ud02. técnica radiográfica nas exploracións da extremidade

UD02. Técnica radiográfica nas exploracións da extremidade

superior e a cintura escapular.

Liliana García Lago

CONTIDOS

Protocolos: desinfección e esterilización, preparación sala e materiais, interpretación peticións, recepción e preparación paciente (roupa e complementos, posicións corporais, protección radiolóxica).

1. Estruturas anatómicas de referencia na extremidade superior e cintura escapular.

2. Posicionamento e procedemento radiográfico

3. Calidade de imaxe radiográfica.

UD02. TECNICAS RADIOGRÁFICAS DA EXTREMIDADE SUPERIOR E CINTURA ESCAPULAR

A extremidade superior comprende:

ombreiro (cintura escapular),

brazo (húmero),

antebrazo (cúbito e radio), e

man que se atopa na rexión mais distal e está formada por carpo (pulso), metacarpo e falanxes.

Os dedos numéranse do I ao V, partindo do pulgar, e están formados por 3 falanxes excepto o primeiro dedo que soamente ten dúas.

1. Estruturas anatómicas de referencia na extremidade superior


Escápula

Clavícula

Húmero

Radio Cúbito

CarpoMetacarpo

Falanxes

A CINTURA ESCAPULAR está formada por dous ósos: a clavícula e a escápula. A súa función é a de conectar o membro superior co tronco.

Aínda que a alineación destes dous ósos é considerada un anel, este queda incompleto tanto na parte anterior como na posterior:

- O anel complétase por diante co esternón, o cal se articula co extremo medial da clavícula.

- As escápulas están amplamente separadas por detrás.

A parte proximal do húmero forma parte do membro superior e non da cintura escapular propiamente dita; sen embargo, inclúese aquí o húmero proximal por estar incluído na articulación do ombreiro.



A clavícula, clasificada como óso longo, presenta un corpo e dous extremos articulares.

A clavícula está situada nun plano horizontal oblicuo inmediatamente por enriba da primeira costilla e forma a parte anterior da cintura escapular.

• Ao seu extremo lateral denomínaselle acromial e articúlase coa apófisis acromio, da escápula.

• O extremo medial denomínase esternal e articúlase co manubrio esternal e o primeiro cartílago costal.

A clavícula que serve como fulcro para os movementos do brazo, presenta unha curvatura dobre para a forza. Esta curvatura é mais aguda en homes que en mulleres.





A escápula, clasificada como óso plano, forma a parte posterior da cintura escapular. De forma triangular, a escápula presenta dúas superficies, tres bordes e tres ángulos. Situada na zona posterosuperior do tórax entre as costillas 2ª e 7ª, o borde medial da escápula discorre en paralelo á columna vertebral.

O corpo da escápula está arqueado de arriba a abaixo para unhamaior fortaleza e as súas superficies serven como puntos de fixación de varios músculos.

A superficie costal (anterior) é lixeiramente cóncava e contén a fosa escapular, ocupada case totalmente pola inserción do músculo subescapular.

A superficie dorsal (posterior) está dividida en dúas partes pola prominente apófisis espinosa. A cresta da espiña orixínase no terzo superior do borde medial a partir de un área triangular lisa e diríxese en sentido oblicuo superior para terminar nunha proxección aplanada ovoidea = acromion.

A superficie dorsal do borde medial ofrece puntos de inserción para os músculos elevadores da escápula, romboides maior e menor´.

O borde superior esténdese dende o ángulo superior ata a apófisis coracoides e no seu extremo presenta a escotadura escapular. O borde medial esténdese entre os ángulos superior e inferior. O borde lateral esténdesedende a cavidade glenoidea ata o ángulo inferior.



O extremo proximal do HÚMERO consta de cabeza, “cuello” anatómico, dúas apófisis prominentes = tuberosidade maior (troquíter) e menor (troquín) e, “cuello” cirúrxico, onde se localizan moitas fracturas.



As bursas son pequenos sacos cheos de líquido sinovial que alivian a presión e reducen a fricción entre os tecidos. Atópanse con frecuencia entre os ósos e a pel, permitindo que a pel se desprace facilmente cando a articulación se move. Tamén se atopan bursas entre os ósos e ligamentos, músculos ou tendóns.

Unha das maiores bursas do ombreiro é a bursasubacromial. Localízase baixo o acromion e atópase entre o músculo deltoides e a cápsula articular do ombreiro.

As bursas vólvense radiográficamente importantes cando un traumatismo ou a idade fan que nelas se deposite calcio (por exemplo, tendinitis calcificante).



Articulacións da cintura escapular






1) A articulación escapulohumeral ou glenohumeral entre a cavidade glenoidea e a cabeza do húmeroconstitúe unha articulación sinovial de esfera en cunca.

Aínda que moitos músculos conectan con, reforzan e interveñen no funcionamento da articulación do ombreiro, os radiólogos están principalmente preocupados cos puntos de inserción dos pequenosmúsculos do manguito rotador. Os puntos de inserción destes músculos xa se describiron.




2) A articulación acromioclavicular (AC) entre o acromion da escápula e a extremidade acromial da clavícula forma unha articulación sinovial de deslizamento.

Permite movementos tanto de deslizamento como rotatorios (elevación, descenso, prolongación, retracción). Debido a que o extremo da clavícula atópase mais elevado ca superficie adxacente do acromion, a pendiente das superficies tende a favorecer do desprazamento cara abaixo do acromion baixo a clavícula.




3) A articulación esternoclavicular está formada pola extremidade esternal da clavícula con dous ósos: o manubrio esternal e o cartílago da primeiro costilla.

A unión da clavícula co manubrio esternal é a única unión ósea entre o membro superior e o tronco. Esta articulación é sinovial con dobre deslizamento. Sen embargo, a articulación adáptase con un disco fibrocartilaxinoso co finde realizar movementos similares aos de unha articulación de esfera en cunca.


OMBREIRO

3. Proxeccións básicas e calidade das imaxes obtidas



Rexión anatómica Proxección Posición

Ombreiro

AP Rotación do húmero externa, neutra ou interna

Transtorácicalateral

Dereita ou Esquerda (MÉTODO LAWRENCE)

Articulación do ombreiro Inferosuperior axial (MÉTODO LAWRENCE)

Articulación do ombreiro: Y da escápula PA oblicua OAD ou OAI

Articulación do ombreiro: cavidadeglenoidea

AP oblicua OPD ou OPI (MÉTODO GRASHEY)

Húmero proximal: surco intertuberositario

Tanxencial MODIFICACIÓN DE FISK

Articulacións acromioclaviculares AP Bilateral (MÉTODO PEARSON)

3.8. Ombreiro e articulacións

Receptor de imaxe: específico para cada rexión anatómica, normalmente 24 x 30 cm ou 18 x 24 cm.


PROXECCIÓN AP. Rotación externa, neutra ou interna do húmero

Posición do paciente e radiográfica Raio central

• Non rotar o brazo se existe sospeita de luxación ou fractura. • Paciente en bipedestación ou decúbito supino. As lesións do

ombreiro sexan traumáticas ou patolóxicas son extremadamente sensibles ao movemento e a presión, polo que debe empregarse sempre que se poda a posición en bipedestación.

• Céntrase a articulación do ombreiro na liña media da rejilla e axústase o RI centrado con respecto ao RC.

• En función da curvatura da espalda pode rotarse lixeiramenteo paciente, para que a escápula quede en paralelo co RI.

• Se o paciente está en decúbito supino, apóiase o ombreiroelevado (o que non se vai radiografar) e a cadeira sobre sacos de area.

• Protéxense as gónadas.• Respiración: suspendida.

• Perpendicular a un punto 2,5 cm por debaixo da apófisiscoracoides.

3.8. Ombreiro

Receptor de imaxe:

24 x 30 cm en transversal


3.8. Ombreiro

Rotación externa do húmero: pídeselle ao paciente que supine a man, realízase unha lixeira abduccióndo brazo e rótase de forma que epicóndilo e epitróclea queden paralelos ao plano do RI verdadeira posición anatómica.


3.8. Ombreiro

Rotación neutra do húmero: pídeselle ao paciente que apoie a palma da man sobre o muslo. Deste xeito o epicóndilo e a epitróclea quedan nunha angulación de aproximadamente 45 graos con respecto ao plano do RI.


3.8. Ombreiro

Rotación interna do húmero: pídeselle ao paciente que flexione lixeiramente o cóbado, rótase internamente o brazo e apóiase o dorso da man sobre a cadeira. Axústase o brazo para situar o epicóndilo e a epitróclea nun plano perpendicular ao RI


3.8. Ombreiro


Proxección AP do ombreiro con rotación externa do húmero, en bipedestación ou en decúbito supino.

Filtros de compensación: A utilización dun filtro de compensación especialmente deseñado para o ombreiro mellora a calidade de imaxe. Estos filtros resultan prácticamente útiles cando se están empregando sistemas de radiografía dixital para esta proxección.


3.8. Ombreiro


Proxección AP do ombreiro con rotación externa. Tuberosidade maior (frecha).

CRITERIOS DE AVALIACIÓNDebe quedar claramente demostrado o seguinte: A parte superior da escápula, a metade lateral da

clavícula e o húmero proximal. As partes brandas que rodean ao ombreiro, xunto co

detalle da trabeculación ósea.

Rotación externa: A cabeza humeral de perfil. A tuberosidade maior de perfil na parte lateral do

húmero. A articulación escapulohumeral visualizada cunha lixeira

superposición da cabeza humeral sobre a cavidadeglenoidea.

O contorno da tuberosidade menor entre a cabeza humeral e a tuberosidade maior.


Proxección AP do ombreiro con rotación neutra.

3.8. Ombreiro





Rotación neutra: A tuberosidade maior parcialmente superposta á

cabeza humeral A cabeza humeral prácticamente de perfil Unha lixeira superposición da cabeza humeral sobre a

cavidade glenoidea.


Proxección AP do ombreiro con rotación interna. Tuberosidade maior (frecha) e tuberosidade menor de perfil (punta de

frecha).

3.8. Ombreiro





Rotación interna: A tuberosidade menor de perfil e dirixida en sentido

medial O contorno da tuberosidade maior superposto á cabeza

humeral Un maior grado de superposición humeral sobre a

cavidade glenoidea que nas posicións de rotación externa e neutra.


Proxección AP do ombreiro dereito sen o uso do filtro de compensación e co filtro de compensación

3.8. Ombreiro


PROXECCIÓN TRANSTORÁCICA LATERAL. Método de Lawrence. Posición D ou E

3.8. Ombreiro

Receptor de imaxe: 24 x 30 cm en lonxitudinal

Emprégase o método de Lawrence cando se trata dun traumatismo e non se pode rotar ou abducir o brazo debido á lesión.Con este método amósase o húmero proximal nunha proxección a 90° con respecto á proxección AP e poderá visualizarse a súa relación ca escápula e a clavícula.

Pode adoptarse esta posición co paciente en bipedestación (mais sinxela para o paciente traumatolóxico) ou en decúbito supino.- En bipedestación colócase ao

paciente lateral xunto a un dispositivo con parrilla vertical.

- En decúbito, elévanse a cabeza e ombreiros con almohadillasradiotransparentes.




• Paciente en bipedestación ou decúbito supino como se acaba de explicar anteriormente.

• En ambos casos, elévase o brazo non lesionado, tanto como resulte posible (antebrazo sobre a cabeza na posición de bipedestación) evita a superposición de ambos ombreiros. Hai que asegurar que o plano medio coronal esteaperpendicular ao RI.

• Non hai que realizar intentos para rotar ou movilizar de outra forma o brazo lesionado.

• Céntrase o RI sobre a zona do cuello cirúrxico do húmero afectado.• Protexer as gónadas.• Respiración: inspiración máxima para mellorar o contraste e reducir a exposición

necesaria para penetrar o corpo.• De poder inmobilizar ao paciente o suficiente, pódese empregar a técnica con

respiración mediante a instrución de respiracións profundas e lentas. Un tempo de exposición mínimo de 3 s (desexables 4 ou 5 s) obterá uns resultados excelentes cando se emprega un miliamperaxe baixo.

• Perpendicular ao RI, entrando no plano medio coronal á altura do cuellocirúrxico.

• Se o paciente non pode elevar o ombreiro non lesionado, angúlase o raiocentral de 10 a 15 ° en sentido cefálico para obteruna radiografía similar.

3.8. Ombreiro


3.8. Ombreiro

CRITERIOS DE AVALIACIÓNProxéctase a través do tórax unha imaxe lateral do ombreiro e do húmero proximal.Debe quedar claramente demostrado o seguinte: O húmero proximal A escápula, a clavícula e o húmero visibles a

través dos campos pulmonares A escápula superposta á columna torácica A clavícula e o ombreiro non afectados por

enriba do ombreiro mais próximo ao RI.


Paciente respirando. Tuberosidade maior (liña)


PROXECCIÓN INFEROSUPERIOR AXIAL. Método de Lawrence


• Paciente en decúbito supino. Elévanse a cabeza, os ombreiros e o cóbado aprox. 8 cm.

• Abdúcese o brazo do lado afectado en perpendicular aoeixo lonxitudinal do corpo e tanto como sexa posible.

• Manténse o húmero en rotación externa e axústanse o antebrazo e a man nunha posición cómoda, agarrando un soporte vertical, ou estendidos sobre saquitos de área ou similar. Pode requirirse un apoio baixo o antebrazo e a man. Engádese un taboleiro de extensión para o brazo.

• O paciente debe xirar en sentido contrario ao lado en estudio de forma que se poda colocar o RI apoiado no cuello.

• Sosténse o RI en posición con sacos de área ou cunsoporte vertical para o RI.

• Protexer gónadas e respiración suspendida.

• Horizontalmente á rexión da articulación AC, a través da axila. O grao de angulaciónmedial do RC depende do grao de abdución do brazo (entre 15 e 30°). A maior abdución, maior será o ángulo.

3.9. Articulación do ombreiro

Receptor de imaxe: 24 x 30 cm, parrilla en transversal,

colocado en posición vertical en contacto coa superficie

superior do ombreiro


PROXECCIÓN INFEROSUPERIOR AXIAL. Método de Lawrence

CRITERIOS DE AVALIACIÓNDebe quedar claramente demostrado o seguinte: A articulación escapulohumeral lixeiramente

superposta A apófisis coracoides dirixida en sentido anterior A tuberosidade menor de perfil e dirixida en

sentido anterior. A articulación AC, o acromion e o extremo

acromial da clavícula proxectado a través da cabeza humeral.

As partes brandas da axila co detalle da trabeculación ósea.

3.9. Articulación do ombreiro


PROXECCIÓN PA OBLICUA. OAD ou OAI

Receptor de imaxe: 24 x 30 cm

3.10. Articulación do ombreiro: Y da escápula

Esta proxección recibe o seu nome do aspecto da escápula. O corpo da escápula constitúe o componente vertical da Y, mentras que o acromion e a apófisis coracoides forman os brazos da mesma. Esta proxección resulta útil para a avaliación de sospeita de luxacións do ombreiro.




• Paciente incorporado ou tumbado, preferiblemente incorporado. Cando o traumatismo é grave, modifícase a posición oblicua anterior colocando ao paciente en oblicua posterior.

• Sitúase a superficie anterior do ombreiro en estudio apoiada sobre a mesa vertical.

• Rótase o paciente de xeito que o plano medio coronal forme un ángulo de 45-60° co RI. A posición do brazo non é fundamental. Pálpase a escápula e colócase a súa superficie plana en perpendicular ao RI.

• Colócase no centro do RI a altura da articulación escapulohumeral.

• Protexer gónadas• Respiración: suspendida.

• Perpendicular á articulación escapulohumeral.



CRITERIOS DE AVALIACIÓNDebe quedar claramente demostrado o seguinte: A cabeza humeral e a cavidade glenoidea

superpostas entre sí. A diáfasis humerais o corpo escapular

superpostos. Ausencia de superposición do corpo da escápula

sobre o tórax óseo. O acromion proxectado en sentido lateral e libre

de superposicións. A coracoides posiblemente superposta ou

proxectada por debaixo da clavícula. A escápula nun perfil lateral con seus bordes

laterales e vertebrais superpostos.




PROXECCIÓN AP OBLICUA. OPD OU OPI (Método Grashey)


• Paciente en decúbito supino ou bipedestación (mais cómoda e permite mellor axuste).

• Céntrase o RI sobre a articulación escapulohumeral.• Rótase o corpo 35-45 ◦ cara o lado afectado.• Axústase a rotación para situar a escápula paralela ao

plano do RI cabeza do húmero en contacto co RI.• Cando o paciente está en decúbito, pode precisarse unha

rotación do corpo de mais de 45 ◦.• O ombreiro e a cadeira elevados apóianse sobre bolsas de

area.• Abdúcese lixeiramente o brazo en rotación interna,

colocando a palma da man cobre o abdome.• Protexer gónadas.• Respiración: suspendida.

• Perpendicular ao RI. O RC debe entrar por un punto 5 cmmedial e 5 cminferior ao reborde superolateral do ombreiro.

Receptor de imaxe: 18 x 24 cm en transversal.

3.11. Articulación do ombreiro: cavidade glenoidea


CRITERIOS DE AVALIACIÓNDebe quedar claramente demostrado o seguinte: O espazo articular aberto entre a cavidade humeral e a glenoidea A cavidade glenoidea de perfil. As partes brandas da articulación escapulohumeral xunto co

detalle da trabeculación da cavidade glenoidea e a cabeza humeral.

PROXECCIÓN AP OBLICUA. OPD OU OPI (Método Grashey)

3.11. Articulación do ombreiro: cavidade glenoidea


PROXECCIÓN TANXENCIAL. Modificación de Fisk

Receptor de imaxe: 18 x 24 cm.

3.12. Húmero proximal: surco intertuberositario ou corredera bicipital

Nos últimos anos deseñáronse diversas modificacións para o estudio da corredera bicipital. En todos os casos alinease o raio central para que sexa tanxencial á corredera bicipital, a cal se atopa na superficie anterior do húmero.O ensamblaxe da cabeza do tubo de raios X pode limitar a realización desta exploración. Algúns equipos teñen colimadores ou mandos de gran tamaño que limitan a flexibilidade á hora de adoptar as posición. Pode empregarse un equipo radiográfico portátil para eliminar esta dificultade.




• Paciente en decúbito supino, sentado ou en bipedestación.

• Para mellorar o centraxe, debe estender o queixo ou rotar a cabeza en sentido contrario ao afectado.

• Co paciente en decúbito, pálpase a superficie anterior do ombreiro co fin de localizar a corredera bicipital.

• Coa man do paciente en posición de supinación, sitúase o RI apoiado a superficie superior do ombreiro e se inmobiliza.

• Protexer gónadas. • Respiración: suspendida.

• Angulado entre 10-15 °en sentido posterior descendente respecto da horizontal) ao eixe lonxitudinal do húmeropara a posición en supino.

• Modificación de Fisk: perpendicular ao RI cando o paciente está inclinado cara adiante e o húmero vertical está angulado entre 10-15



CRITERIOS DE AVALIACIÓNDebe quedar claramente demostrado o seguinte: A corredera bicipital de perfil As partes brandas conxuntamente cunha

visualización mellorada da corredera bicipital.




PROXECCIÓN AP. Bilateral. Método de Pearson


• Colócase o paciente incorporado, ben sentado ou en bipedestación.

• Colócase o paciente incorporado fronte a un dispositivo de rejilla vertical e se axusta a altura do RI de forma que o seu punto medio quede ao mesmo nivel que as articulacións AC.

• Céntrase a liña media de corpo coa liña media da rejilla.

• Hai que asegurarse de que o peso corporal se distribúe equitativamente entre ambos pes para evitar rotacións.

• Cos brazos do paciente colgando a ambos lados, axústanse os ombreiros para que queden nun mesmo plano horizontal. É importante que os brazos colguen sen apoios.

• (continúa despois)

• Perpendicular á liña media do corpo áaltura das articulacións AC para unha proxección única; dirixida a cada articulación AC respectiva cando resultan necesarias dúas exposicións para cada ombreiro en pacientes cunha cintura escapular ancha.

Receptor de imaxe: 18 x 43 cm ou dous RI de 18 x 24 cm,

segundo se precise, dependendo do paciente.

3.13. Articulacións acromioclaviculares




• Realízanse dúas exposicións: una primeira na que o paciente se atope incorporado sen pesos engadidos e unha segunda na que o paciente se lle fixan pesos iguais (entre 250-500 g) a cada pulso.

• Tras a primeira exposición, fíxanse lentamente os pesos aos pulsos do paciente, empregando una banda o cinta.

• Indícaselle ao paciente que non favoreza ao ombreiro lesionado (que non o desprace ara arriba).

• Hai que evitar que o paciente sosteña pesos coas mans; isto tende a facer que os músculos do ombreiro se contraían, reducindo polo tanto a posibilidade de demostrar pequenas separacións AC.

• Protexer gónadas e tiroides.• Respiración: suspendida.

• Perpendicular á liña media do corpo á altura das articulacións AC para unha proxección única; dirixida a cada articulación AC respectiva cando resultan necesarias dúas exposicións para cada ombreiro en pacientes cunha cintura escapular ancha.

Receptor de imaxe: 18 x 43 cm ou dous RI de 18 x 24 cm,

segundo se precise, dependendo do paciente.



CRITERIOS DE AVALIACIÓNDebe quedar claramente demostrado o seguinte: As articulacións AC visualizadas con algúns

tecidos brandos e sen unha densidade excesiva.

Ambas articulacións, sen e con peso, completamente incluídas en 1-2 radiografías simples.

Ausencia de rotación ou de inclinación do paciente.

Marcadores de dereita ou esquerda e de carga ou sen carga.

A separación, cando existen debe ser claramente apreciable nas imaxes con peso.




CLAVÍCULA





Clavícula

AP

PA

AP axial Lordótica

PA axial

O seu estudio resulta complexo, xa que na rexión medial normalmente se visualiza coa superposición dos primeiros arcos costais e os vértices pulmonares. Está indicada en traumatismos e controis poscirúrxicos. Para explorar a maior parte do corpo da clavícula sen esta superposición, colócase ao paciente coa parte superior do lombo pegado ao receptor de imaxe e forzando a lordosis lumbar.

3.9. Clavícula

As fracturas de clavícula son lesións moi frecuentes, sobre todo en nenos (bicicleta sobre o ombreiroou sobre a man estendida. O paciente acude a urxencias presentando moita dor e impotencia funcional de ombreiro, cunha actitude de defensa co brazo pegado ao corpo e suxeitándoo coa outraman.


PROXECCIÓN AP


• Paciente en decúbito supino (mellor se se está a estudiar a clavícula en busca dunha fractura ou patoloxía destrutiva, para reducir a posibilidade de desprazamento) ou bipedestación.

• Axústase o corpo para centrar a clavícula na liña media da mesa ou do dispositivo de rejilla vertical.

• Colócanse os brazos aos lados do corpo e axústanse os ombreiros para que queden no mesmo plano horizontal.

• Céntrase a clavícula no RI.• Protexer gónadas• Respiración: suspendida ao final da expiración co fin de

lograr una imaxe con densidade mais uniforme.

• Perpendicular á zona media da clavícula.

Receptor de imaxe: 24 x 30 cm en transversal

3.14. Clavícula


CRITERIOS DE AVALIACIÓNDebe quedar claramente demostrado o seguinte: Toda a clavícula centrada na imaxe. Unha densidade uniforme. A metade lateral da clavícula por enriba da

escápula, coa metade superposta ao tórax.

PROXECCIÓN AP

3.14. Clavícula


PROXECCIÓN PA


• A proxección AP realízase en bipedestación e cando se quere rexistrar en detalle. A vantaxe da proxección AP consiste en que a clavícula está próxima ao RI, o que reduce a DORI. A posición é similar á da proxección AP. As diferencias son as seguintes: O paciente está de pé en posición erguida (de

espaldas ao tubo de raios) O raio central sitúase perpendicular á

clavícula. As estructuras que se amosan e mais os criterios de avaliación son similares aos da proxección AP.

• Perpendicular á clavícula.

Receptor de imaxe: 24 x 30 cm, parrilla en transversal, colocado en posición vertical en contacto coa superficie superior do ombreiro

3.14. Clavícula


PROXECCIÓN AP axial. LORDÓTICA

NOTA Raio central

• Se o paciente se atopa grave ou é incapaz de adoptar esta posición, obtense unha imaxedistorsionada cando se angula o tubo. Para mellorar o detalle é mellor unhaproxección PA axial.

• Dirixido para que penetra pola zona media da clavícula.

• Unha angulación cefálica do RC pode variar o eixo lonxitudinal do torso. Os pacientes mais delgados precisan de maior angulación para que a clavícula se proxecte por fóra da escápula e as costelas.

• Para bipedestación recoméndase un ángulo de 0 a 10 graos.

• Para posición en supino recomendase de 15 a 30 graos.


3.14. Clavícula



Posición do paciente e radiográfica

• Séntase ou colócase de pé ao paciente 30 cm por diante do RI vertical, mirando ao tubo de raios X. Como alternativa, poderíase poñer ao paciente en supino sobre a mesa.

• Manténse temporalmente ao paciente en posición lordótica para estimar a angulación do raio requirida, e permíteselle ao paciente recuperar a posición vertical mentres se axusta o equipo.

• Faise que o paciente se incline cara atrás en posición de lordosis máima, apoiando o pescozo e os ombreiros sobre o RI. O pescozo estará en flexión máxima.

• Céntrase a clavícula no centro do RI.

• Protexer gónadas.• Respiración: suspendida ao final

dunha inspiración máxima co fin de elevar mais e angular a clavícula.

3.14. Clavícula


CRITERIOS DE AVALIACIÓNDebe quedar claramente demostrado o seguinte: A maior parte da clavícula proxectada por enriba das costelas e a escápula co extremo medial superposto á

primeira ou segunda costela. A clavícula cunha disposición horizontal. Toda a clavícula conxuntamente coas articulacións AC e EC.

3.14. Clavícula



PROXECCIÓN PA axial

3.14. Clavícula


• A colocación do paciente é similar á anterior (AP axial). As diferenzas son as seguintes: O paciente atópase en prono ou en

bipedestación fronte ao dispositivo vertical.

O RC angúlase de 15 a 30 graos en sentido caudal.

As estruturas amosadas e mais os criterios de avaliación son os mesmos que para a proxección AP axial descritos anteriormente.

• Protexer gónadas• Respiración: suspendida.

• Angulado de 15 a 30 graos en sentido caudal.



ESCÁPULA





EscápulaAP

LAT OAD ou OAI

As fracturas de escápula, son raras e afectan con maior frecuencia ao corpo da escápula. Prodúcenseante traumatismos de alta enerxía polo que hai que descartar lesións asociadas.

3.10. Escápula

Hai que valorar se a fractura afecta ao cuerpo, espiña da escápula ou pescozo: Fracturas do corpo da escápula, son as mais frecuentes cabestrillo. Fracturas da espiña, soean asociarse ao corpo cabestrillo. Fracturas do pescozo da escápula non desprazadas hombro flotante tratamento cirúrxico.


PROXECCIÓN AP


• Paciente en bipedestación (preferible con dor) ou decúbito supino.

• Axústase o corpo do paciente e céntrase a escápula afectada sobre a liña media da rejilla.

• Abdúcese o brazo en ángulo recto respecto ao corpo para dirixir a escápula lateralmente. Flexiónase o cóbado e apoiase a man en posición cómoda.

• Nesta proxección non se rota o corpo cara o lado afectado porque a oblicuidade resultante anularía o efecto de desprazamento lateral da escápula.

• Protexer as gónadas.• Respiración: lévase a cabo esta exposición durante

unha respiración lenta co fin de anular o detalle pulmonar.

• Perpendicular á zona media escapular (5 cmpor debaixo da apófisiscoracoides).

Receptor de imaxe: 24 x 30 cm en lonxitudinal.

3.15. Escápula


CRITERIOS DE AVALIACIÓNDebe quedar claramente demostrado o seguinte: A parte lateral da escápula libre de

superposición das costelas. A escápula horizontal, non oblicuada. O detalle escapular a través do pulmón e

costelas superpostos (unha respiración superficial axuda a anular o detalle pulmonar).

O acromion e o ángulo inferior.

PROXECCIÓN AP

3.15. Escápula



• Colócase ao paciente en posición OAD ouOAI, de pé ou sentado fronte ao dispositivo de rejilla vertical.

• Pode empregarse unha posición en prono, pero a proxección é mais complexa. Pode facerse en supino, pero a escápula aparecerá magnificada.

• Axústase ao paciente en posición OAD ouAOI, coa escápula afectada centrada na rejilla. O paciente promedio require unharotación de 45 a 60 graos respecto ao plano do RI.

• En función da área a estudiar hai dúas posición do brazo.

• Perpendicular á zona medial da escápula.

• Importante empregarfiltros de compensación.


PROXECCIÓN LATERAL. OAD OU OAI

3.15. Escápula



Para a avaliación do acromion e a apófisis coracoides faise que o paciente flexione o cóbado e coloque o dorso da man sobre a parte posterior do tórax para evitar superposición de escápula e húmero.

Para observar o corpo da escápula, pídeselle ao paciente que estenda o brazo cara arriba e que apoie o antebrazo sobre a cabeza ou cruzado sobre a parte superior do peito agarrándose o ombreiro contrario.

• Unha vez posicionado agárranse cos dedos pulgar e índice dunha man, os bordes medial e lateral.

• Protexer as gónadas.• Respiración: suspendida.

• Perpendicular á zona medial da escápula.

• Importante empregarfiltros de compensación.



3.15. Escápula


CRITERIOS DE AVALIACIÓNDebe quedar claramente demostrado o seguinte: Os bordes mediais e lateriais superpostos Ausencia de superposición do húmero sobre o

área de interés Inclusión do acromion e do ángulo inferior. O espesor lateral da escápula cunha densidade

adecuada.


3.15. Escápula


1 -

1,2

0 m


Tarefa 3

Decide qué proxección ou proxeccións son as mais adecuadas para un paciente con sospeita de calcificación do tendón supraespinoso con impotencia funcional do ombreiro. Indica a posición radiográfica das proxeccións elixidas e a súa relación co receptor de imaxe.

Solución:Para estudiar radiográficamente o espacio subacromial, que é onde se dispon o supraespinoso, a proxección de elección será a de ombreiro AP con rotación interna e externa. O paciente posiciónase ca escápula do ombreiro afectado en paralelo ao RI e colócase o brazo e a man en función da rotación elixida.


Tarefa 4

De todas as proxeccións vistas nesta unidade, revisa cantas se realizan co foco fino ou groso e cal é a DFRI. Explica o porque.

Tarefa 5Coloca a man esquerda sobre o olécranon do brazo dereito completamente estirado. Fai movementos de supinación e pronación. Decide se o olécranon cambia de posición con este movemento rotatorio e explica a diferencia de posición ao flexionar o cóbado.

Tarefa 6Recibes unha solicitude de RX de húmero lateral esquerdo por sospeita de fractura en paciente politraumatizado con camilla e con poucas opcións de colaborar. Decide cal é a actuación a realizar e define os parámetros de posición corporal, posición radiográfica e proxección.

Tarefa 7Un dia que tes garda nos hospital, recibes unha petición de radiografía de ombreiro dúas proxeccións. Decide e xustifica a túa actuación. O paciente é un home de 60 anos que non lembra traumatismo sobre esa rexión.

Atlas de posiciones radiográficas y procedimientos radiológicos. Merrill. Elsevier. 2010

Proyecciones radiológicas con correlación anatómica. Bontrager & Lampignano. Elsevier, 7ª edición. 2010

Técnicas de radiología. Ilerna Online. 2019

Técnicas de radiología simple. Editorial Síntesis. 2ª edición. 2020

Bibliografía (e imaxes)


Vídeos e recursos web

Proxección ombreiro AP

Proxección ombreiro AP

Proxección ombreiro lateral transtorácica

Mais proxeccións en Radiología Pereira

https://www.youtube.com/watch?v=FYNTs8lT-CI

https://www.youtube.com/watch?v=UezXlBcmHGM

https://www.youtube.com/watch?v=FYNTs8lT-CI

https://www.youtube.com/channel/UC2hKCm2dxdadTzYbC9Im4jA/videos

ud02. técnica radiográfica nas exploracións da extremidade

Documents