ÖFKE KONTROLÜ

PSK. SADIK SUN

ÖFKE GELİR

GÖZ KARARIR

ÖFKE GİDER YÜZ KIZARIR…

Bir anlık öfke, eş kati l i etti

Öfkeli  koca dehşet saçtı

Cinnet geçiren baba dehşet saçtı! 6 ölü

Kızıyla tar tışan baba, öfkesine hakim

olamayınca genç kızını öldürdü

Kız annesini öldürdü…

Bir insanı tanımak için 3 şey yapın:

Onunla seyahate çıkın, al ışveriş yapın, Öfkelendirin

1. Geç öfkelenip, çabuk yatışan 2. Çabuk öfkelenip, çabuk yatışan 3. Geç öfkelenip, geç yatışan 4. Çabuk öfkelenip, geç yatışan

Bunlardan zararsız olan birinci tiptir. Dördüncü kategoridekiler ise en tehlikeli olanlardır. Bu tür insanlar kin besledikleri için hiddetini içlerinde yıllarca

saklayabilir ve fırsat buldukları zaman kötülük yapabilirler.

ÖFKE NEDİR Birey haz alma dünyasını engelleyen

herhangi bir durum, olay veya kişi ile karşılaştığında öfke duygusu oluşur.

İstediğini alamama, haksız davranışlara maruz kaldığını düşünme, arkadaş kaybı, kaçırılmış fırsatlar, kavgalar, engellenme, anlaşılmama, saygısızlık vb. durumlar öfkelenmemize neden olur.

Aslında öfkeli insan şunu demek ister: ‘Sana karşı şu an öfkeliyim. Senin bana kulak vermeni ve beni ciddiye almanı istiyorum. Beni dikkate alman ve bana öncelik tanıman gerekiyor.”

Fisher

Ufak tefek olaylar bizi öfkelendiriyor, aslında bu kadar öfkeli olmayı gerektirmiyorsa, o zaman öfke kaydırması yapıyor olabiliriz. Patrona kızıp eşinden hıncını çıkarmak gibi. O zaman bizi öfkelendiren asıl şey nedir? Aslında öfkemizi kaydırarak başkalarına biz mi haksızlık yapıyoruz? Zor, zayıf zamanınızda sizden intikam almaya çalışan bir yakın çevre oluşturmaya neden olabil irsiniz. Yıl lar i lerledikçe hayatın kontrolü evlatlara geçince sizden uzaklaşmaları ar t ık bir kader olmayacaktır.

A)İÇ UYARANLARB)DIŞ UYARANLAR

ÖFKE OLGUSUNU BİR BUZDAĞINA BENZETEBİLİRİZ. BUZDAĞININ SUYUN ÜSTÜNDE KALAN KISMI ÖFKEDİR.

SUYUN ALTINDA KALAN KISMI İSE ÖFKENİN GERÇEK NEDENLERİNİN BULUNDUĞU YERDİR VE ÖFKENİN ORTAYA ÇIKMASINA YOL AÇAN PEK ÇOK DUYGU BURADA GİZLİDİR.

SUYUN ALTINDA KALAN BU DUYGULARA TEMEL DUYGULAR ADI VERİLİR.

SÖZÜ GEÇEN TEMEL DUYGULAR

• KISKANÇLIK, • ÜZÜNTÜ, • MERAK, • YALNIZLIK, • İTİLMİŞLİK,• KAYGI, • HAYÂL KIRIKLIĞI, • HAKSIZLIK, • ANLAŞILAMAMAK VE SIKINTI GİBİ DUYGULARDIR.

İNSANLARIN BİRÇOĞU BU DUYGUYU BUZDAĞININ TEPESİNDE YAŞAR VE ÇÖZÜMLENEMEMİŞ BU DUYGULARA SIKI SIKI TUTUNUR.

ÖFKENİN KAYNAĞINI ORTADAN KALDIRMAYI BAŞARMAK İÇİN BUZDAĞININ ALTINDAKİ TEMEL DUYGULARIN ANLAŞILMASI GEREKİR.

B. DIŞ UYARANLAR

• ENGELLENME : BİRİNE TELEFON AÇMAK İSTEDİĞİNİZDE CEZAEVİ KURALLARI GEREĞİ SINIRLI ZAMANLARDA YAPABİLMENİZ

• ALAN DARLIĞI : BANYO YAPMAK İÇİN BAZEN SIRADA BEKLEMENİZ

• BİRİSİNİN SİZİ İNCİTMESİ : ( ARKADAŞINIZIN HAKARET ETMESİ V.B.. . )

• ACELEYE GETİRME: ( ÇABUCAK GEÇİŞTİRME )

• Vb.. .

İsteklerimiz olmadığındaBeklemediğimiz bir sonuçla karşılaştığımızdaBeklenti lerimiz gerçekleşmediğindeAnlaşılmadığımızı hissettiğimizdeTehdit aldığımızdaKendimizi çıkmazda hissettiğimizdeKişi l iğimize saldırıldığındaÖnemlilerimize saldırıldığında

1-SALDIRGAN DAVRANIŞ :

BAĞIRMAK, KIZMAK, EŞYALARI TAHRİP ETMEK, DUVARLARA VURMAK GİBİ DAVRANIŞLARDA BULUNULUR...

2-BASTIRILMIŞ DAVRANIŞ :

SÜREKLİ ÖFKEYİ BASTIRMAK, SÜREKLİ KIZMIYORMUŞ GİBİ GÖRÜNMEK, SAKİN KALMAK, BELLİ ETMEMEKTİR.

ZAMANINDA İFADE EDİLMEDİĞİ İÇİN BİRİKİP BİR YANARDAĞ GİBİ ORTAYA

ÇIKABİLİR

3-KONTROL ETME : BEN HİÇ BİR ŞEYE KIZMAM,

ÖFKELENMEM DEMEK YERİNE, KIZDIĞIMIZ ŞEYLERİN FARKINA VARIP BUNLARI UYGUN BİR ŞEKİLDE İFADE ETMEMİZ, KULLANABİLECEĞİMİZ EN ETKİLİ YÖNTEMDİR

*Öfke anında göz bebekleri genişler ve kızarır:  Bu ileri yaşlarda bulanık görme sorununu ortaya çıkarabilir.

*Kalp atış hızı ve nefes sıkl ığı ar tar:  Kalp gereğinden fazla çalışır. Bu durum kalp rahatsızlıklarına yol açabilir.

*Öfke, mide asiti ar tar:  Ülser gibi mide rahatsızlıklarına davetiye çıkarır.

* Damarlar genişler:  İnsan öfkelenince damarlar genişliyor ve bu durum damar hastalıklarına sebep olabiliyor.

Zihinsel Tepkiler                                                             Aşırı yemek yeme, Düşük performans,                          Unutkanlık,    Uykusuzluk, Dikkatsizlik,  Konsantrasyon bozukluğu.        

Fizyolojik Tepkiler                                                                 Saçlarımızın erken ağarmasına Cildin erken yaşlanmasına Kan şekerinin yükselmesi,                           Nabzın ve kan basıncının artması,             Sık sık ve zor nefes alma,                            Kas ağrıları,                                                    Baş, sırt, boyun ağrıları.   Psikosomatik hastalıklar ( ÜLSER, ALERJİLER V.B) Depresyon  

Davranışsal Tepkiler Alkolizm, Sigara tiryakiliği, Huzursuzluk,  Acelecilik, İlaç kullanımı.      

Öfkenin bize bir

faydası var mı?

Nasıl

Herhangi bir kimse öfkelenebilir. Bu kolaydır.Ne var ki;

Doğru insana Doğru derecede Doğru zamanda Doğru maksatla ve Doğru biçimde öfkelenmek, İşte bu zordur. ARİSTO

• Öfkesiz bir yaşam söz konusu değildir. Öfke çoğunlukla da kişinin başına iş açan olumsuz bir duygu olarak algılanır. Aslında böyle değerlendirenler haksızda sayılmazlar. Ancak şunu da unutmamak gerekir ki, öfkenin bize kattığı olumlu durumlarda vardır.

• Doğal ve sağlıklı bir duygudur.• Tehditlere karşı doğal bir uyum biçimidir.• İstenmeyen ve kabul edilmeyen sonuçlara karşı

koymamızı ve kendimizi savunmamızı sağlayan güçlü bir duygudur.

• ör: Onbaşı Seyit Ali

Öfke Bir “Güç” Tür Ama..” KONTROLSÜZ GÜÇ, GÜÇ DEĞİLDİR

Ancak kontrolden çıkınca yıkıcı olur, bireyin ve toplumun genel yaşam kalitesini bozar….

Hayatta yapmak çok zor ama öfkeliyken yıkmak çok kolay olacaktır. Cinayetler böyle bir ruh halinde ve af fetme duygusunun yokluğunda gelişen bir olaydır.

Öfkelenip cinnet geçiren eşini çocuğunu öldüren ebeveynleri sürekli medyada görmüyor muyuz?

ÖFKE KONTORÜ NEDİR?• Öfkeyi doğru bir şekilde ifade etme becerisidir.• Kendisine ve çevresine zarar vermeyecek

şekilde duygularını ifade etme becerisidir.• Öfkenin normal ve sağlıklı sınırlarda

duyumsanması ve buna bağlı olarak davranışlarının da kişinin kontrolünde olmasını hedefleyen bir yetenektir.

1) DÜŞÜNCE DÜZENLEME TEKNİĞİ Düşünce tarzını değiştirme anlamına gelir. Öfke anında abartı ve mantık

dışı duyguların yerine rasyonel düşünmeyi hedefler.

KENDİ KENDİNİZE, “EYVAH, HER ŞEY MAHVOLDU!” GİBİ BİR ŞEYLER SÖYLEMEK YERİNE, “DÜNYANIN SONU DEĞİL VE BUNA ŞİMDİ ÖFKELENİYOR OLMAM BU OLAYI OLMAMIŞ HALE GETİRMEYECEK.”

DİYEBİLİRSİNİZ.

HER İKİ DÜŞÜNCEYİ DE ZİHNİNİZDEN GEÇİREREK DENEYİN. ÖFKENİZİN HANGİ DÜŞÜNCEYLE ARTTIĞINI YA DA AZALDIĞINI

GÖRÜN. FARKINDA OLMADAN ÇOK SIK KULLANDIĞIMIZ VE BİZİ KIZGINLIK DUYGULARINA HAZIRLAYAN,

“ASLA” “HER ZAMAN” GİBİ SÖZCÜKLERİ ZİHNİNİZDE YAKALAMAYA ÇALIŞIN.

“HİÇ BİR ŞEY ASLA DÜZELMEYECEK ” YA DA “ HER ZAMAN HAKSIZLIĞA UĞRAYAN BEN OLURUM.” * GİBİ CÜMLELER OLDUKÇA HATALIDIR. ÖFKE DUYGUNUZDA HAKLI

OLDUĞUNUZU DÜŞÜNMENİZE DE YOL AÇAR.

2) GEVŞEMEDerin nefes alma ve verme, kişinin kendini

rahat hissettiği ortam ya da kişiyi hayal etmesi öfke duygusunun hafiflemesine yardım eder.

NEFES EGZERSİZİ – KAS GEVŞETME – SPOR

3) SORUN ÇÖZME “Her sorunun bir çözümü vardır” anlayışı hayal

kırıklığına neden olabileceği gibi, çözümsüz kalındığında engellenmişlik hissi öfke duygularını ayaklandıran nedenlerden biri olur. Oysaki sorunun çözülüp çözülemeyeceğini araştırmak,çözümlü ise soruna yönelik alternatif belirlemek, plan yapmak ve durumu değerlendirip sonuca bağlamak gibi problem çözme teknikleri kullanılabilir. Ancak çözülmeyecek bir sorun söz konusu ise sorunla yüzleşmek ve onu kabullenmek en doğru olanıdır.

4) İYİ İLETİŞİM BECERİLERİ GELİŞTİRMEK Eleştirilerde ya da tartışmalarda düşünülecek

ilk şey; yavaşlamak ve cevabı düşünmek olmalıdır. Karşı tarafın vereceği mesaj ya da ifade ettiği duygular karşısında, dikkatli dinlemek, akla gelecek ilk şeyi söylememek daha doğru olacaktır.

5) MİZAH YETENEĞİNİ KULLANMAK Espri yapmak, stresli ortamlarda gerginliği

azaltır. Dr. Deffenback kendisini çok ciddiye alan insanların yoğun öfke yaşadıklarını, temelinde “her şey istediğim gibi olmalıdır” mesajının yattığını ifade eder. Ancak mizahı kullanırken “sorun” ile yapıcı bir şekilde yüzleşmek, aşağılayıcı ve alaycı tutumlardan kaçınmak gerekir.

6) ORTAMI DEĞİŞTİRMEK İçinde bulunan çevre, kişiye sorumluluk

ve kimi zaman sorun yükler. Bu gibi durumlarda çevreyi değiştirmek, örneğin eve yarım saat geç gitmek ya da çocukların kimi istek ve ihtiyaçlarını diğer ebeveynin karşılamasını rica etmek yararlı olabilir.

Öfke ile başa çıkmanın 5 yolu

SUSMA

HADİS: Öfkelendiğin zaman sus, ses çıkarma, yine öfkelenirsen ikinci defa sus. (sürekli susma değil, sakinleştikten sonra konuşmaktır.)

Hikmeti: ABD’nin Ohio State ve Michigan üniversiteleri araştırmacıları, öfke anında yapılacak en akıllıca hareketin, geriye bir adım atmak ve içinde bulunulan durumu tavanda gezinen bir sineğin gözünden incelemek olduğunu ortaya koydu.

ABDEST ALMA: Öfke şeytandandır, şeytan da ateşten yaratılmıştır. Ateş ise su ile söndürülür. Öyleyse biriniz öfkelenince hemen kalkıp abdest alsın.

Hikmeti: Öfke anında kandaki şeker oranının artması ve ‘katekolamin’ maddesinin salgılanması, vücuttaki yağ asitlerinin ayrışmasını hızlandırıyor. Kan ve karaciğerdeki zehirli maddeler artıyor. Su ise yağ asitlerinin vücut dışına atılmasını hızlandırıyor.

Oturma veya yatma

Hadis: Biriniz ayakta iken öfkelenirse otursun. Öfkesi geçerse ne âlâ, geçmezse yatsın.

Hikmeti: Adrenalin hormonunun kandaki miktarı, ayakta iken normalden iki-üç kat daha fazla artıyor. Öfke durumlarında ise, bu artış katlanarak yüksek bir düzeye çıkıyor.

Toprağa temas etme

Hadis: Öfkelenen kimse toprağa yapışsın.

Hikmeti: Toprak, kimyasal özellikleri sebebiyle vücuttaki fazla enerjiyi alıyor. Tıbbın babası olarak bilinen Hipokrat da “En iyi ayakkabı giyilmeyen ayakkabıdır.” diyerek çıplak ayakla yürümeyi tavsiye ediyor.

Dua ve zikretme

TEŞEKKÜRLER