uitvoeringsplan duurzaamheid - wereldgemeente loon op … · uitvoeringsplan verduurzaming...

4^ 4^ 4^ gemeente Loon op Zand

UITVOERINGSPLANDUURZAAMHEIDUitvoeringsplan behorende bij de Duurzaamheidsvisie Loon op Zand

mei 2019

Colofon

Het uitvoeringsplan duurzaamheid is in opdracht van de gemeente Loon op Zand opgesteld door HetEnergieBureau te Eindhoven en behoort bij de Duurzaamheidsvisie Loon op Zand.

Vormgeving en fotografie: DRIELUIK, Kaatsheuvel

mei 2019Uitvoeringsplan Duurzaamheidsvisie Loon op Zand

INHOUD

1 INLEIDING................................................................................................. 41.1 PROJECTEN UITGEDIEPT EN AANGEPAST........................................................... 41.2 LEESWIJZER................................................................................................................5

2 PROJECTBESCHRIJVINGEN....................................................................62.1 GEMEENTE ALS VOORBEELD...................................................................................62.2 ENERGIENEUTRAAL................................................................................................. 62.3 GROEN EN KLIMAATBESTENDIG...........................................................................82.4 SCHOON EN CIRCULAIR........................................................................................ 8

3 PROJECTEN NAAR PRIORITEIT EN FASERING.................................10

4 PROCESMIDDELEN................................................................................ 14

BIJLAGE 1: PROJECTBLADEN............................................................................ 16GEMEENTE ALS VOORBEELD................................................................................................16ENERGIENEUTRAAL..............................................................................................................21GROEN EN KLIMAATBESTENDIG.......................................................................................29SCHOON EN CIRCULAIR.....................................................................................................33

BIJLAGE 2: RECENTE ONTWIKKELINGEN IN BELEID................................. 40

INLE

IDIN

G

1 InleidingHet voorliggende Uitvoeringsplan Duurzaamheidsvisie Loon op Zand is een uitwerking van de strategische duurzaamheidsvisie. De Duurzaamheidsvisie is een integrale visie, waarin we de klassieke indeling van energie, biodiversiteit, recyclen, CO2, hebben losgelaten en vier thema’s hebben geformuleerd met een stip op de horizon. Langs deze lijnen hebben we ook dit uitvoeringsplan opgesteld, met het loskomen van de klassieke lijnen stimuleren we ontschotting en creatief denken. Om onze visie concreet te maken hebben we deze vertaald in doelstellingen en acties. Deze hebben we voor de overzichtelijkheid gerubriceerd naar vier thema’s:

Gemeente als voorbeeld

Wij zullen door eigen daadkracht laten zien dat een duurzaam Loon op Zand ons serieus is. Bewoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties die hierdoor geïnspireerd raken en eigen initiatieven willen nemen, moedigen we van harte aan en ondersteunen we waar mogelijk en gewenst.

Energieneutraal

De energietransitie zien wij niet alleen als een uitdaging, maar zeker ook als een kans. Onze eigen organisatie, het lokale bedrijfsleven, verenigingsleven en onze inwoners kunnen profiteren van de positieve effecten van de weg naar energieneutraal.

Groen en KlimaatbestendigEen groene leefomgeving vinden wij niet alleen belangrijk voor de gezondheid van onze inwoners, het verhogen van de biodiversiteit en het verder versterken van onze positie als leisuregemeente maar ook voor klimaatadaptie. Groen is het voornaamste middel om hittestress tegen te gaan, helpt overtollig regenwater op te vangen en verdroging te voorkomen.

Schoon en circulairLoon op Zand vindt een schone en circulaire toekomst noodzakelijk. Ook onze toekomstige generaties moeten kunnen beschikken over voldoende grondstoffen en een schone leefomgeving. Zo worden grondstoffen steeds schaarser en vindt vervuiling van onze leefomgeving plaats door onder andere zwerfafval. Een landelijk probleem en een van de grootste ergernissen van onze inwoners. Niet alleen veroorzaakt zwerfafval ergernis en milieuproblemen (plastic soep, diersterfte), we verliezen zo ook waardevolle grondstoffen die goed opnieuw te gebruiken zijn.

1.1 Projecten uitgediept en aangepastDe transitielijnen vormen een methode om projecten en doelstellingen in te kunnen bedden. De omschreven projecten vormen geen uitputtend geheel. Om het einddoel (de stip op de horizon) te kunnen bereiken kunnen nieuwe, niet omschreven projecten worden opgepakt.Dit uitvoeringsplan is opgesteld rekening houdend met de opgave, de huidige stand

4

INLE

IDIN

G

van zaken, feedback van binnen de gemeente en externe partners, de algemene ontwikkelingen en trends.Het uitvoeringsplan omvat in totaal 30 projecten. De in de visie opgenomen projecten zijn niet alleen zogenaamde ‘high-impact’ projecten. Projecten met een minder grote impact op duurzaamheid, maar met een grote zichtbaarheid, groot draagvlak, grote spin off, zijn ook van grote waarde om zodoende inwoners, bedrijven en andere partijen gemotiveerd te houden.Dit uitvoeringsplan zal continu aan verandering onderhevig zijn. Doordat er nieuwe samenwerkingsverbanden ontstaan, nieuwe, innovatieve technieken worden geïntroduceerd of andere ontwikkelingen zich voordoen. Het is daarmee een dynamisch document. Elk project zal bovendien zijn eigen tijdspad, versnellingen en vertragingen kennen.

1.2 LeeswijzerDit uitvoeringsplan bevat in hoofdstuk 2 allereerst een korte beschrijving van alle projecten per thema. In de zijlijn staat aangegeven aan welk global goal een bijdrage geleverd wordt met het genoemde project. Hoofdstuk 3 schetst een overzicht van projecten in tijd. Hierbij is prioritering aangegeven. Sommige projecten dienen spoedig in gang gezet te worden, anderen kunnen op een later moment worden opgepakt.In hoofdstuk 4 is per thema het benodigd procesgeld per jaar weergegeven evenals de ingeschatte uren voor de coördinatie. Het is essentieel dat de middelen worden vrijgemaakt om het gewenste eindresultaat ook daadwerkelijk te bereiken.Voor een compleet overzicht van de projecten en projectinformatie, raadpleeg de bijlage.

m 5 m

PRO

JEC

TBES

CH

RIJ

VIN

GEN

2 ProjectbeschrijvingenLoon op Zand hanteert voor het realiseren van de duurzaamheidsvisie een aantal uitgangspunten. Vanuit deze punten wordt gedacht en gehandeld.

2.1

2.

IB ül 3.

O 5.

6.

7.

8.

4

Gemeente als voorbeeldUitvoeringsplan verduurzaming gemeentelijke gebouwenWe maken een Duurzaam Meerjaren Onderhouds Plan waarin centraal staat: een energielabel A voor eigen kantoorpanden in 2030, zonnepanelen (van derden) op daken van eigen panden en gemeentelijke gebouwen met groen dak en/of gevels voor 2030. Onze stroom kopen we vanaf 2020 100% duurzaam in.Energiezuinige openbare verlichtingBij nieuwe aanleg of vervanging van openbare verlichting passen we standaard energiezuinige verlichting, zoals ledverlichting, toe.Frisse scholenWe verduurzamen 8 basisscholen tot een ‘Frisse School’; met streven naar BENG (Bijna EnergieNeutraal Gebouw)Plan van aanpak verduurzaming woon-werk en werk-werk verkeerWe gaan voor zo min mogelijk verplaatsingen. Verplaatsingen die plaatsvinden gebeuren efficiënt en duurzaam door fiets, OV en ZE-(deel)vervoer.Duurzaam inkoopbeleidWe verscherpen ons inkoopbeleid. We hanteren nadrukkelijk ook sociale (social return on investment) en ecologische (biobased, circulair, klimaatbewust) aspecten in ons inkoopproces en zien maatschappelijk verantwoord inkopen als een belangrijk instrument om onze duurzaamheidsambities te realiseren. Afvalscheiding en -hergebruik gemeentelijke organisatie We gaan voor afvalscheiding en lokaal/regionaal hergebruik en recycling van grondstoffen afkomstig uit onze gemeentelijk gebouwen. MonitoringsprogrammaInzicht in de resultaten van de acties en hun bijdragen aan de doelstellingen en de visie.Communicatiestrategie voorbeeldrol gemeenteInzet en prestatie van gemeente is zichtbaar en bekend en stimuleert eigen initiatief en gewenst gedrag. Onze medewerkers maken we bewust welke bijdrage ze kunnen leveren aan een klimaatneutrale en afvalloze organisatie.

2.2 Energieneutraal9.

10

ZonnevisieWe zetten maximaal in op zonne-energie. We stellen hiervoor op korte termijn (vóór 2021) een zonnevisie op in samenwerking met onder andere de regio Hart van Brabant en het Energie collectief in Loon op Zand (ECLoZ).

. Lokaal warmteplanWaar en wanneer er een alternatieve warmtevoorziening is in de gemeente wordt

m 6 m

PRO

JEC

TBES

CH

RIJ

VIN

GEN

ii.

12.

13.

14.

15.

16.

M.

18.

omschreven in een lokaal warmteplan dat uiterlijk eind 2021 gereed is.EnergiekompasWe schrijven samen met de Regio Hart van Brabant de Regionale Energie en Klimaatadaptatie Strategie (REKS). Daarin zal ook een breed gedragen beoordelingskader komen dat helpt om alle beschikbare vormen van duurzame energie (zon- en windenergie, rest- en bodemwarmte, rioolenergie, etc.) tegen elkaar af te wegen.2 Pilots gasloze wijkWe voeren een pilot ‘aardgasloze wijk’ uit in twee wijken. Bekeken wordt of het bedrijvenpark Kaatsheuvel meegenomen kan worden binnen een pilot. , met een leereffect voor de energietransitie in de gehele gemeente. Natuurlijk doen we dit in nauwe samenwerking met onze partners.ENG als randvoorwaarde bij nieuwbouwBij de ontwikkeling van nieuwbouwwoningen en nieuwe bedrijfskavels stellen wij ENG - EnergieNeutrale Gebouwen - als randvoorwaarde. We leggen dit vast in onze omgevingsvisie en het omgevingsplan.Invoering financiële stimuleringsregelingen particuliere woningbezitters en ondernemersWe gaan op zoek naar effectieve financiële prikkels voor huiseigenaren om te investeren in energiezuinige woning. En daarbij eenzelfde opsomming en uitwerking van financiële prikkels voor ondernemers.Platform voor kennisdeling en stimulering duurzaam bedrijfslevenEnergiebesparing en verduurzaming van de energievraag bij bestaande bedrijven stimuleren en faciliteren we door kennis te delen over (regionale en landelijke) financieringsregelingen en best practices.Intensivering controle energieprestatie bedrijfsleven De Wet Milieubeheer zien we als een duidelijke ondergrens. De eisen die deze wet en ook de Europese Energie-Efficiency richtlijn stelt aan energiegebruik, monitoring en het treffen van maatregelen bij bedrijven, gaan we goed controleren. Hierover maken we verscherpte afspraken met de Omgevingsdienst. Communicatiestrategie energietransitieWe denken goed na over de intrinsieke drijfveren van mensen en ondernemingen en spelen daar op in met onze communicatie. We maken het daarbij zo tastbaar en concreet mogelijk en begeleiden inwoners en ondernemingen bij de transitie, bijvoorbeeld door informatiebijeenkomsten, workshops en/of een platform ‘Energiek Loon op Zand’.Regioloket energietransitieWij gaan een regioloket opzetten waar inwoners maar ook ondernemingen terecht kunnen met inhoudelijke vragen over een energieneutrale en/of gasloze woning of bedrijf.

U 7 u

PRO

JEC

TBES

CH

RIJ

VIN

GEN

2.319.

20.

21.

22.

23.

Groen en klimaatbestendigVergroenen particuliere en openbare ruimtesWe gaan met onze samenleving aan de slag om onze openbare en particuliere ruimtes meer en meer om te vormen tot natuuroases. Met en op initiatief van inwoners, maatschappelijke organisaties zoals IVN, de tuinbranche, bedrijfsleven en de woningbouwcorporatie zetten we in op meer (eetbaar) groen dicht bij huis en werkomgeving, met oog voor biodiversiteit.Flower HighwayWe waarderen de recreatieve routes op met groenvoorzieningen. De uitwerking hiervan maken we in het Groenstructuurplan en als voorbeeld hierbij denken we aan het aanleggen van een ‘flower highway’ (snelweg van kruiden- en bloemrijke bermen), voor zichtbaarheid en bewustwording.Onderzoek financiële stimuleringsmaatregelen vergroening We onderzoeken of financiële prikkels voor particuliere woningbezitters, huurders en ondernemers mogelijk zijn om bovenstaande initiatieven te stimuleren. Ruimtelijke adaptatie als integraal onderdeel van ruimtelijke plannen De uitkomst van de stresstest en het beleid uit de Deltabeslissing Ruimtelijke Adaptie borgen wij in onze omgevingsvisie en omgevings- en rioleringsplan. Ruimtelijke adaptatie wordt een integraal onderdeel van onze ruimtelijke plannen. we benutten hier natuurlijke momenten voor.Communicatiestrategie groenblauwe omgeving We benadrukken dat een groene omgeving met voldoende ruimte voor wateropvang vooral leuk en gezond is zodat de waarde van groen en blauw door iedereen gezien en erkend wordt. Dat kan door inzet van communicatie als ook door evenementen met als thema leisure & groenbeleving.

2.4^ 24.

ííl oo 25.

īíí õo o 26.

27.

Schoon en circulairLevensloopbestendige Cradle tot Cradle (ver-)nieuwbouwNieuwe of te renoveren gebouwen en woningen ontwerpen we levensloopbestendig en volgens de Cradle to Cradle principes.Duurzaam Kwaliteitsmenu bedrijfslevenWe onderzoeken of een Duurzaam Kwaliteitsmenu voor ons bedrijfsleven toepasbaar is. Dit is een lijst met zinvolle projecten waarin bedrijven een bijdrage kunnen leveren; in geld, kennis, netwerk en/of ter compensatie van eventuele nadelige impact die zij veroorzaken.Online platform materialenstromenWe faciliteren in samenwerking met het bedrijfsleven een online platform dat de materialenstromen van bedrijven in Loon op Zand in kaart brengt en zoekt naar matches tussen vraag en aanbod.Stimuleren gewenst afvalgedrag inwonersAfvalscheiding en hergebruik stimuleren we niet alleen door kennis en goede voorbeelden maar ook door financiële prikkels en service. Goed scheidingsgedrag belonen we en voor herbruikbare grondstoffen bieden we een hoge service,

m 8 m

PRO

JEC

TBES

CH

RIJ

VIN

GEN

Ťíffj CO o

bijvoorbeeld door ze hoogfrequent in te zamelen. Communicatiestrategie: onze inwoners en ondernemers zijn de kritische factor. Door andere keuzes te maken kunnen ze hun impact verminderen. Daarvoor geven we ze inzicht in deze keuzes en feedback over de resultaten.

28. Pilot afvalloos hotel, park of campingBinnen onze leisuresector starten we - binnen het regionaal programma ‘Een gezond leisureklimaat’- met een pilot voor een afvalloos hotel, park of camping.

29. Emissieloze afvalinzameling met kansen voor sociale werkgelegenheid Ons huishoudelijk afval, ofwel grondstof, zamelen we efficiënt in met emissieloze voertuigen op een duurzame energiebron met kansen voor sociale werkgelegenheid.

30. Benutting gedragskundige instrumenten voor gewenst afvalgedrag We steunen plannen voor statiegeld op kleine flesjes en blikjes en benutten gedragskundige instrumenten zoals nudging en priming om goed afvalgedrag te stimuleren en zwerfafval en voedselverspilling te voorkomen.

Duurzaamheid is een breed begrip. Een duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen. Voor onze duurzaamheidsvisie brengen we focus aan. We doen liever een paar dingen goed, dan veel dingen half. Bovendien zijn de capaciteit en middelen begrensd. Hierom hebben we het begrip duurzame gemeente afgebakend. We hebben vier duurzaamheidsthema’s geselecteerd die het belangrijkst zijn voor Loon op Zand.In deze visie focussen we ons op deze vier thema’s. Deze zijn verder uitgewerkt in hoofdstuk 4.

m 9 m

PRO

JEC

TEN

NA

AR

PR

IOR

ITEI

T EN

FASE

RIN

G

3 Projecten naar prioriteit en faseringDit hoofdstuk van het uitvoeringsprogramma bevat een tijdoverzicht en ook is de prioritering van de projecten weergegeven. In principe zijn alle genoemde projecten essentieel om te komen tot een duurzaam Loon op Zand, maar rekening houden met schaarste van tijd en middelen is reëel. Daarnaast helpt focus aanbrengen de aandacht vast te houden. Om tot een scherpe focus te komen, wordt de prioritering uit de interviews gebruikt. Zowel binnen als buiten de gemeentelijke organisatie wordt verschillend gedacht over wat prioriteit heeft op het gebied van duurzaamheid.

De prioritering hebben we gebaseerd op het feit of een ambitie een verplicht of noodzakelijk kader heeft en of het past in de Regionale of landelijke ontwikkelingen (zie bijlage 2). De acties zijn geprioriteerd in:

1. VerplichtDit zijn acties die een verplichtend karakter hebben vanuit landelijk of provinciaal beleid en/of wetgeving.

2. NoodzakelijkDit zijn acties die essentieel en randvoorwaardelijk zijn voor het in gang zetten van een versnelling, bijvoorbeeld vanwege een grote zichtbaarheid, spin-off en/of grote impact op CO2-reductie.

3. Prioritair vanuit partners/afdelingenDit zijn acties die passen bij het DNA van Loon op Zand en aansluiten bij de ambities en al bestaande of lopende initiatieven van partners en/of gemeente. Hierdoor versterken ze lopende projecten (laaghangend fruit).

4. GewenstDit zijn acties die belangrijk zijn om te komen tot een duurzaam Loon op Zand en sterk gewenst zijn. Ze hoeven echter niet direct te starten.

U 10 U

PRO

JEC

TEN

NA

AR

PR

IOR

ITEI

T EN

FASE

RIN

G

1. VerplichtThema Project Fase

Energieneutraal

Zonnevisie 2021Lokaal warmteplan 2019-2021Intensivering controle energieprestatie bedrijfsleven

2019-2021

Schoon en circulair Stimuleren gewenst afvalgedrag inwoners

2019-2021

2. NoodzakelijkThema Project Fase

Uitvoeringsplan verduurzaming gemeentelijke gebouwen

Start 2019

Gemeente als voorbeeld Energiezuinige openbare verlichting

Voortzetting huidig beleid

Duurzaam inkoopbeleid 2019 en verderMonitoringsprogramma 2019 en verder

EnergieneutraalCommunicatiestrategie energietransitie (gekoppeld aan de andere communicatiestrategieën)

2019 en verder

3. Prioritair vanuit partners/afdelingenThema Project Fase


Plan van aanpak verduurzaming woon-werk en werk-werk verkeer

2019 en verder

Communicatiestrategie voorbeeldrol gemeente (gekoppeld aan andere communicatiestrategieën)

2019 en verder

Energieneutraal Regioloket energietransitie 2020

II

PRO

JEC

TEN

NA

AR

PR

IOR

ITEI

T EN

FASE

RIN

G

4. GewenstThema Project Fase

Frisse scholen 2019 en verderGemeente als voorbeeld Afvalscheiding en -hergebruik

in gemeentelijke organisatieVoortzetting en uitbreiding vanaf 2019

Energiekompas 20212 Pilots gasloze wijk 2019-2023ENG als randvoorwaarde bij nieuwbouw

2021

EnergieneutraalInvoering financiële stimuleringsregelingen particuliere woningbezitters en ondernemers

2019-2021

Platform voor kennisdeling en stimulering duurzaam bedrijfsleven

2022 en verder

Vergroenen particuliere en openbare ruimtes

2019-2030

Flower Highway 2020Onderzoek financiële stimuleringsmaatregelen

2020

vergroening

klimaatbestendig Ruimtelijke adaptatie als integraal onderdeel van ruimtelijke plannen

2019 - 2021

Communicatiestrategie groenblauwe omgeving (gekoppeld aan de andere communicatiestrategieën)

2019 en verder

Levensloopbestendige Cradle tot Cradle (ver-) nieuwbouw

2020 en verder

Duurzaam Kwaliteitsmenu bedrijfsleven

2022 en verder

Online platform materialenstromen

2022-2023

Schoon en circulair Pilot afvalloos hotel, park of camping

2019-2021

Emissieloze afvalinzameling met kansen voor sociale werkgelegenheid

2020-2021

Benutting gedragskundige instrumenten voor gewenst afvalgedrag

2020-2021

U 12 U

PRO

JEC

TEN

NA

AR

PR

IOR

ITEI

T EN

FASE

RIN

G

Van de in totaal 30 projecten zijn er 9 verplicht of noodzakelijk. Deze zijn gebudgetteerd in hoofdstuk 4. Het oppakken van deze maar ook de andere projecten (door de afdelingen zelf) past in de wens om een versnelling in gang te zetten maar hierbij moet de kanttekening worden geplaatst dat dit daadkracht vereist van de gemeentelijke vakafdelingen en dat de duurzaamheidscoördinator snel wordt aangesteld. Teven zullen wij de externe stakeholders nauw betrekken in de vormgeving van de projecten.

U 13 U

PRO

CES

MID

DEL

EN

4 ProcesmiddelenMet alleen ambities en plannen komen we er niet. Om de genoemde projecten te ontwikkelen en organiseren zijn investeringen nodig. Van de overheid wordt verwacht om te laten zien dat zij duurzaamheid serieus neemt. Hieronder staat een grove raming van de middelen die we de komende drie jaar nodig denken te hebben voor de verplichte en noodzakelijke projecten. Deze bedragen zijn benodigd als procesgeld voor communicatiemiddelen, inhuur van expertise, subsidies, et cetera en staan nog los van de enorme investeringen in projecten die nodig zijn.

We roepen lokale stakeholders, maar ook de regio, provincie en rijk op om mee te gaan investeren. De totale investering is namelijk veel groter dan het procesgeld dat nodig is. Een deel van dit budget wordt al gedekt door huidig duurzaamheidsbudget of andere beschikbare budgetten binnen de gemeente. We gaan nader specificeren welk aanvullend budget nodig is.

De vakafdelingen kunnen zelf op basis van (lokale en regionale) kansen of ontwikkelingen, prioritaire en gewenste projecten oppakken en daarvoor de capaciteit organiseren. Met name daar waar (Rijks)subsidies verkijgbaar zijn kan gewerkt worden met een multiplier effect.

Opgemerkt moet worden dat de benodigde middelen ramingen betreffen en de acties en geraamde middelen niet onveranderlijk zijn. Bij (jaarlijkse) monitoring en evaluatie van de resultaten, kan het zijn dat acties en middelen bijgesteld moeten worden.

Voor de periode 2019 tot en met 2021 zal in totaal dus minimaal C 87.000 nodig zijn (exclusief de formatie). Er is nog geen rekening gehouden met eventuele subsidiemogelijkheden en bepaalde acties zullen - op basis van aanvullende gegevens - nog gebudgetteerd moeten worden.

Thema Proces- en formal:iegeld2019 2020 2021


C 19.500 Nog nader te bepalen

Nog nader te bepalen

pnergieneutraal C 25.000 C 7.500 C 12.500

Groen en klimaatbestendig

C 2.500 C 2.500 C 2.500

Schoon en circulair C 5.000 C 5.000 C 5.000

Totaal É 52.000 É 15.000 É 20.000FormatieDuurzaamheid (1 fte)

É 45.000 É 85.000 É 85.000

Totaal incl. fte É 97.000 É 100.000 É 105.000

PRO

CES

MID

DEL

EN

Voor de aansturing, coördinatie en gedeeltelijke uitvoering van deze acties zal 1,0 fte vrijgemaakt I aangesteld moeten worden vanaf medio 2019 tot en met tenminste 2021. Voor een nadere specificatie van de procesgelden en uren wordt verwezen naar bijlage 1, de projectbladen.

U 15 U

BIJ

LAG

EN

BIJLAGE 1: PROJECTBLADEN

GEMEENTE ALS VOORBEELD

1. UITVOERINGSPLAN VERDUURZAMING GEMEENTELIJKE GEBOUWENPRIO 2 NOODZAKELIJKREGULIER NEE

WAT Wij gaan ons energiegebruik beperken door energiebesparing centraal te stellen bij bestaand gemeentelijk vastgoed, maar ook de ontwikkeling daarvan. Zo gaan we onze vastgoedportefeuille efficiënter benutten door de bezettingsgraden te optimaliseren en door vastgoed af te stoten, waarbij we eisen stellen aan energiebesparing door de toekomstige eigenaar. De meerjaren onderhoudsprogramma's (hierna: MJOP's) worden opgeplust naar Duurzame Meerjaren Onderhouds Programma's (hierna: DMJOP). Dit doen we door het rendementsdenken toe te passen (total cost of ownership). Dit maakt het mogelijk om te investeren in energiebesparing en duurzame energiesystemen (zoals bijvoorbeeld zonnepanelen, WKO-installaties/geothermie) zonder dat de initiële investering leidend is voor de besluitvorming.Tot slot gaan we ons stroomgebruik 100% duurzaam inkopen.

WIE (PARTIJEN ROL)

* Trekker/facilitator: gemeente | facilitair manager vastgoed* Bijdragen/facilitator: inwoners, ECLoZ, MOED, maatschappelijke

organisaties

WANNEER 2019

WERKWIJZE Opstellen en implementeren uitvoeringsplan met daarin uitgewerkt:* Benodigde maatregelen voor energielabel A* Geschikte gemeentelijke daken en/of gevels voor zon en groen* Financiële gevolgen (TCO)* Participatie inwoners duurzame energie (postcoderoosregeling, rol

energiecoöporatie)Actieplan en uitvoering 100% verduurzaming stroom

e 1 UREN Incidenteel:* 100 uur voor uitzetten opdracht aan extern bureau, aanleveren

gegevens, overleg en afstemming over uitvoeringsprogramma* C 10.500,- voor externe ondersteuning bij opstellen uitvoeringsplan. Structurele kosten en opbrengsten worden in het uitvoeringsplan in beeld gebracht.

RESULTAAT * Energielabel A voor eigen kantoorpanden in 2030* Zonnepanelen (van derden) op daken van eigen panden* Gemeentelijke gebouwen met groen dak en/of gevels voor 2030* Stroom is 100% duurzaam

RAAKVLAK * Project # 5 Duurzaam inkoopbeleid* Project # 7 Monitoringsprogramma* Project # 8 Communicatiestrategie voorbeeldrol gemeente

ENERGIE\ i z

LEVEN INHET WATER

m i6 m

BIJ

LAG

EN

BETAALBARE ENDUURZAMEENERGIE\ I z

DUURZAME STEDEN ENGEMEENSCHAPPEN

LEVEN OPHETLAND

GEZONDHEIDEN WELZIJN

7 BETAALBARE EN DUURZAME ENERGIE\±/

EERLIJK WERKEN ECONOMISCHE

ļ. ENERGIEZUINIGE OPENBARE VERLICHTINGPRIO 2 NOODZAKELIJKREGULIER JAWAT Bij nieuwe aanleg of vervanging van openbare verlichting passen we

standaard energiezuinige verlichting, zoals ledverlichting, toe.

WIE (PARTIJEN ROL)

* Uitvoerder: gemeente | beleidsmedewerker openbare verlichting

WANNEER Voortzetting huidig beleid

WERKWIJZE Toepassing op natuurlijk momenten

e l UREN Al geraamd

RESULTAAT LED-verlichting in alle openbare verlichting bij vervanging of nieuwe aanleg

RAAKVLAK * Project # 8 Communicatiestrategie voorbeeldrol gemeente

ţ. FRISSE SCHOLENPRIO 4 GEWENSTREGULIER NEE

WAT Wij zullen 8 basisscholen in onze gemeente verduurzamen tot een ‘Frisse School'; een school met een gezond binnenklimaat en een laag energiegebruik. Daarbij wordt gestreefd naar de BENG (Bijna EnergieNeutraal Gebouw) norm in de eerste renovatiestap.

WIE (PARTIJEN ROL)

* Trekker/uitvoerder: onderwijsinstellingen* Faciliteren/stimuleren: gemeente | beleidsmedewerker

onderwijshuisvesting* ECLoZ, marktpartijen

WANNEER 2019 en verder

WERKWIJZE Onderzoek naar benodigde aanpak en financiële gevolgen in overleg met schoolbesturenFinanciële dekking (inclusief subsidies) regelenOpstellen uitvoeringsplan

e l UREN Er wordt gewerkt aan een Plan van Aanpak met financiële paragraaf.Met de schoolbesturen vindt overleg plaats over de verdeling van de benodigde investeringen

RESULTAAT 8 basisscholen verduurzaamd tot een ‘Frisse School'; met streven naar BENG (Bijna EnergieNeutraal Gebouw)

RAAKVLAK * Project # 8 Communicatiestrategie voorbeeldrol gemeente* Project # 11 Lokaal Warmteplan* Project # 17 Communicatiestrategie energietransitie

m i7 m

BIJ

LAG

EN

GEZONDHEIDEN WELZIJN



w

4. PLAN VAN AANPAK VERDUURZAMING WOON-WERK EN WERK- WERK VERKEER

PRIO 3 PRIORITAIR PARTNERSREGULIER NEE

WAT Ons woon-werk en werk-werk verkeer gaan we verduurzamen. Dit betekent dat we in de eerste plaats proberen verplaatsingen zoveel mogelijk te voorkomen. Verplaatsingen die toch moeten plaatsvinden doen we zo efficiënt en duurzaam mogelijk. De mogelijkheden worden onderzocht om deelauto's en/of deelscooters en het (financieel) stimuleren van de fiets, OV en ZE-vervoer in te zetten. We zoeken daarbij uiteraard aansluiting bij projecten zoals de F261, de snelfietsroute naar Tilburg en Waalwijk.

WIE (PARTIJEN ROL)

* Trekker: gemeente | facilitair manager i.s.m. P&O* Uitvoerder: extern adviseur


WERKWIJZE * Opstellen Plan van Aanpak in overleg met P&O en Facilitaire afdeling* Implementeren Plan van Aanpak

š l UREN Incidenteel:* C 10.000 voor extern advies » 50 uurStructureel:* 50 uur per jaar

RESULTAAT Zo min mogelijk verplaatsingen. Verplaatsingen die plaatsvinden gebeuren efficiënt en duurzaam door fiets, OV en ZE-(deel)vervoer.

RAAKVLAK * Project # 8 Communicatiestrategie voorbeeldrol gemeente

5. DUURZAAM INKOOPBELEIDPRIO 2 NOODZAKELIJKREGULIER GEDEELTELIJK (HET GAAT OM EEN VERSCHERPING)

WAT We verscherpen ons inkoopbeleid. We hanteren nadrukkelijk ook sociale (social return on investment) en ecologische (biobased, circulair, klimaatbewust) aspecten in ons inkoopproces en zien maatschappelijk verantwoord inkopen als een belangrijk instrument om onze duurzaamheidsambities te realiseren. We stellen hiervoor een actieplan op waarbij we onder andere aangeven hoe we de markt aanmoedigen en uitnodigen tot het leveren van duurzame en innovatieve producten, diensten en werken. De toetsing van geleverde diensten, goederen en werken op nakomen van duurzaamheidbeloftes uit de offertes, nemen we op in ons contractmanagement.

WIE (PARTIJEN ROL)

* Trekker/uitvoerder: gemeente | inkoopfunctionaris* Bijdrage/communicatie: inwoners, bedrijven, maatschappelijke

organisaties


U 18 U

BIJ

LAG

EN

WERKWIJZE * Opstellen duurzaam inkoopbeleid* Training aan interne deskundigen van verschillende producten

dienstgroepen* Opbouwen kennisnetwerk voor aanbestedingstrajecten* Borging bij en toetsing van leveranciers* Kennis delen met bedrijven via platform

š l UREN Incidenteel:

Incidenteel:* C 7.000 incidenteel voor extern advies en training » 150 uurStructureel:* 150 uur per jaar

RESULTAAT 100% maatschappelijk verantwoord inkopen van diensten, werken en producten in 2030

RAAKVLAK * Project # 1 Uitvoeringsplan verduurzaming gemeentelijke gebouwen* Project # 8 Communicatiestrategie voorbeeldrol gemeente

VERANTWOORDECONSUMPTIEEN PRODUCTIE

6. AFVALSCHEIDING EN -HERGEBRUIK GEMEENTELIJKE ORGANISATIEPRIO 4 GEWENSTREGULIER GEDEELTELIJK (BESTAAND EN EXTRA)

WAT We gaan voor afvalscheiding en lokaal/regionaal hergebruik en recycling van grondstoffen afkomstig uit onze gemeentelijk gebouwen.

WIE (PARTIJEN ROL)

* Uitvoerder: gemeente | facilitair manager* Betrokken: Bedrijven en maatschappelijke organisaties

WANNEER Voortzetting en uitbreiding vanaf 2019

WERKWIJZE * Inmiddels is gestart met eenvoudige afvalstromen om aanzet te maken* Complexere afvalstromen in beeld brengen en onderzoeken waar een

circulaire route plaats kan vinden* Betrekken bedrijfsleven en overige kantoren in Loon op Zand bij dit

onderzoek om volumes te vergroten* Koppelen van een communicatietraject aan de afvalscheiding, het nut en

het resultaat

š l UREN Incidenteel:* C 10.000 voor extern advies/onderzoek » 80 uurStructureel:* 50 uur per jaar

RESULTAAT Afvalscheiding en lokaal/regionaal hergebruik en recycling van grondstoffen afkomstig uit gemeentelijk gebouwen

RAAKVLAK n.v.t.

U 19 U

BIJ

LAG

EN

7. MONITORINGSPROGRAMMAPRIO 2 NOODZAKELIJKREGULIER NEE

WAT We gaan inzicht verlenen in de resultaten van de acties en hun bijdragen aan de doelstellingen en de visie.

WIE (PARTIJEN ROL)

* Trekker/uitvoerder: gemeente | beleidsmedewerker duurzaamheid i.s.m. facilitair manager


WERKWIJZE Per indicator - genoemd in de duurzaamheidsvisie - worden afspraken gemaakt en vastgelegd over:* de verantwoordelijke medewerker* meetfrequentie* vastlegging en presentatie van de gegevens* toepassing meetgegevens

š / UREN Incidenteel:* C 2.000 incidenteel voor externe (ICT) ondersteuning » 80 uurStructureel:* 70 uur per jaar

RESULTAAT Inzicht in de resultaten van de acties en hun bijdragen aan de doelstellingen en de visie

RAAKVLAK * Project # 1 Uitvoeringsplan verduurzaming gemeentelijke gebouwen* Project # 8 Communicatiestrategie voorbeeldrol gemeente

8. COMMUNICATIESTRATEGIE VOORBEELDROL GEMEENTEPRIO 3 PRIORITAIR PARTNERSREGULIER NEE

WAT Inzet en prestatie van gemeente is zichtbaar en bekend en stimuleert eigen initiatief en gewenst gedrag. Onze medewerkers maken we bewust welke bijdrage ze kunnen leveren aan een klimaatneutrale en afvalloze organisatie.

WIE (PARTIJEN ROL)

* Trekker/uitvoerder: gemeente | beleidsmedewerker duurzaamheid i.s.m. communicatie

* Communicatie naar/samen: inwoners, bedrijven, stichting Wereldgemeente Loon op Zand (WGLoZ), maatschappelijke organisaties


WERKWIJZE Structurele communicatie intern en extern over kansen en mogelijkheden.Om dit te realiseren wordt gefaseerd gewerkt* fase 1: plan van aanpak: welke mix van communicatiemiddelen wordt

ingezet en voor welke doelgroep?* fase 2: inzet van een planningstool: een kalender die duidelijk maakt voor

interne en externe stakeholders wanneer gecommuniceerd wordt en over wat. Dit faciliteert stakeholders om aan te haken.

u 20 m

BIJ

LAG

EN

C l UREN Incidenteel:* C 12.500 voor plan van aanpak/kalender en communicatiemiddelen en

externe ondersteuning (is ook budget communicatiestrategie in thema Energieneutraal) (bundeling)

* 50 uur - voor plan van aanpakStructureel:* C 5.000 voor communicatiemiddelen en externe ondersteuning (met

name na 2021)* 150 uur per jaar voor uitvoering

RESULTAAT Inzet en prestatie van gemeente is zichtbaar en bekend en stimuleert eigen initiatief en gewenst gedrag

RAAKVLAK * Project # 1 Uitvoeringsplan verduurzaming gemeentelijke gebouwen* Project # 7 Monitoringsprogramma

ENERGIENEUTRAAL


LEVEN OPHETLAND

9. ZONNEVISIEPRIO 1 VERPLICHTREGULIER NEE

WAT We zetten maximaal in op zonne-energie. Dit betekent zonnepanelen leggen op alle daarvoor geschikte daken van woningen, kantoren, toeristische en industriële gebouwen en langs en bij toeristische trekpleisters (voor bewustwording). Zonnevelden is een tweede mogelijkheid, mits ruimtelijk inpasbaar. We stellen hiervoor op korte termijn (vóór 2021) een zonnevisie op in samenwerking met onder andere de regio Hart van Brabant en ECLoZ.

WIE (PARTIJEN ROL)

* Initiator/trekker/regisseur: gemeente | beleidsmedewerker duurzaamheid

* Uitvoerders/bijdragen: inwoners, bedrijven, maatschappelijke organisaties, ECLoZ, Regio Hart van Brabant, MOED

WANNEER 2019

WERKWIJZE * Opstellen Plan van Aanpak met grondbezitters en vastgoedontwikkelaars en andere stakeholders

* In kaart brengen van alle opties en consequenties* Speciale aandacht voor ruimtelijke aspecten.* Opstellen routekaart

C l UREN Incidenteel:* C 10.000 voor extern adviesStructureel:* 100 uur per jaar is nodig voor lokale maar ook regionale inzetIncidenteel budget voor extern advies eventueel overhevelen naar interne uren

RESULTAAT Inzicht in mogelijkheden toepassing van zonne-energie (wat en waar) en routekaart

RAAKVLAK * Project # 12 Energiekompas

m 2i m

BIJ

LAG

EN

BETAALBARE ENDUURZAMEENERGIE\ I Z

10. LOKAAL WARMTEPLANPRIO 1 VERPLICHTREGULIER NEE

WAT Waar en wanneer er een alternatieve warmtevoorziening is in de gemeente wordt omschreven in een lokaal warmteplan dat uiterlijk eind 2021 gereed is.

WIE (PARTIJEN ROL)

* Initiator/regisseur/facilitator: gemeente | beleidsmedewerker duurzaamheid

* i.s.m. Casade* Bijdragen/coproductie/uitvoeren: inwoners, netbeheerder,

woningcorporatie Casade, EnergieCollectief LoZ, bedrijven, maatschappelijk organisaties, MOED

WANNEER 2019-2021

WERKWIJZE * Start in 2019 met opstelling lokaal warmteplan. Daarbij wordt nadrukkelijk de relatie gelegd met de twee aardgasloze wijken en het bedrijventerrein.

* Uitvoeren scan van de warmte-koude behoefte in de gemeente en de leveranciers, infrastructuur en mogelijkheden.

* Opstellen plan wat deels inzoomt op woonwijken (relatie pilot aardgasloze wijken), en deels ingaat op de bedrijventerreinen en mogelijk ook De Efteling.

* Delen en synchroniseren met de regio. Op basis van ook Rijksondersteuning (vanaf 2019-2020) wordt het plan definitief gemaakt en aan het Rijk aangeboden

š l UREN Incidenteel:* C 22.500 voor extern advies* 150 uur voorselecteren adviesbureau/onderzoek, begeleiding,

afstemmingStructureel:* C nader te bepalen* 150 uur per jaar is nodig voor lokale maar ook regionale inzet* Incidenteel budget voor extern advies is slechts een deel van de kosten.

Overige partners zullen moeten bijdragen

RESULTAAT Inzicht in wanneer er per wijk een alternatieve warmtevoorziening is in de gemeente

RAAKVLAK * Project # 9 2 Pilots gasloze wijk in combinatie met het nieuwe bedrijvenpark Kaatsheuvel

* Project # 12 Energiekompas* Project # 14 Invoering financiële stimuleringsregelingen particuliere

woningbezitters en ondernemers* Proces # 17 Communicatiestrategie energietransitie Kaatsheuvel

u 22 m

BIJ

LAG

EN

7 BETAALBARE EN DUURZAME ENERGIE\ I Z

7 BETAALBARE EN DUURZAME ENERGIE\±/


11. ENERGIEKOMPASPRIO 4 GEWENSTREGULIER NEE

WAT We schrijven samen met de Regio Hart van Brabant de RegionaleEnergie en Klimaat Strategie. Daarin zal ook een breed gedragen beoordelingskader komen dat helpt om alle beschikbare vormen van duurzame energie (zon- en windenergie, rest- en bodemwarmte, rioolenergie, etc.) tegen elkaar af te wegen.

WIE (PARTIJEN ROL)

* Trekker: gemeente | beleidsmedewerker ruimtelijke ontwikkeling* Bijdragen: Kennisinstellingen, maatschappelijke instellingen. MOED, regio

Hart van BrabantWANNEER 2021

WERKWIJZE Energie en Ruimte willen op basis van landschappelijke kwaliteiten en meerwaarde voor de samenleving nog wel eens bijten. Om die reden wordt met interne en externe stakeholders een afwegingskader gemaakt voor hernieuwbare energie.* interne en externe stakeholders organiseren een brainstorm over een

afwegingskader* Beschrijven van de kwaliteiten, meerwaarde en belemmeringen.

e 1 UREN Incidenteel:* C 15.000 voor extern advies en facilitair » 100 uur

RESULTAAT Beoordelingskader afweging beschikbare vormen van duurzame energie (zon- en windenergie, rest- en bodemwarmte, rioolenergie, etc.)

RAAKVLAK * Project # 10 Zonnevisie

12. PILOTS AARDGASLOZE WIJKENPRIO 4 GEWENSTREGULIER NEE

WAT We voeren een pilot ‘aardgasloze wijk' uit in twee wijken, met een leereffect voor de warmtetransitie in de gehele gemeente.

WIE (PARTIJEN ROL)

* Initiator/regisseur/facilitator: gemeente | beleidsmedewerker duurzaamheid

* i.s.m. Casade* Bijdragen/coproductie/uitvoeren: inwoners, netbeheerder,

woningcorporatie Casade, EnergieCollectief LoZ, bedrijven, maatschappelijk organisaties, MOED

WANNEER 2019-2023

WERKWIJZE * Starten onderzoek samen met Casade, Enexis, ECLoZ, stichting Wereldgemeente Loon op Zand (WGLoZ) en bedrijfsleven naar kansrijke wijken. Deze impactscan/warmtescan kan in opzet een eenvoudige scan zijn.

* High-potential wijken samen met de wijken bespreken* Selectie van een of twee wijken* Starten met een gedetailleerd onderzoek naar de kansen en effecten

van een aardgasloze configuratie

m 23 m

BIJ

LAG

EN

C l UREN Incidenteel:* C 50.000,- voor extern advies en faciliteiten (financiële regelingen,

communicatiemiddelen, etc.)* 250 uur voor selecteren adviesbureau/onderzoek, begeleiding,

afstemmingStructureel:* C 15.000 structureel 2020-2021 voor facilitering* 250 uur per jaarDeze trajecten duren een aantal jaren. Om die reden zijn de uren structureel ingezet en betreffen uren voor onderzoek, overleg en burgerparticipatie.

RESULTAAT Indicatief inzicht in warmtetransitie in Loon op ZandSamenwerking rond warmtetransitieStart met aardgasloos maken van 2 wijken, inclusief bedrijvenpark Kaatsheuvel

RAAKVLAK * Project # 11 Lokaal warmteplan* Project # 12 Energiekompas* Project # 14 Invoering financiële stimuleringsregelingen particuliere

woningbezitters en ondernemers* Proces # 17 Communicatiestrategie energietransitie

BETAALBARE ENDUURZAMEENERGIE


13. ENG ALS RANDVOORWAARDE BIJ NIEUWBOUWPRIO 4 GEWENSTREGULIER NEE

WAT Bij de ontwikkeling van nieuwbouwwoningen en nieuwe bedrijfskavels stellen wij ENG - EnergieNeutrale Gebouwen - als randvoorwaarde.We leggen dit vast in onze omgevingsvisie en het omgevingsplan en communiceren dit helder en tijdig naar onder andere marktpartijen.

WIE (PARTIJEN ROL)

* Trekker/initiator: gemeente | beleidsmedewerker ruimtelijke ontwikkeling

* Bijdrage: Casade, inwoners, marktpartijen, regio Hart van Brabant, ECLoZ, MOED

WANNEER 2021

WERKWIJZE * Analyse van de mogelijkheden om energieneutraliteit te verbinden als randvoorwaarde. Daarbij kijken naar andere gemeenten die al extra voorwaarden koppelen aan privaatrechtelijke overeenkomsten.

* Selectie van realistische mogelijkheden, waarbij energieneutraliteit voor gebouwen een prioritaire ambitie is.

* Aanvullende voorwaarden worden vanaf het begin meegenomen bij gronduitgifte

C l UREN Incidenteel:* 75 uur ruimtelijke ontwikkeling

RESULTAAT Energieneutrale bouw (particulier + bedrijf) als randvoorwaarde in omgevingsvisie en het omgevingsplan.

RAAKVLAK * Project # 17 Communicatiestrategie energietransitie

U 24 m

BIJ

LAG

EN

ARMOEDE



BETAALBARE ENDUURZAMEENERGIE\±/


14. INVOERING FINANCIËLE STIMULERINGSREGELINGEN PARTICULIERE WONINGBEZITTERS EN ONDERNEMERS

PRIO 4 GEWENSTREGULIER NEE

WAT We gaan op zoek naar effectieve financiële prikkels voor huiseigenaren om te investeren in energiezuinige woning. En daarbij eenzelfde opsomming en uitwerking van financiële prikkels voor ondernemers.

WIE (PARTIJEN ROL)

* Initiator/facilitator: gemeente | beleidsmedewerker duurzaamheid* Bijdragen/uitvoeren: inwoners, Regio Hart van Brabant, ECLoZ, RVO en

MOED, provincie

WANNEER 2019-2021

WERKWIJZE Het pallet is breed, van subsidie tot statiegeld en van gunstige leenvoorwaarden tot kortingen op belastingen. Om die reden zal de uitvoeringsfase voorafgegaan worden door een onderzoeksfase.* Analyse mogelijkheden en effecten. Bovendien wordt gekeken naar het

langjarig mee kunnen gaan van een dergelijke regeling/voorwaarde.* Koppeling leggen met regio en provincie als het gaat bijvoorbeeld om

fondsen.* Voorstel mix van maatregelen voor de gemeente voorleggen aan college/

raad* Implementatie van de regelingen door aanhaking van de regelingen in de

communicatiemix.

e 1 UREN Incidenteel:* C nader te bepalen* 100 uur voor opstellen regelingen

RESULTAAT Effectieve financiële prikkels voor huiseigenaren om te investeren in energiezuinige woning. En daarbij eenzelfde opsomming en uitwerking van financiële prikkels voor ondernemers.


* Project # 11 Lokaal Warmteplan* Project # 17 Communicatiestrategie energietransitie

15. PLATFORM VOOR KENNISDELING EN STIMULERING DUURZAAM BEDRIJFSLEVEN


WAT Energiebesparing en verduurzaming van de energievraag bij bestaande bedrijven stimuleren en faciliteren we door kennis te delen over (regionale en landelijke) financieringsregelingen en best practices.

WIE (PARTIJEN ROL)

* Initiator: gemeente | beleidsmedewerker economie* Trekker: bedrijfsleven* Facilitator: gemeente, maatschappelijke organisaties, ECLoZ,

kennisinstellingen, MOED


m 25 m

BIJ

LAG

EN

WERKWIJZE * Organiseren van een brainstorm met voorlopers en organisaties met goede voorbeelden.

* Betrekken van kennisinstellingen en eventueel onderwijs met focus op delen van kennis en voorbeelden.

* Stimuleren bedrijfsleven structureel oppakken innovatie en duurzaamheid als thema in de kennisuitwisseling

* Eventueel (2) jaarlijks een innovatie/duurzaamheids excursie voor organisaties en bedrijven.

š l UREN Incidenteel/structureel:* C nader te bepalen* Nader te bepalen uren economie

RESULTAAT Een verantwoordelijk bedrijfsleven dat inzet op energiebesparing en duurzame energie.

RAAKVLAK * Project # 16 Intensivering controle energieprestatie bedrijfsleven* Project # 17 Communicatiestrategie energietransitie* Project # 18 Regioloket energietransitie

BETAALBARE ENDUURZAMEENERGIE\ i z


16. INTENSIVERING CONTROLE ENERGIEPRESTATIE BEDRIJFSLEVENPRIO 1 VERPLICHTREGULIER GEDEELTELIJK (AANSCHERPING UITVOERING BESTAAND BELEID)

WAT De Wet Milieubeheer zien we als een duidelijke ondergrens. De eisen die deze wet en ook de Europese Energie-Efficiency richtlijn stelt aan energiegebruik, monitoring en het treffen van maatregelen bij bedrijven, gaan we goed controleren. Hierover maken we verscherpte afspraken met de Omgevingsdienst.

WIE (PARTIJEN ROL)

* Initiator/trekker: gemeente | in 1e instantie beleidsmedewerker duurzaamheid i.s.m. economie

* Uitvoerder: omgevingsdienst* Bijdragen: bedrijfsleven, MOED

WANNEER 2019-2021

WERKWIJZE * In samenwerking met de omgevingsdienst afspraken maken over actief toezicht en handhaving op energiebesparing voor bedrijven in het kader van de EED (European Energie-Efficiency Directive).

* In het werkprogramma 2020 en verder van de omgevingsdienst aspectcontroles energie en eventueel themaprojecten opnemen.

š l UREN Structureel:* C nader te bepalen* 25 uur voor overleg en afstemming

RESULTAAT Bedrijfsleven handelt volgens Wet Milieubeheer en Europese Energie- Efficiency richtlijn.

RAAKVLAK * Project # 14 Invoering financiële stimuleringsregelingen particuliere woningbezitters en ondernemers

* Project # 15 Platform voor kennisdeling en stimulering duurzaam bedrijfsleven

U 26 m

BIJ

LAG

EN

#4 17. COMMUNICATIESTRATEGIE ENERGIETRANSITIEPRIO 2 NOODZAKELIJKREGULIER NEE

WAT We denken goed na over de intrinsieke drijfveren van mensen en ondernemingen en spelen daar op in met onze communicatie. We maken het daarbij zo tastbaar en concreet mogelijk en begeleiden inwoners en ondernemingen bij de transitie, bijvoorbeeld door informatiebijeenkomsten, workshops en/of een platform ‘Energiek Loon op Zand'.

WIE (PARTIJEN ROL)

* Initiator/trekker/Facilitator: gemeente | beleidsmedewerker duurzaamheid

* I.s.m. stichting Wereldgemeente Loon op Zand (WGLoZ), ECLoZ* Bijdragen: netbeheerder Enexis, Casade, MOED* Doelgroepen: inwoners, ondernemers, maatschappelijke organisaties


WERKWIJZE * Aansluiten bij de andere communicatie-strategieën* Opstellen en uitvoeren integrale communicatiestrategie met voor

energie speciale aandacht voor gewenst gedrag, financiële regelingen (subsidies) en voortgang speciale projecten

* Opstellen en inzetten van een planningstool zodat stakeholders kunnen aanhaken

š Z UREN Incidenteel:* 50 uur voor opzetten Plan van Aanpak en kalenderStructureel:* C 12.500 voor communicatiemiddelen en extern advies* 150 uur per jaar voor uitvoering

RESULTAAT Bewust bekwame inwoners en ondernemers op gebied van de energietransitie.


* Project # 12 Energiekompas* Project # 14 Invoering financiële stimuleringsregelingen particuliere

woningbezitters en ondernemers* Project # 15 Platform voor kennisdeling en stimulering duurzaam

bedrijfsleven

a 27 u

BIJ

LAG

EN

#4 18. REGIOLOKET ENERGIETRANSITIEPRIO 3 PRIORITAIR PARTNERSREGULIER NEE

WAT Wij gaan een regioloket opzetten waar inwoners maar ook ondernemingen terecht kunnen met inhoudelijke vragen over een energieneutrale en/of gasloze woning of bedrijf.

WIE (PARTIJEN ROL)

* Initiator/facilitator: gemeente| beleidsmedewerker duurzaamheid i.s.m. Regio Hart van Brabant

* Bijdrage/uitvoerder: ECLoZWANNEER 2020

WERKWIJZE a. Analyse met regio van de lokale en regionale loketstructuurb. Afstemmen met lokale energiecorporaties en belanghebbenden wat de

functie is van het regioloketc. Specificeren loket. Dit kan een digitaal of fysiek loket zijn. De

basisfunctie wordt bepaald door de analyse uit stap 1 en 2d. Opzetten loket met regio na offerte/aanbestedingstraject

š l UREN Incidenteel:* 50 uur met name regionale afstemming* C nader te bepalen

RESULTAAT Bewust bekwame inwoners en ondernemers op gebied van de energietransitie.


* Project # 11 Lokaal Warmteplan* Project # 12 Energiekompas* Project # 14 Invoering financiële stimuleringsregelingen particuliere

woningbezitters en ondernemers* Proces # 17 Communicatiestrategie energietransitie Kaatsheuvel

U 28 U

BIJ

LAG

EN

GROEN EN KLIMAATBESTENDIG


19. VERGROENEN PARTICULIERE EN OPENBARE RUIMTESPRIO 4 GEWENSTREGULIER NEE

WAT We gaan met onze samenleving aan de slag om onze openbare en particuliere ruimtes meer en meer om te vormen tot natuuroases. Met en op initiatief van WGLOZ, inwoners, maatschappelijke organisaties zoals IVN, de tuinbranche, bedrijfsleven en de woningbouwcorporatie zetten we in op meer (eetbaar) groen dicht bij huis en werkomgeving, met oog voor biodiversiteit.

WIE (PARTIJEN ROL)

* Initiator/trekker/facilitator: gemeente beleidsmedewerker groen en duurzaamheid

* Bijdrage/doelgroep/uitvoerder: inwoners, stichting WereldgemeenteLoon op Zand (WGLoZ), woningbouwcorporatie Casade, IVN, tuinbranche, bedrijfsleven

WANNEER 2019-2030

WERKWIJZE * Analyse van de versteende en groene percelen/deelpercelen in de gemeente

* Uitschrijven (optie) van een ontwerpwedstrijd: ontwerp je eigen groene omgeving met je buurt.

* Bundelen vergroeningsplannen tot een totaalplan voor de gemeente, waarbij bruikbaarheid, beheer en onderhoud en kosten worden gepresenteerd aan raad en burgers

* Starten met de uitvoering, in samenwerking met de bewoners en samenwerkingspartijen.

e 1 UREN Incidenteel:* 40 uur voor de de beleidsmedewerker groen* 40 uur voor de beleidsmedewerker duurzaamheid* 40 uur voor communicatieC nader te bepalen

RESULTAAT Vergroende leefomgeving door meer (eetbaar)groen in openbare en particuliere ruimte, geveltuinen, groene gevels, groendaken en natuuroases, gecreëerd met inwoners en ondernemers.

RAAKVLAK * Project # 20 Flower Highway* Project # 23 Communicatiestrategie groenblauwe omgeving

20. FLOWER HIGHWAYPRIO 4 GEWENSTREGULIER NEE

WAT We waarderen de recreatieve routes op met groenvoorzieningen.De uitwerking hiervan maken we in het Groenstructuurplan en als voorbeeld hierbij denken we aan het aanleggen van een ‘flower highway' (snelweg van kruiden- en bloemrijke bermen), voor zichtbaarheid en bewustwording.

29

BIJ

LAG

EN

WIE (PARTIJEN ROL)

* Initiator/trekker: gemeente beleidsmedewerker groen* Bijdrage/uitvoerder: Toeristische branche/loket, stichting

Wereldgemeente Loon op Zand (WGLoZ), IVN, inwoners, tuinbranche, waterschap, provincie, De Efteling

WANNEER 2020

WERKWIJZE * Bepalen geschikte (gemeentelijke en niet- gemeentelijke) bermen in overleg met waterschap en provincie.

* Opzetten inzaaiplan en bijbehorend maairegime, waarin de seizoenswisselingen worden meegenomen (elk seizoen een aantrekkelijk beeld)

* Doorrekening en (eventuele) dekking van de kosten* Start uitvoering met partners

š l UREN Incidenteel:* C 7.000 voor extern advies y 40 uur

RESULTAAT Flower highway (snelweg van kruiden- en bloemrijke bermen) aangelegd, bij voorkeur naar toeristische attracties voor zichtbaarheid en bewustwording maar ook inzaaiing op vrije kavels op bedrijvenparken.

RAAKVLAK * Project # 23 communicatiestrategie groenblauwe omgeving

U 30 u

21. ONDERZOEK FINANCIËLE STIMULERINGSMAATREGELEN VERGROENING


WAT We onderzoeken of financiële prikkels voor particuliere woningbezitters, huurders en ondernemers mogelijk zijn om bovenstaande initiatieven te stimuleren.

WIE (PARTIJEN ROL)

* Initiator/trekker/facilitator: gemeente beleidsmedewerker groen* Facilitator/doelgroep: inwoners, stichting Wereldgemeente Loon op

Zand (WGLoZ), woningbouwcorporatie Casade, IVN, tuinbranche, bedrijfsleven

WANNEER 2020

WERKWIJZE * Analyse mogelijke financiële prikkels met voor- en nadelen* Onderzoek dekking kosten* Aanbeveling geschikte regelingen, inclusief dekking en

communicatietactiek

š l UREN Incidenteel:* C 10.000 voor extern advies » 30 uurIncidenteel budget en uren voor onderzoek. Uren en budget voor uitvoering moet blijken uit het onderzoek.

RESULTAAT Financiële prikkels voor inwoners en ondernemers om vergroeningsmaatregelen te nemen.

RAAKVLAK * Project # 19 Vergroenen particuliere en openbare ruimtes* Project # 23 Communicatiestrategie groenblauwe omgeving

BIJ

LAG

EN

LEVEN OPHETLAND

ŕ'%

22. RUIMTELIJKE ADAPTATIE ALS INTEGRAAL ONDERDEEL VAN RUIMTELIJKE PLANNEN

PRIO 4 GEWENSTREGULIER GEDEELTELIJK (REGULIER WERK ANDER ACCENT)

WAT De uitkomst van de stresstest en het beleid uit de Deltabeslissing Ruimtelijke Adaptie borgen wij in onze omgevingsvisie en omgevings- en rioleringsplan. Ruimtelijke adaptatie wordt een integraal onderdeel van onze ruimtelijke plannen. we benutten hier natuurlijke momenten voor.

WIE (PARTIJEN ROL)

* Coproductie: gemeente (beleidsmedewerker groen en duurzaamheid) en

* WaterschapWANNEER 2019-2021

WERKWIJZE * Analyse van klimaatbestendigheid op basis van de klimaatstresstest (hitte 1 water).

* Toevoegen biodiversiteit en klimaatbestendige soorten aan analyse.* Koppelen zwakke punten en bedreigingen aan ons rioleringsplan en

omgevingsvisie.* Opstellen actieplan en een werkwijze voor nieuwe ruimtelijke plannen.

š l UREN Incidenteel:* C 10.000 extern advies » 150 uurDit betreft waarschijnlijk geen nieuwe uren, maar een accentverschuiving van het huidige takenpakket.

RESULTAAT Ruimtelijke adaptie geborgd in onze omgevingsvisie en omgevings- en rioleringsplan.

RAAKVLAK * Project # 23 Communicatiestrategie groenblauwe omgeving

23. COMMUNICATIESTRATEGIE GROENBLAUWE OMGEVINGPRIO 4 GEWENSTREGULIER NEE (EXTRA)

WAT We benadrukken dat een groene omgeving met voldoende ruimte voor wateropvang vooral leuk en gezond is zodat de waarde van groen en blauw door iedereen gezien en erkend wordt. Dat kan door inzet van communicatie als ook door evenementen met als thema leisure & groenbeleving.

WIE (PARTIJEN ROL)

* Initiator/trekker/facilitator: gemeente beleidsmedewerker water en groen | communicatie

* Bijdrage/doelgroep/uitvoerder: inwoners, stichting WereldgemeenteLoon op Zand (WGLoZ), woningbouwcorporatie Casade, IVN, tuinbranche, bedrijfsleven


U 31 u

BIJ

LAG

EN

WERKWIJZE a. Aansluiten bij de andere communicatiestrategieënb. Opstellen en uitvoeren integrale communicatiestrategie met voor groen

ã klimaatbestendig speciale aandacht voor eigen bijdrage (vergroenen eigen tuin) en biodiversiteit

c. Opstellen en inzetten van een planningstool zodat stakeholders kunnen aanhaken

š l UREN Incidenteel:* 50 uur voor opzetten Plan van Aanpak en kalenderStructureel* C 15.000 voor communicatiemiddelen en extern advies* 150 uur per jaar voor uitvoering

RESULTAAT Inwoners en ondernemers zijn bewust van de waarde van groen en blauw.

RAAKVLAK * Project # 19 Vergroenen particuliere en openbare ruimtes* Project # 20 Flower Highway* Project # 22 Ruimtelijke adaptatie als integraal onderdeel van ruimtelijke

plannen

U 32 U

BIJ

LAG

EN

SCHOON EN CIRCULAIR


IQ VERANTWOORDE IC CONSUMPTIE

EN PRODUCTIE

oo

24. LEVENSLOOPBESTENDIGE CRADLE TO CRADLE NIEUWBOUWPRIO 4. GEWENSTREGULIER NEE

WAT Nieuwe of te renoveren gebouwen en woningen ontwerpen we levensloopbestendig en volgens de Cradle to Cradle principes. Hierover maken we afspraken met de woningbouwcorporatie, projectontwikkelaars en het bedrijfsleven. We onderzoeken welk instrumentarium hiervoor het meest geschikt is (bijvoorbeeld GPR) en welke ambities we precies gaan vastleggen. We leggen de uitgangspunten vast in onze Omgevingsvisie en het Omgevingsplan en hanteren deze zelf bij de uitgifte van onze gemeentelijke gronden.

WIE (PARTIJEN ROL)

* Trekker/uitvoerder: Projectontwikkelaars, inwoners, woningbouwcorporatie

* Stimulator/Facilitator: Gemeente - beleidsmedewerker wonen | beleidsmedewerker economie | beleidsmedewerker ruimtelijke ontwikkeling


WERKWIJZE Opstellen Roadmap circulariteit waarin de circulaire principes worden beschreven voor de gebouwde omgeving in Loon op Zand, als onderdeel van de nieuwe Omgevingsvisie, het Omgevingsplan en gemeentelijk inkoopbeleid. De roadmap bevat o.a.:* Gewenste ambitie, uitgangspunten, (juridische) mogelijkheden en

instrumentarium.* Circulaire kansen in de gebouwde omgeving, acties, rollen en

verantwoordelijkheden.De roadmap wordt samen met marktpartijen, woningcorporatie en inwoners opgesteld en uitgevoerd. Borging vindt plaats via de Omgevingsvisie, het Omgevingsplan en het gemeentelijk duurzaam inkoopbeleid met daarbij aandacht voor training van betrokken medewerkers.

š l UREN Incidenteel:* 100 uur voor onderzoek, organiseren training en borging in organisatie Structureel:* 75 uur per jaar voor communicatie, inspiratie en advies bij

aanbestedingstrajecten* C 5.000,- per jaar voor training en extern advies

RESULTAAT Gebouwen blijft langer waardevast en hebben een restwaarde die verder gaat dan een pand en een perceel

U 33 U

BIJ

LAG

EN

RAAKVLAK Project # 1 Uitvoeringsplan verduurzaming gemeentelijke gebouwenProject # 5 Duurzaam inkoopbeleidProject # 13 ENG als randvoorwaarde bij nieuwbouwProject # 14 Invoering financiële stimuleringsregelingen particulierewoningbezitters en ondernemersProject # 15 Platform voor kennisdeling en stimulering duurzaam bedrijfslevenProject # 17 Communicatiestrategie energietransitie Project # 24 Stimuleren gewenst afvalgedrag inwoners



25. DUURZAAM KWALITEITSMENU BEDRIJFSLEVENPRIO 4. GEWENSTREGULIER NEE

WAT We onderzoeken of een Duurzaam Kwaliteitsmenu voor ons bedrijfsleven toepasbaar is. Dit is een lijst met zinvolle projecten waarin bedrijven een bijdrage kunnen leveren; in geld, kennis, netwerk en/of ter compensatie van eventuele nadelige impact die zij veroorzaken. Een creatieve vorm van de vervuiler betaalt, waarmee bedrijven ook maatschappelijk verantwoord ondernemen kracht kunnen bijzetten. Op deze wijze blijft ontwikkeling mogelijk, maar wordt tegelijkertijd een positieve bijdrage geleverd aan een schoon en circulair Loon op Zand.

WIE (PARTIJEN ROL)

* Trekker/uitvoerder: Bedrijfsleven* Stimulator/Facilitator: Gemeente - beleidsmedewerker economie |

beleidsmedewerker duurzaamheid


WERKWIJZE * Zoeken via stimulatie en inspiratie van(externe) trekker* Inventarisatie mogelijke projecten en bijdragen* Bepalen toepasbaarheid en draagvlak

š l UREN Incidenteel:* 75 uur voor onderzoek, inspiratie en stimulatieStructureel:* 30 uur per jaar voor advies & begeleiding

RESULTAAT Gezamenlijk duurzaam ondernemen en inzicht in de bijdragen ondernemingen voor een duurzaam Loon op Zand

RAAKVLAK * Project # 15 Platform voor kennisdeling en stimulering duurzaam bedrijfsleven

* Project # 27 Online platform materialenstromen

U 34 U

BIJ

LAG

EN



(ó. ONLINE PLATFORM MATERIALENSTROMENPRIO 4. GEWENSTREGULIER NEE

WAT We faciliteren in samenwerking met het bedrijfsleven een online platform dat de materialenstromen van bedrijven in Loon op Zand in kaart brengt en zoekt naar matches tussen vraag en aanbod. Hierbij kan het gaan om het uitwisselen van materialen, maar ook om energie, water, mobiliteit e.d. We sluiten daarbij - indien mogelijk - aan bij regionale initiatieven.

WIE (PARTIJEN ROL)

* Trekker/uitvoerder: Bedrijfsleven* Stimulator/Facilitator: Gemeente - beleidsmedewerker economie |

beleidsmedewerker duurzaamheid

WANNEER 2022 -2023

WERKWIJZE * Inventarisatie landelijke en regionale ontwikkelingen. In meerdere gemeenten wordt een dergelijk platform c.q. systematiek opgezet, zoals in de gemeente Helmond. Ook landelijke organisaties houden zich hier mee bezig zoals RVO en VNO-NCW.

* Uitnodigen best-practice.* Analyse gewenst model voor Loon op Zand.* Implementatie project ‘materialen/reststromen matching'.* Van belang is dat het project getrokken wordt door bijvoorbeeld

Stichting Ondernemend Loon op Zand met participatie van zoveel mogelijk ondernemers voor daadwerkelijke koppelingen tussen vraag en aanbod. De gemeente zorgt voor de nodige facilitering.

š / UREN Incidenteel:* 75 uur voor onderzoek, inspiratie en stimulatie* C 2.000,- voor excursie of bijeenkomstStructureel:* 30 uur per jaar voor begeleiding & monitoring

RESULTAAT Circulair ondernemen doordat grondstoffen en reststromen lokaal en regionaal wegzetten dan wel verkrijgen makkelijk is gemaakt.


* Project # 26 Duurzaam kwaliteitsmenu bedrijfsleven

U 35 U

BIJ

LAG

EN


LEVEN INHET WATER

LEVEN OPHETLAND

27. STIMULEREN GEWENST AFVALGEDRAG INWONERSPRIO 1. VERPLICHTREGULIER GEDEELTELIJK. Afvah/grondstoffenbeleid: regulier.

Communicatiestrategie: extra.

WAT Onze inwoners zijn de kritische factor. Door andere keuzes te maken kunnen ze hun impact verminderen. Daarvoor geven we ze inzicht in deze keuzes en feedback over de resultaten. Bijvoorbeeld bij voedselverspilling, afvalscheiding en recycling en een zwerfafvalvrije leefomgeving. We stimuleren positief en maken schoon en circulair leuk. Zo laten we onze inwoners mooie voorbeelden zien van lokaal hergebruikt afval en bewust inkopen. De noodzaak voor het tegengaan van voedselverspilling en een circulaire economie geven we onze kinderen mee op school. Hiervoor maken we afspraken met het basisonderwijs (gastlessen, excursies, etc.). Afvalscheiding en hergebruik stimuleren we niet alleen door kennis en goede voorbeelden maar ook door financiële prikkels en service. Goed scheidingsgedrag belonen we en voor herbruikbare grondstoffen bieden we een hoge service, bijvoorbeeld door ze hoogfrequent in te zamelen.

WIE (PARTIJEN ROL)

* Trekker/facilitator: gemeente - beleidsmedewerker afval | beleidsmedewerker duurzaamheid

* Bijdragen/facilitator: inwoners, afvalinzamelaar en -verwerkers, ondernemers, onderwijs, maatschappelijk instellingen

WANNEER 2019 - 2021

WERKWIJZE a. Uitvoering huidig afvalbeleid.b. Vergroten draagvlak intern en extern voor uitgangspunten huidig beleid;

vergroten bewustwording grondstoffengebruik en meer service voor herbruikbare grondstoffen zodat afval als iets waardevols wordt gezien.

c. Opstellen Communicatiestrategie, gekoppeld aan de overige communicatiestrategieën voor efficiënte en effectieve inzet van communicatiemiddelen. Betrekken externe partners voor opzet en gezamenlijke uitvoering (opzet gezamenlijke planningstool) en afspraken maken met basisonderwijs.

d. Opstellen en draagvlak creëren voor uitgangspunten nieuw grondstoffenbeleid voor de periode 2022 t/m 2025 met als doel een nagenoeg restafvalloos Loon op Zand in 2025.

e. Uitwerken nieuw grondstoffenbeleid in cocreatie met inwoners en partners.

f. Vaststelling nieuw grondstoffenbeleid en start uitvoering (eventueel eerst via een pilot).

š l UREN Bestaand:* Uren uitvoering huidig afvalbeleid zijn geraamd en gedekt. 200 uur

incidenteel voor opstellen nieuw grondstoffenbeleid in regulier werk opgenomen.

Incidenteel:* 50 uur voor opzetten communicatiestrategie en planningstoolStructureel:* C 5.000,- per jaar voor uitvoeren communicatiestrategie.

U 36 U

BIJ

LAG

EN

RESULTAAT Meer hergebruik van grondstoffen, minder voedselverspiNing en zwerfafval.Versterking lokale economie en (sociale) werkgelegenheid.

RAAKVLAK * Project # 8 Communicatiestrategie voorbeeldrol gemeente* Project # 17 Communicatiestrategie energietransitie* Project # 23 Communicatiestrategie groenblauwe omgeving* Project # 28 Pilot afvalloos hotel, park of camping* Project # 29 Emissieloze afvalinzameling met kansen voor sociale

werkgelegenheid* Project # 30 Benutting gedragskundige instrumenten voor gewenst

afvalgedrag


LEVEN INHET WATER

LEVEN OPHETLAND

^8. PILOT AFVALLOOS HOTEL, PARK OF CAMPINGPRIO 4. GEWENSTREGULIER NEE

WAT Binnen onze leisuresector starten we - binnen het regionaal programma ‘Een gezond leisureklimaat'- met een pilot voor een afvalloos hotel, park of camping. De hoeveelheid afval die ontstaat als ook de manier waarop het hergebruikt wordt, maken we zichtbaar. Zo worden bezoekers zich bewust van hun afvalproductie en de waarde die het afval nog heeft.

WIE (PARTIJEN ROL)

* Trekker/uitvoerder: Leisuresector* Stimulator/Facilitator: Gemeente - beleidsmedewerker recreatie &

toerisme | beleidsmedewerker duurzaamheid

WANNEER 2019-2021

WERKWIJZE * Inzichtelijk maken nut en noodzaak voor sector* Enthousiasmeren en stimuleren ondernemers voor pilot (win-win)* Onderzoek naar mogelijke subsidies* Opzetten uitvoerings- & communicatieplan* Delen leereffecten en zichtbaar maken resultaat voor bezoekers en

inwoners

š l UREN Incidenteel:* 50 uur incidenteel voor communicatie, inspiratie en enthousiasmeren Structureel:* 50 uur per jaar voor ondersteuning, kennisuitwisseling, promotie

RESULTAAT Circulair hotel/park of camping als inspirerend en stimulerend voorbeeld voor de leisuresector in Loon op Zand


* Project # 24 Stimuleren gewenst afvalgedrag inwoners* Project # 27 Online platform materialenstromen

U 37 U

BIJ

LAG

EN

29. EMISSIELOZE AFVALINZAMELING MET KANSEN VOOR SOCIALE WERKGELEGENHEID

PRIO 4. GEWENSTREGULIER JAWAT Ons huishoudelijk afval, ofwel grondstof, zamelen we efficiënt in met

emissieloze voertuigen op een duurzame energiebron met kansen voor sociale werkgelegenheid. Een voorbeeld is hoogfrequente inzameling van grondstoffen met een elektrische afvalfiets of -voertuig door P-wetters (mensen die onder de Participatiewet vallen).

WIE (PARTIJEN ROL)

* Trekker/facilitator: gemeente - beleidsmedewerker afval | beleidsmedewerker duurzaamheid

* Bijdragen/facilitator: afvalinzamelaar en -verwerkers, inwoners, sociale werkplaatsen, maatschappelijk instellingen

WANNEER 2020-2021

WERKWIJZE * Bij afloop contractperiode inzameling (markt)onderzoek naar mogelijkheden voor emissieloze inzameling met social return

* Marktpartijen uitdagen en stimuleren voor nieuwe en meer duurzame manier van inzamelen

* Voorbereiden nieuwe aanbesteding* Financiële dekking regelen

š l UREN Bestaand:* 150 uur incidenteel voor marktonderzoek en aanbesteding in regulier

werk opgenomen.* Financiële gevolgen pas in beeld bij marktonderzoek en aanbesteding

RESULTAAT Een gebruiksvriendelijk en emissieloos inzamelsysteem voor herbruikbare huishoudelijke goederen, zichtbaar uitgevoerd door lokaal betrokken mensen (met een afstand tot de arbeidsmarkt). De ingezamelde goederen worden zoveel mogelijk lokaal hergebruikt of gerecycled.

RAAKVLAK * Project # 8 Communicatiestrategie voorbeeldrol gemeente* Project # 5 Duurzaam inkoopbeleid* Project # 24 Stimuleren gewenst afvalgedrag inwoners* Project # 27 Online platform materialenstromen


U 38 U

BIJ

LAG

EN

IQ VERANTWOORDE IC CONSUMPTIE

EN PRODUCTIE

GO30. BENUTTING GEDRAGSKUNDIGE INSTRUMENTEN VOOR GEWENST

AFVALGEDRAGPRIO 4. GEWENSTREGULIER JAWAT We steunen plannen voor statiegeld op kleine flesjes en blikjes en

benutten gedragskundige instrumenten zoals nudging en priming om goed afvalgedrag te stimuleren en zwerfafval en voedselverspilling te voorkomen. Kennis en bewustwording over de gevolgen van zwerfafval en voedselverspilling brengen we over op onze nieuwe generatie door middel van gastlessen op basisscholen door de gemeente zelf als ook (leisure) ondernemers.

WIE (PARTIJEN ROL)

* Coproductie: gemeente | beleidsmedewerker afval enbeleidsmedewerker duurzaamheid samen met dorps- en wijkraden, onderwijs, maatschappelijke organisaties en bedrijfsleven

WANNEER 2020-2021

WERKWIJZE 1. Uitvoering van het huidige ‘Meerjarenplan Zwerfafval'2. Actualisatie van het huidige plan gericht op:* Gezamenlijke verantwoordelijkheid door o.a. in te zetten op adoptie van

gebieden door bedrijven en ondersteunen van burgerinitiatieven.* Gedragskundige maatregelen. Dit kan door duwtjes in de goede

richting te geven (nudging) of door omstandigheden te creëren (met geur of kleur) die gewenst gedrag oproepen (priming). Denk hierbij aan voetstapjes op trottoir die leiden naar een afvalbak of een citroengeur voor ‘schoon' gedrag.

* Lobby voor statiegeld op kleine verpakkingen* Bewustwording o.a. via onderwijs en maatschappelijke organisaties.* Handhaving

š l UREN Bestaand:* 100 uur incidenteel voor actualisatie zwerfafvalplan en structurele uren

en budget voor uitvoering in regulier werk opgenomen

RESULTAAT Minder verspilling van grondstoffen, een schonere leefomgeving en minder aantasting van de natuur.

RAAKVLAK * Project # 24 :Stimuleren gewenst afvalgedrag inwoners* Project # 15 Platform voor kennisdeling en stimulering duurzaam

bedrijfsleven* Project # 28 Pilot afvalloos hotel, park of camping* Project # 29 Emissieloze afvalinzameling met kansen voor sociale

werkgelegenheid

U 39 U

BIJ

LAG

EN

BIJLAGE 2: RECENTE ONTWIKKELINGEN IN BELEID

Interbestuurlijk Programma (IBP)-Klimaatakkoord-Regionale Energie StrategieënOp 14 februari 2018 ondertekende het kabinet het IBP met een gezamenlijke agenda met de decentrale koepels van de gemeenten (VNG), provincies (IPO) en Unie van Waterschappen (UvW). Hierin zijn afspraken gemaakt over negen grote maatschappelijke opgaven. En één hiervan is de energietransitie. Deze interbestuurlijke afspraken vormen de basis voor afspraken met andere organisaties (niet zijnde overheden). Tussen deze grote maatschappelijke opgaven bestaan dwarsverbanden. Zo bestaat er bijvoorbeeld overlap tussen de opgaven ‘werken aan het klimaat’, ‘toekomstbestendig wonen’ en vitaal platteland’. Dit biedt kansen voor een integrale aanpak.

Op 10 juli 2018 is dan eindelijk een Voorstel voor hoofdlijnen van het Klimaatakkoord aan minister Wiebes aangeboden. Het gaat nog om afspraken op hoofdlijnen die verder worden uitgewerkt. Het gaat om de volgende hoofdlijnen:

9 Transitie naar een CO2-vrij elektriciteitssysteem door versnelling van de omslag van fossiele bronnen naar hernieuwbare opwekking;

9 Wijk voor wijk aan de slag met de transformatie van 7 miljoen huizen en 1 miljoen gebouwen in goed geïsoleerde woningen en gebouwen die we met duurzame warmte verwarmen en waarin we schone elektriciteit gebruiken of zelfs zelf opwekken;

* Transitie naar een circulaire industrie die blijvend internationaal concurreert en waar de uitstoot van broeikasgassen nagenoeg nul is. Elektrificatie, efficiëntie van processen en warmtegebruik en circulair gebruik van grondstoffen zijn de grote thema’s. CCS is noodzakelijk als tussenoplossing om de doelen voor 2030 te halen.

9 Transitie naar een internationaal concurrerende agrofoodsector die metinnovatieve methoden bijdraagt aan een duurzame voedselvoorziening. Emissies van broeikasgassen worden tot een minimum beperkt. CO2 wordt vastgelegd in bodems en vegetatie.

9 Transitie naar zorgeloze mobiliteit, met uitstekende bereikbaarheid, optimale aansluiting tussen modaliteiten, hoge verkeersveiligheid en zonder emissies.

De uitvoering van het Klimaatakkoord begint in 2019. Een deel van de uitwerking van het Klimaatakkoord zal op regionaal niveau plaatsvinden. Op dit moment zijn hiervoor met name de thema’s Gebouwde Omgeving en Elektriciteit in beeld. De uitwerking zal plaatsvinden in de vorm van een zogeheten Regionale Energie Strategie (RES) waarvoor landelijk formats worden ontwikkeld (inclusief een vaste rekensystematiek). Op 20 december 2018 hebben het Rijk, IPO, VNG en Unie van Waterschappen een format/ handreiking voor regio’s ten behoeve van het opstellen van een Regionale Energiestrategie

u 4o m

BIJ

LAG

EN

verspreid waarin het proces en de inhoud worden omschreven, ook in relatie tot de Omgevingswet.

De RES-en moeten medio 2019 in concept gereed zijn en 6 maanden na ondertekening van het Klimaatakkoord (naar verwachting mei 2019) als eerst versie worden aangeboden aan het Rijk ter doorrekening.

Warmtetransitie: route naar een aardgasvrije samenleving

Op grond van de landelijke Energieagenda worden in Nederland inmiddels flinke stappen gezet om te komen tot een aardgasvrije samenleving. De versnelling heeft niet alleen te maken met de landelijke klimaatdoelstellingen, maar ook met de aardgasproblematiek in Groningen. Om nieuwe aardgasaansluitingen zoveel mogelijk te voorkomen, heeft de Eerste Kamer wet Voortgang Energietransitie (VET) aangenomen die op 1 juli 2018 in werking is getreden. Op grond van deze wet gaat een ‘nee, tenzij’-regime gelden voor kleinverbruikers (woningen en een deel van het MKB). Gemeenten moeten op grond van de nieuwe wet ‘zwaarwegende redenen van algemeen belang’ hebben om nieuwe gasaansluitingen mogelijk te maken.

Het zoeken naar een alternatieve warmtevoorziening voor bestaande wijken wordt ook steeds belangrijker. Het Rijk stimuleert gemeenten om te starten met proeftuinen voor aardgasvrije bestaande wijken. In de proeftuinen gaan gemeenten samen met gebouweigenaren, woningcorporaties, energieleveranciers en andere bedrijven aan de slag om een alternatieve warmtevoorziening te realiseren. In het Interbestuurlijk Programma is afgesproken dat de warmtetransitie wordt meegenomen in de RES-en (zie voorgaande alinea). In 2021 moeten alle Nederlandse gemeenten een planning hebben voor de transitie naar aardgasvrij (warmteplan).

De warmtetransitie is een van de grootste uitdagingen voor de komende periode. Gelukkig staat de gemeente er niet alleen voor. Er wordt gewerkt aan een landelijke ondersteuningsstructuur, inclusief de daarbij horende middelen (procesgeld). Naar verwachting komt hier medio 2019 meer duidelijkheid over.

Energietransitie bij bedrijvenBedrijven zijn verantwoordelijk voor een groot deel van het energiegebruik. Op grond van wet- en regelgeving zijn veel bedrijven al sinds 1993 verplicht om energiemaatregelen te treffen die binnen vijf jaar worden terug verdiend. Tot voor kort kreeg het naleven van deze verplichting vanuit de overheid echter weinig aandacht. Omdat de energietransitie bij bedrijven achter blijft op de landelijk gemaakte afspraken, gaat dit veranderen. Ruim 100.000 bedrijven moeten jaarlijks zelf gaan rapporteren welke maatregelen ze hebben genomen om energie te besparen. De landelijke overheid draait de bewijslast om in een poging de doelen uit het Energieakkoord te halen.

Klimaatstresstest: werken aan klimaatbestendigheidOndanks de wereldwijde inzet op CO2-reductie, is de verandering van het klimaat niet meer tegen te houden. Dit heeft gevolgen voor de leefomgeving. We moeten rekening

41

BIJ

LAG

EN

houden met hogere temperaturen, nattere winters en extremere weersomstandigheden zoals hevige neerslag. Om de consequenties hiervan in beeld te brengen, voeren gemeenten een klimaatstresstest uit waarmee de knelpunten en kwetsbaarheden in beeld gebracht. Het oplossen en voorkomen van knelpunten zal een integraal onderdeel gaan vormen van ons beleid op het gebied van o.a. water, groen en gezondheid (voorkomen hittestress).

Omgevingswet

Naar verwachting zal op 1 januari 2021 de Omgevingswet in werking treden. In deze wet worden de regels voor de fysieke leefomgeving opgenomen. Het gaat om regels op het gebied van ruimte, wonen, infrastructuur, milieu, natuur en water. De wet richt zich vooral op het realiseren en behouden van een veilige en gezonde fysieke leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit. Hoewel de inwerkingtreding pas over enkele jaren is gepland en de uiteindelijke consequenties nog niet helemaal helder zijn, zal de aanloop naar de Omgevingswet zeker gevolgen hebben voor de uitvoering van het duurzaamheidsbeleid (o.a. definiëren van integrale omgevingskwaliteit).

Circulaire economie

Landelijk wordt steeds meer nadruk gelegd op het begrip ‘circulaire economie’: het sluiten van kringlopen zodat grondstoffen steeds weer opnieuw kunnen worden ingezet voor hoogwaardige producten. De vraag naar producten, grondstoffen en voedsel neemt nog steeds sterk toe en de huidige lineaire economie (maken - verbruiken - weggooien) zorgt voor een uitputting van voorraden en is slecht voor het milieu. Het Rijk streeft op basis van het programma ‘Nederland Circulair in 2050’ naar een volledig circulaire economie in 2050. In 2030 moet het gebruik van primaire grondstoffen al met 50% zijn verminderd. Om dit te bereiken is in 2017 door een groot aantal partners het Grondstoffenakkoord getekend. Het beleid van het rijk richt zich op drie sporen:

9 Grondstoffen worden op een hoogwaardige en efficiënte manier ingezet (minder nieuwe grondstoffen toepassen);

9 Er worden meer duurzaam geproduceerde, hernieuwbare en goed beschikbare grondstoffen toegepast (bijv. biobased grondstoffen);

* Er worden nieuwe productiemethodes en producten ontwikkeld en nieuwemanieren van consumeren worden bevorderd (bijv. betalen voor gebruik in plaats van bezit), waardoor kringlopen beter te sluiten zijn.

Het streven naar een circulaire samenleving gaat verder dan het regelen van een doelmatige afvalinzameling en het hergebruik van huishoudelijke afvalstromen. Het gaat ook om het gebruik van restwarmte van bedrijven, het stimuleren van de deeleconomie (bijv. elektrische deelauto’s) en bewustwording, bijvoorbeeld gericht op het tegengaan van voedselverspilling.

u 42 m

uitvoeringsplan duurzaamheid - wereldgemeente loon op … · uitvoeringsplan verduurzaming...

Documents