam

itsanga Israel runacuna carpis manaIsraelcuna carpis noga willacungätagacushishgalla chasquicuyan. Paycunagatantiyayan Jesucristuta chasquicuyaptinTayta Dios salvananpä cagtam. TsaymiJesucristupa willacuynintagachasquicuyan milagrucunata manaricarpis y yachag runacunapayarpaynincunaman manayachatsiyaptïpis. 25Tsay willacungäcunamana yachag runacunallapä cangantayarpäyaptinpis tsay willacuytachasquicogcunataga Tayta Diosjutsancunapita perdonanmi. TsaynömiSeñor Jesucristo cruzchö wanungantarunacuna ni imapä manacuentayaptinpis willacuynintachasquicogcunataga Tayta Diosperdonan.

Yachag canganpita ni quiquinpamunayllanpita pipis manasalvacuyänanpä willangan

26,27Waugicuna panicuna, manayachag, ni mana rïcu, ni imaycawanpismunayyog mana cayangayquipitarunacuna mana välegpä

1 1

Page 343: Quechua  conchucos- south bible - new testament

343

cuentayäshuptiquipis gamcunatagaTayta Diosmi acrayäshurguyquisalvashga cayänayquipä. Fisyu naljunagchö gamcuna salvashga caycagtaricaycuyäshurniquim tsay mana välegpäcuentayäshogcuna pengacuyanga.28Paycuna manana salvacurnamtantiyacusquiyanga yachag ni puëdegcaynincuna imapäpis mana välinganta.29Tsaynö captin Tayta Diospa ñöpanchöcaycarga manam pipis alabacunganatsu:“Yachag cangäpitam nogataga TaytaDios salvamashga” nirnin.30Nogantsicga manam yachag

cangantsicpitatsu salvacurguntsic,sinöga Señor Jesucristo jutsantsic raycurcruzchö wanunganpitam. Tsaynöpamjutsantsiccunapita Tayta Diosperdonamarnintsic jutsaynagtanönaricaycämantsic. Nircurnammunayninchöna catsimantsic allinacawanantsicpä. 31Tsaynö captinmi*Diospa palabran willacunganchöpiscaynö nimantsic: “Pipis quiquinalabacunanpa rantinga Tayta Diostaalabatsun” nir.

Diosnintsic yarpangancunataEspiritu Santo tantiyatsingan

2 1Waugicuna panicuna,gamcunawan caycarnin Tayta

Diospa willacuynintaga yachatsirgömanam aja palabracunawantsu, sinögallapayquipis tantiyacuyangayqui cagpalabracunawanmi. 2Tsaynöpisyachatsirgö Señornintsic Jesucristojutsantsic raycur cruzchöwanungantam. 3Tsay yachatsingäcunataTayta Dios wiyaycämanganta musyarminogaga Jesucristupa willacuyllantaallillata yachatsirgö. 4Gamcunata tsaywillacuyta willapargö manam quiquïpayarpaynïpitatsu, sinöga *Espiritu Santoyanapamaptinmi. 5Y gamcunatawillapaptïnam Espiritu Santo

yanapayäshurguyqui Jesucristutachasquicuyänayquipä.6Llutancunata yachatsicungäta

waquin runacuna yarpäyaptinpisJesucristuta chasquicogcunam itsangatantiyacuycäyan rasun cagllata TaytaDiospa willacuyninta yachatsicungäta.Tsay willacuyga manam yachagrunacuna ni puëdeg runacunaimaycatapis yarpäyangannötsu, sinögaTayta Dios jutsancunapita perdonarsalvananpä cag willacuymi. Paycunagatsay willacuyta manachasquicuyanganpitam Tayta Diospacastïgunpita geshpiyangatsu. 7Tsayyachag runacuna yarpäyangannö manacaptinpis Tayta Diospa willacuyningaSeñornintsic Jesucristo cruzchöwanunganpita imayyagpis gloriachöcawanantsicpä willacuymi. Gloriamanpushamänantsicpä cagtaga Tayta Diosyarpargan manarä cay patsata camarmi.8Cay patsachö puëdeg mandacogcunagamanam tantiyayargantsu Tayta Diostsaynö yarpangancunata. Tsaytatantiyarga autoridäcuna manamJesucristuta cruzchö wanutsiyanmantsucargan.9Tayta Diospa palabran

gellgaranganchöpis caynömi nin:

“Pipis mana ricanganta, ni manawiyanganta, ni manayarpangantam paymancriyicogcunapä Tayta Diosciëluchö alistashga caycätsin”nir.

10,11Tsay autoridäcuna manatantiyayaptinpis nogantsictaga EspirituSantum tantiyatsimarguntsic TaytaDiospa salvacionninta alcanzanapäcagta. Runacuna shongunchö imatapisyarpäyanganta quiquincunallamusyayangannömi Espiritu Santupis

1 1 2

Page 344: Quechua  conchucos- south bible - new testament

344

musyaycan Tayta Diospa imaycayarpaynincunata. 12Tsaymi EspirituSantuta chasquicushga cagcunagatantiyaycantsic Tayta Dioscuyamarnintsic jutsantsicpitaperdonamangantsicta. Espiritu Santutamana chasquicogcunam itsangatsaycunataga tantiyayantsu.13Gamcunata tsaynö willapaycä

manam quiquïpa yarpaylläpitatsu,sinöga Espiritu Santotantiyatsimangannöllam. 14EspirituSantuta mana chasquicogcunagamanam tantiyayantsu Tayta Diospawillacuyninta runacuna imapächasquicuyanganta. Paycunagayarpäyan tsay willacuynin imapäpismana välingantam. 15Espiritu Santutachasquicogcunam itsanga tantiyacuyanTayta Diospa willacuynin salvananpäcagta. 16Tayta Diospa willacuynintamana tantiyagcunapäga palabrangellgaranganchöpis caynömi nin:

“¿Pirä Tayta Dios yarpangancunatatantiyanman?

¿Pirächi payta yachatsinman?” nir.

Tsay gellgarangannöllam manatantiyayantsu Tayta Diospawillacuyninta chasquicursalvacuyänanpä cagta. Nogantsicmiitsanga tantiyacuntsic salvaciontatarinapä cagta y Señor Jesucristoyarpangannö cawaycangantsicta.

Jesucristuman criyicogcunachiquinacur raquicäyangan

3 1Waugicuna panicuna, tsaynöcaptinpis gamcunaga cayanqui

pishi wamracuna imatapis manatantiyacognömi. Espiritu Santomunangannö cawayänayquipä cagtamanarä tantiyacuyaptiquimgamcunawan caycar aja tantiyatsiy

wamracunatanöpis shumag yachatsirgä.2Juc llullu wamrata manarä micuytagararnin chuchullawanrä mamanshacshatsegnömi nogapis gamcunatagallaycunan cag yachatsicuycunallataräyachatsirgä. Cananyagpis tsay llulluwamranömi munayniquicunallachöräcacuycäyanqui. 3Gamcunaga SeñorJesucristuta manarä chasquicogrunacunanömi imaycatapismunayangayquita rurayllachöräcawacuyta munaycäyanqui.Chiquinacur rimanacur Jesucristumanmana criyicog runacunanöllamcawaycäyanqui. 4“Nogacunaga Pabloyachatsicungantam chasquicuyä” o“Apolos yachatsicungantam masgachasquicuyä” nirninchiquinacuycäyanqui. Tsaynöchiquinacurga Jesucristuman manacriyicog runacunanöllamcawaycäyanqui.5Tsaynö niyämänayquipäga ¿pitä cä

nogaga? Tsaynöpis ¿pitä Apolosga?Nogacunaga Tayta Diospawillacogllanmi cayä. Paypawillacuyninta willacuyaptï manamnogacunatatsu chasquiyämarguyqui,sinöga Señornintsic Jesucristutam. 6Jucmurucog runa murucungan cuentallamgamcunata nogaga Tayta Diospawillacuyninta willapargö Jesucristutachasquicuyänayquipä. Murucuytagarpag cuentanam Apolosga tsay alliwillacuytaga masllatantiyatsiyäshurguyqui. Tsaynöcaptinpis murucuynintsicta Diosnintsicjegarcatsimur wiñatsingannömigamcunataga quiquin Señorllantsictantiyaycätsiyäshunquiyäracuyänayquipä. 7Manamnogantsictsu murucuynintsictagawiñatsimuntsic. Tayta Diosmijegatsimun y wiñatsin. Tsaynömiwillacuyninta chasquicuyänayquipäpis

1 2 3

Page 345: Quechua  conchucos- south bible - new testament

345

Tayta Diosllantsic munayyog caycan,manam nogatsu ni Apolostsu.8Murucog cagpis garpapag cagpis

murucuynin shumag wayunanpäarungannömi nogapis Apolospis TaytaDios munangannö cawayänayquipäyachaycätsiyä. Chacrachö arogcunaaruyanganpita pägutachasquiyangannömi nogapis y Apolospisgloriaman charnin chasquiyänäpäcagtaga chasquiyäshä. 9Nogacunagachacrachö arogpä mincaycunanöpisTayta Diospa willacogllanmi cayällä.Gamcunanam Tayta Dios aruycätsinganchacra cuenta caycäyanqui. Tsaynöcayanqui manam quiquïpa willacuynïtawillacungäpitatsu ni Apolos quiquinpawillacuyninta willacunganpitatsu,sinöga Jesucristupa willacuynintawillacuyangäpitam.

Jesucristuman criyicogcuna TaytaDios sharcaycätsingan wayinö

cayangan

Tsaynöpis gamcunaga cayanqui TaytaDios sharcaycätsingan wayinömi.10,11Señornintsic Jesucristunam wayipacimientun cuenta caycan. NogagaJesucristupa willacuyninta willacog carwayipa cimientunta sharcatseg cuentamcaycä. Gamcunatanam Tayta Diosyanapaycäyäshunqui tsay cimientujananman wayita sharcatseg albañilcuenta cayänayquipä. 12SeñornintsicJesucristo munangannö cawarningaöruwan, gellëwan, cuyayllapä chipipegrumicunawan wayita sharcaycätsegcuentam caycäyanqui. Señor Jesucristomunangannö mana cawag cagcunamitsanga caycäyanqui wayita geruwan,ogshawan, rämacunawan ruraycagcuentalla.13Fisyu nal junagmi imanöpis

cawangantsicman Diosnintsicgajuzgamäshun. Tsay junagmi

musyacanga allita o mana allita rurarcawangantsicpis. 14Diosnintsicmunangannö shumag cawashgacarninga gloriachömi premiutachasquishun. 15Gamcunachöwaquinniquicunaga llutan ruragcayangayquipitam gloriaman aywarpisDiosnintsicpita ni ima premiutapischasquiyanquitsu. Tsaynö captinmiwayita nina ushaycaptin runasalvacurnin imaycanöpa geshpegnöapënas salvacuyanga.16,17Gamcuna yachag tucur

Jesucristuta chasquicog mayiquicunataimapäpis mana cuentarnin paycunachöcaycag Espiritu Santutapis manam niimapä cäsuycäyanquitsu. Tsaynöcagcunataga pitapis Tayta Diosin ernumanmi garpunga.

Jesucristuman criyicogcuna manayachag tucuyänanpä yachatsingan

18Tsaynö captinmi shumagtantiyacuyänayqui mana yachag tucogcayänayquipä. Yachag cayangayquillatayarpäyänayquipa rantinga mana yachagtucuypa cawayay. Tsaynö cawargaTayta Dios munangannöcawayänayquipä cagtamtantiyacuyanqui. 19Yachag tucogrunacunataga Tayta Dios imapäpismanam cuentangatsu. Tsaynö cananpäcagtaga palabran gellgaranganchöpisninmi: “Tayta Diosga yachagtucogcunata pengaymanmi churanga”nir. 20Nircurpis caynö gellgaraycanmi:“Tayta Dios musyaycanmi yachagrunacuna manacagcunatayarpaycäyanganta” nir. 21Tsaynönicaptinga runacuna ama yachagcayangayquillamanga yäracuyaytsu.22,23Nogapis, Apolospis, Pedrupis SeñorJesucristupa willacogllanmi cayä.Gamcunataga Jesucristumsalvayäshurguyqui. Payga Tayta

1 3

Page 346: Quechua  conchucos- south bible - new testament

346

Dioswanmi caycan. Tsaymi cawarpiswanurpis ima päsayäshuptiquipissalvacionta tariyänayquipägaJesucristullaman yäracuyänayqui.

Criyicogcuna Pablutajamuräyaptinpis mana

llaquicungan

4 1Nogapis, Pedrupis, y ApolospisSeñor Jesucristupa willacognin

cayangallätam tantiyacuyänayqui.Tsayta tantiyacur manamnogacunamantsu yäracuyniquicunatachurayänayqui. Tayta Diosmanmiyäracuyänayqui willacuynintachasquicur salvacuyänayquipä. 2NogataSeñornintsic Jesucristo willacognincanäpä churamashga captinmi paymunangannölla willacuycä.3,4Jesucristupa mana alli willacognincangäta gamcuna niyaptiquipis manamcäsütsu. Manam gamcunatsuniyämanqui alli o mana alli willacognincangätaga, sinöga Señornintsicllam.5Tsaynö caycaptinga Jesucristupa

willacognincunata amajamuräyanquitsu. SeñornintsicJesucristo cutimurnam juzganga allipiso mana allipis willacognincayangantaga. Señornintsicjuzgamangantsic junagmi nimäshunpacayllapa jutsa ruraynintsiccunata yshonguntsic imata yarpangancunata.Munangannö cawagcunatagacushicurninmi premiuta gomäshun.6Gamcunaga waquin cag criyicog

mayintsiccunatam aquishapäyanqui:“Apolos yachatsingancunatayachacuyänayquipä nogacunamanshacayämuy. Payga Pablupitapis masmiyachan” nirnin. Waugicuna panicuna,Diospa palabranta rasunpa cäsucurgamanam tsaynö niyanquimantsu.7Tsaynö juccunata niyänayquipäga¿pitä gamcunata tsaynö

sharcatsipäyäshurguyqui? ¿Imacayangayquita yarparnatä gamcunagawaquin cagcunata manana imapäpiscuentayanquinatsu? Gamcunagayarpaycäyanqui yachag cayangayquiquiquillayquicunapita cangantam.Rasunpa yachag cargatantiyacuyanquimanmi Tayta Diospitaräima yachaytapis chasquicuyangayquita.[Tsayta tantiyacurga manam pitapis allitupar cayanquimantsu.]8Tsaynö caycaptinga ¿imanirtä

yarpäyanqui alläpa yachagcayangayquita? ¿Ima cayangayquitatägamcuna yarpäyanqui? ¿Reycayangayquita yarparcu gamcunagamanana imapäpiscuentaycayämanquinatsu? ¡Ojalämaynapis rey caycäyanquimannogacunapis gamcunanöna reycayänäpä! 9Nogapa yarpaynïchögaapostolcunata Tayta Dioschurayämashga pipita maypitapis masñacayänäpämi. Llutan ruragrunacunatanöpis nogacunatagawanutsiyämaytam munayan. Tsaynöimayca ñacacuyta päsayangätagarunacunapis *angelcunapisricaycäyämanmi. 10Señor Jesucristosalvacog canganta willacur puriyaptïmirunacuna yarpäyan imatapis manamusyaycar llutalla puricuyangäta.Tsaynömi imaycachö ñacar puriyaptïpisrunacuna yarpäyan imapäpis manaväleg cayangäta. Y hasta gamcunapistsaynömi yarpaycäyanqui. Tsayyachatsiyangäpita runacunaburlacayämar asicuyaptinpis gamcunamitsanga alli respitashga cayanqui.11Cananyagpis nogacunaga ñacayta

päsayargö mallagar, yacunar, röpäcunaushacaptin shillpar, y runacunapitapismagacar ushashgam. Wayïcunapis niimäcunapis manam quiquïcunapagacantsu. 12Ima miñishtiyangäcunapäpis

1 3 4

Page 347: Quechua  conchucos- south bible - new testament

347

uticäyangäyag quiquïcunarämi arucuyä.Runacuna imaycata ashlliyämaptinpismana contestaypam Tayta Diosmanmañacuyä paycunata perdonaycunanpä.Tsaynömi maytsaychöpis runacunachiquir gaticachäyämaptinpis manawamayaypa ni mana llaquicuypapuriyä. 13Wasäcuna rimayaptinpisnogacunaga alli shimïcunallapamparlapäyä. Cananyagpis nogacunatagaimapäpis mana väleg runatanöllamricayäman. Señor Jesucristutachasquicushga carmi imaycatapisawantacuyä.14Jesucristuman criyicuyänayquipä

willapashga carmi gamcunapagataytayquicuna cuenta caycä. Tsaynöcarmi gamcunata cuyarnin cay cartataapatsimü shumag tantiyacuyänayquipä,manam pengacuyman churanäpätsu.15Chunca waranga (10,000)yachatsiyäshogniquicuna cayaptinpisnogami puntataga willapargö SeñorJesucristuta chasquicuyänayquipäcagtaga. Tsaynö punta willapäcog carmigamcunapa taytayquicuna cuenta caycä.16Tsaymi gamcunata yätsï nogacawangänö Tayta Dios munanganmancawacuyänayquipä. 17Gamcunachö carimanö cawangätapisyarpätsiyäshunayquipämi Timoteutagamcunaman cachamü. Payga TaytaDios munangannö cawarmi nogapapistsurï cuenta caycan. Tsaymimaytsaychöpis noga yachatsicungänögamcunatapis shumag yachatsiyäshurtantiyatsiyäshunqui.18Waquinniquicunaga

watucagniquicuna mana shamunäpänacagta yarparshi pasaypa yachag tucurnaconträ sharcuyarguyqui. 19Tsaynöyarpäyaptiquipis Tayta Diosyanapamaptinmi gamcunamanwatucagniquicuna shamushä.Tsaychömi tsay yachag tucogcuna

musyayämanga. Paycunaga shimincunacamacanganman parlarmi Tayta Diosmunangantaga rurayantsu.20Diosnintsicpa munayninchö cawaygamanam yachag tucur parlacachaytsu,sinöga pay munanganta rurar jucläyanaalli cawaymi. 21Gamcunaman shamurmanam pitapis lïsu tupayta munätsu.Mana lïsu tupar chämunäpä Diosnintsicmunanganman shumag cawayay.Tsaynö allina cawayaptiquegagamcunaman shamurnin cushicushämi.

Madrestanwan yachag runatacriyicogcuna goricäcuyanganpitagarguyänanpä Pablo ningan

5 1Noga musyargömi gamcunachöjuc runa madrestanwan

taycanganta. Tsaynö ruraycangangaimanö pengacuypä jutsam. Tayta Diostamana cäsucog runacunapis tsaynö jutsarurag runataga jamuräyanmi. 2Tsaynöcaycaptinga ¿imanirtäwaquinniquicunaga tsay runatachasquiycäyanqui? Paytachasquiparninga yarpaycäyanqui TaytaDios munangannöruraycäyangayquitam. Tsay niragrunata chasquipäyänayquipa rantinga¿imanirtä tantiyatsiyanquitsu jutsarurayninta mana dejaptingoricäyangayquiman manaconsientiyänayquipä cagta?3Gamcuna cagchö manarä carpis

yarpachacurgönam tsay runagamcunawan mana juntacänanpä cagta.4Cananga gamcunapis SeñornintsicJesucristupa jutinchö juntacarwillanacuyay yätsingänölla tsay runatagoricäyangayquicunachö manaconsientiyänayquipä. 5Tsaynö manaconsientiyaptiquinam *Satanasyarpachacuychö catsiptintantiyacuyman changa llutanrurayninpita. Tsayta tantiyacur jutsanta

1 4 5

Page 348: Quechua  conchucos- south bible - new testament

348

b 5.7 Pascua estachö Israel runacuna carnishta wanutsiyanganpita masta musyayänayquipäliyinqui Exodo 12.3-14.

jagiriptinga Jesucristo cutimuptinsalvacungam.6Tsay runa allita ruraycanganta

yarpar chasquiparga ama yarpäyaytsuDiosnintsic munangannö gamcunapiscawaycäyangayquita. “Wallcalevadürallam mäsataga jacatsin”niyangannöllam tsay jutsachö cawacogrunata mana tantiyatsirgaquiquiquicunapis jutsamanishquiycäyanqui.7Musyayangayquinöpis *Pascuaestachö Israel runacuna levadüratagawayincunapita jitariyanmi. Tsaynöpamgamcunapis llapan jutsarurayniquicunata jagiriyänayqui.Jutsata manana ruraypa canantsicpäminogantsic raycur Señor Jesucristowanushga, Pascua estapä carnishtawanutsiyangan cuenta.b 8Tsaymijutsayquicunata jagirir Diosnintsicmunangannöna cawayänayqui.9Punta cag cartacamuynïchöpis

nimurgänam jutsa rurag runacunawanmana juntacäyänayquipä cagtaga.10,11Peru manam llapan runacunapitawiticuyänayquipätsu tsaynöga nimurgä,sinöga Jesucristuman criyicog tucurjutsallachö cawag runacunawan manajuntacäyänayquipämi. “Jesucristutagachasquicuyargönam” nicarpispaycunaga chïnäcuyllachömi cawayan,imaycapäpis mallagashgam caycäyan,Diosta mana cäsuypa *ïdulucunamanyäracurmi cawayan, runa mayinpawasanmi rimayan, machäcuyanmi, ysuwacuyanmi. Tsay nirag runacunawanmicuyänayquillapäpis managoricäyänayquipämi punta cagcartächöpis yätsimurgä. Tsaynö nishgacaptïpis Diosnintsicman mana criyicogcag runacunapita ama witicuyaytsu.

Cawaycangantsicyagga paycunawanpisjuntacaycäshunrämi.12,13Manam ima munayyogtsu cantsic

Señor Jesucristuman mana criyicogrunacunata juzganantsicpäga.Paycunataga quiquin Tayta Diosmijuzganga. Criyicog mayintsiccuna jutsarurayta mana dejayaptinmi itsangajuzganantsicpä y gargunantsicpäpismunayyog caycantsic. Tsaymimadrestanwan cacog runatagagoricäyangayquipita garguyänayqui.

Autoridäcunaman quejanacuymana alli cangan

6 1Gamcuna imaycallapitapisrimanacurirga ¿imanirnatä

quejacogna aywaraycäyanquiautoridäcunaman? Tsaynöaywayänayquipa rantinga ¿imanirtäquiquiquicuna pura arreglayanquitsu?2¿Gamcuna manacu musyayanquiJesucristuta mana chasquicogrunacunata juzganantsicpä Tayta Dioschuramänantsicpä cagta? Tsaynöcaycaptinga ¿imanirtä quiquiqui puraarreglayanquitsu? 3Y tsaynölla ¿manacumusyayanqui angelcunatapisjuzganantsicpä cagta? Tsaynöcanantsicpä caycaptinga ¿imanirtämana arreglashwantsu rimanacurirpisquiquintsic puralla? 4Waugicunapanicuna, gamcuna imatarimanacurirpis aywaraycäyanquiSeñornintsic Jesucristuta mana cäsucogautoridäcunamanranarreglayäshunayquita munar. 5¿Manacugamcunachö pillapis can tsaynörimanacuyaptiquiarreglayäshunayquipä? Quiquiqui puraarreglayänayquipa rantin pengacuypämiquejanacur autoridäcunachörä gamcuna

1 5 6

Page 349: Quechua  conchucos- south bible - new testament

349

puriycäyanqui. 6Tsaynö rimanacuychöcar gamcuna mana allimcawaycäyanqui. Nircurpispengacuyänayquipa rantinmiDiosnintsicta mana cäsucogautoridäcunamanrä aywaycäyanquiquejanacurnin.7Autoridäcunaman quejacur

gänayaptiquipis Diosnintsicta manacäsucog runacunaga jamuräyäshunquim.Tsaynö caycaptinga ajätsinacurpis¿imanirtä jucniqui jucniquipisupällacuyanquitsu?Suwapäyäshuptiquipis ¿imanirtä “Jinaapacutsunpis. ¿Imanashätä?”niyanquitsu? 8Nagana SeñornintsicJesucristuta chasquicushgana caycarga¿imanirtä gamcuna rabyatsinacursuwapänacur cawaycäyanqui?9¿Manacu gamcunaga musyayanqui

jutsa ruraychö cawacog runacunagloriaman mana chäyänanpä canganta?Manam Tayta Diospa ñöpanmanchäyangatsu ollgupis warmipis llutamajanwannöpis cacogcuna, Diosta manayarpar ïdulucunaman yäracogcuna,majanta engañar adulteriu jutsataruragcuna, ollgu mayinwanwarmiwannöpis punucogcuna,10suwacogcuna, imaycapämallagashgacuna, machäcogcuna,wasarimacuna, y sacyapacogcuna.Tsaynö jutsa rurag runacunaga manammayganpis gloriaman chäyangatsu.11Gamcunapis waquinniquega tsay jutsaruraycunallachö cacog runacunanöllamcawacuyargayqui. Tsaynöcawaycäyaptiquim Espiritu Santotantiyatsiyäshurguyqui SeñornintsicJesucristuta chasquicuyänayquipä cagta.Canan Jesucristutachasquicuyaptiquinam llapanjutsayquicunata Tayta Diosperdonayäshurguyqui paypamunayninchöna cawayänayquipä.

Jutsa rurag warmicunawan manatincucänantsicpä willacungan

12Waquinniquicunaga niyanqui:“Salvacionta tarishgana caycaptëga imajutsata ruraptïpis Tayta Dios manamcastigamanganatsu” nir. Tsaynöyarparpis manam munangantsictarurarga cacushwantsu. 13Waquinrunacunaga niyan: “Wanucunantsicllacaycaptinga cawangantsicyag micushunupyashun” nir. [Tsaynöllam juccunapisniyan: “Wanungallantsicchö ushacäcunacaycaptinga cawangantsicyaggözacushun. Chïnäcur puricushun” nir.]Waugicuna panicuna, ¡manam tsayrunacuna yarpäyangannötsu! Manamjutsa rurayllachö warmicunawan llutapuricunantsicpätsu Tayta Dioscuerpuntsicta camamarguntsic, sinögapay munangannö cawanantsicpämi.14Tsay runacuna yarpäyangannö manamwanungallantsicchötsu dejaramäshun,sinöga poderninwan Señor Jesucristutacawatsimungannöllam nogantsictapiscawatsimäshun.15¿Manacu tantiyayanqui Señor

Jesucristuta chasquicur Tayta Diospawamran caycangantsicta? ¿TsaynöTayta Diospa wamran caycarnatsuräjutsa rurag warmicunawan punushwan?¡Waugicuna, tsaytaga ama rurayaytsu!16¿Manacu gamcuna musyayanqui jucwarmiwan adulteriu jutsata rurar tsayörapitaga warmiquinöna caycanganta?Majayogcunapäga Diospa palabrangellgaranganchömi nin: “Naganamajatsacarga juc casta juc castacaycarpis mushog castamannamticrarin” nir. 17Tsay ningannöllamJesucristuta chasquicogcunaga TaytaDiospa wamranna ticrarin. TsaynöTayta Diospa wamranna caycarga¿imanirtä jutsa rurag warmicunawancacuyanqui?

1 6

Page 350: Quechua  conchucos- south bible - new testament

350

c 7.10 Majayogcuna majancunapita mana raquicäyänanpä Jesucristo ninganta mastamusyanayquipä liyinqui Mateo 5.32; 19.9; Marcos 10.11,12; Lucas 16.18.

18,19¿Manacu musyayanqui Tayta Dioscachamungan Espiritu Santo gamcunachöcaptinna paypa täcunan templucaycäyangayquita? Tsaynö caycargamajayquicunawannö ama piwanpispunucuyaytsu. Tsay jutsacunata rurargaEspiritu Santuta manam imapäpiscuentaycäyanquinatsu. 20Tayta Diosgamcunataga Señor Jesucristupayawarninwanmi rantiyäshurguyqui.Tsaynö caycaptinga pay munangantarurallarnam cuerpuyquicunata managanrataypa cayänayqui.

Majatsacashgacuna manamichänacuypa cuyanacuyänanpä

yätsingan

7 1Canan tantiyatsiyäshayquigamcunapis cartayquicunachö

tapucayämangayquita. Tsaycartayquicunachöga gamcunaniyämarguyqui juc runa majanwan punurjutsata ruraycanganta yarpäyangayquitam.2Tsaynö niyaptiquipis manam tsaypistsaynötsu. Majayog cagcunagamajancunawan ama dejanacuyätsuntsu.Majayquicunawan dejanacurtä adulteriujutsaman ishquiycäyanquiman, warmipisni ollgupis.3,4Pï warmipis runantaga cuerpunta

ama michätsuntsu. Tsaynölla pï runapiswarminta cuerpuntaga ama michätsuntsu.Tsay michänacuyänayquipa rantingaollgupis warmipis shumag cuyanacuyay.5,6Tsaynöna carninga gamcuna mananamcuerpuyquicunatamichänacuyänayquinatsu.Majayquicunawan shumag cawargawillanacuyänayqui imaychörätincucäyänayquipäpis. Nircur tsaywillanacuyangayqui junagyagrämiawantacuyänayqui. Waquincunaga tsaynö

shumag willanacurirmi ayünumanpisyaycuyan. Tsay junagcunachöga imapäpismana yarpachacuyllapam Tayta Diosmanmañacullar goyäcuyanman. Tsaynö nirpismanam nogaga obligaycä imätsuayunayänayquipäga “Mana tincucayparäcayay” nirnin. Gamcunapitam tsayga.Imanö captinpis tsay willanacuyangayquijunag cumpliriptingamajayquicunawanga tincucäcuyay.Majayquicunawan manatincucäyaptiquega Satanas jucwannapisjutsataga ruraratsiyäshunquiman.7Nogapa yarpaynïpitaga

llapayquicuna noganö majaynagllacacuyaptiquipis allim canman. Imanöcaptinpis Tayta Diosmi permitishgamajayog o majaynag canantsicpäpis.

Majaynagcuna y majayogcunaimanö cawayänanpä yätsingan

8Viüdacunatawan viüducunataganoga yätsï noganöpis majaynagllatäcuyänanpänam. 9Tsaynö niptïpisjapalla täcuyta mana camäpacurmajayog cayllapä yarparaycäyänanparantinga majancunaga mejorashicuyätsun. Tsaynö majayognacaptinga manam imapis jutsatsu.10Majayogcuna majancunapita ama

raquicäyätsuntsu. Pipis majanpita manaraquicänanpämi Señornintsic Jesucristupisnirgan.c 11Tsaynö captinpis gowanpita jucwarmi raquicar imarga manayapapacuyllapana täcutsun. Japallantäcuyta mana camäpacurga gowanwancangan amishtacutsun. Tsaynölla ollgucagpis warminpita ama raquicätsuntsu.12Espiritu Santo tantiyatsimaptin

caynömi nï: Criyicog runapa warmin manacriyicog caycarpis gowanpita raquicaytamana munaptinga manam tsay runa

1 6 7

Page 351: Quechua  conchucos- south bible - new testament

351

warminpita raquicänantsu. 13Tsaynölla juccriyicog warmipa gowan mana criyicogcaycarpis mana raquicayta munaptingatsay warmi gowanpita manamraquicänantsu. 14Señor Jesucristumanmana criyicog runa juc criyicog warmiwantarga ëllum tantiyacur paypis Jesucristutachasquicunman. Tsaynömi warmi cagpisJesucristuman criyicog runawan targatantiyacur Jesucristuta chasquicunman.Tsaynöpaga wamrancunapis taytan omaman alli cawagta ricar Jesucristutachasquicuyanmanmi.15Tsaynö captinpis ollgu cag o warmi

cag Jesucristuman criyicog captinjucagnin criyicog cayman mana yaycuytamunar aywacuypä wanuptinga amamichätsuntsu aywacunanta. Tayta Diosgamunan majayogcuna majancunawanshumag cawayänantam, manamchiquinacuyllachö cawayänantagamunantsu. 16Peru mana raquicarninimarga ollgu cagpis o warmi cagpis ëllumJesucristuta chasquicunman salvacunanpä.17Imanö carpis Jesucristuman criyicognacaycarga ama yarpäyaytsu majayquicunamana criyicuptinpis paypita raquicaytaga.Tsaypa rantinga majayquicunawancuyanacur alli cawacuyay Jesucristumancriyiptin o mana criyiptinpis. Gamcunatayachatsingänöllam maytsaychöpisJesucristuman criyicog mayicunatayachatsicuycä.

Señalacushga carpis manaseñalacushga carpis Jesucristomunangannölla cawanantsicpä

yätsingan18Caynöpis tantiyacuyänayquitam

munä. *Cuerpuyquicunata manaseñalacuypa Jesucristuman criyishgacarga ama yarpachacuyaytsuseñalacuyänayquipä cagtaräga. Ycuerpuyquicunata señalacushganaJesucristuman criyicushga carga ama

pengacuyaynatsu señalacuyangayquita.19Señalashga cayangayqui y manaseñalashga cangayquipis Diosnintsicpägaiwalllam. Itsanga Diosnintsicga munanseñalashga o mana señalashga carpispayta cäsur cawayänayquitam.20Jesucristuta chasquicushgana caycargaama llaquicuyaytsu señalashga o manaseñalashga cayangayquitapis.

Esclävu carpis mana esclävu carpisJesucristo munangannöllacawanantsicpä yätsingan

21Tsaynölla juc runapa maquinchöesclävu caycar Jesucristuman criyicushgacarga ama llaquicuyaytsu tsaynö esclävucayangayquita. Peru tsaynöcaycäyangayquipita pillapis pägacuycurjipiyäshuptiquega yargucuyay. 22Esclävucarpis o mana carpis Jesucristutachasquicushgana carga paypamaquinchönam caycäyanqui. 23SeñorJesucristupa yawarninwan pägacuycurmigamcunata Tayta Dios rantiyäshurguyqui.Tsaymi Tayta Diospa carna jutsata manarurayllapana cawayänayqui. 24Majayogcarpis mana majayog carpis, señalashgacarpis mana señalashga carpis, esclävucarpis mana esclävu carpis gamcunagaTayta Dios munangannöllam imaypiscawayänayqui.

Majayog cayänanpä o japallatäcuyänanpä cagta yachatsingan

25Japalla cagcuna majayog cayänanpäo mana majayog cayänanpä cagtagaSeñornintsic Jesucristo manamyachatsicushgatsu. Peru apostolnincanäpä acramashga captinmi nimü:26,27Cay imayca ñacaycunachö masmejormi japalla cagcunaga japallanatäcuyanman. Tsaynö captinpis naganamajayogna cagcunaga ama majanpitaraquicätsunnatsu. 28Pipis majanashicurga manam ima jutsatapis

1 7

Page 352: Quechua  conchucos- south bible - new testament

352

d 8.1 Tsay witsanga Diosnintsicta mana chasquicog runacuna ima estata rurarpisïdulucunatam adorayag. Tsaynö adorarmi ïdulu churaräcunan altarninchö ima ashmatapispishtayag jinanchö micupacuyänanpä. Tsaynö rurayag ïdulucuna Dios canganta yarparmi.Corinto marcachö Jesucristuman criyicogcuna tsay estacunaman aywarmi waquincuna niyagalli canganta y waquincunanam niyag mana alli canganta. Tsaymi alli canganta o mana allicanganta musyayta munar apostol Pabluta tapucur cartacuyargan.

ruraycan imantsu. Tsaynöllajipashcunapis täcuyänanpä juc runataauniparga ima jutsatapis manamruraycan imantsu. Peru majayogna ticrarimaycacunapäpis yarpachacuywanmiitsanga allillarä ñacanga. Tsaymi nogayarpä tsaynö ñacananpa rantinga mejormajaynagllana täcunanta.29Waugicuna panicuna, yupashga

watacunallam cay patsachöga cawantsic.Tsaynö caycaptinga majayog caymanchuracarpis Señornintsic Jesucristomunangannömi cawayänayqui.30Tsaynölla llaquicuychö carpis ocushicuychö carpis pay munangannöllaimaypis cawayay. Imata rantiycurpis amatsay rantiyangayquillapäga yarparäyaytsu.31Cay patsachö imaycapis ushacagllacanganta musyaycarga rïcuyarpis amariquëzayquicunallapäga yarparäyaytsu.32,33Criyicog waugicunachöpis warmiyogcagcunaga mas yarpachacuyanwarminwan alli cawayänanpä cagtam ywamrancunata shumag shacshatsiyänanpäcagtam. Nagana “Diosta sirvishä” nirmana warmïcog cagcunam itsanga Diostasirvinanpä cagllatana yarpachacuyan.Tsaynö caycaptinga mas allim canmanwarmiynaglla täcuyaptiquipis.34Tsaynöllam jipashcunapis majaynagllacagcunaga Diosta sirvinanpä cagllatanayarpachacuyan. Majayog cagwarmicunam itsanga gowanwan allicawananpä cagcunata yarpachacuyan.35Tsaynöga nimü manam majayogcayänayquipä cagta michäcurtsu, sinögamajayog cayänayquipä o majaynagcayänayquipäpis shumagräyarpachacuyänayquipämi. Imanö carpis

llapayqui Tayta Dios munangannöllacawayayga.36Tsaynö captinpis juc runa

ashicungan jipashwan täcuytanamunarga täcunmannam. Tsaynömajayog cayman churacar manam imajutsatapis ruraycantsu. 37Peru warmiyogcayta mana munar japalla cay paypäallinö captinga mejor ama ashitsuntsu.38Tsaynö captinpis ashicunganwarmiwan täcuptinga allillam, niwarmiynaglla täcuptinpis allillam. Perumas allega canman majaynagllaDiosnintsicta sirvir täcuymi.39Juc gowayog warmi gowan

cawaycaptinga manam gowanpitaraquicanmantsu. Gowanwanucuycuptinmi itsanga librina caycanjuc criyicog mayinwan täcunanpäpis.Jesucristuman mana criyicogwangamanam tanmantsu. 40Imanö captinpisnogapa yarpaynïpita viüdayargamananam yapapacunmannatsu.Tsaynöga gamcunata nicä EspirituSantuta chasquicushga carmi.

Runacunawan goricar ïdulucunapaaltarninchö pishtayangan aytsata

mana micuyänanpä ningan

8 1Waugicuna panicuna, gamcunatantiyayanquim *ïdulucunapa

altarninchö pishtayangan aytsa micuyjutsa mana canganta. Tsayta tantiyarpistsay micuycunaman micog aywarwaquin criyicog mayiquicunatamllaquicatsiyanqui. Llaquicatsiyänayquiparantinga yarpachacuyay jutsamanishquiycäyangayquita yarparllaquicuyanganta.d 2Tantiyacog

1 7 8

Page 353: Quechua  conchucos- south bible - new testament

353

cayangayquita yarparpis criyicogmayiquicunapa ricananchö tsaycunatarurarga musyag tupaycäyanquim.3Criyicog mayiquicunapäyarpachacuyaptiquega Diosnintsicimaycachöpis yanapayäshunquim.4-6Jesucristuta mana chasquicog

waquin runacunaga yarpäyanciëluchöpis y cay patsachöpisimaycaläya dioscuna cayangantam.Tsaynö yarpäyaptinpis imaycawanmunayyog Tayta Diosga jucllayllam.Paypita masga mananam juc diosgacannatsu. Tsaynö caycaptinga manamïdulucunatsu cay patsata ni ciëlutacamashga, sinöga Jesucristuwan TaytaDiosmi llapan imaycacunatapiscamashga. Tayta Diosmi nogantsictapiscamamarguntsic Jesucristo munangantarurarnin cawanantsicpä. [Ïdulucunamunayyog mana captinmi altarninchöpishtayangan aytsata micuyangayquimana jutsatsu.]7Tsay aytsata micuyangayqui alli

canganta niyaptiquipis waquincriyicogcunaga jutsa cangantamyarpäyan. Paycunaga Jesucristutamanarä chasquicushga carmi tsaymicuycunata micur cacur ïdulucunataadorayargan. Tsaymi Jesucristutachasquicushgana caycarpis tsaymicuycunata yapay micur yarpäyanïduluta adoragnölla jutsataruraycäyanganta.8Tsaynö yarpäyaptinpis

waquinniquega tantiyayanqui tsaymicuycunata micurpis jutsata manaruraycäyangantam. Rasunpapis manamTayta Dios salvamäshun esta micuytamicungantsicpitatsu ni manamicungantsicpitatsu, sinöga Jesucristutachasquicungantsicpitam. 9,10Tsaynöcaptinpis cay ningätaga shumagtantiyacuyay. Runacunawan goricaycurïdulucunapa altarninchö pishtayangan

aytsata micuycagta ricaycuyäshurwaquin criyicogcuna yarpäyangaïdulucunata adoraypis jutsa manacangantam. TsaynöpanamJesucristuman manana yäracurcanganna ïdulucunata adorayanga.11Tsaynö carnam salvacunantsicpä

Señor Jesucristo cruzchö wanushgacaycaptinpis mana salvacuyangatsu.12Criyicog mayintsiccuna Jesucristutagongariyänan captin tsay micuycunatamicurnin jutsatam ruraycäyanqui.13Tsaymi gamcuna tsay micuycunatamicuyänayquitsu. Nogapis manamimaypis tsay micuycunata micushätsucriyicog mayintsiccuna Jesucristutagongariyänanpäga.

Apostol cananpä PablutaDiosnintsic acrangan

9 1,2Gamcunaga ¿imanirtäningäcunata imapäpis mana

cuentayanquitsu, Jesucristupa*apostolnin mana cangäta yarpar?Nogataga quiquin SeñornintsicJesucristum yuripaycamar nimashgaapostolnin canäpä. Tsaynöpanam TaytaDiospa alli willacuyninta willapaptïgamcunapis Jesucristutachasquicushgana caycäyanqui. Tsaymiapostolnin cangäta waquin runacunamana tantiyayaptinpis gamcunagarasunpa apostolnin cangätagatantiyacuyänayqui.3Gamcunapa imayquicunatapis mana

mañashga captïmi waquinniquicunaganiyanqui: “Pabloga Jesucristupaapostolnin mana carmi imatapismañamantsictsu. Apostol manacaptinchir imata chasquinanpäpisderëchun cantsu” nir. 4Tsaynöniyämaptiquipis waquinyachatsicogcunapanöllam nogapapisderëchü can patsatsiyämänayquipä ymicuyta garayämänayquipäpis.

1 8 9

Page 354: Quechua  conchucos- south bible - new testament

354

5Musyayangayquinöpis Pedruwanwaquin cag apostolcuna y Jesucristupawaugincunapis Diosnintsicpawillacuyninta willacur puriyaptinwarmincunatawanmi yanapaycäyan.Nogapapis derëchöga canmi apostolcaycaptëga warmiyogta niwarmiynagtapis imallawanpisyanapayämänayquipä. 6O tsayöraga¿Bernabepawan nogallapacuderëchücuna cantsu manayanapaycayämänayquipä?7¿Pitä soldädu cayman yaycunman

gastuncunapä quiquinpa gellënintapägacuycur? Tsaynölla ¿pi runatäsigapacog aywar payllayninta manachasquinmantsu? Y ¿pitä üshayogcaycar millwanta putscananpä manarutunmantsu? 8,9Tsaynöllam nogapapisderëchü can Jesucristupa apostolnincangäpita yanapayämänayquipä.*Moises gellgangan leycunachöpiscaynö nirmi gellgaraycan: “Yuntatapachan mana garaypaga amayapyatsiyaytsu” nir. Tayta Diostsaynöga nirgan yuntata pachangarayangayquinölla willacuynintawillacogcunatapis yanapayänanpäcagtam.10Arupacogcunapis aruyanganpita

jornalninta chasquiyanmi, ysigapacogcunapis payllaynintagachasquiyanmi. Tsaynöllam Diospawillacuyninta willacogcunapiswillacuyanganpita chasquiyänanpägaderëchuncuna can. 11Nogacunamgamcunatapis Diospa alli willacuynintawillapäyargö. Tsaymi nogacunatapisgamcuna imallawanpisyanapayämanquiman. 12Waquinyachatsicogcunatayanapayangayquinölla nogacunatapispunta chämog caycäyaptëgaimaycallawanpisyanapayämanquimanmi.

Tsaynö captinpis noga manamimatapis mañargötsu, runacuna caynöniyämänanta mana munar “PablogaDiospa willacuyninta willacuycanimatapis chasquipacunan raycullarmi”nirnin. Tsaynö nir jamuräyämarmiwaquincunaga willacungätachasquicuyangatsu. Tsayta manamunarmi quiquïcuna arucuyargö imapisgastücunapäga. Tsaynöllammaytsaychöpis Diospa alli willacuynintawillacuycäyä imatapis manachasquipacuyllapa pipis maypis SeñorJesucristuta chasquicuyänanta munar.13Imanö captinpis ama yarpäyaytsuimatapis mana miñishtiypapuriycäyangäta. Gamcunamusyayanquim *templuchö *altartapitsapacogcuna y churapacogcunapisaltarchö pishtayangan aytsata micurcawayanganta. 14Tsaynöllam Diospawillacuyninta willacogcunapiswillacuyanganpita chasquiyänanpägaimallapis faltänantsu. Tsaynöcananpämi Señornintsic Jesucristoyachatsicushga.15Tsaynö captinpis noga cushicümi

gamcunawan caycar imatapis manachasquipaypa Diospa willacuynintawillapangäta. Y tsaynö imaycawanpisyanapayämänayqui raycurtsu manamcay cartata apatsimü, sinögaJesucristupa apostolnin cangätatantiyacuyänayquipämi. Willacungäpitacobranäpa rantinga jina wanucümanmi.16Nogataga Tayta Diosmi acramashga

willacuyninta willacunäpä. Tsaynöacrashga caycar shumag manawillacurga allau nogallä, imanörä cashäTayta Dios castigamaptin. 17NogagaSeñor Jesucristupa munayninchö carninpay nimangallantam imaycatapisruraycällä. Juc wätay päganta manachasquiyllapa arungannöllam nogapisJesucristupa willacuyninta willacuycä

1 9

Page 355: Quechua  conchucos- south bible - new testament

355

ima pägatapis mana chasquiyllapa.Pägapä raycullar willacurmi itsangagamcunataga cobrämanpis cargan.18Tsaynö mana cobrayllapa alliwillacuyninta willacuptï runacunaSeñor Jesucristuta chasquicuyaptinimanömi noga cushicü. Tsaymi imanöcarpis mana cobrayllapa willacuycä,willapangäpita gamcunapägayämänayqui captinpis.19Tsaynöllam runacunapa imayca

cawaynincunamanpis cawanäpäshumagrä tantiyacü. Tsaynögarunacunachö cawä pipis maypisJesucristupa willacuynintachasquicuyänan cashgam. 20Tsaymi ariIsrael runacunawan goricarpis paycunacawayangannölla nogapis cawä. Moisesgellgangan leycunatacumpliyangannöllam nogapiscumpliycä. Itsanga noga tantiyä tsayleycunata cumpliyanganllawanga manasalvacuyänanpä cangantam. Tsaynöcayaptinpis Señor Jesucristutachasquicuyänan raycurmi paycunaimanöpis cawayangannö nogapiscawaycä.21Mana Israel cag runacunawan

goricarpis iwalllam paycunacawayangannölla nogapis cawä. Itsangapaycunawan goricangä öracuna jutsarurayman mana ishquiypam Jesucristomunangannölla cawaycä. Tsaynögacawaycä Señor Jesucristutachasquicurnin salvacuyänanpämi.22,23May puringächöpis runacuna jucimallapäpis jutsa canganta niyaptinnogapä mana jutsa caycaptinpistsaytaga manam ruränatsu. Tsaynömimaytsaychöpis cawaycä Tayta Diospaalli willacuyninta runacunaimaycanöpapis chasquicuyänantamunarnin.24Musyangantsicnöpis atscag

runacuna llallinacuychö gänanacur

aywar mas alli cörreg cagllampremiutaga chasquin. Tsay alli cörregcag premiuta chasquingannögamcunapis Tayta Dios munangannöimaypis cawayay ciëluchö premiutachasquiyänayquipä. 25Cörrirllallinacuyänanpä o ima pucllachöpisgänanacuyänanpäga imaycapitapiscuïdacuyanrämi gänayänan raycur.Tsaynö llallinacogcunaga pasaypayachacur imanömi listacuycun ushacagpremiullapä. Nogantsicmi itsangaimaycatapis jagiycur listacunantsicciëluchö Tayta Diospita premiutachasquinantsicpä cagllatana. 26Cörregmayincunata llalliyta munar pasaypacörringannö o ima gänanacuychöpisimaycanöpa llalliyta munangannömi,nogapis Tayta Dios munangannöcawaycä ñöpanman char premiutachasquinäpä. 27Tsaynö captinmi imaypisshumag yarpachacuycur cawaycä. TaytaDiospa willacuyninta shumagyachatsicurpis llutan ruraycunamanishquirga manam Tayta Diospañöpanman chäshätsu.

Unay Israel runacuna Diosta manacäsucur cawayangannö mana

canantsicpä yätsingan

10 1,2Waugicuna panicuna, gamcunamusyayanquim Israel runacunata

unay ima päsangantapis. PaycunatamEgipto nacionpa mandunpita Tayta Diosjipimurgan. Nircurmi pucutaytayuritsipasquir tsay pucutay gepallanpapushargan. Tsaynöllam Puca Lamartapisishcanläman raquisquir päsatsirganchöpinpa llapanta. Tsaynömi ari Israelrunacuna lamar chöpinpa päsar jucläyacawaymanna Moisesta gatiraraywayargan. Paycunapä tsayga cargannogantsic Señor Jesucristuta chasquicurbautizacungantsic cuentam. 3Tsaynömitsunyag jircacunata aywar llapancuna

1 9 10

Page 356: Quechua  conchucos- south bible - new testament

356

e 10.3 Tsunyag jircacunata aywar Israel runacuna Diosnintsic camaripangan micuycunatamicuyangan cagpita musyanayquipä liyinqui Exodo 16.4-31. f 10.4 Israel runacunaupuyänanpä Diosnintsic gagapita yacuta pashtariycatsimunganpita musyanayquipä liyinquiExodo 17.1-7 y Numeros 20.2-13. g 10.8 Israel runacuna jutsa rurayman yaycuyanganpitaTayta Dios juc junagllachö 23,000 runacunata ushacätsingan cagpita musyanayquipä liyinquiNumeros 25.1-9. h 10.9 Tayta Dios Israel runacunata culebracunawan canitsiypacastigangan cagpita musyanayquipä liyinqui Numeros 21.4-7. i 10.10 Israel runacunaparlacachäyanganpita Tayta Dios angelninwan paycunata ushacätsingan cagpitamusyanayquipä liyinqui Numeros 14.1-38 y 16.41-49.

micuyargan Diosnintsic camaripanganmicuycunatapis.e 4Y nircur yacunaypitawanuyänanpä caycaptinmi gagapitayacuta pashtariycatsimurganupuyänanpä.f Tsaynömi ari tsaytsunyagcunachöpis Diosnintsicga imaycayörapis miñishtiyangancunatacamaripargan. 5Tsay imaycamilagrucunata ricaycarpis Tayta Diostamanam cäsuyargantsu. Tsaymi tsaytsunyag jircacunachö mana cäsucogcagcunata castigar ushacätsirgan.6Israel runacunata Tayta Dios tsaynö

castigargan nogantsicpis tantiyacurninllutancunata mana ruranantsicpämi.7Tsaynöpis Diosta imapäpis manacuentar ïdulucunata ama adorayaytsu.Unay Israel runacuna örupita rurashgabecërrupa imäjinninta adorar jutsatarurayanganpitam Diospa palabrangellgaranganchöpis nican: “Örupitabecërrutanö ruraycurmi runacunagajamaycur micur upyar cacuyargan. Ynircur warmicunawan lluta cacuyargan”nir. Tsaynö Tayta Diosta manana cäsurcawayanganpita castiganganta amagongashuntsu.8Tsaynölla juc warmicunawan cacur

ama jutsa rurayman yaycuyaytsu. Israelrunacuna lluta juc warmicunawanpis jutsarurayman yaycuyanganpitam Tayta Diosjuc junagllachö ishcay chunca quimsawaranga (23,000) runacunataushacätsirgan.g 9Tsaynöpis Tayta Diosmunanganta rurayänayquipa rantinquiquiquicuna munayangayquita

ruratsiyta ama yarpäyaytsu. Unay Israelrunacunatapis quiquincuna munayangantaruratsiyta munayaptinmi Tayta Diosculebracunawan canitsiypa castigargan.Tsaynöpa maytsica runam wanuyargan.h10Paycunata yanapananpä Moisesta TaytaDios churashga caycaptinpisllutancunatam parlayargan: “Moisesgallutantam ruraycan nogantsicpä” nirnin.Tsaynö parlacachäyanganpitapisangelnintam cachamurgan paycunatawanutsir ushacätsinanpä.i11Unay Israel runacunata Tayta Dios

tsaynö castiganganmi gellgaraycancanan nogantsicpis tantiyacunantsicpä.Llutanta rurayanganpita paycunatacastigangannöllam nogantsictapiscastigamäshun Diosnintsicta manacäsushgaga. 12Tsaynö caycaptingashumag tantiyacuyay jutsa ruraymanmana ishquiyänayquipä. Allicayangayquita yarparcaycäyangayquitatä jutsa ruraymanishquicurpuyanquiman. 13Jutsamanishquitsimänapäga cay patsachöimaycallapis caycanmi. Peru TaytaDiosman yäracushgaga imayca jutsaruraycunapitam imaypis tsapämantsic.Payman yäracogcunataga manadejaypam yanapamäshun imayca jutsaruraycunaman mana ishquinapä.

Ïdulucunata manaadorayänanpä willangan

14Israel runacuna ïdulucunataadorayanganpita Tayta Dios castigashga

1 10

Page 357: Quechua  conchucos- south bible - new testament

357

j 10.25 Corinto marcachöga Diosman mana criyicogcuna ima ashmata pishtarpisïduluncunapa jutinchörämi pishtayag mercäduchöpis ni maychöpis.

caycaptinga gamcunapis, waugicunapanicuna, tsaynö llutancunata amarurayaytsu. 15Alli yarpayyog runacunacaycarga tantiyacuyanquimanmi caynimungä rasun cag canganta. 16SantaCënachö vïnuta upur y tantatapaquipanacur ¿llapantsicpis manacuyarpaycantsic Señor Jesucristonogantsicpä raycur yawarninta jicharcruzchö wanunganta? 17Tsaychömaytsicag carpis juc tantallatamicupacur Diosnintsicta adorarninjucllayllanöllam caycantsic. 18TsaynömiIsrael runacunapis Tayta Diostaadoracuyänan altarchö pishtayanganaytsata micupacurnin llapanpisjucllayllanölla caycäyan. Y tsaynöllamgamcunapis runacunawan goricarïdulucunapa altarninchö pishtayanganaytsata micurga ïdulucunataadoragcunawan jucllayllanöllacaycäyanqui. Tsaynö caycaptingapaycunawan goricar ama micuyaytsutsay aytsata.19Ïdulucunapaga manam ima

poderninpis cantsu. Tsaymi altarninchöïdulucunata adorarnin ashmatapishtayaptinpis tsay ïduloga niimachöpis yanapantsu. 20Tsaycunatarurarnin manam ïdulucunatatsuadoraycäyan, sinöga *supaycunatam.Tsaynö caycaptinga gamcunapis tsaymicuycunata micur supaycunata adoragcuentanam caycäyanqui. Nogagamanam munätsu tsaycunatarurayänayquita. 21Santa Cënachö vïnutaupuycarga ¿imanirtä Jesucristumanmana criyicog runacunawan goricarïdulucunata adorayänanpä apayanganvïnuta upuycäyanqui? Tsay vïnutaupurga supaycunatam adoraycäyanqui.Tsaynöpis Santa Cënachö tantata

micuycarga ¿imanirtä waquinrunacunawan goricar ïdulucunapaaltarnincunachö pishtayangan aytsatamicuycäyanqui? Tsay aytsata micurgasupaycunatam adoraycäyanqui.22Tsaycunata rurar cacurga Tayta Diostapasaypam rabyanaycätsiyanqui. Tsaynörabyanätsiyangayquipitaga Tayta Dioscastïgunwanmi ushacätsiyäshunqui.23Tsay aytsata micuyänayquipä libri

caycarpis ama gongayaytsumicuyaptiqui criyicog mayiquicunajutsata rurayangayquita yarpäyänanpäcagta. Jutsata rurayangayquita yarparga¿gamcunapita imatarä yachacuyangaTayta Dios munangannö cawayänanpä?24Tsaynö captinga amaquiquillayquicuna allichö cayänayquipäyarpachacuyaytsu, sinöga criyicogmayiquicunapis allichö cayänanpäyarpachacuyay.25Mercädupitapisj maypitapis aytsata

rantir ïdulucunapa jutinchöpishtayanganta o manapishtayangantapis mana tapupacuyllapamicucuyay. 26Cay patsachö cagcunagaimaycapis Tayta Dios camangallanmi.[Tsaynö paylla camashga captinmillapanpis micunantsicpäga allillacaycan.] 27Tsaymi pillapismicuyänayquipä gayatsiyäshuptiquimana tapupayllapagarayäshungayquitaga micucurcuyanqui.28,29Peru tsay gayatsiyäshogniqui Diostamana cäsur ïdulucunapä jutitsaycurrurayanganta willayäshuptiqui itsangaama micuyanquinatsu.Willaycäyäshuptiquirä tsay micuytamicuyaptiquega gayatsiyäshogniquirunam yarpanga gamcunapis tsayïdulucunata adorarnamicuycäyangayquita.

1 10

Page 358: Quechua  conchucos- south bible - new testament

358

Imanö captinpis waquinniquicunaganiyanqui: “¿Imanirtä imaycatapismicucümantsu, runacuna llutantayarpäyangallanpitaga? 30Llapanmicuytapis camaripämanganpita TaytaDiosta agradesicur micuptëga, ¿imanirtäpipis jamuräyämanman?” nir. 31Tsaymicucuyangayquicuna alli cangantayarpäyaptiquipis waquin runacunagayarpäyanga supaycunata cushitsirruraycäyangayquitam. TsaynöpamJesucristuta chasquicuyangatsu. Tsaymimicurpis, upurpis, y imata rurarpisSeñor Jesucristuta runacunachasquicuyänanpä allillatarurayänayqui. 32Jesucristutachasquicuyänan caycaptinga amaimatapis llutallaga micuyaytsu nirurayaytsu, Israel runacuna captinpis nimana Israel runacuna captinpis.Tsaynöpaga waquin criyicogcunapisJesucristuta gongasquir yapaymiïdulucunata adorayanga. 33Tsaynöcaptinmi nogapis cösarä yarpachacüima micuycunata micunäpapis o manamicunäpäpis. Manam llutallaga imapisalli ruraytsu. Imaycatapis noga rurä allicagllatam runacuna Jesucristutachasquicur salvacuyänanpä.

11 1Señor Jesucristuta cäsur nogacawangänölla gamcunapis pay

munanganta rurayay.

Tayta Diosman mañacurgoricäyanganchö Corintowarmicuna umancunata

shucutacuyänanpä Pablo yätsingan2Gamcuna imaypis yarparäyämaptiqui

feyupam cushicü. Tsaynöllam cushicüSeñor Jesucristupä yachatsingäta managongayangayquita. 3[Tsaynö captinpisgamcunachö waquin warmicunagowancunata mana cäsurshi caycäyan.]Warmicunaga gowanpa mandunchömicayänan. Tsaynöllam ollgupis

Jesucristupa mandunchö caycan, yJesucristupis Tayta Diospamandunchömi caycan.4Goricäyangayquichö üsuyquicunaman

Tayta Diosman mañacur o willacuynintawillacur juc ollgu manam umantashucutacunmantsu. Ollgucuna umatashucutacurcur Tayta Diosmanmañacurga Jesucristuta manam imapäpiscuentaycantsu. 5Warmicunam itsangaTayta Diosman mañacur o willacuynintawillacur goricäyangayquichöumancunataga shucutacuyanman.Üsuyquicunaman umanta manashucutacurga gowanta manamrespitaycantsu. Umanta manashucutacurga tsay warmi agtsantarutucureg cuentam pengacuypä caycan.6Umanta shucutacuyta mana munagwarmega mejor agtsanta rutucuritsun. Ysi agtsan rutucushga cayta pengacurgaumanta shucutacutsun.7Ollguta camar Tayta Dios quiquin

niragllatam camargan. Tsaymigoricäyangayquichö Tayta Diosta alabarumancunata ollgucuna imawanpisshucutacuyanmantsu. [Warmicunamitsanga gowanpa munayninchö carüsuyquicunaman umancunatashucutacuyänan.] Tsaynöshucutacunman ollgupita warmita TaytaDios camashga captinmi. 8Manamwarmipitatsu ollguta Tayta Dioscamargan, sinöga ollgupitam warmitacamargan. 9Y manam warmi japallanräcaycaptintsu ollguta camargan, sinögaollgu japayllallan captinmi majanpäwarmita camargan. 10Tsaymiüsuyquicunaman warmicunaga TaytaDiosman mañacur goricäyangayquichöumancunata shucutacuyänan gowanpamunayninchö carnin. Tsaynö cayaptingaangelcunapis cushicuyanmi.11[Tsaynö captinpis ama yarpäyaytsu

warmicuna mana väleg cayanganta.]

1 10 11

Page 359: Quechua  conchucos- south bible - new testament

359

Cay cawaynintsicchöga warmipisollguwanmi alli cawayta tarin, yollgupis warmiwanmi alli cawayta tarin.12Musyantsicmi ollgupitarä warmitaTayta Dios camanganta y tsaynöllammusyantsic warmipitarä ollgupisyuringanta. Tsaynö llapanpis cananpägaTayta Diosmi camacätsirgan.13Waugicuna panicuna, Tayta

Diosman mañacur goricäyangayquichöwarmicuna umancunatashucutacuyänanmi. Tsaynö caycaptin¿allitsurä canman warmicunaumancunata mana shucutacuyllapacayaptin? 14Ollgucunaga ata agtsashgacarnin pengacuypämi cayan.15Warmicunatam itsanga agtsancunaräwarmi cayta shumag patsarätsin. Ataagtsayog carga tsay agtsallanwanmiwarmega shucutacushganö caycan.16Tsay üsuyquicunapä manam mastaparlayta munätsu. Imanö captinpis caynimungäta shumag tantiyacuyay. TaytaDiosman mañacuyangayquichöwarmicuna umanta shucutacuyanmi.Maytsaychö criyicogcunapis tsaytagatantiyayanmi.

Santa Cënata shumagcelebrayänanpä tantiyatsingan

17,18Gamcunaga Santa Cënatacelebrayänayquipä goricäyangayquichögallayätsinacurshi caycäyanqui.Rasunpapis tsaynömi mayportacuycäyanqui. Santa Cënachö llutanrurag cayaptiquega manam gamcunata“Allitam ruraycäyanqui” nïmantsu.19¿Imaycatä päsaycun gamcunawan?Tsaynö gallayätsinacurchir allicawaycäyanqui, ¿au?20Tsay Santa Cënata

celebrayänayquipä goricargallayätsinacuyangayquiwan manamDiosnintsic munangannönatsururaycäyanqui. 21Tsay

goricäyangayquichöshi waquinniquegaalli micuycunata apaycur micucuyanqui.Pobri cagcunanash tsaynömicucuyaptiqui munaparricaraycäyäshunqui. Mallagarcaycäyaptinpis pachayquicunajuntanganyagräshi micur cacuyanqui. Ywaquinniquicunaga machag machagupyarshi cacuyanqui. 22Tsaynö carga¿ima allitatä ruraycäyanqui? Waquincriyicogcunata tsaynömunapätsiyänayquipa rantin ¿imanirtäwayiquicunachö micucuyanquitsu?Tayta Diosta mana cäsurnin ¿imanirtägamcuna micuyniynag cagcriyicogcunata munapätsirpengacatsiyanqui? Tsaynöcayangayquipita “Allitamruraycäyanqui” niyäshayquitsu manam.

Santa Cënachö discïpuluncunawanJesucristo caycanganta

tantiyatsingan(Mateo 26.26-29; Marcos 14.22-25;

Lucas 22.14-20)23Santa Cënapita Señornintsic

Jesucristo yachatsingantam nogapistantiyaycätsï. Wanutsiyänanpä Judasentregangan tsacaymi Señor Jesus tantataaptarcur Tayta Diosta agradesicurgan.24Nircurmi tsay tantata paquirir nirgan:“Cay tantaga cuerpümi. Cay tantatamicur imaypis yarpäyanqui gamcunaraycur wanungäta” nir. 25Merendatamicur ushasquirnam vïnuyog väsutaaptarcur nirgan: “Cay vïnuta upurimaypis yarpäyanqui gamcuna raycuryawarnïta jichangäta. Tsaynö jichaptïmiTayta Dios runacunawan *mushogconträtuta ruranga nogaman criyicamogcagcunata jutsancunapita perdonananpä”nir. 26Tsaynö ninganpitam Señornintsiccutimunganyag Santa Cënata micur upuryarpantsic nogantsic raycur cruzchöwanunganta.

1 11

Page 360: Quechua  conchucos- south bible - new testament

360

Jutsata rurarcur Santa Cënata manamicuyänanpä ningan

27Pipis manacagcunata rurarcur SantaCënata micur upurga mas jutsayogmiricacun. Tsaynö rurarmi Jesucristowanunganta ni imapäpis cuentayantsu.28Tsaymi Santa Cënata micuyänayquipägashumagrä tantiyacuyänayqui imanöcawaycäyangayquitapis. 29Llutancunatarurarcur Señornintsic wanungantaimapäpis mana cuentar Santa Cënatacelebrayaptiquega Tayta Dios feyupamcastigayäshunqui. 30Tsaynöcayangayquipitash waquinniquicunagamana alliypana geshyaycäyanqui ywaquincunanash wanuyashgana.31Tsaymi Santa Cënata micuyänayquipägashumagrä tantiyacuyänayquijutsayquicunata. Perdontamañacuyaptiquega Tayta Dios manamcastigayäshunquitsu. 32Nogantsictagacastigarpis castigamantsic llutanruraycunata jagirinapämi. Tsaynö llutanruraynintsiccunata tantiyacur jagirishgagaTayta Dios in ernumanga mananamgaycamäshunnatsu.33Tsaymi, waugicuna panicuna, Santa

Cënaman goricäyangayquichö jucniquijucniquicunapis shumag ricanacuyanqui.34Tsay goricäyangayquichöwaquinniquicuna mallaganarnin puntapuntata micuyänayqui captinga mejorwayiquicunachö micucarcayämunqui.Tsaynöpaga Tayta Dios manamcastigayäshunquinatsu.Tsaypita mas waquin asuntucunataga

shamurnam arreglashä.

Espiritu Santo imaycanläyapayanapamangantsicta willangan

12 1Waugicuna panicuna, canangaEspiritu Santo imanö

yanapamangantsictapis shumagmitantiyatsiyäshayqui.

2Musyayangayquinöpis Jesucristutamanarä chasquicurninga gamcunapiswaquin runacunanöllarämi ïdulucunata“Cayga diosnïmi” nir adorarnincawacuyarguyqui. 3Tsaynö cawashgacarmi waquinniquicunagatantiyayanquirätsu picuna EspirituSantuta chasquicushga cayanganta ypicuna mana chasquicushga cayanganta.Jesucristuta chasquicur munayninchöcawagcunaga llapanmi EspirituSantutapis chasquicuyashgana. YJesucristuta imapäpis manacuentagcunaga pipis manam EspirituSantuta chasquicushgatsu.4Espiritu Santoga imayca gracianta

gomantsic jucnöpa jucnöpapis.5Señornintsic Jesucristunamllapantsictapis imaycamanpiscamacätsir churamantsic paytasirvinantsicpä. Tsaymiyarpäyänayquitsu Señornintsictawaquincunalla sirviycäyanganta. 6TaytaDiosga imaycanöpam llapantsictapisgracianta gor yanapamantsicmunanganta ruranantsicpä. Amayarpäyanquitsu waquincriyicogcunallata yanapaycanganta.7Llapantsictam jucnöpa jucnöpapisTayta Dios Espiritu Santunwanyanapatsimantsic nogantsicpis criyicogmayintsiccunata yanapanantsicpä.8Waquin criyicogcunata Espiritu Santo

yanapan shumag tantiyacurcurwaquincunatapis tantiyatsiyänanpämi. Ywaquintanam Espiritu Santo yanapanshumag yachacunanpä, nircur waquincagcunatapis yachatsinanpä.9Tsaynöllam waquin cagtapis EspirituSanto yanapan Tayta Diosman yäracurimaycapäpis mañacunanpä,geshyagcunata allïtsinanpä,10milagrucunata rurananpä, y Diospawillacuyninta musyatsicunanpä.Tsaynöllam waquincunatapis Espiritu

1 11 12

Page 361: Quechua  conchucos- south bible - new testament

361

Santo yanapan manacagcunataparlaycäyanganta tantiyacunanpä, manayachangan parlaycunachö willacunanpä,y nircur willacungancunataquiquincunapa parlayninchönatantiyatsinanpä. 11Tsaynömi ari EspirituSanto poderyog car criyicogcunatajucnöpa jucnöpapis yanapan. Tsaymillapantsictapis quiquin Espiritu Santomunanganllaman yanapamantsicwaugintsiccunata yanapanantsicpä.

Jesucristupa cuerpun cangantsictatantiyatsingan

12,13Musyantsicmi juc runaparicrancuna, chancancuna, y umanpis juccuerpullachö canganta. TsaynöllamEspiritu Santuta chasquicushga caggallapantsicpis jucllayllanöllanacaycantsic. Tsaynö carnam Jesucristupacuerpunna cantsic, Israel runa carpis ymana Israel runa carpis, pipa esclävuncarpis y mana esclävu carpis.14Runapa umanwan, chancanwan,

maquinwan, llapanwanrämi juccuerpoga ruracan. 15Chaquintsic manamcuerpuntsicpita yargucunmantsu: “Nogamaqui mana caycarga manamcuerpuchötsu cä” nir. 16Tsaynöllarinrintsicpis manam cuerpuntsicpitayargucunmantsu: “Noga ñawi manacaycarga manam cuerpuchötsu cä”nirnin. 17Cay cuerpuntsic ñawillacaptinga ¿imawanrä wiyashwan? Ytsaynöpis cuerpuntsic rinrilla captinga¿imawanrä asyaytapis mayashwan?18Tayta Diosllantsicga yarpanganmanmiimaycayogta camamarguntsic umayogta,ricrayogta, y chancayogta. 19¡Imanöräcashwan cargan umantsiclla captin ochancantsiclla captin! 20Peru TaytaDiosga llapanyogtam camamarguntsicjuc cuerpulla cananpä.21Manam ñawintsicpis maquintsicta

ninmantsu: “Manam gamta miñishtïtsu”

nir. Tsaynöllam umantsicpischaquintsicta ninmantsu: “Manamgamta miñishtïtsu” nir. 22Antiscuerpuntsictaga Diosnintsic camashgamas pishi töpay cagcunata ypengaynintsic cagcunata mascuïdanantsicpämi. 23,24Tsaymi pishitöpay captin ñawintsicta shumagcuïdantsic. Ricrantsiccunatagachancantsiccunataga manam alläpacäsupantsictsu. Tsaynöllampengaynintsictapis juccuna manaricayänanpä tsapacuntsic. Tsaynötsapacurpis manam yarpantsictsu manaväleg cangantaga, sinöga tantiyantsiccuerpuntsicchö llapanpis cagcunagaväleg cangantam. 25Tsaynö captinmicuerpuntsicchö cagcunataga llapantamiñishtintsic, pishi töpaytapis o manapishi töpaytapis, pengaytapis o manapengaytapis. 26Imaycallantsicpisnanaptinga llapan cuerpuntsictamnanatsicuntsic. Tsaynöcaycangantsicpita allisquirgacushishgam ticrasquintsic. [Tsaynöllamcriyicog mayintsicta imapis päsaptinllaquicuntsic y Tayta Diosyanapaptinnam cushicuntsic.]27Nogantsic Jesucristuta

chasquicushgana cagcunagallapantsicpis paypa cuerpunmicaycantsic. 28Tsaymi SeñorJesucristuman criyicur cawagcunataTayta Dioslla churashga apostolcunacayänanpä, willacuynintawillacuyänanpä, y yachatsicuyänanpä.Waquincunatanam acrashgamilagrucunata rurayänanpä,waquintanam geshyagcunataallïtsiyänanpä, waquintanampobricunata yanapayänanpä,waquintanam shumag yätsicogcayänanpä, y waquintanam acrashgamana yachangan parlacuycunachöpiswillacuyänanpä. 29Manam llapan

1 12

Page 362: Quechua  conchucos- south bible - new testament

362

criyicogcunatatsu Tayta Diosgachurashga apostolnin cayänanpä, niwillacognin cayänanpä, ni yachatsicogcayänanpä, ni milagrucunatarurayänanpä. 30Tsaynöpis manamllapantatsu Tayta Dios churashgageshyagcunata allïtsiyänanpä, ni manayachangan parlaycunapawillacuyänanpä, y nircurwillacungancunata quiquincunapaparlayninchöna tantiyatsinanpä.[Tsaynö caycaptinga amayarpachacuyaytsu: “Jesucristumanwaquin criyicogllatam Espiritu Santoyanapaycan” nir.] 31Yarpachacuyaygagamcunatapis Espiritu Santoyanapayäshuptiqui criyicogcunatayanapayänayquipä cagta. Tsaycunatashumag tantiyacur cawayänayquipämicanan noga jucta willapäyäshayqui.

Cuyanacuy imanö cangantaPablo tantiyatsingan

13 1Cay patsachö llapan imaycaparlacuycunachö parlayta

yacharpis o *angelcunapaparlacuynincunata parlarpis cuyacuytamana yacharga llapan parlangäcunapisplatïlluta llutalla tucayaptinchinchinyangannöllam caycan. 2TaytaDiospa willacuyninta shumag willacurpiso ima päsananpä cagcunata musyarpis oimayca yachag runacunapita mastamusyarpis cuyacuyta mana yacharga¿imapärächi välïman? Tsaynölla TaytaDiosman yäracuycur juc jircatajucagläman witicunanpä niycuptïwiticusquiptinpis cuyacuyta manayacharga manam imapäpis välïtsu.3Pobricunata llapan imaycäcunata gararushasquirninpis o runa mayï raycurwanuyta tarirpis cuyacuyta manayacharga imapärächi välïman.4Cuyacog carga runa mayintsic

ashllimashgapis awantacuntsicmi.

Tsaynömi cuyacuyta yacharga runamayintsictaga chiquintsictsu, sinögacuyapantsicmi. Manam musyag yachagtucuntsictsu ni runa tucuntsictsu.5Manam manacagcunata llutallagaparlacuntsictsu, ni manamimaycachöpis quiquintsicpä ricogllagacantsictsu. Manam imaycallatapisajanaycantsictsu ni piwanpisajätsinacurcur nanag ñawintsicparicapantsictsu. 6Llutancunata ruraptinmanam pitapis cushipantsictsu, sinögaimaycacuna päsaptinpis cuyapantsicmi.Y allicunata ruraptinga cushicuntsicmi.7Cuyacog carga runa mayintsicchiquimashgapis manam wasanrimantsictsu. Jucpa wasanta rimaptinpismanam rimäshintsictsu. Llutancunataruraptinpis tantiyatsintsicmi allillatarurar cawananpä. Imata nimashgapisawantacuntsicmi.8-10Cay patsachö cawar Tayta Dios

imanö canganta manarä shumagtantiyacuptintsicmi Espiritu Santoyanapaycämantsic Tayta Diospawillacuyninta tantiyanantsicpä yrunacunata musyatsinapä. SeñorJesucristo goricamashgaga mananamwillacushunnatsu, mana yachangantsicparlacuycunachö parlashunnatsu, ni caypatsachö Espiritu Santotantiyatsimangantsicnöyachacushunnatsu. Tsaynö captinpisTayta Dioswan y runa mayintsicwanmiitsanga imayyagpis cuyanacuycäshunlla.11Nogapis wamra carga wamranöllam

parlargäpis y yarpachacurgäpis. Cananrucuyaptïnaga mananamwamrapanönatsu yarpachacuynïpis.Tsaynömi ari Señor Jesucristogoricamashgapis mananamiñishtishunnatsu Espiritu Santo tsaynöyanapamänantsictaga. 12Canangamacwa espëjuchö ricacognöpismanarämi shumagga tantiyacuntsicrätsu

1 12 13

Page 363: Quechua  conchucos- south bible - new testament

363

Tayta Dios imanö canganta.Gloriachömi itsanga Tayta Diosnogantsic imanö cangantsictamusyangannö nogantsicpis pay imanöcanganta musyashun.13Cay patsachö tsaynö llapan

ushacaptinpis mana imaypisushacangatsu Diosnintsicmanyäracuynintsicmi, gloriamanpushamänantsicpä cagtashuyacuynintsicmi, ycuyanacuynintsicmi. Tsay quimsanpitamas väleg cagga cuyanacuynintsicmi.

Mana yachayanganparlacuycunachö Espiritu Santo

parlatsingancuna

14 1Waugicuna panicuna,gamcunaga imaycanöpapis

cuyanacur cawayay. Diosnintsictamañacuyay alli willacuyninta pitapismaytapis shumag tantiyatsiypawillapäyänayquipä. 2Runacuna manatantiyayangan parlaycunapawillapäyänayquipa rantinga allimcanman quiquincunapaparlaynincunachö Tayta Diospawillacuyninta willapäyaptiquim. Tsaynöwillacuyaptiquega manam pipistantiyayäshunquitsu imataparlaycäyangayquitapis. Tsaytaga TaytaDiosllam tantiyayäshunqui. 3Runacunatantiyayangan parlaycunapawillacuyaptiquim itsanga llapanparlapaycangayquicunatapistantiyayäshunqui. Tsaymi llapanwiyagcuna cushicur shumagyachacuyanga Diosnintsic munangannöcawayänanpä. 4Mana tantiyanganparlaycunapa parlaparga tsay parlagcagllam cushicun. Peru runacunatantiyayangan parlacuynincunapawillapäyaptinmi itsanga llapanpiscushicur entiendiyanga Diosnintsicpamunayninchö cawayänanpä.

5Ama yarpäyaytsu manatantiyayangan parlaycunachöwillacuyangayquicuna mana allicanganta. Tsaynö parlanantsicpäEspiritu Santo yanapamashgapis allillamcanman. Peru mas allega runacunatantiyayangan parlacuynincunachöDiospa willacuyninta parlapashgam.Mana tantiyayangan parlaychöwillacuyaptiquega juc criyicog waugimcanman quiquincuna parlayanganmanticratsipag. Tsaynö tantiyatseg captingaallim canman juc parlaycunachöpiswillacuyaptiqui.6Waugicuna panicuna, shumag

tantiyacuyay. Gamcunamanwatucagniquicuna shamur manatantiyayangayqui parlacuychöparlapaptï ¿imatarä tantiyayanquiman?Peru quiquiquicunapaparlacuyniquicunachö parlapaptïmiitsanga shumag chasquicuyanqui.7Pincullutapis arpatapis llutallatucacuyaptinga manam tantiyacantsuimata tucaycanganpis. 8Tsaynömigyërraman soldäducuna aywarcornëtata llutalla tucacuyaptinga manaras listacuyanmantsu pelyamannayaycuyänanpä. 9Tsaynömi criyicogcunagoricäyanganchö mana tantiyayanganparlacuychö willacuyaptiquega manatantiyar imatapis yachacuyangatsu.Tsaynö captinmi quiquincunapaparlacuynincunachö mana willacurgamana cangan cuentallaparlacuycäyanqui.10Musyangantsicnöpis runacuna

imaycaläya parlacuycunatam parlayan.Y tantiyayangan parlaycunapaparlapashgaga pipis entiendiyanmi.11Nogatapis mana tantiyangä parlaychöpipis parlapämaptinga manamtantiyätsu imata nicämangantapis.Tsaynöllam mana tantiyayanganparlaychö noga parlapaptïpis imata

1 13 14

Page 364: Quechua  conchucos- south bible - new testament

364

nicangätapis mana ichicllapistantiyayämantsu. 12Tsaynö caycaptinga¿imanirtä yarpäyanqui runacuna manatantiyayangan parlaycunachöpis Diospawillacuyninta alli chasquiycäyanganta?Tsaynö yarpäyänayquipa rantinga TaytaDiosman mañacuyay runacunatantiyayangan parlaycunachö shumagwillacuyänayquipä. Tsaynöpagamusyayangam Diospa willacuyninta.13Tsaynömi runacuna mana

tantiyayangan parlaychö willacurgaTayta Diosman mañacuyay tsayparlapäyangayquicunata tantiyayanganparlacuyman ticratsipäyänayquipä.14Nogapis Espiritu Santo parlatsimanganparlacuychö Tayta Diosta cushishgamañacurpis manam tantiyätsu imatanicangätapis. 15Tsaynö captinga manamEspiritu Santo parlatsimanganparlacuyllachötsu mañacushä, sinögatantiyangä parlacuycunachöpis TaytaDiosman mañacuycäshämi. TsaynöllamEspiritu Santo parlatsimanganparlacuyllachötsu Tayta Diostaga alabarcantacushä, sinöga tantiyangäparlacuycunachöpis cantacuycäshämi.Manam runacuna mana tantiyayanganparlayllachöga cantashätsu nimañacushätsu. 16Gamcunapis runacunamana tantiyayangan parlacuyllachöTayta Diosta alabayaptiquega waquinrunacuna gamcunawan iwal manamalabayta camäpacuyangatsu. 17Pasaypacushicurrä Tayta Diosta alabayaptiquipispaycunaga upällallam ricaräyäshunqui.18Gamcunata

yanapayäshungayquinöllam nogatapisEspiritu Santo yanapaman manatantiyangä parlacuycunapapis TaytaDiosta alabanäpä. Tsaynöyanapamaptinmi Tayta Diostaagradesicü. 19Imanö captinpis SeñorJesucristuman criyicogcunagoricäyanganchöga manam mana

tantiyayangan parlaychöga parlapätsu,sinöga tantiyayangan parlacuychömiparlapä. Tsay mana tantiyayanganparlacuychö mayläya parlaptïpis manaentiendiyaptinmi mas allega canman jucishcayllatapis tantiyayanganparlacuychö parlapaptï.20Waugicuna panicuna, runacuna

mana tantiyayangan parlaychöwillacurnin ¿imanirtä yarpäyanquiallita parlaycäyangayquita? Tsaynöyarparga wamracunayarpaycäyangannöllaranyarpaycäyanqui. 21Diospa palabrangellgaranganchö caynömi nin:

“Israel runacunata castigarmi juclänacion runacunapa maquinmanchurashä.

Tsay runacuna juc parlacuychöparlapäyaptinmi ni imatapismana tantiyayangatsu.

Tsaynöpa castigaptïpis manamcäsuyämangatsu” nir.

22-25Tsay gellgarangannöllamgamcuna mana tantiyayanganparlaycunachö parlapäyaptiquirunacuna Diospa willacuynintachasquiyangatsu. Chasquicuyänanparantinga löcuyashga cayangayquitayarpäyanga. Paycunapa parlacuyninchöwillacuyaptiquim itsanga tantiyayangaTayta Dios gamcunawan caycanganta. Ytantiyacuyangam Tayta Diosta manacäsur jutsachö caycäyangantapis.Tsaycunata tantiyacurga jutsancunapitaperdonta mañacurninmi gonguricuycurDiosnintsicta alabayanga.

Goricäyanganchö criyicogcunaimaycatapis patsätsiyänanpä

yätsingan26Tsaycunata tantiyarnam cananga

goricäyangayquicunachö

1 14

Page 365: Quechua  conchucos- south bible - new testament

365

waquinniquicuna cantayämunqui,waquinniquina yachatsicayämunqui, ywaquinniquina Tayta Diostantiyatsiyäshungayquicunata shumagwillapäcayämunqui. Waquinniquinarunacuna mana tantiyayanganparlaycunachö Espiritu Santoparlatsiyäshuptiqui quiquincunapaparlaynincunachö tantiyatsiyanqui.Llapanpis allilla catsun tsaycriyicogcuna cushi cushiyachacuyänanpä. 27Mana tantiyayanganparlaycunachö parlarga juc ishcagwaugicunalla trocanacuypapisparlayätsun. Y nircur juc waugina tsayparlayangancunataga ticratsipämutsunshumag tantiyayänanpä. 28Tsaychöpillapis tantiyatsicog mana captingamejor upällacuyätsun. Manatantiyayangan parlaycunachöparlapäyämunanpa rantingashonguncunallachöna Tayta Diosmanmañacuyätsun.29Tsaynölla goricäyangayquicunachö

waquinniqui “Diosnintsicmitantiyatsimashga” nir parlamuytamunarpis juc ishcag imallawillacuyätsun. Nircur juccunanatantiyatsicayämutsun tsaywillacuyangan Diospita canganta omana cangantapis musyayänanpä.Tsaypitana waquin waugicunapiswillacuyta munarga willapäcayämutsun.30Juccunatapis Diosnintsicwillacamunanpä tantiyatsiptingaparlaycämog cagga upällacunmannamjucagna parlamunanpä. Tsay wauginawillacamutsun Diosnintsic imatatantiyatsingantapis. 31Tsaynöpamllapanpis parlayta munag cagcunagaparlayämunga criyicog mayicunayachacuyänanpä. 32Diosnintsictantiyatsiyäshungayquitaparlayämunayquipäga ama llallicuypallallicur parlayanquitsu, sinöga

shuyänacuyanquirä ushayämuyllantaparlayämunayquipä.33Goricäyangayquichö Tayta Diosgamanam munantsu jalalaypa jalalar llutawillacuyninta parlayänanta. Paygamunan shumag imatapis ruranantsictam.34Tsaynö captin goricäyangayquichö

warmicunaga musyag tucuyänanparantin upällacuyätsun. Tsaynö musyagtucurninga gowancunata mana cäsuypacayangannömi caycäyan. Diospapalabranchö ningannöllam warmicunagowancunataga munaynincunachögacatsiyänantsu. 35Tsaymigoricäyangayquichö warmicuna musyagtucuyänanpa rantin upällacuyänan. Yimatapis musyaytarä munargawayincunaman cutiycur gowancunatatapucucuyätsun.36¿Imanirtä yarpaycäyanqui

gamcunalla Tayta Diospa willacuynintayachag cayangayquita? 37Diospawillacognin rasunpa carga o EspirituSanto yanapayäshuptiqui yachagcayangayquita yarpargatantiyacuyanquimanmi cay cartachöningäcuna Señornintsic munangannöllacanganta. 38Cay cartachö nimungäcunatapipis mana chasquicuptinga payta amacäsupäyaytsu.39Waugicuna panicuna, tantiyayangan

parlacuynincunachö Diospawillacuyninta musyatsicuyayimaycanöpapis. Imanö captinpisrunacuna mana tantiyayanganparlaycunachö willacuyaptinpis amamichäyanquitsu pillapis tantiyatsiyäshogcaptinga. 40Tsaynö llapantapis shumagpatsätsipacuyanqui Diosnintsicmanmañacur goricäyangayquicunachöpis.

Jesucristo cawamunganpä ningan

15 1Waugicuna panicuna, yarpäyaySeñor Jesucristupa

willacuyninta shumag yachatsiptï

1 14 15

Page 366: Quechua  conchucos- south bible - new testament

366

chasquicuyangayquita. Tsayyachatsingäta tantiyacurmi canangagamcuna Señornintsicman yäracurcawaycäyanqui. 2Tsaynöpam paymunangannö cawarna gloriamanmichäyanqui. Munangannö mana cawargamanacagllapämi Señornintsictapischasquicuyarguyqui.3Gamcunata yachatsirgö nogapis

yachacungällatam. Jutsaruraynintsiccunapitaperdonamänantsicpämi Diospa palabrangellgaranganchönölla Jesucristo cruzchöwanushga. 4Tsaynömi Señorllantsictapampayanganpita quimsa junagtagacawamurgan Diospa palabranwillacungannölla. 5Cawascamurgapuntata yuripargan Pedrutam.Nircurnam yuripargan chunca ishcay(12) apostolnincunata. 6TsaypitanamSeñorllantsic yuripargan pitsga pachac(500) payman criyicur gatiragnincunagoricashga caycäyagman. Tsayyuripangan runacunaga cay cartatagellgangä witsancunayagpiswaquincunaga cawaycäyanran.7Tsaypita Santiaguta yuripasquirnamllapan apostolnincunatana yuripargan.8Tsaynö llapancunatayuripanganchörämi nogatapisyuripämashga imayca llutan ruragcaycaptïpis.9Señor Jesucristo manarä

yuripämaptin nogaga paymancriyicogcunata gaticacharmi ushag cä.Tsaynö caycaptïpis cuyapämarnïmiTayta Dios apostol canäpächuramashga. 10Apostol canäpächuramangannöllam yanapaycämanSeñor Jesucristupa willacuynintawillacunäpä. Tsaynö yanapamaptinmiwaquin apostolcunapitapis masräwillacuyninta willacuycä. 11Waquinapostolcuna willacurpis ni nogawillacurpis tsay willacuyllatam

willacuycäyä. Tsay willacuyllatawiyacurmi Señor Jesucristutachasquicuyarguyqui.

Wanushgacuna cawayämunanpäcagta willangan

12Señor Jesucristo wanunganpitacawamushga caycaptinga ¿imanirtäwaquinniquicunaga wanushgacunamana cawayämunanpä cagtaparlaycäyanqui? 13Wanushgacuna manacawayämunan captinga Señornintsicpiswanunganpita manam cawamunmantsucargan. 14Tsayöraga wanunganpitamana cawamushga captinganogacunaga llutallachi willacuynintawillacuyäman. Tsaynö captingaJesucristutapis chasquicuyanquimancargan ardëllachi. 15,16Wanushgacunamana cawayämunan caycaptingatsayöraga llullacurcurchi willacuyämanSeñornintsic Jesucristuta Tayta Dioscawatsimungantapis. 17TsaynöpisJesucristo mana cawamushga captingapayman criyirpis jutsayquicunapitamanachi perdonacar salvacuyanquitsu.18Tsaynö captinga Señor Jesucristumanyäracuycar wanogcunapis gloriachöcayänanpa rantin in ernuchömicaycäyanman. 19Tsayöragawanungantsicpita manacawamunantsicpä caycaptinga SeñorJesucristuman yäracungantsicpis¿imapärächi välinman?

20Waugicuna panicuna, shumagtantiyacuyay. Jesucristoga rasunpamwanunganpita cawamushga. Puntatapay cawamushga captinmi nogantsicpiscawamunantsicpä canganta musyantsic.21Adan jutsaman ishquinganpitamllapan runapä wanucuy cashga.Cananga Jesucristo wanunganpitacawamushga captinmi payman criyicogcagcuna cawamushun. 22Adanllapitamirashga carmi llapan runacunapis

1 15

Page 367: Quechua  conchucos- south bible - new testament

367

wanuyanlla. Tsaynömi Jesucristocawamushga captin paytachasquicogcunapis cawayämungapaywanna mana ushacag cawaychöcawacuyänanpä.23Puntataga Señor Jesucristutam

Tayta Dios cawatsimushga. YJesucristunam ciëlupita cutimurpayman llapan criyicogcunatacawatsimunga. 24Tsaynöcawascatsimuptinnam Satanasta yllapan contragnincunata castïgumangarpunga. Nircurnam imaycatapis TaytaDiospa munayninman entreganga.25Tayta Diospa palabrangellgaranganchöpis nican Jesucristoimaycatapis munayninchö tsarararninchiquegnincunata castïgumangarpunanpä cagtam. 26Tsaypita TaytaDiosman llapanta entregaycuptingamananam wanuypis canganatsu.27Diospa palabrangellgaraycanganchömi nin: “Salvacogpamunayninmanmi llapan imaycatapisTayta Dios churashga” nir. (Tsaynöniptinpis Jesucristoga Tayta Diospamunayninchömi caycan.) 28Jesucristupamunayninman Tayta Dios llapantapischurashga captinmi Jesucristupis TaytaDiospa munayninman cutitsinga.Tsaynöpam Tayta Dios llapanimaycatapis munayninchö tsararanga.29Waugicuna panicuna, ¿imanirtä

yarpäyanqui wanushgacuna manacawayämunanpä canganta?Wanushgacunata Tayta Dios manacawatsimunanpä caycaptinga¿imallapärä wanushgacunapa rantinwaquinniquicuna bautizacuyanquipis?30Wanushgacuna mana cawayämunancaycaptinga ¿imapärächi wanuytaricarpis Jesucristupa willacuynintawillacur purïman cargan? 31Tsaywillacuyninta willacur waran waranpuriptï hastam wanutsiyämaytapis

munayan. Imaycanö carpissalvacuyänayquipä Jesucristutachasquicuyaptiquim feyupa cushicü.32Cay Efeso marcachöpis mana allirunacuna chiquiyämarninmiwanutsiyämayta munayan. Peruwanushgacuna mana cawayämunancaptinga ¿imapärächi tsaynöchiquishgapis purïman? Tsaynöchiquishga canantsicpa rantinga waquinrunacunanöllam mejor cacushwan.Paycunaga niyan:

“Micushun, upyashuncawangantsicyag.

Wanucurga imaycatapisjagirishunmi” nirmi.

33Runacuna tsaynö niyangantaga amacäsuyanquitsu. Mana alli amïgucunammana alli nänipaga pushayäshunqui.34Shumag tantiyacur jutsarurayniquicunata jagirirna cawacuyay.Waquinniquega jutsallachörä cacurmiDiosnintsicta chasquicuyanquirätsu.Tsaynö cawayangayquim pengacuypägacaycan.

Wanushgacuna cawayämuptincuerpuncuna imanö cananpä

cagtapis willangan35Wanushgacuna mana

cawayämunanpä cagta yarparmiwaquinniquega caynö nicäyanqui:“¿Imanöparä ushacashgana caycargawanushgacuna cawayämunga?¿Cawarcayämuptin imanöräcuerpuncunaga canga?” nir. 36,37Tsaynöyarparga ¿ima ricog upa yarpaytäcayanqui? Nogantsic ima murutapismururga manam yurantanatsumuruntsic, sinöga murutam. Tsaymimururishga shullun cachariptin jegargallamun, trïgu carpis o ima carpis.Tsaynö jegamuptin manam patsaman

1 15

Page 368: Quechua  conchucos- south bible - new testament

368

pampangantsic murutatsu ricantsic,sinöga tsay murupita yargamogtanam.38Tsaymi Tayta Dios permitingannöllatsay murucuy jatunyarcur shicshin ymurücun, jara carpis o trïgu carpis.Tsaynöllam nogantsicpis tsay murupampacärir jegarcamognö cawamurninjucnöna cashun.39Aytsa cananpä aytsapis jucläya

jucläyam, runapapis, ashmapapis,pishgupapis, y pescädupapis.40,41Tsaynömi rupaypapis, quillapapis, yestrëllacunapapis atsicyaynincunagajucläya jucläya. Tsaynöpis cay patsachöcagcunapita ciëluchö cagcunagajucläyanam. 42,43Tsaynömicawamushgaga nogantsicpapis ciëluchöcuerpuntsic jucnöna capamäshun. Canancag cuerpuntsicga wanurishga ismurushacänallanpämi caycäpamantsic.Cawarcamungantsic cag cuerpuntsicmiitsanga imaypis ushacanganatsu.44Canan cag cuerpuntsicga cay patsachöcawanallantsicpämi. Wanungantsicpitacawamur gloriachöna canantsicpä cagmiitsanga juc cuerpuntsicna canga.45Diospa palabran gellgaranganchömi

nin: “Allpallapita Adanta camarmicawaynin gorgan” nir. Tsay Adantacawaynin gongannöllam nogantsictapisSeñor Jesucristo cawatsimarnintsicmana ushacag cawaytana gomäshun.46-49Cay patsachö Adanpa cuerpunushacaglla cangannömi nogantsicpapiscuerpuntsic ushacagllarä caycan.Gloriachönam itsanga Jesucristupacuerpun mana ushacag cangannönanogantsicpapis cuerpuntsic mananaushacag capamäshun. Cay vïdachöcawanapäga chasquintsic ushacagcuerpullatam. Tsaypitarämi manaushacag cuerputaga chasquishungloriachöna imayyagpis cawacunapä.50Waugicuna panicuna, cay

caycangantsicnö aytsantin tulluntinga

manam pipis gloriaman yaycungatsu.Cay ushacaglla cuerpuntsicga manamgloriachö cawanantsicpätsu, sinöga caypatsachö cawanallapämi. 51Amayarpäyaytsu llapantsic criyicogcunawanunantsicpä cagtaga. SeñorJesucristo ciëlupita cutimurmigoriycamarnintsic wanushgacunatapiscawagcunatapis mushog cuerpuyogtanawap ticrascatsimäshun. 52Tsayga cangasyu nal junagchö ultimu cag cornëtatucaramuptinmi. Tsay junagmiwanushga cagcunapis mana ushacagmushog cuerpuyogna cawayämunga.Tsaynömi cawaycagcunapisSeñornintsic Jesucristuta chasquicushgacagcunaga mushog cuerpuyognaricacusquishun. 53Tsaynöpam cayushacaglla cuerpuntsic manana ushacagcuerpumanna ticranga.54,55Diosnintsic alistangan mana

ushacag cuerputa chasquisquishgagamananam wanuypis canganatsu. Tsaynöcananpämi Diospa palabrangellgaranganchöpis nin: “Wanucuymanana captin ima cushicuypärä cangallapan criyicogcunapä” nir. 56TsaynöDiospa palabran niptinpis Tayta Diospamandamientuncunata mana cäsucurjutsata rurayanganpitam llapanrunacuna wanucuyman chäyashga.57Peru cananga Señor Jesucristuta TaytaDios cachamushga captinmi llapancriyicogcunata jutsantsicpitaperdonamashga wanungantsicpitacawamushun. ¡Tsaynö perdonarsalvamangantsicpita TaytaDiosllantsicta imaypis agradesicushun!58Tsaynö caycaptinga, waugicuna

panicuna, Diosnintsicta sirvirimaycachöpis cawayay. Tsaynölla imaypisDiospa alli willacuyninta musyatsicuyay.Musyayangayquinöpis Diosnintsicmunanganta rurangantsiccunaga manammanacagllaga cangatsu.

1 15

Page 369: Quechua  conchucos- south bible - new testament

369

k 16.8 “Pentecostes” ningan esta cargan cosëcha ushaymi. Tsay estata rurayag Pascuaestata rurayanganpitaga pitsga chunca (50) junag päsasquiptinmi, mäyu quilla ushay o juniuquilla gallaycunanchö.

Criyicogcunapä ofrendatagoriyänanpä yätsingan

16 1Jerusalen marcachö SeñorJesucristuman criyicogcunapä

ofrendata goriyänayquipä cagtagagoriyay Galacia provinciachö caycarcriyicogcunata yätsingänölla.2Paycunata yätsirmi caynö nirgä:“Semäna arupacurgänapacuyangayquipita cada dominguichic jipiyanqui ofrendayquicuna” nir.Gamcunapis tsaynö rurayanqui nogachaycamuptï listullatanaentregayämänayquipä. Amashuyaräyanquitsu noga chämuptïrägoriyänayquipäga. 3Tsay goriyangayquiofrendata Jerusalenman aparaywayänanpä acrayay juc ishcayyäracuy waugicunata. Gamcuna cagmanchaycamurnam quiquï juc cartatarurashä tsay cartawan Jerusalenchöcriyicogcuna shumag chasquiyänanpä.4Nogapis paycunawan aywaytacamacarga juntum aywayäshä.

Juclä marcacunapapis aywananpäPablo yarpangan

5Corintuman watucagniquicunashamur Macedonia provinciaparämitumamushä. 6Capazmi gamcunawantamya tiempu päsanganyagrä cashun.Tsaypita waquin marcacunamangaaywashä gamcunadespachayämaptiquinam.7Gamcunaman watucagniquicunarasllaga manam shamuyta munätsu.Señorllantsic munaptinga unayrämitärämushun. Y tsaynömi canga. 8CayEfeso marcachöga camushä Pentecostesestak ushayyagrämi. 9Runacuna

chiquiyämaptinpis Tayta Diosgayanapaycämanmi cay marcachö alliwillacuyninta willacunäpä. Tsaywillacungäta wiyacurmi atscagnarunacuna Jesucristuta chasquicuycäyan.10Waugintsic Timoteupis noganöllam

Tayta Diospa willacuyninta willacurpurin. Pay gamcunaman chämuptinshumag chasquicuyanqui cushicunanpä.11Payta ama maygayquipis musyagtupäyanquitsu: “Cay jövin imatarächimusyanman” nir. Tsaynönicachäyänayquipa rantinga shumagchasquiyanqui nogacunaman cushishgacutimunanpä. Pay chämunantagacaychö criyicogcunawan pasaypamshuyacuycäyä.12Gamcunata watucayäshog waquin

waugicunapis shayämuptinmiApolostapis rugacurgä gamcunamanshamunanpä. Tsaynö rugacuycaptïpispay manam camacämushgatsu.Tsaypitarämi may shamunga.

Pablo cartanchö despidicungan13Imayca mana allicunapita alcäbu

cayay. Diosnintsicman yäracur imaypiscawacuyay. Tsaynölla imatapis manamantsacuypa Tayta Diosman mañacurallillata rurayay. 14Piwan maywanpiscuyanacur shumag cawayay.15Waugicuna panicuna, gamcuna

musyayanquim Acaya provinciachöwaugintsic Estefanas castancunawanpuntata Señor Jesucristutachasquicuyanganta. Tsaypitaga paycunaDiosnintsic munangannömi cawaycäyan.Paycunaga Señor Jesucristumancriyicogcunata imaycachöpisyanapaycäyanmi. 16Paytaga gamcunacäsuyänayquim. Tsaynö

1 16

Page 370: Quechua  conchucos- south bible - new testament

370

willacogcunataga imaycachöpisyanaparmi cäsuyänayqui.17Gamcunapita shamogcuna

Estefanas, Fortunato, y Acaico caymanwatucayämag chaycayämuptin feyupamcushicurgö. 18Gamcunatacushinäratsiyäshungayquinöllamnogatapis cushinätsir masrävaloratsiyämashga Tayta Diospawillacuyninta willacunäpä. Paycunatagagamcuna respëtuwanmi ricayänayqui.19Cay Asia provincia quinran Señor

Jesucristuman criyicogcunapissalüdustam gamcunapäapatsiyämushunqui. TsaynömiAquilawan Priscilapis y wayinmangoricäyag criyicogcunapis gamcunapäsalüdusta apatsicayämushunqui.

20Tsaynölla chasquicuyay waquincriyicogcunapa salüduncunatapis. Yquiquiquicunapis shumagmacallapänacur saludanacuyay.21Waugicuna panicuna, cay cartata

juc gellgapämashga captinpisushanantaga quiquïmi gellgamü.22Pipis Señor Jesucristo munangannö

mana cawag cagga in ernumangaycushgami canga. ¡SeñorllantsicJesucristo cutimunganam!23Señorllantsic Jesucristo gamcunata

cuyapäcog cayninwanyanapaycuyäshuy alli cawayänayquipä.24Jesucristullaman llapantsicpiscriyicog carmi cuyarniquicunallapayquicunata saludamü. [Tsaynöcatsun.]

1 16

Page 371: Quechua  conchucos- south bible - new testament

371

Pablupa saludacuynin

11Corinto marcachö y Acaya provinciaquinran criyicog mayicuna:Noga Pablo, Jesucristupa *apostolnin

canäpä Tayta Dios churamashgacaptinmi, waugintsic Timoteuwan caycartata gamcunaman cartacayämü.2Tayta Diosllantsic y SeñornintsicJesucristo cuyapäcog cayninwanyanapaycuyäshuy pay munangannöcushishga cawayänayquipä.

Criyicogcunata imaycañacaycunachöpis Tayta Dios

cuyapangan3¡Alabashga catsun Señor Jesucristupa

papänin Tayta Diosnintsic! Payga

imaycay örapis llapantsictamcuyapämarnintsic yanapamantsicpayman imaypis yäracunapä. 4TsaynöTayta Dios yanapamantsic runamayintsiccuna imayca ñacaycunachöcayaptin nogantsicpis cuyaparyanapanapämi. 5Señor Jesucristumancriyicungantsicpita runacuna mayläyañacatsimashgapis Tayta Dios imaypisyanapaycämantsicmi mana dejaypayäracunapä. 6Tayta Dios nogacunatapisyanapayämaptinmi willacuynintawillacuyä imayca ñacayta päsarpis.Tsay willacuyangäta cäsucurmigamcunapis cuyapäcuyninta ysalvacionninta tariyanqui runacunañacatsiyäshuptiquipis. 7Nogacunamusyayänam imayca ñacaycunata

2 CORINTIOS

Corinto marcachö criyicogcunamanapostol Pablu gepa cag cartacungan

Grecia nacionpa Acaya provincianchömi Corinto marcaga cargan jatuncaraymarca. Pablo Corinto marcaman manarä chaptinga manam pipis tsaychömusyayarganrätsu Señor Jesucristupa alli willacuyninta. Tsayman Pablo chaycurwillacuptinmi itsanga Jesucristuman waquin runacuna criyicuyargan. TsaychöPablo tärargan juc wata jogta quillantinmi Tayta Diospa alli willacuyninta shumagyachatsirnin. Tsaypita masta musyanayquipä liyinqui Hechos 18.1-17.Corinto marcapita juclä marcacunapana aywar Pablo Jesucristupa willacuyninta

willacur puringanyagnam llutan yachatsicogcuna Corintuman chäyargan. Tsaychöllutan yachatsicogcunaga caynö nirmi yachatsicuyargan: “Pabloga manam Diosparasunpa cag willacognintsu. Payga runacunata criyitsinllam” nir.Tsaynö niyanganta musyaycurnam Pablo cay cartata Corintuman cartacurgan

llutan yachatsicogcunata mana chasquiyänanpä. Tsaynömi Pablo yätsipargan llapanshonguncunawan Jesucristuman criyicuyänanpä y alli caynincunawan pipäpismaypäpis yanapacog cayänanpä.

Page 372: Quechua  conchucos- south bible - new testament

372

päsayaptiquipis Diosnintsiccuyapäyäshur nogacunatanöllayanapayäshunayquipä cagta.8Waugicuna panicuna, gamcunata

yarparcatsiytam munayä Asia provinciaquinran ima ñacaycunapäsayämangantapis. Tsaymarcacunapitaga manam cawaycaryargamuytaga yarpäyargänatsu.Tsaychöga imayca ñacaycunapis carganmanana awantaypämi. 9Tsaynamrasunpaypapis wanushga cuentanaticracuycuyargä. Tsaychönamtantiyacuyargä quiquïcunapamunaynïcunallaman yäracuyänäparantin wanushgacunatapis cawaritsimogTayta Diosllaman yäracuyänäpä.10Tsaynömi ari wanucuyänäpäcagpitana Tayta Dios salvaycayämargan.Tsaynöllam imaypis yanapayämangapayllaman yäracuyaptëgaimaycacunapitapis. 11Waugicunapanicuna, gamcuna Tayta Diosmannogacunapä mañacayämuptiquegaimaypis yanapaycäyämangam.Tsaycunata ricarmi runacuna TaytaDiosta alabayanga.

Imanir Corintuman manaaywanganta Pablo ningan

12Musyayangayquinöpis gamcunachöcarnin nogacunaga cayargö manallullacogmi y alli ruragmi. Manamquiquïcunapa munaynïcunapitatsutsaynö cayargö, sinöga Tayta Diosyanapayämaptin paytantiyatsiyämangannöllam. 13Punta cagcartäcunachöpis manam imallutancunatapis gellgayämurgötsu.Nogacunaga niyämurgö llapantapistantiyacuyänayquipämi. 14Tsaynöshumag tantiyacur cawayaptiquinamSeñornintsic Jesucristo cay patsamancutimungan junag paypa ñöpanchöricanacur gamcuna nogacunapita

cushicuyanqui y nogacunapisgamcunapita cushicuyäshä.15Tsaynö tantiyacuyänayquipä cagta

musyarnam Macedonia provinciapaaywarpis watucagniquicuna chämunäcargan y cutimurpis chämunärä cargan.16Tsaynöga noga yarpargä: “Macedoniaprovinciapita cutir Judea provinciapanapäsanäpä paycunanachiyanapayämanga imallancunawanpis”nirninmi. 17Tsayta yarpaycarpis manamshamurgötsu. Tsaynö captin gamcunayarpaycäyanqui waquin atscayarpayyog runacunanö nogacangätanash. Tsaynö runacunagaimatapis “Aumi” nicäyanran, y“Manam” nicäyanran.18Tayta Diosnintsicmi musyan tsay

atsca yarpayyog runacunanö manacayangäta. 19Tayta Diospa tsurinJesucristo manam imaypisllutancunataga parlashgatsu. Tsaynöminogacunapis Timoteo, Silvano paypawillacognin car imatapis llutancunatagaparlayätsu.20Salvamänantsicpä aunicungantam

cumplishga Tayta Diosnintsic, SeñorJesucristuta cay patsaman cachamur.Tsaytam nogantsic criyicogcunamusyatsicuntsic Tayta Diosta runacunacäsucuyänanpä. 21Aunicungancunatacumplirmi quiquin Tayta Dioscamacätsishga Jesucristuman criyicurcawanapä. 22Tsaynö cashganam*Espiritu Santuta nogantsicmancachamushga señalamarnintsic. Tsayseñalashgana carnam musyantsicnasalvacionta tarinantsicpä cagta.23Tayta Diosga musyanmi

gamcunaman watucagniquicunashamuyta yarpangäta. Peruwatucagniquicuna shamurgötsu manaalli rurayniquicunachö cacuyaptiquisienticatsiyta mana munarmi.24Gamcunata nogacuna manam

2 1

Page 373: Quechua  conchucos- south bible - new testament

373

a 2.13 Tito Pabluwan tincur willanganta musyanayquipä liyinqui 2 Corintios 7.6-15.

mandücunallachö catsiytaga munayätsu,sinöga llapayquipiscriyicuyniquicunachö cushicurcawayänayquipä yanapaytam munayä.

2 1Tsaynö captinmi gepa cagwatucamuynïchö sienticatsishga car

yapaypis sienticatsiyta mana munarshamurgötsu. 2Gamcunawansientitsinacurga ¿imanöparä allegacawashwanpis? 3Gamcunamanwatucagniquicuna shamur llutanrurayniquicunapita sienticatsïmanmicargan. Tsaymi quiquï shamunäpäcagchö cartallatarä apatsimurgö manaalli rurayniquicunatatantiyacuyänayquipä. Tsay tantiyacurallina cawayaptiqui watucagniquicunashamur mana yarpachacuypanamcushicushä. 4Noga ima llaquicuywanmicartacamurgä. Jutsa rurayniquicunatamana dejariyaptiqui hastam wagargöpis.Imanö captinpis manamllaquicuyänayquita munartsucartacamurgä, sinöga mana gongaypayarparaycangäta musyayänayquitamunarmi.

Criyicogcunachö jutsa rurag runataperdonayangan

5Musyayangayquinöpis gamcunachömana allita rurag criyicog mayiquicunamanam nogallatatsu llaquicuymanchuramashga, sinöga llapantsictamyarpachacatsimantsic. 6,7Noga musyäminingänö tsay runata llapayquicunamana alli ñawiquicunawan ricaparpengacatsiyangayquita. Imanö cashgacarpis Tayta Dios munangannöcawaptinna cananga perdonar canganchasquiyay. Tsay runatagoricäyangayquiman manaconsientiyaptiquega yarpachacuychöcarmi Tayta Diosman criyicunganatsu.

Tsaymi gamcuna chasquiyänayquiallina cawacunanpä. 8Y alli ricayaycuyapäyangayquita tantiyacunanpä.9Jucag cartätaga gellgamurgä noganingäta cumpliycäyangayquita o manacumpliycäyangayquitapis musyanäpämi.10Cananga ningäcunatacumpliycäyangayquita musyänam.Tsaymi tsay runa imayca ruragcaptinpis llapantsicna perdonaycushun.Tsaynöpam paywan yapay goricarna jucshongulla mañacur cawayanqui. 11SeñorJesucristo ningannö perdonanacurcawarga mananam *Satanasmunanganta rurashunnatsu.Musyantsicmi chiquinacurcawanantsicta Satanas munangantaga.

Tito alli novedäninwanCorintupita cutingan

12Troas marcaman chaycurJesucristupa alli willacuynintawillacuptï wiyacuyänanpä quiquinTayta Diosmi camacätsirgan. Tsaynamtsaychö willacungäta atsca runacunachasquicuyargan. 13Tsaynö captinpisgamcuna cagpita waugi Tito manamayacarcamuptinmi itsanga feyupallaquicurgä cartacamungäpäimaniyangayquitapis mana musyar.Tsaymi tsaychö paycunawan juc ishcayjunag goyasquillar päsacurgä TroaspitaMacedonia provinciaman tsaychöTituwan tincunäpä.a14Tsaychö tincuptï cartacamungäta

chasquir gamcuna allinacawaycäyangayquita Tito willacamuptinimanömi Tayta Diosta agradesicurgä.Maypa tsaypapis Tayta Diosmipushayäman Señor Jesucristupawillacuyninta willacur puriyänäpä.Tsaymi alli willacuyningamaytsaymanpis chan imayca perjümi

2 1 2

Page 374: Quechua  conchucos- south bible - new testament

374

b 3.2,3 “Sinai” ningan tsunyag jircachömi Moises chasquirgan Tayta Diosnintsicpamandamientuncuna ishcay palta rumichö gellgashgata. Tsayta mas tantiyanayquipä liyinquiExodo 24.12; 31.18; 32.15,16; Jeremias 31.33; Ezequiel 11.19; 36.26. c 3.7 TsunyagchöTayta Diospa leynincunata chasquir Moisespa cäran chipipinganta mas tantiyanayquipäliyinqui Exodo 34.29-35.

mucuchar mayacagnörä. 15SeñorJesucristupa willacuyninta yachatsicurpuriyaptï chanmi criyicur salvacogpäcagcunamanpis y mana salvacogpäcagcunamanpis. 16Mana criyicogcunagawillacuyangäta imayca büdatanömicaruman melanäyan. Tsaynöcayanganpitam Tayta Dios paycunatagain ernuman garpunga. Criyicogcagcunapämi itsanga Señor Jesucristupaalli willacuynin mucuchan tuctuycagwaytanörä gloriaman aywayänancaptin. Nogacuna alli willacuynintawillacuyaptïpis quiquin Tayta Diosllammusyan picuna chasquicuyänanpäcagtapis y mana chasquicuyänanpäcagtapis. 17Nogacunaga manamwaquincuna pägapä raycullarquiquincunapa yarpayllanpitayachatsicogcunanötsu cayä, sinögaTayta Dios imaycay örapisricaycäyämanganta musyarmiwillacuynintaga rasun cagllatawillacuyä.

Recomendaciontarä manamiñishtinganta Pablo ningan

3 1Tsaynö niptïpis ama yarpäyaytsuardë alabacullar puriyangäta. Tayta

Diospa willacuyninta willacogcunacayangäta musyayänayquipärecomendacionwanrätsu manampuriycäyä waquincunanöga. Y manamgamcuna recomendayämänayquitarämañayätsu juclä marcacunapaaywayaptï criyicogcunachasquiyämänanpä.2,3Recomendacionwanrä manapuriyaptïpis Señor Jesucristupa alliwillacuyninta willacuyaptï chasquicur

allina cawayangayquim nogacunapärecomendacionga cayanqui. EspirituSanto yanapayäshuptiqui allina cawagtaricayäshurniquim juccunapistantiyacuyan Tayta Diospa willacogninrasunpa cayangäta. Tsay willacuyningamanam mandamientuncuna paltarumichö gellgaraycagnötsu,b sinöshonguyquicunachönam gellgaraycanimaypis yarparäcuyänayquipä.4Tsaycuna camacänanpä cagtaga

musyayä nogacuna Jesucristupaapostolnin cayaptï Tayta Diosyanapayämänanpä cagta mayarmi.5Nogacuna quiquïcunapamunaynïcunallapitaga manamyachatsicuyämantsu runacuna allicawayman ticracuyänanpä. QuiquinTayta Diosmi yanapayämaptinmiyachatsicuyä. 6Paymi nogacunatachurayämashga mushog willacuynintamay tucuypa aywar yachatsicuyänäpä.Nogacunaga manam parlapäyätsu:“Unay *Moises gellgangan leycunatamana cumplirga in ernumanmiaywayanqui” nirnin, sinöga niyä SeñorJesucristuman criyicurnin Espiritu Santoalli cawayman ticratsiyäshuptiquiimayyagpis cawayänayquipä cagtam.

Jesucristupa willacuynintachasquicogcunalla salvacionta

tariyangan7Palta rumichö gellgashga leycunata

quiquin Tayta Diosmi Moisestaentregargan. Tsay leycunata *Israelrunacunaman urätsimur Moises chargancäran pasaypa chipipiycaptinmi.cMoisespa cäran chipipiyninillacaycaptinnapis runacunaga manam

2 2 3

Page 375: Quechua  conchucos- south bible - new testament

375

cäranta ricayta puëdiyarganrätsu. TsaynöMoises quiquin Tayta Dioswantincunganta musyaycarmi yarpäyarganMoises apamungan leycunawan runacunasalvacuyänanpä cagta. Manam paycunatsaynö yarpäyangannötsu. 8Espiritu Santoyanapaptin Jesucristupa willacuynintachasquicogcunallam jutsancunapitagasalvacaraycäyan. 9Moises chasquinganleycuna cumplinantsicpä alli captinpismanam tsayllawanga pipissalvacuyashgatsu. Señor Jesucristupa alliwillacuyninta chasquicogcunatam itsangajutsancunapita perdonar Tayta Diossalvan. 10Tsaynö captinmi Moiseschasquingan leycunaga mana ichicllapisiwalantsu Jesucristupa alliwillacuyninmanga. 11Moises chasquinganleycunaga Señor Jesucristochämunganyaglla runacunacumpliyänanpämi cashga. Canansalvacionta tarinapä cag willacuymiitsanga mana ushacag caycan.12Señor Jesucristupa willacuynin

imaypis caycänanpä cagta musyarmimaytsaychöpis willacur puriycäyä.13Moises cäranta tsapacuptin Israelrunacuna manam tantiyayargantsuchipipiynin illacangannö chasquinganleycunapis illacänanpä cagta.Jesucristupa alli willacuyninmi itsangaimaypis mana ushacangatsu. Tsaywillacuy mana ushacag cangantamnogacuna mana tsapaypa willacuycäyä.14,15Israel runacuna mana

cäsucuyanganpitam Tayta Diosshonguncunata chucruyätsirgan. Tsaynöcarmi canan junagcunayagpis runacunaMoises chasquingan leycunata liyiycarpismana tantiyayantsu imanöpa salvaciontatariyänanpä cagta. 16Señor Jesucristumancriyicurmi itsanga tantiyayangasalvacionta tariyänanpä.17Criyicogcunamanga Tayta Diosmi

jutsantsiccunapita perdonamarnintsic

Espiritu Santuta cachamun paymunangannö imaypis cawacunapä.18Jesucristupa alli willacuynintachasquicullar salvacionta tarinapä cagtatantiyacurguntsicnam. Tsaymi paymancriyicur munangannöna cada junagpiscawacunapä cachamungan EspirituSanto yanapaycämantsic.

Jesucristupa willacuyninta manaajayaypa Pablo yachatsicungan

4 1Tayta Diosmi cuyapäcogcayninwan imayca jutsäcunapita

perdonayämashga alli willacuynintachasquicuyaptï. Tsaynam tsaywillacuyninta willacuyänäpächurayämashga. Tsaytaga manadejaypam willacuycäyä. 2Nogacunagamanam imatapis pacayllapagayachatsicuyätsu runacunata criyitsirnin,sinöga Tayta Diospa willacognin carmirasun cagllata yachatsicuyä. Tsaynöcaptin manam pipis niyämänantsu:“Pablucunaga manacagcunatamyachatsicuyan” nirnin. 3SeñorJesucristupa willacuynintayachatsicuyaptïpis waquincunagamanam chasquicuyantsu. Tsay manachasquicogcunaga in ernumanmichäyanga. 4Tsaynö cayaptinnamSatanasga yarpaynincunata pantatsirJesucristupa alli willacuynintachasquicuyänanta munantsu. Alliwillacuyta willacuyangätachasquicogcunaga Tayta Diostapischasquiycäyanmi. 5Nogacunagayachatsicuyä manam quiquïcunapamandücunachö catsiyta munartsu,sinöga Señor Jesucristupa mandunchöcayänayquipämi yachatsicuyä.Señornintsic yachatsicog cayänäpächurayämashga captinmi gamcunatayachatsiyä imaypis pay munangannöcawayänayquipä. 6Tayta Dios caypatsata camarmi poderninwan tsacayta

2 3 4

Page 376: Quechua  conchucos- south bible - new testament

376

atsicyayman ticratsirgan. TsaynömiJesucristuman criyicogcunatagajutsallachö cawaypita alli cawaymanpoderninwan ticratsimantsic.

Imayca ñacayta päsarpis TaytaDiosman yäracullar Pablo

yachatsicungan7Cay cuerpuntsiccunaga mitu

mancanöpis ushacäregllam. Tsaynöcaycaptinpis quiquin Tayta Diosminogacunaman poderninta churamushgaSeñor Jesucristupa alli willacuynintawillacuyaptï runacuna salvacuyänanpä.Tsaymi cay yachatsicuynïcunaga manaquiquïcunapa munaynïcunapitatsu,sinöga Diosnintsicpa munayninpitamcaycan. 8Chiquiyämagnïcunañacatsiyämaptinpis Tayta Diosmiyanapaycäyäman Señornintsicpawillacuyninta mana mantsariypawillacuyänäpä. Tsaynöyanapayämaptinmi mayläyallaquicuychö carpis willacuynintawillacur mana dejaycuyätsu. 9Runacunagaticachäyämar magayämaytamunayaptinpis Diosnintsicga manamdejarayämantsu quiquilläcunataga.10,11Señor Jesucristupa alliwillacuyninta yachatsicuyangäpitawanutsiyämayta munayaptinpis listumcaycäyä wanuyänäpäpis. Ima ñacaychöcarpis Tayta Dios yanapayämaptinimaypis willacuycäyämi. 12Tsaynöwanutsiyämänan captinpis willacuyägamcuna salvacionta tariyänayquipämi.13*Diospa palabranchö juc *profëta

gellganganpis caynömi nimantsic:“Runacuna ñacatsiyämaptinpisgamllamanmi yäracamü, Tayta Dios”nir. Tsay profëta ñacarpis mana dejaypayäracungannömi nogacunapis TaytaDiosman yäracur Jesucristupawillacuyninta mana dejaypawillacuycäyä. 14Runacuna

wanutsimashgapis Tayta Dios SeñorJesucristuta cawatsimungannöllamnogantsictapis cawatsimäshun. Nircurmiapacamäshun ñöpanman mana nuncaushacag cawaychö cawacunapä.15Nogacuna imayca ñacayta päsarpisJesucristupa willacuyninta willacuyäpayman criyicur salvaciontaalcanzayänayquipämi. Tsaynöwillacuyaptï maytsaychöpis runacunacriyicuyaptinmi Tayta Dios cuyaparjutsancunapita perdonaycan.Tsaynöpam llapantsic criyicogcunacushicurnin Diosnintsicta alabashun.16Nogacuna manam mantsariyätsu ni

dejariyätsu Señor Jesucristupawillacuyninta yachatsicur. Imaycañacaycunachöpis Diosnintsicga masrämiyanapayäman cada junagpis paymanyäracullar cawayänäpä. 17Cay patsachöimaycapis ñacaycunaga päsarinllam.Tsaynö ñacarpis Tayta Diosman yäracurcawarmi gloriachöga manañacashunnatsu. Tsaychöga Tayta Diosimayca jananchömi alli cawaychöcatsimäshun. 18Nogantsicga mananamyarpachacuntsicnatsu imaycapis caypatsachö cagcunapäga ushacäregllacaptin, sinöga yarpachacuntsic gloriavïdachö mana ushacag alli cawaymanaywanapä cagllatanam.

Gloriachö cawanapä Tayta Diosmushog cuerpuntsic gomänapä

cagta Pablo willangan

5 1Cay patsachöga cuerpuntsicimayca ramäda tashmarcushga

cuentallam caycan ushacäreglla.Wanushgapis Tayta Dioscawarcatsimashgam itsanga mushogcuerpuyogna gloriachö cawashun. Tsaycuerpuntsicga canga mana nuncaushacag alli wayinönam. 2Caycuerpuntsicwan imayca ñacaycunatapäsar ajayashgana carnin gloria vïdachö

2 4 5

Page 377: Quechua  conchucos- south bible - new testament

377

mushog cuerpuyog canapä cagllatanamshuyacuycantsic. 3Mushog cuerputachasquicurga macwa röpata llogtirirmushog röpata jaticungantsicnömicashun. Wanur manarä tsay mushogcuerputa chasquicurga röpaynagnömicuerpuynag cashun.4Cay patsachö imayca ñacacuycunata

päsarpis manam wanucuyman chaytagamunantsictsu. Tsaynö captinpisgloriachö mushog cuerputanachasquinapä cagta musyarnamwanuypitaga llaquicuntsicnatsu, sinögashuyacuntsicnam mushog cuerpuyognamaynapis caycayta. 5Gloria vïdachöcawanapä mushog cuerpuyogtaticratsimänapä cagtaga quiquin TaytaDiosmi aunicurgan. Tsayaunimangantsic rasunpa cangantamusyantsic Espiritu Santutachasquicushga carmi.6Gloria vïdachö mushog cuerpuyog

canapä cagta musyarnam cayushacäcoglla cuerpuntsicpäga mananallaquicuntsicnatsu. 7TsaynamSeñornintsicman yäracullarna cushishgacawaycantsic payta manarä ricarpis.8Tsay yäracuynintsicwanshuyacuycantsic SeñornintsicJesucristupa ñöpanman aywanapäcagllatanam. 9Tsaynö caycaptingaimaycanöpapis yarpachacushun TaytaDios munangannö cawanapä cagtawanucungantsicyagpis. 10Llapantsiccriyicogcunam Señor Jesucristupañöpanman chäshun payta cuentatagonantsicpä. Tsaychömi imanöcawangantsicman premiutachasquishun.

Imanöpa runacuna Tayta Dioswanalli cawayta tariyänanpä ningan

11Tsaynö Señornintsic juzgamänapäcagta musyarnam nogacuna paytacäsucur llutancunata mana ruraypa

cawayä. Tsaymi nogacunaimaycanöpapis runacunatatantiyaycätsiyä Jesucristupawillacuyninta chasquicuyänanpä. TaytaDiosnintsic musyaycanmi munangannöyachatsicuyangäta. Gamcunagatantiyacuyanquinam imanöyachatsicuyangätapis. 12Nogacunagamanam gamcuna alabayämänayquitamunartsu tsaynö niyämü, sinögayachatsiyangäcunatatantiyacuyänayquita munarmi. Tsaynöcarnam tsay llutan yachatsicogcunatagamana cäsupäyanquitsu. Tsayrunacunaga llapancunapitapis masyachag cayangantam yarpäyanshonguncunachö mana alli yarpayyogcaycar. 13Gamcunachö waquincunagayarpäyan nogacuna löcuyashgacayangätam. Tsaynö yarpäyaptinpisnogacunaga Tayta Diospawillacuyllantam willacuycäyä allicawayman ticrayänayquipä.14,15Señor Jesucristo nogantsicpä

raycur imaycatam rurashga. Paygacruzchö wanurgan jutsantsiccunapitaperdonacänapämi. Jesucristo tsaynöcruzchö wanunganta musyarminogantsicpis cawaycantsic paypamunayllanchöna, mananamquiquintsicpamunaynintsiccunachönatsu.16Diosnintsic munangannö cawarnamnogacuna mana pipäpis llutantayarpäyätsu Jesucristuman mana criyicogrunacunanöga. Unaycunaga nogacunapisyarpäyargä Señornintsic Jesucristupälluta runalla cangantam. Cananmiitsanga tantiyacuyargö Tayta Diospatsurin salvamagnintsic canganta. 17PipisJesucristo salvacog canganta criyirgaunay cag lluta cawayninta jagirirnammushog alli cawaymanna ticrarin.18,19Mushog alli cawaymanga

Diosnintsicmi ticratsimantsic. Tsaynö alli

2 5

Page 378: Quechua  conchucos- south bible - new testament

378

cawayman ticranapä Señor Jesucristowanuyninpam Diosnintsicperdonamarguntsic. Payga manam jutsaruraynintsiccunata yarparannatsu.Tsaycunata nogacunamusyatsicuyänäpämi Tayta Diosacrayämashga. 20Tsaynömi paypawillacognin car runacunata musyatsiyäquiquin Tayta Dios parlapaycag cuenta.Tsaynöpis niyämümi jutsayquicunatajagirir alli cawayman ticracuyänayquipä.21Tayta Dios munangannö alli cawaychöcanapämi jutsaynag tsurinta cachamurganjutsantsiccunapita cruzchö wanunanpä.Tsaynöpam imayca jutsayog cashgapisperdonamarnintsic jutsaynagtana TaytaDios chasquillämantsic.

6 1Tayta Diospa willacognin carmigamcunata rugacayämü: Perdonta

mañacushgana caycarga imaypis jutsarurayman ama cutiyaynatsu. 2TaytaDiospa palabran gellgaranganchöpiscaynö nimantsic:

“Gam alli tiempucunachö perdontamañacamaptiqui wiyarmisalvacionta tarinayquipäyanapashayqui” nir.

Tsay ningannö canantä pipis TaytaDiosman perdonta mañacuyay. Paygaimaycay örapis listum caycan perdonarsalvayäshunayquipä.

Aja cawayta päsanganta Pablowillacungan

3Nogacunaga yachatsicuynïcunatarunacuna mana rechazayänanpä alliruraynïcunawanmi shumag portacurcawayä. 4Nogacunaga imaycaruraynïcunachöpis Tayta Diospawillacognin carmi allillata rurar cawayä.Imayca wamayayta llaquicuyta päsarpispacenciawanmi awantayargö. 5Runacunachiquiyämar magayämaptinpis,

carcelcunachö wichgarätsiyämaptinpis,wanutsiyämayta munayaptinpis, yarupacuychö mallagayta tarirpis,shumagga punuytapis mana tarirmipuriyargö Tayta Diospa willacuynintawillacur. 6Tayta Diospa willacognincayangäta runacuna musyayan imanöpiscawaynïcunapitam. Tayta Diosmunangannö cawarmi cawayäpacenciäcunawan, cuyapäcuynïcunawangamcunata cuyarnin. Tsaynöcawayänäpä Espiritu Santumyanapaycäyäman. 7Tsaynö allicawayänäpä yanapayämaptinminogacuna Jesucristupa willacuynintashumag yachatsicuyä. Tsaynöpagamanam pipis niyämangatsuyachatsicuynïcuna llutalla canganta.8Tsay yachatsicuyaptï öratamrespitayäman, örataga conträcunamsharcuyan. Tsaynöllam janäcunapisörataga parlaycäyan y öratagarimaraycäyäman. Nogacuna imaypisallillata parlaycäyaptïmi:“Llullacuyanmi” nicäyäman.9Waquincunaga regiycäyämarpis manamregeg tucayämantsu. Runacuna chiquirwanutsiyämayta munarpis Tayta Diostsapäyämaptin manamwanuycatsiyämanrätsu. 10Cay patsachöjinay püru wactsanö carpisyachatsicuynïcunawanga atscagrunacunatam yanapaycäyä Tayta Diosperdonar salvaptin gloriamanaywayänanpä. Chiquishga carpiswamayarpis Tayta Diospa ñöpanmanchäyänäpä cagta musyar cushishgamcaycäyä.11Corinto marcachö waugicuna

panicuna, gamcunata llapanshongücunawan cuyarninmi tsaycunataniyämü. 12Nogacunaga imaycapäsayämashga captinpis gamcunatamanam gongaycayämütsu. Gamcunamitsanga mana yarpäyämanquinatsu.

2 5 6

Page 379: Quechua  conchucos- south bible - new testament

379

d 7.6 Cay versïculucunachöran Pablo masllaga tantiyatsimantsic Titupita 2.13-chöninganpita.

13Tsaynö cayaptiquim gamcunatarugayämü juc papä tsurincunawan allicawayta munar yätsipagnö.Gamcunataga imaypis yarparaycäyällamnogacunata mana yarpäyämaptiquipis.

Criyicogcuna mana criyicogcunawanmana juntacäyänanpä yätsingan

14Señor Jesucristuman manacriyicogcuna mana alli ruraychöcawayangannö ama gamcunagacawayanquitsu. Allita rurar shumagcawacog runawan mana alli rurag runamanam juntacäyantsu. ¿Acäsu atsicyagpatsawan tsacay patsapis tacucashgacu?15Tsaynöllam Señor JesucristuwanSatanaspis juc yarpayllaga ni imaypiscayantsu. Y tsaynömi Jesucristumancriyicogcunawan mana criyicogcunapismana juc yarpayllaga cayantsu.16Diosnintsic nogantsicwan captinmipaypa templun caycantsic. Tsaynöcaptinmi pay munangannö cawashwanpayllata adorarnin. Tayta Diospalabranchömi nimantsic:

“Cawashäpis, purishäpisgamcunawanmi. Y nogallamDiosniquicuna cashä.

Nogallatam adorayämanqui ysirviyämanqui” nir.

17Nircurpis caynömi nimantsic:

“Tsay mana alli rurag runacunawanama juntacäyaytsu.

Paycunanö jutsa ruraychö manacayaptiquega cushishgamchasquiyäshayqui”.

18 “Nogam taytayquicuna cashä ygamcunanam wamräcunacayanqui” nir.

7 1Tsaynömi ari, cuyay waugicunapanicuna, Tayta Dios imaypis mana

dejaramänapä aunicuyninga. Tsaymijutsa ruraycunataga dejarinantsicna yllutan yachatsicogcunatapis manachasquipänantsictsu. Tsay imayca llutanruraycunaga Diosnintsicpitamraquimantsic. Llutan ruraycunallachöcawanapa rantinga pay munangannöimaypis cawashun.

Corintuchö criyicogcuna Pablupayätsicuyninta chasquicuyangan

2Waugicuna panicuna, ama manacäsuyämagga caycuyaytsu. Nogacunamanam maygayquitapis jutsa ruraymanishquitsiyargötsu, ni llullaparllutancunata criyitsiyargötsu. 3Tsaynöniyämü manam gayapartsu, nimanacagcunata imatapis nirtsu.Puntacunata nimungänöllamgamcunataga imaypisyarparaycäyäshayquilla. 4Nogamusyänam yätsingäcunatacäsuyämänayquipä cagta. Tsaynöcayaptiquinam imaycallaquicuycunaman charpis masräyarpachacuyä shumagyachatsicuyänäpä.5Troaspita Macedonia provinciaman

chaycur ima llaquicuychömicaycuyargä. Chiquiyämagnïcunayachatsicuyangäta michäcurmirechazayämargan. Y gamcunapäpisfeyupam llaquicayämurgä: “¿Cartächöyätsipäyangäcunata cäsucuyantsurä,manatsurä?” nirnin. 6Tsaynöwamayaychö y llaquicuychö cayaptïpisTayta Dios cada junagpisyanapayämashgam. Tsaypitagagamcuna cagpita Tito chaycamuptinmiitsanga cushicuyargö.d 7Manam Tito

2 6 7

Page 380: Quechua  conchucos- south bible - new testament

380

e 7.8 Tituwan apatsingan cartachöga Corintuchö criyicogcuna llutan ruraynincunata manadejayaptinmi Pablo pasaypa gayapaycurgan. Tsay cag cartanga Mushog Testamentuchömanam gellgarantsu.

chaycamuptinllatsu cushicuyargöpis.Masnin cagga gamcuna Tituta allichasquiyangayquita willayämaptinmicushicuyargö. Noga cartächöyätsimungäcunatachasquicuyangayquitam willayämashgay yapay Jesucristupa willacuynintawillapänäpäshuyacaycäyämangayquitam. Tsayllapanta willapärayämaptinmi masgacushicuyargö.8Titutawan cartataga apatsimurgö

liyisquir jutsayquicunatadejayänayquipämi. Tsay cartata liyirirjutsayquicunapitayarpachacuyänayquipä cagta musyarnogapis llaquicurgämi.e 9Tsaynöcaptinpis jutsayquicunatajagiriyangayquitam cananga cushicü.Tsaynö carnam gamcunaga Tayta Diosmunangannöna cawaycäyanqui, tsaycartacamungäwan yarpachacatsishgacaptïpis. 10Jutsancunapita llaquicurninmana alli ruraynincunata jagirir TaytaDiospa perdonninta mañacogcunamsalvaciontaga tariyan. Waquinrunacunaga llaquicuychö carpis manamTayta Diospa perdonnintamañacuyantsu. Allau tsaynöcayanganpitam in ernumanaywayanga.11Gamcunaga mana alli

rurayniquicunata jagirir ¡imashumagnam Diosnintsic munangannöcawaycäyanqui! Y nircur nogawatucagniquicuna yapay shamunäpäpisshuyacaycäyämanquim. Nircur conträsharcog runacunatapismichäyarguyquish llutancunata parlarmana puriyänanpä. Tsaynöcayangayquita musyar noga cushicümi.

12Tsay cartäta gellgamurgä manamrimamag cag runallata yarpachacatsiytamunartsu, sinöga llapayquicunapisnimungäcunata yarpachacur allicawayman ticracuyänayquipämi.13Tsaynö allitana rurar cawayaptiquimnoga feyupa cushicü.Tsaynöllam Titupis feyupa cushicun

watucayäshog shamuryätsipäyäshungayquita chasquicurrespëtuwan ricayangayquita. Tsaytaganogapis cushicümi. 14Titutagamcunaman manarä cachamurnamwillargä gamcuna cäsucog alli criyicogcayangayquitaga. Tsaynö nir rasuncagllatam parlapargä. Y ningänöllamllapanpis cashga. 15Tsaymi Tito managongayäshuyta puëdintsu payta alläparespitar chasquiyangayquipita. 16Tsaynöcayangayquita feyupam cushicü.Gamcuna Tayta Dios munangannöcawayniquicunawanga yäracuypänamcayanqui.

Ofrenda goriypä Pablo ningan

8 1Waugicuna panicuna,willariyäshayqui Macedonia

provinciachö criyicog mayintsiccuna allicayman chäyänanpä Diosnintsicyanapanganta. 2Paycunaga imaycañacay vïdata päsaycarmi Diosnintsicyanapaptin cushishga cawacuyan. Ajacawaychö caycarpis cuyapäcogcaynincunawanmi ofrendata goriyashgaJerusalenchö criyicog mayintsiccunamuchuyta päsagcunata yanaparnin.3Noga musyämi alli caynincunawangoyänanpä cagpita mas masta ofrendatagoyanganta. 4Paycuna goriyänanpänogacuna mana nicäyaptïmi gorisquirrugacayämashga tsay ofrendata

2 7 8

Page 381: Quechua  conchucos- south bible - new testament

381

f 8.15 Exodo 16.18. Unay Israel runacuna tsunyagcunata aywarmi ciëlupita unyamog micuytamicur aywayargan. Tsaypita masta musyanayquipä liyinqui Exodo 16.11-18.

Jerusalenchö criyicogcunapäapapäyänäpä. 5Tsaynö cayänanpäcagtaga manam ni ichicllapisyarpäcuyargätsu. Puntataga llapanshonguncunawanmi Diosnintsicmancriyicuyashga. Y nircurnam nogacunayachatsiyangäcunata chasquicuyashgaTayta Dios munangannö cawayänanpä.6Cananga gamcunamanpis Titutam

cachayämü puntata ofrendata gorirgallanganta gorïshiyäshunayquipä.7Gamcunata Diosnintsicmiimaycachöpis yanapayäshunquiJesucristuman criyicuyniquicunachö,paypä willacuyniquicunachö,yachatsingäcunatachasquicuyniquicunachö, imatapis allirurayniquicunachö, y cuyacogcayniquicunachö. Tsaynö imaycachöpisTayta Dios yanapaycäyäshuptiquegagamcunapis ari caridäta ruracurJerusalenchö pobri criyicogmayintsiccunata Macedoniacriyicogcunapitapis masräyanapaycuyay.8Tsaynöga nimü manam

“Imaycanöpapis ofrendata goriyay”nirtsu, sinöga Macedonia criyicogcunaalli cayninwan goriyangannögamcunapis goriyänayquipä cagtamusyarmi. Tsaynö tsay ofrendata gorirapatsiyaptiquim cuyapäcog cayangayquimaytsaymanpis musyacanga. 9Gamcunamusyayangayquinöpis SeñornintsicJesucristupis cuyapäcog cayninwanmiwanucuyman chargan. Paygaimaycawan munayyog caycarmiciëluchö alli cawayninta jagisquircruzchö wanurgan gloriachö nogantsicpaywan cawanantsicpä.10Waugicuna panicuna, gamcunaga

ofrendata goriyänayquipä cagta ganyan

watapitanash yarpäyänä cayanqui.Tsaynö shumag goriycäyangayquitamanam ushayarguyquirätsu. 11Tsaymicanan capuyäshungayquiman gorirushayänayqui mas puntacunatapiscushicushga goriyangayquinölla.12Diosnintsicga munan pipiscapungallantapis cushishgagaraycunantam. Payga musyaycanmipipa capamangantsicta o pipa manacapamangantsictapis.13,14Gamcuna tsay ofrendata

garaycuyangayquiwan manam imanisidämanpis alläpa chäyanquitsu.Gamcunapa capuyäshuptiquimmuchogcunata garaycuyänayquitamunä. Tsaynöllam gamcunatapisfaltapacuyangayqui öra paycunanayanaparcuyäshunqui. Tsaynöyanapanacur cawarga manamllapantsicpis ima nisidächöpiscashuntsu. 15Tayta Diospa palabrangellgaranganchö unay Israel runacunapäninganta yarpäyay:

“Atscata goregcunapis manamsobrapacuyargantsu, ni wallcagoregcunapis manammallagäyargantsu” nir.f

Tito ishcag waugicunawanCorinto marcaman aywayänanpä

Pablo ningan16,17Waugicuna panicuna, noga

gamcunapä yarparangänöllam Titupismana gongaypa yarparaycäyäshunqui.Payta watucayäshog shamunanpä niptïfeyupam cushicurgan quiquinpisgamcunawan tincuyta munar. TsaytamDiosnintsicta agradesicü Titupashongunta yapay shamunanpä

2 8

Page 382: Quechua  conchucos- south bible - new testament

382

yataycunganpita. 18Titutagawallquitsimü juc criyicog mayintsicwaugitam. Tsay waugitagaJesucristuman maytsaychö criyicogmayintsiccuna feyupam respitayanpaypis alli yachatsicog canganpita.19Tsaynö captinmi Macedoniachöcriyicog mayintsiccuna paytaacrayashga tsay ofrenda goricag gellëtanogantin Jerusalenman apayänäpä.Tsay ofrendata Jerusalenmanchaycatsiyaptï criyicog mayintsiccunachasquirmi cushicurnin SeñorJesucristuta alabayanga. 20,21Tayta Diosmusyanmi mana yatapacog cangäta.Tsaynö caycaptinpis runacunarimayämänanta mana munarmigoriyangayquita conformientregayangäta runacunamusyayänanpä waugicunawanapayäshä.22Tsay cachamungä waugicunatawan

juc mas waugitapis yanapagnincunapäcachaycämümi. Payga llänu shonguyogjucläya alli runam. Y cushishgamcaycan shamuptin payta shumagchasquicuyänayquipä cagta musyar.23Tsaychö pipis Titupä pï cangantapistapuyäshuptiqui niyanqui: “PaygaPabluwan Señor Jesucristupa alliwillacuyninta yachatsicur puregmi.Tsaynöllam ishcay cag waugicunapisMacedoniachö criyicogcunapacachancuna cayan” nirnin. 24Tsayshamog waugicunata shumagchasquicuyanqui imaypis cuyacogcayangayquinö. Gamcunapäga nogaimaypis tsaynö alli cayangayquitaparlargömi.

9 1Tsay criyicog waugintsiccunatayanapar ofrendata goriyänayquipä

cagtaga manam yarpätsimünatsu caycartächö. 2Noga musyämi gamcuna allicarnin cuyapäcog cayangayquita.Tsaymi Macedonia provincia quinranpis

parlargö gamcuna ganyan watapitanaJerusalenchö criyicog waugintsiccunapäofrendata goriyta yarpäyangayquita.Tsaynö alli carnin yanapacuytayarpäyangayquiwanmi cayMacedoniachö waugintsiccunatapismasrä yanapacuytayarpätsipäyarguyqui. 3Tsay ofrendatagorir gallayangayquita musyarnamquimsan waugintsiccunata cachaycämü.Manacagpätä shamuycäyanman.Paycunata willargömi listu shuyacurcaycäyangayquita. 4Cay Macedoniapitajuc ishcay waugicunawan shamurtätariycäyäman manarä imatapis ruragta.Tsaynö manarä listapacushgata tariptïnogam pengacuypä cashä. 5Tsaycunatashumag yarpachacusquirmi cachamüwaugintsiccunata, tsay aunicuyangayquiofrendata gorïshiyäshur cayänanpä.Tsaynöpam musyacanga manasientiraycar ofrendata goriyangayqui.

Llapan shonguncunawan ofrendatagaracuyänanpä Pablo yätsingan

6Waugicuna panicuna, cay ningätayarparäyanqui. Juc murucog runawallcallata murucurga wallcallatam pallan,y atscata murucurga lasagtam pallan.7Tsaymi shumag tantiyacusquiryarpayniquicunapita caridätagagaracuyanqui llapan voluntäwan. Amagaracuyanquitsu cuyapaycarga.Diosnintsicga imaycachöpis yanapanllapan shongunwan garacogcunatam.8Tsaynö captinga Diosnintsic imaycachöpisyanapayäshunqui mana faltapacogtam.Tsaynöpaga imaycayquicunapiscapuyäshunquim waquincunatapis masräyanapayänayquipä. 9Diospapalabranchömi unay profëta caynögellgargan:

“Pobricunata llapan shongunwangaraycog cagtaga, imayyagpis

2 8 9

Page 383: Quechua  conchucos- south bible - new testament

383

cushishgalla cawacunanpämiDiosnintsic yanapan” nir.

10Tsay ningannöllam imaycaläyamurucuyta wayutseg Tayta Diosyanapayäshunqui pitapis maytapis allicayniquicunawan yanapayänayquipä.11,12Tsaynö alli car yanapacogcayaptiquim mana imapisfaltäyäshunquitsu juccunatapisgaraycuyänayquipä.Tsaymi Jerusalenchö waugintsiccuna

tsay ofrenda apatsiyangayquita chasquircushicuypita Diosnintsictaagradesicuyanga, y ima nisidächöpiscayangatsu. 13Tsaynöpam Tayta Diostaalabayanga alli cayniquicunawanyanapacog cayangayquipita. Ycushicuyangam Jesucristupa alliwillacuyninta cäsucuyangayquita.14Tsaynö rurayänayquipä Diosnintsicyanapayäshungayquipita cushicurmigamcunapä mañacuyanga.15Payga cuyapäcog cayninwanmi

nogantsic raycur japallan cuyay tsurintacachamurgan wanuyninwansalvaycamänapä. Tsaynö canganpitaTayta Diostaga manam imanöpaagradesicuytapis puëdintsictsu.

Pablo apostol caynintarespitatsicungan

10 1Señor Jesucristo cuyacogcangannömi nogapis alli

caynïwan nimü conträcunata manacäsuyänayquipä. Gamcunachö jucishcay contramagnïcuna niyäman:“Pabloga nogantsicwan carnin mantsamantsallam yachatsicun. Perujucläcunapitaga puëdegtupämarnintsicrämi cartacamantsic” nir.2Tsaynö niypärätsu manam cashächaycamurga. Tsay llutanyachatsicogcuna rimaycäyämaptinajäparninmi pengacatsishä. Tsaymi

rugamü nogapa conträ parlagcunatamanarä chämungäyag garguyänayquipä.3Lluta runalla carpis manam llutanyachatsicogcunanötsu llutancunatarurar purï. 4Tsaynö canäpa rantingaDiosnintsic munangannö cawarmi SeñorJesucristupa alli willacuynintayachatsicü. Tsaymi runacuna tantiyacurSeñor Jesucristuman criyicuyan. 5Llutanyachatsicogcunaga Tayta Diosmanshumag criyicuyänantam pantatsiyan.Nogaga Diosnintsic yanapamaptinyachatsicü runacuna llapanyarpaynincunachö, ruraynincunachöSeñor Jesucristo munangannöllacayänanpämi. 6Gamcunata cäsucogcayta shumag yachascäratsir listumcaycä llutan yachatsicogcunatagayapänäpä y gargunäpä.7Gamcunaga pï imanö

yachatsiyäshungayquitapis lluta manacuentata gocuypamchasquiycäyanquilla. Tsaynöcayänayquipa rantingatantiyacuyanquimanmi SeñorJesucristupa alli willacuyninta willacograsunpa apostolnin cangällatapis.8Tsaynö niptï waquinniquicuna pagtäitsanga yarpaycäyanquiman nogapuëdeg tupaycangäta. Tsaynöllutannöpa nogapä yarpäyaptiquipisSeñor Jesucristum poderninta nogamanchuramushga gamcunata cada junagmas yanapaptï pay munangannöcawayänayquipä. Nogayachatsicuynïtaga manam ni imaypispengacushätsu. 9Noga manam munätsuyarpäyangayquinöcartacamungäcunawan mantsarïtsiyta.10Tsaynö yarpar waquinniquicunaganiyämanqui: “Pablogacartancunallachömi puëdegtupämantsic. Peru ñöpantsicchögamanam shumag parlaytapis puëdintsu,ni allillaga yachatsicunpistsu” nirmi.

2 9 10

Page 384: Quechua  conchucos- south bible - new testament

384

11Tsay parlagcuna shumagtantiyacuyätsun noga cartäwanpis niquiquïpis chaycamur mana mantsariypayachatsinäpä cagta.12Nogaga manam iwalätsu tsay

quiquincunalla alläpa alli cayangantaalabacogcunawan. Paycunaga “TaytaDiosta nogantsicmi masnin caggasirvintsic” nirmi alli rurag tucuyan.Tsaynö nirpis manam Tayta Diosmunanganmanga cawayantsu. ¡Allautsaynö alabacogcuna! 13Nogaga manamalabacütsu imatapis manacagcunataga,sinöga quiquin Tayta Diosmi apostolcanäpä churamashga. Tsaymi maymarcaman charpis paypawillacuynillanta willacuycä. Paymimunashga gamcunachöpis alliwillacuyninta yachatsicunäta. 14NogaTayta Dios mandamaptin pipis manaräSeñor Jesucristupa alli willacuynintayachatsiyäshog chäyämuptinmigamcunachö willacurgä. 15Tsaynö puntapuntata willacog canäpä Tayta Dioschuramashga captinmi payman masräyäracuyänayquipä shumag yachatsicü.16Yachatsingäcunata shumagchasquicuyänanpämi maytsaypapisaywashä Jesucristupa alli willacuynintamusyatsicur. Peru itsanga pipis manachangan marcacunapam aywashä.Juccuna willacuyanganmarcacunamanga manam jaticäshätsu“Nogam tsay marcacunachöpisyachatsicurgä” nir mana alabacunäpä.17Tayta Diospa palabran

gellgaranganchöpis ninmi: “Pipisquiquinpa ruraynincunapitaalabacunanpa rantinga Diosnintsicparuraynincunata alabarga alabatsun” nir.18Juc runa quiquillanman yäracur runatucunganga manam imapäpis välintsu.Peru väleg cagga Diosnintsic syunalchö “Gamga alli rurag runamcarguyqui” ninganmi.

Pablo apostoltucogcunanötsu cangan

11 1Cay parlapangäcunata shumagtantiyaycayämay. Ama mana

wiyacog runacunanöga caycuyaytsu.“Pabloga shimin pashtanganmanmiparlacun” nicäyämarpis wiyaycayämaycay shongüchö yarpangäcunatawillapärinäpä. 2Noga feyupamyarpachacü Señor Jesucristullamancriyicuyänayquita munar. NogaJesucristupa alli willacuynintawillapaptïmi gamcuna tsay willacuytachasquicuyargayqui. TsaynamJesucristullamanna yarparäyänayqui jucjipash jövinwan reginacuycur parlashgacar payllapäna yarparagnö. 3Peruimallatam mas llaquicuycöga, unayEvata culebra tucuycur Satanasengañangannöpis tsay apostoltucogcuna engañayäshunayquipäcagtam. Paycunaga yarpayniquicunatallutanman ticratsirmi Señor Jesucristutamanana cäsutsiyäshunquinatsu.4Gamcunaga ras criyiratsiy carmiJesucristuman criyicur cacuyaptiquillutancunata parlapäyäshuptiquipischasquiycäyanquilla. Tsaycriyitsicogcuna manacagcunatawillacuyaptin “Allim” niyanquilla,Espiritu Santuta chasquicushganacaycarpis. Tsaypis noga shumagyachaycätsiptï salvacionta manatariyänayquipä cag yachatsicuymanranmasga criyiycäyanqui.5Tsay llutan yachatsicogcunataga noga

manam imapäpis cuentätsu, nogapitamas musyag tucuyaptinpis. 6Gamcunapäwaquin yachatsiyäshogcunanö alliparlayta mana puëdirpis nogagayachatsicurgö Señor Jesucristupawillacuynintaga rasun cagllatam.Tsaytaga gamcuna musyayarguyquiimayca ruraynïcunatapis ricashga carmi.

2 10 11

Page 385: Quechua  conchucos- south bible - new testament

385

7Nogaga Jesucristupa willacuynintayachatsicurgö gamcunata imatapismana mañaypam. Diosnintsicmunangannö cayänayquita munarmiquiquï aru-arurcur yachatsicurgö.¿Tsaynö mana mañaypayachatsicungäcu gamcunapäga manaalli cashga? 8Gamcunata yachatsiptïgastüpäga waquin marcacunapitawaugintsiccunam apatsiyämargan.9,10Gamcunachö caycaryarpachacatsiyta mana munarmiimatapis mañargätsu. Jinay pürucaptïpis Macedonia provinciapitawaugicunam apayämurganmiñishtingäcunapäga. Tsay ningäcunarasunpaypa cangantaga Señornintsicmusyaycanmi. Manam pipis nogapäganiyämanmantsu tsay Corintuchö niwaquin marcacunachöpis: “Gellëraycullarmi Pabloga yachatsicun” nirga.Tsaynö niyämänayquita mana munarmigamcunataga imaypismañayäshayquitsu.11Tsaynö nimuptï gamcuna ama

yarpäyanquitsu noga mana cuyangäta.¡Tayta Diosga musyanmi gamcunatarasunpaypa cuyangäta! 12Tsayyachatsingänöllam imaypisyachatsicuycäshä imatapis manamañaypa, llutan yachatsicogcunatamana chasquiyänayquipä.13Tsay yachatsicog tucogcunaga

manam rasunpa yachatsicogtsu cayan.“Jesucristupa apostolninmi cayä”nipayllapam runacunata engañayan.Tsaynöpis criyitsicuyta yacharmirasunpa apostol cayangantaräparlaycuyan. 14Imaypitapis musyaymiSatanas alli tucur engañacog canganga.15Tsaymi paycunapis Satanaspamandunchö car alli tucurninpuriycäyan. Tsaynö carmi paycunagacriyitsicur niyan: “Jesucristupaapostolninmi cayä” nir. Tsay apostol

tucogcuna syu nalchömi TaytaDiospa castïgunwan mana alliruraynincunapita musyacäyanga.

Apostol cayninchö Pablupañacacuynin cangan

16,17Gamcuna musyayanquim nogaquiquïpä ricog mana parlacog cangäta.Tsaynö captinpis canangawiyarcayämayrä cay nimungäcunata.Itsanga ama yarpäyanquitsu löcucunanöo Tayta Diosta mana cäsucogcunanölluta nicämungäta. 18Waquincunamanacagcunata alabapäyäshuptiquipisgamcunaga chasquiycäyanquillam. Mä,canan wiyarcayämay noga rasuncagllata ningäta. 19Gamcuna tsayläyamusyag tucog caycarmi imatapis manamayagcunanö tsay llutanyachatsicogcunata chasquipaycäyanqui.20Gamcunataga manam imapisgocuyäshunquitsu tsay llutanyachatsicogcuna munayninchöcatsiyäshuptiquipis ni gellëniquicunatasacyayäshuptiquipis. Y tsaynö caycarmimana välegpä cuentayäshunquipis.Paycunaga alabacurmiburlacuyäshunqui. 21Imaläya chucrushongunatä caycuyanqui, tsayläya manaalli ricaycäyäshuptiquicäsuycuyänayquipä. Tsaynöcayangayquega manam nogallätagaichicllapis gustacallämantsu.Tsay llutan yachatsicogcuna imayca

ruraynincunapä alabapäyäshuptiquichasquiycäyanquilla. Tsaynö captinnogapis llapan ruraynïcunapitamnirayämushayqui. 22Paycuna nicachäyan:“Diosnintsic acrangan Israel nacionpitamcayä, Israelcunapa idiöman *hebreutamparlayä, y unay *Abraham castallamcayä” nirnin. Nogapis paycunanöllamcäga. 23Paycunaga alabacuyan: “SeñorJesucristupa sirvegninmi cayä” nirmi.Paycunanö alabacuycangäta

2 11

Page 386: Quechua  conchucos- south bible - new testament

386

yarpäyänayquita mana munaycarpiscanan willapäriyäshayqui SeñorJesucristupa sirvegnin caynïchö imanöñacangäta. Paypa alli willacuynintawillacur purir atsca cutimcarcelcunachöpis wichgarargö. Magacarushashgapis cargö. Ayca cutim geshpirgöwanutsiyämänanpä cagpitapis.Paycunaga ¿noganötsurä päsayashgaimayca ñacaycunata? 24Israelrunacunapa autoridänincunapis pitsgacutim tsariycayämarnin quimsa chuncaisgun (39) cuti astayämargan.25Tsaynöllam *Roma soldäducunapisquimsa cuti wiruyämargan. Nircur atscagrunacunam samgar gaticachäyämarganwanutsiyämayta munar. *Büquiwanlamarpa viajangäcunachöpis quimsacutim jundicäyargä. Tsaymi juc cuti cagjundicaychöga juc pagas, juc junagcayargä lamar chöpinchö. 26NogagaSeñor Jesucristupa apostolnin carresguchömi purirgö jatusagmayucunapapis, ladroncunapitapis,marca mayïcunapitapis, y juclärunacunapitapis. Tsaynömi resguchöcargö may marcaman aywarpis,tsunyagcunata lamarcunata purirpis, ycriyicog tucogcunapitapis. 27Imaycaläyañacaycunata päsarmi purirgöyachatsicur, punuytapis mana tarir,mallagayta yacunayta päsar. Öratagamallagllapis cargömi. Röpaynagpisalaycunachöpis ñacargömi.28Imaycachö ñacayta päsar noga

imanömi cada junagpis yarpachacuycüSeñor Jesucristuman criyicogcunapä,yachatsicuyta paycunaman chätsishgacar. 29Criyicogcuna ñacayaptin nogapaycunapä imanömi llaquicuryarpachacuycü. Llutan ruragcuna pitapisjutsaman ishquitsiyaptin alläpamyarpachacuycü.30Imatapis alabacunäpa rantinga

imaypis parläman Diosnintsic

imaycachöpis yanapamangantam.31Payga musyaycanmi imaycapäsamangancunata y noga manallullacog cangäta. Señor Jesucristutacachamog Tayta Dios alabashgacaycullätsun imaypis.32Jesucristuman criyicur gallangä

Damasco marcachöpis rey Aretispagobernadornin soldäducunatamandargan tsay marcapitayargaycämogta prësuyämänanpämi.33Peru Diosnintsic imaypisyanapamarmi amïgücuna altutapyalpita canastaman wiñarcurcacharpayämänanpä permitirgan.Tsaynöpam maquincunapitanageshpirgä.

Pabluta Tayta Dios ciëlumanapanganta willacungan

12 1Tsay imaycataparlapangäcunapä “Pablo

alabacun” niyämänayqui captinpiscanan willapäriyäshayqui SeñornintsicJesucristo ricatsimangancunatarä.2Paymi poderninwan ciëlupa wapapascamargan. Tsay päsanganga jucchunca chuscu (14) watanam. Itsangamanam tantiyätsu aywargäga quiquïcuerpuntintsurä o almallätsurä.Tsaytaga Tayta Diosllam musyan.3,4Tsaynö captinpis nogaga rasunpammusyä gloriaman Tayta Dioschätsimangantaga. Tsaychömi wiyargäy ricargä imaypis mana mayangäimaycaläya mushog novedäcunata.Tsaychö ricamungäta manam imanöpaparlaytapis puëdïtsu. 5Nogaga manamalabacütsu Diosnintsicpa lädunmanchashga car wiyangäcunata yricangäcunata, sinöga parlä Diosnintsicpoderösu cayninwan cay caway vïdächöyanapamangantam. 6Noga gloriamanchar ricangäcunallata manam alläpaparlätsu, rasun caglla caycaptinpis.

2 11 12

Page 387: Quechua  conchucos- south bible - new testament

387

Tsaycunallata parlaptï runacuna alläpayachag cangäta niyämänanta manammunätsu, sinöga munä cawaynïchöpisimanö cangäta ricayämänantam.7Ciëluchö imaycata ricangäcunapita

parlar mana yachag tucunäpämi, TaytaDios cay ñacatsicog geshyata nogamanchuramushga. Tsay geshyaga cay entërucuerpüta casha tucshegnöminanatsiman. Tsay geshyata Tayta Diosnogaman churamushga captinpisSatanasga llutancunata yarpänätammunashga. 8Tsaycunapitallaquicuyllachö canäpa rantinmiSeñornintsicta quimsa cuti rugacurgöjampiycamänanpä. 9Tsaynörugacuptïpis Tayta Dios manamalliycatsimashgatsu. Peruparlapämarganmi itsanga caynö nir:“Cuyarniqui manam gongashayquitsu.Ñacaychö captiquipis yanapaptïmirunacuna tantiyacuyanga nogamancriyicayämunanpä”. Tsaynö nimashgacaptinmi imayca ñacaychöpis cushishgawillacuyninta willacuycä pipis maypisSeñor Jesucristuman criyicuyänanpä.10Tsaymi ari imayca ñacaycunapäsamaptinpis, geshyarpis, runaashllimaptinpis, willacuynintawillacungäpita runacunachiquiyämaptinpis, llaquicütsu SeñorJesucristo mana dejaypa yanapamaptin.

Corintuchö criyicogcunapäPablo llaquicungan

11Contramagnïcuna “Pabloga manamrasunpa cagtatsu yachatsicun”niyämaptin, ¿imanirtä favornïparlayarguyquitsu? Nogapa favornïparlayaptiquega manamgellgamümantsu cargan alabacognöpis.Tayta Dios yanapamaptin nogagaimaypis rasun cagllatam yachatsicurgö.12Y tsaynömi imayca milagrucunatapisrurargö. Tsaynöpam gamcuna

musyayarguyqui rasunpa Diosnintsicpaapostolnin cangätaga. 13Waquincriyicog mayintsiccunachöpisrurangänöllam gamcunachöpis imaycatarurargö. Itsanga imayquicunatapismanam mañacurgötsu. ¡Tsaynöcangäpitam ëllu gamcuna llutannöpayarpäyanqui!14Cananwan quimsa cutina

watucagniquicuna shamunäpäpislistunam caycä. Tsaychö shamurpismanam gellëniquicunatamañacuyäshayquitsu. Manamimayquicunapiscapuyäshungayquimantsu shamushä,sinöga shamushä gamcunamanyachatsicuynïwan yanapagniquicunam.Musyangantsicnöpis papäninmiwamrancunataga imaycafaltancunatapis camaripan, manamwamrancunatsu papänincunata imatapiscamaripan. 15Tsaynöllam nogagamcunata imaycachöpisyanapayäshayqui Señor Jesucristumanshumag criyicuyänayquipä. Tsaynöyanapaycaptïpis gamcunaga manachäcäsuycayämanquitsu.16Tsaynö carmi waquinniquicunaga

niyanqui: “Pablo manam imatapismañamarguntsictsu yachatsimarnintsic.Peru tsaynölla caycarmiyachayninwanga sacyamarguntsicgellënintsicta” nir. 17¿Imanirtä gamcunayarpäyanqui gellëniquicunatasacyapangäta? ¿O yarpäyanquiwaugintsiccunata cachamurpaycunatawan sacyatsingätacu? 18Titutajuc mas regishga waugitawancachamuptï ¿sacyayäshurgayquicuimayquicunatapis? Gamcunamusyayanquim Tituwan noga tsaynömana cayangäta.19Tsaynöga nirï, cuyay waugicuna

panicuna, manam noga Jesucristupawillacognin cangäta musyatsillartsu,

2 12

Page 388: Quechua  conchucos- south bible - new testament

388

g 13.1 Deuteronomio 19.15. Pablo cawanan witsanga caynömi tantiyayarganDeuteronomiuchö cay versïculuta: Runacuna mana alli rurayninpita castigacäyänanpäga juc oishcay cuti anyayag tsay mana alli rurayninta dejariyänanpä. Quimsachögacastigacäyagnam.

sinöga cada junagpis Diosnintsicmanmañacur Señor Jesucristullamanyäracuyänayquipämi. 20Masgayarpachacü gamcunaman chaycamurllutan ruraycunachö caycagta tarirninllaquicunäpä cagtam. Ojalä allillaportacur caycäyanquiman manachiquinacur, mana rimanacur, manapelyar, cuentuta mana ruranacur. Runatucur llutancunata ruraycagtatätariycäman yapay watucagniquicunashamur. 21Tsaynöta tarirninmi itsangaTayta Diospa ricananchö pasaypapengacushä. Imanörä llaquicushäjutsayquicunata mana dejaypacacuyaptiqui, mana pengacuypawarmipis ollgupis ashmacunanöcacuyaptiqui, y imaycaläya llutacawaycunachö cacuyaptiqui.

Cartapa ushananchö Pablupayätsicuynin

13 1Cananwanga quimsa cutinamwatucayämushayqui. Yarpäyay

Tayta Diospa palabran caynö ninganta:“Pipis castigacänanpäga ishcag oquimsag runacunaran shimpiyanman.Tsaynöparan ima castïgumanpisyaycunman” nir.g 2Tsay ningantamgamcuna tantiyacuyänayqui. Nogaishcay cag watucagniquicunashamuyllächönam nirgä jutsayquicunatajagiriyänayquipä. Cananpis carullachöräcaycar llapan jutsa ruragcunatam nimü.Tsaymi yapay watucagniquicunashamur jutsallachörä tarirningallapayqui mana wiyacogcunatagayapaypana tantiyatsiyäshayqui.3Yäqui gamcuna Jesucristupapoderninta nogachö ricayta

munaycäyaptiquega shamurmimusyatsiyäshayqui rasunpa apostolnincangäta. Tsaychö gayapaptïmijutsancunata mana dejagcunapengacushga cayanga. 4RunacunaJesucristupä lluta runalla cangantayarpaycäyaptinmi wanunganpita TaytaDios poderninwan cawatsimushga.Tsaynö lluta runallapä nogatapiscuentaycäyämaptiquim SeñorJesucristupa apostolnin cangätamusyayänayquipä llutan ruragcunatagayapäshä.5Quiquiquicuna shumag tantiyacur

cuentata gocuyay. ¿RasunpaypacushSeñor Jesucristuman criyicuyanqui omanacush? ¿Señornintsicwan allicawayangayquita tantiyacuyanquicu?¿O janan shongullacu criyicuyanquipis?6Shumag cuentata gocurgamayayanquimannam Señor Jesucristupaapostolnin car rurangäcunata yyachatsingäcunata.7-9Contramagcunaga niyäman: “Canan

Pablo shamur mä, jutsallachö cacogrunacunata imananäshi. Tsaychö managayapaptinmi musyashun imapäpismana väleg canganta” nir. Tsaynöpaycuna niyämaptinpis jutsaruraynincunata jagirir alli cawaychönacawacuyaptinga ¡imanirnarächi pitapisgayapäman! Runacuna tsaynö llutantayarpäyaptinpis noga masga cushicushäwatucagniquicuna shamur Tayta Diosmunangannö cawagta tarirninmi.Tsaymi gamcunapä Tayta Diosmanmañacamü pay munangannö allitarurarna cawacuyänayquipä.10Cay cartataga gellgamü llutan

ruraycunallachörä caycagta tarir

2 12 13

Page 389: Quechua  conchucos- south bible - new testament

389

gayapayta mana munarmi.Gayapänätaräga ama permiticuyaytsu.Tayta Diospa apostolnin carpis manamgamcunata gayapaycayllataga munätsu,sinöga shumag yätsipar tantiyatsiytammunä.

Cartapa ushanan11Cuyay waugicuna panicuna, allina

cawacuyänayquipä willacuynïtachasquicuyay. Juc yarpayllachöllapayquipis cayay. Yätsimungäcunatacäsucur shumag cawayay cuyanacur.

Tsaynö cawacuychöna cayaptiquegaTayta Diosmi cuyapäyäshur imaypisyanapayäshunqui.12Llapayquipis macallanacuyay

goricäyangayquicunachö. Caymarcapita llapancunamJesucristuman criyicogcunasaludayämushunqui.13Señor Jesucristo, Tayta Dios, y

Espiritu Santo cuyapäcog cayninwanllapayquita yanapaycuyäshuy shumagcuyanacur cawacuyänayquipä. [Tsaynöcatsun.]

2 13

Page 390: Quechua  conchucos- south bible - new testament

390

Pablupa saludacuynin

11Galacia provinciachö criyicogmayicuna:Noga Pablum cay cartata gamcunaman

cartacamü. *Apostol canäpäga manamrunacunatsu churayämashga, sinögaquiquin Señornintsic Jesucristum y paytacawaritsimog Tayta Diosmichuramashga.2Caychö caycag criyicog

mayintsiccunapis gamcunata

saludayämushunquim. 3TaytaDiosllantsic y Señornintsic Jesucristocuyapäcog cayninwan yanapaycuyäshuypay munangannö cushishgacawayänayquipä. 4SeñorllantsicJesucristo Tayta Dios munangannömicruzchö wanushga jutsaruraynintsiccunapita Tayta Diosperdonamänantsicpä y llutanruraycunapita jipimänantsicpä. 5Tsaynöperdonamangantsicpita Tayta Diosimayyagpis alabashga caycullätsun.

GALATAS

Galacia provinciachö criyicogcunamanapostol Pablo cartacungan

Galacia provinciapa marcancunachö Jesucristupa alli willacuyninta Pablowillacuptinmi runacuna Jesucristuman criyicuyargan. Tsaypitanam juclämarcacunamanna aywargan willacunanpä.Tsayyagnam Israelpita llutan yachatsicogcuna Galaciachö criyicogcunaman

chäyargan Pabluta imapäpis mana cuentarnin. Tsaynö carnam paycuna niyargan:“Pabloga manam apostoltsu Jesucristupa willacuyninta yachatsicunanpäga” nir.Nircurmi niyargan Jerusalen apostolcuna yachatsicuyangannö Pablo manayachatsicunganta. Tsaymi cay cartachö Pablo tantiyatsin llutancunata yarpar tsayrunacuna nicäyanganta (1.11-pita 2.21-yag).Tsay llutan yachatsicog chagcunaga caynöpis niyarganmi: “Gamcuna Jesucristuta

chasquicurpis salvacuyänayquipäga Moises gellgangan leycunatarämicumpliyänayqui” nirnin. Tsaynö nir yachatsinganta musyarmi Pablo cay cartachötantiyatsirgan tsay leycunaga Tayta Diospita captinpis Jesucristo chämunganyagllavälinganta. Tsaynömi tantiyatsirgan Jesucristuman criyicog cagcunaga Moisesgellgangan leycunatarä mana cumplirpis salvashgana cayanganta (3.1-pita5.12-yag).Moises gellgangan leycunata mana cumpliyaptinpis Pabloga manam munargantsu

criyicog mayincuna jutsachö cawayänanta. Tsaymi Espiritu Santupamunayninchöna cawayänanpä cagtapis yachatsirgan (5.13-pita 6.10-yag).

Page 391: Quechua  conchucos- south bible - new testament

391

a 1.12 Señor Jesucristum Pabluta tantiyatsirgan runacuna cuerpuncunata mana señalacurpisy Israel runacuna waquin leycunata mana cumplirpis payta chasquicurga salvacuyänanpäcagta (Efesios 3.2-6). Tsaycunataga manam pipistsu Pabluta tantiyatsirgan, sinöga quiquinSeñor Jesucristum. Cay patsachö Jesucristo yachatsingancunatam y rurangancunatam itsangawaquin cag criyicogcuna Pabluta musyatsiyargan (1 Corintios 11.23-26 y 15.3-7).

Galaciachö criyicogcuna llutanyachatsicuyta chasquipäyangan

6Manam imanö yarpachacuytapisnoga tarïtsu Señor Jesucristumancriyicushga caycarrä gamcuna jucyachatsicuycunatanachasquiycäyangayquita. Jesucristupawillacuyninta yachatsiptï gamcunagamusyayarguyquim Jesucristo cruzchöwanunganpita Tayta Diosjutsantsiccunata perdonamangantsicta.Tsayta musyaycarga ¿imanirtä llutanyachatsicuycunata chasquipäyarguyqui?7Manam tsay juc yachatsicuycunata

yachacuyangayquiwantsujutsayquicunapita perdonashgacayanqui, sinöga Jesucristupawillacuyninta chasquicurmi. Tsaynöcaptinpis waquin runacunagallutancunata yachatsiyäshurmiengañaycäyäshunqui nogayachatsingäcunataga manacäsuyänayquipä. 8Gamcunata nogacunayachatsiyangäta mana cäsurllutancunata pipisyachatsiyäshogcunaga in ernuchömicastigacäyanga. Nogapis llutancunatayachatsicurga castigashgam cashä.Tsaynöllam gloriapita shamur juc*angelpis llutancunata yachatsicurgain ernuman wichgacanga. 9Gamcunatayapaypis caynömi nimü: Pipis SeñorJesucristupa willacuyninmanllutancunata yaparninga in ernumanmigaycucäyanga.10Gamcunaga yarpäyanqui runacuna

alabayämänan raycullar Jesucristupawillacuyninta yachatsicuycangätam.Nogaga manam runacuna

munangantatsu yachatsicü, sinöga TaytaDios munangancunallatam.Runacunapita alabashga cayta munallaryachatsicurga manam Tayta Diospawillacogninga cämantsu.

Apostolnin cananpä PablutaJesucristo churangan

11Waugicuna panicuna, shumagtantiyacuyay. Runacuna salvaciontatariyänanpä willacungäcuna manamrunacunapa yarpayllantsu. 12Noga tsaywillacuyta willacunäpäga manampipistsu tantiyatsimashga, sinöga SeñorJesucristum tantiyatsimashga.a13Gamcuna mayayarguyquim mas

puntata noga imanö cangätapis. SeñorJesucristuta manarä chasquicur nogapispuntataga payman llapancriyicogcunatam chiquicur gaticachagcä. Tsaynö rurargä payman pipis manacriyicuyänan raycurmi. 14Nogaga unay*Moises gellgangan llapan leycunatacumplirgä, wiñay mayïcunapitapis masallichö cayta yarparmi. Tsaynömi masräimayca costumbrïcunatapis äpatsaraycatseg cä.15Tsaynö cacur Señor Jesucristuta

imapäpis mana cuentar caycaptïpisTayta Diosga cuyapämar acramarganJesucristupa alli willacuyninta willacurpurinäpä. Tsaynö canäpä acramarganmanarä yuricuptïnam. 16Tsaynamquiquin Jesucristo yuripascamartantiyatsimashga alli willacuynintamana *Israel runacunatapiswillacunäpä.Tsaynö willacunäpäga manam pitapis

tapucurgärätsu. 17Y punta cagapostolcunawan parlagpis Jerusalenman

1

Page 392: Quechua  conchucos- south bible - new testament

392

b 1.21 Cilicia provinciachömi cargan Pablupa marcan Tarso (Hechos 9.30). Siriaprovinciachönam cargan Antioquia marca (Hechos 11.25,26). c 1.22 Judea provinciachögaJerusalenmi cargan.

manam aywargänatsu. Tsaypa rantingaantis jinan öram aywacurgä Arabianacionpa. Tsaypitanam yapay cutirgäDamasco marcaman. 18Damascumancutingäpita quimsa watatarämiJerusalenpa aywargä Pedruwanparlanäpä. Nircur paywanga ishcaysemänam cayargä. 19Tsaychötincurgämi Señornintsic Jesucristupawaugin Santiaguwanpis. Paycunapitamastaga manam mayganapostolcunatapis regirgärätsu. 20Caynicangäcunataga Tayta Diosmusyaycanmi.21Tsaypitanam aywacurgä Siria y

Cilicia provinciacunapana.b 22Judeaprovinciachöc Señor Jesucristumancriyicogcunaga manarämiregiyämarganrätsu. 23Jesucristupa alliwillacuyninta willacur puriycangätamitsanga mayayarganna. Tsaynömayarnam runacunaga parlayänä:“Jesucristuman criyicogcunatagaticachag Pablupis canangaJesucristupa willacuyninta willacurnashpuriycan” nir. 24Tsaynö negta wiyarnamTayta Diosta agradesicuyargan nogaJesucristupa willacognin caymanticrangäta.

Jerusalenchö apostolcuna Pablutachasquicuyangan

2 1Tsaypita chunca chuscu (14)watacuna päsanganchöran

Jerusalenman yapay cutirgäBernabetawan Tituta pushacurcur.2Tsayman aywayargä Tayta Dioscutiyänäpä revelamashga captinmi.Mana Israel runacunata imatawillapangätapis Jerusalenchöapostolcuna mana musyayaptinmi

paycunawan goricar tantiyatsirgä:“Maypa aywarpis mana Israelrunacunata willapä *cuerpuncunatamana señalacurpis Señor Jesucristutachasquicogcuna salvacuyänanpäcagtam” nir. Tsaynö tantiyatsirgällutancunata yachatsicuycangätaapostolcuna mana yarpäyänanpämi.Tsayta yarpäyaptinga willacungätapisrunacuna imanöpanarächichasquicuyanman. 3Tsaymiwillacungäcunata tantiyatsiptï paycunaniyämargan allita ruraycangäta. Noganingänöllam paycunapis tantiyayänänacuerpuncunata mana señalacuyaptinpisJesucristuta chasquicogcunasalvacuyänanpä cagta. Tsaynötantiyarnam Tito mana Israel runacanganta musyaycarpisobligayargannatsu cuerpuntaseñalacunanpä.4Tito cuerpunta señalacunanpä o mana

señalacunanpäpis goricäyangächötantiyatsirgä waquin Israel runacunarimayaptinmi. Mana rimayaptingamanam pipis parlanmantsu cargan Titoimanö cacunanpä cagtapis. Tsayrimagcunaga “Señor Jesucristumanmicriyicü” nicarpis manam rasunpagacriyicuyantsu. Y nircurran niyanpisMoises gellgangan leycuna ningannöllapan runacuna Israel runacunanöseñalacuyänantarä. Tsaynömi niyan tsayleycunataga Israel runacunanö llapantaräcumpliyänanpä cagta. 5Tsaynö manacagyachatsicogcunata nogacunaga manamdejapäyargätsu munayanganmanyachatsicuyänanta. Nogacuna manammunayätsu Señor Jesucristupa alliwillacuyninman pipis llutan yarpaycunatayapa-yaparcur yachatsicunanta.

1 2

Page 393: Quechua  conchucos- south bible - new testament

393

d 2.11,12 Moises gellgangan leycunachö nirgan Israel runacuna juc ishcay ashmacunatagamana micuyänanpämi. Tsaynö captinpis mana Israel runacunaga micuyagmi Israel runacunamana micuyangan ashmacunatapis. Tsaymi Israel runacunaga tsay mana Israel runacunatamelanarnin paycunawan juntacayta munayagtsu.

6Mana Israel runacunata imatayachatsingäcunatapis willaptïJerusalenchö apostolcunaga manamimatapis niyämashgatsu: “Llutancunatamyachatsicuycanqui” nir imar, sinöganiyämashga allillata yachatsingätam.Tsaynö willacucunäta michäyämaptinpisTayta Dios tantiyatsimangannöllamimaypis willacuycäshä. Jesucristupawillacuyninta willacuptïmichäyämagcunataga apostol cayaptinpisTayta Dios juzgangam. 7,8Tsaynö captinpispaycuna mana michäyämargantsu, sinögatantiyayarganmi mana Israel runacunatawillapänäpä Tayta Dios churamangantaga.Tsaynö tantiyarnam caynö niyämargan:“Israel runacunata willapänanpä PedrutaTayta Dios churangannömi gamtapisTayta Dios churashurguyqui mana Israelcag runacunatana willacuynintawillapänayquipä” nir.9Tsaynö captin Santiago, Pedro, y

Juanga tantiyayarganmi willacuynintawillacur purinäpä Tayta Diosacramanganta. Tsaychömi Bernabetawannogata macallar waquin criyicogcunatapismusyatsicuyargan willacog mayincunacayangäta. Tsaypitanam willanacuyargäpaycuna Israel runacunaman alliwillacuyta yachatsicog aywayänanpä ynogacunana mana Israel runacunamanyachatsicog aywayänäpä. 10Tsaynömipaycuna niyämargan mana gongaypamaytsaychöpis pobricunapäofrendacunata goriyänäpäpis.Tsaycunataga ruraycäyämi.

Pedruta Pablo ajäpangan11,12Tsaynö willanacushga caycarpis

Pedruta noga ajäpänäpänam caycargä

criyicog mayintsiccunapa ñöpanchö.Payga Antioquiaman chaycamur manaIsrael criyicogcunawan goricar micurmicaycargan. Peru Santiaguwan puregwaugicuna chaycayämuptinnam itsangapaycuna jamuräyänanta mantsacurnintsay mana Israel criyicogcunawangamanana goricayta munargannatsu.d13Pedruta ricaycurnam waquin Israelcriyicog mayincunapis y Bernabepismana Israel cag criyicogcunapitagawiticuscäriyargan. 14Tsaynö mananatacucäyaptinnam criyicogmayintsiccunapa ñöpanchö Pedrutacaynö nirgä: “Pedro, mana Israel cagcriyicogcunawan micunayquipä mananajuntacar allitatäcu ruraycanqui.Quiquiquipis mana Israel cag runacunanöcawaycarga ¿imanirtä munaycanquipaycunawan micunayquipäIsraelcunanörä cawayänanta?”15“Nogantsicga manam Tayta Diosta

mana chasquicog runacunanötsucantsic, sinöga yuringantsic junagpitapisIsrael runa carmi paytagachasquicurguntsic. 16Nogantsicgamusyantsicmi Moises gellganganleycunata cumplirnin pipis manasalvacunanpä cagta. Señor Jesucristutachasquicogcunatam itsanga Tayta Diosperdonamarnintsic jutsaynagtanachasquimantsic”. [Tsaynö nirmi Pedrutatantiyatsirgä.]17Leycunata cumplir caycänantsicpa

rantinga salvacionta tarinantsicpäJesucristuta chasquicurguntsicmi. Tsaynöcaycaptinmi waquin Israel mayïcuna niyanjutsayog cangantsicta. Paycuna tsaynöniptinpis manam rasunpatsu Jesucristutachasquicungantsicpita jutsayog caycantsic.

2

Page 394: Quechua  conchucos- south bible - new testament

394

e 3.8 Tsay bendicionga jutsa rurangantsiccunata jagirir Tayta Dios munangannöcawanantsicpä Jesucristo salvamangantsicmi. Tsay bendicionpita masta musyanayquipäliyinqui Hechos 3.25,26.

18,19Moises gellgangan leycunata liyirtantiyantsic Jesucristo shamushgana captintsay leycunapa munayninchö mananacawanantsicpä cagta, sinöga Jesucristupamunayninchöna cawanantsicpä cagtam.Tsaynö caycaptinga tsay leycunapamunayninchö unaynö cawar Tayta Diostamanam cäsucuycantsictsu. Jesucristupamunayninchö cawarrämi Tayta Diostacäsucuycantsic. 20Jesucristutachasquicushga caycar pay cruzchöwanushga cangannömi nogantsicpis jutsaruraypäga wanushganöna caycantsic.Tsaynö cashgapis quiquin Jesucristumshonguntsicchö cawar yanapaycämantsicTayta Dios munangannö cawanapä.Tsaymi imaypis Tayta Diospa tsurinJesucristuman yäracur cawaycantsiccuyacog cayninwan nogantsic raycurcruzchö wanushga captin. 21Jesucristumanyäracullar cawangantsicta musyar waquinIsrael runacuna niyan: “Pabloga manam niimapä cuentaycantsu Tayta Dios Moisestaleycunata entreganganta” nir. Manampaycuna niyangannötsu.Cuyamarnintsicmi Tayta Dios tsayleycunata gomarguntsic allicawanantsicpä. Tsaynö caycaptinpis tsayleycunata cäsushgarä Tayta Diosperdonamashgaga tsayöraga SeñorJesucristo cruzchö wanushga ardëllachi.

Moises gellgangan leycunata manacumplirpis Jesucristuta chasquicur

salvashga cangantsic

3 1¡Mana tantiyacog runacuna!Nogantsic raycur Señor Jesucristo

cruzchö wanunganta willacurtantiyaycätsiptï gamcunata ¿pitäcriyitsiyäshurguyqui tsay llutanyachatsicuynincunata

chasquiyänayquipä? 2Ningäcunatashumag tantiyacuyay. Gamcunagamanam Moises gellgangan leycunatacumpliyangayquiwantsu *Espiritu Santutachasquicuyarguyqui, sinöga SeñorJesucristupa alli willacuyninta chasquicurpayman criyicuyangayquiwanmi. 3TaytaDiospa ñöpanman chäyänayquipä EspirituSantuta chasquicuycarga ¿imanirtäcananga yarpaycäyanqui tsay leycunatacumplirninrä Tayta Diospa ñöpanmanchäyänayquipä cagta? 4Tsaycunatayarparnin tsayöraga Jesucristupawillacuyninta chasquicuyangayquimanacagllapächi cashga.5¿Tsay leycunata

cäsucuyangayquipitatsurä Tayta Diosgoyäshurguyqui Espiritu Santuta?¿Leycunata cäsucuyangayquipitatsuräEspiritu Santo yanapaycäshunquimilagrucunata rurayänayquipä? TaytaDios Espiritu Santutaga goyäshurguyquiJesucristupa alli willacuynintachasquicuyangayquipitam.

Tayta Diosman Abrahamyäracungannö nogantsicpis yäracur

salvacungantsic6Tayta Diosman yäracur pay

auningancunata cumplinanpä cagtacriyinganpitam *Abrahamtapis TaytaDios jutsancunata perdonarjutsaynagtana chasquirgan. 7AbrahamTayta Diosman yäracungannö yäracogcagga maypita carpis Abrahampa castancuentallam caycantsic.8Unay Abrahamta Tayta Dios aunirgan

caynö nirmi: “Gampita miragcunapitagapipis maypis bendiciontae chasquiyangam”nir. Tsay aunicunganta Tayta Dioscumpliycan mana Israel runacunatapis

2 3

Page 395: Quechua  conchucos- south bible - new testament

395

Jesucristuman yäracogcunatagajutsancunapita perdonarmi. 9Abrahamyäracungannö nogantsicpis Tayta Diosmanyäracurga Abraham bendiciontachasquingannömi salvacionta chasquintsic.10Moises gellgangan leycunapäga Tayta

*Diospa palabranchöpis caynömigellgaraycan: “Leycunata llapanta manacumplirga maldicionädu catsun” nir.Tsaynö captinmi tsay leycunata llapantamana cumpleg cagga pipis manasalvacungatsu. 11Tsay leycunatallapantaga pipis manam cumpliytacamäpacuyantsu. Peru itsanga Tayta Diosperdonanga payman yäracogcunatam.Tsaynö cananpäga palabranchö caynömigellgaraycan: “Tayta Diosman yäracogcagllam salvacuyanga” nir. 12Tsaynöllammastapis nin: “Nagana leycunatacumplegcunaga mana pantaypacumpliyätsun” nirnin.13Moises gellgangan leycunata mana

cäsucungantsicpitaga in ernumannamaywanantsic cashga. Tsaynö caycaptinpisin ernuman manana aywanantsicpämiTayta Dios Señor Jesucristutacachamurgan cruzchö wanur nogantsicñacanantsicpä cagpita ñacananpä. Cruzchöwanur jutsantsicpitam castigacashgacargan. Diospa palabrangellgaranganchöpis caynö nican:“Jutsayogcunaga geruchö warcuypawanutsun” nir. 14Jesucristo tsaynö cruzchöwanurgan Abrahamta Tayta Dios auninganbendicionta Israel runacunapis mana Israelrunacunapis chasquir salvacuyänanpämi.Tsaymi Jesucristuman yäracurllapantsicpis Tayta Dios aunicunganEspiritu Santuta chasquicurguntsic.

Abrahamta Tayta Dios auningannöJesucristuta chasquicogcunasalvacuyänanpä cagta ningan

15Waugicuna panicuna,musyayangayquinöpis nagana imatapis

auninacur conträtuta rurargacumplinantsicmi. Manam obliganacuytapuëdintsictsu conträtupita mastaga.16,17Tsaynömi Tayta Dios Abrahamtaauninganpis caycan. Paytaauningantaga Tayta Dios imayyagpiscumpliycangam. Abrahamtaauninganpitaga chuscu pachac quimsachunca (430) watatarämi Tayta DiosMoisesta tantiyatsirgan Israelrunacunapä leycunata gellgananpä.Tsaynö caycaptinpis tsay leycunagamanam Abrahamta auninganmancabalanantsu ni troquintsu cashga.Tayta Diospa aunicuyninga cashga

Abrahampä y Abrahampamiragnincunapita juc runa yuregpämi.Tayta Dios manam nishgatsuAbrahampita llapan miragcunaauninganta chasquiyänanpä cagta,sinöga paypita mirag jucllaylla runachasquinanpä cagtam. Pï chasquinanpäcagta Abraham mana musyaptinpisnogantsicmi itsanga musyantsic SeñorJesucristupä tsaynö nicanganta.18[Tsaynöpam Jesucristuta chasquicurnogantsicpis Tayta Dios aunicungantachasquintsic salvacunantsicpä.] Tsaynöcaptinga manam Moises gellganganleycunata cumplingantsicpitatsusalvacuntsic, sinöga Abrahamtaauninganta Tayta Dioscumplinganpitam. Moises gellganganleycunata cumplir salvacunantsiccaptinga ardëllachi Tayta DiosAbrahamta auninganpis canman cargan.

Moises gellganganleycuna imapä canganpis

19Tsaynö captinga ¿imapätä MoisestaTayta Dios leynincunata entregargan?Tsay leycunataga entregarganrunacuna jutsachö cawaycäyangantatantiyacur jutsata mananarurayänanpämi. Tsaynö captinpis Tayta

3

Page 396: Quechua  conchucos- south bible - new testament

396

f 3.19 Tsay leycuna angelcuna entreganganta musyanayquipä liyinqui Deuteronomio 33.2;Salmo 68.17; Hechos 7.38,53; Hebreos 2.2.

Dios aunicungan salvacogchämunganyagllam tsay leycunapamunayninchö runacuna cayänancargan. [Cananga salvacogchämushgana captinnam paymanyäracur munayninchöna caycantsic.]Tsay leycunataga angelcunallatawanmiMoisesman Tayta Dios willacatsirgan.f20Abrahamtaga manamangelcunawantsu Tayta Dioswillacatsirgan, sinöga quiquinmipaytaga parlapargan.21Tsaynö caycaptinga ama

yarpäshuntsu Moises gellganganleycuna mana väleg canganta o TaytaDios auningancuna tsay leycunapacontran canganta. Moises gellganganleycuna välinmi. Tsaynö captinpis tsayleycunata cumplingantsicwantsumanam salvacushunga.Salvamänantsicpä captinga tsayleycunata cumplir salvacushwanmicargan. 22Tayta Diospa palabranchönican llapantsicpis jutsayog car TaytaDiosta mana cäsungantsictam. Tsaynöcaycaptinga Tayta Dios salvamänapägaSeñor Jesucristutam chasquicuryäracunantsic.23-25Juc runa empliyädunpa

maquinman wamranta churagnömiIsrael runacunatapis Tayta Dioschurargan Moises gellgangan leycunapamunayninmanllarä. Tsaynö churarganjutsata mana rurayänanpä y Jesucristoshamuptin payta chasquicursalvacuyänanpä. Wamra shacshacurempliyädupa munayninllachö mananacaycagnönam Señor Jesucristutachasquicur tsay leycunapamunayninchönatsu caycantsic, sinögaJesucristupa munayninchönamcaycantsic.

Jesucristuta chasquicogcuna TaytaDiospa wamranna cayangan

26Waugicuna panicuna, SeñorJesucristuman yäracurmi canangallapantsicpis Tayta Diospawamrancunana cantsic. 27Tsaynömibautizacurguntsicpis Jesucristupamunayninchöna canantsicpä y paycawangannö nogantsicpiscawanantsicpä. 28Tsaymi Israel runacarpis mana Israel runa carpis, esclävu omana esclävu carpis, ollgupis niwarmipis Jesucristuta chasquicushganacagga tsay waugillana caycantsic.29Señor Jesucristuta chasquicogcunagaAbrahampa castan cuentam caycantsic.Tsaynö carmi Abrahamtaauningancunata nogantsicpischasquishun.

4 1,2Musyangantsicnöpis papäninwanuptin herencian wamranpänam

quëdan. Tsaynö carpis wamra manaräjövinyarga wätagninpamaquinllachöran shacshan. 3Tsaynöminogantsicpis carguntsic Jesucristutamanarä chasquicurninga. Wätagninpamaquinchö wamra caycagnölla Moisesgellgangan leycunapamunayninllachörämi carguntsic.4Tsay leycunapa munayninchö

caycashgam Tayta Dios tsurinJesucristuta cay patsamancachamurgan. Paypis cay patsachöyuricur Israel runacunanö tsayleycunapa munayninllachöran cargan.5Paymi cruzchö wanurgan jutsaruraynintsicpita perdonamashga paypawamrancunana canantsicpä. 6Wamrancangantsic musyayna cananpämi TaytaDios nogantsicman Espiritu Santutacachamushga imaypis

3 4

Page 397: Quechua  conchucos- south bible - new testament

397

yanapamänantsicpä. Tsaynam TaytaDiosman mañacurnin imaypis “¡PapälläTayta Dios!” nicantsic. 7CanangaEspiritu Santuta chasquicushganacarnam manana esclävunönatsu cantsic,sinöga Tayta Diospa wamrancunanacarnam llapantsicpis caycantsicaunimangantsic herenciacunatachasquinapäna.

Criyicog mayincunapäPablo llaquicungan

8Señor Jesucristuta manarächasquicurmi gamcunaga Diostanörä*ïdulucunata adorar *Satanaspamaquinchö cayarguyqui. Tsaymi paypaesclävunnölla cawayarguyqui. 9Tsaynöcawayangayquipita Tayta Diosperdonaycäyäshuptiqui ¿imanirtä yapayesclävunö cayta munaycäyanqui?Moises gellgangan leycunata cumpliytamunarga yapaymi esclävunöcaycäyanqui. 10Gamcunaga Moisesgellgangan leycuna ningannö Israelrunacunapa estancunataruraycäyanqui jutitsashga junagchö,quillachö, y watachö. ¿Imanirtäyarpaycäyanqui tsay estacunata rurarTayta Dios munangannöcawaycäyangayquita? 11Tsaynöcaptinga Señor Jesucristupawillacuyninta yachatsingäpis manachäimapä cuentachönatsu.

Llutan yachatsicogcunata manachasquipäyänanpä ningan

12Waugicuna panicuna, Moisesgellgangan leycunapa munayninchönoga mana cangänö gamcunapiscayanquiman. Gamcuna cagchö captïallim chasquiyämarguyqui. ¿Imanirtäcananga yachatsingäcunataga manacäsuycäyanquitsu?13Musyayangayquinöpis Tayta Diospa

alli willacuyninta willacunäpä gamcuna

cagman shamurgä geshyaynïparan.14Tsaynö geshyaptïpis gamcuna manamgargariycayämargayquitsu.Cuyapäyämarmi Tayta Diospaangelnintanörä chasquiyämargayqui. Yquiquin Señornintsic Jesucristutachasquiycagnörämi caycuyargayquipis.15Cananga ¿imanirtä mana allinaricapäyämanqui? Puntacunatagacuyapämarnin ñawiquicunatajipisquirpis nogapamanchuraparcamaytarächä munayargayqui.16Tsaynö caycarchi cananga TaytaDiospa willacuyninta willapangäpitanogapa conträna sharcuyanqui.17Llutan yachatsicogcunaga “Tayta

Dios munangannö cawayänayquitammunayä” nillarmi llutancunatayachaycätsiyäshunqui. Paycuna tsaynöyachaycätsiyäshunqui manam TaytaDios munangannö cawayänayquitamunartsu, sinöga quiquincunayachatsicuyangancunata chasquicurnogacuna yachatsingäcunata manacäsucuyänayquita munarmi. 18Tsaynirag runacunataga amachasquipäyaytsu. Pitapischasquipäyänayquipäga shumagrätantiyacuyanqui gamcunawan mananacaptïpis.19Cuyay waugicuna panicuna, Señor

Jesucristupa willacuyninta shumagmana tantiyacuyaptiqui gamcunapägaimaypis llaquicuycällam, imayca jucwarmi llulluta wachacur llullunpällaquicognöpis. 20Waugicuna panicuna,¡imanöparä gamcuna cagchöcaycämanna shumag tantiyaycatsinäpä!Shamuyta mana puëdimurmi caycartallatana cartacamü.

Agar y Sara jutiyogwarmicunaman iwalatsingan

21Gamcuna Moises gellganganleycunaman cawayta munarga

4

Page 398: Quechua  conchucos- south bible - new testament

398

g 4.25 Griegu idiömachö gellgaraycan caynö: “Agar iwalan Sinai jircawanmi. Paygawamrancunawan wätaycunam caycäyan” nirmi. Tsay ninanga “Moises chasquingan leycunapamunayninchömi caycan” ninanmi. h 4.26 Griegu idiömachö gellgaraycan caynö:“Nogantsicpa mamantsicga jana cag Jerusalenmi caycan” nirmi. Tsay ninanga “Jesucristumancriyicogcunam itsanga Tayta Diospa munayninchö caycantsic” ninanmi.

¿imanirtä shumaggatantiyacuyanquitsu? 22Moisesgellganganchöga nin *Abraham ishcaytsuriyog cangantam. Jucag tsurinmicanä wätaynin Agar jutiyog warmichö yjucnam canä lejïtimu cag warminSarachö. 23Wätayninchö yureg cagtsuringa manam Tayta Dios aunicungancag tsurintsu cargan. Warminchö cagmiitsanga yuricurgan Tayta Dios auningantsurin.24Abrahampa wätaynin Agarpita y

Sarapita tantiyantsic Moiseschasquingan leycunata cumplinanpäaunegcuna wätaynölla cayangantam.Abrahampa wätaynin Agarga Sinaijircanömi caycan. Tsay jircachömi Israelrunacuna Tayta Diosta aunirgan Moiseschasquingan leycunata imaypiscumplinanpä. 25Tsaynö captinmi Agarwätay cangannö Moises chasquinganleycunata cumplinanpä aunegcunapiswätaynö caycäyan. Tsaymi tsayleycunata cumplinanpä aunirninJerusalen runacuna y waquin Israelrunacunapis wätaynölla caycäyan.Paycunaga Moises chasquinganleycunapa munayninchömi caycan.g26Jesucristuman criyicogcunam itsangaTayta Diospa munayninchö caycantsic.hTsaymi manana wätaynönatsucaycantsic, sinöga librina caycantsicTayta Dios munangannö cushishgacawanantsicpämi. 27Ciëluchö cagJerusalen atsca wawayog cananpäcanganpitaga Tayta Diospapalabranchöpis caynömi nican:

“Wawaynag carpis llaquicunayquiparantinga cushicuy.

Cananga llapan warmicunapitapismas wawayognam canqui”nirnin.

28Waugicuna panicuna, gamcunagaJesucristuta chasquicur ciëluchö cagJerusalenpa wawancunam caycäyanqui.Tsaynöpis gamcunam Sarapa wawanIsaacnö Tayta Dios auningancunatachasquiyänayquipä caycäyanqui.29Agarpa wawan Ismaelmi Sarapa

wawan Isaacta chiquirgan. Tsaynömicananpis Moises gellganganleycunallatarä cumplitsegcunaga SeñorJesucristuta chasquicogcunatachiquiycäyan. 30Isaacta Agarpa wawanchiquiptin ¿manacu yarpäyanqui TaytaDios caynö ninganta: “Manam wätaypawawanga Sarapa wawanwan herenciataraquipänacunmantsu. Tsaynö captingatsay wätayta wawantinta garguriycuy”nir? Tsay gellgaranganchö ningannöllagamcunapis tsay cumplitsiytamunagcunata goricäyangayquipitagarguriyay. 31Waugicuna panicuna,manam nogantsicga wätay cagpawawannötsu caycantsic, sinöga TaytaDios auningan Sarapa wawannömicaycantsic.

Moises gellgangan leycunatamanana cumplinantsicpä ningan

5 1Señornintsic Jesucristutachasquicushgana caycarga manam

Moises gellgangan leycunapamunayninchötsu caycantsic. Tsaynöcaycaptinga tsay leycunatacumpliyänayquipä pipisobligayäshuptiqui ama cäsuyanquitsu.2Apostolnin canäpä Señor Jesucristo

4 5

Page 399: Quechua  conchucos- south bible - new testament

399

churamashga captinmi noga nï: Amayarpäyaytsu Moises gellganganleycunata cäsur *cuerpuyquicunataseñalatsiyaptiquirä Tayta Diossalvashunayquipä cagta. Tsayseñalacuyangayquiwansalvacuyänayquipä cagta yarparningaSeñor Jesucristutachasquicuyangayquipis manam niimapä väliyäshunquitsu. 3Yapaypiscaynömi nï: Pipis “Tayta Diosjutsäcunapita perdonamänanpäcuerpüta señalacushä” nirga Moisesgellgangan leycunata llapantaräcumplitsun. 4Tsay leycunataräcumplirnin salvacuyta yarparga SeñorJesucristuta manam imapäcuentaycäyanquitsu. Tsaynö cargacuyacog canganta mana cäsur manamsalvacuyanquitsu.5Señor Jesucristuman criyicur Espiritu

Santupa munayninchö cawarmillapantsicpis salvacushunga. 6TsaynömiJesucristuman criyicog cagcunatagaTayta Dios salvamäshun, cuerpuntsicseñalashga captin o mana señalashgacaptinpis. Tsaynö captinmi cuerpuntsicseñalashga canganpitapis masga välinSeñor Jesucristuta chasquicuy y runamayintsicwan cuyanacur caway.7Señor Jesucristuta chasquicur

salvashgana caycarga ¿imanirtä Moisesgellgangan leycunatarä cumpliytamunayanqui? 8Tsay yarpangayquegamanam acramagnintsic Tayta Diosmunangannötsu caycan, sinöga Satanasmunangannömi. 9Wallcalla levadüramäsata atscayätsir jacatsingannömi jucrunallapitapis llutan yachatsicuygajuccuna juccunamanpis chaycanlla.10Tsaynö captinpis noga musyämi cayyätsingäcunata chasquinayquipä cagta.Llutan yachatsicogcunataga quiquinTayta Diosmi castiganga pitapismaytapis.

11Salvacuyänanpä cuerpuncunataräseñalacuyänanpä cagtayachatsicuycangätash nogapäpis waquinrunacunaga manacagcunata nicäyan.Tsayta yachatsicuptëga Israel runacunamanam chiquiyämanmantsu. SeñorJesucristo cruzchö wanuyninparunacuna salvacuyangantayachatsicuptïmi runacunagachiquiyäman. 12“Gamcunaseñalacurrämi salvacuyanqui” niryachatsiyäshogcunaga allim canmancuerpuncunata cuchupitaroguriyaptinpis.

Espiritu Santupa munayninchöcawanantsicpä ningan

13Waugicuna panicuna, gamcunagacaycäyanqui Jesucristupamunayninchönacawacuyänayquipänam, manam Moisesgellgangan leycunapa munayninchöcawaycäyänayquipätsu. Peru tsayleycunapa munayninchö manana carpisama yarpäyaytsu imayca jutsachönacawacuyänayquipä cagtaga.Yarpachacuyayga jucniqui jucniquipiscuyanacur cawayänayquipä cagta.14Diospa palabran gellgaranganchöminin: “Runa mayiquita llapanshonguyquiwan cuyay” nirnin. Tsaynönicaptinga cuyanacur cawarninnamMoises gellgangan leycunatagacumpliycag cuentana caycäyanqui.15Tsaynö caycaptinga ¿imanirtächiquinacur mishiwan allgu tacushganöcaycäyanqui? Tsaynö chiquinacurresentitsinacur cawarga imaypisgargunacuymanmi chäyanqui.16Waugicuna panicuna, llutan

yarpangayquicunata rurarcawayänayquipa rantinga Espiritu Santotantiyatsiyäshungayquinölla cawayay.17Llutan yarpayniquicunata rurarcawarninga Espiritu Santupa contranmi

5

Page 400: Quechua  conchucos- south bible - new testament

400

caycäyanqui. Espiritu Santo manammunantsu tsaynö cawayänayquita.Tsaynö caycaptinga llutan yarpaycunayarpayniquicunaman chämuptin amacäsupäyanquitsu. 18Tsaynöpis amayarpäyaytsu Moises gellganganleycunatarä cumpliyänayquipä cagta.Gamcunaga Espiritu Santotantiyatsiyäshungayquinöllamcawayänayqui.19Espiritu Santupa munayninchö

mana cawagcunaga majayog caycarpisjuccunawanran cacuyan, majaynagcaycarpis piwanpis puriyan,20ïdulucunatam adorayan, y runamayincunatam brüjatsiyan. Tsaynömiruna mayincunawan chiquinacuyan,imaycallapitapis rabyatsinacuyan,nanaparänacuyan, runa mayintawanrimanacatsiyan, resentitsinacuyan,21envidiösu cayan, [runa mayintawanutsiyan,] upyallachö cacuyan,shincacurcur llutancunata rurayan, ytsaynöllam imayca mana alliruraycunamanpis chäyan. Tsaymigamcunata willä: Tsaynö cawagrunacunaga Tayta Diospa ñöpanmanmanam chäyangatsu.22Espiritu Santupa munayninchö

cawarmi itsanga cuyanacuntsic,cushicuntsic, alli cawantsic, imaycatapispacenciacuntsic, runa mayintsictayanapantsic, pipä maypäpis allimicantsic, y imatapis parlangantsictagacumplintsic. 23Tsaynö manami yachagtucuntsictsu y imatapis allillataruranapämi tantiyacuntsic. Tsaynöcawarninga manam ima leytapisllutaman cuentantsictsu. 24SeñorJesucristuta chasquicushgana caycargajutsa ruraycuna yarpaynintsicmanchämuptinpis mana cäsupantsicnatsu.25Tsaynöpis Espiritu Santupamunayninchöna caycarga paytantiyatsimangantsicnömi imaypis

cawashun. 26Tsaynö cawaycarga amaruna tucushuntsu, ni ama runamayintsicwan chiquinacushuntsu.

Runa mayintsicwanyanapanacunapä yätsingan

6 1Waugicuna panicuna, juc criyicogmayintsic jutsa rurayman

ishquiptin Espiritu Santupamunayninchö cawag cagcunatantiyatsiyanqui jutsata ruraycanganta.Peru itsanga mana jamuraypa allishimillayquicunapa tantiyatsiyanquiTayta Diosta cäsur cawacunanpä.Jamuräcogcuna pagtä quiquiquicunapisjutsa rurayman ishquicurpuyanquiman.2Tayta Diospa munayninchö cawarnagajucniqui jucniquipis yätsipänacurcawayay. Tsaynö cawarninga SeñorJesucristo munangantamruraycäyanqui.3Yätsipänacur shumag

cawayänayquipa rantin pagtäjamuränacuycanquiman. Yachagtucurga quiquiquicunamengañacuycäyanqui. 4[Criyicog mayiquiimanö cawangantapis ricaparga pagtäengañacurnin yarpäyanquimanjutsaynag cayangayquita.] Criyicogmayiquita ricapäyänayquipa rantingaquiquiqui shumag tantiyacuyay imanöcawayangayquitapis. Musyag tucurcushicuyänayquipa rantinga Tayta Diosmunangannö cawangayquipitacushicuriyanqui. 5Runacunaniyangannö: “Jucta ricapänantsicparantinga shumag tantiyacushunquiquintsic imanöcawaycangantsictapis”.6Tayta Diospa alli willacuyninta

chasquicogcunaga yachatsegnintaimaycallawanpis yanapayänanmi.7Tayta Diostaga manam pipis

engañantsu. Payga musyaycanmi imanöcawangantsictapis y imanöpis

5 6

Page 401: Quechua  conchucos- south bible - new testament

401

cawangantsicmanmi juzgamäshun.8Jutsa ruragcunaga jutsancunapitamin ernuman gaycucäyanga. EspirituSanto tantiyatsingannö cawagcunagaTayta Diospa ñöpanmanmi chäyanga.9,10Tsaynö caycaptinga mana ajayaypapiwanpis maywanpis yanapanacurcawayay. Tsaynölla criyicogmayintsiccuna muchuychö cawayaptinimaycallantsicwanpis yanapashun.Allillata rurar imaypiscawangantsicpitam Tayta Diospañöpanman charnin premiutachasquishun.

Carta ushananchö yätsicuycuna11Cay cartapa ushanan cagtaga

quiquïnam gellgamü jatusagletracunawan. 12Israel runacuna*cuerpuncunata señalacuyangannögamcunapis cuerpuyquicunataseñalacur salvacuyänayquipäyachatsiyäshogniquicunaga llutantamyachaycätsiyäshunqui. Paycuna tsaynöyachatsiyäshunqui Israel mayincunapitachiquishga cayta mana munallarmi.13Tsaynö yachatsiyäshurpis llapanleycunataga manam quiquincunapiscumpliyantsu. Quiquincuna alabacurpuriyänallanpämi tsay leycunatacumplitsiyäshuyta munayan.14Nogaga mana alabacurmi maychö

tsaychöpis Señor Jesucristo nogantsic

raycur cruzchö wanunganta willacurpuriycä. Tsaymi runacuna nogapällutancunata parlayaptinpis imapisgocamantsu. 15Nogantsicga salvashgacantsic manam Moises gellganganleycunata cumplir cuerpuntsictaseñalacungantsicpitatsu, o manaseñalacungantsicpitatsu, sinöga SeñorJesucristuta chasquicur yapayyuricushganöna cangantsicpitam.16Tsayta tantiyacogcunaga, Israel runacarpis mana Israel runa carpis, TaytaDiospa wamrannam caycäyan.Llapayquita Tayta Diosyanapaycuyäshuy alli cayninwan ycuyapäcog cayninwan.17Cananpitaga Moises gellgangan

leycunata cumpliyänayquipäyachatsiyäshogcunata ama pitapiscäsupäyaytsu. Pipis tsay leycunatachasquiyänayquipäyachatsiyäshurninga nogapa conträmicaycäyan. Jesucristupa alliwillacuyninta willacungäpitamagayämangan siräcunata ricarrämigamcuna criyiyämanqui Tayta Diospawillacognin cangäta. Tsaymi nogatacontramagcunaga Tayta Diospapiscontran caycäyan.18Waugicuna panicuna, Señorllantsic

Jesucristo gamcunata cuyapäcogcayninwan yanapaycuyäshuy allicawayänayquipä. Tsaynö catsun.

6

Page 402: Quechua  conchucos- south bible - new testament

402

Pablupa saludacuynin

1 1Efeso marcachö criyicogmayicuna:

Noga Pablo, Señornintsic Jesucristupa*apostolnin canäpä Tayta Diosacramashga captinmi, cay cartatacartacamü. Gamcunapis Jesucristutachasquicushga carmi Tayta Diospawamranna cayanqui. 2Tayta Diosllantsicy Señornintsic Jesucristo cuyapäcogcayninwan yanapaycuyäshuy paymunangannö cushishgacawayänayquipä.

Jesucristuman criyicogcunata TaytaDios yanapamangantsicta

tantiyatsingan3¡Señornintsic Jesucristupa papänin

Tayta Diosta alabashun! Paymi

Jesucristuta chasquicogcunaman*Espiritu Santuta cachamushgaimaycachöpis yanapamänantsicpä. 4Caypatsata manarä camarmi Tayta Diosgaacramargantsic perdonashgana carpaypa ñöpanchö jutsaynagllanacawanantsicpä. 5Paygacuyamarnintsicmi imaypitapisyarparganna Jesucristutachasquicogcuna wamran canantsicpäcagta.6Tsaymi cananga Jesucristuman

criyicur Tayta Diospa wamrancunanacantsic. Tsaynö wamran canantsicpäacramangantsicpita Tayta Diosllantsictacushicur imaypis alabashun. 7Imanöcuyamarnintsicrä Tayta DiosJesucristuta cachamurgan cruzchöwanur yawarninta jichananpä.Tsaynöpam llapan jutsa

EFESIOS

Efeso marcachö criyicogcunamanapostol Pablo cartacungan

Efeso marcaga cargan Asia provinciapa capitalninmi. Lamar cuchunchö jatunmarca captinmi maytsaypitapis runacuna büquiwan aywayag rantipacogpis yapayag ranticuyänanpäpis. Tsay Efeso marcamanmi apostol Pablo charganrunacunata Señor Jesucristupa alli willacuyninta willaparnin. Pablo willacungantarunacuna chasquicuyaptinmi tsay Efesuchö Pablo tärargan ishcay wata Jesucristupawillacuyninta yachatsicurnin. Tsaypita masta musyanayquipä liyinquiHechos capïtulu 19.Cay cartachö apostol Pablo Efesuchö criyicogcunata tantiyatsir nirgan Tayta Dios

cuyapäcog cangantam y jutsantsicpita perdonacog cangantam (capïtulu 1-pita3-yag). Nircurmi tantiyatsirgan Tayta Dios munangannö cawayänanpä cagta(capïtulu 4-pita 6-yag).

Page 403: Quechua  conchucos- south bible - new testament

403

ruraynintsiccunapita perdonacarguntsic.8Tsaynö cuyamarnintsicmi paymunanganta tantiyacunantsicpäyachaynintapis Tayta Diosgomarguntsic.9,10Tayta Diosga imaypitapis

yarpargannam ciëluchö cagcuna y caypatsachö cagcunapis Jesucristupamunayninchö cananpä cagtaga.Tsaycunataga Tayta Dios unay cagrunacunata manam musyatsirgantsu.Cananga tsaycunata musyantsicapostolnincunata Señor Jesucristomusyatsishga captinmi. 11Unaypitanamnogantsictapis Tayta Diosgaacramargantsic Jesucristumancriyicogcunata gloriachö herenciatachasquitsimänapä. Tayta Diosgallapantsictapis munangannö cawagcagtaga tsay aunimangantsic herenciatagomäshunmi. 12Jesucristutachasquicushgana cagcunam tsayherenciata chasquir imayyagpis TaytaDiosta alabashun. 13Salvamänantsicpäalli willacuyninta wiyarmi SeñorJesucristuta chasquicur Tayta Diosaunicungan Espiritu Santutagamcunapis chasquicuyarguyqui.Tsaynö carnam señalashganacaycäyanqui Tayta Diospa wamrancunacayangayqui musyashga cananpä.14Espiritu Santuta chasquicushganacarnam musyantsic ciëluchö herenciatachasquinantsicpä cagta. Nogantsicpätsaynö imaycata rurangancunapitaTayta Diosta imayyagpis alaballäshun.

Criyicogcunapä Tayta Diospayachayninta Pablo mañacungan

15,16Ciëluchö herenciatachasquiyänayquipä cagta musyarmi,Señornintsic Jesucristuman shumagcriyicuyangayquita musyarmi, ycriyicog mayintsiccunawancuyanacuyangayquita musyarmi, Tayta

Diosta imaypis agradesicamü.17Jesucristupa papänin TaytaDiosmanga mañacaycämümiwillacuyninta shumagtantiyaycatsiyäshunayquipä.18Tsaynöllam tantiyaycätsiyäshunquigloriachö chasquinantsicpä cag herenciaima shumag canganta. Gloriachö cawayvïdamanga manam cay patsachö niimapis iwalantsu.19,20Tsaynömi Tayta Diosman

mañacaycämü imaycawan munayyogcanganta quiquintantiyatsiyäshunayquipä. Poderösucarninmi payga SeñornintsicJesucristutapis wanunganpitacawatsimushga. Nircurmi derëcha caglädunman jamatsishga imaycatapismunayninchö tsaränanpä. 21CanangaJesucristuta Tayta Dios churashgallapan runacunapitapis, llapan*angelnincunapitapis, y llapan*supaycunapitapis cay patsachö yciëluchö imaycawan munayyogcananpämi. Cay patsa ushacäriptinmushog patsachöpis tsaynöllampoderösu caycanga. 22SeñorJesucristupa maquinmanmi Tayta Diosimaycatapis churashga munayninchöcatsinanpä. Cananga llapantsiccriyicogcunatam munayninchö canapämana dejaypa yanapaycämantsic. 23Yllapantsic criyicogcunam Jesucristupacuerpunlla cantsic. Tsaymi maytsaychöcriyicogcunawanpis Señorllantsicgacaycan imaycachöpis yanaparnin.

Cuyapämarnintsic Tayta Diossalvamangantsicta tantiyatsingan

2 1Unay gamcunaga jutsa rurayllachöcawacuyangayquipitam wanushga

cuenta cacuyarguyqui. 2Tsaynö carmiwaquin runacunanölla gamcunapisTayta Diosta mana cäsurnincawayarguyqui. Tayta Dios

1 2

Page 404: Quechua  conchucos- south bible - new testament

404

a 2.11,12 Israel runacunata aunirmi Tayta Dios willargan paycunata imaypis yanapananpä,pasaypa mirayänanpä, y quiquinpa nacionnin cananpä. Israel runacunata Tayta Diosauningancunata musyanayquipä liyinqui Genesis 15.7-21; 17.1-22; 26.1-5; 28.13-15;Exodo 24.1-8; 2 Samuel capïtulu 7. Señor Jesucristuta chasquicogcunataga nogantsictapisaunimarguntsic imaypis yanapamänantsicpä y glorianman goricamänantsicpämi.

munangannö cawayänayquipa rantinmigamcunaga *Satanas munanganta rurarjutsallachö cawacuyarguyqui.Tsaynöllam cananpis Jesucristuta manachasquicog runacunaga Satanaspamunayninchö caycäyan. 3NogantsicpisSeñor Jesucristuman manarä criyicurgajutsallachöran cawarguntsic. Tsaynöcawangantsicpitam Tayta Diosin ernuman gaycamänantsic cashga.4,5Tsaynö caycaptinpis Tayta Dios

cuyapäcog carmi Señor Jesucristutacachamurgan nogantsic raycur cruzchöwanunanpä. Tsaynöpam wanushgacuenta caycashgapis jutsantsicpitaperdonamarguntsic. 6Tsaymi caypatsachö caycarllaräpis Jesucristupañöpanchö caycagnöna caycantsic.7Cuyapämarnintsicmi Tayta Dios tsaynösalvamarguntsic rasunpa cuyacogcanganta pipis maypistantiyacuyänanpä.8,9Tayta Dios cuyapäcog carmi

Jesucristuta chasquicog cagtagaperdonar salvamarguntsic. Manam allitarurar cawangantsicpitatsuperdonamarguntsic, sinöga jutsasapacashgapis cuyapäcog carninmi TaytaDios perdonar salvamarguntsic. Tsaymipipis alabacunantsu: “Nogaga allicawangäpitam Diosnintsicman chäshä”nirnin. Tsaynö alabacunanpa rantingaTayta Diostam agradesicuyänanjutsasapatapis perdonaycämashgaga.10Tsaynö salvamarnintsicnam jucläyaalli cawaytana gomarguntsic. Tsay allicawayta gomarguntsic allicunata rurarcawanantsicpämi. Tsaynö cananpäcagtaga unaypitanam Tayta Dioscamacätsipacurgan.

Jesucristuta chasquicogcuna allicawaychö cayangan

11,12Ama gongayanquitsu SeñornintsicJesucristuta manarä chasquicur imanöcayangayquitapis. *Israel runa manacayaptiqui Tayta Dios aunicungancunaamanam gamcunapätsu cashga. Jinachöpisgamcunaga cay patsachö cawayarguyquiTayta Diosta mana cäsurninmi. Tsaynöcayangayquipita Tayta Diospa ñöpanmanmanam chäyänayquipistsu cashga.Tsaynö cayaptiquim Israel runacunagamcunata ni imapäcuentayäshurgayquitsu. Y paycunanömana *cuerpuyquicunata señalashgacayaptiqui cäsuyäshurgayquitsu.13Tsaynö cashga carpis cananga Señor

Jesucristo yawarninta jichayninpamsalvashgana cayanqui Tayta Diosaunicungancunata chasquiyänayquipä.14-16Tsaynö wanunganpitamJesucristuman criyicog cagga Israel runacarpis mana Israel runa carpis juccastanöllana caycantsic.Musyayangayquinöpis Jesucristumanmanarä criyicurga Israel runacunammana Israel runacunata chiquirjamuräyargan: “Gamcunaga ¿imanirtä*Moises gellgangan leycunata manacumpliyanquitsu?” nir. Tsaynöllammana Israel runacunapis Israelrunacunata chiquir jamuräyargan:“Gamcunaga ¿imanirtä mananogacunanötsu cawayanqui?” nir. Cananjuc yarpaylla carnam jucnintsicjucnintsicpis cuyanacur perdonanacurnacawaycantsic. Nogantsic raycur SeñorJesucristo wanushga captinmi paymancriyicur Tayta Dios munangannö

2

Page 405: Quechua  conchucos- south bible - new testament

405

b 2.14-16 Moises gellgangan leycuna ningannö mana cuerputa señalacushga carpis o Israelrunacuna prohibiyangan cag micuycunata micurpis Jesucristuta chasquicog cagcunagasalvashganam caycantsic.

cawaycantsic, manam Moises gellganganleycunata cumplirtsu.b 17Tsaynöcaptinmi Tayta Diospa alliwillacuyninga llapantsicpäpis iwalllacaycan, Israel runacunapäpis o manaIsrael runacunapäpis. 18TsaymiJesucristuta chasquicushganaga Israelruna carpis mana Israel runa carpis tsayEspiritu Santuyoglla caycantsic imaycayörapis Tayta Diosllaman mañacunapä.

Tayta Diospa templuncangantsicta ningan

19Tsaynö captinmi manana juclärunacunanönatsu caycäyanqui, sinögasalvashga cag Israel runacunanömi TaytaDiospa wamrancunana cayanqui. 20YTayta Diospa templunnam llapantsiccriyicogcunapis caycantsic.Apostolcunapapis *profëtacunapapisyachatsiyangancunaga templupacimientunnömi caycan. Jesucristunamtemplu mana juchunanpä cimientuchömayistra ruminö caycan. 21Tsay cimienturumi alli churashgachö templunta TaytaDios nogantsic criyicogcunawanmipergagnöpis sharcaycätsin paypatemplun canantsicpä. 22Tsaynö carnamgamcuna, mana Israel runa caycarpis,Señor Jesucristo ninganta cäsucurga tsaytemplu sharcuycagnö caycäyanqui.Tsaynöpa Tayta Diospa templuncashganam shonguntsicchöna EspirituSantupis caycan.

Mana Israel runacunatapiswillacunanpä Pabluta Jesucristo

churangan

3 1,2Musyayangayquinöpis Tayta Dioschuramashga mana Israel

runacunaman alli willacuyninta

apanäpämi. Tsaynö churamashgacaptinmi gamcunatapis y waquin manaIsrael runacunatapis tsay alli willacuytawillapargö. Tsaypita carcelchöwichgarätsiyämaptinpis tsaywillacuytaga manam dejashätsu. 3Tsaywillacuyninta willacunäpäga quiquinTayta Diosmi tantiyatsimashga imaningantapis. Tsaytaga cay cartachögellgamurgönam. 4Tsaymi cay cartataliyirnin tantiyacuyanqui Tayta Diospawillacuynin imata nicangantapis. 5Caywillacuyta unayga manam pipismusyatsicuyarganrätsu. Cananmiitsanga apostolcunatapisprofëtacunatapis Espiritu Santomusyaycätsin willacuyänanpä. 6Tsay alliwillacuyga Señor Jesucristutachasquicur Israel runacuna y manaIsrael cag runacunapis salvaciontatariyänanpä willacuymi. Tsaynöpamllapan Jesucristuta chasquicogcunaTayta Dios aunicungan herenciatachasquiyanga.7,8Jesucristuman punta cag

criyicogcunata carcelman wichgatsirpuriycaptïmi Tayta Dios perdonamarnïchuramashga mana Israel runacunamanalli willacuyninta apanäpä. Caywillacuyga Señor Jesucristosalvamänantsicpä willacuymi. 9Tsaynöcaptinmi canan musyaycätsïcamamagnintsic Tayta Diospawillacuyninta runacuna unaypitapismana musyashga caycäyaptin.10Willacungäta chasquicur Israel

runacunapis mana Israel runacunapisSeñor Jesucristumancriyicuyanganpitam salvashgana cayan.Tsaynö cayaptinnam supaycunamayayanna llapan criyicogcunata

2 3

Page 406: Quechua  conchucos- south bible - new testament

406

Jesucristo salvananpä munayyogcanganta. 11Tayta Dios SeñornintsicJesucristuta salvamänantsicpacachamuyninwanmi imaypitapisyarpangancuna camacashgana.12Cananga musyantsicmi

Jesucristuman criyicur imaycay örapisTayta Diosman mañacushgawiyamänantsicpä cagta. 13Tsaytamusyaycarga willapangäpitaprësuraptïpis gamcuna manamllaquicuyänayquitsu. Nogawichgarangätaga manam llaquicütsu,antis cushicuypäga gamcunatawillapangäpita salvaciontatariyangayquim.

Señor Jesucristupa cuyacuyninpäPablo musyatsingan

14,15Cay patsatapis ciëlutapis camagTayta Dios perdonamangantsictamusyarmi gonguricuycur imaycayörapis gamcunapä mañacaycämü.16Imaycawanpis munayyog captinmiTayta Diosman mañacamü EspirituSantunwan imaypisyanapatsiyäshunayquipä. 17,18Tsaynömimañacaycämü Jesucristuman criyicullarimaypis cawayänayquipä. Tsaynöcawarmi tantiyacuyanqui Jesucristocuyamangantsicta. Paygacuyamantsicmi maypita cashgapis,mayläya jutsa rurag cashgapis, yachagmana yachag cashgapis. 19SeñornintsicJesucristo cuyamangantsicnöga manampipis cuyamantsictsu. Tsaymi paymanmañacamü cuyacog canganta shumagtantiyayänayquipä. Tsaynöpam TaytaDios munangannö cushishgalla imaypiscawacushun.20Poderösu Tayta Diosga

mañacungantsicpita y imatayarpangantsicpitapis masmiimaycachöpis yanapaycamantsic.Tsaynö alläpa alli canganpita ¡imaypis

cushicur alabashun! 21TsaynöllaJesucristo nogantsic raycur wanursalvamangantsicpita ¡imayyagpisalabashga catsun!

Espiritu Santuta chasquicogcunajucllayllanö cangantsic

4 1Waugicuna panicuna, TaytaDiospa willacuyninta willacur

puringäpita prësurarpis gamcunatayätsimü Diosnintsic munangannöimaypis cawayänayquipämi. Tsaynönacawayänayquipämi Tayta Diosjutsayquicunapitaperdonayäshurguyqui. 2Paymunangannö cawarga mana yachagtucur y mana jamuränacur shumagcuyanacur cawayay. Criyicogmayiquicuna imatapis llutantaruraptinga ama gayapäyanquirätsu,sinöga alli shimillayquicunapatantiyatsinacuyanqui. 3Tsaynöllallapayquipis mana chiquinacuypacawayay. Tsaynö shumagcawayänayquipä Espiritu Santumimaypis yanapaycäyäshunqui.4Cuyanacur cawanantsicpä cagcunata

shumag tantiyacuyay:

Jesucristuta chasquicogcunagallapantsicpis juc cuerpunöllamcaycantsic.

Llapantsicmi Espiritu Santutachasquicurguntsic.

Llapantsicmi shuyacuycantsic TaytaDiospa ñöpanman chänapä.

5 Llapantsicmi Señor Jesucristupamunayllanchö caycantsic.

Llapantsicpis paymanmi yäracuntsic.Llapantsicmi willacuynintachasquicur bautizacurguntsic.

6 Y tsaynö Tayta Diosllamllapantsicpapis papänintsic.

Paymi llapantsictapis maquinchötsararaycämantsic,

3 4

Page 407: Quechua  conchucos- south bible - new testament

407

yanapaycämantsic, yricaycämantsic.

7Juc cuerpunölla cashgapisSeñorllantsic Jesucristoga jucnintsicjucnintsictam gracianta gomarguntsicimatapis pay munangantaruranantsicpä. 8Tsaynö captinmi Tayta*Diospa palabranchö nican:

“Satanasta y supaycunata sitiunmanchurasquirmi ciëlumancuticunga.

Tsaypitanam tsay runacunata allicayninwan yanapamunga”.

9Tsaynö nir gellgaraycan SeñorJesucristo cay patsaman shamur yapayciëluman cutinan captinmi. 10Ciëlupitacay patsaman shamusquirmi canganciëluman cuticurgan. Tsaynö carmiimaycawanpis munayyog caycan.11Criyicogcunata Señornintsic

Jesucristo quiquinmi gracianta goshgaima cayänanpäpis. Waquintamchurashga apostol cayänanpä,waquintam profëta cayänanpä,waquintam alli willacuyninta willacurpuriyänanpä, y waquintanamyätsipäcog yachatsicog cayänanpä.12Paycunata Señor Jesucristo tsaynöchurashga yachatsimaptintsic paymunangancunata ruranantsicpämi.13Yachatsimangantsicta cäsucurningajuc yarpayllachö carmi Tayta Diospatsurin Jesucristuman criyicurcuyanacushun. Tsaynöpis cäsucurninmiJesucristo cawangannö nogantsicpisTayta Dios munangannö cawashun.14Tsaynö cawarga manam

wamranönatsu cashun pipis maypisllutan yachatsicuynincunawancriyitsimänantsicpä. 15Tsaynöcanantsicpa rantinga Tayta Diospa alliwillacuyllanta cäsucurnin cuyanacur

cawashun. Tsaynöpam Señor Jesucristocawangannö nogantsicpis Tayta Diosmunanganta rurar cawanantsicpätantiyacushun. 16Jesucristogamunayyog carmi churamarguntsiccuyanacunantsicpä,yanapanacunantsicpä, y shumagricanacunantsicpä. Tsaynö cawargawamra shacshayllanta tantiyacognöminogantsicpis Tayta Dios munangannöcawanantsicpä tantiyacushun.

Jesucristuman criyicogcunamushog cawayta taringantsic

17Tsaynö captinmi SeñornintsicJesucristupa apostolnin car gamcunatanimü Tayta Diosman mana criyicogrunacunanö mana cawayänayquipä. Tsaymana criyicog runacunaga manacagcunatayarpachacullarmi cawayan. 18Tsayrunacunapaga yarpaynincunapis manamcannatsu. Tsaynö cayaptinmishonguncunapis chucruyashgana caycan.Paycunaga Tayta Dios munangannöcawayta mananam yarpäyannatsu niichicllapis. 19Tsaynö lluta cawarnampaycunaga mana pengacuypa imajutsatapis llutana ruracuyan. Tsaynöcarnam ollgucuna juc warmicunawanpispuricuyan. Warmicunapis tsaynöllam llutajucwan jucwanpis punucuyan.20Gamcunaga Señor Jesucristuta

chasquicuyarguyqui manamllutancunata rurar cawayänayquipätsu.21,22Jesucristutaga chasquicuyarguyquillutan ruraycunata jagiriyänayquipämi.Tsaycunata tantiyaycarnaga jutsaruraychö cawayangayquinöga amanacayaytsu. 23,24Tsaypa rantingallutancunata yarpäyangayquicunata yjutsata rurayangayquicunata dejasquirTayta Dios munangannöna cawayay.Tsaynö cawayänayquipämi Tayta Diosalli yarpaycunata goyäshur imaypisyanapaycäyäshunqui.

4

Page 408: Quechua  conchucos- south bible - new testament

408

25Tsaynö caycaptinga manallullapänacur cawayay. LlapantsicpisTayta Diospa wamranna caycarga rasuncagllatam imatapis parlashwan.26Imata rabyanarpis ama piwanpis

rimanacuyaytsu. Piwanpis rabyacurgatsay junag amishtayay. 27Tsayrabyacuyangayquita yarparäyaptiquitäSatanas jutsamanishquiycätsiyäshunquiman.28Pipata imantapis suwacushga carga

ama suwacuyaynatsu.Suwacuyänayquipa rantinga shumagarucur cawayay. Tsaynöpagatariyanquim faltapacogcunatayanapayänayquipäpis.29Ama llutancuna parlag cayanquitsu.

Imatapis parlayangayquita wiyagcunacushicuriyänanpä tantiyaycurallicunallata parlayanqui.30Ama lluta cawayniquicunawan

Espiritu Santuta ajätsiyaytsu. Paymiseñalamarguntsic SeñornintsicJesucristo ciëlupita cutimur gloriamanapacamänantsicpä.31Gamcuna pitapis ama

nanaparäyanquitsu, ajanapäyanquitsu,gayapäyanquitsu, ni ashlliyanquitsu.Tsaynölla imatapis llutan ruraycunatagaama rurayanquitsu. 32Tsaynöcawayänayquipa rantinga jucniquijucniquicunapis cuyapänacurcawayanqui. Piwanpis rimanacur TaytaDios perdonayäshungayquinöllagamcunapis perdonanacuyanqui.

Tayta Diospa wamran car imanöcawanantsicpäpis ningan

5 1,2Jutsa ruraynintsicpita perdonashgacanantsicpämi cuyamarnintsic Señor

Jesucristo cruzchö wanurgan. Tsaynöcaycaptinga gamcunapis Tayta Diospacuyay wamrancuna carnam Jesucristocuyapäcog cangannö runa mayiquicunatacuyapäyänayqui.

3Gamcuna majayquicunawannö amapiwanpis punucuyanquitsu. Amaimapäpis mallagashga cayanquitsu.Tsaycunataga ama ni yarpayllapisyarpäyanquitsu. 4Tsaynölla runacunataasipäyänayqui raycur imatapis llutaama parlayanquitsu, ni warmicunataburlacuyänayqui raycur amamanacagcunata parlayanquitsu. Tsaynöcayänayquipa rantinga imatapis allillataimaypis parlayanqui.Cawayniquicunapita Tayta Diostaagradesicuyanqui.5Gamcuna musyayangayquinöpis

jucwan jucwan cacogcuna yimaycapäpis mallagashgacuna *ïdulutaadoragcunanö jutsatam ruraycäyan.Tsaynö cawag runacunaga Tayta Diospay Señor Jesucristupa ñöpanman manamchäyangatsu. 6Tayta Diosga llapan jutsaruragcunatam mana cuyapaypain ernuman gaycunga mana wiyacogcayanganpita. Pipis jutsa ruraymanishquiyänayquipä alli tupäyäshuptiquiama cäsupäyanquitsu. 7Tsaynörunacunapa llutan ruraynincunamantäishquiycäyanquiman.8Gamcunapis puntacunataga mana

tantiyacurmi tsacaychönö jutsa ruraychöcawayargayqui. Tsaynö cawashga carpiscananga Jesucristutachasquicuyarguyquinam. Tsaymi imaypispay munangannöna cawayänayqui.9Tsaynöna cawarga cuyapäcogmi cantsic,imatapis allillatam rurantsic, y rasuncagllatam parlantsic. 10Tsaynöcaycaptinga shumag yarpachacuycurTayta Dios munanganta rurar cawayay.11Tayta Diosta mana cäsucog runacunallutan ruraychö cawayaptinpisgamcunaga ama tsaynö cawayanquitsu,sinöga Tayta Dios munanganta rurarcawayay. Tsaynölla jutsa ruraychöcawagcunata tantiyatsiyay allinacawacunanpä. 12Paycuna pacaypa jutsata

4 5

Page 409: Quechua  conchucos- south bible - new testament

409

rurayangancunaga imanö pengacuypämi.Tsaytaga manam parlashwannapistsu.13,14Jutsa rurag carpis Tayta Diospa alliwillacuyninta chasquicurmi paycunapistantiyacuyanga jutsa ruraynincunapengacuypä canganta. Tsaynörunacunapäga caynömi nintsicpis:

“Punucashganö cagcuna, jutsarurayniquicunata tantiyacuyay.

Wanushganö cawagcuna,Jesucristuta chasquicuyay.

Chasquicuyaptiquega allinacawayänayquipämi Jesucristotantiyatsiyäshunqui” nir.

15Tsaynö caycaptinga imanöcawaycäyangayquitapis shumagtantiyacuyay. Imatapis manatantiyacuypa rurayänayquipa rantinshumag yarpachacurir Tayta Diosmunangannö rurayay. 16Runacuna manaallita rurar cawayaptinpis gamcunagaallillata rurar imaypis cawayay. 17Manatantiyacuypa ama llutanta rurayanquitsu.Tsaypa rantinga shumag tantiyacuycurDiosnintsic munanganta rurar cawayay.18Tsaynöpis ama upyacog cayaytsu.

Pipis macharga llutancunatam ruran.Tsaynö cawayänayquipa rantingaEspiritu Santupa munayninchö imaypiscawayay. 19Espiritu Santupamunayninchö cawarga salmucunata,himnucunata, y canticucunata llapanshonguyquicunawan cantacur TaytaDiosta alabayay. 20Tsaynöllaimaycachöpis Señor Jesucristumanyäracuyay Tayta Diosta agradesicur.

Majayogcuna imanö cawayänanpäcagta yätsingan

21Nagana Jesucristuman criyicogcaycarga jucniqui jucniquicunapisrespitanacur shumag cawayay.22,23Warmicunaga gowancuna ninganta

cäsucuyätsun. Señor Jesucristumancriyicogcuna paypa mandunchöcayangannö warmicunapisgowancunapa mandunchö cayätsun.24Señor Jesucristo ningancunatacäsucungantsicnömi warmicunapisgowancuna ningancunata cäsucuyänan.25,26Warmiyog cagcuna, Señor

Jesucristo cuyacog cangannögamcunapis warmiquicunata cuyayay.Jesucristo cuyamarnintsicmi cruzchöwanurgan jutsantsiccunapitaperdonashga canantsicpä. Tsaynöllamwillacuyninta tantiyatsimarguntsicbautizacur Tayta Dios munangannöcawanantsicpä. 27Tsaynöpamjutsaynagtana gloriaman chätsimäshun.28-30Manam pï runapis cuerpuntaga

ñacatsintsu, sinöga cuïdanmi. TsaynömiSeñor Jesucristupis llapantsic criyicogcunapaypa cuerpun cashga cuïdamantsic.Tsaynöllam gamcuna warmiquicunatagaalli ricayänayqui quiquiquicunapacuerpuyquicunata imanöpiscuïdayangayquinö. Pipis warminta cuyarcawarga alli cawaytam päsan.31Tayta Diospa palabranchöpis

caynömi gellgaraycan: “Tsaynöpanamwarmipis ollgupis mamanpita ytaytanpita yargucurna mushog castanaruracan” nir. 32Warmiwan runamajatsacar juc castallana ticrangannöminogantsicpis Jesucristuta chasquicurgaTayta Diospa wamranlla llapantsicpisticrarintsic. 33Tsaynö captingawarmiyogcuna warmincunatacuyayätsun. Y tsaynölla warmicunapisgowancunata cäsucurnin respitayätsun.

Papäcuna tsurincunawan allicawayänanpä yachatsingan

6 1Wamracuna, SeñornintsicJesucristuman criyicogna caycarga

papäniquicunata mamayquicunatamana contestacuypa respitayanqui.

5 6

Page 410: Quechua  conchucos- south bible - new testament

410

Tsaynö respitacog cayänayquitam TaytaDiosga munan. 2,3Tayta Diospamandamientunchöpis nican:“Taytayquita mamayquita respitar alliricanqui. Tsaynö respitarninga atscawatacunam allilla cawanqui” nirmi. Caymandamientoga waquin aunicuyyog cagmandamientupitapis mas punta cagmandamientum.4Tsaynölla papäcuna, tsuriquicunata

ama ajanätsiyanquitsu.Ajanätsiyänayquipa rantingallutancunata rurayaptinpis shumagtantiyatsir yachatsiyanqui SeñorJesucristo munangannö cawayänanpä.

Empliyäduwan patronnin imanöcayänanpä yachatsingan

5Tsaynölla empliyäducuna,patronniquicunata respitacurmandayäshungayquita llapantapiscumpliyanqui Señor Jesucristupamandunta ruraycag cuenta.6,7Patronniquicuna imatapismandayäshuptiquiricayäshuptiquillaräga ama ruragtucuyanquitsu. Manaricaycäyäshuptiquipis shumagaruyanqui imaypis mana gelanaypallapan voluntäwan, SeñornintsicJesucristuta sirviycag cuenta. 8Gamcunacananpita yarparäyanquiempliyädutapis mana empliyädutapisallita rurag cagcunata ciëluchö SeñorJesucristo premiuta gomänantsicpäcagta.9Tsaynölla patroncunapis,

empliyäduyquicunata mana puëdegtupar alli shimiquicunallapamandayay. Gamcunaga cananpitayarparäyanqui empliyädu carpispatron carpis ciëluchö caycagpatronnintsicpa munayninchöcaycangantsicta. Payga llapantsictapiscuyaycämantsicmi.

Jesucristuman criyicogcunasupaycunata imanöpa vincinapä

yätsingan10Waugicuna panicuna, poderösu

Señornintsic Jesucristuman imaypisyäracuyay pay yanapayäshuptiquisupaycuna munayninchö manatsaräyäshunayquipä. 11,12Nogantsicgamanam runacunapa contrantsu cantsic,sinöga llutanta ruratsicog Satanaspacontranmi caycantsic. Supaycunapis ymandagnin Satanaspis manaricacayllam maytsaypapis puriycäyan.Tsaymi soldädu pelyananpälistacungannö gamcunapis listullacayänayqui supaycuna munangantamana ruratsiyäshunayquipä. 13TaytaDios munangannö imaypis cawashgamsupaycuna imatapis llutancunataruratsimäshuntsu ni engañamäshuntsu.14Tsaynö caycaptinga piwanpis rasun

cagllata parlashun. Tsaynöpam soldädupelyananpä tsegllanta chachacwatacurcur shuyacognö nogantsicpiscaycäshun supaycunawanchuranacunantsicpä. Allillata rurarimaypis cawarmi ëcha manapäsamänapä lätapita chalëcushganöcashun supaycunata vincinantsicpä.15Tsaynömi Tayta Diospa alliwillacuynintaga imaypis willacurninmusyatsicunantsic. Tsaynö willacurmisoldäducuna gyërrachö bötasninjatipäcushga pelyananpä shuyacognönogantsicpis listacushga caycäshunsupaycunata vincinantsicpä. 16TsaynöllaTayta Diosman llapan shonguntsicwanimaypis yäracushun. Tsaynöpamgyërrachö soldäducuna escüdunwantsapacungannö nogantsicpis TaytaDiosman yäracur supaycunapitatsapacushun mana engañamänantsicpä.17Salvashga cagcunaga cascushgasoldädunöna cashgam supaycuna

6

Page 411: Quechua  conchucos- south bible - new testament

411

manana llutancunatayarpätsimäshunnatsu. Tsaynöpis TaytaDiospa palabranta imaypis wiyacushun.Paypa palabran espädanö captinmiwiyacurnin espädayog soldädunönamcashun. Tsaynöpam Espiritu Santoyanapamäshun Satanastavincinantsicpä.18Imaycay örapis Tayta Diosman

mañacuyay. Imata mañacurpis EspirituSanto tantiyatsiyäshungayquinöllamañacuyay. Tayta Diosman criyicogmayiquicunapäpis mana gongaypaimaypis mañacuyay. 19Nogapäpis TaytaDiosman mañacayämuy willacuynintawillacur mana mantsariypa pitapismaytapis shumag tantiyatsinäpä.Nogaga willacuycä pipis maypis SeñorJesucristuta chasquicogcunata TaytaDios perdonananpämi. 20Tayta Diosmicachamashga pï maytapis willacuynintawillacunäpä. Tsaynö willacurpuringäpitam caychöpis

prësuraycätsiyäman. Tsaynö captinpisTayta Diosman mañacuyay caycarcelchöpis mana mantsariypawillacuyninta willapänäpä.

Cartapa ushananchö Pablosaludangan

21Waugintsic Tiquicutamgamcunaman cachamü imanöcaycangätapis willayäshunayquipä.Paymi Tayta Diospa willacuynintawillacuptï yanapaycäman. 22Prësuwichgaraptï ama llaquicuyaytsu. Perualli caycangäta Tiquico willayäshuptiquigamcuna cushicuriyay. 23Tayta Dios ySeñornintsic Jesucristo gamcunatayanapaycuyäshuy payman criyicurcuyanacur alli cawacuychöcayänayquipä. 24Señorllantsic Jesucristomunanganman imaypis cawagcunataTayta Dios cuyapäcog cayninwanimaycachöpis yanapaycullätsun.[Tsaynö catsun.]

6

Page 412: Quechua  conchucos- south bible - new testament

412

Pablupa saludacuynin

1 1Filipos marcachö criyicogmayicuna:

Noga Pablo, Señor Jesucristupawillacognin carmi, waugintsicTimoteuwan cay cartata cartacayämüyachatsicog waugicunaman, yanapacogwaugicunaman, y waquin criyicogmayïcunaman. 2Tayta Diosllantsic ySeñornintsic Jesucristo cuyapäcogcayninwan yanapaycuyäshuy paymunangannö cushishgacawayänayquipä.

Criyicogcunapä Tayta DiosmanPablo mañacungan

3Waugicuna panicuna, gamcunapäimaypis Tayta Diosta agradesicümi.4Agradesicungä öraga imaypiscushishgam mañacü llapayquitapisyanapaycuyäshunayquipä. 5Manamgongätsu criyicur gallayangayquijunagpitapis Señor Jesucristupa alliwillacuyninta willacur purinäpäyanapayämangayquita. 6Noga musyämiSeñornintsic Jesucristo cutimunganjunagyagpis Tayta Dios

FILIPENSES

Filipos marcachö criyicogcunamanapostol Pablo cartacungan

Grecia nacionpa Macedonia provincianchömi Filipos marcaga cargan. TsaymanmiPablo chargan Señor Jesucristupa alli willacuyninta willacurnin (Hechos 16.11-40).Tsay marcapita aywacurnam Pabloga Jesucristupa willacuyninta willacur purirganwaquin marcacunachöpis. Tsaypita unay ricogtanam Macedonia provincia quinranmarcacunaman cutirgan Jesucristupa willacuyninta willacunanpä. Tsaymarcacunapita yargucurnam chargan Jerusalen marcamanpis. Tsaymanchaycuptinnam autoridäcuna tsarisquir Pabluta prësuyargan. Tsaypitam prësupäsatsiyargan Cesareaman y Romaman.Pablo carcelchö canganta musyarnam Filiposchö criyicog mayincuna

Epafrodituta cachayargan watucag. Epafroditutawanmi goriyangan ofrendataPablupa gastunpä apatsiyargan. Tsay apatsiyangan ofrendata Pablo cushicurmichasquirgan. Y agradesicurmi cay cartata gellgargan Filiposchö criyicogcunaman(1.5; 4.10-19). Tsaychömi willargan Epafrodito geshyanganpita allingantapis(2.25-30).Cay cartata liyirmi tantiyacuntsic ima ñacayta päsarpis Tayta Diosman yäracur

cushicunantsicpä cagta (3.1; 4.4,7,9,12). Tsaynömi tantiyatsimantsicDiosnintsicman yäracullar imaypis cawanantsicpä cagta.

Page 413: Quechua  conchucos- south bible - new testament

413

yanapaycäyäshunayquipä cagta. Tsaynöyanapayäshuptiqui pay munangannöcawarnaga cada junagpistantiyacuyanquinam allinacawaycäyangayquita.7Manarä prësuyämaptinpis Señor

Jesucristupa willacuyninta willacurpurinäpä imaypisyanapayämarguyquim. Tsaynöllamcanan prësu caycaptïpisyanapaycäyämanqui. Tsaytaga nogaimaypis mana gongaypam yarparaycä.8Señor Jesucristocuyamangantsicnöllam nogapisgamcunapä imaypis yarparaycälla.Gamcunawan pasaypa tincuytamunangätaga Diosnintsicpismusyaycanmi. 9Noga gamcunapägaTayta Diosman imaypismañacaycämümi cuyanacurtantiyatsinacur shumagcawayänayquipä. 10Tsaynöpismañacaycämümi ima alli o ima manaalli canganta tantiyacur Señornintsiccutimunganyagpis caycäyänayquipä.11Jesucristo yanapaycuyäshuy imaypisalli rurayllachö cawayänayquipä.Tsaynöna cawayangayquita ricarnamwaquin runacunapis criyicur TaytaDiosta alabayanga.

Jesucristupa alli willacuynintawaquin criyicogcunapis

willacuyaptin Pablo cushicungan12Waugicuna panicuna, Señor

Jesucristupa willacuyninta willacurmana purinäpä prësurätsiyämaptinpiswagtachö cagcunapis willacuyaptinSeñornintsicpa willacuynintachasquicuycäyanmi. 13Paypawillacuyninta caychö willacuptïwardiyacunapis waquin runacunapisJesucristuta chasquicuycäyanmi. Ymusyayanmi willacuynintawillacungäpita prësuraycangätapis.

14Caychö prësu caycarpisSeñornintsicpa willacuyninta willacuptïwaquin criyicog mayintsiccunapis manamantsariypam maytsaychöpiswillacuycäyan. 15-17Willacuynintawillacunäpä Tayta Dios churamangantatantiyarmi noga willacungänöpaycunapis willacuycäyan runacunaJesucristuta chasquicuyänanta munar.Waquincunaga prësurangätamusyaycurmi willacuyanpisrunacunapita paycuna regishga caytamunallar. Tsaynö carnin paycunaganoga ajanänätam yarpäyan. 18Tsaynöyarpäyaptinpis manam ajanätsu nirabyanätsu. Tsaytaga antis cushicümiSeñor Jesucristupa willacuynintaimanöpa willacuyaptinpis.

Cawaypis wanuypisPablupä allilla cangan

19Tsaynöpis cushicümi cay carcelchöwichgaraycangäpita yargamunäpä TaytaDiosman mañacaycäyämungayquita.Gamcuna mañacayämungayquinöllam*Espiritu Santo yanapamaptinyargamushä. 20Maychöpis manamantsariypa willacungänöllamwanutsiyämänan captinpis, manawanutsiyämänan captinpis, SeñorJesucristupa alli willacuynintaga manamantsariypa willacuycäshä.21,22Runacuna mana wanutsiyämaptingaSeñor Jesucristupa alli willacuynintaimaypis willacuycäshämi. Wanucurmiitsanga Jesucristupa ñöpanchöcushishgana cawacushä. Tsayminogapäga wanuypis cawaypis allillacaycan. 23Tsaynö captinmi imanöcaytapis mana camacäpacütsu. Nogapägaallim canman cay patsata jagirir SeñorJesucristupa ñöpanmanna aywacuptïpis.24Peru gamcunata yanapanä raycurgaojalä cawacuycämanrä. 25Gamcunaraycurga Tayta Dios tsapämaptin

1

Page 414: Quechua  conchucos- south bible - new testament

414

runacuna manam wanutsiyämangarätsu.Gamcunata noga yachatsiyäshayquiranTayta Diosman criyicur cushishgacawacuyänayquipä. 26Carcelpitayargascamur gamcuna cagman yapaychaycamuptïnam Señor Jesucristutallapantsic alabashun payyanapamanganpita.

Ima ñacayta päsarpis manallaquicunantsicpä yätsingan

27Señor Jesucristupa alli willacuynintacäsucur imaypis cawayay. Gamcunawantincushga o mana tincushgapis nogamusyaytaga munaycä ima llaquicuychöpisSeñor Jesucristo munangannöcawaycäyangayquitam. Tsaynö musyaytamunä imaypis cuyanacuycäyangayquitamy runacuna chiquiyäshuptiquipisJesucristupa alli willacuyninta imaypiswillacuycäyangayquitam. 28Jesucristumancriyicuyangayquipita runacunachiquiyäshuptiqui amamantsacuyanquitsu. Mana mantsacuypaTayta Dios munangannö cushishgacawayangayquita ricayäshurmichiquiyäshogcunaga tantiyacuyangagamcuna gloriaman aywayänayquipäcagta y quiquincuna in ernumangaycucäyänanpä cagta. 29Amayarpäyaytsu Señor Jesucristumancriyicuyangayquipita mananañacayänayquipä cagtaga. Paymancriyicuycarpis ñacaytaga ñacashunrämi.30Gamcuna musyayanquim unaycuna imañacayta päsangätapis y canan imanöñacaycangätapis. LlapantsicpisJesucristupa willacuynintawillacungantsicpitaga ñacantsicrämi.

Cuyanacur alli cawaychöcayänanpä yätsingan

2 1Señor Jesucristumanyäracuyaptiquinaga

yanapaycäyäshunqui imaypis pay

munangannö shumagcawayänayquipämi. Tsaynöllam EspirituSantupis yanapaycäyäshunquiconsulanacur cuyanacur alli cawaychöcayänayquipä. 2Tsaynö caycaptinga tsayyarpayyoglla, juc shongulla manadejanacuypa cuyanacur cawayay.Tsaynö cuyanacuyangayquitamusyarnin noga cushicushämi.3Señornintsicman criyicog

mayiquicunawan amachiquinacuyanquitsu ni imachöpisyachag tupänacuyanquitsu. Amajamuräcuyanquitsu: “Noga paypitagamas yachagmi cä” nirnin. Tsaynöjamuräcuyänayquipa rantingatantiyacuriyanqui llapantsictapis TaytaDios cuyamangantsicta. 4Pipis amaquiquillayquicuna allichö caytamunallarga cayanquitsu. Tsaynöcayänayquipa rantingayarpachacuriyanqui criyicogmayiquicunapis allichö cayänanpä.5Señor Jesucristo runacuna allicawayänanpä yarpachacungannögamcunapis criyicog mayiquicuna allicawayänanpä yarpachacuyay.

6 Jesucristoga Diosnintsic caycarpismanam “Tayta Diosnöalabashga ciëlullachö cacushä”nirgantsu,

7 sinöga cay patsachö yuricurnogantsicnö runam cargan. Yimaycawan munayyog caycarpisrunacunata sirvirmi cawargan.

8 Tayta Dios munanganta cumplirmiima jutsaynag caycarpis*cruzchö wanushga.

9 Tsaynö captinmi Tayta Dios paytagachurashga imaycawanpismunayyog cananpä.

10 Tsaymi ciëluchö cagcuna, caypatsachö cagcuna, ypamparagcunapis

1 2

Page 415: Quechua  conchucos- south bible - new testament

415

cawarircamur Jesucristupañöpanman gonguricuyanga.

11 Nircurmi Señornintsicta alabayanga:“¡Gamga imaycawanpismunayyogmi caycällanqui,taytay!” nirnin.

Tayta Diostapis tsaynöllamalabayanga Señor Jesucristutacachamunganpita.

Tayta Diospa munayninchöcawanantsicpä ningan

12,13Waugicuna panicuna, tsaynöcaycaptinga gamcunawan caycaryachatsingäcunatacäsucuyangayquinölla imaypiscäsucuyay. Tayta Diosta cäsucurcawayänayquipäga quiquinmitantiyaycätsiyäshunqui. Tsaynöcaptinpis mana cäsucur cawayaptiquegajuzgayäshunquim. Mana cäsucogcunatajuzgananpä cagta musyaycargamantsacurnin pay munangannö imaypiscawayay.14Cawayayga mana jamuränacuypa y

mana rimanacuypa imaypis. 15,16Tsaynöalli cawayaptiquega runacuna manamniyäshunquitsu mana allicawaycäyangayquita. Tayta Diospawamrancuna caycarnaga amacawayaytsu Tayta Diosta mana cäsucogrunacuna cawayangannöga. SeñorJesucristupa alli willacuyninningannömi imaypis cawayänayqui.Tsaynö cawarga tsacaychö actsiatsicyagnömi gamcuna caycäyanqui.Tsaynöpaga Señornintsic cutimuptinpaypa ñöpanchö gamcunawan tincurninima cushishgarä caycushäwillapangäcuna allipä canganpita.17Runacuna wanutsiyämänan

captinpis nogaga manam llaquicütsu.Tayta Diosman yäracuyänayquipäwillacungäpita wanutsiyämaptinpiscushishgam wanushä. 18Gamcuna

raycur ima päsamaptinpisllaquicuyänayquipa rantin cushicuyayTayta Diospa ñöpanchö tincunantsicpäcagta musyar.

Timoteuta Filiposman Pablocachayta yarpangan

19Waugicuna panicuna, imapäsamänan captinpis noga musyämimana wanutsiyämänanpä SeñornintsicJesucristo tsapaycämanganta. Tsaymiimanö caycäyangayquitapis musyanäpäTimoteuta gamcunaman cachamushä.Gamcuna cagpita cutiramurwillaramaptinmi nogapis cushicurishä.20Timoteoga gamcunapä pasaypamyarpachacun yanapayäshuyta munar.Paynöga manam pipis cantsu.21Waquincunaga Señor Jesucristomunanganta rurayänanpa rantinmiquiquincunapä raycullar imaycatapisruraycäyan.22Gamcunapis musyayanquinam

Timoteo Tayta Dios munangannöcawangantaga. Payga wamrä cuentamnogatapis yanapallämashgaSeñornintsicpa alli willacuynintawillacuptï. 23Tsaymi ariprësuraycangäpita yargamunäpä omana yargamunäpä cagtapismusyasquirna gamcunaman paytacachamushä. 24Tayta Diosyanapamaptin carcelpita yargamurquiquïmi gamcunamanwatucagniquicuna sharamushä.

Epafrodituta Filiposman Pablocutitsinanpä ningan

25Waugintsic Epafroditutapisgamcunaman cutitsimünam. Paytagaalli öram yanapamänanpäcachaycayämurgayqui. Tayta Diospasoldädun cuenta carmi ñaca-ñacarcurpisyanapaycäman. 26Pay geshyaptinllaquicuyangayquita musyarmi

2

Page 416: Quechua  conchucos- south bible - new testament

416

gamcuna cagman cuticamuytamunaycan. 27Rasunpapis paygapasaypam antsa cargan. Wanucogpänacaycaptinmi Tayta Dios cuyaparninallïtsishga. Wanuycuptinga nogapisimanörä llaquicüman cargan.28Tsaynö pasaypa llaquicushga

cayaptiquim cushicuriyänayquipägamcunaman cutiycätsimü. Paytaricaycur cushicuyaptiqui nogapismananam gamcunapällaquicamushänatsu. 29Pay chämuptingallapayquipis shumag chasquicuyanqui.Waquin criyicog mayintsiccunapispaynö yanapacog cayaptinga shumagyanapayällay. 30Payga yanapamänanpägamcunapita shamur allau geshyarninwanuyta cawayta ricarmichaycamurgan.

Jesucristuman criyicog cayimaycapitapis mas väleg cangan

3 1Waugicuna panicuna, SeñornintsicJesucristupa munayninchöna

cawayangayquita cushicuyay. Tsaynöcushishgana cawacuyänayquitamunarmi yaparir yaparirpis gamcunatanimü.2Llutan yachatsicogcunapa

yachatsicuynincunata amachasquipäyanquitsu. Tsay runacunaganiyan: “Tayta Dios jutsayquicunataperdonar salvayäshunayquipäga*cuerpuyquicunatarä señalacuyay”nirmi. 3Tsaynö niyäshuptinpis manamcuerpuntsicta señalacungantsicpitarätsuTayta Dios salvamäshun, sinöganogantsic raycur Jesucristo wanushgacaptin payman criyicungantsicpitam.Tsaynö captinmi llapan shonguntsicwanSeñor Jesucristuman criyicurninseñalacushganöna caycantsic.4Pipis *Moises gellgangan leycunata

cumpliyanganllawan salvacuyänancaptinga nogaran puntataga salvacüman

cargan. Noganöga manam pipis tsayleycunata cumplishgatsu. 5Tsay leycunaninganta cumplirmi nogatagayuringäpita puwag (8) junagyogtacuerpüta señalayämargan. NogagaBenjaminpa aylluncuna aywaragpitacarmi *Israel runa cä. Jinachöpis*fariseo runa carmi tsay leycunatagaimaypis cumplirgö. 6Nogaga allitaruraycangäta yarparmi Jesucristumancriyicogcunata chiquir gaticachag cä.Manam pipis nogapäga parlayashgatsu:“Moises gellgangan leycunata manampayga cumplishgatsu” nir imarga.7Nogaga yarpargä tsay leycunata

cumplirninrä salvacionta tarinäpäcagtam. Cananmi itsanga tantiyacurgöSeñor Jesucristuman criyicogcunallasalvacionta tariyänanpä cagta. 8,9Tsaynöcaptinmi canan Jesucristumancriyicurna cawangäga mana iwalantsuunay cag caway vïdämanga. Moisesgellgangan leycunata cumplingäcunamanam imapäpis välimashgatsusalvacionta alcanzanäpäga.Jesucristuman criyicuynïpam itsangaTayta Dios perdonamarninjutsaynagtana chasquillämashga.10Tsaynö perdonamarnam Señor

Jesucristo cawangannö cawanäpä TaytaDios yanapaycäman. Tsaynöpam listunacaycä Señornintsicta ñacatsiyangannöñacanäpäpis paynö wanunäpäpis.11Tsaynam cananga shuyacuycäJesucristuta Tayta Dioscawatsimungannö wanuptï nogatapiscawatsimänanpä cagtana.

Imaypis Tayta Dios munangannöcawanantsicpä ningan

12,13Nogaga manam nïtsu imaypisllutancunata mana ruraypanacawaycangätaga. Tsaynö captinpisjutsata ruraynïta jagirinäpä SeñorJesucristum yanapaycäman. Tsayta

2 3

Page 417: Quechua  conchucos- south bible - new testament

417

a 4.3 Griegu idiömachöga Sizego juti ninanga “willacog mayï” ninanmi.

musyarnam cada junagpis Tayta Diosmunangannö cawaycä. Llutanruraycunata ruranäpa rantinga cadajunagpis yarpachacü Tayta Diostacäsucur cawanäpä cagcunatam.14Imaycanöpapis premiutachasquiyänanpä gänanacogcunanöminogapis Tayta Diospa ñöpanmanchänäpä pay munanganta rurarcawaycä. Paypa ñöpanmanchänantsicpäga Señor Jesucristumnogantsic raycur cruzchö wanushga.15Tsaynö ari Jesucristuman criyicur

pay munangannö cawagcunaga cayningäcunata tantiyacuyay.Yachatsingäcunata maygayquicunapismana tantiyayaptiquega Tayta Diosmitantiyatsiyäshunqui. 16Nagana criyicurgaTayta Diosta cäsucur imaypis cawashun.17Waugicuna panicuna, noga

cawangänö gamcunapis cawayay. Ywaquin criyicog mayintsiccunapisnogata ricamar alli cawayangannögamcunapis alli cawayta yachacuyay.18Tayta Dios munangannöcawanantsicpä Señor Jesucristo cruzchöwanunganta atscagmi runacunaimapäpis cuentayantsu. Runacunatsaynö cayanganta feyupam llaquicuycü.Tsaytaga unaypitapis nicämümi.19Señor Jesucristo munangannö manacawagcunaga quiquincunapamunaynincunallachö cawar jutsarurayllachönam cacuyan. Tsay llutanruraynincunapita pengacuyänanparantinmi cushishgarä niyan: “Cayvïdallanam alli cawacuyga” nir. Tsaynöcawayanganpitam paycunaga wanurninin ernuchö imayyagpis ñacayanga.20Nogantsicmi itsanga

shuyacuycantsic gloria vïdachöimayyagpis cawanantsicpä cagta ysalvamagnintsic Jesucristo ciëlupita

shamur goricamänantsicpä cagta.21Payga ciëlupita shamurmiimaycawanpis munayyog carnin cayushacäreglla cuerpuntsicta mushogcuerpuman ticratsinga. Tsay mushogcuerpuntsicga quiquin Jesucristupacuerpunnö mana ushacagmi canga.

Jesucristuman criyicogcunacushishga cawanantsicpä ningan

4 1Waugicuna panicuna, gamcunamanwatucag shamuytaga imaypis

yarparaycällam. Gamcunata yachatsingänöcawayaptiquim cushicü Tayta Diospañöpanman chänantsicpä cagta musyar.Tsay yachatsingänölla imaypis SeñorJesucristuman criyicur cawayay.2Señor Jesucristuman criyicog

caycarga Evodiawan Sintique manachiquinacuypana cawayätsun. 3WaugiSizego,a willacog mayï caycarga tsaywarmicunata amishtaycatsiy. PaycunaClementiwan y mas waquincunawanpisallim yanapayällämashga Tayta Diospaalli willacuyninta willacur puriptï.Paycunapa jutincunaga gellgaraycanTayta Diospa ñöpanman aywanapä caglibruchömi.4Jesucristupa munayninchö

cawaycarga imaypis cushicuyay.Cushicuyänayquipä mayläya nirninpismanam ajayätsu. 5Taynöpis yanapacogcayangayquita pipis maypismusyayätsun. Señornintsic Jesucristocutimunanpäna caycangantapis amagongayaytsu.6“Waray junag ¿imanörä canga?” nir

yarpachacur ama llaquicuyaytsu. Tsayllaquicur cayänayquipa rantinga TaytaDiosman mañacuyay imaycachöpisyanapayäshunayquipä. Yyanapayäshungayquita imaypisagradesicuyay. 7Tsaynö

3 4

Page 418: Quechua  conchucos- south bible - new testament

418

mañacuyaptiquega Tayta Dios ima allicawaychörä catsiyäshunqui. Pay tsaynöcatsiyäshuptiqui llaquicuychö carpiscushishgam cawayanqui. Tayta Diosmanmañacur cawayaptiquimyanapayäshunqui Señor Jesucristumanimaypis yäracuyänayquipä.8Waugicuna panicuna, imaypis

yarpachacuyay imatapis allillatarurayänayquipä cagta y allillataparlayänayquipä cagta. Waquinrunacuna mana allicunata rurayänanpäyarpäyaptinpis gamcunaga allitarurayänayquipä cagta yarpäyay.Tsaynöpis runacunapa llutanruraynincunallapä parlayänayquiparantinga alli cagcunapä parlayay.9Gamcunawan caycar yachatsir

ningänölla, yätsipangänölla, y imanöcawangätapis ricayämangayquinöllaimaypis cawayay. Tsaynö cawayaptiquegaTayta Dios gamcunawanmi caycangaimaypis yanapayäshurniqui.

Criyicogcuna ofrendataapatsiyanganta Pablo agradesicungan

10Filipos marcachö waugicunapanicuna, Tayta Diosta agradesicümiapatsiyämangayquita. Gamcuna imaypisyanapayämayta yarpäyaptiquipiscarupitaga ajallarämi cashga. 11Tsaynönimü manam faltapacurtsu. Nogagayachacashganam cä imaycallapiscapamangallanwan cawacuyta.12Musyämi pobrëza vïdatapis y imaycajananchö caway vïdatapis. Tayta Diosmitantiyatsimashga imanö carpispayllaman yäracur cawanäpä. Tsaymicushishga cay caway vïdata päsacüörata pachajunta carpis, örata jinaypüru carpis. 13Señor Jesucristo imaypisyanapamaptin allillam cawaycällä.14Imanö captinpis cay ñacacuychö

caycangä öra aparcatsiyämangayquitafeyupam agradesicü. 15Manam caychö

captillätsu ofrendayquicunataaparcatsiyällämarguyqui, sinöga SeñorJesucristupa alli willacuynintawillacunäpä Macedonia provinciapitayargucuptïpis aparcatsiyämargayquim.Waquincuna mana yanapayämaptinpisgamcunaga yanapaycayällämanquim.16Tsaynöpis agradesicümi Tesalonicamarcachö caycaptï nisidänïcuna yapayyapaypis aparcacatsiyämangayquita.17Manam yapaypisapatsicayämänayquita munartsu tsaynönimü, sinöga agradesicurninmi. Tsaynöyanapayämangayquicunapitaga TaytaDios gamcunatapis masllam imaycachöyanapaycuyäshunqui.18Epafrodituwan apatsiyämangayquita

cushicurmi chasquillargö. Unasmiñishtiycangä öram chaycatsimushga.Tsay yanapayämangayquegaDiosnintsicta yanapaycag cuentamcaycullashga. Tsaytaga Tayta Diospisimanömi cushicun. 19SeñorJesucristuman criyicur tsaynöyanapaycayämangayquipitagamcunatapis Tayta Dios manam imamiñishtiyangayquitapisfaltätsiyäshunquitsu.20¡Tayta Diosllantsic imaypis

alabashga caycullätsun! Amen.

Cartapa ushanan21Gamcunachö llapan criyicog

mayillantsiccunata saludaycuyällanqui.Tsaynömi nogawan caycagwaugicunapis salüduncunatallapayquipä apatsiyämun. 22Tsaynöllamcay marcachö waquin criyicogmayintsiccunapis salüdunta gamcunapäapatsiyämun. Mandacog emperadorpasirvegnin criyicog mayintsiccunapissalüduncunata apatsicayämunmi.23Señorllantsic Jesucristo gamcunata

cuyapäcog cayninwan yanapaycuyäshuyalli cawayänayquipä. [Tsaynö catsun.]

4

Page 419: Quechua  conchucos- south bible - new testament

419

Pablupa saludacuynin

11Colosas marca criyicog mayicuna:Noga Pablo, Jesucristupa *apostolnin

canäpä Tayta Dios acramashga captinmi,waugintsic Timoteuwan juntu caycartata cartacayämü. 2GamcunagaJesucristuman criyicurninmi Tayta Diosmunangannö cushishga cawaycäyanqui.Tayta Diosllantsic cuyapäcog cayninwanyanapaycuyäshuy tsaynö imaypiscawayänayquipä.

Tayta Diosman criyicogcunapäPablo mañacungan

3,4Waugicuna panicuna, SeñorJesucristuman criyicur

yäracuyangayquitam musyayargö.Tsaynömi musyayargö criyicogmayicunawan shumag cuyanacurcawaycäyangayquita. Tsayta musyarmiSeñornintsic Jesucristupa papänin TaytaDiosllantsicta imaypis agradesicurmañacayämü gamcunatayanapaycuyäshunayquipä. 5Tsaynöcuyanacur alli cawacuychö cayanquiTayta Dioswan gloriachö imayyagpiscawayänayquipä cagta musyarmi.Gloria vïdachö cushishgallacawayänayquipä cagtagamusyayarguyqui Tayta Diospa alliwillacuyninta chasquicurmi.6Tsay alli willacuynin gamcunamanpis

chämungannömi maytsaymanpis

COLOSENSES

Colosas marcachö criyicogcunamanapostol Pablo cartacungan

Colosas marcaga Asia provinciachömi cargan. Colosas marcamanga apostol Pablomanam chargantsu Jesucristupa alli willacuyninta willacunanpä, sinöga criyicogwaugi Epafrasmi tsaychö willacurgan (1.7,8 y 4.12). Tsaychö willacuptinnamrunacuna Jesucristuman criyicur gallayargan.Pablo prësu caycarmi musyasquirgan Colosasman llutan yachatsicogcuna

chäyanganta (2.8). Tsay llutan yachatsicogcunaga niyargan supaycunapamunayninman mana yaycuyänanpämi Moises gellgangan leycunachö ningannöestacunatarä ruracuycäyänanpä cagta y säbadu jamapay junagta respitayänanpäcagta (2.16). Tsaynömi niyargan waquin micuycunata mana micuyänanpä cagta(2.16,21) y angelcunata adorarrä gloriaman chäyänanpä cagtapis (2.18).Apostol Pablo cay cartachö nirgan imaycapitapis mas munayyog Señor Jesucristo

cangantam (1.15-20) y cruzchö wanur salvamangantsictam (1.21,22; 2.14,15).Tsaynöpis cay cartachö tantiyatsir nirgan Jesucristo munangannö cawanantsicpäcagtam (capïtulu 3-pita 4-yag).

Page 420: Quechua  conchucos- south bible - new testament

420

chaycan. Tsayta chasquicurmi runacunaalli cawaytana tariycäyan. Gamcunapistsaynöpam jutsa rurayniquicunata jagirirallina cawacuyanqui. 7Tsay alliwillacuyta chasquicuyänayquipägawillacog mayï Epafrasmi gamcunatayachatsiyäshurguyqui. Payga SeñorJesucristupa willacuyninta shumagmiwillacun. 8Epafras shamurnamwillayämashga *Espiritu Santoyanapayäshuptiqui cuyanacur shumagcawaycäyangayquita.9Tsaynö cawayangayquita musyayangä

junagpitaga cada junagmi gamcunapäTayta Diosman mañacaycäyämütantiyatsiyäshuptiqui pay munangannöcawayänayquipä. 10Tsaynöpaga imaypisallillata rurar cawayanqui y warayninmanwarayninmanmi tantiyacuyanquicuyapäcog, alli rurag poderösu canganta.11Tsaynömi Tayta Diosmangamañacaycäyämü alli cayninwan imaypisyanapayäshuptiqui shumagcawayänayquipä. Tsaynö imaycachöpisyanapayäshuptiqui ima ñacaychö carpismana ajayaypam pay munangannöcawayanqui. 12Tsaynö cawar imaypisTayta Diosta cushicur agradesicuyanqui.Paymi perdonar salvayäshurguyqui

llapan salvashga cagcunawan gloriachöherenciata chasquiyänayquipä. 13Tsayherenciata chasquinantsicpämi*Satanaspa munayninllachö cawaycagtaTayta Dios jipimarguntsic. Tsaynöpamcananga cuyay tsurin Jesucristupamunayninchöna cawaycantsic. 14SeñorJesucristo cruzchö wanur yawarnintajichanganpitam Tayta Diosjutsantsiccunata perdonarsalvamarguntsic.

Imaycawanpis Señor Jesucristullamunayyog cangan

15Señor Jesucristo cay patsamanshamushga captinmi musyantsic Tayta

Dios imanö canganta. Tayta Diospatsurin Señorllantsicga llapancamacuycunawanpis munayyog caycan.16Paywanmi Tayta Dios camarganciëluchö cagcunata, cay patsachöcagcunata, ricacagcunata, manaricacagcunata, y imaycaläya puëdeg*angelcunata. Tsay llapantapiscamargan Jesucristuta adorayänanpämi.17Imapis manarä camashga captinmiJesucristoga caycarganna. Llapancamangancunatapis munayninchömitsararaycan.18Tsaynö munayninchö imaycatapis

catsirmi Señor Jesucristogawanunganpita cawamushga. Tsaynöpamllapantsic criyicogcunapis paypamunayninchöna caycantsic. 19PoderösuTayta Dios imaycawan munayyogcangannöllam Jesucristupis imaycawanmunayyog caycan. 20Señor Jesucristocruzchö wanur yawarnintajichayninpam llapan criyicogcunataTayta Dios perdonar salvan. Tsaynöcarnam cay patsachö caycagcunatapis yciëluchö caycagcunatapis paypamunayninchöna Tayta Dios caycätsin.21Unayga llutan ruraycunachö cawar

Tayta Diosta manam cäsurgantsictsu.Tsaynö cawarmi Tayta Diospa contrancargantsic. 22Tsaynö caycashgamJesucristo cay patsaman shamur cruzchöwanushga Tayta Diosperdonamänantsicpä. Tsaynöperdonamarguntsic paypa ñöpanchöjutsaynagna imayyagpis cawanantsicpämi.23Ñöpanchö imayyagpis tsaynöcawayänayquipäga Jesucristuman imaypisyäracur willacuyninta cäsucur cawayay.Tayta Diospa willacuyninta chasquicursalvashgana caycarga gepaman manacutiypa cawayay. Tsaychasquicuyangayqui willacuytaga nogawillacungänöllam maytsaychöpiswillacuycäyan.

1

Page 421: Quechua  conchucos- south bible - new testament

421

Tayta Diospa willacuynintawillacog canganta Pablo ningan

24Tayta Diospa alli willacuynintarunacuna chasquicuyaptinwillapangäpita imachö ñacarpis nogamanam llaquicütsu. Señor Jesucristojutsantsic raycurmi cruzchö ñacargan.Tsaynö nogata paypa willacognincangäpita ñacatsiyämaptinpis manamllaquicütsu. 25Maytsaymanpis alliwillacuyninta chätsinäpämi Tayta Diosnogata acramashga. Tsaynöpammaytsay runacunapis salvacuycäyan.26Unayga runacuna manammusyayargantsu Tayta Diospawillacuyninta. Cananmi itsangawillacuyninta musyar Jesucristutachasquicuycäyanna. 27Tsay alliwillacuyninga nin: “Maypita captinpisSeñor Jesucristuta chasquicogcunatagagloriaman Tayta Dios goringa” nir.Jesucristuta chasquicushgaganogantsicwanmi imaypis caycan.28Nogacunaga shumag

yarpachacuycurmi pita maytapistantiyatsir willapäyä Jesucristutachasquicuyänanpä. Chasquicurningajutsaynagnam Tayta Diospa ñöpanmanchäyanga. 29Tsaymi mayläya ñacarpisrunacuna chiquiyämaptinpis TaytaDiospa alli willacuynintagawillapäcuycä. Tsaynö willapäcunäpägaSeñor Jesucristo mana dejaypamyanapaman.

2 1Mana gongaypam imaypis TaytaDiosman mañacuycä gamcunapä,

Laodicea marcachö criyicogcunapä, ywaquin mana regimagcunapä. 2Nogamañacuycä Tayta Dios munangannöcushishga cawayänayquipä y jucniquijucniquipis cuyanacurcawayänayquipämi. Tsaynö cawargaTayta Diospa y Jesucristupawillacuyninta shumagmi

tantiyacuyanqui. 3Willacuynintatantiyacur Jesucristutachasquicogcunaga tariyanquim TaytaDiospa salvacionninta.4Tsaynö gamcunata tantiyaycätsï pipis

yachay shimincunallapa manacriyitsiyäshunayquipämi. 5Gamcunawanmana juntararpis mana gongaypamgamcunapä yarparaycämü.Cuyanacuyangayquita y SeñorJesucristuman criyicurcawayangayquita musyarmi cushicü.

Jesucristuta chasquicogcunasalvashgana cangantsic

6Tsaymi canan SeñornintsicJesucristuta chasquicushga caycarnagapay munangannö imaypiscawayänayqui. 7Tsaynöpiswillacuyninta yachacuyangayquinöllapayman yäracullar imaypis cawayayTayta Diosta agradesicur.8Pagtatä pipis llutancunata

criyiycätsiyäshunquiman. Llutanyachatsicogcunaga manam TaytaDiospa willacuynintatsu yachatsicuyan,sinöga quiquincunapa yarpayllanpitammanacagcunata yachatsicuyan. Tsaynöllutancunata yachatsicuyänanpägaSatanasmi yarpapätsin.9Señor Jesucristoga cay patsachöpis

Tayta Dios poderösu cangannömipoderyog cargan. 10TsaymiJesucristumanga angelcunapis ni*supaycunapis mana ichicllapisiwalantsu. Tsaynö captinmi payllamancriyicurnin gamcunapis salvaciontatariyarguyqui. 11Señor Jesucristogacriyicogcunata señalayäshurguyqui,manam runacuna *cuerputaseñalacuyangannötsu, sinöga quiquinmillutan yarpayniquicunapita jipirshonguyquicunata señalashga.12Jesucristo wanur pamparangannömi

gamcunapis bautizacurnin pampacashga

1 2

Page 422: Quechua  conchucos- south bible - new testament

422

cuenta caycäyanqui jutsayquicunapita.Jesucristo wanunganpitacawamungannö gamcunapisbautizacusquirnaga caycäyanqui yapayyuricushga cuentanam Tayta Diosmunangannölla cawayänayquipä. Tsaymushog alli cawaytagachasquiyarguyqui poderösu TaytaDiosman yäracurmi. Paymi SeñornintsicJesucristutapis wanunganpitacawatsimushga.13Puntacunataga Tayta Diospa

willacuyninta mana tantiyarmi jutsarurayllachö cawacuyarguyqui. Jutsaruraychö cawarpis Señor Jesucristutachasquicuyaptiquim Tayta Dios imaycajutsayquicunapitaperdonayäshurguyqui. Señornintsictacawatsimungannömi gamcunatapismushog alli cawaytana goyäshurguyqui.14Imayca jutsantsicpita in ernumanaywanapä cagpitam nogantsic raycurSeñor Jesucristo cruzchö wanurgansalvamarnintsic.15Señor Jesucristo cruzchö

wanuyninpam supaycunata Tayta Diosmanacagman churashga. Gyërrachövincicashga cag soldäducunata runaricananchörä pengaypä puritsegnömisupaycunatapis Tayta Dios pengaymanchurashga.

Llutan yachatsicogcunata manachasquipänantsicpä Pablo ningan

16Tsaynö captinpis llutanyachatsicogcuna caynö nicäyan:“Supaycunapa munayninman manayaycuyänayquipäga prohibishga cagmicuycunata ama micuyaytsu nivïnutapis upuyaytsu”. Mastapis caynöminicäyan: “Supaycunapa munayninmanmana yaycuyänayquipäga *Moisesgellgangan leycuna ningannö llulluquillachö estata rurayay y waquinestacunatapis rurayay. *Säbadu

jamapay junagta respitayay” nir.Paycuna tsaynö niyäshuptiquipis amacäsupäyaytsu. 17Moises gellganganleycunaga Señor Jesucristo chämunanpäcagtam tantiyatsimarguntsic. Cananchämushgana captinnam paytanachasquicunantsic.18Tsaynö captinga pagtatä

chasquipaycanquiman llutanyachatsicogcunata. Tsay llutanyachatsicogcunaga alli rurag tucurninniyan Tayta Diosta adoranantsicpägaangelcunatarä adoranantsicpä cagtam.Paycunaga “Tayta Diosmi suëñuynïchörevelaycamashga” nirpis llullacuycanmi.Tsaynö yachatsingancunatachasquiparga manam gloriamanchäyanquitsu. 19Tsay llutanyachatsicogcunaga manam Jesucristupamunayninchötsu caycäyan. Nogantsicmiitsanga Señornintsicpa munayninchöcaycantsic. Tsaynö paypa munayninchöcashgam imaypis yanapamantsicwillacuyninta warayninmanwarayninman tantiyacur allicawacunantsicpä.20Gamcunaga jutsa rurayniquicunata

jagishga car Jesucristupamunayninchönam cawaycäyanqui.Tsaynöna caycarga ¿imanirtä llutanyachatsicogcunata chasquipäyanqui?21Tsay llutan yachatsicogcunaganiyäshunqui juc ishcay cag micuycunatayawayllapis mana yawayänayquipäcagtam. 22Micuy ushacäregnöllam tsayquiquincunapa yarpayllanpitayachatsicuynincuna ushacanga. Tsaynöcaptinmi tsay yachatsicuynincunatacumplir mana pipis salvacungatsu.23Tsaynö captinpis waquin runacunagayarpäyan imayca creyenciancunatacumplirrä salvacuyänanpä cagtam.Tsaynö yarpäyaptinpis tsayyachatsicuycunaga manam jutsaruraynincunata rasunpa

2

Page 423: Quechua  conchucos- south bible - new testament

423

jagiriyänanpätsu, sinöga runacunayachag tucur quiquincunaalabacuyänallanpämi.

Tayta Diospita mushog cawaytachasquicungantsic

3 1-3Señornintsic Jesucristowanunganpita cawarimungannö

gamcunapis salvashgana carwanushgapita cawarimushganömicaycäyanqui. Tsaynöna caycarga amajutsa ruraychö cawayaynatsu, sinögaTayta Dios munangannö cawayay. Amagongayaytsu salvamagnintsic SeñorJesucristo Tayta Diospa derëcha caglädunchö jamaraycanganta. 4Tsaypitacutimurmi apacamäshun paywanimayyagpis gloriachö cawanantsicpä.

Jesucristuta chasquicogcuna imanöcawanantsicpä willangan

5Gloria vïdachöna cawayänayquicaycaptinga amana jutsa ruraycunachöcawayaynatsu. Majaynagrä cagcunaama ni piwanpis cacuyaytsu. Majayogcagcunapis ama juccunawan puriyaytsu.Tsaynö mana allicunachö cawaytagaama ichicllapis yarpäyaytsu. Tsaynöpisama rïcuyayllapäga yarpachacuyaytsu.*Ïdulucunata adoragcuna TaytaDiosman mana yarpäyangannömirïcuyayllapä yarpachacogcunapis manayarpäyantsu Tayta Diosta cäsuyänanpä.6Tsaynö mana cäsucuypa llutanruragcunataga Tayta Dios manacuyapaypam castiganga.7Gamcunapis mas puntacunataga

tsaynömi cawayargayqui. 8CananJesucristuta chasquicushganaga amanatsaynö cawayaynatsu. Tsaynöpis amarabyatsinacuyaytsu, runamayiquicunata ama chiquiyaytsu, pipawasanpis ama rimayaytsu, ymanacagcunata ama parlayaytsu.9Jucniqui jucniquipis ama

llullapänacuyaytsu. Gamcunagatantiyacuyanquinam unay llutacawacuyangayqui mana alli canganta.10Tsaynö manana cawayänayquipämimushog cawaytana Tayta Diosgoyäshurguyqui. Tsaynömi Tayta Diosimanö cangantapis warayninmanwarayninman tantiyacur payyanapayäshuptiqui munangannönacawaycäyanqui. Tsaynö shumagnacawanantsicpämi Diosnintsiccamamarguntsic. 11Tsaymi *Israel runacar mana Israel runa carpis, cuerpuntsicseñalashga captin mana señalashgacaptinpis, yachag car mana yachagcarpis, rïcu car ni pobri carpis,Jesucristuta chasquicogcunagallapantsicpis salvashgana caycantsic.12Tsaynömi ari cuyayäshurniqui

gamcunatapis Tayta Diosacrayäshurguyqui salvashgacayänayquipä. Tsaynö caycaptingagamcuna cuyapänacurmi,yanapanacurmi, mana yachagtupänacurmi cawayänayqui. Allishimillayquicunapa parlapänacurmiimatapis mana ajanaypa cayänayqui.13Tsaynöllam Jesucristuman criyicogmayiquicunawan imaypis allillacawayänayqui. Maygayquipisimaycallachöpis ajätsinacur SeñorJesucristo perdonamangantsicnöllaperdonanacuyay. 14Tsaynöpiscuyanacur cawarmi alli cawaytagatariyanqui llapayquipis.15Jesucristo alli cawayta

gomangantsicnölla piwanpis maywanpisshumag cawayay. Jucniqui jucniquipisalli cawar juc shongulla cuyanacurcawayänayquipämi Tayta Diosacrayäshurguyqui. Tsaynöpis TaytaDiostaga imaycay örapisagradesicuyänayquim allinacawayänayquipäyanapayäshungayquipita. 16Señor

2 3

Page 424: Quechua  conchucos- south bible - new testament

424

Jesucristupa alli willacuyninta imaypiscäsucur cawayay. Tsaynöcawayänayquipä shumagtantiyatsinacur alli shimillayquicunapayachatsinacuyay. Tayta Diostaagradesicur cushicur alabayaysalmucunawan, himnucunawan, ycanticucunawan. 17SeñornintsicJesucristuman criyicog caycarnagaallillata rurayaypis parlayaypis. Tsaynöimaypis Tayta Diosta agradesicuyayJesucristo salvayäshungayquipita.

Majantsicwanpis ywamrantsiccunawanpis imanöcawanantsicpä yätsingan

18Runayog warmicuna, SeñorJesucristuta chasquicushgana caycargarunayquicunata cäsucuyay.19Warmiyog runacuna,

warmiquicunata cuyayay. Mana ollgutupaypa alli shimillayquicunapaparlapäyay.20Wamracuna, mamayquicunata y

taytayquicunata imaypis cäsucuyay.Tsaynö cäsucuyänayquitam TaytaDiosga munan.21Tsuriyog cagcuna, tsuriquicunata

ama llutallaga lïsu tupäyaytsu. Tsaynörurayaptiquega gallayäyangam.

Empliyäducuna y patroncunaimanö cayänanpä Pablo ningan

22Empliyäducuna, patronniquicunaimatapis rurayänayquipämandayäshuptiqui mana gelanaypacumpliyay. Ricayänallanchöga ama arogtucuyanquitsu. Diosnintsicricaycäyäshungayquita musyar llapanshonguyquicunawan aruyanqui.23Criyicog caycarga ima ruraychöpis alliyarpaywan cushi cushilla aruyanqui.Patronniquicunapä arurpis SeñorJesucristupä arog cuentamruraycäyanqui. 24Tsaynö allita

rurayangayquipitaga Señornintsicrasunpa cag patronnintsic carmigloriachö herenciata chasquitsimäshun.25Gelanaycällar arog tucogcunatagaTayta Dios juzganga pipapis janan manasharcuypam.

4 1Patroncuna, empliyäduyquicunataallilla ricayanqui imaycachöpis.

Gamcunapapis patronniquicunagaciëluchömi caycan. Paymijuzgayäshunqui empliyäduyquicunatamana alli ricayaptiquega.

Tayta Diospa willacuynintapimanpis maymanpischätsinantsicpä ningan

2Tayta Diosta agradesicurnin llapanshonguyquicunawan imaypismañacuyay. 3Tayta Diosmangamañacuyay alli willacuyninta willacuptïshumag chasquicuyänanpä. Paypawillacuyninga pipis maypis Jesucristutachasquicogcuna salvacuyänanpäwillacuymi. Tsay willacuynintawillacungäpitam nogapis caychöcarcelaraycä. 4Tsaynölla TaytaDiosmanga imaypis mañacayämuy alliwillacuyninta runacunata shumagtantiyatsinäpä.5Señor Jesucristuman mana criyicog

runacunawanpis shumag cawayay.Tsaynölla Tayta Diospa willacuynintashumag tantiyatsiyänayquipäpis listullacaycäyay. 6Tsaynö tantiyatsirga allishimillayquicunapa parlapäyanqui. Ynircur listulla caycäyay pipistapucuyäshuptiquitantiyatsiyänayquipä.

Cartapa ushanan7,8Caychö prësurar imanö cangätapis

willayäshunayquipä cuyay waugintsicTiquicutam gamcunaman cachaycämü.Paymi imata miñishtingäcunatapiscamaripäman. Paypis Señor

3 4

Page 425: Quechua  conchucos- south bible - new testament

425

Jesucristupa willacuyninta willacogmi.9Waugintsic Tiquicuwanmi marcamayiquicuna cuyay waugintsicOnesimutapis cachaycämü. Paycunamwillayäshunqui caychö imanöcaycangätapis.10Nogawan prësu caycag waugintsic

Aristarcum gamcunatasaludayämushunqui. TsaynömiBernabepa prïmun Marcospis salüduntaapatsicamun. Marcos chämuptinpisyätsingänölla shumag chasquicuyanqui.11Tsaynöllam Justo niyangan Jesuspissaludayämushunqui. Aristarco, Marcos,y Justum Tayta Diospa willacuynintawillacäshiyämashga. Paycunanögamanam waquin Israel mayïcunawillacäshiyämashgatsu. Israelmayïcuna conträ sharcuyaptinpispaycunam manamdejaycayämashgatsu.12Marca mayiquicuna Epafraspis

salüduntam gamcunapä apatsicamun.Paypis gamcunapä Tayta Diosta llapanshongunwanmi mañacamun Diosnintsicmunangannö alli cawacuychöcawayänayquipä. 13Noga musyämiEpafras gamcunapä llaquicamunganta.Tsaynöllam llaquicamun Laodicea

marcachö y Hierapolis marcachöcriyicog mayintsiccunapäpis.14Cuyanacungä jampicog Lucaswan

Dimaspis saludayämushunquim.15Saludaycuyällay Laodiceachö

criyicog mayillantsiccunata. Tsaynöllasalüdulläta goycuyanqui tsaychöNinfata y wayinchö criyicogmayintsiccuna goricagcunatapis.16Cay cartäta liyirirga apatsiyanqui

Laodiceachö criyicog mayintsiccunapisliyiyänanpä. Gamcunaman cay cartatacartacamungänöllam Laodiceamarcachö criyicog mayintsiccunamanpiscartacurgä. Tsay cartata liyirirpaycunapis gamcunamanapatsiyämunga liyiyänayquipä.17Waugintsic Arquiputa niyay:

“Señornintsic Jesucristupawillacuyninta willacur managelanaypash cumplinqui” nir.18Cay cartata juc gellgapämashga

captinpis salüdücunataga quiquïmigellgamü. Itsanga mana gongayllapaTayta Diosman mañacayämuyprësuraycangäpita jipiycamänanpä.Tayta Diosllantsic gamcunata

cuyapäcog cayninwan yanapaycuyäshuyalli cawayänayquipä. [Tsaynö catsun.]

4

Page 426: Quechua  conchucos- south bible - new testament

426

Pablupa saludacuynin

11Tesalonica marcachö criyicogmayicuna:Noga Pablo, waugintsiccuna Silaswan y

Timoteuwanmi cay cartata gamcunamancartacayämü. Tayta Diosllantsic ySeñornintsic Jesucristo cuyapäcogcayninwan yanapaycuyäshuy paymunangannö cushishga cawayänayquipä.

Tesalonicachö criyicogcuna TaytaDios munangannö cawayangan

2,3Waugicuna panicuna, imaypisTayta Diosman mañacayämümi

gamcunata yanapaycuyäshunayquipä.Tsaynöpis paytaga agradesicayämümipayman yäracuyangayquipita, imatapisallita rurayangayquipita, y piwanmaywanpis cuyanacuyangayquipita.Tsaynömi agradesicuyä ima ñacaychöcarpis mana ajayaypa Señor Jesucristocutimunganyagpisshuyacuycäyangayquita.4,5*Espiritu Santupa munayninwan

gamcunata willapäyaptï Tayta Diospaalli willacuyninta ima cushishgamchasquicuyarguyqui. Tsaynöchasquicuyargayqui willapäyangä rasuncag canganta Espiritu Santo

1 TESALONICENSES

Tesalonica marcachö criyicogcunamanapostol Pablo punta cag cartacungan

Tesalonica marcaga cargan Grecia nacionpa Macedonia provincianchömi.Tesalonicaman Pablo char Jesucristupa alli willacuyninta willacuptinmi runacunacushishgarä chasquicuyargan. Waquinmi itsanga llutancunata Pablowillacuycanganta yarpar chiquipäyargan. Tsaymi chiquir wanutsiyta munayaptinPablo aywacurgan juclä marcapana. Pablo jegasquiptinnam Jesucristumancriyicogcunatana Tesalonicachö chiquir gallaycuyargan. Tsaypita mastamusyanayquipä liyinqui Hechos 17.1-15.Atenas marcachö caycarmi Pablo feyupa llaquicurgan Tesalonicachö

criyicogcunapä. Tsaynam imanö caycäyangantapis musyananpä TesalonicamanTimoteuta cachargan (2.17-pita 3.5-yag) y Pabloga Corinto marcapanampäsacurgan. Corintuchö Pablo caycaptinnam tsayman Timoteo chaycur willarganTesalonicachö criyicogcunata mana criyicogcuna chiquiyaptinpis Jesucristumanjinallarä yäracuycäyanganta (3.6-13). Tsaynö willaptinmi Pablo cushicur caycartata cartacurgan paycunaman (1.1-pita 2.16-yag). Cay cartanchömicriyicogcunata tantiyatsirgan Tayta Dios munangannö imaypis cawayänanpä cagta(4.1-12) y Señor Jesucristo cutimunanpäna cagtapis (4.13-pita 5.11-yag).

Page 427: Quechua  conchucos- south bible - new testament

427

tantiyatsiyäshuptiquim. Y musyayämitsaynö chasquicogcuna Tayta Dios cuyaracrangan cayangayquita.Gamcuna raycur imanö

cawayangätapis musyayämarguyquim.6Tsaynam nogacuna cawayangänöcawarninna gamcunapisyachacuyargayqui SeñornintsicJesucristo munangannö cawayta. Alliwillacuyta chasquicuyangayquipitarunacuna ñacatsiyäshuptiquipis EspirituSanto yanapayäshuptiqui cushishgallamcawacuyanqui.7Tsaynö cawayangayquita musyarnam

Macedonia y Acaya provinciacunachöcriyicogcunapis tantiyacuycäyangamcunanö ima ñacayta päsarpis TaytaDiosllaman yäracur cawayänanpä.8Tsaynömi gamcunapita willacogcunamaytsaymanpis aywaycäyan TaytaDiospa willacuyninta willacuyänanpä.Tsaynöpam runacuna musyaycäyanTayta Diosman yäracog cayangayquita.Tsaynöga musyacaycan manamnogacuna willacuyällaptïrätsu.9Runacuna quiquincunammusyatsicuyan nogata shumagchasquicayämangayquitapis y*ïdulucunata adorayänayquipa rantinTayta Diosta adorayangayquitapis.10Tsaynöllam musyaycäyan TaytaDiospa tsurin Jesucristo ciëlupitacutimunanpä cagtashuyacuycäyangayquitapis.Señornintsictaga Tayta Diosmicawatsimushga. Paymi salvamäshunsyu nal junagchö Tayta Diosrabyarnin in ernuman managaycamänantsicpä.

Tesalonicachö Pablo willacungan

2 1Waugicuna panicuna,quiquiquicuna

musyayangayquinöpis nogagamcunaman willacuynïwan manam

llutallatsu shamurgö. 2Tsaynöpismusyayanquim gamcuna cagmanmanarä chämuptï Filipos marcachörunacuna chiquiyämarmagayämanganta. Gamcuna cagchöpisrunacuna tsaynöllam chiquiyämashga.Tsaynö captinpis Tayta Dios manamdejaycayämashgatsu willacuynintamana mantsariypa willacuyänäpä.3Gamcunachö yachatsicur nogacuna

manam llutan yachatsicuytatsuwillacuyargö, sinöga Señor Jesucristupaalli willacuynintam. Tsay willacurmanam pitapis sacyapäyätsu ni llutantacriyitsiyätsu. 4Nogacunaga Tayta Diosmunangannöllam imaypis willacuyä.Paymi churayämashga alliwillacuyninta willacuyänäpä. Tsaymiwillacuyninta willacuyaptï runacunamana cäsuyämaptinpis Tayta Diosmunangannölla willacuycäyä. Payllampipa shongun imata yarpaycangantapismusyaycan.5Musyayangayquinöpis manam

imaypis gamcunata alli tucurninalabapäyargötsu. Manam imaypisgellëniquicuna raycurga llullaparninimatapis niyargötsu. Tsaynö manacayangätaga Tayta Dios musyaycanmi.6Señor Jesucristupa *apostolnin carpiswillacuyargö manam yachagcayangäpita alabashga caytamunallartsu, gamcunapita ni waquinrunacunapita ni pipita.Nogacuna Jesucristupa apostolnin

cayangäman yäracuycurmi gamcunataimayca faltäcunatapis mañacuyämancargan. 7Mañacuyänäpa rantinga jucwarmi wawancunata cuyangannögamcunata cuyarnin imatapis manamañayllapam yachatsiyargö. 8Tsaynöcuyarninmi Tayta Diospa alliwillacuyninta willapäyänäpäga imaypislistu caycäyä wanuyänä captinpis.9Waugicuna panicuna,

1 1 2

Page 428: Quechua  conchucos- south bible - new testament

428

musyayangayquinöpis imapisgastücunapäga manam gamcunataräyarpachacatsiyargötsu. Tayta Diospa alliwillacuyninta willacur puriyänäpägastücunaga quiquïcunam aruyargö.10Gamcunapis musyayanquim y Tayta

Diospis musyaycanmi gamcunawan carjutsata mana ruraypa piwan maywanpismana rimanacuypa cawayangäta.11Tsaynöpis musyayanquim juc allipapä tsurincunata yätsipangannögamcunatapis yätsipäyangäta. 12Tsaynöyätsiparmi gamcunata tantiyatsiyargöTayta Dios munangannöcawayänayquipä. Gamcunataga quiquinTayta Diosmi acrayäshurguyqui paypañöpanchö imayyagpis cushicurcawacuyänayquipä.13Señor Jesucristupa alli

willacuyninta gamcunata willapäyaptïchasquicuyarguyqui manam runacunapayarpayninllapita canganta yarpartsu,sinöga tantiyacuyarguyqui Tayta Diospawillacuynin cangantam. Tsaynötantiyarninmi llapanshonguyquicunawanchasquicuyarguyqui. Tsaynam TaytaDios yanapaycäyäshunqui paymunangannö cawayänayquipä. Tsaytamimaypis Tayta Diostagaagradesicayämü.14Israel nacionchö Jesucristuman

criyicog mayintsiccunata marcamayincuna chiquir ñacatsiyangannömigamcunatapis marca mayiquicunaruraycäyäshunqui. Tsaynö captinpisTayta Dios manamdejaycuyäshunquitsu. 15SeñornintsicJesucristutapis chiquirninmi runacunaautoridäcunaman entregayarganwanutsiyänanpä. Unay cag *Israelrunacunapis tsaynöllam Tayta Diospawillacognin *profëtacunatawanutsiyargan. Tsaynö runacunaganogacunatapis chiquiyämar may

marcaman chäyaptïpisgargaycäyämanllam. 16Paycunaga TaytaDiospa alli willacuyninta pipiswillacuyänanta mana munarmi tsapatachurapäcur caycäyan. Nogacunatapistsapataga churapaycäyämanmi manaIsrael runacunapis salvaciontatariyänanpä willacuyaptï. Tsaynö alläpajutsayog cayanganpitam Tayta Diosrabyarnin paycunata mana cuyapaypain ernuman gaycunga.

Tesalonicaman TimoteutaPablo cachangan

17Waugicuna panicuna, gamcunawanmana juntararnapis gamcunapägaimaypis yarparaycäyällam. Tsaymiimaycanöpapis yapay watucagniquicunashamuyta pasaypa munaycäyä.18Tsaynö shamuyta munayaptïpis*Satanasga atsca cutim tsapatachurapäyämashga. Tsaymi shamuytacamacaycayämütsu. 19,20SeñorJesucristupa alli willacuynintawillacuyaptï chasquicur paymanyäracuyangayquita musyarmi nogacunacushicuyä. Tsaynöpis SeñornintsicJesucristo cutimuptin ñöpanchötincunantsicpä cagta musyar imanömicushicuyä.

3 1,2Gamcunata watucag shamunäpämana camacämur feyupam

llaquicurgö. Shamuyta manapuëdimurnam imanö cayangayquitapismusyanäpä waugintsic Timoteutacachamurgä. Paytaga gamcunamancachamurgä Atenas marcachö japalläquëdamuyta mana munaycarmi.Musyayangayquinöpis Timoteoganogawanmi Señor Jesucristupa alliwillacuyninta willacur imaypis caycan.Canan paymi cösa tantiyatsiyäshunquirunacuna ñacatsiyäshuptiquipisJesucristuman yäracuyänayquipä.3Tsaynöpam runacuna

1 2 3

Page 429: Quechua  conchucos- south bible - new testament

429

chiquiyäshuptiquipis valortatsariyanqui. Musyantsicmi SeñorJesucristuman criyicog cangantsicpitarunacuna chiquimänantsicpä cagtaga.4Gamcunawan caycarpis willargämi

Jesucristuman criyicungantsicpitatsaynö chiquishga canantsicpä cagtaga.Tsay ningänöllam llapanpiscamacaycan. 5Tsayta llaquicurmiTimoteuta gamcunaman watucayäshogcachamurgä caynö yarparnin:“Ñacaycunachö cayaptin capazmi maysupayga pantaycätsin Jesucristumanmanana criyicuyänanpä. Tsaynöcaptinga Tayta Diospa willacuynintamanacagllapäga manachiwillacuycümantsu cargan” nir.

Tesalonicapita Timoteo allinovedäwan Pabluman cutingan

6Cananga gamcunapita cutimurninTimoteo willamashga Tayta Diosmancriyicuyniquicunachö shumagcaycäyangayquitam y cuyanacurcawaycäyangayquitam. Tsaynöpiswillamashga noga yapay gamcunamanwatucagniquicuna shamunätamunaycäyangayquitam.Watucagniquicuna shamuyta munarpisnogacunapä mana gongaypayarpäyangayquinöllam gamcunapäpisyarparaycäyälla. 7Tsaynö willamashgacaptinnam cananga gamcunapällaquicushga carpis o ima ñacaytapäsashga carpis cushicüna TaytaDiosman shumagyäracuycäyangayquita. 8Tsaynöcriyicuyniquicunachö alli cayangayquitamusyar Tayta Diospa willacuynintamaytsaychöpis masrämi musyatsicuytamunaycäyä. 9Tayta Diosllantsicyanapayäshungayquipita Timoteuwanishcäcuna feyupam cushicurnin llapanshongücunawan Tayta Diostaagradesicuyä. 10Tsaymi imaypis payman

mañacayämü gamcunaman yapaypiscutiyämunäpä. Chämurnam mastagayachatsiyäshayqui Tayta Diosmunangannö cawacuyänayquipä.11Tayta Dioswan Señornintsic

Jesucristo yanapaycayämätsungamcunaman watucagniquicunacutiycayämunäpä. 12SeñornintsicJesucristo yanapaycuyäshuy gamcunatacuyangänölla quiquiqui purapis ywaquin runacunawanpis cuyanacurcawayänayquipä. 13Tsaynöllayanapaycuyäshuy ima ñacaychöpisDiosnintsic munangannöcawayänayquipä. Tsaynöpam SeñorJesucristo *angelnincunawan ciëlupitacutimuptin Tayta Diospa ñöpanmanchäyanqui.

Tayta Dios munangannöcawacuypä yätsingan

4 1,2Waugicuna panicuna,Señornintsic Jesucristupa

willacognin carmi gamcunatayachatsiyargö Tayta Dios munangannöcawayänayquipä. Yachatsiyangänöllashumag cawaycäyangayquita musyarcushicümi. Tsaymi cananpis gamcunatarugamü imaypis tsayyachatsiyangänölla cawacuyänayquipä.3Tayta Diosga munan jutsata mana

ruraypana pay munanganta rurarcawayänayquitam. Tsaynö caycaptingamajaynagrä cagcuna ama ni piwanpiscacuyätsuntsu. Majayog cagcunapis amajuccunawan puriyätsuntsu. 4Tsaynö allicawarga majayquicunawanrespitanacurmi alli cawayanqui.5Ollgucuna ama warmicunallamanumayquicuna churashga cayaytsu.Tsaynölla ama warmicunapisollgucunallaman umayquicunachurashga puricuyaytsu. Tsaynögacawayan Tayta Diosta mana yarpagrunacunallam. 6Ama ollgu ni warmi

1 3 4

Page 430: Quechua  conchucos- south bible - new testament

430

a 4.15,16 Arcangel manam jutitsu caycan, sinöga “llapan angelcunapa mandagnin”ninanmi.

jucpa gowanwan ni jucpa warminwancacuyätsuntsu. Tsaynö cawacogcunataTayta Dios mana cuyapaypacastigananpä cagtaga gamcunatanimurgänam. 7Tayta Diosgajutsantsiccunapita perdonamarguntsicmanam jutsallachö puricunantsicpätsu,sinöga pay munangannönacawanantsicpämi. 8Cay yachatsicuynïtapipis mana chasquicogcunaga manamnogallatatsu rechazaycäyäman, sinögaTayta Diostam. Paymi Espiritu Santutanogantsicman cachamushga cäsucurcawanantsicpä.9,10Macedonia provincia quinran

criyicog mayintsiccunawan cuyanacurcawayangayquita musyar cushicümi.Tsaynö cuyanacur cawayänayquipägaquiquin Tayta Diosmitantiyaycätsiyäshunqui.Tantiyatsiyäshungayquinölla imaypiscuyanacur cawayay. 11Tsaynö aripiwanpis mana rimanacuypa shumagcawayay. Runa mayiquicuna imanöcawacungantapis ricapar amajamuräcuyanquitsu. Imapisrurayniquicunachö yätsingänöllaarucuyanqui. 12Tsaynö arucuyaptiquegamanam imaycallapisfaltäpuyäshunquitsu. SeñorJesucristuman mana criyicogcunapisrespitayäshunquim.

Señornintsic Jesucristocutimunanpä cagta ningan

13Waugicuna panicuna, wanurpiscawamunantsicpä cagtamusyayänayquitam munä. Waquinrunacunaga wanurpamparäyangallanchö ushacäriyänanpäcagta yarparmi feyupa llaquicuyan.14Nogantsic criyicogcunaga Señor

Jesucristo wanunganta y cawamungantamusyantsicmi. Payta Tayta Dioscawatsimungannömi nogantsictapiscawatsimäshun gloriamanapacamänantsicpä.15,16Ciëlupita cutimurninmi

Señornintsic Jesucristo fuertipagayacamunga. Tsaynömi arcangelpisagayacamunga, y Tayta Diospacornëtanta tucayämunganpismayacämungam. Tsay öramJesucristuman criyicushgana caycarwanogcuna wap cawarirsharcayämunga. Tsaypitarämicawaycagcunatapis gorimäshun.17Tsaypitanam nogantsicpispaycunawan juntuna pucutay jananchöSeñornintsic Jesucristuwan tincushun.Tsaynömi ari goricamashga paywannaimayyagpis cawacushun. 18Tsaynöcananpä caycaptinga jucniquijucniquicunapis musyatsinacuyay SeñorJesucristo ciëlupita cutimuptincushishgalla chasquicuyänayquipä.

5 1,2Waugicuna panicuna,musyayangayquinöpis Señor

Jesucristoga cutimunga tsacaypa jucladron mana yarpashgatayaycapäcognömi. 3Runacuna “CanangaTayta Dios mananamcastigamantsicnatsu” nir imaypiscaycäyaptinmi mana yarpashgataJesucristoga cutimunga. Tsayga cangawarmi geshyacunanpä manayarpashgata pachan tsaringannömi.Jesucristo chämuptinnaga Tayta Diostamana cäsucog runacuna castïgunpitamanam ni maypa geshpiytapispuëdiyangatsu.4Waugicuna panicuna, gamcunaga

Diosnintsicman mana criyicogrunacunanöga manam cayanquinatsu

1 4 5

Page 431: Quechua  conchucos- south bible - new testament

431

Señor Jesucristo cutimurpunucashgatanötsapurpuyäshunayquipä. 5Gamcunagapagaschö junagchöpis Tayta Diosmunangannö cawarnin listunamcaycäyanqui Jesucristo cutimuptinchasquicuyänayquipä. 6Waquinrunacuna punucashga cuenta jutsarurayllachö cawacogcunanöga amacashuntsu, sinöga yarpag yarpagSeñornintsic cutimunantagashuyacuycäshun. 7Waquin runacunagaSeñor Jesucristo cutimunanpä cagtamusyaycarpis punucashganömachashganö cawacuyaptin manam niimapis gocuntsu. 8Nogantsic Tayta Diosmunangannö cawagcunaga Jesucristocutimunanta maya-mayallashuyacuycäshun Tayta Diosman imaypisyäracur y piwan maywanpis cuyanacurcawarnin. Gloriamanpushacamänantsicpä cagta musyaycargaSatanas llutancunata yarpätsimashgapisama cäsupäshuntsu.9Tayta Diosga Señor Jesucristuta

cachamurgan manam in ernumangaycamänantsicpätsu, sinöga paymancriyicogcunata salvamänantsicpämi.10Señor Jesucristum nogantsic raycurcruzchö wanurgan paywan juntucawanantsicpä. Tsaymi cutimurninwanushgana caycashgapis ocawaycashgaräpis payman criyicogcagtaga gloriaman pushacamäshun.11Tsaymi ari waugicuna panicuna,imaypis jucniqui jucniquipiswillanacurna caycäyänayqui SeñorJesucristuta cushishgalla shuyacurnin.

Criyicogcuna imanöcawayänanpäpis ningan

12Waugicuna panicuna, Tayta Diospawillacuyninta yachatsicogcunata alliricayay. Paycunam yachatsiyäshurtantiyaycätsiyäshunqui imatapis

llutancunata mana rurayänayquipä.13Paycunata shumag chasquicuyay,Tayta Dios yachatsicognincunacayänanpä churashga caycaptinga. Yllapayquipis mana chiquinacuypashumag cawayay.14Waugicuna panicuna, criyicog

mayintsiccunachö gela cagcunatashumag arucunanpä yätsipäyay,wamayashgacunata consulayay, yjutsaman ishquiyllarä ishquegcunatatantiyatsiyay Tayta Diosman manadejaypa yäracuyänanpä. Pipä maypäpispacenciayquicuna catsun. 15Runamayiquicuna chiquiyäshuptiquipisgamcunaga ama chiquiyanquitsu.Tsaypa rantinga imaycachöpisyanapanacur jucagwan jucagwanpis allicawayay. 16Imaypis cushicur cawayay.17Imaycay örapis Tayta Diosmanmañacuyay. 18Cawayniquicunachöimayca päsayäshuptiquipis Tayta Diostaagradesicuyay. Señor Jesucristumancriyicog cayaptiquim tsaynöcawayänayquitapis Tayta Diosgamunan.19Tayta Dios munangannö Espiritu

Santo tantiyatsiyäshungayquitaimapäpis mana cuentar ama cayaytsu.20,21Pipis “Tayta Diospa willacuynintamwillacuyä” niyäshuptiqui shumagrätantiyacuyanqui tsay willacuyanganTayta Diospa willacuynin canganta omana cangantapis. Tayta Diospawillacuyninman iwalaptingachasquicuyanqui. 22Ima jutsamanpispagtatä ishquiycäyanquiman.23Alli cawayta gomagllantsic Tayta

Dios yanapaycuyäshunqui munangannöimaypis cawayänayquipä. Tsaynöllacuerpuyquicunata y almayquicunatapay cuïdaycullätsun Señor Jesucristocutimur jutsaynag limpiutatariycuyäshunayquipä. 24CuyapäcogTayta Diosnintsicga cay

1 5

Page 432: Quechua  conchucos- south bible - new testament

432

cawaynintsicchö yanapamänapänimangantsicnöllam yanapaycämantsic.

Cartapa ushanan25Waugicuna panicuna, nogacunapä

Tayta Diosman mañacayämuy. 26Ygamcunapis jucniqui jucniquimacallapänacur saludanacuyay. 27Noga

Señornintsic Jesucristupa willacognincarmi gamcunata nimü llapancriyicogcunata cay cartataliyipäyänayquipä.28Señorllantsic Jesucristo gamcunata

cuyapäcog cayninwanyanapaycuyäshuy alli cawayänayquipä.[Tsaynö catsun.]

1 5

Page 433: Quechua  conchucos- south bible - new testament

433

Pablupa saludacuynin

1 1Tesalonica marcachöJesucristuman criyicog mayicuna:

Noga Pablo, waugintsiccuna Silaswany Timoteuwanmi cay cartatagamcunaman cartacayämü. 2TaytaDiosllantsic y Señornintsic Jesucristoimaypis yanapaycuyäshuy allicawacuychö cayänayquipä.

Jutsa ruragcunata Tayta Diosjuzgananpä cagta ningan

3Waugicuna panicuna, cushicuyämiSeñor Jesucristuman masräcriyicuyniquicunachö cayaptiqui yjucniqui jucniquipis cuyanacur

cawayaptiqui. Tsaymi Tayta Diostagaimaypis agradesicayämü. 4Tsaynöpiscushicuyämi ima ñacayta päsarpis,runacuna chiquiyäshuptiquipis TaytaDiosllaman imaypisyäracuycäyangayquita. Tsaynöcayangayquitaga criyicog mayintsiccunagoricäyanganchöpis imaypisyarpäriyämi.5Gamcunata Tayta Dios mana dejaypa

yanapaycäyäshungayquita musyayämi.Tsaymi Señor Jesucristuman manaajayaypa criyicuyanqui runacunachiquiyäshur ñacatsiyäshuptiquipis.6Tsay chiquiyäshogcunataga syunalchömi Tayta Dios juzganga. 7Caypatsachö ñacashgapis Señornintsic

2 TESALONICENSES

Tesalonica marcachö criyicogcunamanapostol Pablo gepa cag cartacungan

Tesalonica marcaga cargan Grecia nacionpa Macedonia provincianchömi.Tesalonicaman Pablo char Jesucristupa alli willacuyninta willacuptinmi waquinrunacuna cushishga chasquicuyargan. Tesalonica marcaman Pablo punta cagcartanta manarä cartacurmi musyargan Tesalonicachö criyicogcuna mana alliricashga caycäyanganta.Tsaynömi Pablo musyargan llutan yachatsicogcuna runacunata criyitsir

puriycäyanganta. Lluta yachatsicuynincunata chasquirmi Señor Jesucristocutimunan tiempu cumplishgana canganta yarpar waquin Tesalonicachöcriyicogcunaga manana arucuyargannapistsu. Arucur cayänanpa rantinmi wayinwayinna puricur gallaycuyargan runacuna imanöpis cawacuyanganta parlar.Tsaynö caycäyanganta mayarnam apostol Pabloga cay cartata cartacurgan

Tesalonica marcachö criyicogcunaman. Cay cartachömi Pablo tantiyatsirgan SeñorJesucristo cutimunanpäna witsancunaga anticristurä yurimunanpä cagta (2.1-12) yrunacuna wayin wayin puriyänanpa rantin arucuyänanpä cagta (3.6-12).

Page 434: Quechua  conchucos- south bible - new testament

434

Jesucristo puëdeg *angelnincunawanchipipirrä ciëlupita cutimurmigoricamäshun manana ñacanantsicpä.8Tayta Diosta mana cäsur SeñorJesucristupa alli willacuyninta manachasquicogcunataga in ernumanmigaycunga. 9Paycunaga poderösu TaytaDiospa ñöpanman manam chäyangatsu.Chäyänanpa rantinga imayyagpisñacacuyänanpämi in ernumangaycucäyanga. 10Señor Jesucristumancriyicogcunam itsanga Tayta Diospañöpanchö cushicurnin alabaradorayanga. Tsaynö captinmigamcunapis Señornintsicpa ñöpanmanchar payta adorayanqui. Tsaynö cangaDiosnintsicpa alli willacuynintawillacuyangätachasquicuyangayquipitam.11Tsaymi Tayta Diosmanga cada

junagpis mañacayämü imaypiscawayniquicunachöyanapayäshunayquipä. Tsaynöpamallillata rurar imaypis payman yäracurcawayanqui. 12Tsaynö cawayänayquipäTayta Dios yanapayäshuptiquimjuccunapis tantiyacurnin SeñornintsicJesucristuman criyicur alabayanga.Tsaynöpa gamcuna gloriamanchäyaptiqui Tayta Dios y SeñornintsicJesucristo ima cushishgarächasquicuyäshunqui.

Jesucristo manarä cutimuptin imapäsananpä cagta ningan

2 1Waugicuna panicuna, SeñornintsicJesucristo cutimur gorimänantsicpä

cagta shumag tantiyacuyänayquitammunä. 2Gamcunaga amacäsupäyanquitsu “Señor Jesucristocutimunan tiempu chämushganacaycaptinga payta shuyacullarnacacushun” nir pipis llullapäyäshurniquipuriyaptin. Tsaynöpis amacriyiyanquitsu “Quiquinmi Diosnintsic

tsaynö shuyacullarna cacunapäniyämashga” nir parlayaptinpis.Tsaynöpis ama criyiyanquitsu “Pablupisapatsimungan cartanchö tsaynöllamnican” nir parlayaptin. 3Señornintsiccutimunanpäga anticristurämi puntatayurimunga y criyicogcunapacontrancunapis atscagmi sharcuyanga.Tsaycuna päsariptinrämi Señornintsicgacutimunga.4Anticristoga manam munangatsu

Diosnintsicta pipis adorayänantaga. Ymanam munangatsu imatapisjuccunataga adorayänanta. Tsayparantinga tsay anticristu munanga payllaadorashga caytam. Tsaynömi Jerusalen*templumanpis chaycur “NogamDiosniquicunaga cä” nir jamaycurmandacunga. 5Tsaynö cananpä cagtagagamcunata willargänam. 6,7Tsaynöpisgamcunataga tantiyatsirgänamanticristu yurimunanpä imallanatsapaycanganta. Tayta Diosmunaptinrämi anticristoga yaycamunga.Anticristu manarä shamuptinpis*Satanasga imaypitapis llutantagarunacunata ruraycätsishgam TaytaDiospa willacuyninta manachasquiyänanpä. 8Anticristuyuriscamurpis runacunatagaengañaycangallam. Tsaynö caycagmanchipipirrä Señornintsic Jesucristochaycamurmi anticristuta juc shimillaajäpar ushacätsinga.9Señor Jesucristo manarä cutimuptin

Satanaspa munayninta rurarmianticristoga imayca milagrucunatapisrurangarä. 10,11Tsay milagrucunataruranganta ricarmi Diospa alliwillacuyninta chasquicuyta manamunagcuna criyicurcuyangaanticristumanna. Tsaynö captinmi tsayrunacunata Tayta Dios dejariycungaimanöpis cacuyänanpä. Tsaynamalliman aywaycäyanganta yarpar

2 1 2

Page 435: Quechua  conchucos- south bible - new testament

435

anticristuta cushishgarä gatiräyanga.Tsaynö cayanganpitam paycunasalvacionta tariyangatsu. 12TsaynöpamTayta Diosta mana cäsurnin jutsachöcawagcunaga llapanpis in ernuchöñacayanga.

Tayta Dios acrangancunasalvacionta tariyänanpä ningan

13Waugicuna panicuna, gamcunasalvashga cayänayquipäga Tayta Diosacrayäshurgayqui manaräyuricuyaptiquim. Tsaytam imaypispayta agradesicayämü. Tsaynö acrashgacagcunataga *Espiritu Santumyanapaycäyäshunqui SeñorJesucristuman criyicur Tayta Diosmunangannö cawayänayquipä.14Jesucristuman criyicogcuna salvashgacayänayquipäga Diosnintsicpa alliwillacuynintam gamcunatawillapäyargö. Tsaymi Señornintsicchipipirrä cutimur gloriamanpushayäshunqui tsaychö imayyagpiscushishgalla cawayänayquipä.15Waugicuna panicuna, tsaynö

caycaptinga Señor Jesucristumanimaypis criyicuyänayquipä, ningäcunatani cartäwanpis nimungäcunata amagongayaytsu. 16,17Salvacog SeñornintsicJesucristo y cuyapäcog TaytaDiosllantsic yanapaycuyäshuy manallaquicuyänayquipä, pitapis maytapisalli shimillayquicunapaparlapäyänayquipä, y Diosnintsicmunangannölla cawayänayquipä.

“Tayta Diosman mañacaycayämuynogapä” Pablo ningan

3 1Waugicuna panicuna, TaytaDiosmanga imaypis mañacayämuy

nogacuna alli willacuynintamaytsaymanpis chaycatsiyänäpä.Tsaynö mañacaycayämuy gamcunatawillapäyaptï cushishga

chasquicuyangayquinölla waquinrunacunapis shumag chasquicuyänanpä.2Tayta Diosmanga mañacaycayämuymana alli runacunapitatsapaycayämänanpäpis.Musyayangayquinöpis manam llapanrunacunatsu Tayta Diosman criyicurcawayan.3Diosnintsicga imaypis

yanapaycämantsicmi pay munangannöcawanantsicpä y cuïdaycämantsicmiima jutsatapis Satanas manaruratsimänapä. 4Nogacuna musyayänamyachatsiyangäcunata Diosnintsicyanapayäshuptiqui mana dejaypacumpliycäyangayquita. 5Tayta Diostantiyaycatsiyäshuy pay cuyacogcangannö gamcunapis cuyacogcayänayquipä. Tsaynöllatantiyaycatsiyäshuy ima ñacaytapäsarpis Señor Jesucristo cawangannöcawayänayquipä.

Criyicogcuna arucog cayänanpäyätsingan

6Waugicuna panicuna, gamcunachöwaquin criyicog mayintsiccunaarucuyänanpa rantin runacunapa wasanparlarshi puriycäyan. TsaymiSeñornintsic Jesucristupa jutinchögamcunata nimü tsaynöcunawangamana juntacäyänayquipä, criyicogmayintsiccuna cayaptinpis.7Gamcuna musyayämanquim

nogacuna imaycachöpis arucuyangäta.Manam imaypis mana arurgajitaräcuyagtsu cä. 8Pitapismañapacuyänäpa rantin quiquïcunampachäcunapäga imaypis arucuyargö.9Señor Jesucristupa *apostolnincaycäyaptëga gamcunam imaycachöpisyanapayämänayqui cashga. Tsaynöcaycaptinpis ricayämaryachacuyänayquipämi imaypisarucuyag cä.

2 2 3

Page 436: Quechua  conchucos- south bible - new testament

436

10Gamcunawan caycar caynöpisyätsiyargämi: “Pipis aruyta manamunagcunataga pachata amagarayätsuntsu” nir. 11Tsaynöyachaycätsiyaptïpis ¿imanirtä waquincriyicog mayintsiccunaga arucuyänanparantin runacuna imanöpiscawacuyanganta parlar puriycäyan?12Señornintsic Jesucristupa jutinchömimana arucogcunata nimü: Wayin wayinpuriyänanpa rantin micuyta munargaaruyätsun.13Waugicuna panicuna, mana

ajayaypa allicunata rurar imaypiscawayay. 14,15Cay cartachönimungäcunata mana cäsucuyaptinpismana ajanapaypa tantiyatsiyanquichasquicuyänanpä. Tsay

tantiyaycätsiyaptiquipis mananacäsucuyaptinga pengacushgapuriyänanpä tsaynö criyicogcunawangaama juntacäyanquitsu.

Cartapa ushanan16Tayta Dios alli cayninwan imaypis

alli cawayta goycuyäshuy. Tsaynöpisllapayquita imaypis yanapaycuyäshuypay munangannö cawayänayquipä.17Cay cartata juc gellgapämashga

captinpis salüdücunataga quiquïmigellgamü. Llapan cartäcunachöpistsaynömi ushanantaga quiquïrägellgamü. 18Señorllantsic Jesucristollapayquita cuyapäcog cayninwanyanapaycuyäshuy alli cawayänayquipä.[Tsaynö catsun.]

2 3

Page 437: Quechua  conchucos- south bible - new testament

437

Pablo Timoteuta saludangan

1 1,2Cuyay waugi Timoteo:Noga Pablum cay cartata gamman

cartacamü tsurï cuentanö captiqui.Yäracungantsic Señor Jesucristupa*apostolnin canäpä salvacog TaytaDiosmi acramashga.Tayta Diosllantsic y Señornintsic

Jesucristo cuyapäcog cayninwanyanapaycushuy pay munangannöcushishga cawanayquipä.

Llutanta yachatsicogcunatamichänanpä Timoteuta Pablo

yätsingan3Macedonia provinciaman aywacurmi

Efeso marcachö gamta jagiycamurgällutan yachatsicogcuna llutantayachatsicuyaptin michänayquipä. 4Tsayllutan yachatsicogcunagaDiosnintsicllaman criyicurcawayänanpätsu manam runacunatayachaycätsiyan, sinöga *Diospapalabran gellgaranganman

quiquincunapa yarpaynincunapitacabalarcurmi llutancunatayachaycätsiyan. Tsaynöyachatsicuyaptinmi criyicogwaugicunaga Tayta Diosmanyäracuyänanpa rantin manacagcunapitarimanacullar cawaycäyan.5Diosnintsicga manam munantsu pipis

rimanacur cawananta. Payga munanwillacuyninta chasquicur cuyanacurcawanantsictam. Y payga munan jutsatamana ruraypana cawanantsictam,shumag tantiyacunantsictam, y llapanshonguntsicwan paymancriyicunantsictam. 6Tsay llutanyachatsicogcunaga manam Diosnintsicmunangannötsu cawayan. Paycunagarasun cagllata yachatsicuyänanparantinmi llutancunata yachatsicuycäyan.7Tayta Diospa leynincunata alliyachatsicog tucurninmi runacunaalabayänantarä munayan. Paycunarasunpaypaga manam tantiyayantsuleycunata Tayta Dios imapägomangantsictapis.

1 TIMOTEO

Timoteuman apostol Pablo punta cag cartacunganTimoteoga jövin canganpitam apostol Pabluwan puriyargan Jesucristupa alli

willacuyninta willacur. Nircurnam Timoteuta Pablo churargan Efeso marcachöSeñor Jesucristuman criyicogcunata yachatsinanpä. Pay shumag yachatsinanpämaslla tantiyatsirmi cay cartata apatsirgan. Cananpis cay cartata liyirmiyachacuntsic Diosnintsic munangannö shumag cawaytana. Timoteupita mastamusyanayquipä liyinqui Hechos 16.1-3; 17.14,15; 18.5; 19.22; 20.4; 2 Timoteo 1.5;3.15; Filipenses 2.19-22; Hebreos 13.23.

Page 438: Quechua  conchucos- south bible - new testament

438

8,9Tayta Dios leynincunatagagomargantsic manam jutsaynagcangantsicpitatsu, sinöga jutsayogcangantsicpitam. Tsaymi Diosnintsicmunangannö runacuna cawayänanpäleynincunata yachatsishgaga allillacaycan. Tayta Diospa leynincunagamana cäsucogcuna, yaga runacuna,jutsasapacuna, taytanta y mamantaticrapogcuna, y runa mayintawanutsegcuna llutanta ruraycäyangantatantiyacur jagiriyänanpämi.10Tsaynöllam tsay leycunaga jucwanjucwan puricogcunapä, ollgu purawarmiwannöpis punucogcunapä,pengacuypä jutsata ruracogcunapä, runamayinta esclävu cananpäranticanacogcunapä, llullacogcunapä, yimayca jutsa ruraychö cawarDiosnintsicpa willacuyninta manacäsucogcunapä. 11Jutsa ruraynintsictajagirinantsicpä Tayta Diospa leynincunaningannöllam Señor Jesucristupa alliwillacuyninpis nican. Tsay willacuytawillacunäpämi Tayta Dios churamashga.

Pabluta Tayta Dios cuyapangan12Señornintsic Jesucristutam feyupa

agradesicü willacuyninta willacunäpäimaypis yanapaycamanganpita. Manaalli rurag caycaptïpis cuyapämarmiacramashga willacuyninta willacurpurinäpä. 13Noga Señor Jesusmanmanarä criyicur paypa contranmi cargä.Tsaynö carmi payman criyicogcunataashi-ashiycur carcelman wichgatsirgä.Tsaycunata rurar manamtantiyacurgätsu llutanta ruraycangäta.Llutanta ruraycangäta mana musyaynïparurashga captïmi Tayta Dios cuyapämarperdonamashga. 14Tsaynöperdonamarmi tantiyaycatsillämashgapayman yäracunäpä y pita maytapiscuyapänäpä. ¡Imanö cuyapäcogmiSeñornintsic Jesucristoga!

15Jutsasapa runacunataperdonananpämi Señornintsic Jesucristocay patsaman shamurgan. Tsayga rasuncagmi. Tsaymi nogatapis Señorllantsicperdonaycallämashga, llapanrunacunapitapis mas jutsa ruragcaycaptï. 16Tsay perdonamangantamusyarmi waquin runacunapistantiyacuyan paycunatapis Tayta Diosperdonar salvananpä cagta.

17 ¡Tsaymi Tayta Diostaga imaypisalabashun!

Payga imayyagpis cawag Diosmi.Manam paynö poderyogga pipis

cantsu, ni paytaga manam pipisricantsu.

Y rasunpaypapis tsaynömi.

Jesucristupa alli willacuynintaTimoteo imaypis willacunanpä

yätsingan18Cuyay waugi Timoteo, imaypis

willacog canayquipä criyicogcunavaloratsiyäshungayquita amagongaytsu. Tsaynö mana gongarga allisoldädu mana geshpiypapelyangannömi gampis mana jagiriypaDiospa willacuyninta imaypiswillacunqui. 19Tsaynöna cargaSeñornintsic Jesucristuman yäracurllutancunataga ama ruraytsu.Waquin runacunaga Señor

Jesucristupa willacuyninta musyaycarpissiemprirämi llutancunataga ruraycäyan.Tsaynö llutan ruragllarä carninmiJesucristuta chasquicurcurpisgongariyan. 20Tsaynöllam AlejandruwanHimeneupis llutancunatayachatsicuycäyan. Tsaynö cayaptinmipaycunata michargä Jesusmanyäracogcunawan mananatacucäyänanpä. *Satanaspamunayninchö ñacarnamyarpachacuyanga. Tsaynöpaga ëllum

1 1

Page 439: Quechua  conchucos- south bible - new testament

439

tantiyacur llutantayachatsicuycäyanganta jagiriycurDiosnintsicman cangan cuticuyanga.

Diosnintsicman mañacunantsicpäyachatsingan

2 1Timoteo, criyicogcunawanDiosnintsicta agradesicurnin

imaypis mañacuyay llapan runacunasalvacuyänanpä. 2TsaynöllaDiosnintsicta rugacuyay nacionmandagcuna y waquin autoridäcunapisallilla mandacuyänanpä. Tsaynö allimandacog cayänanpä Diosnintsicyanapaptinmi nogantsicpis paymunangannö allita rurar cawashun.3Llapan runacunapä Tayta Diosman

mañacurninga pay munangannömimañacuycantsic. 4Diosnintsicga munanllapan runacunapis alli willacuynintachasquicur salvacuyänantam. 5Tsaywillacuyninga caynömi nican:

“Pipä maypäpis jucllayllam TaytaDiosga.

Y jucllayllam runaman ticraycurshamog Señor Jesucristupis.

Paymi Tayta Diospa ñöpanmanchätsimäshun.

6 Paymi wanushga llapan runacunataTayta Dios perdonarsalvananpä.

Tsaynö salvacog cangantaga pitapismaytapis musyatsicushun”.

7Paypa willacognin canäpä Diosnintsicacramashga. Tsaymi apostolnin carmaytsay mana Israel cag runacunatapisalli willacuyninta willacuycä.8Tsaynö apostolnin carmi yachaycätsï

maychö tsaychöpis criyicog waugicunamana chiquinacuypa ni manarimanacuypa Tayta Diosman mañacurcawayänanpä. 9Warmicunapis manajatiräyänanpä cag röpacunataga ama

jaticuyätsuntsu. Tsaynöllaagtsancunatapis ama tucuynöpaallitsapäcuyätsuntsu ni imawan alläpaadornacur ama gälacuyätsuntsu.10Tsaynö gälacuyllapäyarpachacuyänanpa rantinga Diosnintsicmunangannö allicunata rurarcawayänanpä cagta yarpachacuyätsun.11Diospa palabranta yachatsicogcuna

willapäyaptinga warmicuna shumagwiyacur chasquicuyätsun.12-14Musyangantsicnöpis puntata TaytaDios Adanta camasquirrämi Evatagacamargan. Y tsaynö Adantatsu Satanasmanam engañargan Tayta Diosmandangancunata mana cäsutsirnin,sinöga Evatam. Tsaymi Diosnintsicmanmañacur goricäyanganchö warmicunaollgucunata mana yachatsiyanmantsu nimandayanmanpistsu. 15Tsaynö cayänanparantinga wawancunata shumagricayänanpä cagta yarpachacuyätsun. Ypiwan maywanpis shumag cawayätsunDiosnintsicman criyicurnin. Tsaynö allicawarga salvacuyangam.

Diospa willacuynintayachatsicogcuna imanö

cayänanpä cagpis

3 1Criyicog waugicuna niyangannöpisDiosnintsicpa willacuyninta

yachatsicuyta munag cagga alliyarpaychömi caycäyan. 2Yachatsicog caytamunag cagcunaga alli cawacuyyogmicayänan pipis mana jamuräyänanpä.Paycunaga cayänan juc warmiyogllam,shumag tantiyacur imatapis alli rurag,respëtuyog, runa mayinta cuyaparpatsaycatseg, y alli yachatsicog. 3Tsaynöpiscayänan mana machäcog, achäquita manaasheg, pitapis maytapis cuyapäcog, ygellëllapä mana mallagashga.4Tsurincunata y wayinchö llapanjuntarangan cagtam shumag ricayänan.Tsaynömi shumag yachatsiyänan cäsucog

1 1–3

Page 440: Quechua  conchucos- south bible - new testament

440

a 3.8 “Diyäconu” ninganga imaycachöpis yanapacog cayänanpä acrashga cag waugicunam.

cayta, pitapis maytapis respëtuwan ricayta.5Wayinchö warminta wamrancunatashumag mana ricarga ¿imanöparä SeñorJesucristuman criyicogcunatapis shumagyachatsiyanman?6Diosnintsicman tsayrä criyicog

cagcunaga manam yachatsicogcayanmanrätsu. Paycuna yachatsicogcayman churacasquirga capazmi yachagtucusquiyanmanpis. Tsaynö yachag tucogcarnam itsanga Satanas castigashgacangannö paycunapis castigashgacayanga. 7Yachatsicog cagga allicawayninwanmi Diosnintsicman manaräcriyicog runacunapitapis respëtuwanricashga cayanga. Peru mana alli cawacogcayaptinga runacuna jamurarninmichasquicuyanganatsu Señor Jesucristupawillacuyninta parlapäyaptinpis. Tsaynömana chasquicog cayänantam Satanasgamunan.

Diyäconucuna imanö cayänanpäpisPablo ningan

8Tsaynömi SeñornintsicJesucristuman criyicogcunachödiyäconu caga waugicunapis cayänanalli rurag respëtuwan ricashga, rasuncagllata parlag, mana machäcog, ygellëllapä mana ayrayag. 9PaycunagaTayta Diospa willacuyninta cäsucurmijutsata mana ruraypana cawayänan.10Tsaynö alli cawaynincunata ricaycurrädiyäconu cayänanpäga churayätsun.11Diyäconucunapa warmincunapis

respitashga cayänanpäga shumagmiportacuyänan, pipa wasanpis manamrimayänantsu, shumag tantiyacogmicayänan, y Diosnintsic munangannömiimaypis cawayänan.12Paycunaga juc warmillawanmi

cayänan. Tsaynölla tsurincunata ywayinchö llapan juntarangancunata

shumag yachatsiyätsun. 13Maygandiyäconupis alli cawaynincunapitampipita maypitapis respëtuwan ricashgacanga. Tsaynöpam Señor Jesucristupawillacuyninta willacuyaptin runacunashumag wiyacuyanga.

Pablo imapä cay cartataapatsinganpis

14Cuyay waugi Timoteo, gam cagpashamuyta munaycarpis puntataga caycartatam cartacaramü. 15Yarpangänöshamuyta mana camacämuptïpis caycartäta liyirnam tantiyacunquiDiosnintsicman criyicogcunata imanöyachatsinayquipäpis. Criyicogcunagallapanpis Tayta Diospa wamrancunamcayan. Willacuyninta cäsucurcawayaptinga pipis maypis tantiyacurSeñor Jesucristuman criyicuyanga.16Llapantsicmi musyantsic

Diosnintsicpa willacuynin imaycapitapismas väleg canganta. Tsaynö captinmicanticuntsicchöpis nican:

“Jesucristum runanölla yurirgan.Wanuptin cawatsimushga *Espiritu

Santum.*Angelcunapis ricarmi adorayargan.Willacuynintaga maytsaymanpis

chätsiyashgam.May tucuy runacunapis criyicurmi

yäracuyan.Gloriaman cutirirmi Tayta Diospa

ñöpanchö caycan”.

Imayca micuytapis majayogcaytapis cushicur

chasquicunantsicpä tantiyatsingan

4 1Espiritu Santum musyatsimantsicSeñor Jesucristo cutimunanpäna

caycaptin waquin runacuna Jesucristuta

1 3 4

Page 441: Quechua  conchucos- south bible - new testament

441

b 4.5 Majayog cay alli canganpä liyinqui Genesis 2.18. Imayca micuy alli canganpä liyinquiGenesis 9.3.

chasquicurcurpis llutanyachatsicogcunata chasquiyänanpäcagta. Tsay llutan yachatsicogcunagayachatsicuyanga Satanas munangantam.2Paycunaga llullacurmi Diosnintsicmancriyicog tucuyanga. Tsaynö carnamcriyicogcunataga mana ni imapäcuentayangatsu.3,4Llutan yachatsicogcunaga

michäcuyan ollgupis warmipis majayogcayänantam. Tsaynöllam michäcuyanwaquin cag micuycunata manamicuyänanpä. Paycuna tsaynö michäcurmana alli canganta niyaptinpis TaytaDios camangancunaga llapanpisallillam. Tsaymi imayca micuytapismajayog caytapis Diosnintsictaagradesicurnin chasquicushun. 5Diospapalabran gellgaranganchöpis nimantsicpay camangancunaga llapanpis allicangantam. Tsaynö caycaptinga imaycamicuytapis y majayog caytapis TaytaDiosta agradesicurnin chasquicushun.b

Jesucristo munangannö alliyachatsicog cananpäPablo willangan

6Tsaynö captinga llapan ningäcunatacriyicog mayintsiccunata yachatsiy. YTayta Diospa willacuyninta quiquiquiimaypis yachacur sïgiy. TsaynöpamSeñor Jesucristo munangannöcumpliycanqui.7Ama cäsunquitsu runacuna

llutancunata yachatsicuyanganta.Tsaycunata cäsur rimanacunayquiparantinga Diosnintsic munangancunatacumplir imaycay örapis caway. 8Caycawaynintsicchö fïsica ruraygacuerpuntsicpä allim alli caytaga. PeruDiosnintsic munangannö cawaymi masalläpa cag allega, cay patsachö

cawanapä y gloriachö cawanapäpis.9Cay parlapaycangäcunata runacunatantiyacuyaptinga allim canga.10Diosnintsic munangannö caway allicanganta musyarmi imanö ñacarpis paymunangannö imaypis cawaycantsic.Tsaymi maychö tsaychöpiswillacuyninta willacuycantsic SeñorJesucristuta chasquicuyänanpä. Paytachasquicuyaptinga pitapis maytapisTayta Dios salvangam.11Cay ningäcunataga shumag

yachacuyänanpä mana gongaypa llapanrunacunata yachatsiy. 12“Jövinllaräcaycar ¿imanöpatä Timoteoyachatsimäshun?” nir runacunaniyaptinpis gampita yachacuyänanpäalli shimillayquipa pita maytapisparlapay. Nircur shumag portacurcaway, runa mayiquita cuyapay, yDiosnintsicman imaypis yäracuy.Tsaynö cawaptiquim criyicogmayintsiccuna tantiyacuyanga imanöcawaytapis. 13Chämungäyag Diospapalabran gellgarangancunatawaugicunata panicunata liyipanqui,yachatsinqui, y valoratsinquiDiosnintsicllaman yäracurnin imaypiscawayänanpä. 14Alli willacuynintawillacog canayquipä Diosnintsicchuraycäshuptiquega imaypis amagongaytsu. Tsaynö cananpä cagtagamusyatsishurgayqui yachatsicogcunagamman maquincunata churarcurmañacapäyäshungayqui öram.15Cay llapan yätsingäcunata mana

gongayllapa imaypis ruranqui.Yätsingänölla alli cawangayquitarunacuna ricayäshurmi cushishgachasquiyäshunqui Diosnintsicpawillacuyninta yachatsicuptiquipis.16Pagtä jutsaman ishquiycanquiman.

1 4

Page 442: Quechua  conchucos- south bible - new testament

442

Pagtä llutancunatayachatsicuycanquiman. Rasun cagllatayachatsicur Diosnintsic munangannöllaimaypis caway. Tsaynö cawarninmiquiquiquipis salvacunqui yyachatsingayquicunata wiyagcunapissalvacuyanga.

Criyicog mayincunata respitananpäTimoteuta yätsingan

5 1Llutancunata rurayaptinrucucunata ama gayapanquitsu.

Gayapänayquipa rantingapapäniquitanö respitarnin allishimillayquipa tantiyatsinqui.Jövincunatapis waugiquitanö tantiyatsirshumag ricanqui. 2Chacwancunatapismamayquitanö respitarnintantiyatsinqui. Tsaynöllajipashcunatapis paniquitanölla alliricanqui.

Viüdacunata shumagricananpä yätsingan

3Castaynag cag viüdacunatagacriyicogcuna imallancunawanpisyanapayätsun. 4Peru itsangaviüdacunapa wawancuna owillcancunapis carga paycunanamyanapacuyänan. Ama gongayätsuntsuquiquincunatapis imanö cuyarshacshatsiyanganta. Mamanta awilantatsaynö shumag ricayaptin Diosnintsicimanömi cushicun.5Nogantsic criyicogcuna yanapanapä

cag viüdacunaga cayätsun mana pïyogwactsa cagcuna, Tayta Diosmanyäracogcuna, y imaypis rugacurmañacogcuna. 6Llutancunata rurarquiquincunapa munaynincunallamancawacog viüdacunataga amayanapayätsuntsu. Paycunagacawaycarpis wanushga cuentam cayan.7Cay ningäcunata Diosnintsicmancriyicogcunata willapay.

Yachatsingayquinö viüdacunata shumagyanapayaptinga runacunacriyicogcunata manamjamuräyanganatsu.8Mayganpis mamanta, awilanta, y

wayinchö tärag castancunata manashumag ricarga manam Diosnintsicmunangannötsu cawaycäyan. Tsaynöshumag mana ricarga Diosman manacriyicog runacunapitapis mas peyorllutantam ruraycäyan.9Tsay yanapaypä cag viüdacunapa

listancunamanga yaycuyanman jogtachunca (60) watayogpita janamancagcunarämi. Y cayanman gowantamana jucwan engañashga cagcuna,10alli rurag cayninwan shumag ricashgacagcuna, wamrancunata shumagshacshatsishga cagcuna, wayinmanchagcunata alli chasquegcuna,Diosnintsicman criyicogcunata yanapagcagcuna, pobricunata cuyapag cagcuna,y imaypis alli cawayta yarpag cagcuna.11,12Jipash cag viüdacunaga manam

yanapaypä cag listachöga cayanmantsu.Listachöna cagcunaga SeñorJesucristutam aunicuyan criyicogmayincunata imaycachöpis yanaparmana yapapacuypa cayänanpä. Peruwaquinga tsaynö aunicurcurpisjipashllarä carninmi aunicuyangantagongasquir yapay runayog caymannachuracasquiyan. 13Waquincunanamwayincunachö imaycaruraynincunatapis jagirir wayin wayinpuriyan runacunapa wasancuna rimar,pipäpis maypäpis manacagcunataparlar.14,15Tsaynömi waquin jipash cag

viüdacunaga Satanas munanganta rurarcawaycäyan. Tsaynö captinmi nogapayarpaynïpita jipash cagcunatagayanapaypä cag listamangacuentanquimantsu. Paycunaga yapaygowancuna ashisquirmi täcuyanman.

1 4 5

Page 443: Quechua  conchucos- south bible - new testament

443

Tsaynöpaga mananam wayin wayinpuriyanmannatsu ni mananam pipäpismanacagcunata rimayanmannatsu.Antis wawancuna yuriptinnam tsaytaricarna wayincunachö shumagnacawacuyanman. Tsaynöna cayaptingapaycunapä manam pipisrimayanmannatsu.16Diosnintsicman criyicogcunachö

viüdacunapa wawancuna carga paycunayanapayätsun. Tsaynöpaga aypangampïniynag mayniynag cag viüdacunatayanapayänanpä.

Yachatsicogcunata shumagricayänanpä Timoteuta yätsingan

17Timoteo, criyicogcunata yätsinquiyachatsicognincunata respitarimaycancunawan shumagyanapayänanpä. 18Diospa palabrangellgaranganchöpis caynömi nin:“Yuntatapis ama arutsiytsu pachanmana garaypaga” nir. Nircurpiscaynömi nin: “Arupacogcunagaaruyanganpita pägunta chasquitsun”nirmi. Tsay ningannömi Diospapalabranta yachatsicogcuna alliricashga y pägashga cayänan SeñorJesucristuman criyicogcunatayachatsiyanganpita.19Maygan yachatsicogpäpis llutan

rurayninta juc runalla parlaptinga amacriyinquitsu. Ishcag o quimsag runacunaniyäshuptiqui itsanga tsay llutarurayninta dejarinanpä tantiyatsinqui.20Mana alli rurayninta mana

dejaptinna itsanga llapancriyicogcunapa ñöpanchö gayapanqui.Tsaynöpaga waquincunapismantsacurmi jutsa ruraymanchäyanganatsu.21Pipapis favornin mana sharcuypa

llapantapis shumag ruranqui. TaytaDios, Señor Jesucristo y angelcunapismusyaycäyanmi tsaynö nimungäcunata.

22Pitapis yachatsicog cananpä manarächurarnin shumagrä musyapay imanöcawangantapis. Lluta cawacogcunatayachatsicog cananpä churarga gampisjutsayogmi canqui. Y quiquiquipisDiosnintsic munangannölla imaypiscaway.23Pacha nanaywan geshyar

yacullatatä upunquiman. Jampillapägaichic vïnutam upunayqui.24Waquin runacunapa jutsa

ruraynincunaga jucllam musyacan.Waquin runacunapaga jutsancunaunaytarämi musyacan. Tsaynö captinmiimanö cangantapis manarä musyargachurasquinayquirätsu yachatsicogcayänanpä. Alli o mana allicayangantapis musyapasquirrämichuranayqui. 25Waquincunapaga alliruraynincuna jucllam musyacärin.Waquincunapanam itsanga tsaypitarämusyacan.

Empliyäducuna patronnincunatarespitayänanpä yätsingan

6 1Diosnintsicman criyicog carnagaempliyäducuna patronnincunata

shumag respëtuwan ricar alliportacuyätsun. TsaynöpamDiosnintsicpä y willacuyninpäpis manallutanta pipis parlayangatsu.2Patronninpis, criyicog mayin captinga,manam tsay empliyädoga ninmantsu:“Noga munangänönam portacunäpatronnïpis alli runa caycaptinga” nir.Tsaynö ninanpa rantinga shumagmiarunman criyicog mayinta imaycachöpisyanaparnin.

Pobri carpis capamangantsiccagllawan cushi cushi

cawanantsicpä yätsingan3Waquin runacuna “Señornintsic

Jesucristupa alli willacuynintamyachatsicü” nicarpis llutantam

1 5 6

Page 444: Quechua  conchucos- south bible - new testament

444

yachatsicuycäyan. 4Paycunayachatsiyangancuna mas alli cangantayarparpis manacagcunallatamyachatsicuyan. Yachag tucur llutantayachatsicuyaptinmi runacuna cawayanchiquinacur, ashllinacur, sientitsinacur,y mana yäracanacur. 5Tsay llutanyachatsicogcunaga quiquin purapisrimanacuyllachömi cayan. Yachagtucurmi mana tantiyayantsu TaytaDiospa willacuynin ima ningantapis.Nicarrämi tsay llutan

yachatsicogcunaga yachatsiyanganpitapägayänantarä munayan. Paycunagayarpäyan: “Tsaynöpam rïcuyäshun allicawacunantsicpä” nirmi. 6Alli cawaygamanam rïcu cayrätsu, sinöga rïcu carpiso pobri carpis Diosnintsic munangannöcaway cagmi mas alli cawayga. 7Manamimayogräpistsu yuricurgantsic.Tsaynöllam wanurpis jinayllaaywacushun. 8Juc vïdaman imatapismana apanantsicpä caycaptingamiñishtingantsiccunata Diosnintsiccamaripämangantsicllawan cushishgacawacushun.9,10Rïcu cayta munagcunaga

taringallanwanga imaypis manamconformacuyantsu. Gellëllapämallagashga caywanmi imayca llutanruraycunamanpis chäyan. Tsaynömiwaquin criyicogcunapisquiquincunallapä imatapis munarninDiosnintsictaga gongariyanna.Diosnintsicta mana cäsurnacayanganpitam imayca llaquicuymannachäyan y pipis mana cäsushganamushacäriyan.

Diosnintsic munangannöcawayänanpä willangan

11Timoteo, gamga Diospa wamrancangayqui raycur llutan ruraycunamanmana ishquiypa caway. Imaycayogpiscayta munar yarpachacunayquipa

rantinga yarpachacuy imaypisDiosnintsic munanganta ruranayquipä,payllaman yäracunayquipä, runamayiquita cuyapänayquipä, ypacenciacur llänu shonguyquiwanimatapis ruranayquipä. 12SeñorJesucristuta chasquicurmi runacunapañöpanchö nirgayqui imaypis paymunangannö cawanayquipä cagta.Cananga soldäducuna gyërrachö manageshpiypa pelyangannömi gampis manaajayaypa Diosnintsic munangannöcawanayqui. Tsaynö mana cawargapaypa ñöpanman manam chanquitsu.Tayta Diosga acrashurguyqui payninganta cumpliptiqui ñöpanmanchänayquipämi.13Tsaynölla ama gonganquitsu Señor

Jesuspis wanunganyag Tayta Diosmunangannö cawanganta.Wanutsiyänanpä cagta musyarpis*Poncio Pilatupa ñöpanchö manamantsacuypa *Israel runacunapa reynincanganta nirgan. Tsaymi cawaygomagnintsic Tayta Dios y SeñorJesucristo ricaycämaptin gamta nimü:14Tayta Dios ningancunata llapantapismana gongaypa cumpliy SeñornintsicJesucristo cutimunganyag. 15TaytaDiosga munangan öram Jesucristuta caypatsaman cachamunga.

Tayta Diosga poderösum. Paypamaquinchömi llapan puëdegmandacogcunapis caycan.

16 Paymi imaypitapis imayyagpiscawagga y chipipirrämiatsicyaycan.

Paytaga manam pipis ricashgatsu nimanam ricaytapis puëdiyantsu.

Imaycapitapis masnin cagga alliricashga catsun.

Payga imaycawanpis imayyagpismunayyogmi caycan.

Tsaynö callätsun.

1 6

Page 445: Quechua  conchucos- south bible - new testament

445

17Musyantsicmi imayca riquëzapisushacaglla canganta. Tsaymi rïcurunacunata willapänayquiriquëzancunaman yäracur runa tucurmana cayänanpä. PaycunataDiosnintsicllaman yäracur cawayänanpäyätsinqui. Paymi imaycachöpisyanapamantsic llapanmiñishtingantsiccunatapis tarinantsicpä.18Tsaynömi rïcucunataga yachatsinquiallicunata rurayänanpä y faltapacogcunatayanapayänanpä. 19Diosnintsicman yäracurallicunata rurarmi mana ushacagcawaytaga gloriachö tariyanga y caypatsachöpis alli cawayanga.

Cartapa ushanan20Timoteo, cay cartachö

yachatsingäcunataga mana gongaypamruranayqui. Ama imapäpis cäsunquitsutsay llutan yachatsicogcunata. Tsayrunacunaga yachag cayangantayarparpis manacagcunallatamyachatsicuyan. 21Waquincriyicogcunaga tsaynö llutancunatayachatsirmi Diosnintsicta mananacäsuyannatsu.Diosllantsic llapayquita cuyapäcog

cayninwan yanapaycuyäshuy allicawayänayquipä. [Tsaynö catsun.]

1 6

Page 446: Quechua  conchucos- south bible - new testament

446

Pablo Timoteuta saludangan

1 1,2Cuyay waugi Timoteo:Noga Pablum cay cartata gamman

cartacamü tsurï cuentanö captiqui.Señornintsic Jesucristupa *apostolnincanäpä Tayta Dios acramashga captinmialli willacuyninta maytsaypapis willacurpuriycä.Tayta Diosllantsic y Señornintsic

Jesucristo cuyapäcog cayninwanyanapaycushuy pay munangannöcushishga cawanayquipä.

Timoteo Tayta Diosman yäracurcawanganta Pablo cushicungan

3Timoteo, unay castäcunacawayangannö nogapis Tayta Diosmunangannö cawarmi payta agradesicüimaycachöpis yanapashungayquipita.Tsaymi cada junagpis Tayta Diosmangampä mañacaycämü. 4Llaquimarnïñawiqui junta wegiquiwanquëdamungayquita yarpasquir nogapisimanömi llaquiycamü. Tsaymi gamwantincuyta munaycä imanö

caycangayquitapis willapämänayquipä.5Noga musyämi Tayta Diosman shumagyäracur pay munangannöcawaycangayquita. Tsaynöga cawanquiawilayqui Loida y mamayqui EuniceTayta Diosman yäracurcawayangannömi.

Jesucristupa willacuyninta Timoteomana mantsacuypa willacunanpä

ningan6Diosnintsicman yäracungayquita

musyarmi gamta yarpaycätsï SeñorJesucristupa alli willacuyninta manamantsacuypa willacunayquipä. Tsaynöwillacunayquipäga *Espiritu Santumimaypis yanapaycäshunqui. Tsaynöcananpämi gamman maquïta churaycurTayta Diosman mañacamurgä. 7Manampitapis mantsacunantsicpätsu TaytaDiosga Espiritu Santuta gomargantsic,sinöga Jesucristupa willacuynintapitapis mana mantsacuypawillapänantsicpämi, pitapis maytapiscuyapänantsicpämi, y shumagtantiyacur imatapis ruranantsicpämi.

2 TIMOTEO

Timoteuman apostol Pablo gepa cag cartacunganApostol Pablo Roma carcelchö caycarmi cay cartata gellgargan Timoteuman

apatsinanpä. Timoteoga Efeso marcachömi tsay witsan criyicogcunata Jesucristupaalli willacuyninta yachaycätsirgan. Pablutaga Jesucristupa willacuyninta willacurpuringanpitam autoridäcuna wanutsiyänanpäna caycäyargan. Manaräwanutsiyaptinmi Timoteuman cartacurgan imaypis Tayta Dios munangannöcawananpä yätsirnin.

Page 447: Quechua  conchucos- south bible - new testament

447

8Espiritu Santo tsaynöyanapaycäshuptiquega manapengacuypa Jesucristupa alliwillacuyninta willacuy. Tsaynöpis amapengacunquitsu Señornintsicpawillacuyninta willacungäpita imaycawanutsipacushgatanöprësurätsiyämaptinpis. Tsaypa rantingarunacuna chiquiyäshuptiquipisJesucristupa willacuynintaga imaypiswillacuy. Tsaynö willacunayquipämiTayta Dios imaypis yanapaycäshunqui.

Diosnintsic salvamangantsictaPablo willacungan

9Tayta Diosga jutsantsiccunataperdonar salvamarguntsic paymunangannöna cawanantsicpämi.Tsaynö salvamarguntsic jutsa ruragcashgapis cuyapämarnintsicmi, manamallicunata rurangantsicpitatsu. Tsaynösalvamänantsicpäga Tayta Dios caypatsata manarä camarmi yarparganna.10Tsay yarpangancunataga cumplishgaSeñornintsic Jesucristuta cay patsamansalvamänantsicpä cachamurmi. TsaymiJesucristuta chasquicur salvashga carnawanucurnin pamparangantsicllachögaquëdashuntsu. Cawarircatsimashgamgloriachöna imayyagpis cawashun.11Tsaycunata willacur purinäpämi

Tayta Dios nogata acramashga. Tsaymicananga apostolnin carna pitapismaytapis tsaycunata musyaycätsï.12Tsaynö musyatsicur willacungäpitamcarcelchö wichgaraycätsiyäman.Jesucristupa willacuynintawillacungäpita carcelchö wichgararpismanam pengacütsu. Imanö ñacarpisnoga musyä payman yäracuptïgloriaman pushamänanpä cagtam.13Timoteo, Jesucristupa willacuyninta

yachatsingänölla gampis shumagyachatsicunqui. Tsaynö yachatsirJesucristuman yäracur pitapis maytapis

cuyanqui. 14Jesucristupa willacuynintayachatsicurga pagtatä llutancuna imatayachatsicunquiman. Llutanta manayachatsicunayquipäga Espiritu Santumyanapaycäshunqui. Paymi imaypisnogantsicwan carnin yanapaycämantsic.

Pabluta Onesiforo jutiyogruna yanapangan

15Musyangayquinöpis Asiaprovinciachö criyicog waugicuna cäsichipyaypanam Jesucristupawillacuyninta willacungäta mananacriyiyannatsu. Tsaynömi FigeluwanHermogenespis Jesucristupawillacuyninta willacungäta mananacäsucuyannatsu.16,17Onesiforum itsanga Roma

marcaman chaycamur juclla ashimargantarimanganyag. Carcelchö prësucaycaptïpis mana pengacuypam imaypiswatucamar imaycachöpisyanapamashga. Paypa castantacawaynincunachö Tayta Dios imaypiscuyapar yanapaycullätsun. 18PaygaEfeso marcachöpisyanapaycamargantsicmi. Tsaywaugintsic Onesiforuta SeñornintsicJesucristo cuyapaycullätsun llapanrunacunata juzganan junag.

Jesucristupa willacuyninta manaajayaypa willacunanpä Timoteuta

yätsingan

2 1Waugi Timoteo, Señor Jesucristoyanapaycäshuptiquega mana

ajayaypa alli willacuyninta willacuy.2Tsaynöpis yachatsicogpänö cagwaugicunata acraycur nogayachatsingäcunata yachatsinqui.Tsaynöpam paycunapis yachacurcurJesucristupa willacuynintayachatsiyanga.3Imanö ñacarpis Jesucristupa

willacuyninta willacunayquipä imaypis

2 1 2

Page 448: Quechua  conchucos- south bible - new testament

448

a 2.12 Jesucristuman criyicogcuna paywan mandacuyänanpä cagta mas musyanayquipäliyinqui Apocalipsis 20.4-6.

yarpachacuy juc alli soldädu misionnintacumplinanpä yarpachacognö. 4Manam pïsoldädupis soldädu caycangantagaquiquinpa aruyninmanrä arogaywacuntsu. Imaycanö carpismandagninpa mandunchömi caycan.5Tsaynöllam ima deportichö pucllarpispremiuta gänayta munarga pipispuntataga shumagrä yachacunan.Shumag mana yachacurga pucllaytamana camäpacurmi premiutagachasquintsu. 6Cosichapacogcunapisaruyanganpitaga pägunta chasquiyanmi.7Tsay ningäcunata yarparaptiquegaTayta Dios yanapashunquimJesucristupa alli willacuyninta manaajayaypa willacur sïginayquipä.8Timoteo, musyangayquinöpis Tayta

Dios aunicungannöllam SeñornintsicJesucristoga unay rey *David castapitayurirgan. Y Tayta Diosmiwanunganpitapis cawaritsimurgan. Cayningäcunata ama gongaytsu.Tsaycunatam noga willacuycä. 9Tsaynöwillacungäpitam imaycañacaycunachöpis cargö. Cananpiscarcelchö wichgaraycätsiyäman runamayïta wanutsishgatanömi. Carcelchöwichgaraptïpis Jesucristupawillacuynintaga imapis manamtsapantsu. Antis masran maytsaychöpiscriyicogcuna willacur musyatsicuycäyan.10Tsaynö captinmi ima ñacacuychöcarpis mana ajayaypa Jesucristupawillacuynintaga willacuycäshä.Tsaynöpam Tayta Dios acrangan cagcunaJesucristuta chasquicur salvacuyanga.11Cay canticuntsicchöga rasun cagtam

nican:

Jesucristuman criyicungantsicpitamrunacuna wanutsimashgapis

cawarircamur imayyagpis paypañöpanchö cawashun.

12Wanungantsicyagpis Señornintsicmunangannölla cawarga

paywanmi imayyagpismandacurna cawashun.a

Payta contrarnin ñëgashgaganogantsictapis ñëgamäshunmi.

13 “Gamllamanmi criyicamü”ningantsicta mana cumplircur

perdonta mañacushgaga imaypisperdonamantsicmi perdonacogcar.

Llutan yachatsicuycunata manayachatsinanpä yätsingan

14Tsay cantacuychö ningantagacriyicog mayintsiccunata imaypisyarpätsiy. Y yätsiy Tayta *Diospapalabranta yachag cayanganpita manarimanacuyänanpä. Tsaycunapitarimanacurga criyicog mayincunawanchiquinacur mananamDiosnintsicmanga yarpäyanganatsu.15Tayta Dios munangannö imaypis

cawanqui. Palabranta shumagyachacunqui pay munangannöjuccunatapis yachatsinayquipä.Tsaynöpam Tayta Diospa ñöpanmanchar pengacunquitsu. 16Manacagcunatayachatsicogcunaga cada junagpis manaalli shonguyogmanmi ticrayan. Tsaynöcaptinmi gamga imaypis allillatayachatsicunayqui. 17,18Pagtatä Himeneoy Filetunö llutanta yachatsirpuriycanquiman. Paycunaga llutantayachatsicurmi nicäyan:“Wanungantsicpita manamcawarimushuntsu” nirnin. Tsayyachatsicuynincunaga imayca muyacog(llucucog) feyu geshyanömimaytsaychöpis miraycan. Paycuna

2 2

Page 449: Quechua  conchucos- south bible - new testament

449

tsaynö yachatsiyaptinmi waquincriyicogcunaga gongariyan Diosnintsictachasquicuyangantapis.19Tsaynö captinpis payta

chasquicogcunapäga Tayta Diospapalabran gellgaranganchö caynöminican: “Nogata chasquicamagcunatagamunangänö cawayänanpämi imaypisyanapashä” nir. Y nircurpis caynöminican: “Nogaman nagana criyicamogcagcunaga amana jutsata ruratsunnatsu”nir.20Rïcu runapa wayinchö imayca

manëjuncunapis manam örullapitatsu nigellëllapitatsu, sinöga canmi gerupitapismitupitapis. Örupita gellëpita cagmanëjuncunaga micuy öracunachöüsacunanpämi. Gerupita mitupitacagcunatam itsanga awipicunata yismushgacunata gorircur jicharinanpätsaräcun. 21Örupita manëjucunanögampis canayquipäga llutanruraycunaman mana chaypa caway. Ytsay llutan yachatsicogcunanö amamanacagcunata yachatsicunquitsu.Tsaynö mana captiquega örupitarurashga manëjuta rïcu runatsarangannömi gamtapis Tayta Diostsaräshunqui paypa manduntaimaycatapis ruranayquipä.

Diospa willacognin car imanöpiscawananpä Timoteuta

tantiyatsingan22Waquin jövincuna mana alli

yarpaynincunawan llutanruragcunanötä caycanquiman. Tsaynöcanayquipa rantinga Jesucristumancriyicogcunanö imaycachöpis allillataruranqui, Tayta Diosman yäracunqui,runa mayiquicunawan cuyanacunqui, yllapancunawanpis alli cawanqui.23Alli yarpayllawan imaypis

yachatsicunqui. Llutancunatayachatsicuptiquega runacuna

rimanacuymanmi chäyanga. 24TaytaDiospa willacognin caycarga allishimillayquipa mana rimanacuypapiwanpis maywanpis allilla cawanqui.Gamga listum caycänayqui Jesucristupawillacuyninta pita maytayachatsinayquipäpis. Willacuptiquimana cäsupäyäshuptiquipis amaajananquitsu. 25Ajanänayquipa rantingacontrayquicuna sharcuyaptinpis allishimillayquipa tantiyatsinqui. Tsaynötantiyatsiptiqui capazmi tantiyacurTayta Dios munangannöna cawanga.26Tsaynö cawarga *Satanaspamandunchö caycäyanganpita TaytaDiospa munayninchönam cawayanga.

Runacuna imanöna cayänanpäcagta willangan

3 1Timoteo, Señor Jesucristocutimunanpä ricognaga runacuna

llutan rurayllachönam cayanga.Tsaycunatam tantiyacunayqui.2Cayangam mana yanapacog, gellëllapämallagashga, manacagcunata alabacurruna tucog, Diosnintsicpa contranllutancunata parlacachag, taytantamamanta mana cäsucog, manaagradesicog, y Diosnintsicta imapäpismana cuentag. 3Tsaynö runacunapagamanam cuyacuynin ni cuyapäcuyninpiscangatsu. Wasarimam cayanga,munayangannömi ollgupis warmipisjucwan jucwanpis puricuyanga, y allicawacogcunapa contranmi sharcuyanga.4Amïguncunatapis ticrapuyangam, manayarpachacuypam imatapis rurayanga, yquiquincunalla musyag cayangantamyarpäyanga. Tayta Dios munangantarurayänanpa rantinmi quiquincunamunayangallanta rurayanga. 5Runacunaricayänanchö Tayta Diosman criyicogtucurpis manam pay munangannögacawayangatsu. Tsaynö runacunawangaama juntacanquitsu.

2 2 3

Page 450: Quechua  conchucos- south bible - new testament

450

6,7Canancunapis waquin runacunagatsaynö carmi wayicunamanpis chäyanwarmicunata criyitsir munaynincunachöcatsiyänanpä. Tsay warmicuna Diospapalabranta mana tantiyacog carmillutancunata yachatsiyaptinpischasquiyanlla. Tsaynö engañashganacarmi tsay warmicunaga Jesucristupawillacuyninta imaypis shumagtantiyayantsu.8Unay Janeswan Jambres *Moisespa

contran sharcuyangannömi cananwitsan llutan yachatsicog runacunapisJesucristupa willacuynintayachatsicogcunapa contran sharcuyan.Tsay llutan yachatsicogcunaga manamimaypis tantiyayangatsu Jesucristupaalli willacuyninta. Y tsaynömisalvaciontapis tariyangatsu. 9Alli tucurimaycanöpa yachatsicuyaptinpisrunacuna tantiyayangam llutanyachatsicog cayanganta. TsaymiJanestawan Jambresta unay runacunamanana cäsuyangannö tsay llutanyachatsicog runacunata ni imapäcäsupäyanganatsu.

Pablo imanö cawaynintaTimoteuta ningan

10,11Waugi Timoteo, gamga manamtsay llutan yachatsicog runacunanötsucanqui. Tayta Dios munangannöcawangäta ricamashga carmi yyachatsicungäta tantiyarmi gampis paymunangannö alli cawaycanqui.Musyanquim Diosnintsicllamanyäracungäta, pitapis maytapiscuyangäta, y imayca ñacacuychö carpisJesucristupa willacuyninta manaajayaypa willacungäta. Gammusyanquim Antioquiachö, Iconiuchö yListrachö runacuna conträsharcuyanganta. Tsaynö caycäyaptinpisTayta Diosmi tsapämashga manawanutsiyämänanpä.

12Nogata chiquiyämangannömi SeñorJesucristuman criyicur allilla cawagcagtaga runacuna chiquiyanga.13Llutanta ruragcuna y

criyitsicogcunaga quiquincunapis manatantiyarninmi imaypis runacunataengañayanga. Tsaynö engañayaptinmicada junagpis mana allishonguyogmanna ticrayanga.

Diospa palabranta imaypisyachacunanpä tantiyatsingan

14Timoteo, yachatsiyäshogniquicunaTayta Dios munangannö cawayangantamusyanquim. Tsayta musyaycargapaycuna yachatsiyäshungayquinöllaimaypis caway. 15Wamracangayquipitam yachatsiyäshurguyquiDiospa palabranta. Tsayta shumagyachacurmi Señornintsic Jesucristutachasquicurguyqui. Y tsaynöpam TaytaDios perdonar salvashurguyqui.16Tayta Diospa palabranga

gellgaraycan yachacunantsicpämi, manaalli ruraynintsiccunatatantiyacunantsicpämi, y Diosnintsicmunangannöna cawanantsicpämi.17Tsay palabranta yachacogcunagalistunam caycantsic imaypis allicagcunata rurar cawanantsicpä.

Jesucristupa willacuyninta imaypiswillacunanpä tantiyatsingan

4 1Señor Jesucristowanushgacunatapis cawagcunatapis

juzgananpämi cutimunga. Tsaytamusyaptiquim gamta nimü: 2Runacunachasquicuyaptin o manachasquicuyaptinpis Jesucristupawillacuynintaga imaypiswillacuycällam.Willacungayquicunachöga shumagtantiyatsinqui, anyapanqui, yvaloratsinqui Tayta Dios munangannöcawayänanpä. 3,4Mas gepa

2 3 4

Page 451: Quechua  conchucos- south bible - new testament

451

watacunataga Jesucristupawillacuyninta runacuna mananamwiyayta munayanganatsu. Llutanyachatsicogcunayachatsiyangancunallatanam cäsuyanga.5Tsaynö päsananpä caycaptinga alliyarpayniquiwan shumag tantiyaycuryachatsicunqui. Imaycachö ñacarpisJesucristupa willacuyninta manaajayaypa willacunqui. Criyicogmayiquicunata yachatseg canayquipäTayta Dios churaycäshuptiquega managelanaypa llapan ningäcunatacumplinqui.6Noga musyämi autoridäcuna

wanutsiyämänanpäna caycäyanganta.7Runacuna chiquiyämar conträsharcuyaptinpis Jesucristupawillacuynintaga imaypis willacurgömi.Ruranäpä cagcunataga llapantamcumplirgö. 8Cananga shuyacuycä TaytaDiospa ñöpanman chänäpä cagllatanam.Tsaychöga Señor Jesucristo nimangantacumplingäpita ima shumag premiutaräentregamanga. Y tsaynöllamSeñornintsic Jesucristocutimunganyagpis shuyacogcunagapremiuta chasquiyanga imanöpiscawayanganman.

Carcelchö imanö caycangantapisPablo Timoteuta willapangan

9Timoteo, tincunantsicpä jucllashamunqui. 10Waugintsic Dimasmijagiramar Tesalonica marcapaaywacushga riquëzata ashir quiquinpamunayninchö cawacunanpä.Crescentitam cachargö Galaciaprovinciaman. Titutanam cachargöDalmacia marcaman. 11Lucasllanamnogawan caycan yanapamänanpä.Shamurga Marcosta pushacamunquiwillacur puriptï paypis yanapamänanpä.12Waugintsic Tiquicutanam tsay Efesomarcaman cachamurgö. 13Troaschömi

Carpupa wayinchö punchüpaytacaraycan. Shamurga tsay punchütaapacamunqui. Nircur gam cagpitalibrücunatapis apacarcamunqui.14Jerëru Alejandrum pasaypa conträ

sharcushga. Tsaynö canganpitam TaytaDios castiganga. 15Alejandrupitagagampis alcäbu cacunqui. PaygaJesucristupa willacuynintawillacogcunapa contranmi sharcushga.16Puntata autoridäcunapa ñöpanchö

parlaptï manam pipiscompañayämashgatsu. Llapanmijapalläta jagiriycamar aywacuyashga.Tsaynö rurayämanganpita Tayta Diospaycunata perdonaycutsun. 17Paycunajagirayämaptinpis Tayta Diosga manamdejamashgatsu. Tsaynö mana dejaypayanapamaptinmi autoridäcunapañöpanchöpis runacuna salvacuyänanpäcagtaga willacuycargö. Y tsaynömiTayta Diosga tsapaycamashgaleoncunaman gaycayämänanpäcaycaptinpis. 18Tsaynöllam TaytaDiosga yanapamanga pay munangannöimaypis cawanäpä. Nircurnamgloriaman apacamanga imayyagpisñöpanchö cawacunäpä. ¡Tsaynöcanganpita Tayta Diosllantsic imaypisalabashga caycullätsun!

Cartapa ushanan19Waugi Timoteo, saludaycullanqui

Priscilatawan Aquilata y Onesiforupacastancunatapis. 20Corintuchömi Erastoquëdacamushga. Mileto marcachömiTro mutapis geshyaycagta jagiycamurgä.21Imaycanöpapis shacamunqui manarätamya tiempu gallaptin. Eubulo, Pudente,Lino, Claudia, y waquin waugicunapanicunapis saludayämushunquim.22Señorllantsic Jesucristo manam

imaypis dejashunquitsu. Llapayquitapiscuyapäcog cayninwan yanapaycuyäshuyalli cawayänayquipä. [Tsaynö catsun.]

2 4

Page 452: Quechua  conchucos- south bible - new testament

452

Pablo Tituta saludangan

1 1Cuyay waugi Tito:Tayta Diospa mandunchö carmi

noga Pablo cay cartäwan gamtasaludamü.*Apostolnin canäpä Señor Jesucristo

acramashga captinmi maytsaypapiswillacuyninta willacur puriycä. Tsaywillacuynintam runacunata willaycäTayta Dios acrangan cagcunaJesucristuta chasquicur paypamunayninta rurarna cawayänanpä.2Tsaynöpanam cushishgana caycäyangloriachö imayyagpis cawayänanpäcagta musyar. Tsaychö alli cawaytatariyänanpä cagtaga cay patsata manaräcamarmi Tayta Dios nirganna. Imatapisningantaga imaypis camacätsinmi.

3Cananga Tayta Diosmi alliwillacuyninchö musyatsimarguntsicsalvamänapä cagta. Tsay willacuynintawillacunäpä acramashga captinmirunacunata willaparnin musyatsicuycä.4Waugi Tito, cay cartata gampä

gellgamü tsurï cuentanö captiquim.Tayta Diosllantsic y salvamagnintsicJesucristo cuyapäcog cayninwanyanapaycushuy pay munangannöcushishga cawanayquipä.

Diospa willacuynintayachatsicogcuna imanö

cayänanpä cagpis5Creta *islapita aywacamur gamta

jagimurgä tsaychö Señor Jesucristumancriyicogcuna cayangan marcacunamanaywar yachatsicogcunata

TITO

Tituman apostol Pablo cartacunganJesucristupa willacuyninta willacurmi Titoga ñöpapita apostol Pabluwan

purirgan. Titoga Jesucristupa willacuyninta yachatsicurmi caycargan Creta islachö.Tsay islachö caycanganpita Pablo aywacurnam Titutaga jagiycurgan Jesucristumancriyicogcuna cayangan marcacunachö yachatsicogcunata churananpä. Tsaymiyachatsicogcunata shumag ricapaycur acrananpä cay cartata Pablo gellgarcurTituman apatsirgan (1.5-9).Tsaynömi Creta islachö criyicogcunaman llutan yachatsicogcuna chäyaptin

paycunatapis mana cäsupänanpä cartanchö Pablo yätsirgan (1.10-16). Tsaynöllamgellgargan criyicogcuna imanö cawayänanpä cagcunatapis yachatsinanpä (2.1-10)y Tayta Dios cuyapar imanöpa runacunata salvananpä cagtapis musyatsinanpä(2.11-14; 3.3-7).Titupita masta musyanayquipä liyinqui 2 Corintios 2.13; 7.6,13,14; 8.16,17,23;

12.18; Galatas 2.1,3; 2 Timoteo 4.10.

Page 453: Quechua  conchucos- south bible - new testament

453

churanayquipämi. Tsayta ruranayquipäcagtaga ama gongaytsu. 6Yachatsicogcayänanpäga acranayqui pipis manajamuräyangan cag waugicunatam.Paycunaga cayänan juc warmiyogllam.Tsurincunapis Diosnintsicman criyicog,allillata rurag, y taytantapis mamantapiscäsucogmi cayänan. 7Tsayyachatsicogcunaga cayänan criyicogcunashumag ricananpä allillata ruragmi.Tsaynöllam cayänan mana runa tucog,mana ajanag, mana upyag, manapelyacog, mana sacyacog.8Yachatsicogcunaga cayänan runamayinta patsaycatseg, alli yarpayyog,allillata rurag, imaypis Diosnintsicmunangannö cawacog, y alli yarpaywanimatapis rurag. 9Diosnintsicpawillacuynintaga imaypisyachacuyangannöllam shumagyachatsicuyänan. Tsaynöyachatsicuyaptinga tantiyacuyangamcriyicogcuna Diosnintsic munangannöcawayänanpä. Y llutan yachatsicogcunapistantiyacuyangam rasun cag yachatsicuytayachatsicuyänanpä.

Llutan yachatsicogcunata manacäsupänanpä willangan

10Musyangantsicnöpis atscagmi llutanyachatsicog runacuna puriycäyanDiosnintsicman criyicogcunata engañar.Tsay munaynin ruracogcunagarunacunata yachatsiyan caynö nirmi:“Runacuna salvacuyänanpäga *Moisesgellgangan ley ningannö*cuerpuntarämi señalacuyänan” nirnin.11Waquin criyicogcunataga llapancastancunatawannam llutancunatayachatsir engañayashga. Gellëpäraycurllam paycunaga tsay llutanyachatsicuynincunawan gälacuyan.Tsaynö runacunataga manam ichicllapisdejapäyänayquitsu llutancunatayachatsicuyänanpä.

12Unay juc marca mayincunapisgellgar ninä Creta runacuna imaypisllulla cayanganta, yaga cayanganta,pachancuna raycullar imatapisrurayanganta, y gela cayangantam.13Rasun cagtam tsay runa gellgargan.Cananpis Creta runacunaga tsaynöllamcawaycäyan. Tsaymi gamSeñornintsicman criyicogcunata shumagtantiyatsinqui lluta cawacuynincunatajagirir Diosnintsic munangannönacawacuyänanpä.14Tsaynölla criyicog waugicunata

tantiyatsinqui tsay llutanyachatsicogcunata manacäsupäyänanpä. Tsay llutanyachatsicogcunaga criyicogcunataquiquincunapa yarpaynincunapitamllutannöpa yachatsiyan. Paycunagaunay manacag cuentucunatam Tayta*Diospa palabran jananman cabalarcuryachatsicuyan. 15Tsaynömi tsay llutanyachatsicogcunaga mana alliyarpaynincunaman tantiyar yarpäyanimaycapis mana alli canganta. TaytaDiospa willacuyninta chasquicogcunamitsanga tantiyacuyan imacuna allicangantapis.16Tsay llutan yachatsicogcunaga

niyan: “Nogaga Tayta Diosmunangannömi alli cawaycä” nirmi.Peru llutan ruraynincunawangaDiosnintsicta mana cäsucuypacawaycäyangantam musyatsicuyan.Tsaynö mana cäsurmi runamayincunata chiquirnin imatapisallitaga rurayantsu.

Tito shumag yachatsinanpäyätsingan

2 1Gamga Señornintsic Jesucristupawillacuynin ninganllaman imaypis

yachatsiy criyicog waugicunatapanicunata. 2Rucu rucu cagcunatayachatsinqui shumagna cawayänanpä,

1 2

Page 454: Quechua  conchucos- south bible - new testament

454

alli yarpayyog cayänanpä, TaytaDiosman yäracur pipä maypäpiscuyapäcog cayänanpä, y imañacacuychöpis Diosnintsicllamanyäracuyänanpä.3Tsaynölla warmicunatapis

yachatsinqui Diosnintsicmunangannölla cawayänanpä, runapawasanta rimar mana puriyänanpä, yupyar imar mana cayänanpä. Tsayyachatsingayquita chasquicurna waquinwarmi mayincunataga yachatsiyätsunimanö cawayänanpäpis. 4Tsaynöpisyachatsiyätsun tsayrä runäcushga cagwarmicuna runancunata shumagricayänanpä y wawancunata shumagshacshatsiyänanpä. 5Tsaynöllayachatsiyätsun gowancunata manajucwan engañayänanpä, wayincunachöruraynincunata shumag rurayänanpä, ygowancunata cäsuyänanpä. Tsaynö allicawacogta ricarninga Diosnintsicmancriyicogcunapä manam pipisrimayangatsu.6Tsaynölla jövincunatapis shumag

yätsipay alli yarpaynincunawan cawarjutsa rurayman mana ishquiyänanpä.7,8Gam Diosnintsic munangannöcawangayquita ricarmi waquinrunacunapis alli cawacuytanayarpäyanga. Ama yachatsicunquitsuyachag cangayquiman yäracuycurga,sinöga shumag yachay shimiquipayachatsicunqui Diosnintsicpawillacuyninta chasquicuyänanpä.Tsaynö alli yachatsicuptiquega manampipis gamwan churacunganatsu. Ycontramagnintsiccunapis nogantsicpäimatapis manam rimayanganatsu.9Tsaynölla empliyäducunatapis

yätsipar yachatsinqui patronninningancunata imaypis cäsucuyänanpä ymana contestacuypa imaycatapiscushishgalla rurayänanpä.10Patronninpa imancunatapis ama

yatapacuyätsuntsu, sinöga honräducayätsun patronninpis yäracunanpä.Tsaynö alli portacur cawayangantaricarmi mana criyicog cag runacunapisTayta Diospa willacuynin alli cangantatantiyacuyanga.11Señor Jesucristuta cachamurninmi

Tayta Dios musyatsimargantsic llapanrunacunata cuyapanganta. Tsaynöcuyapämarnintsicmi salvamarguntsicpayta chasquicogcuna in ernumanmanana gaycucänantsicpä. 12Tsaynöcuyapämarnintsicmi imaycay örapisyanapaycämantsic jutsa rurayman manaishquiypa Diosnintsicpa munayninchönacawanapä. 13Tsaynöpam cushishganashuyacuycantsic Señornintsic Jesucristocutimunanta. Poderösu Diosnintsicgachipipirrämi runa ricay cutimungagloriaman goricamänantsicpä.14Señorllantsicga nogantsic raycurmi

cruzchö wanurgan llapan jutsantsicpitaTayta Dios perdonamänantsicpä. Tsaynöwanuyninwanmi perdonamarguntsicpay munanganta rurar wamrancunanacanantsicpä.15Waugi Tito, Tayta Diosmi

yachatsicog canayquipä churashurguyqui.Tsaymi cay ningäcunata mana dejaypayachatsinayqui. Jutsachö cawagcunatatantiyatsinqui jutsa ruraynincunatajagiriyänanpä. Mana cäsucuyaptinpisimaypis yachatsicur sïginquilla.

Diosnintsicman criyicogcunaimaypis allita rurayänanpä

willangan

3 1,2Jesucristuman criyicogcunatatantiyatsiy nacion mandagcunata y

marcacunachö autoridäcunata shumagcäsucur respitayänanpä. Nircuryachatsinqui allillata rurayänanpä,wasarima mana cayänanpä, achäquiasheg mana cayänanpä, y piwanmaywanpis alli ricanacur cawayänanpä.

2 3

Page 455: Quechua  conchucos- south bible - new testament

455

3Nogantsicpis Señor Jesucristutamanarä chasquicurga waquinrunacunanöllam Tayta Diosta manacäsucur cawarguntsic. Payta manacäsucurmi imayca jutsa ruraynintsictadejariyta puëdirguntsictsu. Tsaynöcarmi chiquinacur rimanacurcawargantsic. 4Tsaynö mana allicawangantsicpitam cuyapäcog TaytaDios salvamarguntsic. 5,6Manammandamientuncunatacumplingantsicpitatsu Tayta Diosperdonamarguntsic, sinöga jutsarurayllachö caycashgapiscuyapämarnintsicmi perdonarsalvamarguntsic. Nircurnam *EspirituSantuta cachamushga mushogcawayman ticratsimänantsicpä.Tsaynam Espiritu Santunayanapaycämantsic llutanruraynintsiccunata jagirir allicawaychöna cawanantsicpä.7Tsaynöpam Tayta Diospa ñöpanmanchäshun imayyagpis cawanantsicpä.8Tsay ningäcunataga criyicogcunata

ayca cutipis tantiyatsinayquim. Tsaynötantiyatsiptiquim yarparäyangaDiosnintsicman imaypis yäracurcawayänanpä y runa mayincunawanpisalli cawayänanpä.9Waquin runacunaga rimanacuyan

unay *Israel runacunapa castancunaimanöpis cawayangancunatam.Tsaynöllam rimanacuyan unay cagleynincunatarä imaycanöpapiscumpliyänanpä cagcunata. Paycunarimanacungannöga ama piwanpis gam

rimanacunquitsu. 10Diosnintsicmancriyicogcunachö tsaynö parlarrimanacuyaptinmi jucninmanjucninmanpis criyir cacuyan. Tsaynöparlacachagcunataga gayapärinquirämanana parlayänanpä. Tsaypita yapaygayapaptiqui mana cäsuyäshuptiquiitsanga llapancunapa ñöpancunapitagarguriycunqui. 11Tsaynö llutanyachatsicogcunaga Diosnintsicta manacäsurnam jutsallachöna cawacuyan.Tsaynö cayanganpitam paycunagain ernuman gaycucäyanga.

Cartapa ushanan12Noga yarpaycä waugintsiccuna

Artemasta o Tiquicuta gam cagmancachamuytam. Chaycayämuptinmaygantapis trocayqui jagiycuraywamunqui Nicopolis marcamantsaychö tincunantsicpä. Tamyawitsancuna tsaychömi päsaytayarpaycä. 13Abogädu Zenaswan Apoloschämuptin ima miñishtiyangantapiscamaripäyanqui. 14LlapantsicpisJesucristuman criyicogcunaga tsaynöyanapanacog cashun. TsaynöpagaDiosnintsic munangannö cawaytanamyachacushun.15Caychö criyicog mayintsiccunapis

llapanmi salüdusta apatsiyämushunqui.Tsaynölla nogapa salüdusllätapisgoycullanqui tsaychöwaugillantsiccunata. Tayta Diosllantsicllapayquita cuyapäcog cayninwanyanapaycuyäshuy alli cawayänayquipä.[Tsaynö catsun.]

3

Page 456: Quechua  conchucos- south bible - new testament

456

Pablo Filemonta saludangan1Cuyay willacog mayï Filemon:Noga Pablo cay cartata cartacamü

Jesucristupa willacuynintawillacungäpita carcelchö caycarmi,criyicog mayintsic Timoteuwanishcäcuna. 2Cay cartaga criyicogpanintsic Apiapä, Jesucristupawillacuyninta willacog mayintsicArquipupä, y wayiquichö goricaycurDiosnintsicman mañacogcunapäwanmi.3Tayta Diosllantsic y SeñornintsicJesucristo cuyapäcog cayninwanyanapaycuyäshuy pay munangannöcushishga cawayänayquipä.

Filemon Jesucristuman criyicogmayincunawan shumag cawangan

4Waugi Filemon, imaypis mañacungäöra gampä Tayta Diosta agradesicümi.5Señornintsic Jesucristuta cäsucurpayman yäracuycangayquitam

willayämashga. Tsaynömiwillayämashga Diosnintsicmancriyicogcunawan shumagcawaycangayquita. 6Tsaynö cawar imashumagmi cawaycanqui.Diosnintsicman mañacaycämümiwillacuyninta willacur imaypis tsaynöallilla cawanayquipä. TsaynöpamSeñorllantsic yanapaycäshungayquitarunacuna tantiyayanga. 7Tsaynö allicayniquiwan criyicog mayintsiccunatavaloraycätsingayquitam nogapiscushicü.

Onesimuta shumag chasquinanpäFilemonta Pablo ningan

8-10Waugi Filemon, noga SeñorJesucristupa willacuynintawillacungäpitam prësuraycä. Gamgamusyanquim rucuyangäyagpiswillacuyninta mana dejaypawillacuycangäta. PrësuraycangämanOnesimo chämuptin Señor Jesucristupa

FILEMON

Filemonman apostol Pablo cartacunganApostol Pablum cay cartata gellgargan criyicog mayin Filemonman. Filemonga

täcurgan Colosas marcachömi. Tsay witsanmi rïcucuna runacunata rantiyagesclävuncunapä. Üsuncunamanmi Filemonpis rantirgan esclävunpä Onesimojutiyog runata. Tsay runa Filemonpita juclä caru marcapa geshpir aywacog cagmicarcelchö tincurgan apostol Pabluwan. Tsaynö tincog cag Jesucristupawillacuyninta Pablo willapaptinmi Jesucristuta Onesimo chasquicurgan. TsaynamOnesimuta shumag yacharcatsir Pablo nirgan: “Geshpimungayquipita patronniquiFilemon allilla chasquishunayquipä cay cartata apacurcur cutiy” nir. Tsaynö nirmiOnesimuta cutitsirgan Filemonman.

Page 457: Quechua  conchucos- south bible - new testament

457

willacuyninta willapaptïmi criyicurchasquicushga. Cananga pay wamräcuentanam caycan. Tsaymi gamtarugamü esclävuyqui Onesimuta allillachasquinayquipä. Noga Jesucristupa*apostolnin caynïchö nïman esclävuyquicutimuptin shumag chasquinayquipämi.Peru tsaynö carpis manam munangätaruratsiyta munätsu, sinöga cuyacogcaptiquim rugaycä Onesimomaquiquiman cutimuptin shumagchasquinayquipä.11Esclävuyqui carpis ñöpataga manam

shumagtsu yanapashurgayqui. Cananmiitsanga Jesucristuta chasquicushganacar imaycachöpis yäracuy waugintsicnacanga. 12Tsaynö yäracuyna captinmimayläya cuyaycarpis Onesimutaga gamcagman cutiycätsimü. 13Jesucristupawillacuyninta willacungäpita caychöprësurangäyag gampa troquiquiyanapamänanpä quëdatsicuycuptïpisallim canman cargan. 14Peru nogamanam tsaripacurgötsu, sinögagamrämi esclävuyqui caycaptinganinquiman yanapamänanpä o manayanapamänanpäpis.15,16Maquiquipita geshpimushga

captinpis Tayta Diosmi ñöpämanchätsimushga willacuynintawillapänäpä. Tsaymi Jesucristutachasquicushgana carninesclävuyquinönatsu canga, sinöga cuyaywaugintsicnam. Cananga criyicogmayintsic caycaptinnaga nogacuyangänönam gampis cuyanayqui.

17Tsaymi ari gampis Jesucristumancriyicog mayï captiqui rugamü nogatachasquiycämag cuenta paytapischasquinayquipä. 18EsclävuyquiOnesimo imayquitapis jipishga captin ojagayqui captinga willaycamay nogapäganäpä. 19Ama yarpaytsu manapäganäpä cagtaga. Peru manamyarpätsiyta munätsu salvacunayquipäDiospa alli willacuyninta willapangäpitagampis jagä cangayquita. 20WaugiFilemon, criyicog mayï captiquim gamtarugamü cay nimungätacäsuycamänayquipä. Tsay nimungätacäsumarga shongüta cushiratsinquim.21Tsaymi cay cartata gellgarcur

gampä apatsimü imatapis ningätagaruranayquipä cagta musyarnin. 22Nogachämuptï patsatsimänayquipälistacuycay. Tayta Diosmanmañacungayquinölla carcelpitayargamurga gam cagman watucagniquichäramushämi.

Cartapa ushanan23Epafrasmi salüdusta apatsimun

gampä. Paywanpis Jesucristupawillacuyninta willacunganpitamprësuraycäyä. 24Tsaynöllamsaludayämushunqui waugintsiccunaMarcos, Aristarco, Dimas, y Lucas.Paycunam imaycachöpisyanapaycäyäman.25Señorllantsic Jesucristo gamcunata

cuyapäcog cayninwan yanapaycuyäshuyalli cawayänayquipä. [Tsaynö catsun.]

FILEMON

Page 458: Quechua  conchucos- south bible - new testament

458

Tayta Diospa tsurinJesucristo poderösu

1 1Unayga *profëtacuna imaycanöpam*Israel runacunata tantiyatsiyargan

Tayta Dios ningancunata. 2CanangaDiospa tsurin Jesucristunamtantiyatsimantsic Tayta Diosningancunata. Jesucristuwanmi TaytaDios camargan cay patsatapis ciëlutapis.Tsaymi paypa maquinman churashgaimaycatapis munayninchö tsaränanpä.3Tayta Diospa tsurin JesucristogaDiosnintsicmi. Paymi llapancamangancunataga poderninwantsararaycan mana ushacänanpä.

Jutsantsiccunata Tayta Diosperdonamänantsicpä cruzchö wanurninmigloriaman cutirgan. Cananga Tayta Diospaderëcha cag lädunchömi imaycatapismaquinchö tsarararnin jamaraycan.

Jesucristo angelcunapitapis maspuëdeg cangan

4,5Tsaynö carmi Tayta Diospa tsurinJesucristoga llapan *angelcunapitapismas puëdeg caycan. JesucristutagaTayta Dios nishga caynömi:

“Gamga cuyay tsurïmi canqui.Tsaymi gamta churä imaycawan

munayyog canayquipä” nir.

HEBREOS

Jesucristuman criyicog Israel runacunapä cartaManam musyaytsu cay libruta pï gellganganpis. Waquin runacunaga yarpäyan

Bernabe gellgangantam (Hechos 4.36; 13.1-4). Waquincunanam yarpäyan Apolosgellganganta (Hechos 18.24; 1 Corintios 1.12; 3.4-pita 6.22-yag). Waquinnamyarpäyan juc runa cay libruta gellganganta. Pï carpis cay librutaga gellgargan Israelruna car Jesucristuta chasquicog Israel mayincunapämi.Cay libru musyatsimantsic Jesucristo poderösu cangantam. Payga

angelcunapitapis (1.5-pita 2.18-yag), profëta Moisespitapis (3.1-pita 4.13-yag), ymandacog sacerdöticunapitapis (4.14-pita 5.10-yag; capïtulu 7) mas imaycawanmunayyogmi. Tsaynömi cay libru musyatsimantsic Tayta Dios salvamänantsicpämushog conträtuta nogantsicwan ruranganta (capïtulu 8). Tsaynömimusyatsimantsic ashmacunata altarchö rupatsiyänanpa rantin Jesucristumancriyicullar jutsa ruraypita perdonacäyänanpä cagta (9.1-pita 10.18-yag).Tsaypitanam tantiyatsimantsic Jesucristuman nagana yäracurga mana dejaypana

yäracunantsicpä (5.11-pita 6.20-yag; 10.19-39). Tsaynömi cay librutantiyatsimantsic imanö ñacarpis Tayta Diosman imaypis yäracunantsicpä(capïtulu 11-pita 12-yag). Y mascunatam cay libroga yachatsicun (capïtulu 13).

Page 459: Quechua  conchucos- south bible - new testament

459

Tsaynöllam mastapis nirgan:

“Nogaga gampa taytayquim cä, ygammi nogapa tsurï canqui”nirnin.

Tsaynöga manam maygan angeltapisnirgantsu.6Tsaynöllam tsurin Jesucristupäga

gloriaman cutiptin Tayta Dios nirgan:

“Llapan angelcunapis paytaadorayätsun” nirnin.

7Angelcunapäga *Diospa palabranchöcaynömi nican:

“Angelcunata ticratsï vientumancarpis o ninaman carpis nogamunangäta rurayänanpämi”nir.

8Tayta Diospa tsurin Jesucristupämiitsanga nican:

“Gamga Dios carmi imayyagpismaquiquichö imaycatapiscatsinqui.

Gamga pitapis cläru cagllatamjuzganqui.

9 Gamga munanqui llapanrunacunapis munangänöallillata rurar cawayänanta.

Tsaymi noga taytayqui car gamtachurargö imaycawanpismunayyog canayquipä.

Gamnö munayyogga manam pipiscannatsu.

Tsaynö carmi imaypiscushicunqui”.

10Tsaynömi Señornintsic Jesucristocay patsata y ciëluta camashga captinDiospa palabranchöga caynöpisnican:

“Señor, imaycawan munayyogcarmi cay patsatawan ciëlutapisquiquiqui camarguyqui.

11,12Llapan camangayquicunaga röpaushacäregnömi ushacanga.

Llapan tsaynö ushacaptinpis gammiitsanga imayyagpiscawaycanquilla”.

13Manam maygan angelcunatapisTayta Dios ni imay nishgatsu tsurinJesucristuta ningannöga. Tsurintaganirgan:

“Jamacamuy derëcha cag lädümannogawan iwal mandacogcanayquipä.

Nircurmi llapanchiquishogniquicunata castigarmusyacätsishun” nirnin.

14Peru angelcunataga Tayta Dioschurashga Jesucristuta chasquicogrunacunata cuïdayänanpämi.

Jesucristupa willacuyninta shumagchasquicuyänanpä ningan

2 1-4Angelcunapita mas munayyogSeñornintsic Jesucristo caycaptinga

shumag wiyacur chasquicushunwillacuyninta. Payga quiquinmi caypatsaman shamushga alli willacuynintarunacunata tantiyatsinanpä. Nircurnamtsay willacuyta chasquicogcunatanaTayta Dios nirgan nogantsictamusyatsimänapä. Cananga Diospawillacuynin rasunpa cangantamusyantsicmi hasta milagrucunatapispaycunawan ruratsishga captin.Tsaynömi tsay willacuynin rasunpacanganta musyantsic chasquicogcunata*Espiritu Santo imaycanöpa yanapaptin.Tsaynö caycaptinga shumagwiyacushun tsay willacuyninta. Tsaywillacuyninta mana wiyacuyaptiquega

1 2

Page 460: Quechua  conchucos- south bible - new testament

460

a 2.1-4 Tsay mandamientucunaga caycan Moises yachatsingan mandamientucunam. LiyinquiHechos 7.53 y Galatas 3.19.

waraynin warayninmanmishonguyquicuna chucruyanga.Angelcuna apayämunganmandamientucunataa mana wiyacogcagcunatapis Tayta Dios manacuyapaypa castigargan. Tsaynöcastigaycarga nogantsiccriyicogcunatarächir ¡ima jinanparäcastigamäshunga quiquinpa tsurinsalvacunapä willamangantsicta manacäsungantsicpita!

Jesucristo nogantsicnö runasalvamagnintsic

5[Jesucristo cay patsachö runanöyurirpis angelcunapita masmunayyogmi caycan.] Tsaynöcaycaptinga Tayta Diosga manamangelcunapa maquincunamantsuchurargan imaycatapismunaynincunachö tsaräyänanpä, sinögaJesucristupa maquinmanmi. 6TaytaDiospa palabran gellgaranganchöpiscaynö nican:

“Runacunata cuyangayqui imanöespantacuypämi, Tayta Dios.

7,8 Angelniquicunata mana wanogpäcamashga carpis runataga caypatsachö yupashga watallacawananpämi camargayqui.

Tsaynö caycaptinpis runapamangamaquinmanmi churargayquiimayca camangayquicunatapismunayninchö tsaräyänanpä”.

Tayta Diospa palabrangellgaranganchö tsaynö niptinpisrunacuna manarämi Tayta Dioscamangancunata paypa munayninchögacaycätsiyantsu. 9SeñornintsicJesucristoga Tayta Diospa derëcha cag

lädunchömi jamaraycan llapantapismandacurnin. Jesucristo cay patsachöyurishga carpis cananga gloriachömiangelcunapitapis mas munayyog caycan.Tsaynö munayyog cananpäga TaytaDiosmi churashga llapan runacunaraycur cruzchö wanunganpita. 10Tsaynöimayca ñacaycunata päsar wanushgacaptinmi Señor Jesucristumancriyicogcunata camacog TaytaDiosllantsic pitapis maytapisjutsancunapita perdonar salvanga.11Jesucristuman criyicog cagcunaga

Tayta Diospa wamrancunanam cayan.Tsaymi Señor Jesucristupis, Diospatsurin car, payman criyicogcunatagamana pengacuyllapa “Waugïcunam ypanïcunam cayanqui” nican. 12Diospapalabran gellgaranganchöpis caynöminican:

“Willacuyniquitam waugïcunatapanïcunata yachatsishä.

Paycunawan goricaycurmi gamtaalabashayqui” nirnin.

13Nircur caynöpis nirganmi:

“Papänï Tayta Diosllamanmiimaypis yäracushä” nir.

Y mastapis nirganmi:

“Caychömi caycä Tayta Diosmanyäracogcunawan” nir.

14,15Señor Jesucristoga nogantsicnömiruna yuricurgan. Tsaynö yuricushgacarmi nogantsicnölla wanurganpis.Tsaynö wanuyninpam *Satanasta vincirin ernupita salvamarguntsic.Tsaynöpam wanuyta mantsar

2

Page 461: Quechua  conchucos- south bible - new testament

461

caycangantsicpita salvacurguntsic.Jesucristuman yäracurga wanuytapis niSatanastapis mananammantsantsicnatsu.16Jesucristoga manam angelcunaman

yanapagtsu shamushga, sinöga TaytaDiosman criyicogcunatayanapananpämi. 17,18Nogantsicnö caypatsachö yuricushga captinmi paytapisSatanas jutsaman ishquitsiytamunargan. Tsaynö captinpis paygamanam ni ima jutsata rurargantsu.Tsaynö jutsata mana ruraypa cawashgacarmi nogantsictapis yanapaycämantsicjutsa rurayman mana chänantsicpä.Cananga Señornintsic cuyapäcogpoderösu *sacerdötintsicmi caycan.Tsaynö cuyapäcog carmi paygawanushga runacunata jutsancunapitaTayta Dios perdonananpä.

Profëta Moisespitapis Jesucristomas munayyog cangan

3 1-4Waugicuna panicuna,perdonashgana caycarga

musyantsic Tayta Dios cachamunganapostolnintsic y mandacogsacerdötintsic Jesucristo gloriamanpushamänantsicpä cagtam. Tsaynöcaycaptinga tantiyacushun SeñornintsicJesucristo *Moisespita mas munayyogcanganta. Moisespita Señor Jesucristogamas munayyogmi caycan Tayta Diosimaycawan munayyog cangannömi.Jesucristupis Moisespis Tayta Diosningancunata cumpleg captinpisMoisesga sirvipacog runanöllam cargan.5Moises gellgangancunamsalvamagnintsic Jesucristo shamunanpäcagtaga tantiyatsimantsic. Moisesgatsaycunata gellgargan Tayta Diospawillacognin profëta carninmi.6Señornintsic Jesucristum itsangaprofëtallatsu cashga. Payga TaytaDiospa tsurinmi. Tsaynö carmi imaypis

yanapaycämäshun payman criyicurwillacuyninta wanungantsicyagpiscumplishgaga.

Jesucristuman criyicurga manachucru shongu cayänanpä

yätsingan7,8Tsaymi Diospa palabran

gellgaranganchöpis Espiritu Santo nin:

“Runacuna, shonguyquicunatachucruyätsicurcuyaytsu.Canantä Tayta Diosniyäshungayquicunata shumagwiyacuyay.

Ama cayaytsu tsunyag jircachöIsrael runacuna Tayta Diostamana cäsucuyangannöga.

9 Tsaychömi unay Israel runacunachuscu chunca (40) watantinmilagrucunata rurangantaricaycarpis Tayta Diostapasaypa rabyanätsiyargan.

10 Tsaynö rabyanätsiyaptinnamnirgan:

‘Cay runacunaga ningäcunatamanam wiyacuyantsu.

Tsaymi jutsallachö puriyan.11 Tsaynö cayaptinmi rabyanarnin

nirgä:“Paycunaga auningä marcaman

manam imaypis chäyangatsu”.

12Waugicuna panicuna, tsaynöEspiritu Santo nicaptinga gamcunapisshumag tantiyacuyay. Pagtatä chucrushongu carnin unay runacunanöpoderösu Tayta Dios ninganta manawiyacog caycäyanquiman. 13Tsaynöchucru shongu cayänayquipa rantinSeñor Jesucristo manarä cutimunganyagcada junagpis willacuyninta shumagtantiyatsinacur cawayay.14Wanungantsicyagpis Jesucristuman

2 3

Page 462: Quechua  conchucos- south bible - new testament

462

criyicur pay munangannö cawarninmiSeñorllantsicpa ñöpanman chäshun.15Tsaynö cananpä caycaptinga amagongashuntsu Diospa palabrangellgaranganchö caynö ninganta:

“Shonguyquicunatachucruyätsicurcuyänayquiparantin Tayta Diosniyäshungayquicunata canantäwiyacur cäsucuyay.

Ama cayaytsu unay Israel runacunaTayta Diosta manawiyacogcunanöga”.

16Tayta Dios ninganta wiyaycar¿picunatä mana cäsucuyargantsu? Tsaymana cäsucogcunaga cayashga Egiptonacionpita Moises jipimungan Israelrunacunam. 17Tsaynö ¿pï runacunawantächuscu chunca (40) watantin Tayta Diosrabyanashga cargan? Mana cäsucuypajutsa rurag Israel runacunawanmi. Tsaymana cäsucog cag runacunaga tsunyagjircacunachömi wanur ushacäyargan.18Tsaynö ¿pï runacunatatä Tayta Diosnirgan auningan marcaman yaycuytamana puëdiyänanpä cagta? Manacäsucog cag Israel runacunatam tsaynönirgan. 19Tsay runacuna Tayta Diostamana cäsucuyanganpitam auninganmarcaman yaycuyargantsu.

Diospa willacuynintachasquicogcunalla gloriamanyaycuyänanpä willangan

4 1Unay Israel runacunata Tayta Diosauningan “*Canaan” ningan

marcaman chätsinanpä ningannöllamnogantsictapis gloriaman chätsimäshun.Tsaynö caycaptinga pagtatä manacäsucog caycäyanquiman tsayaunimangantsic marcaman manachäyänayquipä. 2-4Unay Israel runacunaTayta Diospa willacuyninta wiyaycar

mana cäsucuyanganpitam tsay auninganmarcaman yaycuyänanta munargantsu.Tsaymi Tayta Dios nirgan:

“Cay runacunaga tsay auningämarcaman manam imaypischäyangatsu” nir.

Peru nogantsic Tayta Diospa willacuynintacäsucogcunam itsanga gloria marcamanchar alli cawayta tarishun. Diospapalabran gellgaranganchö caynömi nin:

“Tayta Dios cay patsata camarusharir ganchis (7) junagchögajamaparganmi” nir.

Tsaymi nogantsictapisaunimangantsicnölla gloria marcamanyaycatsimarnintsic cay patsachöñacangantsicpita Tayta Diosjamapätsimäshun. 5Tsaynö captinpismana cäsucogcunaga manam tsayjamapäcuy alli cawayta tariyangatsu.Tsaynö runacunapäga Tayta Diospapalabran gellgaranganchö caynömi nican:

“Cay runacunaga auningämarcaman manam imaypischäyangatsu” nir.

6Tsay ningannöllam unay Israelrunacuna mana cäsucuyanganpita TaytaDios auningan marcaman chäyargantsu.Nogantsicga Tayta Diospa willacuynintachasquicur aunicungan marcamanchäshunmi imayyagpis tsaychöcawanantsicpä. 7Tsaynö cananpägaTayta Dios unay rey *Davidtatantiyatsiptinmi caynö nir gellgargan:

“Shonguyquicunata chucruyätsiyänay-quipa rantinga Tayta Diosniyäshungayquicunata canantäwiyacuyay”.

3 4

Page 463: Quechua  conchucos- south bible - new testament

463

b 5.1 Jerusalenchö templuta manarä juchutsiyaptinmi cay cartata gellgargan. Tsaymi caytagellgangan witsan Israel nacionchö mandacog sacerdöticuna ashmacunata altarchörupatsipargan. Cananga tsaynö ashmacunata rupatsipag sacerdöticuna manam cannatsu.

8Tayta Dios Israel runacunata auningan“Canaan” marcaman cäsucog cagcunataJosue yaycatsishga captinpis manamtsay marcachöga mana ushacag allicawayta tariyargantsu. GloriachörämiTayta Dios aunicungan alli cawaygacaycan. 9Tsaymi Diosnintsicmancriyicur yäracog cagcunaga gloriachöalli cawayta chasquishun. 10Tayta Dioscay patsata camar ushasquirjamapangannömi nogantsicpis cayñacay cawaynintsicpita gloriachöjamapäcur alli cawaychö cawacushun.11Tsaynö caycaptinga Tayta Diosmunangannö imaypis cawarshuyacushun aunimangantsic jamapaytachasquinantsicpä. Pagtatä nogantsicpismana wiyacog cag Israel runacunanötsay jamapayta mana chasquishwantsu.12Tayta Diosnintsic ningancunaga

imaypis camacanmi. Tsaymi paypacawatsicog palabranga alläpa valoryog.Ishcan lädupa cösa a lashga espädanöranpalabranga yarpaynintsicmanpisshonguntsicmanpis chan imanöcangantsictapis tantiyacunantsicpä.13Imayca camangancunapis ricananchöcaptinmi llapan jutsa ruraynintsictapisTayta Diosga ricaycan. Paypitaga imaruraynintsicpis manam geshpintsu. Paymiimata rurangantsictapisparlangantsictapis juzgamäshun.

Jesucristo llapan mandacogsacerdötipitapis mas puëdeg

cangan14Tayta Dios juzgamänapä cagta

musyaycarga tsurin Jesucristumanimaypis yäracushun. Yäracogcagcunataga ciëluchö caycag mandacogsacerdötintsic Señor Jesucristo imaypis

yanapaycämäshunmi. 15Cay patsachöcawaptinmi Señornintsic JesucristutagaSatanas jutsaman ishquitsiytamunargan. Tsaynö caycaptinpis paygamanam jutsaman ishquirgantsu. Tsayminogantsictapis Satanas jutsamanishquitsimaynintsicta munaptinJesucristo cuyapäcog carninyanapamantsic jutsaman manaishquinapä. 16Tsaynö imaypisyanapamänantsicpä caycaptingacuyapäcog Tayta Diosllantsicta cadajunagpis mana mantsapaypamañacushun. Payman mañacurgamandacogta jamaräcunan *trönunchöparlapaycagnömi caycantsic. TaytaDiosman mañacurga cuyapäcuynintatarishunmi.

5 1Israel runacunapa mandacogsacerdötega ashmacunatam y

cosëchapita gorir apapäyanganmicuycunatam *altarchö rupatsipan.bTsaynö rupatsiparninmi runacunapajutsa ruraynincunapita Tayta Diosperdonananpä mañacapan. 2Tsaymandacog sacerdötega waquinrunacunanöpis jutsamanga ishquinmi.Tsaymi payga runacuna manatantiyacuypa jutsata rurayaptinpiscuyapan. 3Paymi ashmata altarchöpishtasquir rupatsin quiquinpajutsancunapita y runacunapajutsancunapita Tayta Diosta perdontamañacurnin. 4Mandacog sacerdöticananpäga manam quiquinpamunayllanpitatsu sacerdöti caymangayaycun. Unay Aarontapis mandacogsacerdöti caymanga Tayta Diosmichurargan.5Tsaynöllam Señor Jesucristupis

quiquin munayninta rurartsu mandacog

4 5

Page 464: Quechua  conchucos- south bible - new testament

464

sacerdöti caymanga yaycushga, sinögaTayta Dios churaptinmi paypisyaycushga. Tsaynö captinnam Diospapalabran gellgaranganchö caynö nican:

“Gamga cuyay tsurïmi canqui.Tsaymi gamta churä llapanta

mandanayquipä” nir.

6Mastapis Tayta Dios caynömi nirgan:

“Gamga Melquisedec mandacogsacerdöti cangannömiimayyagpis mandacog sacerdöticanqui” nir.

7Señor Jesucristo wanunanpäcaycarmi poderösu Tayta Diosmanwamayar llapan shongunwan mañacurnirgan: “Yanapaycallämaymunangayquinö llapanpiscamacäcunanpä” nir. Tayta Diosningancunata imaypis cäsuptinmimañacunganta wiyargan. 8Tsaynömi ariSeñor Jesucristoga Tayta Diospa tsurincaycarpis papänin munangannöllacruzchö ñacar wanurgan. 9Tsaynöcäsucog carmi payta chasquicogcunataJesucristo salvan imayyagpis TaytaDiospa ñöpanchö cawayänanpä.10Paytaga Tayta Diosmi churashgaMelquisedecnö llapansacerdöticunapitapis mas mandacogsacerdöti cananpä.

Jesucristuman mananacriyicogcuna mana salvacuyänanpä

ningan11Señor Jesucristo mandacog

sacerdötintsic canganta tantiyatsinäpägaatscarämi caycan. Tsaynö captinpisDiospa willacuyninta shumag manatantiyarmi gamcunaga noganingäcunata mana chasquicuyanquitsu.12Cananyagga gamcuna Tayta Diospa

willacuyninta yachatsicognamcayanquiman. Peru yachatsicognacayänayquipa rantinmi yapaygallaycunanpita yachatsiyllapäräcaycäyanqui. Wamra shacshana caycarpachatana micunanpa rantinchuchullapärä caycagnömi caycäyanqui.13Tsaynö lichillapärä caycag wamranöcarmi manarä shumaggatantiyacuyanquitsu Tayta Diosmunangannö cawayänayquipä cagta.14Ima alli canganta o mana allicangantapis shumagnamtantiyacuyanquiman. Pachatana micogwamra gustapäcur micognömigamcunapis Diospa willacuynintagachasquicuyanquiman shumagtantiyayänayquipä.

6 1,2Tsaynö captin Señor Jesucristutachasquicushgana caycarga Tayta

Diospa willacuyninta shumagyachacuyay gallaycunganpita ushat.Nagana yachacushgatanaga manamyaparir yaparirräga yarpaycätsïmantsuJesucristuta chasquicur jutsaruraycunata jagiriyänayquipä cagta,Tayta Diosman yäracursalvacuyänayquipä cagta,bautizacuyänayquipä cagta, yachatsicogwaugicuna umayquicunata yataycurTayta Diosman mañacuyänanpä cagta,wanushgacuna cawayämunanpä cagta,cay patsa ushacaptin Tayta Dios llapanrunacunata juzgananpä cagcunata.3Tayta Dios yanapamaptintsic tsayyachacungantsiccunapita mascunatapisyachacushunran.4Señor Jesucristuta chasquicushgana

cagga Tayta Diospa ñöpanchö cushicurcawaycagnönam caycantsic. TsaynömiEspiritu Santuta chasquicushgana caggaTayta Diospa wamranna caycantsic.5Tayta Diospa willacuyninshonguntsicyagpis chaptinmiyachacuycantsic Tayta Dios

5 6

Page 465: Quechua  conchucos- south bible - new testament

465

munangannö shumag cawayta. 6Tsaynöcaycarnaga ama umantsicta jucyarpaycunaman churashuntsu. Pipiscriyicog carcur manana criyicurga SeñorJesucristuta yapay cruci cagnönamcaycantsic. Tsaynöpam Tayta Diospawillacuyninta imaycanöpatantiyatsimashgapis manana yapaygacriyicuntsicnatsu.7Tayta Diosman mana dejaypa

criyicogcunaga cayan tamyaptinshumag ushmapashga chacranömi.Murucog runa alli cosëchan captincushishga pallagnömi Tayta Dioscushishga goricunga wanuyanganyagpisningancunata cäsucur cawagcunataga.8Tayta Diosta manana cäsurcawagcunaga cayan jagirishgachacranömi. Tsay jagirishga chacrachöjachacuna cashacunallana captinchacrayog cayaregnömi criyicunganpitagepaman cutegcunataga Tayta Diosin ernuman gaycunga tsaychörupacunanpä.9Cuyay waugicuna panicuna, tsaynö

nirpis manam gamcunapäga yarpäyätsuchucru shonguyar Diosnintsictañëgasquiyänayquipä cagtaga, sinögayarpäyä Dios munangannö cawargloriaman chäyänayquipä cagtam. 10TaytaDiosga manam gongangatsu imanöñacarpis payman yäracur cawagcunataga.Tsaynöpis manam gongangatsu criyicogmayicunawan cuyapänacuryanapanacuyangayquita. 11SeñorJesucristuta chasquicuyangayquipita allicawayangayquinölla Tayta Diosmunanganman imaypis cawayay. Tsaynöalli cawayangayquipitam Tayta Diospañöpanman chäyanqui. 12Manammunayätsu chucru shonguticracuycuyänayquitaga. Tsaynöcayänayquipa rantinga Tayta Diosmanyäracogcuna cawayangannöllagamcunapis payman yäracur imaypis

cawayay. Diosnintsicman yäracur cawagcagcunaga llapantsicpis aunimangantsictachasquishunmi.13Unay *Abrahampis Tayta Diosman

yäracurmi chasquirgan auninganta.Abrahamta aunir caynö nirgan:

14“Gamtaga bendicionnïta goshayquim.Gampita miragcuna yupaytapis mana

atipaypämi mirayanga” nir.

15Tsaynö niptinmi Abrahamga tsurinyurinanpä cagta yäracurna cushishgashuyacurgan. Tsaypitanam Tayta Diosauningannölla tsurin yurirgan.

Salvamänantsicpä Tayta Diosaunimangantsicta imaypiscumplinanpä cangan

16Pipis imatapis yanapamaynintsictamunar alli shongunwan aunimashgagayäracuntsicmi. 17Tsaynöllam Tayta Diosaunimangantsic herenciata chasquinapäcagtapis musyantsicna. 18Pay manallullacog captinmi llapan shonguntsicwanpayman imaypis yäracuycantsicyanapamänantsicpä y gloriamanpushamänantsicpä. 19,20Tsaynöyäracogcunataga Tayta Dios imaypismana dejaypam yanapaycan gloriamanchänanpä. Mandacog sacerdöti *templururinman yaycur cortïnapapäsangannömi Señor Jesucristupisciëluchö caycag templuman puntaryaycushga Tayta Diospa ñöpanmannogantsictapis päsatsimänapä.Jesucristoga unay Melquisedec mandacogalli sacerdöti cangannömi imayyagpismandacog sacerdöti caycanga.

Melquisedec pï cangantapistantiyatsingan

7 1-3Melquisedecga cargan camacogTayta Diospa acracuynin alli

sacerdötim. Payga Salem marcachö

6 7

Page 466: Quechua  conchucos- south bible - new testament

466

c 7.1-3 Diezmu ninanga “imapis chunca capamashga tsay chuncapita jucta Diospä ofrendataentregaycunan” ninanmi. Melquisedecpä masta musyanayquipä liyinqui Genesis 14.17-20.

reymi cargan. Melquisedec ninanga “allimandacog rey” ninanmi. Salem marcaninanga “täcuy munay marca” ninanmi.Tsaynö carmi Melquisedecga tsay täcuymunay marcapa alli mandacognincargan. Melquisedecpaga manammusyaytsu maman ni taytan pïcanganpis. Tsaynömi musyaytsumaygan casta canganpis. Y manammusyaytsu imay yuricunganpis ni imaywanunganpis. Tsaynö captinpisMelquisedec alli mandacog sacerdöticashga captinmi yarparaycantsic TaytaDiospa tsurin Jesucristo imayyagpissacerdötintsic caycangannöMelquisedecpis caycanganta.Gyërrachö *Abraham reycunata

vincinganpita cutiptinmi sacerdötinMelquisedec chasquicog yargur TaytaDiosman mañacurgan Abrahamtaimaycachöpis yanapananpä. TsaynamAbrahamna gyërrachö llapangänangancunapita diezmutacMelquisedecta raquipargan. 4Tsaynöraquipashga captinmi tantiyantsicAbrahampita mas munayyogMelquisedec canganta.5Moises gellgangan leycunachömi nin

Levi casta sacerdöticuna Israel marcamayincunapita diezmutachasquiyänanpä cagta. 6,7Levi castamana caycarpis mandacog reyMelquisedec sacerdöti carninmunayyogmi cargan Abrahamraquipangan diezmutaga chasquinanpä.Tsaynö chasquishga carmi Abrahamtabendisargan: “Tayta Dios imaycachöpisyanapaycushuy” nir. Melquisedec tsaynöninganpita y diezmuta chasquinganpitatantiyantsic Abrahampita mas munayyogcangantam, Tayta Dios auningantaAbraham chasquishga captinpis.

8Tayta Diospa palabranchö manamwillacuntsu Melquisedec wanunganta.Levi casta sacerdöticuna wanungantamitsanga nican. Tsaynö captinmitantiyantsic Melquisedecga Levi castasacerdöticunapitapis mas munayyogcaycan. 9,10Abrahampa willcancunamiragcunapitam Levi castasacerdöticunaga cayan. Tsaynö captinmiMelquisedecta Abraham diezmutaraquipaptin Levi casta sacerdöticunamanarä yurirpis diezmutagaraquipaycagnönam cayashga. Tsaynöcaptinmi musyantsic Abrahampitapis Levicasta sacerdöticunapitapis Melquisedecgamas munayyog runa canganta.11Tsaynö Levi casta sacerdöticuna

altarchö rupatsiyangallanwan runacunaperdonashga caycaptinga ¿imapänatäJesucristo shamurgan? PaygaMelquisedecnöpis manam Levi castasacerdötitsu. 12-14MusyangantsicnöpisSeñornintsic Jesucristoga Judacastapitam yurishga. Juda castapitasacerdöti cananpä cagtaga Moisesmanam nirgantsu. Tsaynö caycaptinpissacerdötintsic Jesucristo cananpägaquiquin Tayta Diosmi churashga.Tsaymi Juda castapitana sacerdöti

cananpä churashga carna Moisesgellgangan leycunatapis trocatsishgana.15Moises gellgangan leycunatatrocatsinganta musyantsic Melquisedecsacerdöti cangannö Jesucristupissacerdöti cananpä Tayta Dios churashgacaptinmi. 16Ley ninganman manam Levicastallapitarätsu Jesucristuta sacerdöticananpä churashga, sinöga imayyagpiscawag canganpitam. 17Tsaynö captinmiJesucristo cay patsachö manaräyuricuptinpis Diospa palabranchöganirganna:

7

Page 467: Quechua  conchucos- south bible - new testament

467

“Gamga Melquisedec mandacogsacerdöti cangannömi imayyagpismandacog sacerdöti canqui” nir.

18,19Tsay ningannöllam Jesucristomandacog sacerdöti cananpä Tayta Dioschurar Moises gellgangan leycunatapistrocatsishga. Levi casta sacerdöticuna tsayleycuna ningannö llapanta ruraptinpisrunacuna manam Tayta Dios munangannöcawayta camäpacuyashgatsu. TsaymiJesucristutana Tayta Dios churashgasacerdötintsic cananpä. Tsaynamjutsantsiccunata perdonamarnintsicyanapaycämantsic Tayta Diosmunangannö cawanantsicpä. SeñorJesucristuman criyicogcunaga TaytaDiosman mañacurnin paypa ñöpanmanchaycagnönam caycantsic.20Jesucristo sacerdöti cananpä Tayta

Dios churarmi aunirgan imayyagpissacerdöti cananpä. Manam maygansacerdötitapis sacerdöti cananpä churartsaynö aunirgantsu. 21Jesucristutamitsanga tsaynö aunir caynö nirgan:

“Tayta Diosmi gamtaaunicushurguyqui caynö:

‘Gamga imayyagpisMelquisedecnömi mandacogsacerdöti canqui’ nir.

Tsay aunicungantaga Tayta Dioscumplingam”.

22Señor Jesucristo puëdeg sacerdötintsiccaptinnam musyantsicna Tayta Diostarugacamuptin jutsantsicpitaperdonamänantsicpä cagta. Tayta Diosperdonamänantsicpämi nogantsicwanalli cag *mushog conträtutana rurashga.23Israel runacunawan unay cag

conträtuchöga mandacog sacerdötiwanuptin juc sacerdötitanam churayagtroquin cananpä. 24SeñornintsicJesucristum itsanga imayyagpis mandacog

sacerdötintsic caycanga. Y manam imaypisjuctaräga sacerdöti churayangatsu.25Mandacog sacerdötintsic carmiJesucristoga payta chasquicogcunapägaTayta Diosman imaypis mañacuycan.Paycunatam salvan Tayta Diospañöpanchö imayyagpis cawayänanpä.26,27Señornintsic Jesucristoga manam

cay patsachö mandacog sacerdötinötsu.Payga jutsa rurag runacunawan purirpismanam imaypis jutsata rurashgatsu. Ycananga Tayta Diospa derëcha caglädunchömi caycan.Cay patsachö mandacog

sacerdöticunaga cada junagmi altarchöashmacunata pishtarir rupatsiyanquiquincuna y waquin runacunajutsancunapita perdonta mañacur. PeruSeñornintsic Jesucristoga juc cutillacruzchö wanurmi jutsantsiccunapitapägacushga. Tsaynöpam imaypispayman yäracur criyicogcunapajutsancunataga Tayta Dios perdonan.28Levi casta mandacog

sacerdöticunaga jutsa ruragrunacunallam caycargan. Tayta Diospatsurin Jesucristoga ni ima jutsaynagmicawargan. Tsaynö canganpitam paytagaTayta Dios churashga imayyagpismandacog sacerdötintsic cananpä.

Runacuna salvacuyänanpä TaytaDios mushog conträtuta rurangan

8 1,2Shumag tantiyacur cayningäcunata yarparäyay. Mandacog

sacerdötintsic Jesucristoga ciëluchö cagtempluchönam Tayta Diospa derëchacag lädunchö jamaraycan nogantsicpäimaypis mañacurnin. Tsay templutagaquiquin Tayta Diosmi sharcatsishga,manam runacunatsu.3Cay patsachö mandacog

sacerdöticunaga runacuna ashmacunatachätsipäyaptin pishtarirmi altarchörupatsiyan. Peru Señornintsic

7 8

Page 468: Quechua  conchucos- south bible - new testament

468

d 8.5 Tabernäculu cangantanöllam Jerusalenchö templutapis sharcatsiyargan. Tabernäculuimanö canganta musyanayquipä liyinqui Hebreos 9.1-7; Exodo 25.40; 26.30.

Jesucristum itsanga nogantsic raycurcruzchö wanushga jutsantsiccunapitaTayta Dios perdonamänantsicpä. 4Caypatsallachö carga Jesucristo manamsacerdöti canmantsu cargan, Israelrunacunapa *templunchö sacerdöticunacaycäyaptinnaga. Paycunaga Moisesgellgangan leycunata cumplir caycäyanrunacuna apayämunganta altarchörupatsiyänanpä. 5Cay patsachösacerdöticunaga rupaycätsiyan ciëluchöcag templu niragta rurayangallanchömi.Ciëluchö cag templunö cangantamusyantsic Moisesta Tayta Dios caynönishga captinmi: “Ciëluchö cag templuimanö cangantapis jircachöricatsingätanölla tabernäculutaruratsinqui” nir.d6Señornintsic Jesucristum itsanga

ciëluchö cag templuchö mas mandacogsacerdötintsic caycan. Tsaychömi TaytaDiosta mañacuycan mushog conträtuningannö jutsantsiccunataperdonamänantsicpä. Tsay mushogconträtoga llapantsicpäpis mas allimcaycan punta cag conträtupitapis.7Puntata rurangan conträtullawanrunacunapa jutsancunata perdonargamanam yapayga juc conträtutarä TaytaDios runacunawan ruranmantsu cargan.8Punta cag conträtu ningannö runacunacumpliyta mana camäpacuyaptinmi caypatsaman Jesucristo manarä shamuptinTayta Dios nirgan:

“Israel runacunawan y Judarunacunawan mushogconträtuta ruranä junagchämunganam.

9 Tsay conträtoga manam unay Israelrunacunata Egiptupita jipimurrurangä conträtunötsu canga.

Paycuna punta cag conträtücunatamana cumpliyaptinmidejariycurgä munayangantarurar cawayänanpä.

10 Tsaynö cawayänanpä dejarishgacarpis paycunawan mushogconträtutam rurashä.

Tsay mushog conträtuta rurarmileynïcunata shonguncunamangellgashä imaypisyarparäyänanpä.

Paycunapa Diosninmi cashä.Paycunanam nogapa wamräcuna

cayanga.11 Tsay witsanga mushog conträtuta

chasquicogcuna wamracunapitagallaycurmi rucucunayagllapan musyayanga TaytaDiosnincuna cangäta.

Tsaymi mana yachatsicuyanganatsunoga Tayta Diosnincunacangäta musyayänanpä.

12 Nogaga llapan jutsancunataperdonarmi jutsatarurayangancunataga ni imaypisyarpäshänatsu”.

13Tsay ningannölla mushog conträtutaTayta Dios rurashgana captinmi puntacag conträtuta mana välinnatsu.

Punta cag conträtu imanö cangantatantiyatsingan

9 1Unay cag conträtuchöga TaytaDios runacunata nirgan toldërawan

rurashga wayillachö imanöpis paytaadorayänanpämi. Tsay wayipa jutinmicargan tabernäculu. 2Tayta Diosningannö rurayangan tabernäculogacargan ishcay cuartuyog wayim.Yaycuna cag cuartupa jutinmi cargan“Cuartu Santo”. Tsay cuartuchömi

8 9

Page 469: Quechua  conchucos- south bible - new testament

469

e 9.2 Tsay candelërupita y mësapita masta musyanayquipä liyinqui Exodo 25.23-40 yLevitico 24.1-9. f 9.4 “Manah” ningan micuypä masta musyanayquipä liyinqui Juan 6.31;Numeros 11.7-9; Exodo 16.4-35. g 9.6 Tsay cumpliyangancunapita musyanayquipä liyinquiExodo 27.20,21; Exodo 30.7,8; Levitico 24.8,9. h 9.10 Punta cag conträtuchö micuycunapäy puri cacuypä musyanayquipä liyinqui Levitico 11.2,25; 15.8; Numeros 6.3; 19.13.

cargan örupita rurashga ganchis (7)rupatsicuna chiuchiyog candelëru,Tayta Diospä churangan tanta, y tantachuracuna mësa.e 3Tsaypita mas ruricag cuartupa jutinnam cargan “CuartuSantisimo”. Tsay cuartoga cargan TaytaDios täcunan cuartum. Tsay ishcaycuartucunataga racta cortïnamtsaparargan. 4Tayta Dios täcunancuartuchömi cargan örupita rurashgaaltar. Tsay altar jananchömi*inciensiuta rupatsiyag. Tsay ruricuartuchömi cargan öruwan alajashgababulpis. Tsay babulchönamwiñarargan örupita rurashga witsi. Tsaywitsichömi Israel runacunata Tayta Dioscamaripangan “*manah” ningan micuywiñarargan.f Babulchönam wiñararganAaronpa tsegllishga tucrun y ishcay läjarumicunachö gellgashga chuncamandamientucuna. 5Tsay babuljananchömi caycäyargan örupitarurashga ishcay “querubin” ningan*angelcuna. Tsay angelcunamälasnincunawan babulpa tsapananjananpa tsaparäyargan. Maspis canrämitsaycunapita tantiyatsinäpäga.6Tsay tabernäculuchö wagta cag

cuartumanga cada junagmisacerdöticuna yaycuyag leynincunaninganta cumpliyänanpä.g 7Tayta Diostäcunan ruri cag cuartumangamandacog sacerdötillam yaycog cadawatachö juc cutilla. Tsaymanga yaycogashmapa yawarninta aparcurmiquiquinpa jutsancunapita y runacunamana tantiyacuypa jutsatarurayanganpita perdonta mañacunanpä.8Tayta Dios prohibirgan tsay täcunanruri cag Cuartu Santisimumanga

runacuna mana yaycuyänanpä. Tsaynöcaptinmi Espiritu Santotantiyatsimantsic unay cag conträtullasïgiptinga nogantsicpis Tayta Diospanöpanman mana chänantsicpä cagta.9Punta cag conträtu ninganman

sacerdöticuna ashmacunata altarchörupatsiyaptinpis tsayllawanga runacunajutsata rurayanganpita manamperdonashgatsu cayargan. 10Tsaynömipunta cag conträtoga nicämantsic imatamicunantsicpä imata manamicunantsicpä, imata upunantsicpäimata mana upunantsicpä, y yacuwanpuri cacunantsicpäpis.h Tsaycunatagarunacuna cumpliyänan cargan TaytaDios mushog conträtutaruranganyagllam.

Jesucristupa yawarninwanperdonta taringantsic

11Canan mushog conträtuchöga SeñorJesucristunam poderösu mandacogsacerdötintsic. Payga ciëluchö cagtempluman yaycurmi Tayta Diostarugacaycämun jutsa rurangantsicpitaperdonamänantsicpä. Jesucristogamanam runa rurangan templumantsuyaycushga, sinöga quiquin Tayta Diosrurangan templumannam. 12Tsaytempluman yaycushga manam caypatsachö sacerdöticuna rurayangannöcabrapa becërrupa yawarnintaaparcurtsu, sinöga quiquinpa yawarnintajicharmi nogantsic raycur wanuryaycushga. Cay patsachö mandacogsacerdötinö templuman cada watayaycunanpa rantinmi payga juc cutillaciëluchö caycag templuman yaycushgacriyicog cagcunataga salvamänantsicpä.

9

Page 470: Quechua  conchucos- south bible - new testament

470

13Punta cag conträtuchöga nicantörucunapa cabracunapa yawarnintam yternëracunata rupatsiyanganpauchpancunatam runacunapajanancunaman jichapäyänanpä. Tsaynöjichapashga cagcunaga puri cashganamcaycäyag Tayta Diosta adoracuyänanpä.14Peru Señor Jesucristupa yawarninmiitsanga shonguntsiccunatanaawimarguntsic Tayta Diosllataadoranantsicpä. Shonguntsiccunataawimänantsicpämi Espiritu Santoyanapaptin Jesucristo jutsaynag caycarnogantsic raycur cruzchö wanushgaTayta Dios munangannö.Señorllantsicpa yawarninga imanövälegmi ashmacunata pishtasquiraltarchö rupatsiyanganpitapis.

Mushog cag conträtu välinanpäJesucristo wanungan

15Tsaynö nogantsic raycur Jesucristocruzchö wanuptinmi Tayta Dios mushogconträtuta runacunawan rurargan.Tsaynöpam cumplishga paymunangannö cawagcunata perdonarauningan herenciata gloriachöentregananpä. Manam nogantsicpäraycurllatsu Jesucristo wanurgan,sinöga punta cag conträtuchö perdontamañacur cawag cag runacunatapisperdonananpämi wanurgan.16,17Tayta Dios runacunawan

rurangan conträtoga juctestamentunömi. Testamentu ruratsegruna cawaycaptinllaräga manam imatestamentupis välinrätsu. Testamentururatseg wanusquiptinmi itsanga tsaytestamentu välin. Tsaynöllamrunacunawan Tayta Dios mushog cagconträtuta rurangan välinanpäga SeñorJesucristurä yawarninta jichar cruzchöwanurgan.18Punta cag conträtu välinanpäpis

ashmacunatarämi Moises pishtatsirgan

yawarninta jichananpä. 19Tsaynörurananpäga llapan runacunataranliyipargan conträtuchö gellgaraycanganmandamientucunata y leycunatapis.Liyipärirnam becërrucunatacabracunata pishtasquir yawarnintagorirgan. Nircurnam tsay goringanyawarman yacuta yaparcur “hisöpu”ningan jachapa rapranta puca jïluwanjuc geruman watarcur tsagtsurgangellgarangan leycunata y runacunata.20Tsaycunata rurarirmi Moisespaycunata nirgan: “Cay yawartagatsagtsuycä gamcunawan Tayta Diosconträtuta rurangan välinanpämi” nir.21Tsaynöllam Moises tsagtsupargantabernäculutapis y tabernäculuchöimayca manëjucunatapis.22Moises gellgangan leycunachöga

nican imapis puri cashga cananpägayawarwan tsagtsupashga cananpämi.Yawarwan mana tsagtsupaptingamanam pipis jutsancunapitaperdonacashgatsu cargan. 23Tsaynöcaptinmi cay patsachö cag templumanmandacog sacerdöti yaycurashmacunapa yawarninta tsaychötsagtsupan. Ciëluchö cag templumanSeñor Jesucristo yaycunanpäga manamashmacunapa yawarnintatsutsagtsurgan, sinöga quiquinpayawarnintam jichargan.

Jesucristo cruzchö wanunganpitaTayta Dios perdonamangantsic

24Señornintsic Jesucristoga ciëluchöcaycag templuman yaycusquirminogantsicpä Tayta Diosmanmañacaycämun, manam runacunarurayangan templuman yaycuycurtsu.25Ciëlu cag templuman yaycunanpägaSeñor Jesucristo juc cutillam wanushgayawarninta jichar. Tsaynö carmi paygacay patsachö mandacog sacerdötinötsucaycan. Cay patsachö mandacog

9

Page 471: Quechua  conchucos- south bible - new testament

471

sacerdöticunaga templuchö ruri cagCuartu Santisimuman watachö juccutim yaycog ashmacunapayawarninwan tsagtsupämunanpä.26Ciëluchö cag templuman Jesucristocada wata cutirga cada watachiwanunman cargan. Tsaynö carga caypatsata camangan junagpitapis ¿aycacutirä wanunman cargan? Atsca cutitsaynö wanunanpa rantinmi cruzchöyawarninta jichar juc cutilla wanushgajutsantsiccunapita perdonta tarinapä.27Runacuna juc cutillam wanuyan y

tsaypitanam cawarcayämuptin TaytaDios juzganga. 28Runacuna juc cutillawanungannömi Jesucristupis juc cutillawanushga jutsantsiccunata Tayta Diosperdonamänantsicpä. Jesucristo caypatsaman cutimur mananam yapaygarunacunapa jutsancuna raycurwanunganatsu. Payga cutimungamunangannö cawagcunata gloriamanpushacunanpämi.

10 1Moises gellgangan leycunagacashga Señor Jesucristo

nogantsic raycur cruzchö wanursalvamänantsicpä cagtatantiyacunallapämi. Tsaymi tsay leycunaningannö cada wata ashmacunataaltarchö rupaycätsiyaptinpistsaycunallawanga runacunatajutsancunapita Tayta Diosperdonargantsu. 2Perdonashgana cargamananam jutsayog cayangantayarparaycäyanmantsu cargan. Tsaynöpiswata wata ashmacunataapapäyanmantsu cargan jutsancunapitarupatsipäyänanpä. 3Cada wataashmacunata rupatsipäyanganga jutsatarurayangancunatam yarpaycätsin.4Ashmacunata rupatsipäyanganllawangamanam pipis perdonta tariyantsu.Cabracunata törucunata pishtaryawarninta jicharpis runacuna manamtsayllawanga perdonacashgatsu.

5Tsaymi runacuna raycur wanunanpäcay patsaman shamur Jesucristo TaytaDiosta nirgan:

“Runacunapa jutsancunataperdonanayquipä ashmacunatani chacrapita micuycunatarupatsipäyäshuptiquiajayarguyquinam.

Tsaynam cachamarguyqui caypatsachö munangayquitaruranäpä.

6 Ashmacunata ni micuycunatarunacuna apayämunganpismanam shonguyquipänatsucashga.

7 Tsaymi noga nirgä: ‘Caychömicaycä, Taytallay. Palabrayquinogapä gellgaranganchöningannöllam gammunangayquita rurashä’ nir”.

8“Runacunapa jutsancunataperdonanayquipä ashmacunata nichacrapita micuycunatarupatsipäyäshuptiqui ajayarguyquinam”nirga punta cag conträtuchöningancunatam Jesucristoyarpätsimantsic. 9“Palabrayqui nogapägellgaranganchö ningannöllam gammunangayquita rurashä” nirga puntacag conträtupa rantin mushogconträtuta rurangantanam Jesucristonirgan. 10Tayta Dios munangantarurarmi Señor Jesucristo nogantsicraycur wanurgan. Payman criyicogcagcunatam Tayta Diosjutsantsiccunapita perdonamarguntsicmunayninchöna cawanantsicpä. Juccutillam Jesucristoga wanushgasalvamänantsicpä.11Israel sacerdöticuna cada junag

ashmacunata altarchö rupaycätsiyanTayta Diosman yäracogcunajutsancunapita perdonashga cayänanpä.

9 10

Page 472: Quechua  conchucos- south bible - new testament

472

i 10.19,20 Cuartu Santisimo imanö canganta musyanayquipä liyinqui Hebreos 9.3.

(Tsaynö rupatsiyaptinpis manamtsaycunallawanga runacunaperdonacargantsu.) 12SacerdötintsicJesucristum itsanga cruzchö juc cutillawanushga payman criyicog cagcunagaperdonashgana cayänanpä.Wanunganpita cawarcamurmi canangaimaycawanpis munayyog carninmiTayta Diospa derëcha cag lädunchöjamaraycan. 13Tsaynö munayyog carmichiquegnincunata in ernumangaycunga.14Payman criyicog cagcunataga llapan

jutsancunapita perdonar salvan TaytaDios munangannö cruzchö wanushgacarmi. Paycunataga imaypis yanapaycanTayta Dios munangannöcawayänanpämi. 15Tsaynö cananpäcagtam Espiritu Santo caynö nirgan:

16 “Paycunawanmi mushog conträtutarurashä.

Tsay mushog conträtuta rurarmileynïcunata shonguncunamangellgashä imaypisyarparäyänanpä.

17 Tsaynömi llapan jutsancunataperdonar jutsata mananarurayangancunata imaypisyarparaycäshänatsu” nir.

18Tsaynö Jesucristuman criyicurperdonashgana carmi cananga jutsaruraynintsicpita perdonashga canapäashmacunatapis ni chacramicuycunatapis mananarupatsintsicnatsu.

Tayta Diosman yäracullarcawayänanpä tantiyatsingan

19,20Waugicuna panicuna, Jesucristonogantsic raycur yawarnintajichanganpita Cuartu Santisimumani

yaycognömi Tayta Diospa ñöpanchönacananga caycantsic. 21Mandacogsacerdötintsicnam Jesucristoga ciëluchöcaycan. 22Tsaynö caycaptinga TaytaDiosnintsicman mana mantsacuypaimaycay örapis mañacushun,gayacushun. Tsaynölla alli yarpaywanpay munangannö cawashun. Imañacacuychö carpis payman llapanshonguntsicwan imaypis yäracushun.Jutsantsicta perdonamangantsictaagradesicushun. Y llapan jutsaruraynintsiccunata dejarishun.Tsaynöpam limpiu armacushganö TaytaDiospa ñöpanman chäshun. 23TaytaDiosnintsicmi aunimarguntsic paypañöpanman Señor Jesucristopushacamänantsicpä.Aunimangantsiccunataga imaypiscumplinmi. Ñöpanman chänantsicpäcagta musyaycarnaga mana dejaypapayllamanna yäracur munangannöcawashun.24,25Waquin criyicog mayintsiccuna

Tayta Diosman mañacuyänanpägoricayta gelanäyangannöga amacashuntsu. Señornintsic Jesucristocutimunanpäna cagta musyaycargaimaypis goricäshun. Tsaynö goricarwillacuyninta shumag yachatsinacushunjucnintsic jucnintsicpis cuyanacurcawanantsicpä.26Jesucristupa willacuyninta

chasquicushgana caycar pipis jutsarurayllachö cawarga nogantsic raycurwanunganta manam ni imapäcuentaycäyantsu. Nogantsic raycurwanunganta mana cuentagcunatagaTayta Dios mananam perdonangatsu.27Jesucristuta chasquicurcur jutsallachöcacogcunataga syu nal junagchöyaycuyänanpä rauraycag ninallanamshuyaraycan.

10

Page 473: Quechua  conchucos- south bible - new testament

473

28Moises gellgangan leycunata manacäsur jutsa ruragcunata ishcag oquimsag testïgu shimpiptinga manacuyapaypam wanutsiyag.29Jesucristuman criyicurcur mananacäsucuyaptinga ¿manatsurä manacuyapaypa in ernuman gaycucäyanga?Tayta Dios perdonamänantsicpäJesucristo yawarninta jichar cruzchöwanushga caycaptinmi paycunagayarpäyan nogantsicpä raycur wanunganmana välinganta. Tsaynöpam tsayrunacunaga cuyapäcog Espiritu Santutapasaypa rabyaycätsiyan. 30Tsaynö jutsaruragcunapäga Tayta Dios nirgan:

“Nogam mana cäsucur llutanruragcunataga mana cuyapaypacastigashä” nir.

Nircur mastapis nirganmi:

“Criyicarcamur jutsallachöcawacogcunataga nogamjuzgashä” nir.

31¡Pasaypa mantsaripämi ñacayangaTayta Diosta mana cäsurrabyatsegcunaga!32Tsaynö caycaptinga yarpäyay Señor

Jesucristuta chasquicuyangayqui witsanimanö ñacayangayquitapis. Tsay witsanmayjina ñacarpis gamcunaga manadejaypam criyicuyarguyqui.33Öracunataga ashlliy tucushgam magaytucushgam cayarguyqui.Waquincunatapis magaycaptinmiashlliycäyaptinmi juntacäyarguyqui.34Tsaynömi Jesucristumancriyicuyanganpita carcelchöcagcunatapis cuyaparninyanapaycäyarguyqui. Jesucristumancriyicuyangayquipita imaycayquicunatagechuyäshuptiquipisdejapariyarguyquim. Tsaynö

dejapariyargayqui ciëluchö imaypismana ushacagcunatachasquiyänayquipä cagta musyarninmi.35,36Waugicuna panicuna, cananpis

tsaynölla Jesucristuman criyicur TaytaDiosman mana ajayaypa yäracuyay. Imañacaychö carpis criyicogcayniquicunachö mana ajayaypa TaytaDios munangannö cawayay. Tsaynöcawarmi Tayta Diosaunimangantsicnölla gloriachö allicawaychö cashun. 37Diospa palabrangellgaranganchöpis caynömi nican:

“Salvacog shamunanpä naganamöra chaycämunna.

38 Gorinanpä cag runacunaga paymancriyicur imaypis cawayätsun.

Criyicog carcur mananacäsumagcunataga manamricaytapis munätsu” nir.

39Nogantsicga manam tsay in ernumangaycucagpä manana cäsucogcunanötsucantsic. In ernuman gaycucänaparantinga Tayta Diosmanyäracungantsicpitam gloriamanyaycushun.

Unay runacunapa Tayta Diosmanyäracuynincuna

11 1Tayta Diosllaman yäracurcawarmi musyantsic

aunimangantsiccunataga llapantacumplinanpä cagta. Tsaymiaunimangantsiccunata manarä ricarpisyäracog cagcunaga shuyacuntsicchasquinantsicpä cagta. 2Tayta Diosmunangannö cawag unay runacunapisyäracuyayninpam salvacäyargan.3Tayta Diosman yäracurga criyintsicmi

cay patsatapis ciëlutapis pay nisquiptincamacanganta. Tsaynö poderösu carmicay imayca ricaycangantsiccunatapiscamashga ni imapis manacagpita.

10 11

Page 474: Quechua  conchucos- south bible - new testament

474

j 11.4 Genesis 4.1-5. k 11.5 Genesis 5.18-24. l 11.7 Genesis 6.9-22.m 11.8 Genesis 12.1-5. n 11.9 Genesis 12.6-9. o 11.11 Genesis 17.15-21 y 21.1-7.

4Tayta Diosman yäracurmi paymunangannö capunganpita allinnincagta unay Abel apargan altarchörupatsipänanpä. Waugin Cainmi itsangajanan shongulla apapargan. Abelapanganta Tayta Dios chasquishgacaptinmi musyantsic Diosman yäracurmunangannö cawag runa canganta.jTsaymi Abel unayna ushacäcushgacaycaptinpis tantiyacunantsic payyäracog cangannö nogantsicpis yäracogcanantsicpä.5Yäracunganpitam Enoctapis manarä

wanuptin Tayta Dios gloriamanpushacushga.k Diospa palabranchöpisnican Enoc Tayta Dios munangannöcawangantam.6Tayta Diosman mana yäracuypa

cawarga manam imanöpapis paymunangannöga cawashuntsu.Yäracunantsicpäga criyishun Dioscanganta. Tsaynöllam criyinantsicaunimangantsiccunata cumplinanpäcagta.7*Noepis Tayta Diosman

yäracuyninwanmi ninganta cäsurjatuncaray büquitanö *arcata rurargan.Tayta Dios ningannö tamyaptin cayentëru patsachö yacu juntananpä cagtacriyirmi tsay arcata rurargan tsurincunay llumtsuynincuna mana wanuyänanpä.Tsaynömi runacunata willargan jutsaruraynincunata mana dejarga*diluviuwan ushacäyänanpä cagta.Tayta Dios ninganta criyir paymanyäracog captinmi Noeta Tayta Diosjutsaynagtana chasquirgan.l Tsaymirunacuna ushacäyaptinpisyäracunganpitam Noetaga Tayta Diossalvargan.8Tayta Diosman yäracurmi

*Abrahampis marcanta jagiriycur Dios

entregananpä cag nacionmanaywacurgan. Dios ningannömiaywargan may nacionman chänanpäcagta mana musyaycarpis.m 9TsaypitaTayta Dios auningan nacionmanchaycur tsaychöpis Abrahamga TaytaDiosman yäracurmi cawargan. Tolduwayita ruraycur jäpa runanöllamtäcurgan. Tsaynömi ari Abrahampatsurin Isaacpis y Isaacpa tsurin JacobpisTayta Diosman yäracur entregangannacionchö täcuyargan tolduwayicunallachö.n 10Abrahamgatsaycunallachö täcurgan quiquin TaytaDios ciëluchö rurangan mana ushacagmarcaman aywananpä cagta musyarmi.11Tayta Diosman yäracuyninpam Sara

chacwanyanganyag gollog caycaptinpisy Abraham rucuna caycaptinpis tsurincargan. Tsaynö rucuparä tsurin carganpaycunapa wamrancuna capuyänanpäTayta Dios ninganta criyinganpitam.o12Tsaynömi ari Abraham pasayparucuna caycaptin tsurin yurirgan.Tsaypita atsca watacunatarä tsaytsurinpita miragcunam estrëllacunanöräo lamar cuchunchö arënanörä yuparpismana atipaypä mirayashga.13Tsaynö Tayta Dios ningannö

atscaman mirayaptinpis Abraham, Sara,Isaac, y Jacob cawaycäyaptinga tsayauninganta manarämi cumplirganrätsu.Imanö captinpis paycunaga Tayta Diosauninganmanmi imaypis yäracuyargan.Manarä wanucurmi paycunagacushicuyargan Tayta Diosauningancunata cumplinanpä cagtacriyirnin. Paycunaga cay patsachöwanucogllapä carmi tantiyacuyargangorpa cuentalla cayanganta. 14Caypatsachö gorpanölla caycäyangantatantiyacurmi ciëluchö mushog

11

Page 475: Quechua  conchucos- south bible - new testament

475

p 11.17,18 Genesis 21.12 y 22.1-19. q 11.20 Genesis 27.27-40. r 11.21 Genesis 48.8-20.s 11.22 Genesis 50.24,25. t 11.23 Exodo 1.15-22 y 2.1,2. u 11.28 Exodo 12.21-23.

marcaman aywacuyänanpänashuyacuyargan. 15Paycunaga mananamyarpäyargannatsu yargucuyanganmarcaman cutiytaga. Marcancunapäyarpararga imaycanöpapiscuticuyanmanmi cargan. 16Tsay unaytäcuyangan marcancunapitapis ciëluchöcag marca mas alli canganta musyarmitsaytana shuyacuyargan. Diosnincunacanganta criyir yäracuyanganpitamTayta Dios cushicun. Tsaymi canangaciëluchö marcata paycunataentregananpä listashgatashuyaraycätsin.17,18Abrahampa tsurin Isaacpita

atscaman mirayänanpä cagta Tayta Diosnishga captinpis Diosman yäracurmiAbrahamga tsurin Isaactapis altarchörupatsinanpä listuna caycargan.p Tsaynörupatsinanpä Tayta Dios nirganAbraham cäsucog cangantamusyananpämi. 19Abrahamgayarpargan Isaacta wanutsiptinpis TaytaDios cawaritsimunanpä cagtam. Tsaynöyarpar yäracunganpitam Tayta Diosmanana munargantsu Isaactawanutsinanta.20Tsaynömi Isaacpis Tayta Diosman

yäracurnin mañacurgan JacobtawanEsauta imaycachöpis auningannöyanapaycunanpä. Tsaynö mañacurmiishcan tsurincunata bendisargan.q21Jacobpis pasaypa rucuna caycar

wanuycarnam Tayta Diosmanyäracurnin mañacurgan tsurin Josepawamrancunata imaycachöpisyanapaycunanpä. Tsay willcancunatabendisar mañacurirmi Tayta Diostaadorargan tucrunta tucmacuycullarna.r22Josepis wanucunanpäna caycar

Tayta Diosman yäracurmi Israelrunacunata willargan Tayta Dios

yanapaptin Egiptupita yargucuyänanpäcagta. Yarguyänanpä cagta musyarmipaycunata nirgan: “Caypita yargucurtullücunatapis goricurcuraywacuyanqui” nir.s23Tayta Diosman yäracurmi Moises

yuriycuptinpis taytanwan mamanquimsa quillayag pacarätsicuyargan.Tsaynö pacarätsicuyargan Egiptonacionchö rey *faraon llapan ollguwamracunata yuriyllantawanutsiyänanpä mandashga captinmi.Waquin wamracunapita Moises mascuyanayllapä canganta ricaycurmi TaytaDiosman yäracurnin tsaynöpacarätsicuyargan.t24Tayta Diosman yäracurmi Moisespis

rey faraonpa tsurin wätacuycaptinpisfaraonpa willcan nishga caytaga manamunargantsu. 25Tsaymi rey faraonpawayinchö imayca jananchö täcunanparantin Israel mayincunaman geshpisquirñacarpis paycunawan cawacurgan.26Paycunawan ñacargan salvador raycurñacanganpita gloriachö premiutachasquinanpä cagta musyarmi.27Yäracuyninpam Moisesga Tayta

Diosta ricaycagnörä rey faraonpitayargucur mana mantsariypa Israelmayincunata Egiptupita jipirgan.28Tayta Diosman yäracurmi MoisesgaIsrael runacunata nirgan *Pascuaestata rurar puncupa quisiunnincunatayawarwan llushiyänanpä. Tsaynöruratsirgan wanutsicog angel yawartaricaycur tsay wayichö punta yuregwamrata mana wanutsinanpämi.u29Tayta Diosman yäracurmi Israel

runacunapis Puca Lamarpa nänipanötsaquillata päsayargan. Egiptorunacunam itsanga jundicarushacäyargan yacu juntacasquiptin

11

Page 476: Quechua  conchucos- south bible - new testament

476

v 11.29 Exodo 14.21-31. w 11.30 Josue 6.12-20. x 11.31 Josue 2.1-14 y 6.22-25.y 11.32 Liyinqui Gedeonpä (Jueces capïtulu 6-pita 8-yag), Baracpä (Jueces capïtulu 4-pita5-yag), Sansonpä (Jueces capïtulu 13-pita 16-yag), Jeftepä (Jueces 11.1-pita 12.7-yag).z 11.35 Wanunganpita cawarimog wamracunapä masta musyanayquipä liyinqui1 Reyes 17.17-24 y 2 Reyes 4.25-37.

Israelcunata cutitsiyänanpägatipaycäyanganchö.v30Tayta Diosman yäracurmi Israel

runacuna ganchis (7) junag Jericomarcata tumapaycäyaptinmurällancunapis juchur ushacargan.w31Tayta Diosman yäracog carmi jutsarurag caycarpis Rahab jutiyog warmegaIsrael runacuna ricapacog chagcunatapacargan wanutsiyänanpä cagpita.Tsaynöpam Jerico marca runacunaushacäyaptinpis tsay warmegaushacargantsu. Jerico marcarunacunaga tsaynö ushacäyargan TaytaDiosta mana cäsucuyanganpitam.x32Waquincuna Tayta Diosman

yäracungannömi Gedeonpis, Baracpis,Sansonpis, Jeftepis, Davidpis,Samuelpis, y mas waquinprofëtacunapis yäracuyashga.y 33TaytaDiosman yäracogcunam juclä nacionrunacunatapis vinciyargan. TsaynöllamTayta Dios munangannö Israelmayincunataga rasun cagllatajuzgayargan. Tayta Dios paycunataauningancunata llapantam cumplirgan.Tsaynömi leoncunapis paycunatagamana micurgantsu. 34Waquintaganinapis manam rupargantsu.Waquincunaga espädawanwanutsiyänan caycaptinmigeshpicuyargan. Paycunaga wallcagllacaycarmi Tayta Diosman yäracurvinciyargan chiquegnin soldäducunamaytsica cayaptinpis. 35TsaynöllamTayta Diosman yäracog waquinwarmicunapis ricayargan wawancunawanushgata cawaritsimunganta.zWaquintanam Tayta Diosman

yäracogcunata ñacatsirnin

wanutsiyargan. Tsaynö ñacatsirwanutsiyaptinpis paycunaga llapanshongunwanmi Tayta Diosmanyäracuyargan. Paycunaga imaycanöpawanuyargan Tayta Dioscawatsimunanpä cagta musyarnam.36Tsaynöllam waquincunataashlliyargan, magayargan, ywaquincunatanam carcelcunachöcadinacunawan watarätsiyargan.37Waquincunataga samgaypamwanutsiyargan. Waquintanamserrüchuwan pullanninpa cutsuyargan.Waquincunatanam espädawan tucsiypawanutsiyargan. Waquincunanampasaypa pobri carnin üsha garatsata ycabra garatsata röpancuna ruraycururaypapis witsaypapis puriyargan.38Tayta Dios munangannöcawayanganpitam paycunata runacunachiquiyargan. Tsayläya chiquishgacarmi puricuyargan tsunyagcunapamachaycunapa pacacurnin.39Tsaynö ñacarpis llapan shonguwan

yäracuyanganpitaga Tayta Dioscushicurganmi. Tsay unay runacunawanuyargan Señor Jesucristo manaräshamuptinmi. 40Cananmi itsangaJesucristo shamushgana. Cruzchöwanunganpitam paycunapisnogantsicpis salvacionta tarirguntsic.

Imaypis Jesucristumanyäracunantsicpä yätsingan

12 1Tsaynö ari atsca runacunaTayta Diosman yäracuyanganta

musyaycarga juc runa llallinacunanpägepinta dejaycognö nogantsicpis llapanjutsa ruraynintsicta jagiriycushun.Nircurna Tayta Diosman yäracur pay

11 12

Page 477: Quechua  conchucos- south bible - new testament

477

munangannö wanungantsicyagpiscawacushun. 2Tayta Diosman yäracurcawanantsicpäga Señor Jesucristoimanö cawangantapis tantiyacushun.Payga gloriaman chänanpä cagtamusyarmi Tayta Dios munangannöcawargan cruzchö ñacar wanunanpäcaycarpis. Tsaymi cananga cawarcamurTayta Diospa derëcha cag lädunchöjamaraycan. 3Tsaynö captinmi imachöñacarpis shumag tantiyacunantsic SeñorJesucristo ñacanganta. Tsaytatantiyacurga ima ñacacuychö carpismana ajayaypam payman yäracullarcawanantsic.4Manam maygayquipis payman

yäracuyayniquipagawanuyarguyquirätsu. Gamcunaga¿imanirtä ichic ñacaycunapäsayäshuptiqui Señor Jesucristumancriyicuytapis dejariyarguyqui? 5TaytaDiospa wamrancunana caycarpis¿yätsicuyninta gongasquiyarguyquicu?Palabran gellgaranganchö caynöminican:

“Tayta Diosmanyäracuyangayquipita ñacarninama paypita resenticuyaytsu.

Resenticuyänayquipa rantingatantiyacuyay Tayta Diosmunaptin tsaynöñacaycäyangayquita.

Tsaynö ñacaycunawanmi paytantiyaycätsiyäshunquimunangannö cawayänayquipä.

6 Tayta Diosga wamrancunatacuyarmi mana dejaypayachatsir tantiyaycätsin” nir.

7Tayta Diospa cuyay wamrancunacaycarga ima ñacaychö carpis amasienticuyaytsu. Pï runapis wamrancunacäsucog cayänanta munar shumagyachatsingannömi gamcunatapis Tayta

Dios tantiyaycätsiyäshunqui imañacaychö cayaptiquipis paymunangannö cawayänayquipä. 8TaytaDios tsaynö manatantiyatsiyäshuptiquega manam rasunpawamrancunatsu caycäyanqui. Paygallapan wamrancunatam tantiyatsin paymunangannö cawayänanpä.9Piwan maywanpis alli

cawanantsicpämi nogantsictapispapänintsiccuna ajäpaypapisyachatsimarguntsic. Tsaynö ajäpaypaimaycanöpa yachatsimashgapissienticunantsicpa rantinmi wiyacurguntsictantiyacur allita ruranantsicpä. Tsaynöcaycaptinga ¿imanirtä wiyacushwantsuTayta Dios munangannö cawanantsicpäimayca ñacaycunawanpistantiyatsimashga? 10Papänintsiccunamaquinchö cangantsicyagllam ayvëcisllutan ruraynintsiccunata yachatsirtantiyatsimantsic. Tayta Diosmi itsangashumag tantiyatsimantsic paymunangannö cawanantsicpä. 11Tayta Diosayvëcisga imayca ñacaycunawanrantantiyatsimantsic alli cawayta. Tsaynöñacarpis shumag tantiyacurga cushishgamTayta Dios munangannö cawacuntsic.12Tsaynö caycaptinga, waugicuna

panicuna, ¿imanirtä ñacaycunachämuptin pasaypa llaquicurjucläyashgana caycäyanqui? Imañacaychö carpis Tayta Diosyanapaycämashgaga mana ajayaypapayman yäracur cawayay. 13Ñacarpistsaynö yäracuyangayquitaricayäshurniquim waquin jananshongulla criyicog mayiquicunapistantiyacur mana ajayaypana TaytaDiosman rasunpa yäracuyanga.

Tayta Diospa willacuyninta imaypiscäsucunapä yätsingan

14Piwan maywanpis cuyaypä munaypäshumag cawayay. Ama jutsa rurayman

12

Page 478: Quechua  conchucos- south bible - new testament

478

a 12.16 Genesis 25.29-34. b 12.17 Genesis 27.1-40.

ishquiyaytsu. Jutsa ruraychöcawagcunaga manam pipis Tayta Diospañöpanman chäyangatsu. 15Tsaynöcaycaptinga pagtatä chucru shongu carjutsata ruraycäyanquiman. Jutsallachöcawayaptiquega juccunapis gamcunataricaycuyäshurmi jutsaman ishquirJesucristumanga mananacriyicuyangatsu. Tsaynö jutsamanishquitsicog cayänayquipa rantingajucniqui jucniquicunapis alli yätsinacurcawayay. 16Pagtatä maygayquipis unayEsaunö Tayta Dios ningancunataimapäpis mana cuentarcaycäyanquiman.a Esaoga Isaacpa mayortsurin cashga carninmi chasquinancargan punta yuriy canganpitabendicionta. Bendicionninta chasquinancaycaptinpis pasaypa mallagarmi jucmati micuypä raycur gepan cag waugintatsay bendicionninta goycurgan. 17TsaynöJacob chasquinganchöran Esaupis tsaybendicionta papäninpita chasquiytamunacurcurgan. Peru mayläya wagarpismanam chasquirgannatsu.b18Sinai jircachö Israel runacunawan

Tayta Dios punta cag conträtutaruraptinga ruparganmi ninapis, pasaypampatsapis tsacasquirgan, y feyupamvientumurgan. 19,20Tsaychöga cornëtatatucayämunganpis pasaypamwiyacämurgan. Tayta Dios mantsaripäparlamurmi nirgan: “Runa ni ashmacunajirca chaquillanmanpis witsag caggasamgaypa wanutsishgam canga” nirnin.Tsayta wiyarnam Israel runacuna pasaypamantsarirnin Moisesta rugacuyarganpayllana Tayta Dioswan parlamunanpä.21Tsaynö pasaypa mantsaripä captinmiMoisespis nirgan: “Nogapis pasaypamantsariywan tsuctsucyäran” nir.22Nogantsicga manam Sinai jircaman

witsäregnötsu caycantsic, sinöga

ciëluchö caycag Jerusalen marcamanaywagnönam caycantsic. Tsaychömiyupaytapis manana atipaypä atscaangelcunapis Tayta Diosta cushishgaalabaycäyan. 23Tsaychömi Diosmanimaypitapis yäracogcunawangoricagpäna caycantsic. Paycunapapisnogantsicpapis jutintsiccunaga TaytaDiospa librunchönam gellgaraycan.Pitapis maytapis juzgacog Tayta Diospañöpanman chashga cuentanamcaycantsic. 24Señor Jesucristuwanpisgoricashganönam caycantsic. Paymiwanurgan nogantsicwan Tayta Dios*mushog conträtuta rurangantacumplirnin tsaynöpa salvamänantsicpä.Yawarninta Abel jichangangawanutsegnin maldicionädu cananpämicargan. Jesucristo wanur yawarnintajichanganmi itsanga jutsantsiccunapitaperdonashga canantsicpä caycan.25Tsaynö caycaptinga Diosnintsic

salvaycämashganaga willacuynintashumag wiyacushun. Tsunyag jircacunatapurir Moises willacunganta Israelrunacuna mana wiyacurushacäyangannömi nogantsicpisDiosnintsicpa willacuyninta manawiyacurga castïgunwan ushacäshun.26Israel runacunata Tayta Dios Sinaijircachö parlapaptin tsay jircapispasaypam cuyurgan. Tsaynö captinmiTayta Diospa palabran gellgaranganchöpisnican: “Cananga manam patsallatatsucuyutsishä, sinöga ciëluntintanamcuyutsimushä” nir. 27Tayta Dios tsaynönirnin tantiyatsimantsic mana wiyacogcagcunata juzgananpä cagtam. Paytachasquicur nimangantsiccunata wiyacogcagcunataga ñöpanman apacamäshunimayyagpis cawanantsicpä.28Nöpanman apacamänantsic

caycaptinga Tayta Diostaga agradesicur

12

Page 479: Quechua  conchucos- south bible - new testament

479

llapan shonguntsicwan adorashun.Paypa willacuynintaga imaypis wiyacurcäsucushun. 29Mana cäsucogcunatagaTayta Dios in ernu rauraycagmanmigaycunga.

Tayta Dios munangannöcawanantsicpä cagta yätsingan

13 1Señornintsic Jesucristumancriyicog mayiquicunawan

imaypis cuyanacur cawayay. 2Tsaynöllapipis wayiquicunaman posädata ashirchämuptin patsaycatsiyanqui. Tsaynömiunaypis waugintsiccunapis posädataashir chaptin angeltapisposadaycatsiyänä mana musyaycar.3Señor Jesucristuman

criyicuyanganpita carcelchöwichgaragcunata ama gongayanquitsu.Imaycachöpis yanapayanquiJesucristuman criyicuyanganpitañacacogcunata. Gamcunapis paycunañacayangannö ñacaycäyangayquitayarpäriyanqui.4Majayog cagcuna majayquicunawan

shumag cuyanacur cawayay. Pipismajanta engañar jucwanga puritsuntsu.Tayta Diosmi juzganga adulteriu jutsataruragcunata y majaynag caycar jutsaruragcunata.5Tsaynö ama gellëpä mallagashga

cayaytsu. Tsaypa rantinga Tayta Diosyanapayäshungayquillawan cushishgacawacuyay. Ama gongayaytsu TaytaDios caynö ninganta:

“Imaypis mana dejaypamgamcunata yanapayäshayqui”.

6Maspis Tayta Diospa palabranchögacaynömi gellgaraycan:

“Tayta Dios imaypisyanapaycäyämaptinga manamimatapis mantsacullätsu.

Runa mayïcuna mayläyañacatsiyämaptinpis TaytaDiosllamanmi imaypisyäracuycäshä” nir.

7Shumag tantiyacuyay Tayta Diospaalli willacuynintawillapäyäshogniquicuna Tayta Diosmanyäracur cawayangantapis. Paycunacawayangannö gamcunapis TaytaDiosman yäracur imaypis cawayay.8Jesucristoga cananpis waraypis

imaypitapis imayyagpis Señornintsicmicaycan. 9,10[Willacuyninpis manam niimay trocacangatsu.] Tsaynöcaycaptinga pipis llutancunatatäyachatsiyäshunquiman: “Jerusalenaltarchö ashmacunata rupatsir estatarurayaptin gamcunapismarcayquicunachö goricaycur estatarurayay. Fiestata rurar micuyaptiquimTayta Dios perdonayäshunquijutsayquicunapita” nir. Tsaynöyachatsicuyaptin ama cäsupäyanquitsu.Tayta Diosga jutsantsiccunapitaperdonamantsic Señor Jesucristutachasquicushgam, manam estata rurarmicuyta micungantsicpitatsu niashmacunata altarchörupatsingantsicpitatsu. Tsaynörurayaptinrä Tayta Dios perdonananpäcagta yarpagcunaga manamsalvacäyangatsu.11Punta cag conträtullawanrä

caycarpis mandacog sacerdöticunaashmacunata pishtascärir yawarnintamCuartu Santisimuman yaycatsiyagTayta Diosman mañacunanpä. Tsaynömañacuyag runacuna jutsaruraynincunapita perdonashgacayänanpämi. Nircur tsayashmacunapa aytsantaga taycäyanganmarcapita jipirirmi rupatsiyag.12Tsaynöllam SeñornintsicJesucristutapis marcapita jipisquir

12 13

Page 480: Quechua  conchucos- south bible - new testament

480

cruci caypa wanutsiyargan.Yawarninta jichar wanuyninpamjutsantsiccunata Tayta Diosperdonamarguntsic. 13Tsayminogantsicpis Señor Jesucristoñacangannö ñacanantsic captinpis opayta runacuna jamuräyangannöjamurashga canantsic captinpispayllaman imaypis yäracur cawashun.14Nogantsic cay patsachöga gorpacuentalla carmi ciëluchö mushogmarcatana shuyacuycantsic. 15Tsaynöcaycaptinga Jesucristuman yäracurTayta Diosta imaycay örapis alabashunllapan shonguntsicwan. 16Tsaycunatamana gongaypa jucniquijucniquicunapis cuyanacurimaycallawanpis yanapanacuyay.Tsaynö yanapanacur cawagcunapägaTayta Dios cushicunmi.17Tayta Diospa alli willacuyninta

yachatsiyäshogcunata cäsucuyanqui.Tayta Diosta cuentata goyänanpä cagtamusyarmi paycunaga imaypis shumagricayäshurniqui yachaycätsiyäshunqui.Tsaynö caycaptinga gänaswancushishga shumag chasquicuyay.Paycunata tsaynö manachasquicuyaptiquega Tayta Diospawillacuynin yachatsiyäshungayquipis¿imapärä väliyäshunqui?18Tayta Dios munangannö imaypis

cawayänäpä mañacayämuy. 19Y TaytaDiosman mañacayämuy gamcunamanyapay juc junag cutiramunäpäpis.

Cartapa ushanan20,21Alli caway gomagnintsic Tayta

Dios imaypis yanapaycuyäshunquijutsata mana ruraypa paymunangannölla cawayänayquipä.Tsaynö shumagna cawanantsicpämiSeñornintsic Jesucristo yawarnintajichar cruzchö wanushga. Paywanuyninpam Tayta Dios nogantsicwanconträtuta rurashga jutsantsicpitaimaypis perdonamänantsicpä. NircurmiJesucristuta Tayta Dios wanunganpitacawatsimushga. Tsaynam cananga jucruna üshancunata mitsicur ricangannönogantsictapis Señor Jesucristo imaycayörapis ricaycämantsic. ¡Tsaynöcanganpita imayyagpis SeñornintsicJesucristo alabashga caycullätsun!22Waugicuna panicuna, cay

cartallächö yätsimungäcunata shumagtantiyacur chasquicuyay. 23WaugintsicTimoteo carcelpita yargamushganam.Gamcuna cagpa watucagniquicunamanarä shamuptï cayman chämuptingaishcäcunam shayämushä.24Salüdulläta willaycuyay Tayta

Diospa willacuyninta willacogcunata yllapan criyicog waugicunata panicunata.Italia nacionpita criyicogcunapistsaynöllam salüduncunata gamcunapäapatsicayämun.25Tayta Diosllantsic llapayquita

cuyapäcog cayninwan yanapaycuyäshuyalli cawayänayquipä.

13

Page 481: Quechua  conchucos- south bible - new testament

481

Santiagupa saludacuynin

1 1Maytsay marcachö criyicogmayicuna:

Noga Santiago, Tayta Diospa ySeñornintsic Jesucristupa sirvegnincarmi, cay yachatsicuycunata gellgamü.

Ima ñacacuychöpis Tayta Diosmanyäracunantsicpä yätsingan

2,3Waugicuna panicuna, ima ñacaychöcarpis ama yarpäyaytsu Tayta Diosgongayäshungayquita. Payga imaypisyanapaycäshunquim munangannöcawayänayquipä. Tsaynöyanapaycäyäshungayquita musyaycargaima nacayta päsarpis

llaquicuyänayquipa rantin cushicuyay.4Tsaynöpam tantiyayanqui imanöñacarpis Tayta Dios munangannöimaypis cawayänayquipä.5Tayta Dios munangannö cawayta

mana camacäpacurga paymanmañacuyay. Mañacuyaptiquegatantiyatsiyäshunquim. Payman mañacuryäracog cagtaga imaypis yanapanmi.6Diosnintsicman mañacurninga llapanshonguyquicunawan payllamanyäracuypa mañacuyay. Y mañacuyöraga ama yarpachacuyanquitsu:“¿Mañacungäta chasquimangatsurä omanatsurä?” nirnin. Tayta Diosmantsaynö mañacurga lamarta vientuwacläman cayläman

SANTIAGO

gellgangan yachatsicuycunaCay cartachö yachatsicuycunata Santiagum gellgargan maytsaychö Señor

Jesucristuman criyicog mayincunapä. Payga cargan Jerusalenchö criyicogcunatayachatsicogmi, manam apostol cag Santiagutsu. (Marcos 6.3; Galatas 1.19). SeñorJesucristo wanunganpita manarä cawamuptinga manam paypis criyirganrätsuTayta Dios cachamungan salvacog canganta (Juan 7.5). Wanunganpitacawariscamuptinmi itsanga criyirgan. Tsaypitaran Santiagoga apostol Pedruwan yapostol Juanwan Israel mayincunata Jesucristupa alli willacuyninta willapäyargan(Galatas 2.9).Cay yachatsicuycunata Santiago apatsirgan Tayta Dios munangannö runacuna

cawayänanpämi. Tsaynö tantiyatsirgan runacuna ñacacuychö cawarpis TaytaDiosman imaypis criyicur cawayänanpä (1.2-18), pobricunata imapäpis manacuentagcuna juzgacäyänanpä (2.1-13), Tayta Diosman yäracurnin allicunatarurayänanpä (2.14-26), imatapis llutancunata mana parlayänanpä (3.1-12), y TaytaDiosman imaypis mañacuyänanpä (5.13-18). Cay libruchöga mascunapisyachatsicuycunaga gellgaranmi.

Page 482: Quechua  conchucos- south bible - new testament

482

lagchicachätsingannömi gamcuna jucrätulla yarpärirga mananayarpäyanquinatsu. 7,8Diosnintsicmancanan yarpärir y waray mananayarparga manam pay munangannötsucawaycäyanqui. Tsaynö carningamañacurpis manam ni imatachasquiyanquitsu.9Señor Jesucristuman criyicog

pobricuna, imayniynag cayangayquipitarunacuna mana välegpäcuentayäshuptiquipis Tayta Diosgaaltuchömi tsaräyäshunqui. Tsaynöcaycaptinga pobrilla carpis cushishgacawacuyay.10Capogyog cag criyicogcuna,

gamcunapis cushicuyay rïcucayangayquiman manayäracuyänayquipä Tayta Diostantiyatsiyäshungayquipita. Rïcu caygatamya tiempu waytanöpis ushacagllam.11Tamya päsariptin achaywanna waytacuyayllapä caycarpis shushurushacäcuregnöllam rïcu runacunapisushacäcuringa imaycancunapis mascapuyänanpä ashiycäyanganchö.12Ima ñacaychö carpis Tayta Diosman

mana ajayaypa mañacogcuna TaytaDios aunicungannöllam ñöpanchöimayyagpis cawayanqui.

Allillata ruranapä Tayta Diosyarpätsimangantsicta ningan

13Pipis jutsa rurayta yarparga amayarpäyaytsu Tayta Dios tsayllutancunatayarpaycätsiyäshungayquita. TaytaDiosga manam imaypis pitapis jutsataruratsintsu ni jutsata rurananpäyarpätsintsu. 14Tsayga manamtsaynötsu. Quiquiquicunamshonguyquicunachö yarpäcuyanquiimayca jutsata ruracuyänayquipäpis.15Tsay llutancunata yarparninnam jutsaruraymanga chäyanqui. Tsaynö jutsa

rurayllachö cawarninmi in ernumanaywayanqui.16Criyicog mayicuna, tsaynö

caycaptinga ama ichicllapis yarpäyaytsujutsata rurayänayquipä Tayta Diosyarpapätsiyäshungayquita. 17Paygamanam llutancunata ruranantsicpägayarpätsimantsictsu. Allillataruranantsicpämi yarpätsimantsic.Rupayta, quillata, y estrëllacunatapisTayta Diosmi camargan. Tsaymi paygaimaypis allillata ruraycan.18Imaycatapis allillata rurag carmi alliwillacuyninta musyatsimarguntsicpayman criyicur chasquicunantsicpä.Tsaynö chasquicogcunatanamsalvamarguntsic yapay yuricushgacuentana car cuyay wamrancunacanantsicpä.

Tayta Dios ningancunatacäsucunantsicpä yätsingan

19Señor Jesucristuman criyicogmayicuna, gamcunaga yachag tucurninmanam alläpa parlacachäyänayquitsu.Tsaypa rantinga waquincunapisparlayänanpä upälläcuyänayquim.Llutallana parlayänayquipa rantinmishumag yarpachacurirrä imatapisparlayänayqui. Y nircur imallapitapisllutallaga ama ajäcuyanquitsu. 20Tsaynöajäcog runaga Dios munangancunatamanam imatapis ruraycantsu.21Runacuna jutsallachö cawayaptinpis

gamcunaga jutsa rurayniquicunatadejaycuyayna. Jutsa ruraychöcayänayquipa rantinga Tayta Diospawillacuynin ningannö cawayay. Tsaywillacuyta cäsucogcunataga TaytaDiosnintsic tsapanmi jutsata manarurayänanpä. 22Tsaynö caycaptingawillacuyninta wiyayangayquillachögaama ushacätsuntsu, sinöga tsaywillacuychö ningancunata tantiyacurcäsucuyay.

1

Page 483: Quechua  conchucos- south bible - new testament

483

23,24Tayta Diospa willacuynintamayarmi tantiyacuntsic jutsa ruragcangantsicta. Tsaynö caycaptinmi paypawillacuyninta mayaycarpis jutsaruraynintsicta mana dejarga espëjuchöricacurishga cärantsic ganracaycaptinpis gongasqueg cuentacaycantsic. 25Diosnintsic ningancunatamana gongaypa cäsurmi itsangaespëjuchö ricacur cärantsicchö ganrataawicusqueg cuentarä caycantsic. Tsaynöcawagcunataga Tayta Diosimaycachöpis mana dejaypamyanapaycan.26Maygayquicunapis “Nogaga Diospa

munayninchömi cawaycä” nirnin manaallicunata parlar puriyaptiqui Diosmancriyicuyangayquipis manam ni imapävälintsu. 27Tayta Diosman rasunpacriyicurga muchuy tiempu pobricunatay viüdacunata yanapayay. Jutsa ruragrunacunanöga ama jutsallachöcawayaytsu.

Pobricunata imapäpis manacuentar cayänanta yätsingan

2 1Criyicog mayicuna, imaycawanmunayyog Señor Jesucristuman

rasunpa criyicog carga pitapis amamana välegpäga cuentayaytsu.2,3Gamcuna Tayta Diosmanmañacucuyänayquichö goricar juc rïcuruna alli röpashga örupitasortïjapäcushga chämuptin allin cagbancumanrämi jamaratsiyanqui.Ratashgayashgalla röpan jatishga pobriruna chämuptinmi itsanga niyanqui:“Gamga gepallachö cacuy” o “Washauran jamacuy” nirnin. 4¿Imanirtä rïcucagcunata tsaynö alli ricarpobricunataga ni imapäpis manacuentayanquitsu? Tsaynö cargallutancunatam ruraycäyanqui.5Waugicuna panicuna, manam tsaypis

tsaynötsu. Rïcu runacunapitapis masmi

pobricunaga Tayta Diosman criyicuryäracuyan. Paycunatam ciëluchölistangan herenciata Tayta Diosentreganga. 6Tsaynö caycaptinpisgamcunaga pobricunata imapäpis manacuentarmi rïcu cagcunata adulargälacuyanqui. Rïcu runacuna ¿manacuroguncunatanö arutsiyäshunqui?Nircurmi magar usharcurräapatsiyäshunqui autoridäcunamanpis.7Tsay rïcu runacuna ¿manacusalvamagnintsic Señor Jesucristutapismana imapäpis cuentar cayan?8Tayta *Diospa palabranchö juc

mandamientoga caynömi nican: “Runamayiquita llapan shonguyquiwancuyanqui” nir. Tsayta cumplinantsicpäcagtaga Señornintsicpis nirganmi. 9Rïcurunacunata adular pobricunata manaalli ricarga tsay mandamientuta manacumplirmi jutsata ruraycäyanqui.10,11Tsaynöpis Tayta Diospa

mandamientuncunachöga nicämantsicmimajantsiccunata mana engañanapä yruna mayintsiccunata mana wanutsinapä.Tsay adulteriu jutsata mana rurarpis runamayintsicta wanutsirga Tayta Diostagamanam ni imapä cäsuycantsictsu. Tsaynöcaptin waquin mandamientucunatacumplir peru juc mandamientullatapismana cumplishgaga llapanmandamientutapis mana cumplegrunatanöllam Diosnintsic juzgamäshun.12Tsaynö caycaptinga shumagyarpachacuyay imata parlayänayquipäpisy imata rurayänayquipäpis. Diospapalabranchö imanöpis ningannöllamcawaynintsicman Diosnintsicjuzgamäshun. 13Runa mayintsicta manacuyapashgaga syu nal junag TaytaDios nogantsictapis mana cuyapaypamcastigamäshun. Runa mayintsictacuyapashgam itsanga Tayta Diosnogantsictapis cuyapämarnintsicsalvamäshun.

1 2

Page 484: Quechua  conchucos- south bible - new testament

484

a 2.21,22 Abrahampita masta musyanayquipä liyinqui Genesis 22.1-19. b 2.25 Rahabjutiyog warmi ima rurangantapis masta musyanayquipä liyinqui Josue 2.1-21.

Tayta Diosman criyir allitaruranantsicpä yätsingan

14Señor Jesucristuman criyicogmayicuna, pipis “Tayta Diosmanmicriyicü” nicar pay munangannö manacawarninga ¿imapärä criyinganpisvälinga? Tsaynö cawag runacunatagaTayta Dios manam salvangatsu.15,16Shumag tantiyacuyay.Diosnintsicman criyicog mayiquimuchuychö cawagta ricaycar managararga ¿ima allitatä ruraycäyanqui?Tsaynölla jaticurcunanpä röpan manacapogta ricaycar mana jatircatsirga¿ima allitatä ruraycäyanqui? 17TaytaDiosman criyirpis runa mayiquita manayanapayaptiquega criyicogcayangayquipis manam ni imapäväliyäshunquitsu.18May waquinniquicunaga caynömi

niyanqui: “Tayta Diosman noga criyïmi.Tsaymi allita mana allita ruraptïpis paysalvamanga” nirnin. ¡Peru manam tsayniyangayquinötsu! Tayta Diosmunangannö allicunata manarurayaptiquega manam imapäväliyäshunquitsu Diosmancriyiyangayquipis. 19Tayta Dioscanganta criyirpis tsaycriyingayquillawanga manamsalvacuyanquitsu. *Supaycunapiscriyiyanmi Tayta Dios cangantaga.Tsaynö criyirpis in ernumangaycucäyänanpä cagta musyarmantsariywan sicsicyäyanran.20¡Tantiyacuyay! Runa mayiquicunatamana yanapayaptiquega manam imapäväliyäshunquitsu Tayta Diosmancriyicuyangayquipis.21,22Tantiyacuyay *Abraham imanö

cangantapis. Payga Tayta Diosman

yäracurmi ningancunata cäsucurcawargan. Tsaymi Tayta Diosta cäsucurtsurin Isaacta *altarchö wanutsinanpäpushargan.a Tsaynö cäsucunganpitamTayta Dios Abrahamta llapan jutsanpitaperdonargan. 23Tsaytaga Diospapalabran gellgaranganchöpis caynöminican: “Tayta Diosman yäracuptinmiAbrahamta jutsaynagtana chasquirgan”nir. Y nircur runacunapis niyanmi TaytaDioswan Abraham cuyanacunganta.24Tsaynö caycaptinga Tayta Diosningancunata mana cäsucurga paymancriyicurpis manam salvaciontatarintsictsu. Payman criyicurnimangantsiccunata cumplishgamitsanga Tayta Dios perdonamarnintsicsalvamantsic.25Tsaynöpis tantiyacuyay unay Rahab

jutiyog jutsasapa warmi imatarurangantapis. Tayta Diospa cachan*Israel runacuna Jerico marcamanmusyapacog aywagtam tsay warmipacargan wanutsiyänanpä cagpita.Nircurmi jucläpa yargatsirgangeshpicuyänanpä. Criyicog cayninwantsaynö allita ruranganpitam tsaywarmitapis Tayta Dios perdonargan.b26Tsaynö caycaptinga Tayta Dios

munangannö mana cawashgaga paymancriyingantsicpis manam välimantsictsu.

Lluta imatapis manaparlacunantsicpä ningan

3 1Criyicog mayicuna,yachatsicogcuna llutancunata

yachatsicuyaptinga Tayta Diosmijuzganga. Tsaynö captin ama llapayquiyachatsicog cayllaman churacäyaytsu.2Pipis shiminta sujitacurga jutsa

rurayman manam alläpa chantsu.Tsaynö captinpis manam pipis cantsu

2 3

Page 485: Quechua  conchucos- south bible - new testament

485

allillata parlagga. Llapantsicpisimaycallatapis llutancunatagaparlaycantsicmi y ruraycantsicmi.3Musyayangayquinöpis cawallutapisichiclla frënuta shiminmanchuraparcurmi dominayan munanganpapuritsiyänanpä. 4Tsaynömi jatuncaray*büquita vientu cayläman waclämanapaptinpis tacsha timunllawan manijarpuritsiyan munayanganpa aywananpä.5,6Tsaynöllam shimintsicpis ichicllacaycar dominamantsic llutanparlaycunawan. Tsaymi mana alliparlaynintsicwanga imaycatapis ninarupar ushagnö caycantsic. Ichic chispajinanpä muntiman rataycur muntitarupar ushagnömi nogantsicpis runamayintsicta shimintsicwan alli cawacogrunatapis mana alli cawaymanticratsintsic. Tsaynö carninshimintsicpitam chiquipashgapiscantsic. Tsaymi llutancunata parlarga*Satanas munangancunata rurarcawaycantsic.7Ima ashmatapis runacuna

manshuyätsiyta yachayanmichucarutapis, päregcunatapis,culebracunatapis, y lamar rurinchöcagcunatapis. 8Peru shimintam itsangapipis sujitayta puëdintsu. Llutancunataparlangantsicwanmi runamayintsiccunata mana alli cawaymanpischurantsic. 9Tsay shimintsicllawanmiTayta Diospa jutintapis jayarintsic yruna mayintsicpäpis llutancunata parlarpurintsic, Tayta Dios runata quiquinniragllata camashga caycaptinrä.10Tsay shimintsicwanmi allitapis

mana allitapis parlantsic. Criyicogmayicuna, ama tsaynöga cashuntsu.11Tantiyacuyay. Manam jucpucyullapitaga yargamuntsu asgagyacuwan mishqueg yacoga. 12Tsaynömihïgus jachapis mana wayuntsuacëtünastaga, ni üvapis manam

wayuntsu hïgustaga. Tsaynöpis manamjuc pucyullapita yargamuntsu puchgogyacuwan mishqueg yacoga. [Tsaynöcaycaptinga ¿imanirtä allillataparlanantsicpa rantin mana allicunataparlar purintsic?]

Tayta Diospita yachacogcunashumag cawayänanpä yätsingan

13Maygayquipis Tayta Diospitayachacushga caycarga piwanmaywanpis pay munangannö shumagcawayay. Pitapis yanapaycur amaalabacuyaytsu. 14Runa mayiquitachiquir shonguyquicunachönanapararga Tayta Diospa willacuyninninganta manam cäsuycäyanquitsu.15Tsaynö carga Diosta mana cäsucogrunacuna cawayangannömi y supaymunanganta rurag runacunanömicawaycäyanqui. 16Maychöpis runacunachiquinacur nanaparänacur cawarmiTayta Diosta mana cäsucuypa imaycajutsa ruraymanpis chaycäyanlla.17Tayta Diospita rasunpa

yachacuyangayquega musyacanga paymunanganman cawayaptiquirämi. TaytaDios munangannö cawarga runamayiquicunawan alli cawayanqui,yanapacog cayanqui, ama nanagshimipa imatapis niyanquitsu,cuyapäcog cayanqui, pita maytapis alliricayanqui, rasun cagllata parlayanqui,y allicunata rurar cawayanqui. 18Tsaynöcawayaptiquim juccunapisricayäshurniqui tantiyacuyanga piwanmaywanpis alli cawar Tayta Diosmunangannö cawayänanpä.

Jutsata mana ruraypacawanantsicpä yätsingan

4 1,2Criyicog mayicuna, gamcunagamana alli yarpayyog carmi

juccunapa imancunapäpis raycurchiquinacuyanqui, pelyayanqui,

3 4

Page 486: Quechua  conchucos- south bible - new testament

486

wanutsinacuyanqui. Tsaynöcayänayquipa rantinga TaytaDiosmanmi mañacuyanquiman imamiñishtiyangayquitapis tariyänayquipä.3Nagana mañacurnam mañacuyanquimanacagcunachö ushayänayquipä.Tsaymi Tayta Diosga manayanapayäshunquitsu.4¡Diosta mana yarpag runacuna!

Manacagcunata ruraycarga ¿imanirtäyarpäyanqui Tayta Dios munangannöallita rurar cawaycäyangayquita? Manaallicunata rurarga Tayta Diospacontranmi caycäyanqui. 5¿Manacuyarpäyanqui Diospa palabranchögellgaraycanganta? Tsaychöga caynöminican: “Tayta Dios gomangantsic*Espiritu Santumi munan allillacawanantsicta. Manam munantsumanacagcunata rurar cawanantsictaga”nir.6Tayta Dios munangannö imaypis

cawanantsicpäga quiquinmi imaypisyanapaycämantsic. Palabrangellgaranganchöpis caynömi nican:“Tayta Dios manam yanapantsu yachagtucogcunataga. Payta cäsucurcawagcunatam itsanga cuyaparyanapan” nir.7Tsaynö caycaptinga Tayta Diosta

cäsucur cawayay. Satanas imatapisyarpätsiyäshuptiqui fuerti churacar amacäsuyaytsu. Mana cäsupäyaptiquegaaywacungam. 8Tayta Diosmancriyicurninga pay munangannöcawayay. Jutsa ruraypäga amayarpäyaynatsu. Tsaypa rantinga TaytaDiosta cäsucur cawayay. Tsaynöcawayaptiquega Tayta Diosjutsayquicunapita perdonarmitantiyatsiyäshunqui jutsata manaruraypana cawayänayquipä.9Tayta Diosta mana cäsucuypa

cawaycarga ¿imanirtä cushishgacawaycäyanqui? Cushicuyänayquipa

rantinga jutsayquicunapita llaquicurwagacuyay. 10Tayta Dios munangannöcawayänayquipä payllaman mañacuyay.Tsaynö mañacuyaptiquegaimaycachöpis mana dejaypamyanapayäshunqui.

Mana jamuräcogcanantsicpä yätsingan

11Criyicog mayicuna,maygayquicunapis amajamuräcuyanquitsu. Pipis jamuräcogcagga cuyanacunantsicpä Tayta Diosnimangantsicta manam imapäpiscuentannatsu. Manam pipismunayyogtsu Tayta Diosnimangantsicta mana cäsucuypacananpäga. Tsaynö cayänayquiparantinga Tayta Diosta cäsucuyay.12Tayta Diosllam munayyogga pitapis

alli o mana alli canganta ninanpä.Payllam munayyog salvamänantsicpä oin ernuman gaycamänantsicpäpis.Tsaynö caycaptinga gamcuna ¿imanatäcayanqui runa mayiquicunatajamuräyänayquipäga?

“Tayta Dios yanapamaptinmaychöpis tarishämi” ninantsicpä

yätsingan13Waquinniquicunaga niyanqui:

“Waraycuna aywashun juclä marcapa.Tsaychö juc wata arumushun atscagellëta tarimunapä” nir. Tsaynönegcunaga shumag wiyacayämay.14Tsaynö nirninpis gamcuna manammusyayanquitsu waraycuna imapäsayäshunayquipä cagtapis. Pucutayyurircamur illacäregnöllam gamcunapisjuc ishcay watacuna cawagllapäcaycäyanqui. 15,16Tayta Diosllammusyan yarpäyangayquicunacamacänanpä cagta o manacamacänanpä cagtapis. Tsaymi “Caytamwactam rurashä” nirnin

4

Page 487: Quechua  conchucos- south bible - new testament

487

c 5.11 Jobpita musyanayquipä liyinqui Bibliachö “Job” ningan libruta.

Diosnintsicnöna runa tucuycäyanqui.Tsaynö musyag tucuyänayquiparantinga niyanquiman: “Tayta Diosyanapamaptinga imaycatapisrurashämi” nirnin.17Tayta Dios munangannö

cawayänayquipä canganta musyaycarpay munangannö mana cawargajutsatam ruraycäyanqui.

Mana alli cag rïcucunata Tayta Dioscastigananpä ningan

5 1Rïcu runacuna, wiyacuyay cayningäta. Mana alli

cayangayquipitam gamcuna syu naljunag ñacayanqui. ¡Tsayta tantiyacurwagacuyay! 2Imata goriyangayquipisismurmi ushacanga. Röpayquicunatapispuyum ushanga. 3Gamcunaga rïcu caytamunallarmi imaycatapis rurayarguyqui.Cay patsachö rïcu cayaptiquipis syunal junagga tsay imayca goriyangayquigellëniquicuna ni öruyquicuna manamsalvayäshunquitsu. Faltapacogcunatayanapayänayquipa rantinquiquillayquicunapä riquëzatagoriyangayquipitam in ernuchörupayanqui.4Mincayniquicunata mana pägaypa

arutsiyangayquipitam Tayta Diostawagapaycäyan. Paycunapa weginpachaninpitam munayyog Tayta Dioscastigayäshunqui. 5,6Cay patsachögagamcuna cawayanqui gellëniquicunacaptin munayangayquita rurarmi.Tsaynömi masrä rïcuyayta munarimawanpis de endicuyta mana puëdegrunacunata wanutsiyarguyqui. Tsaynörurar rïcuyäyangayquipitamin ernuman gaycucäyanqui. Tsaycunatarurar cayangayquipita gamcunagapishtaypä cebashga cuchinömidestinashga caycäyanqui.

Jesucristuta mana ajayaypashuyacunantsicpä yätsingan

7Criyicog mayicuna, Señor Jesucristocutimunganyag mana ajayaypa paymunangannö cawayay. Musyantsicmijuc chacarëru runa murucungancunatacosichananpä pogunganyagräshuyaranganta. 8Tsaynömi gamcunapisllapan shonguyquicunawan yäracurSeñornintsic Jesucristuta mana ajayaypashuyacuyänayqui. Paygacutimunanpänam caycan.9Waugicuna panicuna, Señorllantsic

cutimur runacunata juzgananpäcaycaptinga ama jamuränacuyaytsu“Cay ricog, wac ricog” nir. Tsaynö runamayinta jamuragcunataga Tayta Diosmijuzganga.10Yarpäyay Tayta Diospa willacognin

unay *profëtacuna imanöcawayangantapis. Paycunaga imañacacuychö carpis mana ajayaypamTayta Dios munangannö cawayargan.Tsaynölla gamcunapis imañacaycunachö carpis mana ajayaypaDios munangannö cawayay.11Tantiyacushun unay Jobc feyupañacarpis Tayta Diosman mana ajayaypayäracunganta. Tsaynö yäracuptinmiTayta Dios cuyapäcog carnin paytayanapargan. Tsaynöllam nogantsictapisTayta Dios yanapamäshun imañacacuychöpis payman yäracullarcawashgaga.12Waugicuna panicuna, imata

aunicurpis juraycurrä aunicog cagtagaTayta Diosmi juzganga. Gamcunaimatapis aunicurga ama imapajutinchöpis jurayanquirätsu. Aunicurgaaunicuyanqui cumpliyänayqui captin.Mana cumpliyänayquipäga amaaunicuyanquitsu.

4 5

Page 488: Quechua  conchucos- south bible - new testament

488

d 5.17,18 Eliaspita masta musyanayquipä liyinqui 1 Reyes capïtulu 17-pita 18-yag.

Tayta Diosman mañacunantsicpäyätsingan

13Maygayquipis llaquicurga TaytaDiosman mañacuyayyanapayäshunayquipä. Tsaynöllamaygayquipis cushishga carga TaytaDiosta agradesicur alabayay.14Maygayquipis geshyarga

yachatsicog waugicunatagayatsiyämunqui Tayta Diosmanmañacapäyäshunayquipä. PaycunanamJesucristuman yäracur acëtitaumayquicunaman wiñapäriyäshur TaytaDiosman mañacuyangaallisquiyänayquipä. 15Llapanshongunwan yäracur Tayta Diosmanmañacuyaptinga allisquiyanquim.Jutsata rurashga carpis Tayta Diosmanperdonta mañacuyaptiquegaperdonayäshunquim. 16Criyicogmayicunawan rimanacushga carperdonanacuyanqui geshyarpisallisquiyänayquipä. Tsaynöpis TaytaDiosman mañacuyay jucniquijucniquipäpis. Tayta Dios munangannöcawag runa mañacuptinga

mañacungannölla cananpämiyanapanga.17,18Tsaynömi profëta Elias

mañacungantapis Tayta Dios wiyargan.Paymi mana tamyamunanpä llapanshongunwan Tayta Diosmanmañacurgan. Tsaynö mañacuycuptinmanam Tayta Dios tamyatacachämurgantsu quimsa wata jogtaquillantin. Tsaypita yapaytamyamunanpä Tayta Diosmanmañacuptin tamyatsimurganmi.d Yapaytamyamuptinnam runacunapamurucuynincunapis wayurganna. Eliasnogantsicnö runalla caycaptinmañacunganta Tayta Dios wiyaycarganogantsictapis wiyamäshunmimañacungantsictaga.19,20Waugicuna panicuna,

Jesucristuta chasquicurcur mayganpisjutsallachörä cawaptinga shumagtantiyatsiyay Jesucristuta imaypiscäsucur cawayänanpä. Tsaynötantiyatsirmi salvaycäyanquiin ernuman manana gaycucäyänanpä.Tsaynöpam Tayta Diospa perdonnintaalcanzayanga.

5

Page 489: Quechua  conchucos- south bible - new testament

489

Pedrupa saludacuynin

11Ponto, Galacia, Capadocia, Asia, yBitinia provinciacunachö criyicog

mayicuna:Noga Pedro, Señor Jesucristupa

*apostolnin carmi, cay cartatagamcunaman cartacamü. Maytsaymarcapita carpis gloriaman aywargajuntacashgam cashun.2Waugicuna panicuna, gamcunata

manarä yuricuyaptiquim Tayta Diosacrayäshurgayqui perdonarsalvayäshunayquipä. *Espiritu Santutamgamcunaman cachamushga SeñorJesucristuta chasquicur paymunangannö cawayänayquipä.Tsaynöpam perdonashgana cayanquiSeñor Jesucristo gamcuna raycuryawarninta jichar wanunganpita.Tayta Diosllantsic cuyapäcog

cayninwan imaypis yanapaycuyäshuy

pay munangannö cushishgacawayänayquipä.

Criyicogcuna imaypis cushishgacawayänanpä Pedro ningan

3¡Tayta Diosllantsic y SeñornintsicJesucristo alabashga caycullätsun!Cuyapäcog cayninwanmi mushogcawayta gollämarguntsic yapayyuricushganöna canantsicpä. CanangaSeñor Jesucristo cawamushga captinmimusyantsic nogantsicpiswanungantsicpita cawarcamurgloriaman chänantsicpä cagta.4Gloriaman charmi Tayta Diosshuyaraycätsimangantsic herenciatachasquishun. Tsay herenciaga manamimaypis ushacantsu ni ismuntsu niillacantsu. 5Jesucristuman criyicuryäracuyaptiquim Tayta Diosyanapaycäyäshunqui pay munangannöcawayänayquipä. Tsaynöpam Señor

1 PEDRO

Apostol Pedrupa punta cag cartanCay cartataga apostol Pedrum gellgargan. Payga Señor Jesuswan purirmi

yachatsicungancunata wiyargan y milagru rurangancunata ricargan. Tsayricangancunata y wiyangancunata willacunanpämi Pedruta Señor Jesus acrargan.Tsaynö acrashga captinmi Pedruta “apostol” niyan. Pedrupita mastamusyayänayquipä liyinqui Juan 1.40-44; Lucas 5.1-11; Marcos 8.27-33; 9.2-8;Mateo 14.22-33; Marcos 14.66-72; Juan 21.15-19; Hechos capïtulu 2-pita 5-yag;8.14-25; 10.1-pita 11.18-yag; 12.1-19; 1 Corintios 9.5; Galatas 2.6-16.Romachö caycarmi Pedroga cay cartata gellgargan maytsaychöpis criyicog

mayincunapä. Señor Jesucristuman criyicuyanganpita imachö ñacarpis payllamanyäracuyänanpämi cay cartata gellgargan.

Page 490: Quechua  conchucos- south bible - new testament

490

a 1.19 Pascua estachö pishtayänanpä cag carnishman Señor Jesucristo iwalatsishgacanganta musyanayquipä liyinqui Exodo 12.1-13 y 12.21-23.

Jesucristo cutimuptin tsay herenciatachasquiyanqui.6¡Tsaynö caycaptinga cushicuyay!

Cay patsachö ñacarpis gloriamanchaycurga mananam ñacashunnatsu.7Imayca ñacaycunawanran Tayta Diostantiyatsimantsic payman masräcriyicunantsicpä. Örupis tsullurrä örupüruman ticragnö nogantsicpisñacaycunawanran tantiyacuntsic llapanshonguntsicwan Tayta Diosmanyäracunantsicpä cagta. Tsaynö imaycañacaychö carpis Tayta Diosman manaajayaypa yäracushgaga SeñorJesucristo cutimur cushishgamgoricamäshun.8,9Señornintsic Jesucristuta mana

ricashga caycarpis payman criyicurmigamcunaga cäsucur cawaycäyanqui.Tsaymi imayca ñacayta päsarpisgloriaman aywayänayquipä cagtanamusyar cushishga caycäyanqui.10,11Tayta Dios cay patsaman

salvamagnintsic Jesucristutacachamunanpä cagtaga unay willacognin*profëtacunapis willacuyargannam.Espiritu Santum paycunata musyatsirganSeñor Jesucristo ñacar wanunanpä cagtay cawarcamur imaycawan munayyogcananpä cagta. Espiritu Santo tsaynömusyatsiptinnam profëtacunagamusyayta munayargan Jesucristo imayshamunanpä cagtana. 12TsaynamEspiritu Santoga paycunata musyatsirganunaytarä shamunanpä cagta. SeñorJesucristo shamushgana captinmicananga Espiritu Santupa munayninwanwillacogcuna willacuycäyan Jesucristosalvamagnintsic canganta. Tsaywillacuyninta chasquicursalvacungantsicta musyarmi*angelcunapis cushicushga caycäyan.

Jutsata manana ruranantsicpäTayta Dios perdonamangantsic

13Tsaynö captinga alliyarpayniquicunawan Tayta Diosmunangannömi cawayänayqui. Amagongayanquitsu Señor Jesucristocutimur Tayta Diospa ñöpanmangoricuyäshunayquipä cagta. 14TaytaDiospa wamran caycarga payningancunatam cäsucuyänayqui. SeñorJesucristuta manarä chasquicurcawayangayquinöga amanacawayanquitsu. 15Tsaypa rantinga TaytaDios ima jutsaynag cangannögamcunapis llutancunata mana ruraypacawayay. Tsaynöna cawayänayquipämiTayta Dios perdonar salvayäshurguyqui.16Tayta *Diospa palabranpis caynömigellgaraycan: “Jutsata mana ruraypanoga cawangänö gamcunapis jutsaynagcawayay” nir.17Tayta Diosga llapan runacunatapis

imanö cawanganmanmi juzganga.Tsaymi Tayta Diosta “Papällay” nicargacay cawayniquicunachö payningancunata cäsucur cawayänayqui.18Tayta Diosta mana cäsucog unayrunacunanö gamcunacawaycäyaptiquipis Tayta Diosgacuyapäyäshurmi salvayäshurguyqui.Tsaynö salvayäshurniqui manamgellëwantsu ni öruwantsu gamcunatarantiyäshurguyqui. 19Payga rantirsalvayäshurguyqui jutsaynag tsurinJesucristupa yawarninwanmi.Jesucristoga *Pascua estachö carnishtapishtayangan cuentam nogantsic raycurwanushga.a 20Señor Jesucristowanuyninwan nogantsictasalvamänantsicpä cagtaga Tayta Diosnirgan cay patsata manarä camarmi.

1 1

Page 491: Quechua  conchucos- south bible - new testament

491

Tsay ningannöllam Jesucristoshamushga salvamarnintsic.21Jesucristuta wanunganpita Tayta Dioscawarcatsimurmi ciëluman goricushga.Tsaynömi gamcunatapis Tayta Dioscawarcatsiyämushur ciëlumangoricuyäshunqui. Tsayta musyarnamgamcunaga imayca ñacaychö carpispayllaman yäracuyanqui.22Gamcuna alli willacuyninta

chasquicuyaptiquim Tayta Diosperdonayäshurguyqui cuyanacurcawayänayquipä. Tsaynö caycaptingallapayquipis juc shongulla cuyanacurcawayay criyicog mayiquicunawan.23Gamcuna tsaynö cuyanacurcawayänayquipämi mushog cawaytachasquiyarguyqui yapay yuricushgacuenta. Mamayquicunapitataytayquicunapita yuricurmi caypatsachö ushacäreglla cawaytagachasquiyarguyqui. Canan mana ushacagcawaytam itsanga Tayta Diosnagoyäshurguyqui willacuynintachasquicuyangayquipita. Tsaychasquicuyangayqui alli willacuygaimayyagpis caycangallam. 24Tsaynöcananpä cagtaga Tayta Diospa palabrangellgaranganchöpis nicanmi:

“Runacunapa cawaynincunagagewanöpis ushacäregllam.

Mayläya tuctuycarpis gewapawaytan upiregnöllam caycäyan.

Gewa tsaquiriptinga waytanpisshushurinmi.

25 Tayta Diospa willacuyninmi itsangaimayyagpis caycangalla”.

Tsay alli willacuynintam gamcunatawillapäyäshurgayqui canan salvashgacayänayquipä.

2 1Nagana Tayta Diospawillacuyninta chasquicushga

caycarga llutan ruraycunata

dejaycuyayna. Janan shongullagapitapis ama alli tupäyaytsu. Amallullacuyaytsu, ama chiquinacuyaytsu,ni cuentu puritseg cayaytsu.2,3Señornintsic Jesucristo cuyapäcogcanganta musyaycarga llullu wamraalläpa gustapäcur mamantachuchungannö gamcunapis llapanshonguyquicunawan Tayta Diospawillacuyninta yachacuyay. TsaynöpamTayta Dios munangannö imaypiscawayanqui.

Tayta Diospa templun cangantsic4Tsaynö caycaptinga Señor

Jesucristuman criyicur cawayay.Señornintsicta runacuna wanutsiyashgacaycaptinpis Tayta Diosmi paytagachurashga imaycawan munayyogcananpä. Payga templupa cimientunchömayistra rumi cuentam caycan.5Tsaynam cananga Jesucristumancriyicogcuna Tayta Diospa täcunantemplunna caycantsic. Tsay shumagtemplunmanmi churamarguntsicsirvegnin *sacerdöticunanö canantsicpä.Llapantsic sirvegnincuna carnam imañacaychö carpis Señor Jesucristutacäsucur cawaycantsic.6Tsaytaga Tayta Diospa palabran

gellgaranganchöpis caynömi nican:

“Jerusalen marcamanmi noga jucrunata cachamushä mayistraruminö cananpä.

Tsaynö captin paymancriyicogcunaga Tayta Diosmana rechazaypamchasquinga”.

7Criyicog cagcunapäga imacushicuymi Señor Jesucristosalvamagnintsic cangan. Manacriyicogcunam itsanga salvacogcanganta mana imapäpis cuentayantsu.

1 1 2

Page 492: Quechua  conchucos- south bible - new testament

492

Tsaynö captin Jesucristo mayistra rumicuenta cangantaga Tayta Diospapalabranchö maspis caynömigellgaraycan:

“Wayi sharcatsegcuna ‘Cay rumegamanam imapäpis välintsu’ nirjitariyangantam juc allialbañilga mayistra rumimanräticraratsin” nir.

8Nircur maspis Señor Jesucristupägacaynömi nican:

“Payga ishquitsicog ruminömicaycan”.

Runacuna rumichö tincacarjegacurpungannömi Tayta Diospawillacuyninta mana cäsucogcunagain ernuman gaycucäyanga. In ernumangaycucäyänanpä cagtaga Tayta Diosimaypitapis nirgannam.9Gamcunam itsanga Tayta Diospa

acracuynin car salvashganacaycäyanqui. Sacerdöticunata TaytaDios *templunchö sirviyänanpäacrangannömi gamcunatapisacrayäshurguyqui pita maytapis allicayninta musyatsiyänayquipä. Israelnacion runacuna Tayta Diosmunangannö cawayänanpä acrashgacayangannömi gamcunatapisacrayäshurgayqui pay munangannöcawayänayquipä. Gamcunaga acrashgacayanqui salvamagnintsic cangantawillacuyänayquipämi. Tsaynöpam jutsarurayniquicunawan tsacäpacushganöcawayangayquipita alli cawaymanticracur atsicyaychönöna cushishgacawaycäyanqui. 10Puntacunatagagamcuna manaran Tayta Diospawamrancunarätsu cayarguyqui.Cananmi itsanga criyicurwamrancunana cayanqui. Puntacunata

manarä criyicurga jutsarurayniquicunapita manamperdonashgatsu cayarguyqui. Canancriyicuyaptiquinam itsanga Tayta Diosperdonar salvayäshurguyquina.11Waugicuna panicuna, gloriaman

aywanantsicpä captinmi cay patsachögallapantsicpis gorpa cuentalla caycantsic.Gloriachöna täcunantsic captinnamllutan ruraycunapä shonguyquicunayarpaptinpis mana cäsupäyänayquitsu.12Rimayäshuptiquipis SeñorJesucristuman mana criyicogcunatamana ajanaypam alli ricayänayqui.Tsaynö cawayangayquita ricarmicontrayquicuna caycäyanganpitatantiyacurnin Jesucristumancriyicuyanga. Y Señor Jesucristocutimunan junagmi salvashgacayanganpita paycunapis Tayta Diostaalabayanga.

Autoridäcunata cäsucunantsicpäyätsingan

13Tayta Dios ningancunata cäsucurgallapan autoridäcunatapiscäsuyänayquim. Atsca nacioncunatamandunchö catseg reycunatapiscäsucuyänayquim. 14Tsaynömi tsayreycuna churangan cagtapisautoridäcunataga cäsucuyänayqui.Autoridäcunaga cayan mana alliruragcunata castigayänanpämi y alliruragcunata valoratsiyänanpämi.15Tsaynömi ari Tayta Diosga munanautoridäcunata shumagcäsucuyänayquita. Tsaynö allillata rurarcayaptiquega Tayta Diosta manacäsucog llutan runacuna manamrimayäshunquinatsu.16Jutsa ruraychö cawayangayquipitam

Tayta Dios jipiyäshurguyqui paypamaquinchöna cayänayquipä.Maquinchöna caycarga amayarpäyaytsu jutsata rurayänayquipä

1 2

Page 493: Quechua  conchucos- south bible - new testament

493

libri cayangayquita. Tsaypa rantingaTayta Diospa munayninchöna allitarurar cawayay. 17Tsaynöna cawarninllapan runacunatapis respëtuwanricayay. Criyicog mayiquicunawancuyanacuyay. Tayta Diosta mantsacurcäsucuyay. Y mandacog reycunatapisrespitacuyay.

Empliyäducuna patronnintacäsucuyänanpä yätsingan

18Empliyäducuna, patronniquicunaalli runa captinpis o feyu runa captinpisrespitacuyay. 19,20Mana alliportacuyangayquipita patronniquicunacastigayäshuptiqui quiquiquicunapacuentayquicunapitam ñacaycäyanqui.Alli portacuycäyaptiquipispatronniquicuna castigayäshuptiquegaama resenticuyanquitsu. Manaresenticuypa awantacurga allitamruraycäyanqui. Tsaynöpacenciacuyänayquitam Tayta Diosgamunan. 21Tsaynö ñacarpis manaresenticuypa Tayta Diosmancriyicuyaptiquim perdonarsalvayäshurguyqui.Señor Jesucristupis mana

resenticuypa nogantsic raycurmiñacargan. Tsaymi yarpätsimantsicnogantsicpis tantiyacunantsicpä imaycañacayta päsarpis mana resenticuypacanapä.

22 “Payga manam ima jutsatapisrurargantsu, ni imatapismanacagcunatagaparlargantsu”.

23Runacuna ashlliyaptinpis paygaupällacurganmi. Ñacatsiyaptinpis paygapoderösu caycar manam jurapargantsu.Tsay jurapänanpa rantinga Tayta Diospamaquinmanmi dejaycurgan paynajuzgacunanpä.

24Jutsantsiccunapita perdonashgacanantsicpämi Señor Jesucristo cruzchöñacar wanurgan. Señornintsicgawanurgan jutsa rurayta jagirir TaytaDios munangannöna cawanantsicpämi.Tsaynö ñacar wanuyninwanmi imaycaantsa geshyagta allïtsegnöpissalvamarguntsic. 25Puntacunatagacarguntsic mitsegniynag üshacunamaytsaypa mashtacashganömi. Cananmiitsanga cuyamagnintsic Señor Jesucristogorimarguntsic paypa maquinchönacanantsicpä. Üsha mitsicog runaüshanta shumag ricangannömi paygaalli ricallämantsic Tayta Diospañöpanman chänantsicpä.

Majayogcuna alli cawayänanpäyätsingan

3 1,2Warmicuna, gowayquicunatacäsucuyay Señor Jesucristuman

mana criyicog captinpis. Tsaynögowayquicunata cuyarcäsucuyaptiquega Tayta Diospawillacuyninta manawillapaycäyaptiquipis tantiyacurcriyicuyangam.3Ama yarpachacuyanquitsu

agtsayquicunata tucuynöpa allitsapäcurcayänayquipä cagta. Tsaynö amayarpachacuyanquitsu imaycaadornucunata ni alläpa chaniyogröpacunata jaticuyänayquipäcagcunallataga. 4Tsaypa rantingayarpachacuyay piwanpis maywanpis allicawayänayquipä cagta. Tsaynö allicawayangayquim Tayta Diospäga masvälin imaycawan adornashgacayangayquipitapis.5Unaycunapis Tayta Diosta cäsucur

cawag warmicunaga manamadornacuypä cagcunallatagayarpachacuyagtsu. Paycunagayarpachacuyag Tayta Diosman yäracurgowancunapa munayninchö

1 2 3

Page 494: Quechua  conchucos- south bible - new testament

494

cawayänanpä cagtam. 6Tsaynömi unaySarapis gowan *Abrahamta cäsucurninrespëtuwan ricargan. Sara gowantarespitar cawangannö cawayänayquitamTayta Diosga munan. Tsaynö allita rurarcawarnaga gowayquicunapita imachöpismanam mantsacuyanquinatsu.7Ollgucuna, gamcunapis

warmiquicunawan shumag cuyanacurcawayay. Warmiquicuna gamcunapacallpayquicunawan mana iwalagcaycaptinga shumag ricayay. Amagongayaytsu warmiquicunapis ygamcunapis Señor Jesucristumancriyicuyangayquipita Tayta Diosmushog cawayta taritsiyäshungayquita.Warmiquicunawan shumag manacawayaptiquega imatamañacuyangayquitapis Tayta Diosmanam wiyayäshunquitsu.

Jesucristuman criyicogmayintsiccunawan allicawanantsicpä yätsingan

8Tsaynö captin llapayquipis jucshongulla cuyapänacur yanapanacurcawayay. 9Runa mayiquicunachiquiyäshuptiquipis gamcunaga amachiquiyanquitsu. Ashlliyäshuptiquipisama ashlliyanquitsu. Tsaypa rantingaTayta Dios cuyapäcog cangannögamcunapis chiquiyäshogcunapä TaytaDiosman mañacuyay yanapaycunanpä.10Tsaytam Tayta Diospa palabrangellgaranganchöpis caynö nican:

“Pipis alli cawayta munargallutancunata mana parlaypamana llullacuypa cawatsun.

11 Llutancunata rurananpa rantingaallicunata rurar cawatsun.

Tsaynölla piwan maywanpisshumag cawayätsun.

12 Tayta Dios cäsucogcunatagaricaycanmi y yanapaycanmi.

Llapan mañacuyangantapiswiyaycanmi.

Peru llutan ruragcunataga manamricaytapis munantsu”.

Allita rurangantsicpita ñacarpismana llaquicuypa cawanantsicpä

yätsingan13Gamcuna alli rurayllachö

cawayaptiquega pipis maypisrespitayäshunquim. 14Tayta Diosmunangannö allita rurarcawacuyangayquipita runacunachiquiyäshuptiqui Tayta Diosmipremiuta goyäshunqui. Tsaynöcaycaptinga ama pitapismantsacuyanquitsu ni imapitapisllaquicuyanquitsu.15Llaquicuyänayquipa rantingaSeñornintsic Jesucristuman criyicurpaypa munayninman dejaycuyay.Imaypis listulla caycäyanqui pipis

imanir Jesucristuman criyicuyangayquitatapuyäshuptiqui tantiyatsiyänayquipä.16Peru tantiyatsiyanquega allishimillayquicunapa parlaparnin. Tsaynöruna mayiquicunawanga imaypisshumag cawayay. Señor Jesucristumancriyicur cawayaptiquega wasayquicunarimagcunapis llutancunataparlaycäyanganta tantiyacusquirpengacuyangam. 17Tayta Diosmunangannö cawarga ñacarpis allitamruraycäyanqui. Mana alli ruraypitañacarga quiquiquicunapacuentayquicunapitam ñacaycäyanqui.18Señor Jesucristupis jutsaynag

caycarmi cruzchö wanurgan llapan jutsaruraynintsiccunapita perdonamarnintsic.Tsaynö wanurpis cawamurgan TaytaDiospa ñöpanman pushamänantsicpämi.19Tsaynö cawamunganpitanam*supaycunata willarganvincicäyashgana cayanganta.

1 3

Page 495: Quechua  conchucos- south bible - new testament

495

b 3.20 Arcaga jatuncaray atsca cuartuyog büquim cargan. Noe rurangan arcamanmi TaytaDios ningannö ashmacuna yaycurgan diluviuwan mana ushacäyänanpä. Tsaypita mastamusyanayquipä liyinqui Genesis 6.9-pita 9.17-yag.

20Tsay supaycunaga Tayta Diostamana cäsucurmi *Noe cawananwitsanpis maytsay runacunatamunaynincunachö catsiyargan. Tsaywitsanpis runacuna llutancunatarurayaptin manam jinan öratsu TaytaDios castigargan, sinöga shuyararganNoe büquitanö *arcatab rurarushanganyagran. Tsaypitaga arcamanyaycog puwag (8) runacunallam*diluviuwan ushacäcuypitasalvacuyargan. 21Tsay arcata yacuaynatsiptin runacunata Tayta Diossalvangannömi nogantsictapissalvamantsic Señor Jesucristumancriyicur bautizacushgaga.Bautizacuntsicga manam cuerpuntsiclimpiu cananllapätsu, sinöga jutsaruraynintsicta jagirir Tayta Diosmunangannöna cawanapämi.Nogantsicga bautizacur salvacurguntsicSeñor Jesucristo wanunganpitacawamushga captinmi. 22Canangacawarcamur ciëlumanmi cuticushga yTayta Diospa derëcha cag lädunchömicaycan. Tsaychöga llapan angelcunamSeñornintsic Jesucristupa ñöpanmangonguricuycur adoraycäyan.

Jutsa ruraychö mananacawanantsicpä yätsingan

4 1,2Nogantsic raycur SeñorJesucristo imayca ñacayta päsashga

caycaptinga gamcunapis listumcayänayqui imayca ñacaycunatapäsayänayquipä. Jesucristumancriyicurnaga jutsa ruraypä shonguncunayarpaptinpis manam rurayannatsu,sinöga Tayta Dios munangallantarurarnam imaypis cawayan.3Puntacunataga Tayta Diosman manarä

criyicur gamcunapis waquinrunacunanöllam jutsa ruraychöcawacuyarguyqui. Tsaynö cawarninmana pengacuypa jucwan jucwanpisjutsa rurayllachömi cacuyarguyqui.Tsaynömi cayarguyqui mana alliyarpaycunachö, alläpa upyallachö,upyacurcur llutan ruraycunachö, y*ïdulucunatapis adoraychö. Tsaynöpuntacunata cawashga carpis canangaamana tsaynö cayaynatsu.4Jutsa rurayniquicunata jagirir

paycunawan mana juntacäyaptiquinamtsay mana criyicog amïguyquicunagawasayquicuna rimayan. Tsaynörimayäshuptiquipis ama llaquicuyaytsu.5Tsay runacunaga jutsa ruraynincunatamana dejaypa cawayanganpitamcuentata goyanga Señor Jesucristo llapanrunacunaman juzgag shamunan junag.Señornintsicga cawaycagcunatapisjuzgangam y wanushgacunatapissharcarcatsimurmi juzganga. 6Tsaynöllapan runacunapis juzgacäyänanpäcaptinmi Tayta Dios alli willacuynintawillacogcunata cachaycan. Tsaywillacuyta chasquicogcunaga wanurpisTayta Dios cawarircatsimuptinmiñöpanchöna cawayanga.

Espiritu Santo munangannöyanapanacunantsicpä yätsingan

7Cay patsa ushacänanpä tiempogacercanam. Tsaynö caycaptinga imaypismana gongaypa Tayta Diosmanmañacuyay pay munangannöcawayänayquipä. 8Tsaynölla alliyarpayniquicunawan cuyanacur imaypiscawayay. Rasunpa cuyanacurga imapitarimanacurpis perdonanacuyänayquim.9Pipis wayiquicunaman chämuptin

1 3 4

Page 496: Quechua  conchucos- south bible - new testament

496

mana parlacachaypa päsatsirjamaycatsiyanqui.10Tayta Diosga llapayquitapis

gracianta goyäshurguyqui jucniquijucniquipis yanapanacur paypamunayninchö cawayänayquipämi.Tsaynö caycaptinga Tayta Dios allicayninwan yanapayäshungayquinöllagamcunapis yanapanacuyay. 11TaytaDios alli willacuyninta willacogcayänayquipä churaycäyäshuptiquegaquiquin willacuycagnörä willacuyay.Runa mayiquicunata yanapayänayquipäTayta Dios churaycäyäshuptiquegallapan voluntäniquicunawan yanapayay.Tayta Diospa willacuynintagawillacuyay, waquinta yanapayayrunacuna Señor Jesucristuman criyicurTayta Diosta cushishgarä alabayänanpä.

¡Tayta Diosga imaycawanpismunayyogmi!

¡Payga imayyagpis alabashgacaycullätsun! Amen.

Jesucristuman criyicogcunañacarpis cushishga cawanantsicpä

yätsingan12Waugicuna panicuna, Señor

Jesucristuta chasquicuyangayquipitaima ñacaychö carpis ama llaquicuyaytsu:“¿Imanirrä caynö jinanpa ñacaycü?”nirnin. 13Tsaynö ñacarwamayäyänayquipa rantinga cushicuyaySeñornintsic Jesucristo ñacangannöñacarpis. Tsaynö ima ñacaychö carpismana ajayaypa payman yäracurga caypatsaman chipipirrä cutimunan junagimanörä cushicuyanqui. 14Jesucristumancriyicog cayangayquipita runacunaashlliyäshuptiquipis cushicuyay. TaytaDiospa Espiritu Santun gamcunawanmicaycan imaypis yanapayäshurniqui.15Runa mayiquicunata

wanutsiyangayquipita, suwacog

cayangayquipita, imachöpisllutancunata ruratsiyangayquipita, oimatapis mana allita rurayangayquipitañacaychö carga pengacuypämicaycäyanqui. 16Señor Jesucristumancriyicuyangayquipita imachöpis ñacarmiitsanga mana pengacuyänayquitsu.Pengacuyänayquipa rantinga criyicogcayänayquipä acrayäshungayquipitamTayta Diosta alabayänayqui.17Criyicog cangantsicpita ñacanantsicpä

tiempoga janantsicchönam. Nogantsiccriyicogcunapis ñacaycashgaga TaytaDiospa alli willacuyninta manachasquicogcunarächir ¡ima jinanparäin ernuchö ñacayangaga! 18Tayta Diospapalabran gellgaranganchöpis tsaytagacaynömi nican:

“Tayta Diosta cäsucur cawagcunapisñacarrä salvacuycäyaptinga

tsay mana cäsucogcunarächirga¡imanörä in ernuchöñacaycuyangaga!” nir.

19Tsaynö cananpä caycaptinga TaytaDios munangannö cawagcunaga imanöñacarpis ama llaquicuyaytsu. Tsayllaquicuyänayquipa rantinga camacogTayta Diospa maquinman dejaycuyay.Payga imaypis yanapamänapäningannöllam mana dejaypayanapaycämantsic.

Yachatsicogcuna imanöcayänanpä yätsingan

5 1Cananga, yachatsicog waugicuna,gamcunata yätsimü nogapis

yachatsicog carmi. Señor Jesucristoñacangancunataga noga ricargömi. Payciëlupita cutimurmi llapantsictapisgoricamäshun. Tsaymi gamcunata caynöyätsimü: 2Üsha mitsicogcunaüshancunata shumag mitsicungannögamcunapis criyicog mayintsiccunata

1 4 5

Page 497: Quechua  conchucos- south bible - new testament

497

c 5.12 Silvanupa jucag jutinga cargan Silasmi. Liyinqui Hechos 15.22,40.

shumag ricayay. Señor Jesucristumancriyicogcunata yachatsiyänayquipäTayta Dios churaycäyäshuptiquegashumag voluntäwan yachatsiyay. Amayachatsicuyaytsu pägapä raycullarga,sinöga yachatsicuyay Tayta Diosnintsicmunangannö.3Criyicog mayintsiccunata

munayniquicunachö ama catsiyaytsu.Tsaynö quiquiquicunapamunayniquicunachö catsiyänayquiparantinga Tayta Dios munangannöquiquiquicunarä shumag cawayay.Tsaynö alli cawagta ricayäshurrämicriyicog mayintsiccunapis Tayta Diosmunangannöga cawayanga. 4Alliyachatsicog cayaptiquega maquinchöcatsimagnintsic Señor Jesucristocutimurmi ñöpanchö imaypiscatsiyäshunqui cushishgallata.

Tayta Diospa munayninchönacawanantsicpä ningan

5Jövincunapis jipashcunapis, Diospapalabranta yachatsicogcunatacäsucuyay. Tsaynölla llapayquipiscriyicog mayiquicunawan mana yachagtupänacuypa respitanacuyay.

“Tayta Diosga manam yanapantsupitapis yachag tucogcunataga.

Payga imaypis yanapan llänushonguyog mana parlacachagrunacunatam”.

6Tsaynö captin mana musyag tucuypaTayta Diostaga cäsucuyay. Tsaynöcayaptiquega Tayta Dios imaypis allimricayäshunqui. 7Tayta Dios yanapacogcaycaptinga maquinman dejaycuyayimayca llaquicuyniquicunatapis. Paygaimaycay örapis manamgongaycuyäshunquitsu.

8*Satanaspita alcäbu cacuyay. Tsaymana allega imayca mallagashgaleonnömi maytsaychöpis puriycan pitapismaytapis jutsaman ishquirpatsinanpä.9Tsaynö caycaptinga gamcunaSatanaspitaga alcäbum cacuyänayqui.Tayta Diosman yäracullar cawayaptiquegamanam jutsaman ishquitsiyäshunquitsu.Gamcuna ñacayangayquinöllammaytsaychöpis criyicog mayintsiccunañacaycäyan. Tsaymi gamcuna mayläyañacarpis mana dejaypa SeñorJesucristuman yäracuyänayqui.10Jutsa ruragcuna in ernuman

aywayänan caycaptinmi Tayta Dioscuyapäcog cayninwan SeñorJesucristuta cachamurgan wanunanpä.Tsaymi cay caway vïdachö ñacashgapis,Jesucristuman criyicuyangayquipitaTayta Dios gloriaman yaycatsiyäshunquiimaypis manana ñacaypacawacuyänayquipä. 11Tayta Diosimaycawan munayyog canganpitaimaypis alabashga caycullätsun. Amen.

Cartapa ushanan12Waugintsic Silvanuwanmic cay

cartata cartacayämü. Payga Tayta Diosmunangannömi imaypis cawan. Caycartächö gamcunata nimü imaycañacaycunaman chäyaptiquipis TaytaDios mana dejaypayanapaycäyäshungayquitatantiyacuyänayquipämi.13Cay Roma marcachö criyicog

mayintsiccunam llapayquipäsalüduncunata apatsicayämun.Tsaynömi cuyangä waugintsicMarcospis salüdunta apatsicamun.14Llapan criyicog mayintsiccunawan

macallapänacur saludanacuyay. SeñorJesucristuman criyicogcunapä allicawacuy caycullätsun.

1 5

Page 498: Quechua  conchucos- south bible - new testament

498

Pedrupa saludacuynin

1 1Criyicog mayicuna:Noga Simon Pedro, Señor

Jesucristupa apostolnin carmi, caycartata gellgä. Salvamagnintsic SeñorJesucristuman criyicogcayangayquipitam Tayta Diosjutsayquicunapita perdonayäshurguyqui*apostol mayïcunatawanperdonamangannölla. 2TaytaDiosllantsic y Señornintsic Jesucristocuyapäcog cayninwan imaypisyanapaycuyäshuy pay munangannöcushishga cawayänayquipä.

Criyicogcuna Tayta Diosmanyäracullar cawayänanpä Pedro

yarpätsingan3Salvamagnintsic Señor Jesucristuman

criyicushgam poderösu Tayta Diosimaypis yanapaycämantsic munangannöcawanantsicpä. 4Imaypis tsaynöyanapamänantsicpämi palabrangellgaranganchöpis nicämantsic. Tsayaunimangantsicnö yanapamaptintsic

Señor Jesucristuman mana criyicogrunacuna lluta cawaychöcayangannötsu manam cawaycantsic,sinöga Tayta Diosnintsic alli ruragllacangannö nogantsicpis canapäyanapaycämantsic.5Tayta Dios yanapamänantsicpä

auniycämashgaga imaypis paymanmiyäracunantsic y allillata rurarmicawanantsic. Tsaynöpis Tayta Diospaalli willacuynintam shumagyachacunantsic, 6llutallaga imatapismanam ruranantsictsu, y imaycañacaycuna päsamashgapis Tayta Diosmunangannömi cawanantsic. 7Tsaynönacawarga criyicog mayintsiccunawanpisy juccunawanpis cuyanacurnamcawashun. 8Cada junagpis tsaynönacawarninga Señor Jesucristumancriyicungantsicta manam llutallamangacuentantsictsu, sinöga paymunangannömi cawantsic. 9SeñorJesucristo munangannö pipis manacawarga gongariyanmi paymunangannö cawanantsicpä Tayta Diosjutsantsicpita perdonamangantsicta.

2 PEDRO

Apostol Pedrupa gepa cag cartanApostol Pedro rucuyashganam cay cartata gellgargan. Tsaynö rucutanam Señor

Jesucristo musyatsirgan wanucunanpä cagtana. Tsaynö wanunanpäna cagtamusyarnam maytsaychöpis criyicog mayincunapä cay cartata gellgargan (1.3-21).Tsaychömi yätsipargan llutan yachatsicogcuna puriyaptin criyicog mayincunamana cäsupäyänanpä (capïtulu 2). Nircurmi tantiyatsirgan Señor Jesucristo imanircay patsaman manarä cutimunganta (capïtulu 3).

Page 499: Quechua  conchucos- south bible - new testament

499

a 1.17,18 Quimsa apostolnincunawan jircachö caycar Jesucristo chipipinganpita mastamusyanayquipä liyinqui Mateo 17.1-6; Marcos 13.26; Lucas 9.28-32.

10Waugicuna panicuna, tsaynöcaycaptinga shumag yarpachacuycurTayta Dios munangannö cawashun.Tsaynöpaga tantiyacushunmisalvacashgana car Tayta Diospa wamrancangantsicta. Tsayta tantiyacurga TaytaDiosman imaypis yäracur cawarmijutsaman yapayga manana ishquishuntsu.11Tsaynö shumag cawashgagasalvamagnintsic Señor Jesucristogloriachö cushishgam chasquimäshun.12,13Tayta Dios munangannö

cawayänayquipä cagtamusyaycäyaptiquipis gamcunatagasiemprim yarpaycätsiyäshayqui.Ningäcunata yarpätsiptïmi gamcunamana gongaypa yarparäyanqui.14Señornintsic Jesucristummusyatsimashga cay caway vïdatajagirir wanucunäpä cagtana. 15Tsaymicawangäyag gamcunata imaycanöpapisyarpaycätsinä wanucuptïpis cayningäcunata mana gongayänayquipä.

Tayta Diospa palabranrasun caglla cangan

16Señornintsic Jesucristo poderösucangantaga y ciëlupita cutimunanpäcagtaga manam quiquïcunapayarpaylläcunapitatsu willacuyä, sinögaquiquïcunam ricayargö poderösucanganta. 17,18Poderösu cangantagamusyayä juc cuti jircamanpushaycayämar chipipiynintaricatsicushga captinmi. Tsaynöchipipirrä atsicyaycagmanmi Tayta Diosciëlupita nimurgan: “Paymi cuyay tsurï.Noga munangänö cawaptin imanömicushicü” nir. Tayta Dios tsaynönimungantaga *discïpulu mayïcunawanwiyayargä jircachö quiquinJesucristuwan caycarmi.a

19Tsaynömi ari Tayta Diospa unaywillacognin *profëtacunagellgayangannölla SeñornintsicJesucristo cay patsaman shamushga.Profëtacuna gellgayangancunapis rasuncaglla captinmi pasaypa tsacaychöatsqui atsicyaraycagnörä caycan.Tsaynö caycaptinga tsaygellgayangancunata Señor Jesucristocutimunganyagpis shumagmicäsucunantsic. Tsaynö cäsucur cashgagaJesucristo cutimuptin shonguntsicpiscushicuypita imanörä atsicyanga.20,21Masnin cagga tantiyacuyay: Tayta*Diospa palabrantaga manam pïprofëtapis quiquinpa yarpayllanpitagaimatapis gellgashgatsu, sinöga *EspirituSanto tantiyatsiptinmi paycunagagellgayashga.

Llutan yachatsicogcunapacawangan

2 1Unay Israel nacionchö llutanyachatsicogcuna cayangannömi

gamcunachöpis llutan yachatsicogcunacayanga. Paycunaga engañayäshurninmanacagcunatam yachatsiyäshunqui.Tsay llutan yachatsicogcunaga SeñorJesucristo salvamagnintsic cangantamanam criyiyantsu. Tsaynöcayanganpitam paycunataga Tayta Diosin ernuman gaycunga. 2Tsay llutanyachatsicuynincunata chasquiparninatscagmi criyicog mayintsiccunapispengacuypä imayca viciuncunachöcawayanga. Tsaynö cawayaptin SeñorJesucristuman criyicogcunajamurashgam cayanga. 3Imaycapämallagashga llutan yachatsicogcunagaimaycayquicunatapis sacyayäshunquimyachatsicog tucullar. Tsaynöcayanganpita paycunataga

2 1 2

Page 500: Quechua  conchucos- south bible - new testament

500

b 2.15 Balaam rurangancunata musyanayquipä liyinqui Numeros 22.1-12 y 22.20-31.

in ernullanam shuyaraycan imayyagpisrupacuyänanpä.4Tsaynöllam Tayta Diosga jutsa rurag

*angelcunatapis pasaypa tsacaychöwichgaraycätsin syu nal junagchöjuzgananpä. 5Tsaynömi Tayta Dioscastigargan unay *Noe cawanganwitsanpis jutsallachö cacog runacunata.Tsay runacunapis manamcäsuyargantsu, Tayta Dios munangannöcawayänanpä Noe willapaptinpis.Tsaymi llapan runacunata Tayta Dios*diluviuwan ushacätsirgan. Noetawanganchis (7) castancunallatam salvargan.6Tsaynömi Sodoma y Gomorra

marcacunatapis Tayta Dios ninawanushacätsirgan uchpaman ticranganyag.Tsay runacunata tsaynö castigarganTayta Dios castigacog canganta pipismaypis tantiyacuyänanpämi. 7Tsaymarcacunata ushacätsirpis Lot jutiyogrunataga Tayta Dios cuyaparninmisalvargan. Tsay runacuna pengacuypäjutsa rurayllachö cawacuyanganta ricarLotga llaquicuywan imanö caytapismanam puëdirgantsu. 8Tsay Lot runagacada junagmi mana alli ruraynincunataricag y lluta parlayangancunata wiyag.Tsaynö cayaptin imanömi llaquicurgan.9Noetawan Lotta Tayta Dios

salvanganpitam musyantsic paymanyäracog cagtaga llapantsictapis TaytaDios salvamänapä cagta. Llutanruragcunatam itsanga syu nalmanarä captinpis Tayta Dioscastïguchöna caycätsin. 10Gamcunachöllutan yachatsicogcuna quiquincunapayarpaynincunaman yachatsicur TaytaDiostaga manam imapäpis cuentayantsuni autoridäcunatapis cäsuyantsu.Tsaynömi *supaycunapäpisshimincunaman changanta llutaparlacuyan. 11Ciëluchö caycag

angelcunam itsanga runacunapita maspuëdeg caycarpis, supaycunataga manaashlliyantsu. Tsaypa rantinga TaytaDiospa maquinmanmi llapantapisdejaycuyan payna juzgacunanpä.12Tsay llutan yachatsicog runacunaga

ashma cuenta carmi yarpayniynagcayan. Manam tantiyacuyantsu imataparlayangantapis. Paycunagaashmacunanö carninmi llutawanuyänallanpä yuriyashgapis. Tsaynöcayanganpitam mana allita ruraycällarushacäyangapis. 13Cada junagpismanacagcunata rurayangancunapitamcushicuyan. Tsaynömicupacuyänayquipägoricäyangayquicunachöpis paycunagaima pengaypämi llutanruraynincunapita parlar asicachäyan.Tayta Diospa ñöpanman chäyänanparantinmi in ernuchö paycunagañacayanga.14Tsay runacunaga naganam

warmicunataga ricapaycäyanna juctapisjuctapis. Jutsa ruraytaga manamajayaycuyantsu. Nircur imayachaynincunawanmi llänurunacunataga llutancunata ruratsirengañayan. Y imanömi sacyacuytapisyachaycuyan. Tsaynö cayanganpitampaycunaga in ernuchö ñacayanga.15Puntacunata Tayta Diosta cäsucurcawashga carpis cananga mananamtsaynönatsu cawaycäyan. Tsaynö llutanacawacurnam unay Beorpa tsurin Balaamgellëpä raycur llutanta rurangannönabpaycunapis llutancunata ruraycäyan.16Tsay Balaam runataga ashnunmirunanö parlarnin michargan llutantarurag aywaycaptin manana aywananpä.[Balaam mana tantiyangannöllam tsayllutan yachatsicogcunapis manatantiyayantsu llutanta ruraycäyanganta.]

2 2

Page 501: Quechua  conchucos- south bible - new testament

501

17Tsay llutan yachatsicogcunapayachatsicuynincunaga pucyu mananapuwamognömi y usya pucutaynömiimapäpis välintsu. Paycuna pasaypatsacayman gaycucäyänanpägalistashganam caycan tsaychöimayyagpis wichgaräyänanpä.18Paycunaga alabacurnin yachag

tucurnin imanömi parlaycuyan. Tsayräjutsa ruraynincunapitayargucuycagcunata canganmi yachayshimincunawan llutan ruraycunamangaishquirpatsiyan. 19Tsay runacunagallutanta yachatsicurnin niyan: “TaytaDiosga camamarguntsic imanöpiscawacunapämi” nirmi. Tsaynö nirninmanam Tayta Diospa munayninchötsucawaycäyan, sinöga imayca jutsarurayllachömi cawaycäyan.20Salvamagnintsic Señor Jesucristuta

chasquicurcur yapay jutsa ruraymancutirga unay cag cawayvïdancunapitapis mas peyormanmiticrariyan. Tsaynö carnam manamantsacuypana imayca jutsatapisrurayan. 21Tayta Diospa willacuynintachasquicushga caycar jutsa ruraymancutiyänan caycaptinga SeñorJesucristuta ama chasquicuyanmantsucargan. Chasquicurcurrä jutsa ruraymancutirninnam Tayta Diospawillacuynintaga manana wiyaytamunayannatsu. 22Jutsa rurayman yapaycutegcunaga cayan runacuna caynöparlayangannöllam: “Allgoga lanzarirpisyapayrämi cutipan. Tsaynömi cuchipiscutiycun cutiycun mitullaman armacog”nir.

Señornintsic Jesucristupacutimuyninpä ningan

3 1Cuyashga criyicog mayïcuna,cananwanga ishcay cutinam

gamcunaman cartacamü. Ishcancartächöpis yätsipangäcunata shumag

tantiyacuyänayquitam munargö. 2Caycartataga gamcunaman cartacamü unayprofëtacuna gellgayangancunatayarpäyänayquipämi y SeñornintsicJesucristo ningancunata apostolmayïcuna willacuyangantayarpäyänayquipämi.3Señor Jesucristo cutimunanpäna

ricogga mana criyicog runacunaasipämarnintsicmi caynö niyanga:4“¿Imanirtä Jesusga cutimunanpänicäyäshur mana cutiycamunrätsu?Jesuswan puregcunapis cutimunanpäcagta parlaycäyanganllachömi wanucurushacäcuyashga. Tsaynö captinpispayga cananyag manarämicutimunrätsu. Cay patsapis ciëlupisimaypis cangannöllam caycan” nir.5Tsaynö nirnin manam tantiyayantsutsay runacuna cay patsatapis ciëlutapisTayta Diosrä camanganta. Ciëlururacänanpäpis Tayta Diosnisquillaptinmi camacargan. Tsaynömicay patsatapis yacullapita Tayta Dioscamargan. Yacupita camashga captinmiyacuwanrä imaycapis cawan. 6Tsaynöyacuwanrä cay patsachö imaycatacawatsirpis unay Noe cawanan witsangacay patsata Tayta Dios yacuwanmiushacätsirgan. 7Tayta Dios cay patsataunay ushacätsishga caycargayapaychöpis ushacätsinanpämunayyogmi caycan. Cay patsatapisciëlutapis Tayta Dios ninawanmiushacätsinga. Tsayga canga SeñorJesucristo ciëlupita cutimur runacunatajuzganan junagmi. Tsay junagmijutsancunata mana dejag runacunatapisin ernuman gaycucäyanga.8Cuyashga waugicuna panicuna,

Tayta Diospa palabran gellgaranganchöcaynö ninganta ama gongayanquitsu:Tayta Diospäga juc junagpis waranga(1,000) watanömi caycan, y warangawatapis juc junagnöllam caycan.

2 2 3

Page 502: Quechua  conchucos- south bible - new testament

502

9Tsaynö captin ama waquin runacunayarpäyangannöga yarpäshuntsuJesucristo cutimunanpä aunicurcurgongacuycunganta. SeñornintsicJesucristoga manam gongashgatsu,sinöga pipis in ernuman aywayänantamana munar shuyaraycan runacunajutsa ruraynincunata jagirir Tayta Diosmunangannöna cawayänantam.10Señornintsic Jesucristoga mana

yarpashgatam cutimunga imayca jucladron mana yarpashgatayaycapäcognöpis. Pay cutimunganjunagga rupaypis, quillapis,estrëllacunapis mantsariypä bunrururgayararmi ninawan rupaycarushacäyanga. Tsaynömi cay patsapisrupaycällar ushacanga.11Tsaynö imaycapis ushacänanpä

caycaptinga jutsata mana ruraypanaTayta Dios munangannö cawacushun.12Runacuna jutsa ruraynincunata jagirirTayta Dios munangannö cawayänanpäwillacuyninta willacushun. TsaynöpagaSeñor Jesucristo jucllam cutimunga.Cutimunan junagga rupaypis, quillapis,estrëllacunapis ninawan chipyaypamushacäyanga. Tsaynömi llapanimaycapis tsulluycar ushacäyanga.13Tsaynö captinpis Tayta Diosaunimangantsicnöllam mushogciëlutana y mushog patsatanashuyacuycantsic pay munangannö allicawacuyllachöna imaypis cacunapä.14Cuyay waugicuna panicuna,

tsaycunata musyaycarnaga jutsarurayniquicunata dejasquir piwanpis

maywanpis alli cawayay. TsaynöpamJesucristo cutimur jutsaynagtanatariyäshunqui. 15Yarpäyay SeñornintsicJesucristo imanir manarä cutimunganta.Payga shuyaraycan willacuynintachasquicur runacuna salvacuyänantam.Tsaynö cananpä cagtaga waugintsicPablupis Tayta Dios tantiyatsiptingellgargannam. 16Pabloga llapancartancunachöpis yachatsimantsic TaytaDios salvamangantsicta. Tsaynöcaptinpis waquin cartancunachö canmiaja tantiyaypäcuna. Tsay ajacagcunataga yachag tucogcunam yTayta Diosman janan shongullacriyicogcunam llutannöpanayachatsicuyan. Tsaynömi Tayta Diospapalabrantaga munayanganmanyachatsicuyan. Tsaynö cayanganpitamllutannöpa yachatsicogcunagain ernuchö ñacayanga.

Cartapa ushananchö Pedrupayätsicuynin

17Cuyay waugicuna panicuna, cayningäcunata musyaycarnaga pagtatächasquipaycäyanquiman llutanyachatsicuynincunawan mana allirunacuna criyitsiyäshuptiqui. Tayta Diosmunangannö allicawaycäyangayquipitapis cuïdädutäjutsa rurayman jegaycäyanquiman.18Señornintsic Jesucristulla cuyapäcogsalvamagnintsic caycaptingatantiyacuyay payllatana cäsucurcawayänayquipä. ¡Pay imayyagpisalabashga caycullätsun! Tsaynö catsun.

2 3

Page 503: Quechua  conchucos- south bible - new testament

503

Jesucristo Diosnintsicy runa cangan

1 1,2Criyicog mayicuna:Tayta Dios manarä imatapis

camaptinmi Jesucristoga caycarganna.Payga ciëluchö Tayta Dioswancaycanganpitam cay patsamanshamurgan. Nogacuna paywan purirmiyachatsicungancunata wiyayargä.Tsaynöpis quiquintam ricayargä yyatayargä. Tsaymi pitapis maytapismusyatsiyä Jesucristuman criyicurgloria vïdata alcanzayänanpä.3Tsaynöpis nogacunagaricayangäcunatam y wiyayangäcunatamgamcunata musyatsiyä criyicuyaptiquillapantsicpis Tayta Diospa y tsurinJesucristupa munayninchöcawanantsicpä. 4Tsaynö nirnin caycartächö gamcunata nimü

cawayniquicunachöcushicuyänayquipämi. Cayyätsicuynïcunata chasquicuyaptiquinogapis cushicurishämi.

Jutsata mana ruraypacawanantsicpä yätsingan

5Tayta Diosllam alli cayninwanactsinö caycan. Payga manam imaypismana allitaga rurantsu. Tayta Diostsaynö cangantam Señor Jesucristoyachatsiyämargan. Tsaynöllamnogacunapis gamcunata musyatsiyäTayta Dioslla alli canganta. 6Tsaymipipis “Nogaga Tayta Diosmunangannömi cawaycä” nicar jutsaruraychö carga llullacuycantsic. Jutsarurayllachörä carga tsacaychönö carmimana rasunpatsu Tayta Diosmunangannö cawaycantsic. 7Allirurayllachöna cawarninmi itsanga

1 JUAN

Apostol Juanpa punta cag cartanApostol Juanmi cay cartataga gellgargan. Paytaga quiquin Señor Jesucristum

acrargan apostolnin cananpä. Manam cay cartallatatsu Juan gellgargan, sinögaishcay cag y quimsa cag cartacunatapis payllam gellgargan. Tsaynömi “San Juan”libruta, nircur “Apocalipsis” librutapis gellgargan.Cay cartachöga Jesucristuman criyicogcunata Juan tantiyatsin llutan

yachatsicogcunata mana chasquipäyänanpämi. Tsay llutan yachatsicogcunagayachatsiyargan caynö nirmi: “Jesucristoga manam Diostsu cashga, sinögarunallam” nir. Tsaynö niyaptinpis cay cartachö Juan tantiyatsin Señor Jesucristorasunpa Dios cangantam y tsaynöpis runa cangantam. Tsaynöllam tantiyatsimantsicDiosnintsic munangannö cawanantsicpä cagta y criyicog mayintsiccunawancuyanacunantsicpä cagtapis.

Page 504: Quechua  conchucos- south bible - new testament

504

jucnintsic jucnintsicpis cuyanacur allicawacuychöna caycantsic. Tayta Diospatsurin Jesucristo nogantsic raycurmiyawarninta jichar wanurgan.Tsaynöpam llapan jutsantsiccunapitaTayta Dios perdonaycämantsic.8Maygantsicpis jutsaynag cangantsicta

yarparga quiquillantsicmi alli tucurjutsaynag tucuycantsic. Tsaynöcarninga llutantam yarpaycantsic.9Jutsata rurashga carga jutsantsicpitaTayta Diosta perdonnintamañacärishun. Tsaynö perdontamañacushgaga perdonamänapäningannöllam perdonamäshun. Mayläyajutsasapa cashgapis llapanjutsantsiccunapita perdonashga carmilimpiuna cashun. 10Tayta Diosga llapanrunacunapis jutsayog cangantam nin.Tsaynö caycaptin jutsaynag tucurgaTayta Diostam llulla cuentachöcaycätsintsic. Taynö carga willacuynintamanam rasunpatsu chasquicuycantsic.

Jesucristo quiquin cagabogäduntsic cangan

2 1Cuyay waugicuna panicuna,gamcunaman cay cartata cartacamü

jutsata mana ruraypanacawacuyänayquipämi. Jutsamanishquirpis perdonta mañacuyay.Perdonta mañacushgaga SeñornintsicJesucristum Tayta Diosta rugapaycämunperdonamänapä. Tsaynö carmiSeñornintsicga quiquin cag poderösuabogäduntsic caycan Tayta Diospañöpanchö. Payga imaypis alli ruragllacarmi tsaynö yanapaycämantsic.2Nogantsic raycur wanurganjutsantsiccunata Tayta Diosperdonamänantsicpämi. Y manamnogantsiclla perdonashga canapätsuwanurgan, sinöga paymancriyicogcunaga llapan runacunapisperdonashga cayänanpämi.

Tayta Dios munangannöcawanantsicpä tantiyatsingan

3Señornintsic yachatsimangantsictacäsucurmi tantiyacuntsic paymanrasunpaypa criyicuycangantsicta. 4Pïrunapis “Jesucristuman criyicümi” nicarpay nimangantsiccunata mana cäsucurgallullacuycanmi. 5Yachatsimangantsic-cunata cäsucurga Tayta Dios cuyacogcangannömi nogantsicpis cuyacuytayachantsic. Tsaynöpaga musyantsicnamTayta Diospa wamranna cangantsicta.6Pï runapis “Señor Jesucristumancriyicümi” nirninga Jesucristo caypatsachö Tayta Dios munanganta rurarcawangannö cawayätsun.

Runa mayintsicwan cuyanacunapäyachatsingan

7Waugicuna panicuna, unaypitapisDiosnintsic cuyanacur cawanapänimangantsictaga musyarguntsicmi.Tsay nimangantsicnölla cuyanacurshumag cawayay. 8Cuyanacurcawanapä unaypita Tayta Dios nishgacaptinpis Señor Jesucristo cay patsamanmanarä shamuptinga manam shumagtantiyarguntsicrätsu runa mayintsicwancuyanacur cawaytaga. Canan Jesucristoshamuptinnam itsanga pay cuyacogcangannö nogantsicpis cuyanacurcawanapä cag mushog mandamientuntatantiyantsicna.9Pipis “Nogaga Dios munangannö

cawacognam cacü” nicar criyicogmayinta chiquirga manam Tayta Diosmunangannötsu cawaycan. 10Criyicogmayinta cuyarmi itsanga Tayta Diosmunangannö cawaycan. Tsaynönacawarga mananam ima jutsatapiscargacuycannatsu. 11Criyicog mayintachiqueg cagmi itsanga tsacäpacushganöcarnin alli runa canganta yarparpistantiyacuyantsu jutsata ruraycanganta.

1 1 2

Page 505: Quechua  conchucos- south bible - new testament

505

12 Señor Jesucristuman llapayquicriyicogcuna, gamcunaman caycartata cartacamüjutsayquicunapitaperdonashgana cayaptiquim.Tayta Diosmi jutsayquicunapitaperdonayäshurguyquiJesucristo nogantsic raycurwanuyninpa.

13 Unaypitana criyicog waugicuna,gamcunamanpis cay cartatagacartacamü Señor Jesucristomunangannö cawayaptiquim.Payga imaypitapiscaycargannam.

Tsayrä criyicuycag waugicuna,gamcunamanpis cay cartatagacartacamü Señor Jesucristutachasquicurnin *Satanasta manacäsuyaptiquinam.

14 Señornintsicman llapayquicriyicogcuna, gamcunaman caycartata cartacamü Tayta Diosmunangannö cawayaptiquim.

Unaypitana criyicog waugicuna,gamcunamanpis cay cartatacartacamü Señor Jesucristomunangannö cawayaptiquim.Payga imaypitapiscaycargannam.

Tsayrä criyicuycag waugicuna,gamcunamanpis cay cartatacartacamü Tayta Diospawillacuyninta cäsucurnaSatanasta manacäsupäyaptiquinam.

15,16Cay caway vïdachö Tayta Diostamana cäsucog runacuna llutancunatarurar cawayangannöga ama cawayaytsu.Tsaynö runacunaga llutanruraycunallachö cawacuytam munayan.Tsaynömi imatapis ricayangan cagtagamunaparaycäyanna. Y nircurwaquincunapitaga mas alli ricashga

caytaran munayanpis. Tsaynö cargamanam Tayta Dios munangannötsucawaycäyan. 17Runacunapis y imaycaruraynincunapis cay patsachögaushacaraycanllam. Tayta Diosmunangannö cawag runacunam itsangamana ushacaypa gloriachö cawayanga.

Jesucristupa contrancunapä ningan18Waugicuna panicuna, cay patsa

ushacänanpä tiempu chaycämunnam.Gamcuna mayayarguyquim mayanticristu shamunanpä cagta runacunaparlagta. Tsay parlayangannöllamJesucristupa contrancunaga atscagyuriyämushga. Señor Jesucristupacontrancuna sharcogta ricarmimusyantsic cay patsa ushacänanpätiempu chaycämungantana. 19Tsaycontran sharcogcunaga nogantsicwanmipuntacunata goricäyargan TaytaDiosman mañacur. Tsaynö caycarpispaycunaga manam rasunpaypatsuJesucristuman criyicuyashga. SeñorJesucristuman rasunpaypa criyicushgacarga Tayta Diosman mañacur manadejaypam nogantsicwan goricäyanmancargan.20Gamcunam itsanga *Espiritu

Santuta chasquicuyarguyqui. Tsaynamtantiyacuyanqui llutancunatayachatsiyäshuptiquipis manacäsupäyänayquipä. 21Gamcunamusyayanquim tsay llutanyachatsicogcuna llutancunatayachatsicuycäyanganta. Tsaymi caycartata cartacamü paycunata manacäsuyänayquipä.22Pï runapis “Jesucristoga manam Tayta

Dios cachamungan salvacogtsu” negcunamllutan yachatsicogcunaga cayan. Tsaynönegcunaga Señor Jesucristupapis y TaytaDiospapis contran anticristum cayan.23Pipis Jesucristo salvamagnintsiccanganta mana criyirga manam Tayta

1 2

Page 506: Quechua  conchucos- south bible - new testament

506

a 2.25 Señor Jesucristo tsaynö auninganta musyanayquipä liyinqui Juan 3.15.

Diosmanpis rasunpa criyiyantsu. PeruSeñor Jesucristuman criyicog cagcunamitsanga Tayta Diosmanpis criyicuyan.24Tsaynö captinmi gamcuna Tayta

Diospa willacuyninta yachacuyangay-quitaga shonguyquicunachö managongaypa yarparäyänayqui. Managongaypa yarpararga Tayta Diospa y tsurinJesucristupa munayninchömi imayyagpiscawayanqui. 25Tsaynö imayyagpiscawanantsicpä cagtaga quiquin SeñorJesucristum aunimargantsic.a26Tsaymi cay cartata cartacamü llutan

yachatsicogcuna imatapiscriyitsiyäshuptiqui manachasquipäyänayquipä. 27Jesucristocachamungan Espiritu Santogagamcunawanmi caycan. Paymi Tayta Diosmunangannö cawayänayquipägatantiyaycätsiyäshunqui. Tsaynam tsayllutan yachatsicogcunacriyitsiyäshuptiquipis cäsuycäyanquinatsu.Espiritu Santoga imaypis rasun cagllatamtantiyaycätsiyäshunqui. Tsaynöcaycaptinga Espiritu Santotantiyatsiyäshungayquinölla SeñorJesucristuman criyicur imaypis cawayay.28Waugicuna panicuna, Señor

Jesucristupa alli willacuynintayachacungantsicnölla pay munangannöcawashun. Tsaynö cawarningaSeñornintsic cutimuptin manampengacushuntsu. 29Jesucristulla imaypisalli rurag canganta musyarnamllapantsicpis musyantsic paymunangannö allita rurar cawagcunagaTayta Diospa wamran cayanganta.

Tayta Diospa wamrancangantsicta ningan

3 1¡Imanömi Tayta Dioscuyaycamantsic llapantsictapis!

Payga “Gamcuna wamräcunam cayanqui”

nimantsicmi. Tayta Diospa wamrancunacangantsicta manam tantiyayantsu manacriyicogcunaga. 2Paycuna manatantiyayaptinpis rasunpaypam TaytaDiospa wamrancuna cantsic.Wamrancuna carpis manammusyantsicrätsu gloria vïdachö imanöcanantsicpä cagtaga. Musyantsicmi SeñorJesucristo cawamur mushog cuerpuyognacangannö nogantsicpis mushog cuerpuyogcanapä cagtaga. Tsaynö mushogcuerpuyogga ricacushun SeñornintsicJesucristo cutimungan junagmi.3Gloriaman aywananpä cagta pipis

criyirga jutsa ruraynincunata jagirirnamcawan Señor Jesucristo jutsaynagcawangannö. 4Jutsa ruraynincunatamana jagiregcunaga Tayta Diospamandamientunta manamcäsucuycäyantsu. 5Tsaynö manacäsucog cashgam jutsantsiccunapitaperdonashga canapä Señor Jesucristocay patsaman shamushga. Y paygamana ima jutsaynagmi cashgapis.6Tsaynö captinmi SeñornintsicJesucristuman criyicogcunaga jutsaruraynincunata jagirirna cawacuyan.Jutsancunata mana dejaypacacogcunaga manam rasunpayparätsuJesucristuman criyicuyashga.7Waugicuna panicuna, pagtä pipis

llutancunata ruraycätsiyäshunquiman.Tayta Diospa munayninchö cawagcunaalli rurayllachönam cawayan. 8Jutsaruraynincunata mana jagireg cagcunagaSatanaspa munayninchömi cacuyan.Satanasga Tayta Diospa contran carmiimaypitapis runacunata jutsatagaruraycätsin. Tsaynö caycagmanmi SeñorJesucristo shamushga Satanaspamunayninpita runacunata jipinanpä.9Tayta Diospa wamrancunaga manam

jutsa rurayllachöga cawayantsu, sinöga

1 2 3

Page 507: Quechua  conchucos- south bible - new testament

507

Tayta Dios munangannömi cawacuyan.Pipis jutsa rurayllachö cawaptinmimusyantsic Tayta Diospa wamran manacanganta. 10Musyantsicmi picuna TaytaDiospa wamrancuna cayanganta ySatanaspa wamrancuna cayangantapis.Satanaspa wamran cagcunaga TaytaDiospa willacuyninta mana cäsucur yruna mayinta chiquipar cawayan.

Piwanpis maywanpis cuyanacurcawanapä yätsingan

11Cuyanacur cawanantsicpä cagtagaDiosnintsic imaypitapismusyatsimarguntsicmi. 12Tsaynöcaycaptinga ama cashuntsu unaywaugin wanutseg Cainnöga. CaingaSatanaspa munayninta rurarmi wauginAbelta wanuratsirgan. Abel alli ruragcaycaptinpis Cainga llutan ruraymanchuracashga carmi waugintapiswanutsirgan. 13Waugicuna panicuna,gamcunatapis runacunachiquipäyäshuptiqui amallaquicuyanquitsu.14Nogantsicga cuyanacur cawarmi

musyantsic gloria vïdamanchänantsicpä cagta. Y tsaynöpismusyantsicmi runa mayincunata manacuyapag cagcuna in ernumangaycucäyänanpä cagtapis. 15Pipis runamayinta chiquiparga wanutsegcuentanam caycäyan.Musyangantsicnöpis runa mayintawanutsegcunaga manam gloriamanchäyangatsu.16Señor Jesucristum nogantsic raycur

cuyapämarnintsic wanungantamusyarmi tantiyacuntsic runamayintsicwan imanö cuyanacunapäcagtapis. Tsaymi runa mayintsictagaima päsaptinpis cuyaparninyanapanantsic. 17Nogantsicimaycayogpis caycar criyicog mayintsicmuchuychö caycaptin mana cuyaparga

¿imanöparä Tayta Diospa wamranpiscashwan?18Waugicuna panicuna, janan

shongullaga ama cuyanacuyaytsu,sinöga llapan shonguyquicunawancuyanacur imaycachöpisyanapanacuyay. 19Tsaynö cuyanacurcawarga musyantsicnam Tayta Diospaperdonninta alcanzanapä cagta. 20TaytaDiosnintsicga llapan jutsaruraynintsiccunatam musyaycan. Tsaymipayta rugacushgaga perdonamantsic:“Nogaga mananachi perdontaalcanzashänatsu” nir yarpaycashgapis.21Waugicuna panicuna, Tayta Dios

perdonamangantsictana musyaycargamana mantsapaypana imaycay örapismañacushun. 22Tayta Diosgamañacungantsicnöllam imaycachöpisyanapamäshun willacuynintacäsucushgaga.23Tayta Diospa willacuyninga

caynömi nican: “Pipis maypisJesucristuman criyicur cawayätsun.Payman criyicur cawarga runamayinwan cuyanacuyätsun” nirnin.24Tsay ningannölla cawashgaga TaytaDios nogantsicwanmi caycan. Tsaytagamusyantsic cachamungan EspirituSantuta chasquicushga carmi.

Llutan yachatsicogcunaimanö cayangan

4 1Waugicuna panicuna, amallutallaga chasquiyanquitsu llutan

yachatsicogcunata: “Nogaga Diospawillacogninmi cä” niyaptinpis. Tsaynöneg tucullarmi maytsaychöpis llutanyachatsicogcunaga puriycäyan. Tsaymigamcuna shumagrä tantiyapäyänayquiTayta Diospa willacognin rasunpacayanganta o llutan yachatsicogcunacayangantapis.2Tayta Diospa willacognincunaga

criyiyanmi Señor Jesucristo Dios

1 3 4

Page 508: Quechua  conchucos- south bible - new testament

508

caycarpis cay patsachö runa yuringanta.3Rasunpa runa cangantaga tsay llutanyachatsicogcuna manam criyiyantsu,Espiritu Santo paycunachö mana captin.Tsay mana criyicogcunam Jesucristupacontran cayan. Gamcunagamusyayarguyquim Jesucristupacontrancuna maytsaychöpis cayänanpäcagtaga. Paycunaga llutancunatacriyitsicur puriycäyannam.4Waugicuna panicuna, gamcunaga

Tayta Diospa wamrancuna carmiEspiritu Santuta chasquicuyarguyqui.Tsaynam Satanaspita mas munayyog carEspiritu Santo tantiyatsiyäshurguyquitsay llutan yachatsicogcunacriyitsiyäshuptiquipis mananacäsupäyänayquipä. 5Tsay llutanyachatsicogcunaga Satanaspa mandunruragcunam cayan. Tsaymi Satanasyarpätsinganllata yachatsicuyan. Tsayllutan yachatsicogcunaga lluta cawacogrunacunatam masga yaycapäyan.6Nogacunaga Jesucristupa

*apostolnincuna carmi Tayta Diospawillacuynintaga willacuycäyä. Tsaynöcaptinmi willacuyangätachasquicogcunaga Diosnintsicmancriyicuyan. Y mana chasquicogcunagamanam criyicuyantsu. Tsaynöpammusyantsic picuna Diosnintsicmancriyicog cayanganta o mana criyicogcayangantapis.

Tayta Dios cuyamangantsicnöcuyanacunapä yätsingan

7,8Waugicuna panicuna, Tayta Diosgallapantsictapis imanömicuyaycamantsic. Tsaynö caycaptingapipis payman criyicogcunaga cuyanacurcawayätsun. Pipis maypis cuyanacurcawagcunaga Tayta Diospawamrancunam cayan. Mana cuyanacurcawagcunaga Tayta Diosnintsicmanmanam rasunpa criyicuyantsu.

9Alläpa cuyamarnintsicmi Tayta Diostsurin Jesucristuta cachamurgan caypatsaman. Nogantsic raycurwanuyninpam imayyagpis cushishgacawacuyta tarishun paymancriyicogcunaga. 10Nogantsic TaytaDiosta cuyangantsicpitatsu manamtsurin Jesucristuta cachamurgan, sinögapay cuyamarnintsicmi. Tsaynöcuyamarnintsicmi Señor Jesucristocruzchö wanunanpäpis permitirgantsaynöpa jutsantsiccunapitaperdonacänapä. 11Cuyay waugicunapanicuna, tsayläya Tayta Dioscuyaycämashgaga nogantsicpiscuyanacurnin imaypis cawashun.12Tayta Diostaga manam pipis

ricashgatsu. Tsaynö captinpis cuyanacurshumag cawashgaga nogantsicwanmiimaycay örapis caycan. Nogantsicwancarmi yanapaycämantsic paycuyamangantsicnölla nogantsicpiscuyanacunapä. 13Tayta Diosnogantsicwan caycanganta ynogantsicpis paywan caycangantsictagamusyantsic Espiritu Santuntanogantsicman churamushga captinmi.14Nogacunam cay patsachö ricayargö

Tayta Diospa tsurin Jesucristuta. Tsayricayangätam pitapis maytapismusyatsiyä salvamänantsicpä TaytaDios cachamunganta. 15TsurinJesucristuta cachamungantacriyiyaptinga Tayta Dios paycunawanmiimaycay örapis caycan y tsaynömicriyicogcunapis paywan caycäyan.16Salvamänantsicpä tsurinta

cachamushga captinmi musyantsicTayta Dios cuyacog canganta. Alläpacuyacog cangannö nogantsicpis cuyacogcashgaga pay nogantsicwanmi caycan ynogantsicpis paywanmi caycantsic.17Tsaynö cuyacuyta yacharnagatantiyacuntsicnam Tayta Dioscuyamangantsicta. Tsaynöpam

1 4

Page 509: Quechua  conchucos- south bible - new testament

509

musyantsic syu nal junagchögloriaman Jesucristo apacamänapäcagta. 18Tayta Dios cuyamarnintsicglorianchö chasquimäna caycaptingamanam yarpänantsictsu in ernumanaywaytaga. Perdonashgana caycarin ernuman aywanapä cagtallaquicurga manam tantiyantsicrätsucuyapäcog Tayta Diosllantsicperdonamangantsicta.19Tayta Dios cuyamangantsicta

tantiyarga nogantsicpis paypamunayninchömi cuyanacur cawantsic.20“Nogaga Tayta Dios munangannömicawaycä” nicar pipis runa mayintachiquirga llullacuycanmi. Runamayintsicwan mana cuyanacurga¿imanöparä Tayta Dios munangannöcawaycangantsicta yarpashwanpis?21Señor Jesucristoga nimantsic: “TaytaDios munangannö cawarga runamayinta cuyayätsun” nirmi.

Tayta Diospa tsurin Jesucristumanyäracunantsicpä yätsingan

5 1Jesucristuta Tayta Dioscachamunganta tantiyacur payman

criyicog cagcunaga Tayta Diospawamrancunam cayan. Tsaynö Diospawamran carninnaga criyicogmayintsiccunawanga cuyanacuntsicmi.2,3Criyicog mayintsiccunawancuyanacungantsicta musyantsic TaytaDiospa willacuyninta cäsucurmi.Willacuyninchö nimangantsicnöcawayga manam ajatsu quiquin TaytaDios yanapamashgaga. 4Paypawamrancuna cashganam yanapamantsicalli cawanantsicpä. Tsaynö captinmijutsa rurayman runacunaishquitsimaynintsicta munayaptinpiscäsupantsicnatsu Tayta Diosllamannayäracur. 5“Tayta Diosmi tsurinJesucristuta cachamushgasalvaycamänantsicpä” nir payman

criyicog cagtaga Tayta Diosyanapaycanmi.

Jesucristo salvamagnintsiccanganta tantiyatsicuycuna

6Señor Jesucristo salvamagnintsiccangantaga musyantsic yacuchöbautizacungan öra Tayta Dios tsurincanganta nimushga captinmi yyawarninta jichar wanushga captinmi.Tsaynöpis salvamagnintsic cangantagamusyantsic Espiritu Santotantiyatsimashgam. Espiritu Santogarasun cagllatam musyatsicun.7,8Tsaynömi ari Jesucristo

salvamagnintsic cangantaga musyantsicyacuchö bautizacushga captin, wanuryawarninta jichashga captin, y EspirituSanto tantiyatsimashga.9Runacuna tantiyatsimangantsicta

criyiycarga ¿imanirtä manacriyishwantsu quiquin Tayta Dios tsurinJesucristupita tantiyaycätsimashgaga?Tayta Dios tantiyatsimangantsicmimasga välin runacunatantiyatsimangantsicpitapis. 10TaytaDiospa tsurin Jesucristo salvamagnintsiccanganta criyirga llapanshonguntsicwanmi payllamanyäracuntsic. Jesucristo salvamagnintsiccanganta mana criyirga tsurin cangantaTayta Dios tantiyaycätsimashgapismanam ni imapä cuentayantsu.11Tayta Diosga tantiyatsimarguntsic

tsurin Jesucristuman criyicogcunallagloria vïdachö imayyagpis cawayänanpäcagtam. 12Tsaynö carmi Tayta Diospatsurin Jesucristuman criyicog cagcunaimayyagpis mana ushacag cawaytatariyanga. Mana criyicog cagcunamitsanga tsay alli cawayta tariyangatsu.

Cartapa ushananchö yätsicuycuna13Cay cartata cartacamü Tayta Diospa

tsurin Jesucristuta chasquicushga

1 4 5

Page 510: Quechua  conchucos- south bible - new testament

510

cagcuna gloria vïdachö imayyagpiscawayänayquipä cagta musyatsirninmi.14Musyantsicmi Tayta Diosman yäracurpay munanganta ruranantsicpämañacushga wiyaycämangantsicta.15Tsaynö wiyamangantsicta musyarnamyäracuntsic mañacungantsicta TaytaDios camacaycatsinanpä.16Tsaynö captinmi Señor

Jesucristuman criyicog mayintsiccunajutsa ruraychö caycagta musyarga TaytaDiosman mañacunantsic jutsachöcayanganta tantiyatsinanpä. Tsaynömañacushgaga Tayta Dios tantiyatsingajutsa ruraynincunata jagiriyänanpämi.Tsaynö tantiyatsiptinpis waquinrunacunaga manam cäsucuyantsu.Paycunapä mañacushgapis manacäsucuyanganpitam in ernumangaycucäyanga. 17Tayta Diosta manacäsucurga jutsatam ruraycantsic. Tsaynöcaptinpis jutsa ruraynintsicta jagirirTayta Diospa perdonnintamañacushgaga manam in ernumangaycucäshuntsu.

18Tayta Diospa wamrancuna caycargamananam jutsa ruraychö cantsicnatsu.Tayta Diospa tsurin Jesucristumtsapaycämantsic Satanas yatayllapismana yatamänapä.19Musyantsicmi Tayta Diospa

wamran cangantsicta. Tsaynöpismusyantsicmi Señor Jesucristumanmana criyicogcunaga Satanaspamunayninchö cayanganta. 20Ymusyantsicmi Tayta Diospa tsurinJesucristo cay patsamanshamungantapis. Pay shamurmimusyatsimarguntsic Tayta Diospamunayninchö imanöpiscawanantsicpä cagta. Tayta Diospamunayninchöna carga tsurinJesucristupa munayninchöpiscaycantsicnam. Señor JesucristogaDiosnintsicmi. Paymi salvamarguntsicgloria vïdachö imayyagpiscawacunantsicpä.21Waugicuna panicuna, Tayta Diosta

gongatsicogcunamantä imamanpisaywaycäyanquiman. [Tsaynö catsun.]

1 5

Page 511: Quechua  conchucos- south bible - new testament

511

Juanpa saludacuynin1Cuyay criyicog mayilläcuna:Noga Juan, Señor Jesucristupa

willacuyninta yachatsicog carmi, caycartata cartacamü. Gamcunata TaytaDiosmi acrayäshurguyqui alliwillacuyninta chasquicur ñöpanchöimayyagpis cawayänayquipä. Tsaynöcaptinmi nogapis y waquin criyicogmayintsiccunapis gamcunapä TaytaDiosta agradesicayämü.2Tayta Diospa willacuyninta

chasquicushgana cashgam paygaimayyagpis nogantsicwan caycan.3Tsaynö carnin Tayta Diosllantsic ytsurin Jesucristo cuyapäcog cayninwanyanapaycuyäshuy pay munangannöcuyanacur cawayänayquipä.

Cuyanacur cawanantsicpäyätsingan

4Waugicuna panicuna, gamcunawanjuntacag criyicogcunawan tincur TaytaDiospa willacuyninta cäsucurcuyanacuyanganta noga cushicurgömi.5Llapayquicunatanam yätsimü jucniquijucniquipis cuyanacur cawayänayquipä.Jesucristo cuyanacunapä ningantagamanam tsay tsayrätsu musyaycäyanqui,sinöga unaypitanam tsaytagamusyantsic. 6Tsaymi llapantsicpis

cuyanacur Tayta Dios nimangantsictacäsucunantsic. Tsaynö cuyanacunapänimangantsictaga unaypitapismusyarguntsicmi.

Llutan yachatsicogcunayuriyämunganta ningan

7Llutan yachatsicogcunagamaytsaypam puriycäyan criyitsicurnin.Paycunaga Jesucristo Dios cangantacriyirpis manam criyiyantsu rasunpayparuna yuringantaga. Tsaynö mana criyirSeñor Jesucristupa contranmi cayan.8Gamcuna pagtä tsay runacunallutancunata yachatsicuyangantachasquipaycäyanquiman. Tsaytachasquiparga Tayta Diospa glorianmanmanam chäyanquitsu. Tsay llutanyachatsicuynincunata manachasquiparmi itsanga gloria vïdachöTayta Dios aunicungan premiutachasquiyanqui. 9Pipis llutanyachatsicuyta chasquegcunaga manamTayta Diosman criyicuycäyantsu. Tsayrunacunata mana cäsuypa Tayta Diosmunangannö cawagcunam itsangaSeñor Jesucristumanpis y TaytaDiosmanpis rasunpaypa criyicuyan.10Tsaymi tsay llutan yachatsicogcuna

goricäyangayquiman yachatsiyäshogtucur shayämuptinchasquipäyänayquitsu. Tsaynölla

2 JUAN

Apostol Juanpa ishcay cag cartan

Page 512: Quechua  conchucos- south bible - new testament

512

“Wayiquicunaman patsaycatsiyämay”niyäshuptiquipis ama patsatsiyanquitsu.11Tsaynö runacunata pipis wayinmanchasquipag cagcunaga paycunapacumpinchincunam caycäyan.

Cartapa ushanan12Waugicuna panicuna, gamcunata

yätsipänäpäga imaycapis caycanran.

Peru cartallachöga manam llapantagayätsipämurgötsu. Quiquï shamurmimascunataga tantiyatsiyäshayqui.Shamuptïnam gamcunapis nogapiscushicushun.13Caychö caycag waugicunapis

panicunapis gamcunapäsalüduncunata apatsicayämunmi.[Tsaynö catsun.]

2 JUAN

Page 513: Quechua  conchucos- south bible - new testament

513

Juan Gayuta saludangan1Cuyay waugi Gayo:Noga Juan, Señor Jesucristupa

willacuyninta yachatsicog carmi, caycartata cartacamü.2Gampä Tayta Diosmanmi

mañacaycämü imaycachöpisyanapaycushunayquipä y sänullatacaycatsishunayquipä. Tsaynömi TaytaDiostaga agradesicü payman yäracurimaypis cawangayquita. 3Tayta Diospawillacuyninta cäsucurcawaycangayquita waquin criyicogmayintsiccuna chämur willayämaptinalläpam cushicurgö. 4Tsaynö llapancriyicog mayilläcuna Tayta Diosmunangannö cawaycäyangayquitamayar cushicümi.

Gayo alli rurag canganpitaJuan alabangan

5Waugi Gayo, allitam ruraycanquijucläcunapitapis shamur Tayta Diospawillacuyninta willacogcunatapatsatsirnin. 6,7Caychö criyicogmayintsiccuna goricäyanganchömipaycuna parlayämushga gam cuyapäcogcayniquiwan yanapangayquita.Paycunaga willacur purirnin TaytaDiosta mana cäsucogcunapataga manamimancunatapis mañacuyantsu. Tayta

Diospa willacognincunatagallapancunatapis yanapaycuy. 8Tsaynöyanapashgam waquin marcacunamanpisaywayanga Tayta Diospa willacuynintawillacurnin.

Diotrefes mana cäsucog cangan yDemetrio alli rurag cangan

9Tayta Diospa willacuynintawillacogcunata yanapanantsicpä cagtatantiyatsirnin mas puntatapisgamcunaman cartacamurgänam. Tsaynöcaptinpis Diotrefesga manamningäcunata cäsucuntsu. Paygaquiquillan mandacog caytam munan.10Tsaynö carnin nogacunapäpismanacagcunata parlarshi puriycan. Ynircur carupita yachatsicog waugicunachaptin manash chasquintsu. Waquinpatsatsicogcunatanash criyicogmayintsiccunawan mananagoricäyänanpä micharnin gargur ushan.Tsaynö canganpitaga chaycamurmipayta gayapäshä.11Cuyay waugi Gayo, pagtä Diotrefesnö

llutan ruraycunata yachacunquiman. TaytaDios munangannö gamga allicunata rurarimaypis caway. Tayta Diosta cäsucurcawagcunaga wamrancunam cayan. Paytamana cäsucogcunaga manamwamrancunatsu cayan. 12WaugintsicDemetriupämi itsanga llapan runacunapis

3 JUAN

Apostol Juanpa quimsa cag cartan

Page 514: Quechua  conchucos- south bible - new testament

514

parlayan Tayta Diospa willacuynintacäsucur cawaycanganta. Nogacunapispaypäga musyayämi Tayta Diosmunangannö cawangantaga. Cay nimungärasun cag canganta musyaycanquim.

Cartapa ushanan13Cay cartallachöga manam llapan

yarpangäcunata yätsipämurgötsu.

14Quiquï shamurnam mascunatagayätsishayqui.15Tayta Diosllantsic yanapaycushuy

alli cawacuychö canayquipä. Caychöreginacungayqui criyicogmayintsiccunapis llapayquipämisalüduncunata apatsicayämun.Tsaynölla tsaychö criyicogcunatanogapa salüdullätapis goycullanqui.

3 JUAN

Page 515: Quechua  conchucos- south bible - new testament

515

Judaspa saludacuynin1Criyicog mayicuna:Noga Judas, Señor Jesucristupa

willacognin y Santiagupa waugin carmi,cay cartata gellgamü. Tayta Dioscuyarmi llapayquitapisacrayäshurguyqui pay munangannöcawayänayquipä. Tsaynöcawaycäyanqui Señor Jesucristoyanapayäshuptiquim. 2TaytaDiosllantsic cuyapäcog cayninwanimaypis yanapaycuyäshuy cuyanacurshumag cawaycuyänayquipä.

Llutan yachatsicogcunata manachasquipäyänanpä yätsingan

3Waugicuna panicuna, cartacamuytanoga yarpargö Señor Jesucristosalvamagnintsic cangantatantiyatsirninmi. Tsayta yarparpis llutanyachatsicogcuna maytsaypanapuriyanganta musyarnam cay cartatacartacamü tsay llutan yachatsicogcunatamana chasquipäyänayquipä. Paycunaga

Señor Jesucristupa willacuynintawillacuyan quiquincunapayarpaynincunata cabalarcurmi. Tsaynöcaptinmi gamcuna waquin criyicogmayintsiccunata tantiyatsiyänayqui tsayllutan yachatsicogcunata manachasquipäyänanpä.4Tsay llutan yachatsicogcunaga Tayta

Diospa willacognin tucullarshigamcunamanpis chäyämushga.Tsaychöshi runacunata criyitsir caynönicäyan: “Jutsa rurayta manajagirishgapis Tayta Dios nogantsictagaperdonacamäshunmi” nir. Tsaynöyachatsicurnin SeñornintsicJesucristupa willacuynintaga mananamcäsuyannatsu. Tsay runacunapäga Tayta*Diospa palabranchöpis gellgaraycanin ernumanna aywayänanpämi.5Musyayangayquinöpis *Israel

runacunata Egipto nacionpamandunpita Tayta Dios jipiscamurpispay ninganta mana cäsogcunatagaushacätsirganmi. 6Tsaynöllam mananacäsucur munayanganchö cacog cag

JUDAS

Jesucristuman criyicogcunapä San Judas cartacunganCay cartata gellgargan Santiagupa waugin Judasmi. Cay carta gellgag Judasga

cashga manam Señor Jesucristuta ticrapog cag Judas Iscariotitsu. Tsaywitsancunaga llutan yachatsicogcuna puriyargan caynö nirninmi: “Jutsa ruraytamana jagirishgapis Tayta Dios nogantsictaga imaypis perdonacamäshunmi” nir.Tsaynö llutanta yachatsicur puriyaptinmi Judasga llaquicurgan Jesucristumancriyicog mayincunapä. Tsaymi cay cartata gellgargan tsay llutan yachatsicogcunatamana cäsuyänanpä.

Page 516: Quechua  conchucos- south bible - new testament

516

a 11 Cain jutiyog runa imanö wauginta wanutsingantapis musyanayquipä liyinquiGenesis capïtulu 4. Balaam jutiyog runa ima rurangantapis musyanayquipä liyinquiNumeros capïtulu 22. Core jutiyog runa imanö ushacangantapis musyanayquipä liyinquiNumeros capïtulu 16.

waquin *angelcunatapis Tayta Diosgapasaypa tsacayman gaycushga syunal junagyag. 7Tsaynöpis pasaypapengacuypä imayca jutsa ruraychöcayanganpitam Sodoma, Gomorra, ytsay lädun quinran marcacunatapisTayta Dios ninawan ushacätsirgan.Tsaynöllam ninganta manacäsucogcunataga pitapis maytapis TaytaDios mana upeg ninaman gaycungaimayyagpis rupayänanpä.8Jutsa rurayllachö cacogcunata Tayta

Dios in ernuman gaycunanpä cagtamusyaycarpis tsay llutanyachatsicogcunaga jinallam jutsallachöcawaycäyan. Tsaynö carmi paycunagajucwan jucwan lluta cacuyan. TaytaDiospa willacuyninta willacogcunatapismana ni imapä cuentayantsu. Nircurminiyan tsaynö cawayänanpäsuëñuynincunachö Tayta Diosparlapanganta. Tsaynö nirmiangelcunapäpis *supaycunapäpisshimincunaman changanta llutaparlacuyan. 9Arcangel Miguelmi itsangallapan angel mayincunapita mas puëdegcaycarpis supaycunata Tayta Diosjuzgananpä dejaycun. Tsaymi TaytaDiospa sirvegnin *Moisespa ayanta*Satanas apacuyta munaptinpisshiminman changantaga arcangelMiguel imatapis nirgantsu. Payga itsancaynömi nirgan: “Tayta Diosmijuzgashunqui”. [Tsaynö nirnin manamcachapargantsu Moisespa ayantaapacunanta.] 10Tsay llutanyachatsicogcunaga imatapismanacagman churar burlacur manamtantiyacuyantsu imata parlayangantapis.Ashmacunanö mana tantiyacog carmi

llutancunata rurayan. Tsaynöcayanganpitam paycunaga in ernuchörupayanga.11Unay Cain wauginta chiquipar

wanutsingannömi y Balaam gellëllapämallagashga cangannömi paycunapiscaycäyan. Tsaynö cayanganpitain ernuchö imanörä ñacayanga.Moisespa contran parlanganpitam Corejutiyog runapis ushacargan. Tsaynömitsay llutan yachatsicogcunapis manayarpashgata ushacäyanga.a12“Tayta Diosman mañacushun” nir

goricäyangayquicunachöpismicuyangayqui öraga imanöpengacuypämi llutancunata parlarjegchicachäyan. Paycunaga runamayincunata cuyapaytaga manam niichicllapis yarpäyantsu. Usya pucutaytavientu wacman caymanpuritsingannömi tsay llutanyachatsicuynincunata puriycätsiyan.Tiempunchöna caycar prüta manawayungannömi paycunaga caycäyan.Tsaynö mana wayog prütata lluquirirjitariyangannömi paycunapisin ernuman gaycucäyanga. 13Imaycaganracunatapis mayu gorircurcuchunman jitaramungannöllampaycunapis maytsaychö manaallicunallata ruraycäyan. Tsaynöcayanganpitam estrëllacuna shumagatsicyaycanganta unyamur mananaatsicyangannö paycunapis in ernumanchar pasaypa manana atsicyaychöimayyagpis ñacacuyanga.14Tsaynömi Adanpa willcanpa mas

willcan cag *profëta Enocpis caynönirgan: “Tayta Diostaga ricargö pasaypaatsca angelnincunawan llapan

JUDAS

Page 517: Quechua  conchucos- south bible - new testament

517

runacunaman juzgananpäshamuycagtam. 15Payga juzgangajutsasapacunata llapanjutsancunapitam. Y tsaynömi llapancontran parlagcunatapis juzganga” nir.16Tsay llutan yachatsicogcunagaimallapitapis jamuräcuyanmi.Quiquincunallapämi imatapis ashiyan.Runa tucurnin manacagcunatamparlayan. Yarpäyangancunata imatapisruratsiyänan raycurmi allishimincunallapa runacunatagaparlapäyan.

Diosnintsicman yäracullar imaypiscawayänanpä yätsingan

17Waugicuna panicuna, tsay llutanyachatsicogcunapä SeñornintsicJesucristupa *apostolnincunaniyanganta yarpäyay: 18“Gepawatacunataga yuriyämungam TaytaDiospa willacuyninta imapäpis manacuentagcuna. Tsaynö runacunaga TaytaDiosta cäsucuyänanpa rantinmiquiquincuna munayangannöllacawayanga” nir. 19Tsay niyangannöllamcananga Tayta Diosta mana cäsucogrunacuna yuriyämushga. Paycunamjutsayog cayan criyicog mayintsiccunachiquinacur iglesiapitagargunacuyänanpäpis. Tsaynörunacunaga Tayta Diospa *EspirituSantunta mana chasquishga carmimunayangannö jutsa rurayllachöcawacuyan.20Waugicuna panicuna, gamcunaga

Tayta Diospa willacuynintayachacuyangayquinölla payman yäracur

imaypis cawayay. Y Espiritu Santotantiyatsiyäshungayquinölla TaytaDiosmanga mañacuyay. 21Tayta Dioscuyaycämashgaga imaypis paymunangannö cawayay. Tsaynöpis SeñorJesucristo cutimunanpäna cagtamusyaycarga jutsata mana ruraypalistullana caycäyaychasquicuyänayquipä. Pay cutimurmicuyapämarnintsic apacamäshun gloriavïdachö imayyagpis cushishgacawacunantsicpä.22Tsaynö caycaptinga mana

tantiyacog criyicogcunata shumagtantiyatsiyay Señor Jesucristumancriyicuyänanpä. 23Juc runa mayintsicninachö rupacaycagta ricar wanuypacawaypa salvag cuenta pitapis maytapisyachatsiyay Jesucristuta chasquicurin ernuman manana gaycucäyänanpä.Mana cäsuyäshuptiquipis yapariryaparirpis Señor Jesucristutachasquicuyänanpä shumagtantiyatsiyanqui. Tsaynötantiyatsiyänayquipä paycunawangoricar pagtä llutan ruraynincunamanchaycäyanquiman.

Tayta Diosta alabangan24Imaycawan munayyog Tayta Diosmi

imaypis yanapaycämantsic jutsata manaruraypana cawanantsicpä. Tsaynöpampaypa ñöpanman jutsaynagna chäshunimayyagpis cushishga cawacunantsicpä.25Payllam salvamagnintsic. Payllamimaycawanpis munayyog. ¡Cananpiswaraypis imaypis poderösu Tayta Diosalabashga caycullätsun! Tsaynö catsun.

JUDAS

Page 518: Quechua  conchucos- south bible - new testament

518

Librupa gallaycunan

1 1,2Noga Juan, Tayta Diospawillacognin carmi, cay libruta

gellgä Jesucristo ciëluchöricatsimangancunata musyayänayquipä.Cay patsa ushacänan tiempucunaimayca päsananpä cagcunataricatsimänanpämi Tayta Dios tsurinJesucristuta nirgan. Tsaynöpam*angelninta Jesucristo cachamushgatsaycunata ricatsimänanpä. Tsaymi tsayricatsimangancunata gellgaycä llapancriyicogcuna musyayänayquipä.3Cushicuyangam cay gellgangäcunataliyegcuna. Y liyipäyangantachasquicogcunapis cushicuyangam.Tsay imaycata ricatsimangancunaruracanganam.4Cayta gellgamü Asia provinciachö

ganchis (7) marcacunachö

Jesucristuman criyicogcunapämi.Imaypitapis imayyagpis cawag TaytaDios y ñöpanchö caycag *Espiritu Santogamcunata cuyapäcog cayninwanyanapaycuyäshuy pay munangannöcushishga cawayänayquipä. 5TsaynöllaSeñorllantsic Jesucristo gamcunataimaycachöpis yanapaycuyäshuy. Paymialli willacuyta cay patsamanapamushga y wanushgacunapitapuntatam cawamushga yapaygamanana wanunanpä. TsaymiSeñornintsicpa munayllanchö caypatsachö llapan mandacogcunapiscaycäyan.Cuyapämarnintsicmi cruzchö wanur

llapan jutsantsiccunataperdonamarguntsic. 6Tsaynöpam imayöra mañacushgapis Tayta Diosgawiyaycämantsic. Mandunmanmichuramarguntsic imaycatapis pay

APOCALIPSIS

Tayta Dios ricatsingancunata apostol Juan gellganganJesucristupa apostolnin Juanmi cay “Apocalipsis” ningan libruta gellgargan. Pay

gellgananpäga Tayta Dios cachamungan juc angelmi Juanta ricatsirgan caypatsachö y ciëluchö ima päsananpä cagcunatapis. Tsay ricatsingancunatanam Juangellgargan imaycaläya ñacacuycuna chämuptin Jesucristuta chasquicogcunaimaypis payman yäracur cawanantsicpä.Cay librum musyatsimantsic Jesucristo cutimunanpä canganta. Tsaynömi

musyatsimantsic llapan runacuna cawariyämuptin Jesucristo juzgananpä cagta ypayta chasquicogcuna imayyagpis ñöpanchö cawayänanpä cagta.Manarä cay Apocalipsis libruta gellgarmi Juan gellgargan Señor Jesucristo

cawanganta willacur “San Juan” ningan libruta y quimsa cartacunata. TsaycunapisMushog Testamentuchömi gellgaraycan.

Page 519: Quechua  conchucos- south bible - new testament

519

munanganta rurarna canapä. ¡SeñorJesucristuta imaypis alabashunmunayninchö imaycapis canganpita!Tsaynö callätsun.

7 ¡Jesucristoga ciëlupita pucutayjananchömi cutimunga!

Tsaynö cutimuptinmi llapanrunacuna ywanutsegnincunapis ricayanga.

Castïguta chasquiyänanpä cagtamusyarmi maytsaychöpisrunacuna mantsacarninwagayanga.

Cay ningänöllam llapanpis päsanga.Tsaynö catsun ari.

8Imaycawan munayyog yimayyagpis cawag Tayta Dios caynöminin: “Cay patsata manarä camarpiscaycargämi. Y ushacäriptinpiscaycäshällam” nir.

Jesucristuta Juan ricangan9Criyicog mayiquicuna carmi

gamcunanölla nogapis Tayta Diospañöpanman chäshä. Jesucristumancriyicuyangayquipita runacunachiquiyäshungayquinöllam nogatapisJesucristuman criyicungäpitachiquiyäman. Y Jesucristupawillacuyninta willacungäpitam Patmos*islachöpis prësurätsiyämargan.10Tsaychö prësuraycarmi domingujunagchö Tayta Diosman mañacurcaycangäta Espiritu Santupamunayninchö ricacusquir wiyargäcornëta gayaragnörä caynö nimogta:11“[Canan ricatsishayqui imapäsananpä cagcunata.] Tsayricangayquicunata gellgarcurapatsinqui ganchis (7) marcacunachöcriyicogcunaman. Tsay apatsinayquipäcag marcacunaga Efeso, Esmirna,

Pergamo, Tiatira, Sardis, Filadel a, yLaodicea marcacunam” nir.12Gepächö tsaynö gayaraypa

parlamogta wiyaycurmi ticrasquirgä pïcangantapis ricanäpä. Tsaychömiricargä örupita rurashga ganchischiuchicuna atsicyaycäyagta. 13Tsaychiuchicuna chöpinchömi ricargächaqui puntanyag yullag röpanjatipäcushga runa ichiraycagta. Ypëchunpanam örupita awashga anchuwachucutanö churapäcushga caycargan.14Agtsannam yullag püru carganyullaganganyag tagshashga millwanö yrashtanö. Ñawinnam ninanöräatsicyargan. 15Tsaynöllamchaquincunapis atsicyarganchipipinganyag wayllashga broncinörä.Parlanganpis carumanmi wiyacämurganragrapa lasag yacu gayarar aywagnörä.16Derëcha cag maquinchömi tsarararganganchis estrëllacunata. Shiminpitanamespäda yargamurgan ishcanläpaa lashga. Cärannam rupaynö pasaypachipipirrä atsicyargan.17Payta ricaycurmi wanushganö

ishquisquirgä ñöpanman. Tsaynamderëcha cag maquinwan yataycamarnimargan: “Ama mantsacaytsu.Nogam imaypitapis cargä yimayyagpis cashä. 18Runacunawanutsiyämashga captinpis nogacawamurgä imayyagpis cawanäpämi.Nogapa munayllächömi runacunapiscaycäyan wanuyanganpitacawatsimunäpä. 19Cay llapanricaycätsingäcunata gellgay, cananpäsaycangancunata y ima päsananpäcagcunata. 20Ganchis chiuchicunataricangayquega cayan tsay ganchismarcacunachö nogamancriyicogcunam. Derëcha cag maquïchötsararangä ganchis estrëllacunanamcayan tsay criyicogcunata cuïdagangelcuna”.

1

Page 520: Quechua  conchucos- south bible - new testament

520

a 2.1a “Criyicogcunapä” ninanpa rantinga griegu idiömachö “criyicogcunapa angelninpä”nirmi gellgaraycan. Cay versïculuchö criyicogcunapa angelnin ninganga “llapan criyicogcuna”ninan o tsaynöpis “criyicogcunata yachatseg” ninanmi. Tsaynöllam caycan Apocalipsis 2.8;2.12; 2.18; 3.1; 3.7; 3.14-chöpis. b 2.1b “Puriycä örupita rurashga ganchis chiuchicunapachöpinchöpis” ninganga quiquin Señor Jesucristo ganchis marcacunachö paymancriyicogcunata mana dejaypa yanapaycanganmi. c 2.6 Nicolasga runacunata yachatsirganTayta Diosta mana cäsutsir ïdulucunata adoracuyänan altarchö pishtayangan aytsatamicuyänanpämi. Tsaynöpis yachatsirgan ollgupis warmipis majancunata jucwan engañarcacuyänanpämi. d 2.7 Imayyagpis cawatsicog jachapita musyayänayquipä liyinquiApocalipsis 22.2,14,19.

Efeso marcachöcriyicogcunapä gellgangan

2 1Nircurnam Efeso marcachöcriyicogcunapäa Jesucristo cay

ningancunata gellgatsimargan caynönir:

“Noga Señorniquim tsay ganchis (7)estrëllacunata tsararä derëcha cagmaquïchö. Y nogam puriycä örupitarurashga ganchis chiuchicunapachöpinchöpis”.b2“Noga musyaycämi imayca

rurayniquicunatapis. Gamcunagaimaypis nogamanmiyäracaycäyämunqui. Tsaynöllammusyaycä llutan yachatsicogcunatamana chasquipäyangayquita. Apostoltucogcuna llutancunata yachatsiyäshurllullapäyäshungayquitapistaripäyarguyquim. 3Nogamancriyicayämungayquipita runacunachiquiyäshuptiquipis mana ajayaypamunangänö cawaycäyangayquitammusyaycä”.4“Peru allitsoga puntacunata shumag

cuyanacuyangayquinö mananacuyanacuyangayquim. 5Tsaypuntacunata shumag cuyanacurcayangayquita yarpar cananpis tsaynöllacuyanacuyay. Tsaynö yapay manacuyanacuyaptiquega ñöpächö caycagchiuchiquicunata jitarir mananamimachöpis yanapayäshayquinatsu”.

6“Tsaynö manana cuyanacurpisNicolaspa llutan yachatsicuynincunatacmana chasquiparnin allitamruraycäyanqui. Payyachatsingancunataga manam wiyaytamunätsu”.7“Noga ningänömi Espiritu Santupis

gamcunata nicäyäshunqui. Tsaytashumag wiyacog cagcunagachasquicuyätsun. Ningäcunata imaypiscumplegcunaga Tayta Diospa ñöpanchöimayyagpis cawatsicog jachapaprütantam micuyanga”.d

Esmirna marcachöcriyicogcunapä gellgangan

8Tsaypitanam Esmirna marcachöcriyicogcunapä Jesucristo cayningancunatapis gellgatsimargan caynönir:

“Noga Señorniquim imaypitapis cargä,imayyagpis cashä, y wanungäpitapiscawamurgä”.9“Noga musyaycämi imaycachöpis

ñacaycäyangayquita y muchuychöcayangayquita. Tsaynö carpis nogamancriyicayämungayquipitagaimaycayognömi caycäyanqui.Tsaynöllam musyaycä *Israel runacunagamcunapa wasayquicunarimaycäyanganta. Tsaynö nirpis rasuncagga paycunam ‘Tayta Dios ningantagacumpliyämi’ nicar *Satanaspamandunta ruraycäyan”.

2

Page 521: Quechua  conchucos- south bible - new testament

521

e 2.14 Balaampita masta musyanayquipä liyinqui Numeros capïtulu 22-pita 24-yag y 31.8,16.f 2.15 Nicolaspa yachatsicuyninpita musyanayquipä liyinqui Apocalipsis 2.6 nötata.g 2.17a Tsay ciëluchö churarag “manah” ningan micuytam unay Israel runacuna tsunyagjircachö puriyaptin Tayta Dios camaripargan micuyänanpä. Ciëluchö churarag micuymanmiJesucristo quiquinwan iwalatsirgan. Tsaypita masta musyanayquipä liyinqui Juan 6.32-58.h 2.17b Apostol Juan gellgangan witsanmi runacuna yullag rumitarä chasquiyag tsay rumitaricaycatsirrä estaman yaycuyänanpä. Tsaymi Jesucristo nirgan yullag rumitachasquegcunarä Diospa ñöpanman chäyänanpä canganta.

10“Imaycaläya ñacaycunagamcunaman chaycämunnam. Tsaynöcaptinpis ama mantsacäyanquitsu.Nogaman mana criyicamog runacunamSatanaspa munayninta rurarwaquinniquicunata carcelmanwichgayäshunqui. Chunca junagmitsaynö ñacayanqui. Noga raycurwanutsiyäshunayquipänacaycäyaptinpis nogata manañëgayämaptiquega gamcunatachasquiyäshayqui ñöpächö imayyagpiscawayänayquipämi”.11“Noga ningänömi Espiritu Santupis

gamcunata nicäyäshunqui. Tsaytashumag wiyacog cagcunagachasquicuyätsun. Ningäcunata imaypiscumplegcunaga manam in ernumanaywayangatsu”.

Pergamo marcachöcriyicogcunapä gellgangan

12Tsaypitanam Pergamo marcachöcriyicogcunapä Jesucristo cayningancunatapis gellgatsimargan caynönir:

“Noga Señorniqui ishcan lädunpaa lashga espädätam aptaraycä”.13“Noga musyämi tsay

taycäyangayqui Pergamo marcachörunacuna juclä runacunapitapis maspeyor Satanaspa munayninchöcawaycäyanganta. Tsaynö waquincunacawayaptinpis gamcunaga nogallamancriyicamurmi cawaycäyanqui. Alliwillacuynïta willacog Antipasta

gamcuna cagchö wanutsiyashgacaptinpis nogaman yäracayämurmanam gongayämarguyquitsu”.14“Tsaynö nogaman yäracaycäyämurga

amana chasquipäyaynatsu unay *profëtaBalaam yachatsingannöe mana alli cawagrunacunata. Unay Balaamaquishapaptinmi Balac jutiyog runapisIsrael runacunata estancunamangayatsirgan *ïdulucunapa altarninchöpishtangan aytsata micuyänanpä. Ytsaynömi Israel runacunataga yätsiparganmajancunata jucwan engañar llutacawacuyänanpäpis”.15“Nicolaspa yachatsicuynintapisf

tsaynölla amana chasquiyaynatsu.16Tsay yachatsicungancunata manacäsuypana Tayta Dios munangannöcawayay. Tsaynö jutsa rurayllachöcawayaptiquega gamcunamanshamuycur ushacätsiyäshayquimshimïpita yargamungan espädäwan”.17“Noga ningänömi Espiritu Santupis

gamcunata nicäyäshunqui. Tsayta shumagwiyacog cagcunaga chasquicuyätsun.Ningäcunata imaypis cumplegcunatagaciëluchö churarag ‘*manah’ ninganmicuytam garashä micuyänanpä.gNircurmi chasquiyanga yullag rumichömushog jutincuna gellgaraycagta.h Tsaymushog jutitaga yullag rumitachasquegcunallam musyayanga”.

Tiatira marcachöcriyicogcunapä gellgangan

18Tsaypitanam Tiatira marcachöcriyicogcunapä Jesucristo cay

2

Page 522: Quechua  conchucos- south bible - new testament

522

i 3.1 Ganchis estrëllacunaga cayan Jesucristuman criyicogcunata cuïdag angelcunam.Liyinqui Apocalipsis 1.20.

ningancunatapis gellgatsimargan caynönir:

“Noga Señorniquega Tayta Diospatsurinmi cä. Ñawïpis ninanöranatsicyaycan. Chaquïpis atsicyaycanchipipinganyag wayllashgabroncinörämi”.19“Noga musyaycämi imayca

rurayniquicunata, llapayquipiscuyanacuyangayquita, nogamanyäracayämungayquita, y imaypismunangänö cawayangayquita. Tsaynöshumag cawarna imaycatapis mas allitarurar cawaycäyangayquitamusyaycämi”.20“Tsaynöna cawarpis ‘Jezabel’ ningan

warmi llutanta yachatsicuptin manamicharninmi itsanga mana allitaruraycäyanqui. Tsay warmega ‘Diospawillacogninmi cä’ neg tucullarminogaman criyicamogcunata llutancunatayachaycätsin. Payga yachatsinrunacunapis warmicunapis jucwanjucwan cacuyänanpämi y Tayta Diostamana cäsutsir ïdulucunapa altarninchöpishtayangan aytsata micuyänanpämi.21Nogaga tsay warmita nirgänamjutsancunata jagirinanpä. Tsaynönicaptïpis jagiriyta manam munantsu”.22,23“Jutsa ruraynincunata mana dejag

cagcunataga pasaypa ñacatsirmicastigashä. Tsay warmipa llutanyachatsicuynincunata chasquegcunapismantsariypä ñacaycunawanmiushacäyanga. Tsaynöparan nogamancriyicamogcunaga llapanpis niyanga:‘Shonguntsicchö imatayarpangantsictapis Jesucristogarasunpam musyaycan. Tsaymi paygajutsa ruragcunataga pitapis castigan’nir”.

24,25“Waquinniquicunaga tsaywarmipa llutan yachatsicuynincunatamanam chasquiyarguyquitsu. Payga‘Diospa mas allin cag yachatsicuynintayachacushun’ nirmi yachatsiyäshogtucuycan. Rasunpaypa tsayyachatsicuyga manam Diospitatsu,sinöga Satanaspitam. Tsayta gamcunamusyaycarga noga yachatsingäcunatacutimungäyagpis ama gongayanquitsu.26,27Noga ningäta wanunganyagpiscumpleg cagcunataga churashä llapanmarcacunatapis munayninchötsaräyänanpämi. Tsayga canga llapanimaycatapis nogapa munaylläman TaytaDiosllä churamungannömi. Paycunatsaynö munayyog carnam manawiyacog cag runacunata mantsaripäcastigayanga. 28Tsaynömi tsaymandacog cayta chasquegcunapagapremiuncuna canga warag lucëru”.29“Noga ningänömi Espiritu Santupis

gamcunata nicäyäshunqui. Tsaytashumag wiyacog cagcunagachasquicuyätsun”.

Sardis marcachöcriyicogcunapä gellgangan

3 1Tsaypitanam Sardis marcachöcriyicogcunapä Jesucristo cay

ningancunatapis gellgatsimargan caynönir:

“Nogam Espiritu Santuta cachamü. Ynogam maquïchö ganchis (7)estrëllacunatai tsararaycä”.“Nogaga musyaycämi imayca

rurayniquicunata. Nogaman criyicamurcawayangayquita runacunayarpäyaptinpis gamcunaga wanushgacuentam caycäyanqui. 2¡YarpachacuyayTayta Dios munangannö shumag

2 3

Page 523: Quechua  conchucos- south bible - new testament

523

j 3.12 Ciëlupita shamog mushog Jerusalen marcapita musyanayquipä liyinquiApocalipsis capïtulu 21.

cawayänayquipä! Allitaruraycäyangayquita yarparninpis TaytaDiospäga manam allitsu cawaycäyanqui.3Yarpäyay alli willacuynïtayachacuyangayquita. Jutsayquicunatajagirir shumag cawayay. Diosmunangannö mana cawayaptiquegamana yarpashgata ladron chämognöminogapis mana yarpashgata chämushägamcunata castiganäpä”.4“Tayta Diosta mana cäsucur

waquincuna cawayaptinpiswaquinniquicunaga pay munangannömicawaycäyanqui. Gamcuna allita rurarcawayangayquipitam nogawan cayanquiyullag röpayquicuna jatishga.5Tsaynöllam imanö ñacacuychöpis TaytaDiosman yäracur cawag cagga yullagröpan jatishga gloriachö cawayanga.Paycunapa jutincunaga gellgaraycangloria vïdachöna cawayänanpä cagcunagellgarangan librüchömi. Tsaychöjutincunataga manam borrashänatsu.Taytalläpa y angelcunapa ñöpanchömimusyatsicushä nogaman yäracamogcayanganta”.6“Noga ningänömi Espiritu Santupis

gamcunata nicäyäshunqui. Tsaytashumag wiyacog cagcunagachasquicuyätsun”.

Filadel a marcachöcriyicogcunapä gellgangan

7Tsaypitanam Filadel a marcachöcriyicogcunapä Jesucristo cayningancunatapis gellgatsimargan caynönir:

“Noga jutsaynag Señorniquim cä.Ningäcunataga imaypis cumplïmi.Nogam gloria puncupa llävintatsararaycä. Tsaymi munayllächö caycan

salvashga cag runacunata gloriapuncuta quichapänäpäpis y manasalvashga cagcunata wichgapänäpäpis”.8“Noga musyaycämi imayca

rurayniquicunata. Poderniynag caycarpisningäcunataga mana gongaypamcumpliyarguyqui. Tsaymi gloria puncutagamcunata quichapargö. Tsay puncupayaycuyaptiqui manam pipismichäyäshunquitsu. 9Marcayquicunachöwaquin runacunaga ‘Diosmanmi criyicü’nicarpis manam rasunpatsu criyicayämun.Paycunaga Satanas munangantamruraycäyan. Paycunatam syu naljunagchö nishä ñöpayquicunamangonguripacamur caynö niyäshunayquipä:‘Rasunpam gamcunaga Tayta Diospawamrancuna cayarguyqui’ nir”.10“Ima ñacacuychö carpis mana

ajayaypa noga ningäcunata cumplirmigamcuna allita rurar cawaycäyanqui.Tsaynö cawayaptiquega runacunapäcastïguta cachamungäwan ñacaycunacaptinpis gamcunataga manamdejayäshayquitsu”.11“Noga shamogpänam caycä. Tsaymi

yachatsingäcunata mana gongaypa nogamunangänö cawayänayqui. Tsaynöpamnogapa ñöpäman chämur premiutachasquiyanqui. 12Munangänö imaypiscawag cagtaga chasquishä imayyagpisTayta Diospa ñöpanchö cawayänanpämi.Iglesiapa alli churashga cimientunrumicuna mana cuyuycachaypacayangannömi llapan salvashga runacunaDiospa ñöpanchö imayyagpis manayarguypa cayanga. Nogapa cayanganmusyashga cananpämi paycunachögellgashä Tayta Diospa jutinta y nogapamushog jutïta. Tsaynöpam ciëlupitashamog mushog Jerusalen marcachönajimayyagpis täyanga”.

3

Page 524: Quechua  conchucos- south bible - new testament

524

k 3.21 Jesucristuman criyicogcuna paywan mandacuyänanpä cagta mas musyanayquipäliyinqui Apocalipsis 20.4-6.

13“Noga ningänömi Espiritu Santupisgamcunata nicäyäshunqui. Tsaytashumag wiyacog cagcunagachasquicuyätsun”.

Laodicea marcachöcriyicogcunapä gellgangan

14Laodicea marcachö criyicogcunapäJesucristo cay ningancunatapisgellgatsimargan caynö nir:

“Runacunata salvananpä Tayta Diosllapan aunicungancunataga nogaSeñorniquim cumpliycä. Nogagaimaypis rasun cagllatam nï. NogawanmiTayta Dios imaycatapis camargan”.15“Noga musyaycämi imayca

rurayniquicunata. Gamcunaga nogamancriyicamog tucullarmi cawaycäyanqui.¿Imanirtä rasunpa nogamancriyicayämunquitsu? Janan shongullacriyicamurmi mana criyicamogrunacunapitapis mas peyorcaycäyanqui. 16Tsaynö cayaptiquegamelanaypä cagcunata jitaringänömigamcunatapis ñöpäpita jitariyäshayqui”.17“Rïcu cayangayquimanmi

gamcunaga yäracuyanqui. Tsaymiparlacachar niyanqui imayquicunapismana faltäyäshungayquita. Tsaynöcarpis manam cuentata gocuyanquitsuTayta Diosta mana yarpäyangayquiwanpobripitapis mas peyorcaycäyangayquita. Gamcunagagaprayashganömi y pengacuypägallapächunömi caycäyanqui.18Rasunpa rïcunö cayta munarganogapita rantiyay öru püruta.Gallapächunö cayta mana munarganogapita rantiyay yullag röpata.Gapranö cayta mana munarga nogapitarantiyay jampita. Tsaynöpam Tayta

Diosta yarparna rasunpa rïcunöcayanqui, alli röpashganö cayanqui, ygapra runa mana tantiyaypaaywangannö cayänayquipa rantin allitantiyacog cayanqui”.19“Cuyangä cagtaga llutanta ruraptin

noga castigämi llutantarurayangancunata jagiriyänanpä.Tsaynö castigacog caycaptëga shumagtantiyacur noga munangänöna cawayay.20Wayiquicunaman chaycamurpuncuyquicunapa gayacamognömigamcunata gayacaycämü.Gayacamungäta wiyarpäsatsiyämaptiquegacuyanacuyangayquiwan micurcushicuyangayquinömi gamcunapisnogawan imaypis cawar cushicuyanqui.21Munangänö imaypis cawayaptiquegagamcunata churayäshayqui nogawanmandag cayänayquipämi.k Tsaynöllamnogapis Tayta Dios munangannöllacawaptï churamashga paywanimayyagpis mandacog canäpä”.22“Noga ningänömi Espiritu Santupis

gamcunata nicäyäshunqui. Tsaytashumag wiyacog cagcunagachasquicuyätsun”.

Tayta Diosta gloriachö alabayangan

4 1Tsaypitanam ricargä gloria puncuquicharaycagta. Nircurnam puntata

wiyangänölla yapaypis wiyargä cornëtagayaragnörä “Cayman shamuy.Cananmi ricatsishayqui ima päsananpäcagtapis” nimagta.2Tsaychömi Espiritu Santo

ricatsimargan mandacogpa jamaräcunan*trönu gloriachö caycagta. 3Tsaytrönuchömi Tayta Dios jamaraycarganverdi y puca color lindu chipipirrä. Jaspiruminö o cornalina ruminörämi

3 4

Page 525: Quechua  conchucos- south bible - new testament

525

l 5.1 Rölloga cargan garapita o papelpita rurashgachö gellgashga librunömi. Tsaytagaliyisquir canganmi wancurcuyag.

chipipiycargan. Tsay jamacunan trönunjananpanan esmeralda ruminörächipipiycag turmanyuy sutaraycargan.4Tayta Diospa trönuntam

jiruruparäyargan ishcay chunca chuscu(24) mandagcuna jamacuyänansillëtacuna. Tsay sillëtacunamanmiyullag röpashga respitashga runacunajamacuyargan. Tsay respitashgarunacunaga örupita coronashgamllapanpis cayargan.5Tayta Dios jamaraycangan

trönunpitam atsicyaypa atsicyartillagucuy yargamurgan. Magacuypisbunruruypam bunrururgan. Tsaytrönupa ñöpanchömi ganchis (7)chiuchicuna rauraycäyargan. Tsaycunagacargan Tayta Diospa Espiritu Santunmi.6Tsaynöpis Tayta Diospa trönun

ñöpanchömi lamar maytsayninpa alëriricacargan. Y nircur chuscu angelcunamtsay trönupa ñöpanchö caycäyargan.Tsay angelcunapam entëru cuerpunchöñawincuna cargan. 7Punta cag angelmicargan leonnö. Ishcay cagnam törunö.Quimsa cagnam runanö. Y chuscucagnam cargan älasnin quichashgacondornö. 8Tsaycunapaga chuscunpapisjogtayanmi älasnincuna capuyargan. Yentëru cuerpuncunachömi ñawincunacargan.Tsay angelcunam pagasta junagtapis

caynö nicäyan:

“Imaycawan munayyog Tayta Dios,jutsaynag carmi gamlla Dioslläcuna

canqui.Gamga imaypitapis imayyagpis

cawag Diosmi canqui” nir.

9,10Trönunchö jamaraycag imayyagpiscawag Tayta Diosta tsaynö

alabayaptinmi tsay ishcay chuncachuscu (24) respitashga runacunapisgonguricuycur adorayan. Y nircurmicorönancunata jipisquir Tayta Diospañöpanman churaycurnin niyan:

11 “Tayta Dios, gamllam imaycapäpismunayyog canqui.

Llapan imaycatapis gammicamarguyqui.

Cawaynincuna gongayquipitamllapanpis cawaycäyan.

Tsaymi gamtaga llapanpisrespitayäshur alabayäshunqui”nir.

Jesucristuta gloriachö alabayangan

5 1Tsaypitanam ricargä Tayta Diostatrönunchö jamaraycagta. Payga

jamaraycargan derëcha cag maquinchöröllun aptashgam.l Tsay rölloga jananpay rurinpa gellgashgam cargan. Pipislluta mana quichananpämi ganchis (7)cuti cërawan cuchuncunapa lagashgacargan. 2Tsayta ricaycurmi juc puëdegangel llapan callpanwan nirgan: “¿Piräcërancunata jipiscärir röllutaquichanga?” nir. 3Tsaynö niptinpisciëluchö, ni cay patsachö, ni maychöpismanam tsay rölluta pipis quichagpänöcargantsu ni tsaychö gellgarangantaricagpänö.4Pipis tsay rölluta quichananpä mana

captinmi feyupa llaquicur noga wagargä.5Tsaynö wagaycaptïmi tsay ishcay chuncachuscu (24) respitashga runacunapitajucnin nimargan: “Ama wagaytsu. Judacastapita ‘Leon’ ningan runam Satanastavincir imaycawanpis munayyog caycantsay rölluta quichananpä. Payga rey*Davidpa ayllun aywaragpitam”.

4 5

Page 526: Quechua  conchucos- south bible - new testament

526

m 5.6a Tsay Üshaga Jesucristum cashga. Üsha ganchis wagrayog ninanga “pasaypapoderyog” ninanmi. Üsha ganchis ñawiyog ninanga “llapanta ricag y llapanta musyag”ninanmi. n 5.6b “Espiritu Santo” ninanpa rantinga griegu idiömachöga “ganchis Espiritu”nirmi gellgaraycan.

6Tsaynö nicämaptinmi ricasquirgäTayta Diospa jamacuna trönunñöpanchö juc Üsha caycagta. TsayÜshaga caycargan tsaychö caycagchuscu angelcunapa y ishcay chuncachuscu respitashga runacunapachöpinchömi. Tsay Üshagawanunganpita cawamurmiichiraycargan. Ganchis wagrayog yganchis ñawiyogmim cargan. Tsayganchis ñawincunaga caycan Tayta Dioscay patsaman cachamungan EspirituSantum.n 7Tayta Dios mandacurtrönunchö jamaraycagman witiycurmiderëcha cag maquinpita tsay Üshachasquimurgan rölluta. 8Tsay röllutachasquiriptinmi ñöpanchö caycagchuscu angelcuna y tsaychö cag ishcaychunca chuscu respitashga runacunapisÜshapa ñöpanman gonguricuycuyargan.Paycuna llapanmi arpancunawancayargan. Tsaynömi örupita rurashgaväsuncunachö *inciensiutapisapayargan. Tsay inciensioga cargancriyicogcuna Tayta Diosmanmañacucuyänanmi. 9Paycunam mushogalabanzata cantar Üshata alabayargancaynö nirnin:

“Gamllam munayyog canqui tsayrölluta quichanayquipä.

Gammi runacuna raycurwanurgayqui.

Wanur yawarniquita jichaptiquimgamman criyicamog cagtagaTayta Dios imaycaläyarunacunata perdonar salvashga,

maychö tsaychö tagcunatapis yimaycaläya parlacuychöparlagcunatapis.

10 Paycunaga munayniquichömicaycäyan.

Tsaymi imaycay öramañacuyäshuptiquipis gamgawiyaycanqui.

Paycunam gamwan patsachömandag cayanga” nir.

11Tsaypitanam ricargä yupaytapismanana atipaypä angelcunaalabaycäyagta. Paycunam tsay chuscuangelcunawan y tsay ishcay chuncachuscu respitashga runacunawan Üshataalabaycäyargan caynö nirnin:

12 “Gammi wanurgayqui runacunajutsancunapita perdonashgacayänanpä.

¡Maytsaychöpis gamtagaalabayäshunquim!

Gampa munayllayquichömiimaycacunapis caycan.

Gammi llapan camangayquicunapapisduëñun canqui.

Pipis manam gamnöga yachag cantsu.¡Llapan cawagcunam gamta imaypis

alabayäshunqui!” nir.

13Tsaynömi wiyargä ciëluchö cagcuna,cay patsachö cagcuna, lamar rurinchöcagcuna, llapanpis Tayta Dios camangancagcunaga caynö alabaycäyagta:

“¡Trönunchö mandacur jamaraycagTayta Dios y tsaychö caycagÜsha imayyagpis alabashgacatsun!”

14Tsaynö alabayaptinmi Diospañöpanchö caycag chuscu angelcuna

5

Page 527: Quechua  conchucos- south bible - new testament

527

o 6.1 “Jesucristo” ninanpa rantinga griegu idiömachöga “Üsha” nirmi gellgaraycan.Tsaynöllam caycan 6.3; 6.5; 6.7; 6.9; 6.12; 6.16-chöpis.

“¡Tsaynö callätsun!” niyargan. Ytsaychö caycag ishcay chunca chuscurespitashga runacunanam ñöpanmangonguricuycur adorayargan.

Rölluchö jogta lagashga cëracunataJesucristo jipingan

6 1Tsaychömi ricargä rölluchö puntacag lagashga cërata Jesucristoo

jipinganta. Tsaynö jipiriptinmiñöpanchö caycag chuscu angelcunapitajucnin gayacurgan: “¡Yargamuy!” nir.2Tsaynö niptin ricäringächömiricasquirgä yullag cawallun muntashgayargaycämogta. Muntaragninga carganëchan aptashgam. Paymi corönatachasquisquirmi aywargan Tayta Diospacontrancunata ushacätsinanpä.3Rölluchö ishcay cag lagashga cërata

Jesucristo jipiriptinnam ñöpanchöcaycag chuscu angelcunapita mas jucningayacurgan: “¡Yargamuy!” nir. 4Tsaynöniptinmi puca cawallun muntashgayargamurgan. Muntaragnintanam jatunespädata Tayta Dios aptaparcur caypatsaman cachamurgan runacunatachiquinacatsir quiquin puratawanutsinacatsinanpä.5Rölluchö quimsa cag lagashga cërata

Jesucristo jipiriptinnam ñöpanchöcaycag tsay chuscu angelcunapita masjucnin cagna gayacurgan: “¡Yargamuy!”nir. Tsaynö gayacuriptin ricäringächömiricargä yana cawallun muntashgayargamogta. Tsay cawallutamuntaragga cargan balanzanaptashgam. 6Tsaymi tsay chuscuangelcunapa chöpinpita caynö nimogtawiyargä: “¡Muchuymi runacunapäcanga! Tsaymi juc junag arurgänayangan aypanga juc kïlu trïguta oquimsa kïlu cebädata

rantiycuyänallanpä. Tsaynö captinpisacëtitawan vïnutaga ama llutaushayaytsu” nir.7Rölluchö chuscu cag lagashga cërata

Jesucristo jipiriptinnam ñöpanchöcaycag chuscu angelcunapita ultimucagna gayacurgan: “¡Yargamuy!” nir.8Tsaynö niptin ricäringächömiricasquirgä garwash cawallunmuntashgata. Tsay cawallutamuntaragpa jutinmi cargan“Wanutsicog”. Paypa gepantanamshamurgan wanuy. Tsay wanutsicogmiyargurgan gyërrachö runacunatapelyanacatsir wanutsinacatsinanpä.Tsaynömi yargucurgan geshyawan,munti ashmacunawan, y mallagaywanwanutsinanpä. Paypa munayllanchörunacuna captinmi pullan runacunapitamas pullan cagta wanutsinanpä caycan.9Rölluchö pitsga cag lagashga cërata

Jesucristo jipiriptinnam paymancriyicunganpita wanutsishga cagcunapaalmancuna altar chaquinchö caycagtaricargä. 10Paycunam llapan callpanwanniyargan: “Imaycawan munayyog TaytaDioslläcuna, ¿imayrätä juzganqui tsaywanutsiyämag runacunata?”11Tsaynö niyaptinmi Tayta Dios

nirgan: “Shuyäriyayrä. Gamcunawanuyangayquinöllam waquinrunacunapis nogamancriyicayämunganpitaga wanuyänanrä.Tsaypitarämi wanutsiyäshogcunatagajuzgashä”. Tsaynö nisquirnam altarchaquinchö caycag almacunata yullagröpata jatitsirgan.12Rölluchö jogta cag lagashga

cëratapis Jesucristo jipirgan nogaricaraycaptïmi. Tsay öram patsa feyupacuyur gallaycurgan. Rupaynamtsacäcusquirgan y quillapis yawarnömi

5 6

Page 528: Quechua  conchucos- south bible - new testament

528

p 7.3 Tayta Dios imapä señalta urcuncunaman churanganta tantiyanayquipä liyinquiEzequiel 9.1-6 y Apocalipsis 9.4. q 7.9 “Jesucristo” ninanpa rantinga griegu idiömachöga“Üsha” nirmi gellgaraycan. Tsaynöllam caycan 7.10; 7.14; 7.17; 8.1-chöpis.

pucayashga ticrasquirgan.13Estrëllacunanam ciëlupitashushuyämurgan fuerti vientuwanmanarä pogog hïgus patatarräshushumognö. 14Ciëlupis wancucarwancucarcurmi illacäcurgan.Jircacunapis y lamarchö *islacunapisjuclämanmi witiscäriyargan.15Tsaynömi ricargä runacuna

gagacunaman machaycunamanpacacuyagta. Tsay pacacogcunachömicayargan reycuna, mandacogsoldäducuna, rïcucuna, esclävucuna, ymas llapan runacuna. 16,17Tsaychömijircacunata y gagacunatapis niyargan:“Feyupa ajashganam cayan Tayta Dios yJesucristo. Cay patsachö llapanrunacuna Tayta Diospa castïgunwanñacayänanpä tiempu chämushganam¡Nogacunatapis manañacatsiyämänanpä pacaycayällämay!Tsay castïguntaga manam pipisawantayangatsu” nirnin.

Criyicogcunata Tayta Dioscuïdangan

7 1Tsaypitanam ricargä chuscuangelcuna cay patsapa chuscunlä

cuchunchö ichiraycäyagta. Tsayangelcunam vientuta tsaparaycäyarganpatsamanpis lamarmanpis manayaycamunanpä. Angelcuna tsaynötsaparäyaptin manam ni jachacunaparaprancunallapis cuyuycachargantsu.2Tsaynömi ricargä juc angelta rupayyargacamunan cagpita imaycawanmunayyog Tayta Diospa sëllunaptashga shamuycagta. Tsay angelmicay patsapa cuchunchö caycag chuscuushacätsicog angelcunaman llapancallpanwan gayacamur nirgan:

3“¡Tayta Dios munangannöcawagcunapa urcunman señaltamanarä churaptëgap amaräushacätsiyaytsu chacracunachö imaycamicuycunatapis, jachacunatapis, nilamarchö cagcunatapis!” nir.4Tsaynö nirmi tsay angel señalargan

pachac chuscu chunca chuscu waranga(144,000) runacunata. Paycunagacayargan llapanpis chunca ishcay castaIsrael runacunam. 5Cada castapitamseñalargan chunca ishcay waranga(12,000) runacunata:

Juda castapita 12,000-ta,Ruben castapita 12,000-ta,Gad castapita 12,000-ta,

6 Aser castapita 12,000-ta,Neftali castapita 12,000-ta,Manases castapita 12,000-ta,

7 Simeon castapita 12,000-ta,Levi castapita 12,000-ta,Isacar castapita 12,000-ta,

8 Zabulon castapita 12,000-ta,Jose castapita 12,000-ta,y Benjamin castapita 12,000-ta.

Atsca runacuna yullag röpashgagloriachö cayangan

9Tsaypitam ricargä Tayta Diosjamaräcunan trönunpa y Jesucristupaqñöpanchö yupaytapis manana atipaypäatsca runacuna caycäyagta. Paycunagamaytsay nacionpita imaycaläyarunacunam cayargan. Tucuyläyaparlaycunapam parlayarganpis. Yullagröpancuna jatishgam y palmëra jachaparämancuna aptashgam cayargan.10Paycunam llapan callpancunawanniyargan:

6 7

Page 529: Quechua  conchucos- south bible - new testament

529

“¡Trönuyquichö jamaraycag TaytaDios,

gammi tsuriqui Jesucristuwansalvaycayämarguyqui!” nir.

11Tsaychömi Tayta Diospa ñöpanchöcaycag chuscu angelcuna, ishcay chuncachuscu (24) respitashga runacuna, yjiruruypa llapan angelcunapisgonguricuycur Tayta Diosta caynönirnin alabayargan:

12 “¡Tayta Dios alabashga catsun!Payllam imaycatapis musyaycan.Payga imaycawanpis munayyogmi y

poderösum caycan.¡Imayyagpis payta alabarnin

agradesicushun!Tsaynö callätsun” nir.

13Tsaynam Tayta Diospa ñöpanchöcaycag ishcay chunca chuscurespitashga runacunapita jucnin runanogata tapumargan: “¿Picunatä tagayyullag röpan jatishga runacunacayan? ¿Maypitatä shayämushga?”nir.14Tsaynö nimaptinmi payta nirgä:

“Gammi musyanqui, taytay”.Tsaynö niptïnam tsay runa nimargan:

“Tagay runacunaga Jesucristumancriyicogcunam cayan, imaycañacacuycunatapis päsashga cagcuna.Jesucristo yawarninta jicharwanuyninpa jutsancunapitaperdonashga carmi röpancunapis yullagpüru awishgana caycäyan.

15 Tsaynö carnam pagasta junagtapispaycuna templunchö TaytaDiosta adoraycäyan.

Trönunchö jamaraycag TaytaDiosmi imaypis paycunataricanga cushishgallanacawacuyänanpä.

16 Paycunaga imaypis mananammallagäyangatsu niyacunäyangatsu.

Paycunataga rupaypa achayninpismanam rupangatsu niajayätsingatsu.

17 Tayta Dios jamaräcunan trönunpañöpanchö Jesucristumpaycunata ricangaüshancunatanö.

Imaypis mana yacunäyänanpäpaymi mana tsaqueg yacumanpushanga.

Tayta Diospa ñöpanchöga mananamimaypis wagacuygacanganatsu”.

Rölluchö ganchis cag lagashgacërata Jesucristo jipingan

8 1Rölluchö ganchis cag (7) lagashgacërata Jesucristo jipiriptin

gloriachö manam ni ichicllapis pipisparlargantsu pullan öranö. 2Nircurmiricargä Tayta Diospa ñöpanchö ganchisangelcuna ichiraycäyagta. Paycunamcornëtata chasquiyargan.3,4Tsaypitanam juc angel shamurgan

örupita rurashga *inciensiugoshnitsicunan aptashga. NircurmiTayta Diospa trönun ñöpanchö örupitaaltarman chargan. Tsaychönam TaytaDios atsca inciensiuta camariparganaltarchö goshnitsinanpä. Tsayinciensiuta angel goshnitsiptinmi TaytaDiospa maytsayninman chargan goshni.Tsay goshnillawanmi chargan TaytaDiosman criyicogcunapamañacuynincunapis.5Tsaypitanam inciensiu

goshnitsicunanman tsay angel wiñarganaltarchö caycag shanshata. Nircurmitsay inciensiu goshnitsicunanta caypatsaman jitariycamurgan. Tsaynamatsicyaypa atsicyarrä tillagucurgan.

7 8

Page 530: Quechua  conchucos- south bible - new testament

530

Magacuypis bunruruypam bunrururgan.Y patsapis pasaypam cuyurgan.

Chuscu angelcuna cornëtacunatatucayämungan

6Tsaypitanam cornëtata chasquegganchis (7) angelcuna alistacuyargantucayänanpä.7Punta cag angel cornëtata

tucaramuptinmi yawarwan y ninawantallushga runtu tamya cay patsamanunyamurgan. Tsaywanmi cäsi pullanpatsa rupar ushacargan. Tsay nina runtuchangan cagga jachapis gewapisllapanmi ushacäyargan.8Tsaypita ishcay cag angel cornëtata

tucaramuptinnam jatuncaray jircapisrupaycar lamarman unyamurgan.Tsaymi cäsi pullan lamar yawarmanticrargan. 9Tsay yawarman ticrangancag lamarchöga imaycapis cagcunagawanurganmi y llapan *büquicunapisushacäyarganmi.10Tsaypita quimsa cag angel cornëtata

tucaramuptinnam jatuncaray rupaycagestrëlla unyamurgan. Tsayunyamunganwannam waquinmayucuna y pucyucunapisganratacargan. 11Tsay estrëllapa jutinmicargan Ajenjor. Tsaymi tsay yacuta upuratsca runacuna wanuyargan ayaptin.12Chuscu cag angel cornëtata

tucaramuptinnam rupaypis quillapisgeshyayargan. Tsaynöllam waquinestrëllacunapis chipipiyargannatsu.Tsaynöpanam rupaypis, quillapis, yestrëllacunapis manana shumaggaatsicyargannatsu.13Tsaypitanam ricargä juc condor

junishchö tumaycagta. Tsay öramwiyargä tsay condor gayarar caynönimogta: “¡Wawallanay wawa! Caypatsachö cawagcuna imanörä cayangagepa cag quimsan angelcuna tsaräyangancornëtancunata tucar gallaycayämuptin”.

Pitsga cag angel cornëtatatucamungan

9 1Tsaypitanam pitsga cag angelcornëtata tucaramurgan. Tsaynam

ricargä cay patsaman juc angelestrëllanö chipipir unyamushgacaycagta. Paymi *supaycunawichgaräyangan wayllag machaypallävinta chasquirgan. 2Tsay lläviwanmachayta quichariptinnam jornupitagoshtay yargamognörä yana goshtayyargamurgan. Tsay goshtay rupaytatsapasquiptinmi patsa tsacasquirgan.3Tsay goshtaywannam chucllushcuna

yargayämurgan cay patsamanjuntanganyag. Tsay chucllushcunagacanicog atogcurunömi venënuyogcayargan. 4Tsaytanam juc angel nirgangewacunata ni jachacunata manaushananpä. Tsaypa rantinga nirganTayta Diospa sëllunwan manaseñalashga cag runacunata canipaypañacatsinanpämi. 5Tsaynö nirganrunacunata caniptin manamwanuyänanpätsu, sinöga manawanutsiyllapa pitsga quilla entëru canirñacatsipänanpämi. Tsaychucllushcunapa canicuyninga nanarganatogcurupa canicuyninnömi. 6Tsaycaninganwan pasaypa nanatsicur“Cananga mejor wanuculläshä” nirpisrunacuna manam wanuyargantsu.Wanucuyta munarpis tsay nanaywanmiñacar cacuyargan.7Tsay chucllushcunaga cayargan

gyërraman aywayänanpä alistashgacawallucunanömi. Umancunachömijatiräyargan örupita corönatanö.Cärancunapis runapa cärannömi cargan.8Agtsancunanam warmipa agtsannöcargan. Quiruncunanam leonpaquirunnö cargan. 9Cuerpuncunagacargan lätapita chalëcushganömi.Aywayaptinnam älasnincuna

8 9

Page 531: Quechua  conchucos- south bible - new testament

531

r 9.11 Abadon y Apolion neg juticunaga “ushacätsicog” ninanmi.

gayarargan cawallucuna gyërramanpatataypa patatar aywagnörä.10Chupancunam auja punta carganatogcurupa chupannörä. Tsaychupancunachömi venënuncuna cargancanishga cag runacuna pitsga quillananatsicur ñacayänanpä. 11Tsaychucllushcunapa mandagninmi carganwayllag machaychö täcogpamandagnin. Tsay mandacogpa jutinmi*hebreu parlaychö Abadon y *grieguparlaychönam Apolion.r12Tsay punta cag ñacacuy

päsasquiptinpis ishcay mas ñacaycunashamogpäran caycan.

Jogta cag angel cornëtatatucamungan

13Jogta cag angel cornëtatatucaramuptinnam wiyargä Tayta Diospañöpanchö örupita altarpa chuscunesquïnanpita parlamogta. 14Tsaychömitsay cornëta tucamog angeltaparlapargan: “Eufrates mayu cuchunchöchuscu angelcuna wataraycagtapascamuy” nir. 15Tsaynö niptinpascariycayämuptinnam tsay mayucuchunpita yargamog chuscu angelcunaaywayargan cay patsachö cäsi pullanrunata wanutsiyänanpä. Tsay örawanutsiyänanpä listum caycäyargantsay angelcunaga. 16Y nircur caynönegtapis wiyargämi: “¡Mayupitayargamog angelcunawanmi ishcaypachac millönis (200,000,000)soldäducuna cawalluncuna muntashgaaywaycäyan!”17Soldäducunapa pëchun tsaparagmi

cargan ninanö puca, ciëlunö azul püru,y gallwash azufrimanpa. Cawallucunapaumancunam cargan leonpa umannö.Tsay cawallucunapa shiminpitanamyargamurgan azufriwan tallushga

goshtaywan nina. 18Tsay cawallucunapashiminpita yargamog ninawangoshtaymi cay patsachö cäsi pullanrunacunata ushacätsirgan. 19Tsaycawallucunapa chupancunapis culebraumayognörä carmi runacunata canirushargan.20Tsay imayca castïgucunawan

runacuna ushacarpis llutanruraynincunataga manamdejaycuyargantsu. Tayta Diostaadorayänanpa rantinmi supaycunata yïdulucunata imaypis adoraycäyargan.Tsay ïdulucuna örupita, gellëpita,broncipita, rumipita, y gerupita rurashgacarmi mana ricantsu ni wiyantsu nipurintsu. 21Manam dejaycuyargantsu runamayincuna wanutseg cayanganta, brüjucayanganta, jucwan jucwan jutsachöcayanganta, y suwacog caynincunata.

Gellgashga tacshalla röllutaangel tsararangan

10 1Tsaypitanam ricargä ciëlupitapoderösu angel pucutay

rurinchö uraycämogta. Umanchömiturmanyuy nirag cargan. Cärannamrupaynörä chipipirgan.Chancancunanam altu altuyag ninarauraycagnörä cargan. 2Nircurnam tsayangel shamurgan quichayllatanatacshalla röllun aptashga. Derëcha cagchaquinmi jarurargan lamarman y itsogcag chaquinnam jarurargan patsaman.3Nircurmi leonnörä pasaypa gayarargan.Tsaynö gayaraptinnam ganchis (7)magacuycuna bunrururrägayarämurgan. 4Tsay magacuycunabunrurumur gayarangancunatagellgayta munaptïmi ciëlupitanimargan: “Tsay wiyangayquicunataama gellgaytsu. Ima nimungantapis amapitapis willapaytsu” nir.

9 10

Page 532: Quechua  conchucos- south bible - new testament

532

s 11.1 Jerusalenchö templuta y altarta Tayta Dios mïditsinanpä nirgan tsaychö runacunatacuïdananpä cagta Juan tantiyananpämi. Tsaymi criyicogcunata Tayta Dios yanapanga imanöñacarpis payta mana gongayänanpä. Tsaypita masta musyanayquipä liyinqui Zacarias 2.1-5.t 11.2 “Quimsa wata jogta quillayag” ninanpa rantinga griegu idiömachöga “chuscu chuncaishcay (42) quillayag” nirmi gellgaraycan. u 11.4 Diospa ñöpanchö cag ishcan olïvujachacunapita y ishcan chiuchicunapita musyanayquipä liyinqui Zacarias 4.1-14.

5Tsaynam lamarchö y patsachöichiraycag angel ciëluman derëcha cagmaquinta jayarirgan. 6,7Y nircurnamciëlutapis, patsatapis, lamartapis camag yimayyagpis cawag Tayta Diospa jutinchöcaynö nir jurargan: “Cananga profëtancunawillacungancunata cumplinanpä TaytaDios manam shuyaranganatsu. Ganchiscag angel cornëtata tucaramuptinmillapanpis ruracarna gallaycunga” nir.8Tsaypitam yapay wiyargä ciëlupita

caynö nimagta: “Lamarta y patsatajaruraycag angelman aywayaptaraycangan röllutachasquinayquipä”. 9Tsaynö nimaptinmiangel cagman aywargä tsay röllutachasquimunäpä. Chaycuptïmi angelnimargan: “Cay rölluta micuy.Micuptiqui chumpac mishquinörämimishquïshunqui. Peru ultariptiquegafeyupam pochguylläshunqui” nir.10Tsaynam tsay angelpita rölluta

chasquirir micusquirgä. Tsaynömicuriptïnam caucayparä mishquirgan.Y nimangannöllam micusquiptëgapasaypa pochguyllämargan.11Tsaypitanam yapay wiyargä ciëlupitacaynö nimogta: “Tayta Diosnishungayquinölla yapaypis willacuyrunacunata ima päsananpä cagcunata,ima casta cayaptinpis, may nacionpitacayaptinpis, ima idiömata parlayaptinpis,y mandacog cayaptinpis”.

Tayta Diospa ishcaywillacognincuna

11 1Nircurnam mïdicuna värataangel aptaparcamarnin caynö

nimargan: “Jerusalenpa ayway tsaychö

templuta y altarta mïdimunayquipä. Ynircurna yupamunqui tsaychö adoracogrunacunata”.s2“Templupa wagtanchö cag patiutaga

ama mïdinquitsu. Tsay patiutagadejaycurgö mana cäsumag cag runacunatsaychö munayangantaruracuyänanpämi. Paycunam quimsawata jogta quillayagt Jerusalenchö täragrunacunata munayanganman mandartsaräcuyanga”.3“Tsaycuna päsangan witsanmi ishcay

willacognïcunata noga yanapashäwillacuynïta willacuyänanpä. Paycunamrunacuna jutsayog cayanganpitallaquicur cotenciapita rurashgaröpancuna jatishga puriyanga”. Tsaynönimungantam wiyargä.4Tsay ishcay willacogcunaga Tayta

Diospa ñöpanchö caycag ishcay olïvujachacunam y ishcay chiuchicunamcayan.u Tsaymi paycunataga Tayta Diosnirgan Jesucristupa willacuynintawillacuyänanpä. 5Paycunata pipiswanutsiyta munayaptingashimincunapitam nina yargamunga ruparushananpä. 6Tsay ishcay willacogcunapagamunayllanchömi canga quimsa wata jogtaquilla willacuyanganyag tamyatapis manatamyatsiyämunanpä. Tsaynömunayllancunachömi catsiyanga maytsayyacucunatapis yawarmanticraratsiyänanpä y munayangan örarunacunatapis imaycawan ñacatsiyänanpä.7Tsay ishcan willacogcuna Tayta Diospa

willacuyninta willacur ushasquiyaptinnamwayllag machaypita yargamog anticristupaycunata wanutsinga. 8Tsaynö anticristuwanutsiptinmi ayancuna Jerusalen

10 11

Page 533: Quechua  conchucos- south bible - new testament

533

marcapa cällincunachö jitaräyanga. Tsaymarcachömi Señornintsic Jesucristutapisrunacuna wanutsiyargan. Jerusalenchötärag runacunaga Sodoma marcarunacunanömi y Egipto nacionrunacunanömi Tayta Diosta manacäsucogcuna cayan. 9Quimsa junagpullanyagmi maytsaypita shamogrunacuna ricayanga tsay ishcan willacogrunacuna wanushga jitaraycäyagta. Tsaywillacogcunata chiquishga carmipampayänantapis munayangatsu. 10Tsaywillacogcuna wanuyanganpita cushicurmirunacuna jucnin jucninpis imaycatagaranacur cayanga.11Wanushga jitaraycäyanganpita

quimsa junag pullanchömi Tayta Diostsay ishcay willacognincunatacawaritsimunga. Tsay cawayämungantaricagcunaga llapanmi pasaypamantsacäyanga. 12Tsaynam tsay ishcaycawamogcuna wiyayanga “¡Caypashacayämuy!” nir ciëlupita gayacamogta.Tsaymi chiquegnin runacunaricaraycäyaptin pucutay rurinllatagloriaman aywacuyanga. 13Tsay örapatsa feyupa tsuctsucyaptinmi tsayJerusalen marcachö cada chuncawayipita juc wayi juchunga y ganchiswaranga (7,000) runacuna wanuyanga.Cawag cagcunaga pasaypamantsacashgam niyanga poderösu carninTayta Dios imaycatapis ruranganta.14Tsay ishcay cag ñacay päsaptinpis

juc masrämi shamunanpä caycan.

Ganchis cag angel cornëtatatucamungan

15Ganchis cag (7) angel cornëtatatucamuptinmi ciëluchö gayaraypacaynö niyangan wiyacämurgan:

“Maytsay nacioncunapis TaytaDiospa y tsurin Jesucristupamunayllanchönam caycan.

Imayyagpis Tayta DioswanJesucristulla imaycawanpismunayyog caycan” nir.

16Tsaychömi ishcay chunca chuscu (24)respitashga runacunapis Tayta Diospañöpanchö mandacuyänan sillëtancunachöjamaraycäyanganta gonguricuycur TaytaDiosta adorayargan caynö nirnin:

17 “Gamta agradesicuyämi, poderösuTayta Dios.

Gamga imaypitapis imayyagpiscaycanquim.

Gamllam imaycatapismunayniquichö tsararaycanqui.

Cananga imaycatapismunayniquichömi caycätsinqui.

18Maytsay runacunapis manacäsuyäshurmi pasaypacontrayqui parlayashga.

Jinatam manacäsuyäshungayquipitaquiquincunata castiganqui.

Wanushgacunatapis juzganquim.Tsaynömi willacuyniquita willacog

profëtacunata y gammancriyicamogcunataga llapantapremiuncuna gonqui.

Runa mayinta wanutsegcunatagain ernumanmi gaycunqui”.

19Tsaypitanam gloriachö cag templuquichacasquiptin ricargä chuncamandamientucuna churarangan babulta.Tillagucuypis y magacuypisbunruruypam bunrururgan. Runtutamyapis jatusagmi unyamurgan.Patsapis pasaypam cuyurgan.

Warmipa wawanta Satanaswanutsiyta munangan

12 1Tsaypitam ciëluchöricacämurgan rupaynörä

chipipiycämog warmi.

11 12

Page 534: Quechua  conchucos- south bible - new testament

534

v 12.6 “Quimsa wata jogta quilla” ninanpa rantinga griegu idiömachöga “Juc waranga ishcaypachac jogta chunca (1,260) junag” nirmi gellgaraycan.

Ichiraycargannam atsicyarrä caycagquillachö. Umanchönam jatiraycarganchunca ishcay (12) estrëllayog corönata.2Tsay warmim geshyacuyta ñacarfeyupa gayaraycargan.3Tsaypitanam ciëluchö ricacämurgan

tsicancaray puca dragon ganchis (7)umayog y chunca wagrayog. Tsaydragonmi umancunachö corönatajatirargan. 4Chupanwan gorircurmi cäsipullan estrëllacunata cay patsamanjitariycamurgan. Nircurmi warmipañöpanman ichicuycurgan wawanyuriptin micunanpä.5Tsaypitanam tsay warmi

geshyacurgan ollgu wamrata. Tsaywamram yurirgan munayninchö llapanmarcacunata tsararänanpä y manawiyacogcunatana sitiunman churaypacastigananpä. Tsay puca dragonmicunanpä shuyaraycaptinnam TaytaDios ñöpanman tsay wamrata apacurgan.6Tsay warminam geshpirgan Tayta Dioscamaringan tsunyag jircaman.Tsaychömi Tayta Dios paypä micuytalistapargan quimsa wata jogta quilla.v

Ciëlupita Satanas gargacämungan7,8Tsaypitanam ciëluchö gyërrata

rurayargan Miguel jutiyog angelwantsay puca dragon. Miguelpaangelnincunawan dragonpa gatiragninsupaycuna pelyarninpis manamMigueltaga vinciyargantsu. 9Tsay pucadragon cargan Satanas jutiyog supaymi.Tsay quiquin engañacog SatanasmiAdantawan Evata jutsamanishquitsirgan. Tsay junagpitamcananyagpis llapan runacunata jinallajutsaman ishquiycätsin. TsaymiSatanasta llapan gatiragnincunatawanTayta Dios ciëlupita gargamurgan.

10Tsaypitam ciëluchö gayaraypacaynö nimogta wiyargä:

“Diosman criyicogcunata pagastajunagta tumpacog Satanasgaciëlupita gargacämushganamcaycan.

Cananga runacunacastigacäyänanpä cagpita TaytaDios salvananpä örachämushganam.

Cananpitaga Jesucristum llapanimaycatapis munayninchötsararanga.

11 Pagasta junagta tumpacogSatanastaga Jesucristumancriyicogcuna vinciyashganam.

Tsaynö vinciyashga Jesucristopaycuna raycur cruzchöyawarninta jicharwanuyninpam y willacuynintacäsucur cawarninmi.

Satanasta cäsuyänanpa rantingamana mantsacuypamJesucristuman criyicuyarganwanuyta tariyänan captinpis.

12 ¡Gloriachö tagcuna, cushicuyay!Cay patsachö y lamarchö cagcunam

itsanga cuyapaypä caycäyan.Ciëlupita gargacämushga car

Satanasga feyupa rabyashgampuriycan in ernumangaycucashga cananpäna cagtamusyar”.

Jesucristuman criyicogcunataSatanas ñacatsingan

13Tsaymi dragonga cay patsamangargacämushga car rabyawan tsay llulluwachacushga warmita ushacätsinanpäashir purirgan. 14Tsaynö ashiptinmi tsay

12

Page 535: Quechua  conchucos- south bible - new testament

535

warmita Tayta Dios listapargancondorpa älasnintanö puestupangantsunyag jircaman geshpir aywacunanpä.Tsaychömi tsay warmita Tayta Diosricargan quimsa wata jogta quilladragon mana ushacätsinanpä.15Tsaynam dragon yacuta agtumurganmayutanörä warmita ushacätsinanpä.16Tsaynö agtumuptinmi patsaquichacasquirgan tsaypa yacuullucunanpä. Tsaynöpam tsay warmitayacu mana imanargannatsu.17Imaycanöpapis warmita wanutsiytamana camacäpacurcurnam dragongapasaypa ajanargan. Tsaynam aywarganwarmipa waquin cag wawancunatanaushacätsinanpä. (Tsay warmipawawancunaga cayan Jesucristowillacunganta chasquicur Tayta Diosmunangannö cawag runacunam.)18Tsaymi dragon lamar cuchunmanaywargan anticristu yargamogtanashuyacog.

Anticristu shamunanpä cangan

13 1Tsaynam lamarpita anticristuyargaycämogta noga ricargä.

Anticristoga cargan ganchis (7)umayogmi y chunca wagrayogmi. Cadawagrancunachö corönan jatipäcushgamcargan. Y tsaynömi umancunachöpisTayta Diospa contran gellgarargan.2Tsay anticristupa cuerpunga cargantigripa cuerpun niragmi. Chaquincunamcargan ösupa chaquincunanö yshiminnam cargan leonpa shiminnö.Tsay anticristutaga Satanasmipoderninta gorgan puëdeg cananpä.3Anticristu wanunanpä jucnin cag

uman pasaypa tacashga caycaptinpisallirganmi. Allisquiptinnam runacunamantsarirnin anticristutaga cäsuyargan.4Runacuna Satanastapis adorayarganallïnanpä poderninta gonganpitam.Tsaynöllam anticristutapis adorayargan

caynö nir: “¡Anticristunö poderyoggamanam ima runapis cantsu! ¡Manampipis paytaga vinciyta puëdintsu!”nirnin.5,6Anticristum Tayta Diospa contran y

gloriachö tagcunapa contranimaycatapis parlargan. TsaynöllamJerusalen templutapis manam ni imapäcuentargantsu. Anticristu tsaynöcaptinpis Tayta Diosga manarämicastigarganrätsu. Quimsa wata jogtaquilla munayninta imatapisruracurinanpämi Tayta Diosgadejaparirganrä. 7Tayta Diosmancriyicogcunataga maytsay runacunatapisushacätsirganmi. Tsaynömi anticristogamunayninchö tsararargan maytsaychöimaycaläya runacunata, ima castacaptinpis y ima parlayta parlaptinpis.8Poderyog canganpitam llapan

runacuna anticristuta adorayargan.Tsaynö adorayaptinmi cruzchö wanogJesucristupa librunchö jutincuna managellgarantsu. Tsaymi tsay anticristuadoragcunaga imaypis chäyangatsuTayta Diospa ñöpanman. Cay patsatacamangan junagpitapis paycunapajutincuna tsay libruchö manamgellgarashgatsu.9Cay ningäcunata shumag wiyacuyay:

10Señor Jesucristuman criyicunganpitacarcelchö wichgaragpä cagcunagaimaypis carcelchömi wichgaräyanga.Jesucristuman criyicunganpitawanutsishga cayänanpä cagcunagaimaypis wanutsishgam cayanga. Tsaynöpäsayäshuptiquipis ama llaquicuyaytsu.Imaycanö ñacarpis SeñornintsicJesucristullaman mana ajayaypaimaypis criyicur yäracuyay.

Anticristupa criyitsicogninllaräshamunanpä cangan

11Nircurnam ricargä anticristupawillacognin runata patsa rurinpita

12 13

Page 536: Quechua  conchucos- south bible - new testament

536

yargaycämogta. Tsayga cargan carnishpawagrancunanö wagrashgam. Tsayyargamogga Satanas parlagnöpisimanömi parlaycurgan runacunataengañarnin. 12Anticristu poderyogcangannöllam tsay yargamog cagpispoderyog cargan. Tsaymi nirgan maytsayrunacuna anticristuta adorayänanpä.Anticristoga runacuna wanutsiytamunanganpita alliycargannam.13Anticristupa willacogninga imanöespantaypämi milagrucunatapisrurargan. Runacunapa ricananchömiciëlupita ninatapis urätsimurgan.14Anticristupa ñöpanchö milagrucunata

rurarmi patsapita yargamog runa llapanrunacunata engañargan. Tsaymirunacuna adorayänanpä anticristutanöjuc imäjinta ruracäratsirgan. 15Tsayruracätsingan imäjinmi cawaycag runanöparlargan. Tsayga mandargan quiquintamana adorag cagtaga pitapis maytapiswanutsiyänanpämi.16Nircurmi yachag runacunata y mana

yachag runacunatapis, rïcuta nipobritapis, esclävuta mana esclävutapis,llapancunata señalatsirgan, derëcha cagmaquincunaman car o urcuncunamancarpis. 17Tsay señalga cargan quiquinanticristupa jutinmi nümeruchögellgashga. Mana señalashga cagcunagani imata ranticanacurcuytapis manampuëdiyargantsu. 18Tantiyacur alcäbucayay anticristupa jutin nümeruchögellgashga canganta. Tsay nümerogajogta pachac jogta chunca jogtam (666).Pipis yachag cagcunaga tantiyanmanmaygan runapa jutin tsaynümerucunawan gellgashga cangantam.

Salvashga cagcuna gloriachöcantayangan

14 1Nircurmi ricargä Sion jircachöSeñor Jesucristo ichiraycagta.

Paypa ñöpanchömi ricargä pachac

chuscu chunca chuscu waranga(144,000) runacunapa urcuncunachöJesucristupa y Tayta Diospa jutincunagellgaraycagta. 2Nircurmi wiyargä tsayrunacuna gloriachö cantaycäyämogta.Tsay cantayämunganga carumanmiwiyacämurgan imayca atsca yacuragrapa aywar gayaragnörä y magacuybunrurumognörä. Cantayaptin atscagrunacuna arpata tucayangannörämiwiyacämurgan. 3Paycunagacantaycäyargan mushog alabanzatamTayta Diospa *trönun ñöpanchö, chuscuangelcunapa ñöpanchö, y tsaychöcaycag ishcay chunca chuscu (24)respitashga runacunapa ñöpanchö.Salvashga car tsay pachac chuscuchunca chuscu waranga runacunallammushog alabanzata cantaytayachayargan. 4,5Paycunaga warmipisollgupis manam jucwan jucwan cacurcawayargantsu. Manam llullacuytapisyachayargantsu. Jesucristumancriyicurmi imaycachö ñacarpis jutsaruraychöga cawayargantsu. Tsaymisalvashgana caycäyan Tayta Diospa yJesucristupa ñöpanchö imayyagpiscawacuyänanpä.

Quimsa angelcuna willacuyangan6Tsaypitam ricargä juc angel ciëlupa

pärir aywaycagta. Paymi Jesucristupawillacuyninta apargan llapan castarunacunamanpis, maychötagcunamanpis, y imayca parlacuytaparlagcunamanpis. 7Tsay angelmigayarar nimurgan: “¡Imaycawanpismunayyog canganpita Tayta Diostaalabayay! Cananga öra chämushganamllapan runacunata juzgananpä. Paymicamashga ciëluta, patsata, lamarta, ypucyucunatapis” nir.8Tsay angelpa gepantanam juc angel

aywargan caynö gayarar: “Babilonia jatunmarcachö tärag runacuna mana

13 14

Page 537: Quechua  conchucos- south bible - new testament

537

w 14.14 Tsay yullag pucutay jananchö jamarag runaga Jesucristum cashga. Tsaynö cananpäcagtaga Tayta Diospa willacognin profëta Danielmi gellgargan. Liyinqui Daniel 7.13,14.

pengacuypa jutsa ruraychömi cacuyashga.Tsayta ricarmi waquin runacunapis jutsarurayman jegayan. Tsaynö cayanganpitamtsay marca ushacänanpäna caycan” nir.9,10Tsay ishcay angelcunapa gepantanam

mas juc angelna aywargan caynö gayarar:“Mayganpis anticristuta o anticristu niragimäjinta adorarnin maquincunachö ourcuncunachö señalashga cagcunatagamana cuyapaypam Tayta Dios castiganga.Tsay runacuna llapanmi in ernuchö ruparñacayanga, Jesucristo y angelcunaricaycäyaptin. 11Pagasta junagta manaupiypa nina rupaptinmi mana päraypatsaypita goshtay sharcunga. Tsaynöllamñacayanga mayganpis anticristuta oanticristu nirag imäjinta adorarninmaquincunachö o urcuncunachöseñalashga cagcuna” nir. 12Tsaynöcananpä caycaptinga Jesucristumancriyicogcuna Tayta Diosta cäsucur manaajayaypa yäracuyätsun.13Tsaypitanam ciëluchö wiyargä

caynö nimogta: “Runacuna chiquirwanutsiyaptinpis Jesucristumancriyicogcunaga Tayta Diospa ñöpanchöimayyagpis cushishgam cawayanga” nir.Nircurnam nogatana nimargan tsayningancunata gellganäpä.Tsaynö gellganäpä nimaptinmi Espiritu

Santupis nirgan: “Cay patsachöñacayangannöga Jesucristumancriyicogcuna mananam imaypisñacayanganatsu. Gloriachögacushishgallam cawacuyanga. Diosnintsicgamanam gongangatsu payman yäracuycurimaycatapis ruragcunataga”.

Fisyu nal cananpä cagtawillacungan

14Tsaypitanam ricasquirgä yullagpucutay jananchö juc runaw

jamaraycagtana. Payga cargan örupitacoronashgam y fïlu ösin aptashgam.15Tsaypita rätun niragtanam gloria cagtemplupita juc angel yargascamurpucutay jananchö jamaraycag runatagayacur nirgan: “¡Cosëchapoguraycannam! Ösiquita aptacurcurjinallachö ayway cosëchatagorimunayquipä” nir. 16Tsaynö niptinmitsay runa ösinta aptacurcur jinan öraaywar cosëchata goregnöräcriyicogcunata may tucuypitagorimurgan.17Tsaypitanam mas juc angelna gloria

cag templupita yargamurgan. Paypis fïluösin aptashgam cargan. 18Tsaypitajinallachönam altarchö caycanganpitaninata munayllanchö tsararag cagangelna yargamurgan. Tsaynam ösinaptashga cag angelman gayacurgan:“¡Llapan üvacuna pogushganam! Tsayösiquiwan llapanta gorimuy” nir.19,20Tsaynö nisquiptin üvata goregnöranrunacunata tsay angel gorirgallaycurgan. Jutsa ruraynincunapitaTayta Dios rabyashga captinmijatuncaray pözuman üvata wiñarcurjaruyangannömi marcapita juclämanjipisquir wanutsir angel ushacätsirgan.Tsaynö wanuscäratsiptinmi cawallupashiminman macyayta y pitsga junagchaquillapa aywaytanö yawar aywargan.

Ganchis angelcuna runacunatañacatsiyänanpä cangan

15 1Tsaypitanam ciëluchö ricargämunayyog ganchis (7)

angelcunata. Tsay angelcunatam TaytaDios churargan imaycaläyañacaycunawan runacunatacastigayänanpä. Tsay angelcunacastïguta apayämunganwan runacuna

14 15

Page 538: Quechua  conchucos- south bible - new testament

538

x 15.3 Moiseswan llapan Israel runacuna cantayanganta musyanayquipä liyinquiExodo 15.1-18.

pasaypa ñacariyaptinrämi Jesucristocutimunga.2Tsaynömi ricargä gloriachö lamar

maytsayninpa alëri ricacagta. Tsaylamarga cargan ninawantallucashganömi. Tsaychönamichiraycäyargan Jesucristumancriyicogcuna. Tsay runacunaga manamichicllapis cäsuyargantsu anticristuta nianticristu nirag imäjinta, ni anticristuseñalacunganwan señalacuyargantsu.Paycunaga Tayta Dios listapanganarpancunata aptashgam shaycäyargan.3Tsay arpacunata tucapayllapamcantaycäyargan profëta *Moisesx ySeñor Jesucristo cantangancunata caynönir:

“Imaycawan munayyog Tayta Dios,gam rurangayquicunata ricarnin

imanömi cushicuyä.Imaypis gamga alli cagllatam

ruranqui.Llapan nacioncunapa mandagninmi

canqui.4 Pipis maypis gamtaga

respitayäshunquim, taytay.Maytsaychö imaycaläya

runacunapis gamtamalabayäshunqui.

Gamllam jutsaynagga caycanqui,taytay.

Llapancunam ricaycäyan allitarurangayquicunata”.

5Tsaypitanam ricargä gloria cagtemplu rurinchö cuartu quicharaycagta.6Tsay cuartu rurinpitam yargayämurganñacacuycunata apamog ganchisangelcuna lïnupita rurashga chipipiycagröpan jatishga. Paycunapapëchuncunapam örupita awashga anchu

wachucutanö wallgapäcushgacaycäyargan. 7Tsaypitam Tayta Diospajamacuna trönunchö caycag chuscuangelcunapita juc angel yargamurgan.Tsay angelmi ganchis angelcunata jucjucllaylla aypurgan örupita väsuta. Tsayväsucunachömi wiñaraycargan TaytaDiospa castïguncuna. 8Tayta Diospapoderninwanmi goshni juntargan gloriacag templuman. Tsaymanga manampipis yaycurgannatsu Tayta Diospacastïgunta angelcuna tallirushayämunganyag.

Ganchis väsucunachö castïgucunataangelcuna talliyämungan

16 1Tsaypitanam wiyargä gloriacag templupita ganchis (7)

angelcunaman caynö nir gayacuycagta:“Aywayay tsararäyangayqui väsupitaTayta Diospa castïgunta runacunataycäyangan patsamantalliyämunayquipä” nir.2Tsaynö niycuptinnam punta cag

angel patsaman tallimurgantsararaycangan cag väsuchö castïguta.Tsaymi anticristu señalanganwanseñalacushga cagcunata y anticristunirag imäjinta adoragcunata geri geshyapasaypa ushargan. Tsay geriwanmipaycuna feyupa ñacayargan.3Ishcay cag angelnam lamarman

tallimurgan tsararaycangan väsuchöcastïguta. Tsaynam lamar yawarmanticrargan. Tsaywanmi lamarchöcagcunaga chipyaypa wanurushacäyargan.4Quimsa cag angelnam

tsararaycangan väsuchö castïgutatallimurgan llapan mayucunaman ypucyucunamanpis. Tsaymi mayupispucyupis yawarman ticrargan.

15 16

Page 539: Quechua  conchucos- south bible - new testament

539

5Nircurnam wiyargä yacupa mandagnincag angel caynö nimogta:

“Runacuna jutsata rurayanganpitamllapan yacuta tsaynö yawarmanticratsirguyqui, Tayta Dios.

Imaypitapis imayyagpis cawagDioslläcunam gamga canqui.

6 Tsay jutsa rurag runacunamgamman criyicamogcunatapis ywillacog profëtayquicunatapiswanutsiyargan.

Yawarnincunata jichatsirwanutsiyanganpitam canangaquiquincunatapis yawarnintajichatsir wanutsinqui.

Tsaytam paycunaga munayargan,taytay” nir.

7Nircurmi gloriachö cag altarpitacaynö nimogtapis wiyargä:

“¡Tsaynö castigarga allitamruraycanqui, poderösu TaytaDios!

Pitapis mana cuyapaypam jutsatarurayanganpitagacastigarguyqui, taytay” nir.

8Tsaypita chuscu cag angelnam rupayjananmanna talliscamurgantsararaycangan väsuchö castïguta.Tsaymi rupay feyupa achar runacunatarupar ñacatsirgan. 9Tsaynö rupaptinpisrunacunaga jutsa ruraynincunatamanam dejaycuyargantsu ni TaytaDiospa perdonninta mañacuyargantsu.Perdonta mañacuyänanpa rantingaTayta Diospa contranmi imaycatapisparlayargan.10Pitsga cag angelnam tsararaycangan

väsuchö castïguta talliriycamurgananticristu mandacur cacunanmarcacunaman. Tsaynötalliscamuptinnam tsay marcacunachö

runacuna tsacäpacusquiyargan. Tsayimayca castïgucunawan runacunagalluncunatapis canirmi ushayargan.11Geri ushaywan pasaypa ñacarpisrunacuna jutsa ruraynincunatagamanam dejaycuyargantsu. Jutsancunatadejariyänanpa rantinmi Tayta Diospacontran imaycatapis parlayargan.12Jogta cag angelnam “Eufrates”

ningan mayuman talliscamurgantsararaycangan väsuchö castïguta.Tsaynam tsay mayu tsaquisquirgannacion mandagcuna soldäduncunawanrupay jegamunan cagpita pelyagpäsayämunanpä. 13Tsaypitanam ricargäquimsa säpucunatanö supaycunata.Tsay quimsa supaycunagayargayämurgan mandagnin Satanaspashiminpitam, anticristupa shiminpitam,y anticristupa willacogninpashiminpitam. 14Tsay supaycunagamilagrucunatapis rurayarganmi.Maytsaypapis aywarmi tsaysupaycunaga nacion mandagcunatasoldäduncunatawan goriyarganpelyayänanpä. Tsay pelyaga cangapoderösu Tayta Dios runacunatacastigangan junagmi.15Señor Jesucristo caynömi nimantsic:

“Tantiyacuyay. Nogaga ladronnöpismana yarpashgatam chämushä.Cushishgam cayanga allita rurarmaya-mayalla shuyaraycämagcunaga.Manarä listacushga caycagta tariptëgagallapächu car runacunapa ñöpanchöpengacuyangayquinömijuzgayäshungayqui öra Tayta Diospañöpanchö pengacuyanqui”.16Tsaymi soldäduncunawan llapan

mandagcunata tsay quimsa supaycunagoriyargan “Armagedon” ninganpampaman pelyayänanpä.17Ganchis cag angelnam vientuman

talliriycamurgan tsararaycanganväsuchö castïguta. Tsaymi gloria cag

16

Page 540: Quechua  conchucos- south bible - new testament

540

y 17.1 Tsay yacoga maytsaychöpis imaycaläya runacunam cayan. Tsay runacunaga Babiloniamarcapa mandunchömi caycäyan. Liyinqui Apocalipsis 17.15. z 17.3 Tsay mantsariypäpuca jinanpä animal pï cangantapis musyanayquipä liyinqui Apocalipsis 13.1 y 17.8.

templupita Tayta Dios caynögayacamogta wiyargä: “¡Canangallapanpis cumplishganam!” nir.18Tsaynö niycamuptinmi atsicyaypa

atsicyarrä tillagucuy ricacämurgan.Magacuypis bunrurumurganmi. Patsapisfeyupam tsuctsucyargan. Runacunapistsaytanöga manam ni imayricayargantsu patsa tsaynötsuctsucyagtaga. 19Babilonia jatunmarcachö tärag runacunatapis llutantarurayanganpita Tayta Dios rabyarninfeyupam castigargan. Tsaynöcastigaycaptinmi tsay marca quimsamanamicasquir ushacasquirgan. Waquinmarcacunanam pasaypa juchurushacäyargan. 20Tsaychömi llapan*islacunapis y jircacunapisillacäcuyargan. 21Ciëlupitanam chuscuarröbanö runtu tamya runacunapajananman unyamurgan. Tsay runtutamyawan Tayta Dios castigaptinmirunacuna feyupa rimayargan.

Jutsa rurag warmiman Babiloniamarcata iwalatsingan

17 1Väsuta tallimog ganchis (7)angelcunapita jucnin cag

angelmi shamuycur nimargan: “Acu,aywashun yacuy jananchö caycagBabilonia marcata Tayta Dios imanöcastigananpä cagtapis ricatsinäpä.2Babilonia marca runacuna manapengacuypa jutsata rurayangantaricarmi cay patsachö mandagcunapis yllapan runacunapis jutsa ruraymanchuracäyashga” nir.3Tsaynö niscamar tsunyag jircaman

tsay angel pushaycamaptinmi EspirituSanto ricatsimargan Babilonia marcaimanö cangantapis. Tsaychömi ricargä

juc warmi mantsariypä puca jinanpäanimalta muntaraycagta. Tsay animalcargan ganchis umayog y chuncawagrayogmi.z Tsay animalpajananchömi Tayta Diospa contrangellgaraycargan. 4Tsay muntaragwarmipa röpannam cargan rïcucunajatiräcuyänan fïnu puca y granätitëlacunapita. Öruwan, perlaswan, ycuyayllapä chipipeg rumicunawanadornashgam cargan. Aptaraycanganörupita rurashga väsuchönamwiñarargan melanaypä llapan jutsataruracungancuna. 5Nircur urcunchönamcaynö nir gellgaraycargan:

“NOGAGA BABILONIA JATUNMARCAM CÄ.

PIWANPIS MAYWANPISASHMACUNANÖ LLUTA PUNUCOGWARMICUNAPA MAMANMI CÄ.NIRCUR IMAYCATAPIS LLUTAN

RURAGCUNAPA MAMANMI NOGA CĔnir.

6Tsaypita ricarcungächönam cuentatagocusquirgä Jesucristumancriyicogcunata wanuratsir yawarnintaupunganwan tsay warmi machashganacaycagta. Tsayta ricaycur pasaypammantsacaycurgä.7Tsaynam angel nimargan: “¿Imanirtä

tsayläya mantsacanqui? Cananmi mastamusyanayquipä willashayqui tsaywarmipita y tsay ganchis umayogchunca wagrayog jinanpä pucaanimalpita. 8Tsay mantsariypäricangayqui puca animalga anticristum.Unaycuna cawashga carpis canangamananam cawannatsu. Imanö captinpiswayllag machaypita yargamogpänam

16 17

Page 541: Quechua  conchucos- south bible - new testament

541

a 17.9 Tsay ganchis jircancunapa chöpinchömi cargan Roma marca.

caycan yapay mandacunanpä.Tsaypitaga in ernumannam gaycucangaimaypis manana yargamunanpä.Anticristu shamogta ricarmi runacunacushicurrä chasquiyanga. Anticristutachasquegcunapa jutincunaga TaytaDiospa librunchö manam apuntarantsu.Tsay runacunaga manam imaypis TaytaDiospa ñöpanman chäyangatsu”.9“Tsaynö captin cay ningäcunataga

shumag tantiyacuy. Anticristupa ganchisumancunaga caycan jutsasapa warmimunayninchö tsaraycangan ganchisjircancunam.a Tsaynömi tsayumancunaga ganchis mandacog reycunacayan. 10Tsay ganchismandacogcunapitaga pitsgamandacogcunaga ushacäyashganam.Cananga jucnam mandacuycan. Ganchiscag mandacog yurimur mananam alläpaunayga mandacunganatsu.11Anticristoga illacaranganpitacutiycamur tsay ganchismandacogcunapitapis masran mandacurpuëdeg canga. Paycunanömiin ernuman gaycushga cangaimayyagpis ñacananpä”.12“Anticristupa chunca wagrancunata

ricangayquega chunca mandacogreycunam caycäyan. Paycunagamanarämi mandacur gallaycuyanrätsu.Imanö carpis juc tiempu imallammandacog cayman yaycuyangaanticristuwan juntu. 13Tsay chuncamandacogcunaga willanacurcurmipuëdeg caynincunata goyangaanticristuta. 14Tsaynam anticristuwanjuntu tsay mandacogcunagaJesucristupa contran sharcuyanga.Tsaynö contran sharcuyaptinpis llapanmandacogcunapapis mandagnin carmiJesucristoga paycunata vincinga.Anticristutawan tsay chunca

mandacogcunataga Jesucristumancriyicogcunapis vinciyangam.Jesucristuman yäracuycursalvacuyänanpämi Tayta Diospaycunata acrargan”.15Nircurnam angel nimargan:

“Babilonia marca rurinchö caycagyacoga maytsaychöpis imaycaläyarunacunam cayan. Tsay runacunagaBabilonia marcapa mandunchömicaycäyan. 16Tsaynö captinmi tsaychunca mandacog reycunawananticristu pasaypa chiquiyangajutsasapa warmitanö Babilonia marcata.Tsaymi paycuna Babilonia marcachötärag runacunapa llapanimaycancunatapis chipyaypaapacapuyanga. Nircurnam tsaychötagcunata wanuscäratsir wayincunatapiscayar ushayanga. 17Babilonia marcatatsaynö ushacätsiyanga chuncamandacogcuna puëdeg caynintaanticristuta goshga cayaptinmi.Anticristuta puëdeg caynincunatatsaynö goyänanpä Tayta Diosmiyarpätsinga. Yarpätsinganta manatantiyayaptinpis Tayta Diosningannöllam llapanpis cumplinga”.18“Tsay mantsariypä puca animalta

muntaraycag warmega jatuncarayBabilonia marcam. Tsay marcatamanarä ushacätsiyaptinmimandagnincuna maytsaychöpismandacogcunata maquincunachötsaräyashga”.

Babilonia marcaushacänanpä cangan

18 1Tsaypitanam ricargä jucnapuëdeg angel chipipirrä

ciëlupita uraycämogta. Tsay angelpachipipiyninga entëru patsatamatsicyapargan. 2Tsaynö

17 18

Page 542: Quechua  conchucos- south bible - new testament

542

uraycämungantam gayaraypa caynönimurgan:

“¡Ushacashganam, ushacashganamBabilonia marca!

Cananga supaycunallanamtsaychöga taycäyan.

Wiscurcuna, condorcuna,tucucunallanam jiruruycäyan.

3 Babiloniachö tärag runacuna manapengacuypa jutsatarurayanganta ricarmi waquinrunacunapis jutsa ruraymanchäyashga.

Babilonia runacunawanyätsinacurmi maytsaynacioncunapamandagnincunapis TaytaDiospa contran imaycatapisrurayashga.

Tsay runacuna imaycatapisricayangan cagtagarantiyaptinminegocianticunapis pasayparïcuyäyashga” nir.

4Tsaynö angel nisquiptinnam wiyargäTayta Dios ciëlupita caynö nimogta:

“Nogaman criyicamog cagcunaga,tsay marcapita juclämanaywacuyay.

Jutsa ruraychö cawagcunaman amatacucäyaynatsu.

Aywacuyaptiquega paycunamancastïguta cachaptïpisgamcunataga manamimanayäshunquitsu.

5 Paycunaga jutsallachömicawaycäyan.

Llapan mana alli ruraynincunatamnoga Diosniquicuna musyaycä.

6 Jutsata rurayanganpita paycunagaalläpam castïgutachasquiyanga.

Waquin runacunatañacatsiyanganpita paycunagamasran ñacayanga.

7 Imaycachöpis munayninchö runatucur cayanganpitam pasaypacastigacashga cayanga.

Paycuna shonguncunachögacaynömi yarpäyan:

‘Nogaga imaycawanpismunayyogmi cä.

Nogaga imaypis manamwactsayäshätsu.

Y manam imaypis ñacashätsu’ nir.8 Tsaynö cayanganpitam pasaypa

ñacaycuna paycunamanchanga.

Wanuypis, ñacaypis, y mallagaypismana yarpashgatam changa.

Imaycawanpis munayyogDiosniquicuna carmi tsaymarcata ninawan rupatsirushacätsishä”.

9Ciëlupita Tayta Dios tsaynimungannömi Babilonia marcapitagoshtay sharcogta ricar maytsaynacioncunapa mandagnin reycunapisllaquicurnin wagayanga. Tsaymandacogcunaga Babiloniarunacunawan goricar Tayta Diostamana cäsucurmi jutsallachöcawacuyashga. 10Tsay ushacangantaricarmi carullapita sicsicyarräricaräyanga caynö nir:

“¡Allau, Babilonia marca ruparushacasquin!

Tagay marcaga imaycawanmunayyog marcam cargan.

Cananga mana yarpashgatamushacasquillan” nir.

11Tsay marca ushacangantaga llapannegocianticunapis wagayangam. Manamcanganatsu negociuncunata pipis

18

Page 543: Quechua  conchucos- south bible - new testament

543

rantiyänanpä. 12Tsay marcamangaranticuyänanpä apayagmi örutapis,gellëtapis, perlastapis, cuyayllapächipipeg rumicunatapis, lïnupitasëdapita tëlacunatapis, y tiñishgachaniyog granäti y puca tëlacunatapis.Nircur apayagmi tucuyläya fïnutablacunatapis, mar lpita, broncipita,jërrupita, y marmolpita rurashgaaläjacunatapis y imaycacunatapis.13Tsaynöllam ranticuyänanpäga apayagcanëlata, *inciensiuta, *mirrata, ytucuyläya mucuchag jachacunatapis.Tsaynöllam apayag vïnuta, acëtita,jarinata, trïguta, cargacuna cagashmacunata, üshacunata,cawallucunata, y cärrucunatapis. Yhasta runacunatapis ranticuyagmiesclävuncunapä. 14Tsaychömi tsaynegocianticuna tsay marcata gayararniyanga:

“Tsayläya imayca jananchö cacogmarca ushacashganamcaycanqui.

Rïcu imaycayog cangayquimanalläpa alli röpashgacangayquimanga imaypismananam cutinquinatsu” nir.

15Tsay marcachö pasaypa rïcuyagnegocianticunaga marca rupaycangantaricaycurmi wagarnin carullapitamantsacashga ricaräyanga caynö nir:

16 “¡Allau tsayläya cuyayllapä marcachipyaypanachä ushacasquin!

Tagay marcaga imanötä cuyayllapäcaycurgan, imayca fïnu granätiy puca tëlacunapita rurashgaröpan jatipäcushga warminörä.

Örupita, perlaspita, y cuyayllapächipipeg rumicunapitaaläjacunawan adornashgawarminömi caycurgan.

17 Tsayläya imayca riquëzancuna¿maypatä aywasquishga?”

*Büqui manijag runacunapis ybüquichö llapan arogcunapiscarullapitam ricaraycar quëdacuyanga.18Tsay marcapita goshtay sharcogtaricarmi pasaypa wagayanga: “Manammay marcapis cashgatsu tagay marcanöalläpa cag alli marcaga” nir. 19Pasaypawagar gayararmi allpatapis junishtajitayanga umancunaman caynö nir:

“¡Allau, allau tsayläya cuyay allimarca!

Tagay marcachömi büquiyogcunapisy llapan negocianticunapisrïcuyäyashga.

Cananga wapmi tsay marca ruparushacasquishga” nir.

20 Gloriachö cagcuna, cushicuyay cayBabilonia marcata Tayta Diosushacätsinganpita.

Tayta Diospa apostolnincuna,profëtancuna, y payman llapancriyicogcunapis cushicuyay.

Gamcunata imaycata rurarñacatsiyäshungayquipitamTayta Dios tsay marcataushacätsishga.

21Tsaynam juc puëdeg angelmulinutanö rumita jayarircur lamarmanjitariycurgan caynö nir:

“Babilonia marcachö tagcuna,cay rumita illacagpä jitangänöllam

gamcunatapis Tayta Diosillacätsiyäshunqui.

Cananpitaga imaypis manamrunacuna ricayäshunquinatsu.

22Manam imaypis wiyayanganatsuarpata, pinculluta, nicornëtatapis cällicunachötucaycäyagta.

18

Page 544: Quechua  conchucos- south bible - new testament

544

Tsaynömi cay marcachöga imarunapis canganatsu imaaruytapis aruyänanpä, nimulinuta jirurutsiyänanpäpis.

23 Pipis manana captin manamchiuchicunapisatsicyanganatsu.

Y mananam casacuy estapiscanganatsu.

Babilonia marcachö negocianticunagellënincunawan pasaypapoderösu tucuyaptinpistsaynömi marcancunaushacanga.

Brüjucuna carnin maytsayrunacunata engañayanganpitamtsaynö ushacanga.

24 Tagay Babilonia runacunam TaytaDiospa willacogninprofëtacunata y maytsaychöpispayman criyicogcunatawanutsiyashga.

Tsaynö cayanganpitam ushacaymanchäyanga”.

19 1Tsaypitanam gloriachötsaytsica angelcuna gayaraypa

gayacur caynö cantayämogta wiyargä:

“¡Tayta Dios alabashga catsun!Paymi poderninwan runacunata

salvan.Payllam imaycawanpis munayyogga

caycan.2 Payga pipapis janan mana

sharcuypam juzgan.Babilonia marcachö imayca llutan

rurag runacunata juzgarcastigashganam.

Tsay runacunaga alläpa jutsallachöcawarninmi maytsayrunacunatapis mana allicawayman ticratsiyashga.

Tayta Diospa willacognincunatawanutsiyanganpita tsay

Babilonia marcachö tagrunacunataga Tayta Dioscastigashgam”.

3Nircurnam angelcuna yapaypis caynöniyargan:

“¡Tayta Dios alabashga catsun!Tsay marcata nina rupaptinmi

goshtay mana ushacaypasharcungannömi tsaychö tagrunacuna imayyagpisin ernuchö ñacayanga” nir.

4Tsaypitanam Tayta Diospa ñöpanchöcaycag ishcay chunca chuscu (24)respitashga runacuna y tsaychö caycagchuscu puëdeg angelcunapisgonguricayämurgan Tayta Diostaadorarnin. Paycuna tsaynö adorarninminiyargan: “¡Tayta Dios alabashgacatsun!” nir.5Tsaymi Tayta Dios jamaraycangan

trönunpita wiyacämurgan caynönimungan:

“¡Dios munangannö cawagcuna,warmipis ollgupis, llapayquiTayta Diosta alabayay!” nirnin.

Gloriachö casaray esta cangan6Tsaypitanam atsca runacuna

gloriachö cantayämogta wiyargä. Tsaycantayämunganga carumanmiwiyacämurgan atsca yacu ragrapagayarar aywagnörä y magacuybunrurumognörä. Tsay runacuna caynönirmi cantayämurgan:

“¡Tayta Dios alabashga catsun!Payga munayllanchömi imaycatapis

tsararaycan.7 ¡Llapan shonguntsicwan cushicurnin

alabashun!

18 19

Page 545: Quechua  conchucos- south bible - new testament

545

Chämushganam casaray estatagloriachö Señor Jesucristorurananpä cag öra.

Casarayänanpä cag jipashpislistacushganam caycan.

8 Tsay jipashtam lïnupita fïnu tëlarurashga alli röpata jaticunanpäTayta Dios listapashga”.

(Tsay fïnu tëlapita rurashga alli röpaninanga “Tayta Diosman criyicogcunaallillata rurayangancuna” ninanmi.)9Tsaymi nogawan caycag angel

nimargan: “Cay ningäta gellgay:‘Cushicuyangam Señor Jesucristupacasaray estanman gayatsishga

. Nircurpis caynöminimargan: “Cay ningäcunaga Tayta Diosningancunallam llapanpis” nir.10Tsaynö nimaptinmi tsay angelpa

ñöpanman adorarnin gonguricuycurgä.Tsaynam angel nimargan: “¡Nogatagaama adoramaytsu! Nogapis TaytaDiospa munayllanchömi caycä paymancriyicog mayiquicunanölla. TaytaDiosllata adorayga. Cay ningäcunagamanam nogata adoramänayquipätsu,sinöga Jesucristupa willacuynintarunacuna musyayänanpämi” nir.

Jesucristo cay patsamancutimunanpä cangan

11Tsaypitanam ricargä yullag cawallunmuntashga Jesucristo ciëluchö caycagta.Payga ningancunata imaypis cumplinmi.Payga pitapis maytapis jutsancunapitagacläru cagllatam juzganga. 12Ñawincunapisninanörämi atsicyargan. Umanchömiatsca corönacunata jatirargan yurcunchönam jutin gellgarargan. Tsaygellgaraycag ima ninan cangantapisquiquillanmi musyargan. 13Yawarwanpichucashga röpan jatishgam caycargan.Payga cargan Tayta Diospa willacuynintaapamog Jesucristum.

14Paytaga gatiräyargan yullagcawalluncuna muntashga ciëluchö cagsoldäducunam. Tsay soldäducunagalïnupita rurashga fïnu yullag röpancunajatishgam cayargan. 15Llapannacioncunata castigananpämi ishcanlädunpa a lashga espäda Jesucristupashiminpita yargamurgan. Tsayespädawanmi jutsallachö cawacogrunacunata feyupa rabyarnin manacuyapaypa castiganga. Maytsaynacioncunata munayninchö tsarararmillapan runacunata juzganga.16Cäpanchöwan pulpanchömi caynögellgarargan:

“LLAPAN MANDAGCUNAPAPISMANDAGNINMI NOGA CÄ” nir.

17Tsaypitanam ricargä rupay jananchöjuc angel ichiraycagta. Tsay angelmillapan condorta, ancata, y wiscurtapisgayargan caynö nirnin: “Llapayquicunaaywayay Tayta Dios listangan micuytamicuyänayquipä. 18Gyërra ushayanticristuman criyegcunapa aytsantammicuyanqui. Nacion mandagreycunapata, soldäducunapata,soldädupa mandagnincunapata, y nircursoldäducuna muntaräyangancawalluncunapa aytsantapismicuyanquim. Rïcu pobri cayaptinpis,ni yachag o mana yachag cayaptinpis,llapancunapa aytsantam micuyanqui”nir.19Tsaychömi ricargä anticristuta y

maytsay nacioncunapa mandagnincunasoldäduncunawan caycäyagta.Paycunam goricäyargan Jesucristuwany soldäduncunawan pelyayänanpä.20Tsaynam anticristuta ywillacognintapis Jesucristo prësutsarirgan. Unaypitam anticristupawillacogninga milagrucunata rurarganrunacunata criyitsinanpä. Tsaynöpam

19

Page 546: Quechua  conchucos- south bible - new testament

546

criyitsirgan anticristupa señalnintachasquegcunata y anticristu niragrurayangan imäjinta adoragcunatapis.Runacunata tsaynö criyitsinganpitamanticristutaga willacognintintacawaycagta Jesucristo gaycurganazufriyog nina rauraycag in ernuman.21Anticristupa soldäduncunatanamJesucristo wanutsirgan shiminpitayargamog espädanwan. Tsaywanogcunapa aytsancunatanamcondorcuna, ancacuna, y wiscurcunapachajunta micuyargan.

Waranga wata cay patsachö Jesusmandananpä cangan

20 1Tsaypitanam ricargä ciëlupitajuc angel uraycämogta. Tsay

angelmi urämurgan cadinan aptashga ywayllag machaypa llävin aptashga.2,3Nircurmi dragonta tsarisquircadinawan tsay angel watasquirgan.Tsay dragonga Satanas jutiyog llapansupaycunapa mandagninmi cargan.Wayllag machayman Satanastagaycurirmi puncunta llävisquirgan jucwaranga (1,000) wata tsaychöwichgaränanpä. Tsaychö wichgararnammaytsaychöpis runacunata mananacriyitsir engañanganatsu. Waranga watacumpliriptinga pöcu tiempu libripuririnanpä dejaycungaran.4Tsaypitanam ricargä mandacur

jamacuyänan sillëtacunachö jamaraycagrunacunata. Tsay runacunagaJesucristuman criyicur alliwillacuyninta willacuyanganpitamwanutsishga cayargan. Paycunagamanam adorayargantsu anticristuta nianticristu nirag imäjin rurashgatapis. Ymanam anticristupa señalninwanurcuncunachö ni maquincunachöseñalashgatsu cayargan. Tsayrunacunatam Jesucristo churarganpayman mana criyicogcunata

juzgayänanpä. Paycuna cawascamurwaranga watam Señor Jesucristuwanmandacog cayanga. 5,6Tsaycawamogcunaga salvashga carmi imanöcushicuychörä cayanga. Paycunagamanam in ernuman gaycushgatsucanga, sinöga Tayta Diosta adorarninJesucristuwan waranga watammandacog cayanga. Paycunacawamunganga punta cag cawamuymicanga. Waquin runacunaga manamcawamungarätsu waranga watacumplinganyag.

Satanasta in ernumangaycunanpä cangan

7Waranga wata päsariptinnam prësucaycanganpita dejaycuptin Satanascacharishga canga. 8Nircurmimaytsaychöpis puringa runacunataengañarnin. Tsaynö engañacuptinmi“Gog” y “Magog” ningan nacioncunapasoldäduncunapis goricäyanga TaytaDiosman criyicogcunawan gyërratarurayänanpä. Lamar cuchunchöarënanömi tsay soldäducuna pasaypaishyarrä cayanga.9Tsay soldäducunaga maytsaypitapis

shamur Tayta Diosman criyicogrunacunatam Jerusalenchö juntapäyanga.Tsaynö juntaparaycäyaptinmi Tayta Diosciëlupita ninata cachamunga llapan tsaysoldäducunata ushacätsinanpä.10Nircurmi runacunata engañagSatanasta Tayta Dios gaycungain ernuman. Tsaychöga azufriyog ninamrupacuycan. Tsaymanmi anticristutapiswillacognintinta unayna Jesucristogaycurgan pagasta junagta imayyagpistsaychö ñacacuyänanpä.

Llapan runacunata Tayta Diosjuzgananpä cangan

11Tsaypitanam ricargä jatuncaraychipipicogrä trönunchö Tayta Dios

19 20

Page 547: Quechua  conchucos- south bible - new testament

547

jamaraycagta. Tsay öram rupaypis,quillapis, estrëllacunapis, y patsapisillacascäriyargan. Mananam masricacargannatsu. 12,13Tsaypitanamlamarchö wanogcuna, pamparagcuna, ymaytsaychöpis wanushga cagcunagacawayämurganllana. Tsaynömi ricargäyachagpis mana yachagpis, llapanrunacuna wanuyanganpitagacawarcamur Tayta Diospa ñöpanchöcaycäyagta.Tsaypitanam librucunata Señor

Jesucristo quichargan. Waquin caglibrucunachömi apuntarargan runacunacawayninchö allita o mana allitarurayangancuna. Waquin caglibruchönam apuntarargan Diospañöpanchö imayyagpis cawacuyänanpäcag runacunapa jutincuna. Nircurmitsay librucunata ricaycur Jesucristorunacunata juzgargan allita o manaallitapis rurayanganman. 14,15TaytaDiospa ñöpanchö imayyagpiscawayänanpä cag libruchö jutincunamana apuntaraptin manam pipissalvacuyargantsu. Tsaynam manasalvacog cag runacunaga llapanpisin ernuman gaycucäyargan.

Cay patsapis y ciëlupis mushognaruracänanpä cangan

21 1Nircurnam rupaypis, quillapis,estrëllacunapis, patsapis,

lamarpis, llapanna illacäcurgan.Tsaypitanam ricargä mushogtanapatsatawan ciëluta. 2Tsaynömi ricargämushogtana Jerusalen marcatapis TaytaDiospa glorianpita uraycämogta. Tsaymarcaga imanö shumagmi caycurgancasarananpä alli röpan jaticushgajipashnörä. 3Tsaychömi wiyargäjamaraycangan trönunpita Tayta Diosgayarar caynö nimogta: “Cananpitaganogapa ñöpächömi salvangä cagrunacunaga cayanga. Paycunaga

nogallatam adorayämanga y nogagaimayyagpis paycunawanmi cashä.4Ñöpächöga mananam imaypiswagayanganatsu ni wanuyanganatsu.Llaquicuypis ñacacuypis manamcanganatsu. Tsaycunaga llapanpisillacangam” nir.5Tsaynömi mastapis Tayta Dios

nimurgan: “Llapantapis nogagamushogmanmi ticraratsï. Ningäcunagallapanpis rasun cagllam caycan. Tsayminingäcunataga gellganayqui” nir.6Nircurnam nimurgan: “Llapanpis

cumplishganam caycan. Nogagaimaypitapis cargömi y imayyagpiscashämi. Yacunaypanörä nogapañöpächö cawayta munagcunaga manaushacag alli cawaychömi cawayanga.Ñöpächö cawayänayquipäga manamimatapis pägayanquirätsu.7Wanuyanganyagpis noga munangänöcawag cagmi tsay cawaytagachasquiyanga. Paycunapa Diosninminoga cashä. Y paycunaga nogapawamräcunam cayanga. 8Nogapitapengacogcuna, mana criyicamogcuna,chiquicogcuna, runa mayintawanutsegcuna, jucwan jucwan jutsataruragcuna, brüjucuna, ïdulucunataadoragcuna, y llullacogcunallapancunam in ernumangaycucäyanga. Tsaychömi imayyagpisñacacuytaga tariyanga”.

Mushog Jerusalenimanö cananpä cangan

9Tsaypitanam juc angel nogamanshamurgan. Tsay angelga väsucunawancastïgucunata apamog ganchis (7)angelcunapita jucninmi cargan.Chaycamurnam nimargan: “Acu,aywashun Jesucristuman criyicogcunataricatsinäpä. Paycunaga Jesucristuwancasarananpä cag jipashnöran caycäyan”nir. 10Tsaynö niscamaptinnam wap

20 21

Page 548: Quechua  conchucos- south bible - new testament

548

b 21.16 Juan gellgangan witsan “estadiu” ningan mïdicunawanmi mïdicuyag. Juc estadium185 metrus cargan. Tsaymi 12,000 estadioga “444 lëwa” ninan. c 21.17 Pachac chuscuchunca chuscu (144) cucushga jogta chunca pitsga (65) metrum cargan.

ricacascatsimargan juc jatun jircajananchöna. Tsay jircapitam EspirituSanto ricatsimargan mushog Jerusalenmarca Tayta Diospa glorianpitauraycämogta.11Tsay marcaga Tayta Dios trönunchö

chipipegnöran pasaypa chipipirganimayca cuyayllapä jaspi ruminörä.12Tsay marcaga maytsayninpa altuyagmurallashgam cargan. Y nircur tsaymurällaga chunca ishcay (12)puncuyogmi cargan. Cadapuncucunachömi juc angel cargan.Tsaynömi cada puncucunachögellgaraycargan Jacobpa chunca ishcaytsurincunapa jutincuna. 13Tsay chuncaishcay puncucunaga manamjuclällachötsu cargan, sinöga chuscunläduchö quimsa quimsam cargan.14Tsay mushog marcapa murällanpacimientuncunam cargan chunca ishcayrumicuna. Cada rumicunachönamgellgaraycargan Señor Jesucristupachunca ishcay *apostolnincunapajutincuna.15Nogawan caycag angelnam örupita

värata aptacurcur aywargan tsaymarcapa puncuncunata ymurällancunata mïdimunanpä. 16Tsaymushog marcaga imanö jinanpämarcam cargan, altuyninpis,anchuyninpis, y larguyninpis iwallla.Tsayta angel mïdiriptinmi tsay marcacargan chunca ishcay waranga (12,000)estadiucuna.b 17Nircurnam mïdirganmurällanpa anchuntana. Tsaypaanchuyninga cargan pachac chuscuchunca chuscum (144) cucushyaypamïdishga.c18Tsay murällaga chipipeg jaspi

rumicunawan pergashgam cargan.

Quiquin Jerusalen marcaga örupitamcargan pasaypa chipipiycogrä. 19Tsaymurällapa cimientunnam chunca ishcaycuyayllapä rumicunawan pergashgacargan. Punta cag rumipa jutinmicargan jaspi. Ishcay cag rumipanamcargan za ru. Quimsa cag rumipamcargan ägata. Chuscu cag rumipamcargan esmeralda. 20Pitsga cag rumipamcargan önici. Jogta cag rumipam cargancornalina. Ganchis cag rumipam cargancrisölitu. Puwag cag rumipam carganberilu. Isgun cag rumipam cargantopaciu. Chunca cag rumipam cargancrisoprasa. Chunca juc cag rumipamcargan jacintu. Y chunca ishcay cagrumipanam cargan amatista. 21Tsaymurällapa puncuncunaga cargan cadapuncucunapis perla jutiyog aläjapitam.Tsay marcapa chöpi cällinnam carganörupita rurashga pasaypa chillapyarrä.22Tsay mushog Jerusalenchö manam

templutaga ricargänatsu. Tsaymiimaycawan munayyog Tayta DiostawanSeñor Jesucristuta maytsayninpanaadorayanga. 23Tsay marcata quiquinTayta Dios y Señor Jesucristochipipirnin atsicyapaptinmi rupaypisquillapis canganatsu. 24Tsayatsicyayllanam tsaychö maytsaypitasalvashga caycag runacunataatsicyapanga. Tsay marca adornashgacananpämi llapan reycuna imaycariquëzancunatapis tsayman apayanga.25Tsay marcapa puncuncunatagamanam imaypis wichgayangatsu.Tsaychöga ni imaypis mananam patsagatsacanganatsu. 26Maytsaypitapisrunacuna tsay marcamangachätsiyangam imayca riquëzancunata.27Tsaymanga manam imaypis

21

Page 549: Quechua  conchucos- south bible - new testament

549

yaycuyangatsu jutsasapacuna,pengacuypä llutanta ruragcuna, nillullacogcuna. Tsaymanga yaycuyangaJesucristupa librunchö jutincunaapuntashga cagcunallam.

22 1Tsaypitanam angelricatsimargan yullagrä

cawatsicog mayu Tayta Dios y SeñorJesucristo jamaraycäyangan trönuchaquinpita yargaycämogta. 2Tsaymayoga jatun chöpi cällipam päsargan.Ishcan lädu cuchuncunachönamimayyagpis cawatsicog jachacunacargan. Tsay jachacunaga cada quillamwayurgan. Tsaymi tsaywayungancunata cada quilla cosichayagmicuyänanpä. Raprancunanam maytsaynacion runacunapä jampi cargan.3Tsay marcachö jutsa ruray mana

captin manam pipis castïgumanyaycuyanganatsu. Tayta Diosmi SeñorJesucristuwan tsay marcachögarunacunawan imayyagpis cayanga. Yllapancunam Tayta Diosta adorayanga.4Tsaychömi Tayta Diosta llapancunaregiyanga. Y urcuncunachömillapanpachö Tayta Diospa jutinpisgellgaranga. 5Tsaychöga patsapismananam tsacanganatsu. Tayta Dioschipipiyninwan atsicyapaptinmirupaytapis ni ima actsitapis runacunamana miñishtiyanganatsu. Tsaychötagcunaga llapanpis alli cawayllachönacarmi imayyagpis cushishga cawayanga.

Jesucristo cutimunanpäna cangan6Tsaynam angel caynö nimargan:

“Cay ningäcunaga rasun cagllam.Willacognin profëtacunata imapispäsananpä cagta musyatseg TaytaDiosmi nogatapis cachamashga imapäsananpä cagcunata willanäpä”.7Señor Jesucristupis caynömi nin:

“¡Nogaga shamogpänam caycä! Caylibruchö gellgaraycagcunata

cäsucogcunaga cushishgam TaytaDiospa ñöpanchö cawayanga” nirnin.8Noga Juanmi cay libruchö

gellgaraycangancunata ricargö ywiyargö. Tsaymi imaycata ricatsimagangelpa ñöpanman gonguricuycurgäadoranäpä. 9Tsaynam angel nimargan:“¡Ama nogataga adoramaytsu! Diospawillacognin profëta mayiquicunanöllamy gellgangayquicunatachasquicogcunanöllam nogapis TaytaDios munanganta ruraglla cä. TaytaDiosllata adorayga” nir.10Nircur mastapis caynömi nimargan:

“Cay gellgangayqui libruta amapacaytsu. Maytsaymanpis apatsiy llapanrunacuna liyiyänanpä. Caychögellgarangancunaga cumplinanpänamcaycan. 11Llutan rurag runacunagallutanta rurar cawacuyätsun. Mana allicagcunaga imaypis cacuyangannöcacuyätsun. Alli runacunaga allita rurarcawacuyätsun. Diosnintsic munangannöcawagcunaga Tayta Diosllaman imaypisyäracur cawacuyätsun”.12Jesucristupis caynömi nin: “Nogaga

shamogpänam caycä. Tsaynö shamurninllapan runacunatapis rurayninmanmijuzgashä. Alli ruragcunataga premiutamgoshä. Mana alli ruragcunatagain ernumanmi gaycushä. 13Nogagaimaypitapis cargömi y imayyagpiscashämi” nir.14Cushishgam cayanga Jesucristuta

chasquicur jutsa ruraynincunatajagiregcunaga. Jutsancunapitaperdonashga car mushog Jerusalenmanyaycuyaptin manam pipis michangatsu.Tsaychöga imayyagpis cawatsicogjachapa wayuynintam micuyanga.15Tsay marcamanga manamyaycuyangatsu Tayta Diosta manacäsuypa jutsallachö cawacogcuna,brüjucuna, ashmacunanö jucwanjucwan cacogcuna, runa mayinta

21 22

Page 550: Quechua  conchucos- south bible - new testament

550

d 22.16 Warag lucëruta ricar patsa waränanpä cagta musyangantsicnömi Jesucristocutimogta ricar musyashun mushog patsa y mushog ciëlu ruracänanpäna cagta.

wanutsegcuna, ïdulucunata adoragcuna,y runa mayinta llullapar criyitsegcuna.16Señor Jesucristoga caynöpis ninmi:

“Nogam angelnïta cachamurgänogaman criyicamogcunata imapispäsananpä cagcunata musyatsirnin.Nogaga unay rey *David castapitam cä.Y nircurmi nogaga warag lucërunörädcaycä” nir.17Espiritu Santuwan Jesucristuman

criyicogcunapis “¡Cuticallämuyna,taytay!” nicäyanmi. Cay libruchögellgashgacunata liyiyaptinwiyagcunapis tsaynölla niyätsun“Cuticallämuyna, taytay” nir.Yacunaypanörä Tayta Diospa ñöpanchöcawayta munagcunaga Jesucristutachasquicuyay. Diospa ñöpanchöcawayänayquipäga manam imatapispägayanquirätsu.18Cay libruchö gellgaraycanganta

wiyagcuna shumag tantiyacuyätsun.

Mayganpis cay gellgarangancunamanyarpaynincunapita cabalagcunata TaytaDiosmi feyupa castiganga. Cay libruchörunacuna imanö ñacayänanpä cagpisgellgaranganmanmi tsay runacunañacayanga. 19Cay gellgangä libruchöima yachatsicuyllatapis pacagcagcunaga Tayta Diospa ñöpanmanmanam chäyangatsu. Y tsaynömimushog Jerusalenmanpis mananayaycur imayyagpis cawatsicog jachapawayuyninta mana micuyanganatsu.20Cay libruta gellganäpä willamag

Jesucristo caynömi nin: “Nogagashamogpänam caycä” nir.Tsaynö niptinmi nogapis nicä:

“¡Ningayquinö cuticallämuyna, SeñorJesus! Y tsaynö callätsun” nirnin.21Señorllantsic Jesucristo

llapallayquita cuyapäcog cayninwanyanapaycuyäshuy alli cawayänayquipä.[Tsaynö catsun.]

22

Page 551: Quechua  conchucos- south bible - new testament

551

AbrahamAbrahamga Tayta Diosman

yäracog unay runam cargan. WarminSara gollog captin wamrancunamanam cargantsu. Ishcanpis rucuchacwannam cayargan. Tsaynöcaycäyaptin Abrahamta aunirmi TaytaDios caynö nirgan: “Gampitayuregpitam yupaytapis mana atipaypämirayanga” nir. Tsaynö niptinmiAbrahamga rucuna caycarpiscriyirgan Tayta Dios auningannöllacumplinanpä cagta. Tsaymi TaytaDios auningannölla Abrahampa tsurinIsaac yurirgan warmin Sarachö.Isaacpa tsurincunanam cargan Esau yJacob. Jacobpa tsurincunam carganchunca ishcay (12). Paycunapatsurincunam cayargan tsaytsica.Tsaynöpam ari Abrahampitamiragcuna ticrayargan juc nacionman.Abrahampita miragcunapa jutinmiIsrael nacion.

Abrahamta tsaynö aunirmi TaytaDios caynöpis nirgan: “Gampitamiragcunapitam maytsay marcachörunacunapis bendiciontachasquiyanga” nir. Abrahamtaauningannöllam Jesucristutachasquicur tsay bendiciontachasquiycantsic. Tsay bendiciongajutsa rurangantsiccunata jagirir TaytaDios munangannö cawanantsicpäJesucristo salvamangantsicmi.

Abrahampita mastamusyanayquipä liyinquiGenesis capïtulu 12-pita 25-yag.

AgripaAgripaga apostol Santiaguta

wanutseg cag Herodespa tsurinmicargan. Agripaga Romachö mandacogemperador Claudiupa maquinchöcaycarmi estudiunta ushargan.Chunca ganchis (17) watayogcaycaptinmi taytan Herodeswanurgan. Tsaypitam emperadorClaudio churargan “Calcis” ningan juctacshalla provinciachö mandacogcananpä. Tsaypitanam mas waquinprovinciacunapäpis mandacog cargan.

Judea provinciachö Porcio Festomandacog cayman yaycuptinmiAgripa macallagnin aywargan.Tsaychömi Agripata mas waquinautoridäcunatawan Pablo imanöpaJesucristuman criyicog caymanticranganta willargan.

Agripapä masta musyanayquipäliyinqui pägina 555-chö “Herodes” nirgellgashgata.Hechos 25.13-pita 26.32-yag

AltarUnay Israel runacuna altarcunata

rumicunawan pergarmi rurayargan.Tsay altarcunachömi sacerdöticunaashmacunata pishtasquir rupatsipäyagTayta Diosta agradesicuyänanpä yrunacuna jutsancunapita perdonashga

Mushog Testamentuchö palabracunatatantiyatsicuycuna

Page 552: Quechua  conchucos- south bible - new testament

552

cayänanpä. Tsaynöllam templururinchö tacsha altarpis cargan tsayjananchö sacerdöticuna inciensiutarupatsiyänanpä.

Tayta Diosta mana cäsucogrunacunam altarcunata rurayarganïdulucunatapis adorayänanpä.

Altarcunapä mastamusyanayquipä liyinqui pägina556-chö “Inciensiu” y pägina 559-chö“Sacerdöti” nir gellgashgacunata.

AngelAngel ninanga griegu idiömachö

“willacog” ninanmi. Tayta Diosmiangelcunatapis camargan paytasirvillar imayyagpis cawayänanpä.Manam imaypis wanuyantsu.Paycunam imaypis Tayta Diosta sirviralabaycäyan ñöpanchö.

Willacuyninta willacatseg TaytaDios angelnincunatam runacunamancachamurgan. Tsaynömi virgenMariamanpis juc angeltacachamurgan Señor Jesus yurinanpäcagta willananpä.

ApostolApostol ninanga “willacunanpä

cachacungan runa” ninanmi. Chuncaishcay (12) runacunatam SeñorJesucristo acrargan apostolnincunacayänanpä. Paycunam Jesuswanpuriyargan y alli willacuynintamaytsaypa aywar willacuyargan. Tsayapostolcunapa jutincunatamusyanayquipäga liyinquiMateo 10.1–4; Marcos 3.13–19;Lucas 6.12–16. Jesucristo ciëlumancuticushga caycarnam PablutapisDamasco nänichö yuripar churarganapostolnin cananpä (Hechos 9.1–22).Liyinqui pägina 554-chö “Discïpulu”nir gellgashgata.

ArcaArcaga jatuncaray atsca

cuartuyog büquim cargan, campu

deportïvupita mas jatun. Arcatarurananpäga Noetam Tayta Diosnirgan. Tsay arcamanmi Tayta Diosningannö Noe, warmin, tsurincuna yllumtsuynincuna, y llapan imaycaläyaashmacuna yaycuyargan diluviuwanmana ushacäyänanpä.

Noe rurangan arcapä mastamusyanayquipä liyinquiGenesis 6.9-pita 9.17-yag. Y liyinquipägina 553-chö “Diluviu” nirgellgashgata.Mateo 24.38; Hebreos 11.7;1 Pedro 3.20–21

Artemisa“Artemisa” ningan ïdulutaga Asia

provincia quinran feyuparespitarninmi alabar adorayag.Junishpita rumi unyamungantam“Diösantsicmi” nir adorayag.

Tsay Artemisa diösataadoragcunaga yarpäyag wamrayogcayänanpä tsay diösa permitingantam.Templuntapis Efeso marcachörurarnin feyupa ajatam y unaytamsharcaycatsiyargan. Nircur tsaytemplunga alläpa chaniyog imaycaaläjawan alajashgam cargan.Hechos 19.24–37

BibliaBibliaga Tayta Diospa palabranmi

caycan. Bibliapä mastamusyanayquipä liyinqui pägina554-chö “Diospa palabrangellgarangancuna” nir gellgashgata.Hechos 26.27; Romanos 9.17

BüquiBüquicunawanga runacuna

puriyan lamarpam, jatusaggochacunapam pescäducunata tsarir yjuclä marcacunapapis aywar. Tsaywitsan büquicunachöga carpataaltuman toldurcurmi puritsiyag,vientuptin tsayllawan puriyänanpä.Juan 6.17; Hechos 27.17

GLOSARIO

Page 553: Quechua  conchucos- south bible - new testament

553

Camëllu ashmaCamëlloga alläpa jatun ashmam.

Lasag cargacunatam puritsin caruviäjicunapa. Millwanpis alläpachucrum cerdanö. Tsay millwanpitaawashgam Juan Bautistapa röpancargan.Mateo 3.4; Marcos 1.6; Lucas 18.25

“Canaan” ningan marcacunaCanaan marcacunaga cargan

Mediterraneo Lamarpa cuchunchömi,rupay (inti) yargacamunan caglädupa. Tamäñunga cargan Ancashdepartamentuntsicnöllam.

“Canaan” ningan marcacunachögaimayca murucuycunapis shumagmipatsag. Tsaymi unay Abrahamta TaytaDios aunirgan paypa willcancunapitamiragcunata tsay marcacunataentregananpä cagta. Tsayauningannöllam Tayta Diosentregargan. Tsay marcacunatanamjutitsiyargan Israel naciontana.Liyinqui pägina 556-chö “Israelrunacuna” nir gellgashgata.Hechos 7.11; 13.19; Hebreos 4.1

Celote“Celote” ningan runacunaga

waquin Israel runacunam cayargan.Paycunam Roma autoridäcunataIsrael nacionpita garguyta munarcontran sharcuyargan. Tsaymi Celoterunacuna Israel nacionchö puriyagRoma autoridäcunata wanutsir. SeñorJesucristupa apostolnin Simonpisapostol cananpä manarä acraptinCelote runam cargan.Mateo 10.4; Marcos 3.18; Lucas 6.15; Hechos 1.13

CruzRoma autoridäcunam cruzman

clavar wanutsiyag jutsayog jäparunacunata y Roma nacionpa contransharcogcunata. Cruzchö wanuygaalläpa cag ñacaymi cargan. Örantaga

goyayninpapis runa manam cruzchöwanogtsu y jipisquir pampayänantapismanam munayagtsu. Jesustam itsangacruzchö wanuptin pampayargan allirunacuna mandacog Pilatutarugacurnin.

Cuerpu señalacuyIsrael runacunapa üsuncunachömi

llapan ollgu wamracunayuriyanganpita puwag (8) junagcumpliriptin jutinta churayag.Pallunpa puntan garanta rogutsiyagTayta Dios ninganta cumplir.Canancunayagpis waquin Israelrunacuna tsay üsuncunatagasïgiyanmi.

Cuerpu señalacuypä mastamusyanayquipä liyinqui Levitico 12.3y Genesis 17.10–14.Juan 7.22; Hechos 7.8;Romanos 2.25–29; Galatas 2.2–4; Filipenses 3.2–3

DavidDavidga cargan Belen marcapita

Israel runam. Paytam Tayta Diosacrargan Israel nacionchö reycananpä. Rey Davidpa ayllunaywaragpita salvacog Cristoyurinanpämi unay profëtacunagellgayargan. Y niyangannöllamDavidpa ayllunpita Jesus yurirganBelen marcachö.

Rey David Bibliachö atscasalmucunata gellgargan. Davidpitamasta musyanayquipä liyinqui2 Samuel 7.12–16; Isaias 9.6–7;Jeremias 23.5–6.

DiluviuUnay Noe jutiyog runallam Tayta

Diosta cäsucog cargan. Waquinrunacunaga manam Tayta Diostacäsucuyargantsu. Tsaynö captinmiNoeta nirgan jatuncaray büquitanöarcata rurananpä, tsaywan Noepacastancunata y imaycaläya

GLOSARIO

Page 554: Quechua  conchucos- south bible - new testament

554

ashmacunata salvananpä. Llapanrunacunatapis Tayta Dios willarganmijutsa ruraynincunata mana dejargadiluviuwan ushacäyänanpä cagta.Tsaynö willacuptinpis runacunamanam cäsuyargantsu.

Büquiman yaycusquiyaptinnamgallacuycurgan tamya chuscu chunca(40) junag y chuscu chunca pagas.Tsaychömi yacupis mayunö atscayargamurgan patsa rurinpita.Büquinam aynar gallaycurgan yacuentëru munduchö atscayar juntaptin.Tsay witsancunaga yacu tsaparganmillapan jatusag gagacunatapis. Tsaymirunacuna ashmacuna ushacäyaptinpistsay büqui rurinchö cagcunatagaTayta Dios salvargan.

Tsay gagacunata tsaparanganyacupa jutinmi cargan diluviu.Diluviupita masta musyanayquipäliyinqui Genesis 6.9-pita 9.17-yag. Yliyinqui pägina 552-chö “Arca” nirgellgashgata.Mateo 24.37–38; Hebreos 11.7;1 Pedro 3.20; 2 Pedro 2.5

Diospa palabran gellgarangancunaTayta Diospa willacognin

profëtacuna Diospa willacuynintamunay gellgayargan Espiritu Santotantiyatsiptin. Tsaytam “Diospapalabran gellgarangancuna” nintsic.Tsaynöpis “Biblia” nintsicmi.

DiscïpuluJesus cay patsachö cawanan

witsanmi yachag runacunawanwaquincuna puriyag paycunapitayachacunan raycur. Tsaynö puriryachacogcunatam “discïpulu” niyag.Tsaynömi Jesuswanpis discïpuluncunapuriyargan yachatsingancunatayachacuyänanpä. Tsaynömi JuanBautistapis y Fariseucunapisdiscïpuluyog cayargan. Liyinqui pägina552-chö “Apostol” nir gellgashgata.

EmperadorEmperadorga cargan Roma

nacionchö alläpa munayyog reymi.Emperadormi maytsaynacioncunatapis munayninchöcatsirgan. Tsaynö mandag carmiPilatutapis Israel nacionmanmandacog cananpä cachargan. Jesusyurinan witsanga caycarganemperador Augusto jutiyogmi ywanunan witsanga Tiberiunam. PabloRomaman changan witsannamClaudiuna caycargan. Liyinqui pägina559-chö “Roma nacion” nirgellgashgata.Mateo 22.21; Lucas 2.1; Juan 19.12; Hechos 25.11

Espiritu SantoEspiritu Santoga Diosmi caycan.

Espiritu Santo tantiyatsiptinmiBibliata gellgagcuna gellgayarganTayta Diospa willacuynincunata.Espiritu Santum Jesucristumancriyicogcunatapis yanapan allicawayänanpä. Jutsa ruraychöcawagcunatapis Espiritu Santumtantiyatsin salvacionta ashiyänanpä.Liyinqui pägina 560-chö “Tayta Dios”y pägina 557-chö “Jesucristo” nirgellgashgacunata.

FaraonFaraonga manam runapa jutintsu,

sinöga Egipto nacionchö mandacogninanmi. Tsaynömi ari Egiptuchögaatscag mandacognincuna carganfaraon, Romachönam emperador, yunay Peru marcantsicchönam inca.Egipto marcachö quimsa waranga(3,000) watacunam faraoncunamandacuyargan.

Mushog Testamentuta liyirmimusyantsic Jose cawangan witsan yMoises cawangan witsan Egiptonacionchö faraoncuna cayanganta.Jose cawangan witsanmi faraonga

GLOSARIO

Page 555: Quechua  conchucos- south bible - new testament

555

cargan Apo s jutiyog runa. Moisesyuringan witsannam faraon RemesesII. Israelcuna Egiptuchö esclävucayanganpita yargacayämunganwitsannam faraon Menepta I.Hechos 7.9–10; Romanos 9.17;Hebreos 11.23–27

Fariseo runaJesus cay patsachö cawanan

witsan waquin Israel runacunacayargan Fariseo runacuna.Paycunaga Moises gellganganleycunata llapantarämiyachacuyargan. Tsaynömi Israelrunacunapa unay cag üsuncunatamalläpa respitatsiyag. Tsay leycunatarunacuna ricayänan raycullarimaycanöpapis cumpliyaptinmi SeñorJesucristo Fariseucunata fuertigayapargan. Liyinqui pägina 559-chö“Saduceo” nir gellgashgata.

FelixFelixga Roma nacionpitam cargan.

Romachö emperador Claudium paytaJudea provinciaman mandacogcananpä churargan. Felixpa warmingacargan Agripapa panin Drusilam.Apostol Pablo prësu captin jutsaynagcanganta tantiyaycarpiswichgarätsirgan, amïguncunapägapaycuptinrä yargunantayarparmi. Felix mana alli mandagcaptinmi Romaman emperadorClaudio gayatsiyargan juzgashgacananpä. Tsaynöpa mandag caypitayargucuptinnam Porcio Festunatroquin yaycurgan.Hechos 23.24-pita 24.27-yag

FestoPorcio Festoga Felixpa troquinmi

Roma marcachö emperador Claudiochurargan Judea provinciapamandagnin cananpä. Festo juzganantamana munarmi apostol Pablomañacurgan quiquin cag emperadorrä

juzgananpä cagta. Tsaynö Pablomañacuptinmi Festo apatsirganRomaman.Hechos 24.27-pita 26.32-yag

Goricäcuyänan wayiMaytsay marcacunachömi Israel

runacuna goricäcuyänan juc jatunwayi cargan. Tsaychömi goricäyagTayta Diosman mañacuyänanpä yDiospa palabran gellgarangancunapitayachacuyänanpä. Tsay wayillachömiimayca sesioncunatapis rurayagautoridänincunawan.

Griegu idiöma (parlacuy)Apostol Pablo purinan witsanmi

griegu idiömataga maytsaymarcacunachö parlayag. Tsaynöcaptinmi Mushog Testamentutagellgayargan griegu idiömachö.Liyinqui cay pägina 555-chö “Hebreuidiöma” nir gellgashgata.Juan 19.20; Hechos 6.1; 9.29

Hebreu idiöma (parlacuy)Hebreu idiömaga unay Israel

runacunapa idiömanmi cargan.Jesucristo manarä yuriptin tsayparlacuychömi Unay TestamentoBibliata gellgayargan. Jesus cawananwitsanga Israel nacionchöparlayargannam griegu idiömatapisarameu idiömatapis. Arameuidiömataga parlayag hebreu idiömamanpallatam. Cananpis Israel nacionchöHebreu idiömata parlayanmi. Liyinquicay pägina 555-chö “Griegu idiöma” nirgellgashgata.Juan 19.20; Hechos 6.1; 21.40; 26.14; 2 Corintios 11.22

HerodesMushog Testamentuchö tarintsic

atsca Herodes casta mandacogcunatam.Jesus yurinan witsanmi punta cagHerodes mandacog rey cargan llapanIsrael nacionchö (Mateo capïtulu 2;Lucas 1.5).

GLOSARIO

Page 556: Quechua  conchucos- south bible - new testament

556

Pay wanusquiptinnam tsurin cagHerodesna (Antipas) mandag carganGalilea y Perea provinciacunallachö.Paymi Juan Bautistapa umantarogutsirgan (Mateo 14.1–12;Marcos 6.14–29). Tsaynöpis Israelautoridäcuna Jesucristutawanutsinanpä tsarir paypañöpanmanmi pushayargan. Tsaychömiasipänan raycur quiquinpa mantuntaagshuparcur (Lucas 23.8–12).Nircurmi Pilatuman cutitsirgan.

Punta cag Herodespa willcan cagHerodesnam (Agripa) mandacog reycargan. Cay Herodesmi wanutsirganapostol Santiaguta y apostolPedrutanam carcelman wichgatsirgan(Hechos 12.1–23). Cay cag Herodesmiwanurgan curu ushaypa.

Agripa jutiyog Herodeswanuptinmi tsurinmi yaycurganmandag cananpä. Paypa jutinpiscargan Agripam (Hechos 25.13-pita26.32-yag). Paypä mastamusyanayquipä liyinqui pägina551-chö “Agripa” nir gellgashgata.

ÏduluÏdulucunaga örupita, gellëpita,

rumipita, y gerupita rurashgacagcunam cayargan. Waquinmicayargan runapa imäjinninnö ywaquinnam ashmapanö. TaytaDiosman mañacuyänanpa rantinmiwaquin runacuna ïduluncunamanmañacur adorayag “Caymi Diosnintsic”nir. Mañacuyangancunata ïduluwiyananta yarparmi altarninchöashmacunata pishtapäyargan. Tsayaytsacunatanam micuyag ïdulupajutinchö estata rurar”.

Impuestuta cobracogJesus cay patsachö cawanan

witsanmi Roma nacionpa mandunchöcayargan Israel runacuna. WaquinIsrael runacunaga contratashga

cayargan Romapä impuestuta marcamayincunata cobrayänanpämi.Impuestuta pägayta mana munagcagcunataga Roma soldäducunawanmiamälas cobrayag. Tsaynö cayaptinmiimpuestu cobracogcunataga Israelmarca mayincuna feyupa chiquipar“Jutsasapacuna” nir jamuräyag.Discïpulun cananpä Jesucristo manarägayaptin Mateupis impuestucobracogmi cargan.Mateo 9.9–11; Marcos 2.15–16;Lucas 5.30; 15.1–2

InciensiuInciensioga shumag mucuchag

jachapa weginmi. Tsaytam Israelsacerdöticuna Tayta Diospaaltarninchö rupatsir goshnitsiyag.Goshnitsiyanganyagnam wagtapatiuchö runacuna mañacuyag TaytaDiosman. Tsaynö caycaptingaApocalipsis 5.8-chö caynömi nin:“Tsay inciensioga cargan criyicogcunaTayta Diosman mañacucuyänanmi”.Mateo 2.11; Lucas 1.9–11; Hebreos 9.4; Apocalipsis 5.8; 8.3–5

IslaIsla ninganga lamar

chöpincunachöpis patsa cangancunam.Tsaycunachömi waquin jatun islaniyangancunachöga marcacunapis can.Tsay islacunamanmi apostol Pablobüquiwan purirnin chag.Hechos 4.36; 13.4–8; 20.15; 21.1–3; Tito 1.5; Apocalipsis 1.9

Israel runacuna, mana Israelrunacuna

Israel runacunaga cayarganAbrahampa willcan Jacobpitamiragcunam. Abrahamtam Tayta Diosnirgan: “Gampita miragcunayupaytapis mana atipaypämimirayanga” nir. Tsay ningannöllampaypita mirayargan juc nacionruracanganyag.

GLOSARIO

Page 557: Quechua  conchucos- south bible - new testament

557

Abrahampa willcan Jacobpa jucagjutinmi cargan Israel. Tsay jutitam“Israel nacion” nir churayargan tsaymiragcunapa nacionninta. Tsaytamcananyag “Israel runacuna” niyan.

Israel runacunawanmi Tayta Diosconträtuta rurargan. Tsaymimandamientuncunata Moisestaentregargan payna Israel runacunatatantiyatsinanpä. Señor Jesuspis Israelrunam cargan. Israel runacunapämasta musyanayquipä liyinqui pägina551-chö “Abraham” nir gellgashgata.

JesucristoJesucristo jutega ishcay

palabrapitam juntacashga, Jesus yCristo. Jesus ninanga “salvacog runa”ninanmi. Cristo ninanga “Tayta Dioscachamungan salvacog runa”ninanmi. Tayta Diosmi aunirgan unayIsrael runacunata cay patsamansalvacogta cachamunanpä cagta. Tsayaunicungannöllam tsurintacachamushga payta chasquicogcagcuna salvacionta tariyänanpä.Tayta Dios cachamungansalvamagnintsicga Señor Jesucristum.Jesucristupä masta musyanayquipäliyinqui pägina 560-chö “Tayta Dios”y pägina 554-chö “Espiritu Santo” nirgellgashgacunata.

LepraLepra geshyaga alläpa

mantsaypämi ismutsicuypa tsaricun.Tsaynö ismutsicurmi pasaypa gerimirar runapa cuerpunta ushacätsin.Tsaynö captinmi Israel nacionchöleprawan geshyag runacunatagatsunyagcunapa garguyag waquinrunacunata mana muyayänanpä(mana llucuyänanpä). Tsaynöpisrunacuna paycunata manamyatayllapis yataycogtsu.Mateo 8.3; Marcos 1.40;Lucas 5.12–13; 17.12

“Manah” ningan micuy“Manah” cargan gajapa nirag

yurag micuymi. Tsay micuytagatsunyag jircacunachö Israelrunacunata Tayta Dios camariparganEgipto nacionpita Moises pushacuptinmicuyänanpämi. Israel runacunagachuscu chunca (40) watam tsaymicuyta micuyargan.

“Manah” ningan micuypita mastamusyanayquipä liyinqui Exodocapïtulu 16 y Numeros 11.4–9.Juan 6.31; Hebreos 9.4;Apocalipsis 21.17

MirraMirraga cargan juc jachapa

weginmi alläpa chaniyog. Vïnuwantacurcuyaptinga runata usuncätsicogjampim cargan. Tsayta upurcurgananayta manam mayayagtsu (Marcos15.23). Y olïvu jachapa acëtinwantacurcuyaptinga alläpa mucuchagperjümim cargan. Josewan Nicodemotsay perjümitam säbanasman jicharJesuspa ayanta wancuyarganpampayänanpä (Juan 19.39).

Moises, Moises gellgangan leycunaIsrael runacuna Egipto nacionchö

esclävu cayanganpita Tayta Diosmandaptin Moisesmi jipimurgan.Tsaypita tsunyagchöna caycäyaptinMoisestam Tayta Dios entregarganmandamientuncunata “Sinai” ninganjircachö. Tsaynöllam mas atscaleycunatapis Moises gellgargan TaytaDios tantiyatsiptin. Tsaymandamientucunata y leycunatamIsrael runacunata Moisestantiyatsirgan. Moises gellganganlibrucunam Genesis, Exodo, Levitico,Numeros, y Deuteronomio. Tsaylibrucuna tarintsic Bibliachömi.

Mushog conträtuIsrael runacunataga Tayta Dios

acrargan wamrancuna cayänanpämi.

GLOSARIO

Page 558: Quechua  conchucos- south bible - new testament

558

Tsaynö acrarmi paycunawanconträtuta rurargan imaypisyanapananpä. Israel runacunaga tsayconträtuta chasquicurmiaunicuyargan Tayta Diosningancunata imaypis cäsuyänanpä(Romanos 9.4). Paycuna tsay unaycag conträtuta mana cumpliyaptinmiTayta Dios dejariycurganmunayanganta rurar cawayänanpä(Hebreos 8.9). Tsaynö cawayänanpädejarishga carpis cuyapäcogcayninwanmi mushog conträtutagarurashga jutsantsiccunapitaperdonamänantsicpä. Nogantsicraycur wanunan captinmiSalvadornintsic Jesucristo caynönirgan: “Noga yawarnïta jicharwanuptïmi Tayta Dios runacunawanmushog conträtuta ruranga nogamancriyicamog cagcunata jutsancunapitaperdonananpä” nir (Mateo 26.28).Cananga Señor Jesucristo ciëluchömiTayta Diosta mañacuycan mushogconträtu ningannö jutsantsiccunataperdonamänantsicpä (Hebreos 8.6).Mateo 26.28; Marcos 14.24;Lucas 22.20; 1 Corintios 11.25;Hebreos 7.22; 8.6–13; 9.10–11, 15; 10.9, 16; 12.24; 13.20–21

NoeLiyinqui pägina 551-chö “Arca” y

pägina 553-chö “Diluviu” nirgellgashgacunata.

Pascua estaUnay Israel runacunapa Pascua

estancunaga cargan llapanestapitapis mas jatun estam Israelnacionchö. Manam nogantsiccelebrangantsic Semäna Santa niNavidä estanötsu cargan tsay Pascuaestaga.Unay tiempu Tayta Dios Israel

runacunata Egipto nacionpamandunpita jipirgan. Tsay jipinganta

mana gongayänanpämi Tayta Dioscaynö nirgan: “Cananpitaga watawata estata rurayay” nir. Moisesgellgangan leycunachö gellgaraycanllapan ollgu cagcuna chunca ishcay(12) watayog canganpita janamanPascua estaman aywayänanpämi.Warmicunapis tsay estamanaywayagmi.

Pascua esta gallaycunan junaggaIsrael runacuna carnishcunatampishtar micuyag y levadüraynagtantatam micuyag estasemänachöga. Micuyänanpäga yuragröpata llapancunam jaticuyag.Tsaynöpis tsaychö micur parlayagEgiptupita unay Israel mayincunataTayta Dios jipimungantam.

Pascua estapä mastamusyanayquipä liyinqui Exodo12.1–28 y Deuteronomio 16.1–8.Marcos 14.12–16; Lucas 22.7–8;1 Corintios 5.7; Hebreos 11.28;1 Pedro 1.19

Poncio PilatoPoncio Pilatoga Roma nacionpita

runam cargan. Roma mandacogemperador maytsay nacioncunatamandunchö catsirmi Pilatutapis Israelnacionman mandacognin cananpäcachargan. Judea provinciapamandacognin carmi munayyog carganRoma nacionpa contransharcogcunata wanutsinanpä. Tsaynöwanutsinanpä munayyog captinmiIsrael autoridäcuna PilatumanräJesusta apayargan Roma soldäducunawanutsiyänanta munar. Ni imajutsantapis mana tariycarmiIsraelcuna alli ricayänanta munarsoldäduncunaman entregaycurgancruci cayänanpä.

ProfëtaUnay tiempucunam acrangan

runacunata Tayta Dios tantiyatsirgan

GLOSARIO

Page 559: Quechua  conchucos- south bible - new testament

559

paypä willacuyänanpä y imapispäsananpä cagcunatamusyatsicuyänanpä. Tsay willacogrunacunatam “Diospa willacogninprofëta” niyag. Profëtacunam cayarganMoises, Isaias, Joel, David, y mascuna.

Roma nacion, Roma runacunaRoma nacionga Jesus cawanan

witsan maytsay nacionwan alläpamunayyogmi cargan. Roma mandacogemperador munayninchö catsirmisoldäduncunata maytsay nacionmancachag. Tsaynömi Israel naciontapismunayninllachö tsarargan. Tsaynöcarnam Roma runacunata Israelrunacuna chiquiyargan. Liyinqui pägina554-chö “Emperador” nir gellgashgata.

Säbadu jamapay junagIsrael runacunawan rurarninmi

Tayta Dios nirgan säbadu junagchömana aruypa jamapäyänanpä. Tsayjunagga feyupa consagrädum carganTayta Diosman mañacur goyäcuyänanjunag. Tayta Dios cay patsata camarjogta junagchö ushasquirmi ganchis(7) junagchö jamapargan.

Säbadu jamapay junagpita mastamusyanayquipä liyinqui Exodo 20.8–11.Mateo 12.1–8; Lucas 4.16, 31;Juan 5.9–10; Hechos 16.13

SacerdötiIsrael sacerdöticunaga templuchö

Tayta Diosta sirvegcunam cayargan.Paycunaga Levipa ayllunaywaragllapitam cayargan.Paycunaman runacuna ashmacunataapapäyaptinmi templupa patiunaltarchö rupatsipäyag Tayta Diosmanmañacapar jutsancunapitaperdonashga cayänanpä. Paycunallaminciensiuta templu rurinchö rupatsirTayta Diosta mañacuyag.

Saduceo runaJesus cay patsachö cawanan

witsan Israel runacunachö Saduceo

cag runacunaga yarpäyargan Moisesgellgangan leycunalla Tayta Diospayachatsicuynin canganta. Paycunagamanam criyiyargantsu wanushgacunacawayämunanpä cagta. Tsaynöllamcriyiyargantsu angelcuna cangantapis.Saduceucunaga cayargan mas rïcu cagrunacunam, fariseucunapitaga maspuëdegcuna. Liyinqui pägina 555-chö“Fariseo” nir gellgashgata.Mateo 16.1; Marcos 12.18, 28;Lucas 20.27; Hechos 4.1; 5.17; 23.6–8

Samaria runacunaSamariaga Israel nacionpa

chöpinchö provinciam cargan. Israelrunacuna Jerusalenchö Tayta Diostaadorayänanpä niyaptinpis Samariarunacunaga niyargan SamariachöGerezim jircachörä Tayta Diostaadorayänanpä cagtam. Tsaynöyarparmi chiquinacuyag Israelrunacunawan. Samaria runacunapämasta musyanayquipä liyinqui2 Reyes 17.24–41.

SatanasSatanasga mana alli espïritum,

llapan supaycunapa mandagnin.Jucllayllam Satanasga. Tayta Diospacontran carmi runacunata jutsarurayllachö catsiyta munallar caycan.Cay patsa ushacaptinnam Tayta Dioscastigar Satanastaga mana nuncaupeg ninaman jitanga imayyagpistsaychö ñacacunanpä. Liyinqui pägina560-chö “Supaycuna” nirgellgashgata.

SeñalacuyLiyinqui pägina 553-chö “Cuerpu

señalacuy” nir gellgashgata.Sepultüra

Unay rïcu Israel runacunaayancunata pampayänanpäsepultürata rurayag gagacunachömachaytanö uchcuypam. Tsayuchcutam tsapayag jatun parara

GLOSARIO

Page 560: Quechua  conchucos- south bible - new testament

560

rumiwan. Gagachö tsayräuchcutsishga sepultüramanmi SeñorJesucristutapis pampayargan.Mateo 27.60; Marcos 15.46;Juan 11.38

SupaycunaSupaycunaga Tayta Diosta mana

cäsucog angelcunam cayan. Tsayangelcunam Diospa contran Satanaspamandunta rurar runacunatamunayninchö tsararan. Tsaynö carmiwaquin runacunata geshyatsin,geshyagyätsin, löcuyätsin,chiquinacatsin, pelyanacatsin,wanutsinacatsin, mana allicunatayarpätsin, y imayca llutancunataruratsin. Tsaynömi runacunatapantacätsin Tayta Diospa alliwillacuyninta mana tantiyayänanpä.Supaycunapa mandacogningaSatanasmi. Masta musyanayquipäliyinqui pägina 559-chö “Satanas” nirgellgashgata.

Tayta DiosTayta Diosga llapan

imaycacunatapis camarganmi. Paymiimaypitapis imayyagpis cawag,llapantapis musyag, alli rurag, ycuyacog. Alläpa alli cayninwanmirunacunata camargan payta cäsucurcushishga cawayänanpä. Runacunajutsaman ishquiyanganpitain ernuman aywayänan caycaptinmiTayta Dios cuyapäcog cayninwan caypatsaman cachamurgan japallan cuyaytsurinta. Tsurin Jesucristuman criyicogcagcunaga in ernuman manamaywayanganatsu, sinöga gloriamanaywayanga Tayta Dioswan imayyagpis

cawayänanpä. Liyinqui pägina557-chö “Jesucristo” y pägina 554-chö“Espiritu Santo” nir gellgashgacunata.

TempluTemploga caynömi cargan: Tayta

Diosta adorayänanpämi Israelrunacuna jatuncaray iglesiatasharcatsiyargan. Tsay iglesiagajatusag rumicunawan entërunpacorralashgam cargan. Iglesiapa ñöpanquinrannam jatuncaray pläzanöräpatiucuna cargan. Y tsay patiucunapisentërunpa corralashgaran cargan.Tsay llapan sharcatsishgatam“templu” niyag.

Jinan iglesia rurinmangasacerdöticunallam yaycuyaginciensiuta rupatsiyänanpä. Waquinrunacunaga manam yaycuyagtsu.Iglesia rurinchö goricäyänanparantinga ñöpan cag pampallamanmigoricäyag Tayta Diostaadorayänanpä.

Tayta Diosta mañacurgoricäcuyänan wayicunaga maytsayIsrael marcacunachömi cargan. Perujucllayllam cargan temploga. Tsaygacargan Jerusalen marcallachömi.

TrönuTrönoga mandacog reypa shumag

jamacunanmi. Trönunpita reycunamunayninchö tsaräyangan cagnacioncunata mandayan. TaytaDiosnintsicga imaycawan munayyogcarmi jamaräcunan trönunchöjamaraycan llapantapis mandarnin.Tsay trönoga caycan gloriachömi.Mateo 19.28; Hechos 12.21;Hebreos 4.16; Apocalipsis 4.2–6; 20.11

GLOSARIO

Page 561: Quechua  conchucos- south bible - new testament

561

MARCANTSICCUNACHÖJUCLÄYA PALABRACUNA

Cay marcantsiccunachöga llapantsicpis iwalllam parlacuntsic. Jucishcaycunatam itsanga jucläya jucläyayan. Mushog Testamentuchömitarintsic caycunatanö:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . intiwätay . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ashmay

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . uywa