รายงานการวจย

เรอง

การวจยเชงปฏบตการในชนเรยนเพอการพฒนากจกรรมการเรยนร โดยใชค าถามปลายเปด เพอพฒนาทกษะกระบวนการคด

สาระการเรยนรคณตศาสตรเพมเตมชนมธยมศกษาปท ๑

โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

โดย

ณฐพล คชาธร

ไดรบทนอดหนนจากมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ปงบประมาณ 2554

การการวจยเชงปฏบตการในชนเรยนเพอการพฒนากจกรรมการเรยนรโดยใชค าถามปลายเปด เพอพฒนาทกษะกระบวนการคดสาระการเรยนรคณตศาสตรเพมเตมชนมธยมศกษาปท ๑โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

ณฐพล คชาธร ป พ.ศ. 2554

บทคดยอ

ชอรายงานการวจย : การวจยเชงปฏบตการในชนเรยนเพอการพฒนากจกรรมการเรยนรโด ยใชค าถามปลายเปด เพอพฒนาทกษะกระบวนการคดสาระการเรยนรคณตศาสตรเพมเตมชนมธยมศกษาปท ๑ โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

ชอผวจย : ณฐพล คชาธร

ปทท าการวจย : 2554 .................................................................................................... การวจยนมวตถประสงคเพอพฒนาศกยภาพในดานการคด วเคราะห และใหเหตผล โดยใชค าถามปลายเปด(Open ended Problems) และพฒนาศกยภาพของผสอนใหเปนนกวจยทสามารถใชการวจยเชงปฏบตการในการพฒนากจกรรมการเรยนรในวชาของตนเองได กลมทใชในการศกษาครงนคอ นกเรยนชน มธยมศกษาปท 1 หอง 3 โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา จ านวน 49 คน ปการศกษา 255 4 ซงเนอหาทสอนเปนสาระการเรยนรคณตศาสตรเพมเตม โดยใชกระบวนการของการวจยเชงปฏบตการในชนเรยน ( Classroom Action Research : CAR) เปนเครองมอในการเรยนรวธการจดประสบการณเรยนรของตนเองและใชทฤษฎการจดการเรยนร ในการแกปญหาการจดการเรยนรไปพรอมกนโดยเนนใหมการจดกจกรรมทผเรยนเปนศนยกลาง และเสรมสรางทกษะกระบวนการคดของนกเรยน ขอมลทงหมดรวบรวมมาจากเครองมอหลากหลาย ไดแก การบนทกของผสอน การท าใบกจกรรมของผเรยน การเขยนบนทกประจ าวนของผเรยน และคะแนนของการท าแบบฝกหดและ การทดสอบ ทมค าถามเกยวการพฒนาความคดของผเรยน ซงไดน ามาวเคราะหในแบบการเขยนแผนผงความคด การพรรณนาความ และการถอดรหสการเรยนรของผสอน ผลวจยพบวาการพฒนาศกยภาพในดานการคด วเคราะห และใหเหตผล โดยการใชค าถามปลายเปด ท าใหผเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนดขนเหนไดจากการสอบประจ าบทแตละบท มการพฒนาการคดทดขนสงเกตไดจาก การตอบค าถามในชนเรยน และท าใหมสวนรวมในชนเรยนมากขน ส าหรบตวผสอนเองมความรเกยวกบการใชค าถามปลายเปดเพอ ฝกทกษะการคดของนกเรยน การวดการคดของผเรยน และการคนควาเทคนคการตงค าถาม ตลอดจนไดเรยนรระเบยบวธวจยเช งปฏบตการในชนเรยนเปนการสะทอนการท างานของผวจย สามารถปรบปรงวธการสอนทเหมาะสมกบตนเองไดตลอดเวลา

www.ssru.ac.th

ABSTRACT

Research name: Class action research for learning activities development by using open ended problems for thinking development process in additional mathematics Matthayom 1 of Suansunantha University demonstration school

Researcher name: Natthapon Kachathorn Period of study: 2010 .................................................................................................... This work propose that develop effective thinking, analysis and reasonability by using open ended problems and perform the researching teachers use class action research for adaptive activity in her class. The used group in this research as students in Matthayom1 class no.3 of Suansunundha demonstration school, 49 students, first semester 2010 in additional mathematics. We use the Classroom Action Research: CAR process be tool for manage learning and provide theory for solve learning problems in class, we were observed the student’s thinking in mathematics class that they are at least think about solving problem, calculate and synthesis new path to solving, Child center activity be approached to new method and be several tools e.g. teacher’s memory reports, activity sheets, student’s diaries, exercise sheets and testing such have questions about open ended problems which be developed for thinking process of students. The encoding and transformation of these data we use describing and analysis methods by draw a thinking’s diagram which be made by researching teacher. This result be found that the effective thinking of analysis and reasonability by using the open ended problems activity to leaner score records in class better than before using our method, be observed from the score records, the oral answers in class and help for added co operative learning in class too. Moreover we have a good experience concern with developing questions for teacher in skill practice and searching the technique for this learning activity. This research still reflexes the problems in research’s working and applies the appropriate teaching method.

www.ssru.ac.th

สารบญ

บทท 1 บทน า 1

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 5

บทท 3 วธด าเนนการวจย 19

บทท 4 ผลวเคราะหขอมล 25

บทท 5 สรป อภปราย และขอเสนอแนะ 34

บรรณานกรม 38

ภาคผนวก 40

บนทกหลงสอน 41

ตวอยางแผน 42

ประวตผท ารายงานวจย 48

www.ssru.ac.th

1

บทท 1

บทน า

1.1 ทมาและความส าคญของงานวจย

ปจจบนเปนทยอมรบแลววา วชาคณตศาสตรเปนปจจยทส าคญทสดปจจยหนงในการพฒนาคณภาพมนษย กรต ศรวเชยร (2520) กลาวไววา ความสามารถทางคณตศาสตรมความจ าเปนอยางยงส าหรบการเปนผลเมองของชาต เพราะวาคณตศาสตรสามารถชวยพฒนากระบวนการคดของผเรยนใหสามารถคดไดอยางมระเบยบ ระบบ มเหตมผล และสามารถแกปญหาไดอยางมประสทธภาพ ซงสอดคลองกบ สรชย ขวญเมอง (2552) ทกลาวไววา คณตศาสตรชวยปลกฝงและ ขดเกลา ใหผเรยนมคณสมบต นสย ทศนคต และ ความสามารถทางสมองบางอยาง อาท ความเปนคน ชางสงเกต รจกคดอยางมเหตผล แสดงความคดอยางเปนระเบยบชดเจน ตลอดจนวเคราะหปญหาไดดดวย Gagne D., Yekovich W. and Yekovich R. (1993) ไดกลาวถงความรทางคณตศาสตรไว 3 ประการ ดงนคอ 1) ทกษะพนฐาน จะเนนไปทความรส าคญ 2 อยาง คอ ความจรงดานจ านวน ซงกลาถงการด าเนนการทางคณตศาสตรไดแก การบวก ลบ คณ และหาร ตางๆ ทไมอยในความทรงจ า และระเบยบวธในการแกปญหา จะเปนล าดบขนตอนทสามารถใชในการแกปญหาไดอยางถกตองแมนย า 2) ความเขาใจเชงมโนทศน ซงไดมการศกษาขอบเขตของแนวคด 2 ลกษณะดวยกนไดแก สามญส านกทางจ านวน เปนแนวคดในการท าใหระบบจ านวนนนมความหมาย และจะตองใชเวลาในการเรยนรจงสามารถพฒนาขนมาได อกประการหนงกคอ แนวคดเชงปรมาณเปนการสรางความเขาใจในสถานการณทเกยวของกบจ านวนและความสมพนธระหวางจ านวน ความคดในเชงปรมาณเปนความสมพนธเชงปรมาณทใชในทางเลขคณต และ 3) ยทธศาสตรเปนความร หรอ วธการทเราสามรถน ามาใชในการแกปญหาทางคณตศาสตร เพอใหบรรลจดมงหมายทตองการ การคดเปนพฤตกรรมทมเอกลกษณเฉพาะของมนษย และมรปแบบทซบซอนกน เปนผลมาจากกระบวนการทางสมอง Vinacke (1967) ใหค าจ ากดความของการคดวา “เปนการจดรปแบบและรปแบบใหมของประสบการณทผานมาแลวใหเขากบสภาพการณปจจบน ” ซงสอดคลองกบความคดของ Humphrey (อางใน ศรสรางค ทนะกล , 2542 หนา 8) ทกลวาวาการคดคอ กระบวนการทเกดขนอยางซบซอนภายในสมองและจะมการเปลยนแปลงไปตามสถานการณ หรอสภาพการณตาง ๆ ทเปลยนแปลงไป กระบวนการคดแกปญหาเปนสงทมความส าคญมาก หากประชากร เปนคนทมทกษะในการแกปญหาแลวยอมมองเหนปญหาเปนโอกาสทดทจะไดฝกสมอง ทดลองปญหา นอกเหนอไปจากจดประสงคหลก คอ การแกปญหา และ ยอมมวธการทแนชดในการจดการกบปญหาของตนเอง ซง

www.ssru.ac.th

2

เปนผลมาจากการจดระเบยบของขอมล ลดความก ากวม ขจดปจจยทไรประโยชน และเกบรายละเอยดบางสงทพบไว ซงทงหมดนมไดกระท าอยางตอเนองเปนขนตอนทน าไปสการแกปญหาใหลลวงไปไดในทสด (คารล แอลเบรชต,1984)

เพอใหยงเกดผลตอผเรยน การสอนจงมบทบาทส าคญทจะท าใหผเรยนมการฝกทกษะดานการคด ทงนจะขนอยกบทกษะของผสอน ทส าคญคอ ทกษะการใชค าถามโดยเฉพาะค าถามปลายเปด ครคณตศาสตรควรมวธการถามทจะชวยใหนกเรยนเกดความคดรวบยอดทถกตอง กระตนใหนกเรยน อยากตอบค าถาม อยากมสวนรวมในกจกรรมการเรยนการสอน นอกจากนแลวการใชค าถามทดจะชวยใหผสอนสามารถประเมนผลการเรยนรดานเนอหา ทกษะกระบวนการทางคณตศาสตรในดานตางๆ ไดอยางมประสทธภาพ

การสอนทไดเคยสงเกตมา หรอในอดต ผสอนสวนใหญมกใหความส าคญกบการสอนและการประเมนผลการเรยนรโดยใชขอสอบทเนนทกษะการคดค านวณ ซงถอวาเปนการใหความส าคญกบค าตอบทมากกวากระบวนการทไดมาซงค าตอบ จงมกเปนผลใหนกเรยนขาดทกษะการคดในระดบสง ขาดการฝกทกษะและกระบวนการทางคณตศาสตรทจ าเปนอนไดแก การใหเหตผลการแกปญหา การสอสาร และการเชอมโยงทางคณตศาสตร ซงเปนมาตรฐานหนงของการเรยนรวชาคณตศาสตรใหมทงของไทย และตางประเทศ ดวยลกษณะการสอนและการประเมนผลการเรยนรในลกษณะดงกลาวนเอง ท าใหครผสอนมโอกาสนอยทจะไดสงเสรมทกษะการคดระดบสงและไมอาจจะทราบถงความสามารถตามสภาพจรงของผเรยนไดมากนก (เจนสมทร แสงพนธ, 2548) การสงเสรมใหนกเรยนมทกษะการคดระดบสงและมทกษะกระบวนการทางคณตศาสตรจงควรเรมตนจากหองเรยนทสงเสรม หรอสรางบรรยากาศ ใหนกเรยนไดมโอกาสแสดงความคดเหนหรอแนวคดทางคณตศาสตรโดยการพด การเขยน การแทนดวยสญลกษณ การใชค าศพททแสดงความสมพนธของแนวคดทางคณตศาสตร และการน าเสนอแนวคดโดยการแสดงดวยแผนภม แผนภาพ หรอกราฟ ตลอดจนมความสามารถในการอธบายและแลกเปลยนแนวคดทางคณตศาสตรซงกนและกน (สรพร ทพยคง , 2543) นนคอ ถาเรามการจดการเรยนการสอนทหลากหลาย และใหผเรยนเปนศนยกลาง กลาวคอ มโอกาสไดคด แสดงวธคดออกมา จะเปนสงทเปนประโยชนสงสดของการเรยนการสอนคณตศาสตรเลยกวาได

ในฐานะทผวจย ไดท าหนาทเปนครสมผสกบเดกนกเรยนโดยตรง และสอนในวชาทเกยวกบการคด คอ คณตศาสตร จงไดตระหนกถงปญหาทเกดขน และยงไดประสบปญหาในการจดการเรยนรของผวจยเอง กลาวคอ ในการสอนนกเรยนในชนเรยนปรากฏวามนกเรยนรอยละ 40 ทขาดพนฐานทกษะในทางการคดวเคราะห และการแกปญหา สะทอนใหเหนไดจากการท าโจทยปญหา กรคดค านวณ และการใหเหตผลในใบกจกรรม การทดสอบและแบบฝกหด ซงท าใหผวจยจดกจกรรมการเรยนรไดไมตรงแผนการสอนทวางไว และผลการเรยนรของนกเรยนยงไมดเทาทควรตามมาตรฐานการเรยนรของกระทรวงศกษาธการ ผวจยไดศกษาพฤตกรรมในชนเรยนของนกเรยนในดานตางๆ ทเปนผลจากการจดการเรยนการสอนทหลากหลายและใหนกเรยนเปนศนยกลางแหงการเรยนร

www.ssru.ac.th

3

1.2 วตถประสงคของการวจย

1. พฒนาศกยภาพในดานการคดวเคราะหและใหเหตผลโดยใชค าถามปลายเปด 2. พฒนาศกยภาพของผสอนใชการวจยเชงปฏบตการในการพฒนากจกรรมการเรยนร

1.3 ขอบเขตของการวจย

1.กลมเปาหมาย : นกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 หอง 3 โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา จ านวน 49 คน ปการศกษา 2554

2. การจดการเรยนการสอนในงานวจยนอยในสาระการเรยนรคณตศาสตรเพมเตม ชนมธยมศกษาปท 1 1.4 นยามศพทเฉพาะ

1. ค าถามปลายเปด หมายถง ค าถามทเปดโอกาสใหนกเรยนไดแสดงค าตอบหรอวธคดทหลากหลายในการแกปญหา เปนค าถามทกระตนความคด และความสนใจ และใหนกเรยนทมความสามารถตางกนสามารถท าหรอแกปญหาไดดวยความรความสามารถของเขาเองโดยการตงสมมตฐานค าตอบ การพฒนาวธการแกปญหาและสอสารความคดดวยตวของเขาเอง (เจนสมทร แสงพนธ,2548)

2. การคด หมายถง พฤตกรรมภายในสมองทอยในลกษณะ หรอ รปแบบของปฏบตการทางสมองทเปนกระบวนการโดยเรมจากสภาพ หรอ สถานการณทเปนปญหา ความรสก อดอด วตกกงวลเครยด ไมสบายใจ ตองมการกระท าอยางใดอยางหนงเพอใหคลายความรสกไมสบาย หรอแกปญหานนๆ ใหส าเรจ (ลกขณา สรวฒน,2549)

3. กจกรรมการสอนทพฒนาทกษะการคด หมายถง สงทผสอนจดขนใหกบผเรยนไดมการฝกฝน พฒนาการทางความคด ซงแบงพจารณาเปน 3 สวนคอ การสอนเพอใหคด (Teaching for thinking) การสอนการคด (Teaching of thinking) และการสอนเกยวกบการคด ( Teaching about thinking) (WCCR,1984 อางในลกขณา สรวฒน) กจกรรมดงกลาว ไดแก การใชค าถามปลายเปด ( Open ended problems),การเขยนบนทกประจ าวน , การสรางสถานการณในโจทยปญหาคณตศาสตร , การใหนกเรยนออกแบบประดษฐ, ใหนกเรยนสบคน และการใหนกเรยนแสดงบทบาทสมมต

www.ssru.ac.th

4

1.5 ประโยชนทไดรบจากการวจย

1. ส าหรบผวจยไดเรยนรในการใชค าถามปลายเปดเพอสอนการคด รวบรวมดวยระเบยบการวจยเชงปฏบตการในชนเรยนท าใหเกดการท างานอยางมประสทธภาพสงสด

2. ส าหรบนกเรยนไดพฒนาศกยภาพในการคดไดอยางเตมทและเปนศนยกลางของการเรยนรดวยตนเอง คดเอง แกปญหาเองซงสามารถใชไดตลอดชวต

3. เปนแนวทางส าหรบผสนใจงานวจยชนนเปนตวอยางและฐานความรในการเรยนการสอนดานการคดและน าไปสการปรบปรงการเรยนการสอนผานประสบการณของผวจย

www.ssru.ac.th

5

บทท 2

เอกสารทเกยวของ

ผวจยไดท าการศกษาเอกสาร และงานวจยทเกยวของเพอเปนแนวทางพนฐานในการ

ด าเนนการวจยครงน โดยแบงเปนหวขอดงน 1. ความหมาย ประเภทของการคด และกระบวนการคด 2. ขนตอนของกระบวนการคด 3. ประเภทความรทางคณตศาสตร และการสอนการคด 4. ค าถามปลายเปด:กจกรรมพฒนาการคดในชนเรยน 5. การวดและประเมนผลทกษะการคด 6. การวจยเชงปฏบตการในชนเรยน

2.1 ความหมาย ประเภทของการคด และกระบวนการคด

ความหมายของการคด การคดเปนพฤตกรรมทมลกษณะเปนเอกลกษณเฉพาะของมนษย และมรปแบบซบซอนกน

เปนผลมาจากกระบวนการทางสมอง Vinacke (1967) ใหค าจ ากดความของการคดวา “เปนการจดระบบ และรปแบบใหมของประสบการณทผานมาแลวใหกบเขาสภาพการณปจจบน”

การคดมความสมพนธอยางใกลชดกบกจกรรมภายในอยางอนโดยเฉพาะ การจ า การรบร และเชาวนปญญา นกจตวทยาไดกลาวถงลกษณะนโดยรวมๆ วา การรคด ( Cognition) เมอการรบร (Perception) ซงเนนความสมพนธของการตอบสนองตอสงเราในขณะนน การคดจะเกยวของกบประสบการณในอดต การคดและการรบรกไมสามารถแยกออกจากกน การคดจงเปนการปรงแตงขนสงตอจากการรบร

นอกจากนแลว Humphrey (อางใน ศรสรางค ทนะกล , 2542 หนา 8) ไดสรปสาระส าคญจากงานวจยเกยวกบความคดดงน

1. การคดเกดขนเมอมนษยประสบ จ าได และตองการแกปญหาอยางใดอยางหนง 2. ปญหาเปนสภาพการณทมนษยถกสกดไมใหไปถงเปาหมายทตองการ 3. การคดเปนกระบวนการของการผสมผสานลกษณะตางๆ ทเกยวของเขาดวยกน 4. การคดเกยวของกบประสบการณในอดต แตนกจตวทยายงไมอาจสรปไดอยางชดเจนวา

ประสบการณเหลานน ามาใชในการคดอยางไร 5. กจกรรมการคดทกอยางเกยวของกบ “การลองผดลองถก” ไมวาจะเปนมนษย หรอสตว 6. แรงจงใจเปนสงส าคญในการคด

www.ssru.ac.th

6

7. ภาษาไมเทยบไดกบความคด แตภาษามสวนอยางมากในการคด 8. สวนประกอบตางชนดกนจ านวนมากมสวนเกยวของกบการตอบสนองตอสถานการณท

เปน ปญหา ซงไดแก ภาพในใจ กจกรรมกลามเนอ การพด และความคดรวบยอดเกยวกบสงตางๆ

ดงนน การคด คอ กระบวนการทเกดขนอยางซบซอนภายในสมองและจะเปลยนไปตามสถานการณหรอสภาพการณตางๆ ทเปลยนแปลงไป

ความหมายของกระบวนการคด

ทศนา แขมมณ และคณะ(2544) ไดใหความหมายของกระบวนการคดไววา เปนการคดทมความสลบซบซอนสง ซงตองมพนฐานทกษะการคดหลายๆ ดานเขามาผสมผสานกน กระบวนการคดตองมขนตอนและความแยบยล จงจะท าใหพบแนวทางในการแกปญหาและหาค าตอบหรอขอสรปของความคดแตละครง ซงอาจกลาวไดวา กระบวนการคดเปนเรองของการใชทกษะความคดในระดบสงนนเอง ทกษะการคดระดบสง เชน การคดอยางมวจารณญาณ การคดอยางมเหตผล การคดแกปญหา การคดรเรมสรางสรรค การคดรวบยอด การตดสนใจ

ประเภทของการคด การคดแบงออกเปน 2 ประเภท (ศรสรางค ทนะกล ,2542 หนา 9) ดงน 1.การคดโดยไมมจดมงหมาย ( Undirected Thinking) หรอเรยกกนวาความคดแบบเชอมโยง (Associated Thinking) เปนการคดทไมมจดมงหมาย เปนอสระจากการถกก าหนดดวยเงอนไขภายนอก แบงเปน

1.1 การคดเชอมโยงเสร ( Free Associated Thinking) เมอไดรบสงกระตนสงหนง เราอาจคดสงตางๆ อกมากมาย สงทเราเชอมโยงกบสงเรานนไมจ ากดขอบเขต Freud นกจตวทยาวเคราะห เชอวาการคดแบบเสรเปนการระบายความตองการทอยภายใตจตไรส านก ( Unconscious) การวเคราะหผลจากการคดแบบเชอมโยงเสร จะชวยใหเขาใจปญหาทฝงลกอยภายในจตใจของคนได 1.2 การคดเชอมโยงควบคม ( Controlled Association) การคดนจะถกก าหนดตามเงอนไข เชน ผคดอาจไดรบค าสงใหบอกค าทอยในกลมเดยวกนกบค าทไดยน เชนค าวา ดนสอ จะตองตอบค าวา ปากกา เพราะอยในกลมเดยวกบเครองเขยน 1.3 การฝนเฟอง ( Fantasy) เปนการฝนกลางวน ( Day Dreaming) การฝนเฟองเปนการสะทอนความปรารถนาของมนษย โดยเหตทความปรารถนานน ในสภาพความเปนจรงไมไดรบการตอบสนอง หรอความปรารถนาทไมมทางเปนจรงไปได เชน ผทอยากจะเปนดาราบาสเกตบอลระดบโลก กจะนกถงภาพตนเองเปนนกบนออกไปได หรอ ซปเปอรแมนสามารถเหาะแหกกรงขงออกไปไดอยางเปนอสระ นกจตวทยาไดใชความส านกฝนของคนเปนสอในการศกษาบคลกภาพ โดยเฉพาะความปรารถนาทซอนเรนอยภายใน เทคนคทใชเรยกวาเทคนคการฉายภาพ ( Projective Technique) ซง

www.ssru.ac.th

7

มการเสนอภาพทมลกษณะคลมเครอใหผไดรบการทดลองตอบสนอง โดยการตความหมายภาพทเหน หรอบอกเลาเรองราวจากภาพทเหน 1.4 การฝน ( Dreaming) หรอการฝนกลางคน ( Night Dreaming) การฝนเปนการคดเชอมโยงในขณะหลบ มความสมจรงมากบางครงฝนเปนเรองเปนราวตดตอกนในขณะฝน ผฝนจะไมทราบวาเปนความฝน

มนษยมความเชอเรองความฝนมาแตโบราณ ทกชาตทกศาสนา ทกภาษาตางมค าอธบายเกยวกบความฝน และการฝน เชน ชาวอยปตเชอวาการฝนเปนการตดตอกบเทพเจาและเรองราวทฝน คอสงทเทพเจาตองการบอกกบผฝน ในสวนชาวจนเชอวาการฝนคอการทองเทยวของวญญาณซงแยกออกจากรางของผฝนและความฝนเปนประสบการณของวญญาณ สวนชาวไทยเชอวา การฝนเปนการรบรเหตการณในอนาคตทแฝงมาในรปของความฝน จงตองมการท านายฝน 2. การคดทน าโดยเปาหมาย ( Goal-directed Thinking) เปนการคดทเกดขนเมอเราตองการค าตอบ หรอวถทางทสมเหตสมผลในการแกปญหา การคดชนดนถอวามเปาหมายทชดเจน Dewey นกจตวทยาและนกการศกษาชาวอเมรกนเรยกความคดชนดนวา การคดเชงสะทอน ซงไดแก การคดวจารณญาณ ( Critical Thinking) และการคดสรางสรรค ( Creative Thinking) การคดวเคราะหวจารณเปนการหาเหตผลในเรองตางๆ ซงการคดชนดนกคอ การคดแกปญหา ( Problem Solving) สวนการคดสรางสรรคเปนการคดหาความสมพนธระหวางสงตางๆ น าไปสการประดษฐสงแลกใหมรวมถงการคนพบการแกปญหาไดส าเรจ หรอแมแตทฤษฎวธการใหมๆ ทกอใหเกดประโยชนมหาศาลตอมนษยชาต 2.2 ขนตอนกระบวนการคด ขนตอนกระบวนการคดมดงน (ศรสรางค ทนะกล ,2542 หนา 10) 1.การเตรยมตวแกปญหา ( Preparation) เปนขนทผแกปญหาท าความเขาใจกบลกษณะของปญหารวบรวมขอมล ประสบการณในอดตเชอมโยงกบปญหาเปนการระบปญหาใหแจมชด 2. การฟกตวของความคด ( Incubation) เปนขนทผแกปญหาหยดพกความคดไวโดยทกระบวนการคดอาจจะด าเนนตอไปซงผคดอาจไมรตว ระยะฟกตวของความคดจะกนเวลาเทาใดกแลวแตลกษณะของปญหา และผแกปญหา 3. การพบทางออกของปญหา ( Illumination) เปนขนทผแกปญหาคนพบวธการแกปญหา อาจเปนความคดทผดขนมาทนททนใดทเรยกกนวาเปน การรแจง ( Insight) ดงเชน Archimedes นกปราชญชาวกรก แกปญหาวาชางทองโกงในการท ามงกฎใหพระราชาหรอไม ในขณะทเขาลงแชน าในอางทมน าเตมและน าลนออกมาเขาตะโกนวา “ยเรกา ยเรกา” หมายความวา ฉนพบแลว 4. การตรวจสอบวธการแกไขปญหา ( Verification) เปนขนทผแกปญหาท าการตรวจสอบวธแกปญหาซงอาจมรายละเอยดอนเพมเตม แลวเลอกวธแกปญหาทดทสดไว

www.ssru.ac.th

8

ความส าคญและประโยชนของการคด เกรยงศกด เจรญวงศศกด (2545) ไวกลาวความส าคญของการคดไววา การใชทกษะการคดจะชวยเพมมโนทศนในเรองตางๆ มากยงขนในความทรงจ าของเรา ซงจะชวยใหมขอสมมตทสมเหตสมผลสามารถน าไปใชท าความเขาใจโลกรอบตวไดอยางรวดเรว และชวยตความวนจฉยสงทรบรไดอยางถกตองสมเหตสมผลมากยงขน ซงยงกลาวไดอกวา ประเทศชาตกาวหนาไปไดเพยงใดขนอยกบการ “คดเปน” ของคนเปนส าคญ การคด คอ การทคน ๆ หนงพยายามใชพลงทางสมองของตนในการน าเอาขอมลความร ประสบการณตางๆ ทมอยมาจดวางอยางเหมาะสมเพอใหไดมาซงผลลพธ เชน การตดสนเลอกสงทดทสด คนท “คดเปน” จะสามารถจดขอมลใหเรยงกนอยางเปนระเบยบเรยบรอย เพอใหไดความคดทดทสด สมศกด ภวภาดาวรรธน (2541) ไดกลาววา การด ารงชวตอยในโลกอนาคตนนบคคลจ าเปนตองมความสามารถในการคดแกปญหาอยางสรางสรรคเพราะจากการศกษาแนวโนมตางๆ ในปจจบนนกอนาคตนยมเชอวา สงคมในอนาคตจะเตมไปดวยความหลากหลายการคดแกปญหาจะเปลยนแนวการคดเชงจ าแนก ไปสการคดโดยอาศยบรบทของสงคมกลาวคอ จะใชสภาวะแวดลอมตางๆ ในสงคมเขามาชวยในการแกปญหาทสลบซบซอนมากขนและจะตองใชความรทกษะเจตคต และขอมลตางๆ ในสงคมเขามารวมกนในการแกปญหา วทย วศทเวทย (2546) ไดกลาววา พระพทธเจาตรสวา การศกษาทแทจรงจะเกดขนกตอเมอมนษยรจกคด การรจกวเคราะห วจารณรอบคอบ รอบดาน ท าใหเกดปญญา แตกฉานเรยกวา โยนโส มนสการ Paul (1993) ไดกลาวความส าคญของกระบวนการคดวา เปนกระบวนการทท าใหผคดสามารถตดสนใจไดดขนอยางสมเหตสมผลและมประสทธภาพและยงสงผลใหผคดมความสามารถคดกวาง คดลกคดถกอยางชดเจนคดถกตอง และคดเหตผลได 2.3 ประเภทความรทางคณตศาสตรและการสอนการคด

Gagne D., Yekovich W. and Yekovich R. (1993) กลาวถงประเภทของความรทางคณตศาสตร ไว 3 สวนคอ

1. ทกษะพนฐาน (Basic Skills) 2. ความเขาใจเชงมโนทศน (Conceptual Understanding) 3. ยทธศาสตร (Strategies)

โดยความรทง 3 แบบนท าหนาทเกอหนนซงกนและกนตลอดเวลา

ทกษะพนฐาน เนนไปทความรพนฐานส าคญ 2 อยาง คอ

1.ความจรงดานจ านวน ( Number Facts) กลาวถงการบวก การลบและผลลพธของการคณตางๆ ทไมอยในความทรงจ า ทกษะในเรองความจรงดานจ านวนนมประโยชนมากเมอสามารถเรยกกลบมาใชใหมไดอยางอตโนมตซงตองอาศยการฝกฝนพอสมควร ในการศกษาถงพฒนาทางทกษะ

www.ssru.ac.th

9

แบบนนนจะพบวาเดกๆ สามารถสรางความจรงดานจ านวนมากวาการจ า และเรยกมาใช อยางไรกตามเมอโตขน เขาจะใชการเรยกความจ านนขนมา 2. ระเบยบวธในการแกปญหา ( Algorithms) หมายถง ล าดบขนตอนการแกปญหานนถกตองแมนย า ซงถอวาเปนกระบวนการอนหนงทบนทกในความทรงจ า เปนความรทไดมาซงกรรมวธ (Procedural Knowledge) แบงออกเปน 3 ระดบคอ ขนการเรยนร ขนการน ามาปฏบต และขนความเคยชนและกลายเปนทกษะเฉพาะตว ระเบยบวธการแกปญหานน เนนทความถกตอง และรวดเรว ของทกษะพนฐาน โดยเฉพาะความจรงดานจ านวน

ความเขาใจเชงมโนทศน มวธการหลากหลายในการทจะวดระดบความรทางหลกการ ( Conceptual Understanding) รวมทงวเคราะหรปแบบการเรยกขอมลจากความทรงจ า และการวเคราะหวธการทบคคลจดกลมของปญหาเขาดวยกนและในทนเราจะกลาวถงเทคนคหนงการวดระดบความรเชงหลกการ คอ การนกถงสงทเกยวของกบสงทก าหนดให

ขอบขายความส าคญของความเขาใจเชงมโนทศนในทางคณตศาสตร ในโครงความรของปญหาทางคณตศาสตรกจดเปนความรเชงหลกการและแนวคดไดมการศกษาขอบเขตของแนวคด 2 ลกษณะดวยกน ซงไมเกยวของกนกบรปแบบของปญหา อนไดแก 1. สามญส านกทางจ านวน ( Number Sense) หมายถง แนวคดในการทจะท าใหระแบบจ านวนนนมความหมาย สามญส านกทางจ านวนนนตองใชเวลาในการเรยนรและอาศยประสบการณ ตองมพนฐานทางความคดเกยวปรมาณ 2. แนวคดเชงปรมาณ ( Quantitative Concepts) เปนการท าใหนกเรยนสามารถเขาใจสถานการณในสวนทเกยวของกบจ านวนและความสมพนธระหวางจ านวนแล ะการคดในเชงปรมาณ ซงมลกษณะเปนเลขคณต

บทบาทความเขาใจเชงมโนทศนตอกระบวนการเรยนการสอน นกวจยพบวาความเขาใจเชงหลกการมผลกระทบอยางมากตอการสรางกระบวนการเรยนรความเขาใจในหลกการมบทบาททส าคญตอการแกปญหาใหม ๆ ทพบและมบทบาทตอการเรยนรความเขาใจในหลกการและแนวคดอทธพลตอการวเคราะหสงทเกยวของ สงทเกบไวในความทรงจ าและเรยกคนมาใช ใหเหตผลขางตนดงน จงมความจ าเปนทนกเรยนตองมพนบานทางแนวคดทดพอทจะใชในกจกรรมทางคณตศาสตรในโอกาสตอไปขางหนา โดยมบทบาทดงตอไปน

- บทบาทความเขาใจเชงมโนทศนในการเอาใจใส - บทบาทความเขาใจเชงมโนทศนในการยอนร าลก - บทบาทความเขาใจเชงมโนทศนในการเรยนร

www.ssru.ac.th

10

ความรความเขาใจเปนหลกการทส าคญในการแกปญหาใหม ๆ และสถานการณใชการเรยนรมนสงผลกระทบวาอะไรควรเอาใจใส อะไรควรเรยกออกมาใช อะไรเปนแบบอยางทคลาดเคลอนในขณะทเรยนรในเนอหาใหม เดกจะไดมาซงความคดรวบยอดพนฐานทางคณตศาสตร 2.4 ค าถามปลายเปด: กจกรรมพฒนาการคดในชนเรยน

การท าวจยในครงนไดศกษาการสอนในหลาย ๆ ประเภท กลาวคอ ตองการความ

หลากหลายในรปแบบการสอนทท าใหผเรยนเปนศนยกลางการเรยนร และ เปนผทมรทกษะการคดทดขน ไมยดตดกบความคดแบบใดแบบหนง ดงนนกจกรรมการเรยนการสอนกหลากหลายไดแกการสอนโดยใชค าถามปลายเปด (Open ended Problems) การสอนโดยใชค าถามปลายเปด

เปนการสอนแนวทางหนงทใหผเรยนมโอกาสคด กบค าถามไดมากกวาเดม ดงความหมายตอไปน ความหมายของค าถามปลายเปด องคกรหรอผเกยวของในวงการคณตศาสตรศกษาไดใหความหมายของปญหาปลายเปดดงน

สภาครคณตศาสตรแหงชาต ประเทศสหรฐอเมรกา(1995) ไดใหความหมายของการค าถามปลายเปดไววา เปนค าถามทใหนกเรยนไดแสดงค าตอบหรอวธการหลากหลายในการแกปญหา และ ปญหาจากค าถามปลายเปดจะตองกระตนสงเสรมความสนใจและใหนกเรยนทมความสามารถตางระดบกนสามารถเรมท าการแกปญหาไดดวยความสามารถของเขาไดโดยการตงสมมตฐานน าค าตอบ พฒนาวธการแกปญหาและสอสารความคดดวยตนเอง

Becker และ Shimada (1997, p .1) ไดใหความหมายของปญหาปลายเปดวาเปนปญหาทสรางใหมค าตอบทถกตองหลายค าตอบ ปญหาลกษณะนมกพบอยเสมอในการสอนตามปกตในชนเรยน เมอครใชค าถามนกเรยนโดยมจดมงหมายในการพฒนาความหลากหลายของวธการหรอแนวทางเขาสการหาค าตอบของปญหาทก าหนด

ปรชา เนาวเยนผล (2543 , หนา 30) ไดกลาววาปญหาปลายเปดเปนปญหาทสรางขนใหมค าตอบเปดกวาง มค าตอบทถกตองหลายค าตอบหรอมวธการหาค าตอบไดหลายวธ จากความหมายขางตน ค าถามปลายเปดใชในการพฒนาการคดของผเรยนเชน พฒนาความหลากหลายของวธการหรอแนวทางเขาสการหาค าตอบของปญหาทก าหนด ซงในสวนของการประเมนผล นนคอ นกเรยนสามารถคดแกปญหาและสอสารในสถานการณทเปนปญหาก าหนดใหนนไดอยางไร จดเดนของค าถามปลายเปดอยทวานกเรยนไดค าตอบนนมาอยางไร ไมใชค าตอบนนคออะไร (เจนสมทร แสงพนธ , 2548 หนา 16)

ประโยชนของค าถามปลายเปด พจารณาไดดงน 1. ใชในกระบวนการเรยนการสอน ในแบบฝกหด การบาน การทดสอบ 2. ใชในการประเมนผลการเรยนรทางคณตศาสตรเพอวเคราะหขอผดพลาดน าไปสการ

ปรบปรงแกไข

www.ssru.ac.th

11

3. พฒนาศกยภาพผเรยนในการคดเชงคณตศาสตร 4. ใชดความสนใจของนกเรยนขณะเดยวกนชวยใหนกเรยนเขาใจคณตศาสตรจากการศกษาไดดขน องคประกอบของค าถามปลายเปด A Pearson Education company (2001, หนา2) ไดเสนอแนะวาค าถามปลายเปดควร

ม 4 องคประกอบดงน 1. หวเรองควรระบหวเรองเพอใหนกเรยนเตรยมตว มงประเดนเฉพาะการแกปญหานน ๆ 2. สถานการณเปนสงทดงดดความสนใจและน าเอาความคดรวบยอดทางคณตศาสตรแกปญหานนได 3. วธการหลากหลายน ามาแกปญหาสามารถแกปญหาดวยวธการหลากหลายตามศกยภาพของเขาได 4. การน าเสนอ ตองเออตอการสอสารใหผอนรบรกระบวนการคดแกปญหา อาท การเขยน การพด

ลกษณะของค าถามปลายเปด 1. ค าถามทใหความส าคญกบการชวยใหนกเรยนท างานรวมกนไดเชน “ในทนใครไดค าตอบ

เหมอนเพอน แตท าดวยวธตางจากน” 2. เปนค าถามทสรางความคดรวบยอด เชน “นกเรยนเหนดวยหรอไมกบค าพดทวาไมม

จ านวนจรงใดทนอยไปกวาศนย” 3. ค าถามทใหนกเรยนมความมนใจในการแสดงออกหรอสอสารความคดทางคณตศาสตรเชน

“จากการแกสมการขอทผานมาอะไรทท าใหนกเรยนมนใจวานกเรยนท าไดถกตองแลว” 4. ค าถามทกระตนนกเรยนไดเรยนรการใหเหตผลทางคณตศาสตร เชน “การแกสมการแบบ

นนท าไดเสมอไปหรอไม” 5. ค าถามทนกเรยนรจากการคาดเดาหรอ อนมาน คดคนเอง แกปญหาเองได เชน “อะไรจะ

เกดขนถาก าหนดโดเมนคอ (-3,3) ใหส าหรบฟงกชนทก าหนดดวยสมการ y= 92 x ” ประเภทของค าถามปลายเปด Becker และ Shimada (1997, หนา.27) ไดแบงค าถามปลายเปดออกเปน 3 ประเภทคอ 1. ค าถามทใหความสมพนธ คอใหนกเรยนหากฎเกณฑหรอความสมพนธ เชน “จงหา

ความสมพนธของรศมกบปรมาตรทรงกลม” 2. ค าถามทใหแยกประเภท คอใหนกเรยนจดหมวดหม ใหออกมาเปนคณลกษณะทแตกตาง

กน ซงอาจจะน าไปสการสรางความคดรวบยอดทางคณตศาสตร 3. ค าถามทใหประเมน หรอ ประมาณปรมาณของสงตางๆ หรอสถานการณ คอใหนกเรยน

ประเมนสถานการณใดๆ ทเกยวกบการคด การตดสนใจโดยใชคณตศาสตร ซงเปนการประยกตใชคณตศาสตรในการแกปญหานนเอง

www.ssru.ac.th

12

ขอควรพจารณากอนการใชค าถามปลายเปด 1. ค าถามนนมคณคาทางคณตศาสตรหรอไม ทงทางดานเนอหาและทกษะทนกเรยนได 2. ค าถามควรกระตนใหคดจากมมมองทตางกน แตละคนอาจใชวธการทตางกน 3. ระดบค าถามตองมความเหมาะสม พนฐานความรเดม 4. ค าถามนนควรจะใหนกเรยนไดพฒนาระดบการคดทสงขนดวย ขนตอนการสรางค าถามปลายเปด จาก Partnership for Reform Initiatives in Sciences and Mathematics (2001, หนา 4)

ไดเสนอขนตอนในการสรางปญหาปลายเปดไว 4 ขนตอนดงน 1. เลอกหวขอเรองค าถาม

1.1 ก าหนดความคดรวบยอดทจะประเมนโดยใชค าถามปลายเปด 1.2 ก าหนดเปาหมายและเลอกสวนเนอหาทจะใชค าถามปลายเปด

2. พจารณาสงทตองใหนกเรยนปฏบต 2.1 รปแบบทดทสดนกเรยนใช เชน เปรยบเทยบ อธบาย ประมาณคา หรอ ท านาย 2.2 ความเชอมโยงกบเนอหาทนกเรยนแสดงออกมา

3. ใชรปแบบตอไปนในการสรางค าถาม 3.1 เขยนสถานการณของค าถามโดยระบสงตางๆ ตอไปน 3.1.1 บทบาทของนกเรยน Role: R 3.1.2 ผทจะฟง หรออาน สงทนกเรยนจะน าเสนอ Audience: A 3.1.3 บรบทของค าถาม Setting: S 3.1.4 ค าถามทตองใหนกเรยนแก 3.1.5 สมมตฐานของค าถาม 3.2 เขยนความหวงทสมพนธกบการแสดงออกของนกเรยนตอค าถาม 3.2.1 รปแบบทเปนไปไดทนกเรยนใชแสดงออกตอค าถาม Mode: M 3.2.2 ก าหนดเปาหมายในการถาม Purpose: P เชน ถามเพอเปรยบเทยบ อธบาย ประมาณคา หรอ ท านาย เปนตน

3.2.3 ระบความคาดหวงเฉพาะทตองการใหนกเรยนแสดงออก 3.2.4 อาจระบใหนกเรยนแสดงค าตอบดวยการใชแผนภาพ หรอ

ไดอะแกรมเราเรยกหลกการสรางค าถามนวา RAMPS 4. พฒนาเกณฑการใหคะแนน

www.ssru.ac.th

13

2.5 การวดและประเมนผลทกษะการคด

เราสามารถวดทกษะการคดไดหลายวธ แตถาจะกลาวถงรปแบบการวดจากในอดตถงปจจบน พอทจะจ าแนกการวดทกษะการคดออกเปน 2 แนวทางดงตอไปน

1.แนวทางการวดของกลมจตมต ( Psychometrics) จะวดคณลกษณะภายในของมนษย อนไดแก โครงสรางสมอง เชาวนปญญา โดยใชแบบทดสอบมาตรฐาน จนถงการวดบคลกภาพ ความถนด และความสามารถในการคด

2.แนวทางของการวดจากการปฏบตจรง ( Authentic Performance Measurement) จะเนนการวดจากการปฏบตจรงหรอคลายจรงทมคณคาตอตวผปฏบต มตของการวดทกษะการคดทซบซอนในการปฏบตงาน ความรวมมอในการแกปญหาและการประเมนตนเอง เทคนคการวดใชการสงเกต สภาพงานทปฏบตจากการเขยนเรยงความ การแกปญหาในสถานการณแหงโลกความเปนจรง และรวบรวมผลงานในรปแบบแฟมสะสม/พฒนาผลงาน

เครองมอวดทกษะการคดตามแนวคดของกลมจตมต 1.แบบทดสอบมาตรฐานการวดการคด

1.1 แบบสอบการคดทวไป 1.2 แบบสอบความสามารถในการคดลกษณะเฉพาะ

2.การสรางแบบวดการคดใชเอง 2.1 หลกการสรางแบบวดความสามารถทางการคด ดงผงขบวนการน สงทมงวด(นามธรรม) ตวชวด(รปธรรม) เครองมอทใชวด

จากแผนภาพอธบายถง การวดความสามารถทางการคดหรอทกษะการคดของบคคล ผสราง

เครองมอจะตองมความรอบรในแนวคดทฤษฎทางการคด เพอน ามาเปนกรอบหรอโครงสรางของการคด เมอมการก าหนดนยามปฏบตการของโครงสรางหรอองคประกอบทางการคดแลว จะท าใหไดตวชวดหรอลกษะพฤตกรรมเฉพาะทเปนรปธรรม ซงสามารถบงชถงโครงสรางหรอองคประกอบทางการคด จากนนจงเขยนขอความตามตวชวดหรอลกษณะพฤตกรรมเฉพาะของแตละองคประกอบของการคดนนๆ

--ทฤษฎทเกยวของ-- ความสามารถทางการคด

โครงสรางหรอองคประกอบของการคด

นยามการปฏบตของแตละองคประกอบของการคด

เขยนค าถามเชงพฤตกรรมทครอบคลมองคประกอบของการคด

แผนภาพท 1 หลกการสรางแบบวดทกษะทางการคด

www.ssru.ac.th

14

2.2 ขนตอนการพฒนาแบบวดทกษะการคด 2.2.1 ก าหนดจดมงหมายของการวด 2.2.2 ก าหนดกรอบของการวด 2.2.3 สรางผงขอสอบ 2.2.4 เขยนขอสอบ 2.2.5 น าแบบวดไปทดลองใชกบกลมตวอยาง 2.2.6 น าแบบวดไปใชจรง (ศรชย กาญจนวาส,หนา 169-174,2544)

เครองมอและการวดทกษะการคดในชนเรยน เมอกลาวถงเครองมอทนยมใชในการประเมนกคอขอสอบ ซงขอสอบทสามารถวดการคดของ

นกเรยนไดดงตอไปน 1.ขอสอบแบบเลอกตอบ ถก-ผด จบค และเตมค าสนๆ 3 อยางแรกจะมค าตอบทถกตอง

ก าหนดไวใหแลว แตการเตมค าจะใหนกเรยนคดสรางค าตอบขนมาเอง ทงนทงนนขอสอบแบบนกไมสามารถวดความสามารถทแทจรงของผเรยนไดทงหมด แตกสามารถวดทกษะการคดของนกเรยนไดระดบหนงเทานน อยางไรกตามค าถามทใชกเปนสงส าคญ คอ ค าถามนนอาจจะวดสงตางๆ ได (Bloom’s Taxonomy) ดงน

วดความเขาใจ เชน จงอธบาย เปรยบเทยบ ตความ ขยายความ วดการน าไปใช เชน จงจ าแนก ประยกต แกปญหา ยกตวอยาง วดการวเคราะห เชน จงใหเหตผล หาหลกฐาน ขอสรป วดการสงเคราะห เชน จงเชอมความคด หาวธการ สรางใหแปลกจากเดม เขยนโครงงาน วดการประเมนคา เชน จงใหขอสรป จงตดสน จงวจารณ เปนตน

การวดแตละประเภทนสามารถจ าแนกเปน ในระดบชวงชนท 1-2 ควรใช การวด ความเขาใจน าไปใชวเคราะห สงเคราะห สวนชวงชนท 3-4 ควรเพม การประเมนคาเขาไปดวย

2. ขอสอบแบบความเรยง ค าถามปลายเปดหรอการเขยนรปแบบตางๆ อาทเชน บทความ ตาราง รายงาน บรรยาย การสอบแบบนสามารถวดความคดไดในหลาย ๆ ไดและเปนอยางด แตอยาไร กยงไมสามารถประเมนความสามารถของผเรยนไดทงหมด ทงนทงนน หลกสตรการศกษาขนพนฐานตองการทจะใหผสอนตองการวดผเรยนในความสามารถทแทจรงของผเรยน จงจ าเปนตองหาเครองมอทมาวดความสามารถดงกลาว

3. เครองมอทใชในการประเมนความสามารถ ไดแก การน าเสนอ ทดลอง แสดงบทบาทสมมต สรางผลงาน ชนงาน สงเหลานสามารถแสดงใหเหนความสามารถทางการแสดงออก ขนตอน การพฒนาผลงาน จงเปนสงทผสอนไมควรละเลยการวดในสงตางๆ เหลาน

www.ssru.ac.th

15

หลกในการประเมนการคด 1. การประเมนทกษะการคดควรท าอยางตอเนอง 2. การประเมนควรเชอมโยมโดยตรงกบการเรยนรโดยประเมนกอนและพรอมกบ

การเรยนร 3. ใชค าถามทนกเรยนถามเปนสวนหนงของการประเมน 4. ใชค าถามใหเหมาะสมกบพนฐานความรของผเรยน 5. ควรประเมนผเรยนทงเนอหา และกระบวนการ 6. ควรใหนกเรยนมอสระทางความคด เปนตวของตวเอง 7. ควรใหนกเรยนมความรสกทางบวก เชอมนในตวเอง 8. ควรใหนกเรยนมเวลาเพยงพอตอการคด คนควา ท าความเขาใจ 9.ควรใหนกเรยนฝกคดเกยวกบการเชอมโยงสงสองสงทไมสมพนธกน 10.ไมควรวดการทองจ าอยางเดยว (สมบต กาญจนรกพงศ,หนา 28-38,2549)

2.6 การวจยเชงปฏบตการในชนเรยน (Class Action Research: CAR) การวจยเชงปฏบตการ (Action Research) เปนแบบรปหนงของการวจยทมความเฉพาะเจาะจงตอการศกษาหรอหาแนวทางในบรบทหรอสภาพแวดลอมของผวจย ทงยงมความยดหยนในการปรบปรงแกไขตลอดการปฏบตงานนนๆ อกดวย นกการศกษาหลายๆ ทาน ไดประยกตการวจยเชงปฏบตการเพอเปนกรอบหรอแนวทางในการแกปญหาการเรยนการสอนอยางมระบบโดยมครผสอนเปนผวจยไปพรอมๆ กบการสอนตามปกต ซงพระราชบญญตการศกษาแหงชาตปพ.ศ. 2542 ไดใหความส าคญตอบทบาทของครผสอนในการใชการวจยเพอเปนสวนหนงของกระบวนการเรยนร ความหมายของการวจยเชงปฏบตการ (Class Action Research :CAR) บบผา อนนตสชาตกล (2549 , หนา 1) กลาววา การวจยเชงปฏบตการเปนกระบวนการวจยทพฒนาขนเพอใหผปฏบตงานไดศกษาวจยในงานทตนเองด าเนนอย เพอน าไปสการปรบปรงผลงานใหดขน ซงไดออกแบบวธการวจยเพอใหผวจยสามารถศกษาเรยนรสงทตนเองกระท าหรอปฏบตในหนาทการงาน วาไดผลดหรอไม เพราะอะไร และควรท าอะไรตอไป กตตพร ปญญาภญโญผล (2541 , หนา 9) กลาววา การวจยเชงปฏบตการ หมายถง การศกษาคนควาเพอหาวธการแกปญหา ปรบปรงเปลยนแปลง เพอพฒนาคณภาพการงานทตนก าลงท าอย และขณะเดยวกนกสรางความเขาใจถงสภาพและกระบวนการเปลยนแปลงทเกดขน โดยผานกระบวนการบนไดเวยน ขอมลทรวบรวมไดเปนรากฐานของการแกไขในขนถดไป Kemmis และ Mc Taggart (1988) ไดอธบายวา การวจยเชงปฏบตการเปนการรวบรวมปญหาหรอค าถามจากการสะทอน (Reflex) การปฏบตการในสงคมหนง เพอตองการทจะพฒนาหลกการเหตผลและวธการปฏบตงานเพอใหไดรปแบบหรอแนวทางการน าไปใชการพฒนาคณภาพการปฏบตงานนนและในขณะเดยวกนกเปนการพฒนาความเขาใจเกยวกบการปฏบตนนๆ ใหสอดคลองกบสภาวะสงคม และสถานการณทเกยวของ

www.ssru.ac.th

16

จากความหมายของการวจยเชงปฏบตการดงกลาวจงพอจะสรปไดวา การวจยเชงปฏบตการ หมายถง การวจยเพอศกษาหาวธแกปญหาเปนกรณเฉพาะในการปฏบตงานของตนเองโดยมเปาหมายถงเพอใหเกดการเปลยนแปลงวถการปฏบตงานของตนเอง ชมชนหรอองคกรของผวจยทเกยวของหรอประสบปญหานนอย โดยเกบรวบรวมขอมลไปควบคกบการปฏบตงานอยางตอเนองจนสามารถแกปญหาไดในระดบหนงทผวจยพอใจ ซงผลดงกลาวจะใชเปนแนวทางในการแกไขปญหาเฉพาะหรอองคกรทศกษาได ลกษณะเดนของการวจยเชงปฏบตการ การวจยเชงปฏบตการเปนการวจยทกระท าโดยผปฏบตงานเพอศกษาวจยเกยวกบงานทตนศกษาเองรบผดชอบอยโดยตรง โดยมเปาหมายเพอการเรยนรและพฒนาปรบปรงการท างานของตนเองใหมประสทธภาพดยงขนตลอดชวงเวลาทปฏบตงานและด าเนนการวจยอยในขณะเดยวกนนนเอง(Kemmis, S และ Hammersley,M., 1993. หนา 177 อางใน บบผา อนนตสชาตกล หนา 3) ลกษณะเฉพาะดงกลาวขางตนน ามาซงทกษะส าคญในการด าเนนการวจยส าหรบนกวจยเชงปฏบตการ คอ ทกษะในการทบทวนและใครครวญไตรตรอง ( Reflection) หรอเรยนสนๆ วา การทบทวนไตรตรองเพอเรยนรในสงทตนเองกระท าและน ามาเปนฐานในการตดสนใจด าเนนการหรอปฏบตงานใดๆ เพอพฒนางานของตนเองทกษะเชนน จะมลกษณะใกลเคยงกบท Kemmis ใชคอ self reflective enquiry ซงคลายกบการวนจฉยและตดตามรกษาของแพทย (บบผา อนนตสชาตกล,2549,หนา 3)

ความหมายของการวจยเชงปฏบตการในชนเรยน (Class Action Research) อภเชษฐ ศรรตน (2541 ,หนา 5) ไดสรปวา การวจยเชงปฏบตการในชนเรยน หมายถง กระบวนการวจยขอมลทไดรวบรวมหาวธแกปญหาปรบปรงการจดการเรยนการสอนในชนเรยน โดยครผสอนเปนผด าเนนการวจยดวยตนเองในขณะทมการเรยนการสอน โดยเรมตงแตส ารวจปญหาหาสาเหตของปญหาทเกดขนในชนเรยน จดท าแผนการสอนรวมถงเลอกวธการสอนและสออปกรณประกอบการสอน ท าการเกบรวบรวมขอมลดวยเครองวดผลทางการเรยนและเครองมอวจย มการวเคราะหผลเพอปรบพฤตกรรมทพงประสงคของผเรยนและจดสอนซอมเสรมจนครบเนอหา มการตดตามผลเมอจบบทเรยนแลวน าผลทไดมาปรบแผนใหม อทมพร จามรมาน (2544 , หนา 1) ไดกลาววา การวจยในชนเรยน คอ การแกปญหานกเรยนบางคน บางเรอง เพอพฒนาปรบปรงแกไข นกเรยนคนนน กลมนน เพอทจะไดรบการพฒนาใหเตมศกยภาพ กองวจยการศกษา กรมวชาการ (2547 , หนา 7) ไดใหความหมายของการวจยในชนเรยนวา คอกระบวนการทครศกษาคนควา เพอแกปญหาหรอพฒนาการเรยนการสอนทตนรบผดชอบอย จดเนนของการวจยในชนเรยนคอ การแกปญหาหรอพฒนากระบวนการเรยนการสอนอยางเปนระบบ ดงนนการวจยในชนเรยนเปนการศกษาและวจยควบคกนไปกบการจดการเรยนการสอนเพอแกปญหาและ/หรอพฒนาการสอนของตนเองและเผยแพรผลการวจยใหเกดประโยชนตอผอนตอไป

www.ssru.ac.th

17

รปแบบวจยเชงปฏบตการ ผองพรรณ ตรยมงคลกล (2543 , หนา 5) กลาววา การวจยเชงปฏบตการมองคประกอบหลก 3 ประการคอ

1.การวางแผน 2.การปฏบตและสงเกตผลการปฏบต 3.การประเมนผลจากการปฏบต

ลกษณะเดนของการวจยเชงปฏบตการคอวงจรการวจย ทอาจตอเนองเปนเสมอนเกลยว กลาวคอ ผลจากการประเมนอาจน าไปสการวางแผน และทดลองปฏบตใหมจนกวาจะบรรลผลในทางปฏบตอยางแทจรง บบผา อนนตสชาตกล (2549 , หนา 4) กลาววา รปแบบการวจยเชงปฏบตการจะอยในลกษณะความสมพนธเปนวงจร ( Cyclic) ของกจกรรม 4 อยาง ทจดเรมตนของกจกรรมทความยดหยน สลบทกนได กจกรรมหรอขนตอน 4 อยาง ดงกลาวไดแก การวางแผน ( Planning) การปฏบตงาน ( Action) การรวบรวมขอมล ( Observing)และการตรวจสอบ/ทบทวน/ใครครวญ/ไตรตรองในสงทกระท า และผลทเกดขน (Reflecting)

Kemmis และ Mc taggart (อางในผองพรรณ ตรยมงคลกล 2543 , หนา 33) กลาววา การวจยเชงปฏบตการมกจกรรมในรปแบบการวจยดงตอไปน

1. วางแผน 2. การปฏบตตามแผนและสงเกตผลการปฏบต 3. การสะทอนความคด

รปท 1 วงจรการวจยเชงปฏบตการ ทมา Mc Taggart , 1982

จะเหนไดวาวงจรการท าวจยเชงปฏบตการของ Mc Taggart เมอเขาสวงจรจะมขนตอน

ส าคญอย 3 ขน คอ วางแผน ขนปฏบตสงเกตผล และขนสะทอนผลการปฏบต ในวงจรถดไปจ าน าผล

www.ssru.ac.th

18

จาการสะทอนไปวางแผนปฏบตและรวบรวมเชนนไปเรอยๆ ท าใหเราเหนพระเอกในเรองน คอ การสะทอนผลการปฏบตงานเปนสงทตองเกดกอนการปฏบตงานในครงตอๆ ไป เมอเอามาประยกตกบการเรยนการสอน ผสอนอาจปรบรปแบบของการวจยเชงปฏบตการเพอใหสอดคลองกบสภาพการเรยนการสอนของตน อนไดแก การเขยนแผนการสอน การลงมอปฏบตการสอน หรอจดกจกรรมการเรยนร แลวบนทกผล รวบรวม ผลจากการสอนหรอจดกจกรรม และสดทายนนคอ การสะทอนผลการสอน ซงผสอนเองจะตองวเคราะหและถอดสงเรยนรใหไดเองวาเราจะปรบปรง พฒนาการเรยนการสอนอยางไรใหเกดประโยชนสงสดตอไป

www.ssru.ac.th

19

บทท 3

วธการด าเนนงานวจย การวจยเชงปฏบตการในชนเรยนน ใชกบการเรยนการสอนสาระการเรยนรคณตศาสตรเพมเตมชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา มวตถประสงคเพอพฒนาศกยภาพในดานการคดวเคราะห และใหเหตผลโดยใชค าถามปลายเปดและพฒนาศกยภาพของผสอนใชการวจยเชงปฏบตการในการพฒนากจกรรมการเรยนรมกรอบคดในการด าเนนงานวจยดงน

กรอบคดการด าเนนงานวจย

แผนภาพท 2 กรอบแนวคดในการด าเนนงานวจย CAR ตามแนวทางของ Kemmis and Mactaggart

www.ssru.ac.th

20

การด าเนนงานวจยในครงนผวจยไดใชแบบทดลองการวจยเชงปฏบตการทน าเสนอโดยเคมมส และ แมคทากาด (Kemmis and Mc taggart (1988) อางใน กตตพร ปญญโญผล (2542) , หนา 13) เปนกรอบในการด าเนนการทงหมดโดยเปาหมายคอการพฒนาผสอนและผเรยน โดยทผสอนจะมการพฒนาการเรยนการสอนโดยการเขยนแผนการสอน ทมกจกรรมสงเสรมทกษะการคดรวมถงสรางเครองมอการวดผลการเรยนรในทกษะการคดและการบนทกหลงสอน ซงจะน ามาสการปรบปรงแกไขการเรยนการสอนในครงตอไป เสมอนกบการสะทอนการท างานของผสอนไดชดเจน ในสวนการพฒนาผเรยน มกรอบคดทใช คอผเรยนจะไดท ากจกรรมทเกยวกบการคดทหลากหลาย และผเรยนตองเปนศนยกลางของการเรยนร ผลสดทายทได คอ ผเรยนมศกยภาพทางความคดทดขน และมแนวคดกบการเรยนรใหมๆ ทไมจ าเปนทครตองมาสอน หรออธบายแตฝายเดยว จงท าใหนกเรยนเปนผเรยนรไดดวยตนเองตลอดชวต ซงคลายกบปรชญาของการเรยนรนน คอนกเรยนจะมความสข ในการเรยนรตลอดชวตนนเอง กลมเปาหมาย นกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 หอง 3 โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา จ านวน 49 คน ปการศกษา 2554 เครองมอทใชในการวจย เครองมอทส าคญทสดในการท าการวจยเชงปฏบตการในครงนกคอ การสงเกต และการจดบนทก ดงนน สงทจ าเปนในการไดมาซงขอมล จงประกอบดวยกนหลายสวน ไดแก แผนการสอน ใบกจกรรม แบบฝกหด การเขยนบนทกประจ าวนของนกเรยน การเขยนบนทกหลงสอนของคร แบบทดสอบการวดทกษะ และกระบวนการ รายงานการคนควา และการเขยนเรยงความ เปนตน ตอไปจะพดถงรายละเอยดของเครองมอตางๆ ดงน

1. แผนการสอน แผนการสอนเขยนขนจ านวน 6 แผน เนอหาสาระ 3 สาระการเรยนร ไดแก เรองการให

เหตผล พหนามและการประยกต2 แผนการสอนนมขนตอนวธการสราง และองคประกอบดงน 1.1 ศกษาโครงสรางหลกสตรและเนอหาสาระการเรยนรเพมเตม คณตศาสตรชนมธยมศกษาปท 1โดยใชหลกสตรท สสวท. จดให และใชแบบเรยนของ สสวท. เชนกนในการจดการสอนเนอหา 1.2 เขยนแผนการสอนระยะยาว วางน าหนก เนอหา กจกรรมทจะเกดในตลอดสาระการ

เรยนรน 1.3 ก าหนดรปแบบการเขยนแผน โดยการเขยนแผน ทมหวขอส าคญดงน

1.3.1 หวขอทสอน การเขยนแผนของผสอนจะใชการเขยนแผนแบบหนวยการเรยนรหรอเขยนเปนหวขอเรอง จงตองระบเรองทสอน

1.3.2 เนอหาทสอน จะใชเนอหาแบบเดยว กบ สสวท. 1.3.3 วตถประสงคการเรยนร

www.ssru.ac.th

21

1.3.4 กจกรรมการเรยนรในชนเรยน ตรงนจะเขยนอธบายขนตอนวธการสอน โดยแบงเปนขนน าเขาสบทเรยน ขนสอน และขนสรป/ฝกหดโดยเนนการใชค าถามปลายเปด 1.3.5 งานทมอบหมาย หมายถง สงทนกเรยนท าเปนผลงาน และตองน าสงผสอนเพอประเมนผล ไดแก ใบกจกรรม แบบฝกหด รายงาน เปนตน 1.3.6 เกณฑการประเมนผล ตรงนจะเขยนชใหชดวา นกเรยนสามารถท ากจกรรมไดในระดบอยางไร และจะมระดบคะแนนก ากบทสอดคลองกบคณภาพทก าหนดไว 1.3.7 บนทกหลงสอน สวนนผสอนน าไปเขยนแยกออกมาเปนสมดโนตตางหาก เพอสะดวกตอการน ามาวเคราะหในภายหลงโดยจะเนนการบนทกค าตอบหรอผลจาการใชค าถามปลายเปดจากผสอนและขอกลาวในหวขอตอไป

2. สมดบนทกหลงสอน ในการท าวจยเชงปฏบตสงทส าคญยงคอการบนทกสงทสงเกต ลงเกบไวเพอเปนหลกฐานในการวเคราะหหาทางแกไขปญหาตอไป และยงเปนสงส าคญในการทบทวนและไตรตรองสงทผสอนไดท าลงไปดวย ในบนทกหลงสอนของผวจยประกอบดวย 2 สวนใหญๆ คอ 2.1 บนทกการสงเกต สวนนตองบนทกรายละเอยด วน เวลา คาบทสอน หองทสอน หวขอทสอน อยางไรกตามผวจยไมไดจ ากดการบนทกหลงสอนแตเพยงการจดกจกรรมการสอนในชนเรยนแตเพยงอยางเดยว จะรวมถงการบนทกสงทสงเกตไดจากการตรวจใบกจกรรม แบบฝกหด หรอชนงานกได ดงนนสงทบนทกไมไดจ ากดเพยงแตสงทพบในชนเรยน (ดตวอยางภาคผนวก) รายละเอยดการบนทกจะบนทกสงทเกดขนจรงในชนเรยน พฤตกรรมทสงเกตเหน ความรสกผเรยน บรรยากาศในชนเรยน การท ากจกรรมในชนเรยนมขอบกพรอง จดสนใจ สงตองควรย า หรอควรเสนอแนะตอผเรยน เหลานกอาจสามารถเปนตวแกไขปรบปรงแผนการสอน วธการสอน ตอไป

2.2 วเคราะหและเสนอแนะ สวนนเปนสวนทส าคญในการบนทก เพราะเมอเราไดบนทกสงทเปนความจรงทเกดขนแลว เราควรมขอ วเคราะห พจารณา สรป หรอหาทางแกไข เสนอแนะไว เพอเปนการเตอน และแสดงใหเหนขอสรปของการบนทก เปนประโยชนตอการทบทวนและไตรตรอง ซงน าไปสการปรบปรงแกไขตอไป

3. ใบกจกรรม เปนสงทผวจยจดท าขนเพอใหเปนหลกฐานและสอในการประกอบกจกรรมทผเรยนแสดงออกมาในรปการเขยน ผวจยมเกณฑในการใหคะแนนใบกจกรรมซงจะกลาวในหวขอถดไป นอกจากน ใบกจกรรมยงเปนตววดทดในการสะทอนถงการรวมกจกรรม ความตงใจในการท ากจกรรม รวมถงความคดทนกเรยนไดสอสารออกมา และเมอผวจยไดพจารณารวบรวมใบกจกรรมตางๆ กพบเหนสงส าคญหลายอยางทเกดขน เชน สงทผเรยนไมเขาใจ หรอสงทผเรยนคดไมได เมอผสอนไดจดบนทกสงตางๆ เหลานแลวเขยนออกมาเปนแผนภาพกพบเหนความจ าเปนในการเสรมสรางกจกรรมและแกไขขอบกพรองใหกจกรรมทจะน ามาใชตอไปสมบรณยงขน

4.เอกสารฝกหด ในการจดการเรยนการสอนแตละบทผวจยจดท าเอกสารฝกหดออกมาเปนเลม รวบรวมไว

เปนหวขอเพอใหนกเรยนไดฝกหดปฏบตอยางเขมขน ซงนกเปน ตววดอกตวทแสดงถงความเขาใจเนอหาของผเรยน และ ความรบผดชอบ ความขยนหมนเพยร ความสนใจในการเรยนรดวย

www.ssru.ac.th

22

5.ชนงานทมอบหมาย เรยงความ รายงาน การประดษฐอปกรณ สงเหลานสามารถวดความสามารถในการเรยนร

และการคดไดด เปนสงทตองในการจดการเรยนรดวย เพราะเปนสะทอนทดมากด จะเหนมตของการเรยนรของนกเรยนไดหลากหลาย

6.แบบทดสอบ ในการสอนการคดสวนหนงทจะแสดงวานกเรยนคดได กคอ การวดการคดซง สงทวดจะเปน

โจทยทพฒนาความคดอยางสง ไมใชแบบทดสอบเนอหา ความร ความเขาใจอยางเดยว (ดตวอยางภาคผนวก)

7.บนทกประจ าวนของนกเรยน ในการเรมการเรยนการสอนผสอนสนใจมาก ในเจตคตทผเรยนมตอวชาคณตศาสตร จงเรม

ใหผเรยนเขยน จนหมายถงคณตศาสตร และ สงทนกเรยนปรารถนาจากคร สงนเปนกระจกเงาทดเปนพเศษผสอนสามารถเรยนรความสนใจ เจตคต และดานอนๆ เมอครเรมสอนไปไดระยะหนงครกใหนกเรยนเขยนอกเพอจะดวาผสอน/ผวจย มผลอยางไรตอการเรยนร ใหนกเรยนเขยนความคาดหวงกบการเรยนวชาน และเรองอนๆ ทผวจยอยากไดค าตอบจากผเรยน ซงการถอดความคดจากผเรยนมาก ๆ อาจท าไดดวยการเขยนออกมาเปนแผนภาพ (ดในภาคผนวก)

ขนตอนและวธการในการด าเนนการวจย 1. สบคนขอมล ความร และทฤษฎเกยวกบ การวจยเชงปฏบตการในชนเรยน และวธการ

สอนแบบตางๆ โดยเฉพาะการสอนการคด จดเปนขนตอนแรกในการเรมท าวจย ผวจยเกดความตองการในการสอนทจะท าใหผเรยนคดเปน ไมใชการเรยนแบบจด ฟงอธบาย ซงผลกออกมาอยางทเปนอยในปจจบน ผวจยท าการสบคน หาขอมลตางๆ ทท าใหเขาใจการคด กระบวนการคด การสอนการคด การประเมนการคด ตลอดจนการเรยนรหลกการท าวจยเชงปฏบตการ

2. จดท าแผนการสอน สาระการเรยนรคณตศาสตรเพมเตม ชนมธยมศกษาปท 1 การจดท าแผนจะท าไปลวงหนาของการสอน 1 สปดาห และ ขณะการสอนกน าแผนเขาไปใชจรงเพอจะไดมการบนทกปรบปรงแกไขบางสงไดอยางครบถวน และยงสอนไดตรงตามวตถประสงคทตองการไมมตกหลนอกดวย

3. พฒนาหรอจดเตรยมเครองมอชวยในการรวบรวมขอมล ไดแก แผนการสอน บนทก หลงสอน ใบกจกรรม แบบฝกหด และสมดบนทกประจ าวนของนกเรยน เปนตน ขนตอนนจะจดท ากอนการสอบ เพอเปนการเตรยมการ การเกบขอมล ในการสอนจรง มการปรบปรง ในสวนของแผนการสอน และ รปแบบของการบนทกหลงสอน การเขยนใบกจกรรมกเปนสงส าคญในการเตรยมการสอนได และสามารถวาดภาพสงทจะเกดขนในการสอนไดอกดวย

4.สอนตามแผนทเตรยมไว และ เกบรวบรวมขอมลขณะทสอน และหลงสอน ซงเปนขนตอนทใชระยะเวลามากทสด มรายละเอยดดงน 4.1 ขนการสอน ผวจยจะน าแผนมาพจารณากอนเขาสอน เตรยมเอกสารใหพรอมเมอเขาสอน จะด าเนนการสอนตามแผนทเตรยมไว โดยเนนขนตอนเปนส าคญ ในสวนรายละเอยดการสอนบางอยางท เวลา หรอบางสงบางอยางไมเอออ านวยกจะละไปบางตามสถานการณ

www.ssru.ac.th

23

4.2 การบนทกหลงการสอนในแตละคาบของผสอน เมอท าการสอนผวจยสงเกตสงตางๆ ทเปนประโยชนในการสอน อาทเชน พฤตกรรมผเรยน ค าถาม-ค าตอบ หรอแมกระทงวธการอธบายหรอการน าเสนอทนาสนใจ เปนขอเสนอแนะ แกไขปรบปรง กน ามาบนทกไวหลงการสอนทนทเพอจะไดไมลมเลอน พรอมทง การเขยนบนทกการตรวจประเมนใบกจกรรม ชนงาน และ รายงาน กบนทกลงไป 4.3 ใหนกเรยนท าใบกจกรรมในชนเรยนแตละคาบโดยผสอนประเมน บนทกคะแนนเกบไวและบนทกขอบกพรอง ผดพลาด เสนอแนะของนกเรยน 4.4 ใหนกเรยนเขยนสมดบนทก ประจ าวนโดยมรายละเอยดเกยวกบปญหาการเรยนรของนกเรยนสงทนกเรยนสนใจ สงทจะใหผสอนปรบปรงวธการสอน และอนๆ 5. การเกบรวบรวมขอมล

ในขนตอนการท าวจยเชงปฏบต ไดแบงขนตอนการท าวจยออกเปน 4 ขนตอนคอ วางแผน สอนสงเกต และไตรตรอง การเกบรวบรวมขอมลนนสามารถท าไดตลอดทงวงจร เพราะเหตวา การด าเนนการวจยนนท าขนตอนใดกอนหลงกได ดงนนขอมลทเกดขนกสามารถเกบรวบรวมไดทกเมอ โดยการเกบรวบรวมขอมลนนสวนใหญ จะเกดจากการจดบนทกของผวจย การเขยนบนทกของผเรยน การท าใบกจกรรม และน ามาวเคราะหตอไป ซงอธบายเปนขนตอนดงน 5.1 สงเกต จากการสอนในชนเรยน การท ากจกรรม แลวน ามาบนทกในสมดบนทกหลงสอน 5.2 การตรวจใบกจกรรม แบบฝกหดของนกเรยน ชนงานประเมนผลงานของผเรยน ด ทกษะการคดของผเรยนโดยใชเกณฑการประเมนทก าหนด แลวน ามาบนทกผลคะแนนรายบคคล 5.3 พจารณาบนทกประจ าวนของนกเรยนทครก าหนดหวขอใหเขยนแลวเขยนแผนภาพ 5.4 รวบรวมขอมลในขอ 1 – 3 มาวเคราะหในขนตอนตอไปซงจะท าไปพรอมกบการสอนเลย 6. การวเคราะหขอมลในชวงการสอน 1. น าบนทกหลงสอนและสมดบนทกประจ าวนของนกเรยนมาวเคราะหถอดสงเรยนรโดยปฏบตตามวงจรการเรยนรจากประสบการณ ของ Kolb (1984) โดยมขนตอน ก. บนทกรายละเอยดเหตการณอยางเปนรปธรรม

ข. ทบทวนถอดสงเรยนร พจารณาเหตการณทบนทกไว ค. การสรางขอสรปรวมเชงหลกการ / สงกป ( Conceptualization) ง. น าขอสรปทวไปทไดไปทดลอง ปฏบตเพอยนยนขอสรป 2. วเคราะหจากใบกจกรรม ชนงาน ในแตละคาบของนกเรยนโดยผสอนประเมน

บนทกคะแนนเกบไวและบนทกขอบกพรอง ผดพลาด เสนอแนะของนกเรยน น ามาเขยนแผนผงรวบรวมประเดนปญหาทส าคญน ามาวเคราะห

www.ssru.ac.th

24

เกณฑการประเมนทกษะการคด

คะแนน ลกษณะของการใหเหตผลทปรากฏ

5 แกปญหาไดถกตอง เลอกใชวธแกปญหาถกตอง ค าตอบถกตอง ตอบชดเจน มการอางองเหตผล มความคดสรางสรรค คดแตกตาง ทสรางสรรค ใชไดจรง และมความคดรอบคอบสอสารไดถกตอง กลาแสดงออกทาง

4 แกไขปญหาไดถกตอง เลอกใชวธแกปญหาถกตอง ค าตอบไมชดเจนมากนก มการอางองเหตผลแตไมชดเจน มความคดสรางสรรค และมความคดรอบคอบ สอสาร ไดถกตอง สามารถแสดงออกทางความคด

3 แกปญหาไดถกตองบางสวน ตอบไมชดเจน ไมถกตอง มการอางองเหตผลแตไมชดเจน มความคดสรางสรรค และมความคดรอบคอบ สอสารไดไมชดเจนมากนก

2 มรองรอยการคดแกปญหาแตไมสามารถแสดงออกมาได หรอแสดงออกแตไมส าเรจ พยายามคด แตคดแลวค าตอบไมถกตอง

1 ไมแสดงวธการคด ไมมรองรอยการแกปญหา การคดเลย ตอบค าถามไมได ไมพยายาม ตอบค าถามนน

ตารางท 1 เกณฑการประเมนทกษะการคด

www.ssru.ac.th

25

บทท 4

ผลการวเคราะหขอมล ในการวจยเชงปฏบตการในชนเรยน จะสามารถบรรลวตถประสงคตามทตองการไดนน ผวจยจะตองเกบขอมลทเปนประโยชนสงสดตอการปรบปรง การปฏบตงาน และการพฒนาการเรยนสอนไดอยางมประสทธภาพมากทสด ซงการไดมาซงขอมลนน บคคลทส าคญทสดหรอทเปนกญแจในการท าวจย กคอ ผสอน ซงขอมลหลก ๆ ทผสอนเกบไดคอ การบนทกหลงสอน ผลการประเมนชนงาน การประเมนผลสอบ ดงนนการวเคราะหขอมลจงตองแบงสวนของการวเคราะห เปน 2 ดานใหญๆ ไดแก ดานผสอน และดานนกเรยน การวเคราะหดานผสอน เพอการปรบปรงแผนการสอน และเทคนค กระบวนการสอน สวนการวเคราะหผเรยนจากขอมล กเพอความเขาใจพฒนาการเรยนของนกเรยน ธรรมชาตของผเรยน และ ทกษะกระบวนการคดของผเรยน ซงจะเปนตวชวดศกยภาพของผเรยนตอไป 4.1 วเคราะหขอมลดานผสอน ในการวเคราะหขอมลของผสอน มกระบวนการตามกรอบความคดทางวจยเชงปฏบตการ คอ การก าหนดแผนการสอน การสอนหรอท ากจกรรมการเรยนร การรวบรวมขอมล และการตรวจสอบ วเคราะห สะทอน ไตรตรองงานทผวจยปฏบตลงไป ซงหลกฐานสองชนทจะน ามาวเคราะหกคอ แผนการสอน และ บนทกหลงสอน

4.1.1 การวเคราะหแผนการสอน ผวจยไดเขยนแผนการสอนลวงหนา ในภาคเรยนท 2 ดวยกนทงสน 6 แผนการสอน เนอหา 3 บทเรยน ประกอบดวย การใหเหตหล พหนาม และ การประยกต 2 โดยการวเคราะหแผนนนมขนตอนการเตรยมแผน การสอน และ ประเมนแผนการสอน มหลกฐานเชงประจกษ ในการท าวจย ไดแก ตวแผนการสอน(ดตวอยางแผนการสอนทภาคผนวก) และ แบบประเมนแผนการสอนดวยตนเอง (ดตวอยางทภาคผนวก)

ดวยแผนการสอนแบงตามหนวยการเรยน(Unit plan) ซงหนงแผนจะ ม ประมาณ 4 -6 คาบตามหนวยการเรยนร เปนแผนทมเวลาการปฏบตงานประมาณ 2 -3 สปดาห เมอผวจยทดลองสอนตามแผนการสอนพบวา กจกรรมบางอยางตองใชเวลาทเหมาะสมหรอ เรยกวา มการบรหารเวลาทด มขนน า มคามน า การอธบาย การแสดง สาธตตวอยางเพมเตมสงเหลานผวจยได สงเกต และมการจดบนทกหลงการสอนทนท แลว เมอ เสรจสนการสอน ผวจยไดน ามาถอดสงเรยนร น ามาสงเคราะหเปน

www.ssru.ac.th

26

ความรทไวใชในการปรบปรงแกไขตอไป ซงจดวาเปนการพจาราไตรตรอง (Reflect) เมอเราน าผล การไตรตรองนไปปรบปรงแผน จะท าใหเกดแผนการสอนทมประสทธภาพสง ใช งานไดจรง จากงานวจยนพบวา การปรบแผนการเรยนรนนมประโยชนอยางมากตอการปฏบตการสอน เพราะเราตองมองวา การสอนนนเปนสงทไมหยดนง เปน พลวตถ ตองมการปรบปรงใหเปนไปตามสถานการณ ดงทจะ อภปรายผลการวเคราะหแผนเปนขอ ๆ ตอไปน

1.แผนการจดการเรยนรท 1 เรอง การคาดการณในทางคณตศาสตร หนวยนเปนการ ฝกใหนกเรยนไดคดคาดการณจากเหตการณทครสมมตขนมาแลวใหนกเรยนตงขอคาดการณ หรอสมมตฐาน ทจะน าไปสการพสจนหาความจรงตอไป ในแผนนครไดน าเขาสบทเรยนดวยการใหนกเรยนเลนซโดกดงรปน

เปนการฝกใหนกเรยนคดคาดการณโดยใชทกษะการคดค านวณควบคไปดวย นอกจากนคร ไดตงค าถามปลายเปดหลายค าถามใหนกเรยนแตละคนไดลงมอตอบ โดยใหตอบปากปาว และ การเขยนอธบายลงสมดตอบ นอกจากนครยงใหนกเรยนฝกการตงค าถามแลวหาค าตอบอกดวย ผลจากการลงมอสอนพบวา นกเรยนสวนใหญใหความรวมมอตอบค าถาม ครจงใชการสมเรยกและใหคะแนนเปนการเสรมแรง สรางแรงจงใจในการคดหาค าตอบ ทไมเนนน าหนกในการถกผด แตจะเนนใหตอบในสงทเปนไปได ตามกรอบของเหตทก าหนด ซงแสดงถงขอคาดการณทสมเหตสมผลนนเอง ดงนนแผนการจดการเรยนรนถอวาประสบความส าเรจในการสอนและยงสอดคลองกบเนอหาทสอนมากดวย

2. แผนการจดกาเรยนรท 2 เรอง ประโยคเงอนขนในทางคณตศาสตร เปนเนอหาทนกเรยนไดสมผส และพบเจอ แตไมรแนวาถกหรอผด เนอหาสวนนมวตถประสงคใหนกเรยนรจก ประโยค

6

78

2

3

4 6

2 8

6 7

34

1

65 1

83

2 4 9

5

8 1

6 9

4 2

15

8

1

29

7

www.ssru.ac.th

27

เงอนไขดวยการลงมอสรางและบอกไดวาประโยคนนเปนจรงหรอเทจ ในแผนดงกลาวครไดมแนวทางการจดกจกรรมโดยใหนกเรยนสรางประโยคเงอนไขในทางคณตศาสตรทนกเรยนทราบมากอน โดยครก าหนด วาประโยคนนเปนจรง หรอเปนเทจ เปนการเปดโอกาสใหนกเรยนคดไดกวางขนตามลกษณะของค าถามปลายเปด โดยขอแมวาหามซ ากบเพอน หากซ า ตองเปลยนแปลประโยคใหมใหได ผลจากการสอนตามแผนการเรยนรน ปรากฏวา นกเรยนใหความรวมมอแตงประโยคเงอนไขแตปญหาคอการซ ากนของประโยคครเลยแนะน าวาหากกลบเอาผลมาขนตน แลวตามดวยเหต ขอความนนจะเปนจรงอยหรอไมใหนกเรยนกลมทมประโยคซ ากนแกไข แลวมาอภปรายหนาชนเรยน ทายแผนการจดการเรยนรนครไดท าการประเมนผลดวยการสอบขอเขยนสบขอดวยค าถามปลายเปดตามทครสอนมา

3. แผนการจดกาเรยนรท 3 เรอง การบวก และลบ เอกนามและพหนาม หนวยนครยงคงตองอธบายเนอหาอยเพราะนกเรยนยงไมทราบความหมายของศพท เชน เอกนาม พหนาม เอกนามคลาย เปนตน เมออธบายแลวครเสนอแนะใหนกเรยนใชกระเบองพชคณต (Algebra tiles) ในการแทนการบวกลบเอกนามและพหนาม สมมตให 3x + 6 แทนดวยภาพดงน

โดย แผนสเหลยมรปสเหลยมผนผามความยาว x หนวย และดานกวางยาว 1 หนวย แสดงวารปดงกลาวจะมผนทเทากบ x ตารางหนวย มอยสามชนมพนทรวม 3x ตารางหนวย สวนชนสวนเลก ๆจะเหนไดชดวามพนทชนละ 1 ตารางหนวย มอยหกชนมพนทเทากบ 6 ตารางหนวยเมอรวมกนระหวาง พนททงสองจะไดพนทเปน 3x + 6 ตารางหนวย หากครใหนกเรยนท าการรวมกระเบองพชคณตทก าหนดใหนกเรยนสามารถรวมพหนามทก าหนดใหได การใชกระเบองพชคณตกบค าถามปลายเปดในแผนการจดการเรยนรน ตวอยางเชน จงหาพหนามท สามารถตอแผนกระเบองไดเปนรปสเหลยมผนผา หรอตอเปนรปตามทตองการได เปนการสะทอนความคดสรางสรรคของนกเรยนไดเปนอยางด

4. แผนการจดการเรยนรท 4 เรอง การคณและหารพหนนามดวยเอกนาม เรองนใชกฎการกระจาย

หรอการแจกแจงเปนหลก วธการสอนยงคงยม แผนกระเบองพชคณตมาใชสอนกฎการกระจายเปนหลกดงน

จงหาผลคณของพหนาม (2x – 1)(x + 5) ใชแผนกระเบองอธบายไดและหาค าตอบไดไมยาก ค าตอบ คอ 2x2 + 10x – x – 5 = 2x2 + 9x – 5 แผนการจดการเรยนรท 3 และ4 ไดผลการวเคราะหทคลายคลงกนคอนก

ตองฝกหดจากแบบฝกหดเพมอก หากสอนแตการอธบายหรอการใชแผนกระเบอง นกเรยนจะยงไมไดฝกหดในการจดรปหรอค าตอบมากจงตองเสรมการใหแบบฝกหดขนดวย

www.ssru.ac.th

28

5. แผนการจดการเรยนรท 5 เรอง พาลนโดรมและล าดบฟโบนกช ครใชวธการใหนกเรยนคนควาจากแหลงเรยนรตาง ๆ เชนหนงสอ และ อนเตอรเนต แลวรวบรวม และน าเสนอ ครเปนผตงค าถามของเรองทเรยนนกเรยนเปนผแสวงหาค าตอบดวยการคนควา จากนนครใชแบบฝกหดในการชวยกระชบเนอหาใหนกเรยนเขาใจมากยงขน 6. แผนการจดการเรยนร ท 6 เรองขายงานเปนเรองทนกเรยนไมเคยเหนมากอนครอธบายเปนเบองตน จากนนตงค าถามปลายเปด เชน นกเรยนจงวาดขายงานทผานได โดยมจดในขายงาน หกจด เปนตน และครยงใชโจทยปญหาทตองสรางขายงานปรากฏวานกเรยนบางคนจะวาดออกมาไมเหมอนกน ครใหนกเรยนออกมาเปรยบเทยบและอภปรายหนาชนเรยนถงความเหมอนและความตาง และสอนใหนกเรยนรยอมรบความแตกตางทางความคด จากแผนการจดการเรยนรนประสบความส าเรจทกขนตอนและใชค าถามปลายเปดไดเปนอยางด 2.บนทกหลงสอน การจดท าแผนการเรยนรทส าคญ ควรมสวนบนทกหลงสอน เพราะ เปนสวนสะทอนสงทผสอนไดกระท าลงไปกบงาน และเปนขอมลทดเยยมในการถอดสงเรยนร และน ามาปรบปรงแผนการจดการเรยนรตอไปอก

แผนการจดการเรยนรในครงนผวจยจะขอยก บนทกหลงสอนทนาสนใจมาบางสวนเพอวเคราะหเปนภาพรวมของการถอดสงเรยนรของผวจยซงจะศกษางานเขยนบนทกหลงสอนไดทภาคผนวกของรายงานเลมน ซงสงทคนพบจากบนทกหลงสอนไมไดมเพยงแตบนทกผลการสอนอยางเดยวแตยงบนทกพฤตกรรมของผเรยน เปนทงรายบคคล และรายกลมยอย เชนนกเรยนบางคนตงใจสนใจเรยนเปนพเศษ หรอ นกเรยนกลมหลงหองชอบจบกลมคยกนเสมอเมอมการเรยนการสอน นอกจากนนยงสามารถประเมนการคดดวยการสงเกตผเรยนโดยขอมลเหลานมประโยชนอยางมากในงานวจย

นอกจากนขอมลในการบนทกหลงสอนยงประโยชนตอการวางแผนจดการเรยนการสอนในเนอหาแบบนในครงตอๆ ไป เชน แตเดมการสอนอาจเปนการเนนอธบาย บรรยาย ซงวดผลออกมายงไมไดผลทดเทาทควรทางดานการคด ดงนนครงตอไปเรากควรปรบปรงกจกรรมใหมการคดมากขนและสามรถวดไดผลทดขนได ซงกเกดจากการจดบนทกกจกรรมการสอนไวนนเอง ซง จากการท าวจยชนนกจะมแผนการจดการเรยนรท 3 และ 4 ทเนนการบรรยายมาก ดงนนจงตองปรบปรงใหเหมาะสมกบการจดกจกรรมพฒนาศกยภาพผเรยนทางดานการคดตอไป 3.การถอดสงเรยนรจากบนทกหลงสอน หรอ การวเคราะหบนทกหลงสอน

การถอดสงเรยนรเปนสงส าคญในการวเคราะหบนทกหลงสอน จะท าใหผวจยเองทราบถงวา การจดการเรยนการสอนนนเปนการจดการเรยนแบบเนนผเรยนเปนส าคญหรอไม ผลทไดจากการสอนนนดหรอไม รวมถง การวนจฉยการจดการเรยนการสอนของตนเองวาดหรอไมอยางไร ดงมกระบวนการถอดสงเรยนรดงแผนภาพ

www.ssru.ac.th

29

ผลการวจยผวจยไดท าการถอดสงเรยนรจากบนทกหลงสอน ดงตวอยางในภาคผนวก ผวจยมความเหนวาการเรยนการสอนทไดประโยชนสงสดนนตองเปนการเรยนการสอนทผเรยนเปนส าคญ มสวนรวมมากทสดดงเชนการจดกจกรรม ตางๆ ไปในการเรยนการสอนผวจยถอดสงเรยนรออกมาพบวา แผนการจดการเรยนรใดทด นนจะตองเปนแผนทมผเรยนไดลงมอปฏบตท ากจกรรมนนเอง แตเมอใดทผเรยนขาดสวนรวมกจะหมายความวาการเรยนการสอนนนไมมประสทธภาพผเรยนไมเกดการพฒนาการคดขนนนเอง

แผนภาพท3 แสดงขนตอนการบนทกหลงสอน โดยพจารณาการจดการสอน

บนทกหลงสอน

ถอดสงเรยนร/วเคราะหบนทกหลงสอน

ผลลพธการสะทอนการสอน

การสอนทด/พอใจ

กจกรรมทผเรยนเปนส าคญ

การสอนทไมด/ไมพอใจ

ครอธบาย บรรยายอยางเดยว

ปรบแผนการสอน

www.ssru.ac.th

30

4.วธการจดการเรยนการสอน จากการรวบรวมขอมลในดานการจดการเรยนสอนผวจยพรอมทจะน ามาวเคราะหโดยแบงออกเปน 3 ขนตอนไดแก กจกรรมในชนเรยน การประเมนผลการคดของผเรยน และ การสรปผลการสอน 4.1 กจกรรมในชนเรยน ในการเรยนจดการเรยนการสอนผสอนเนนทจะมวธการสอนทหลายรปแบบอนไดแก การใชค าถามปลายเปด ซงผวจยจะไดน ามาวเคราะหวจารณดงตอไปน การใชค าถามปลายเปด 1.การใชค าถามปลายเปดในการเรยนการสอน ตวอยาง การใชค าถามปลายเปดในกจกรรมการเรยนการสอน เชนผวจยมกจะใชวธการคดแบบยอนกลบคอ ใหนกเรยน ตงโจทยในแบบทผวจยก าหนดผลลพธมาใหแลว จะไดเหนความหลากหลายของการคด 2.การใชค าถามปลายเปดในการมอบหมายงาน ผวจยใหผเรยน ออกแบบชนงานเกยวกบเรอง ล าดบฟโบนกชทนกเรยนสงเกตในธรรมชาต โดยออกแบบมาในกระดาษ A4 หนงแผน เปนค าถามกวางๆ โดยมวตถประสงคคอ นกเรยนตองมความคดสรางสรรค และเชอมโยงน าเสนอในรปแบบตาง ๆ ได ผวจยไดน าตวอยางงาน ทนาสนใจแนบมาใน ทายเลมวจย การวจารณและใหคะแนนผเรยนโดยผเรยนสวนใหญทท ามาสงผวจยจะใหคะแนนเตมเมอผเรยนอธบายน าเสนอสงทตนเองท าไดอยางถกตองแบบไมมผดไมมถกเพอใหไดแงคดสรางสรรแทจรง การประเมนผลการเรยนรดานการคดของผเรยน เกณฑการใหคะแนน ชนงาน เพอใหการประเมนผลเปนไปตามทฤษการวดและประเมนผลนน ผวจยจงตองก าหนดเกณฑขนมาเพอเกดความเปนมาตรฐานในการจดการเรยนการสอน โดยชนงานทผวจยตองการประเมนนน คอ การออกแบบชนงานในความคดสรางสรรค และความเชอมโยงในเนอหา ซงก าหนดคะแนนเตมไวทหาคะแนน ซงปรากฏดงตาราง

www.ssru.ac.th

31

ตารางท 2 เกณฑการใหคะแนนชนงาน เกยวกบ เรองล าดบล าดบฟโบนกช ทงนผวจยยงไดผลจากการใหคะแนน ในชนงานดงกลาว จากผเรยนหองม. 1/3 ไดเกบรวบรวมไวดงน

ระดบคะแนนทได จ านวนนกเรยนทไดรบคะแนนในระดบตางๆ 5 24 4 14 3 12 2 2 1 0

ตารางท 3 แสดงจ านวนนกเรยนทไดรบระดบคะแนนตางๆ ในชนงานเกยวกบ เรองล าดบ จากตารางจะเหนวา นกเรยนทงหมด สามารถสรางสรรคงานไดแต ในระดบท 3 ขนไปซงเปนระดบทผวจยคาดหวงมากทสดนนรอยละ 91.84 ซงเปนสวนมาก สะทอนวา กลมนกเรยนนนสามารถสรรคงานใหออกมาไดและอธบายเหตผลและแนวคดไดอยางชดเจน

ระดบคะแนน ลกษณะการใหเหตผลทปรากฏในชนงาน 5 สรางสรรคงานอยางดเยยม เกยวกบ เรองล าดบฟ

โบนกช มการเชอมโยมในสงทแตกตางจากเนอหาเปนงานใหม ไมมการท าซ า สามารถใหเหตผลประกอบการน าเสนออยางชดเจน แสดงแนวคดไดอยางชดเจน

4 สรางสรรคงานอยางด เกยวกบ เรองล าดบฟโบนกช มการเชอมโยมในสงทมอย สามารถใหเหตผลประกอบการน าเสนอและ แสดงแนวคดได

3 สรางสรรคงาน เกยวกบ เรองล าดบ มการเชอมโยมบาง สามารถใหเหตผลประกอบการน าเสนอ

2 สรางสรรคงาน เกยวกบ เรองล าดบ ใหเหตผลประกอบการน าเสนอไดบาง

1 สรางสรรคงาน เกยวกบ เรองล าดบฟโบนกช ได

www.ssru.ac.th

32

4.2.2 ผลสมฤทธทางการเรยนร ผวจยไดท าการใชแบบทดสอบยอย เพอวดผลสมฤทธทางดานการคดค านวณ ซงเปนแกน

หลกในการเรยนรคณตศาสตรผลปรากฏดงตาราง

จากผลสมฤทธการเรยนรทเนนการคดค านวณ แบบเดม สวนใหญนกเรยนจะสอบผานแต

สวนทสอบไมผานกมอยมากซงแสดงใหเหนวาถาผวจยมงทจะประเมนผลสมฤทธทางการทดสอบคดค านวณเพยงอยางเดยวกจะไมสามารถสรปไดวานกเรยนกลมนมความคดทพฒนาขนอยางไร ไดแตสรปวาค านวณผลไดดแคไหนซงเปนพนฐานมาในอดตไมสะทอนการเรยนร และศกยภาพทางการคดทงหมด

นอกจากนผวจยยงไดวดเจตคตของผเรยนตอการสอนของผวจยดวยการใหนกเรยนท าบนทกประจ าวน แลวผวจยไดท าการรวบรวมและน ามาวเคราะหใหผลออกมาดงแผนภพท 4 ดานลางน ซงการใหนกเรยนเขยนบนทกประจ าวนนนมประโยชนอยมากเพราะ เปนการใหนกเรยนสะทอนความคดของตวนกเรยนเอง และสะทอนงานของผวจยดวย หวขอสวนใหญ จะไปอยท คะแนนสอบของผเรยน เพราะ ผเรยนใหความส าคญอยางมากกบคะแนนสอบ ดงนน งานเขยนบนทกของนกเรยนจงออกมาอยในเรองคะแนนสอบไมด มากทสด

ครงท/หนวยการเรยนรทท าการทดสอบ จ านวนนกเรยน รอยละของนกเรยนทผาน ผานเกณฑ ไมผานเกณฑ

1.การคาดการณ และประโยคเงอนไข 30 19 61.22 2.การบวกลบเอกนามและพหนาม 27 22 55.10 3.การคณหารเอกนามและพหนาม 32 17 65.30 4.การประยกตฟโบนกช และ พาลนโดรม 35 14 71.43 5.ขายงาน 33 16 67.35

www.ssru.ac.th

33

แผนภาพท4 แสดงผลการเขยนบนทกประจ าวนของผเรยน ทางดานสาเหตของผลการสอบไมด

5. สรปการเรยนการจดการเรยนการสอน จากการจดการเรยนการสอนของผวจยไดจดการเรยนการสอนทงหมด 90 คาบสอน รวมทงสน 9 แผนการสอน ในเวลา 1 ภาคเรยน ผวจยเหนปญหาในการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ ในหลากหลายมต อนไดแก ปญหาจากผเรยนไมคนเคยกบการเรยนแบบกจกรรม ปญหาจากผสอนไดแกความเขาใจพนฐานทางการคดของผเรยนมากขนเพอจกไดสนองการจดแผนการสอนทมกจกรรมเนนการคดไดเหมาะสม ทนอกเนอจากเนอหา ปจจยทส าคญ คอตวผเรยนนนเองทท าใหเกดแผนทดเยยม และการจดการเรยนการสอนทเหมาะสมมากวา ทเปนอย ซงจกไดไดวจารณและอภปราย สรปผลการวจย ในบทท 5 ตอไป

คะแนนสอบไมดเกดจากอะไร

สวนผเรยน

-ไมถามครใหเขาใจ -ไมฝกท าโจทย -ไมทบทวน

-เวลาเรยนไมรวม-

กจกรรม

-ไมเขาใจเนอหา -ไมรอบคอบ

สวนผสอน

-ครอธบายมากไป

-จดสนใจไมม

-สรางเกณฑสง -นกเรยนมสวนรมนอย -ครพดเบนกเรยนไมไดยน

-ออกขอสอบยากไป

www.ssru.ac.th

34

บทท 5

สรป อภปราย และขอเสนอแนะ การวจยเชงปฏบตการ เพอพฒนาการการจดการเรยนร สาระการเรยนรคณตศาสตรเพมเตม ชนมธยมศกษาปท 1 โดยใชค าถามปลายเปด มวตถประสงคทส าคญ 2 ประการ ใหญ ๆ คอ เพอพฒนาศกยภาพในดานการคด วเคราะห และใหเหตผล โดยใชค าถามปลายเปด และเพอพฒนาศกยภาพของผสอนใชการวจยเชงปฏบตการในการพฒนากจกรรมการเรยนร โดยมกลมเปาหมายในการาวจย คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 หอง 3 โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ปการศกษา 255 3 จ านวนผเรยน 49 คน การท าวจยในครงนมเครองมอหลากหลาย และเปนเอกลกษณในการท าวจยเชงปฏบตการาในชนเรยน อาทเชน การเขยนบนทกหลงสอน การใชแผนการสอน การท าใบงานของนกเรยน ชนงาน เรยงความ บนทกประจ าวนของนกเรยน แบบทดสอบการคด เปนตน การวจยนมทงการวดคาทางสถต และมการพรรณนาผลทไดจากการเรยนรจรงในชนเรยนดวย การใชระเบยบวธวจยเชงปฏบตการในการชนเรยนมขนตอนการปฏบตงานเปนลกษณะวงจร ซงผวจยปฏบตตามขนตอนดงกลาวและท าใหการปฏบตงานสอนเปนอนหนงอนเดยวกบการวจย และยงด าเนนการแบบไมถอล าดบกอนหลง เพราะวาการปฏบตงานจรง เมอสงใดทพงสงเกตไดกจดบนทก และไตรตรองไมจ าเปนตองเขาชนเรยนแลวสอนอยางเดยวแลวคอยสงเกตนนไมนาจะใชการวจยเชงปฏบตการ เพราะวารสกไมตอเนอง และมความแขงกระดางของการท างาน การเนนการสอนผเรยนใหมการพฒนาทกษะการคดนนเปนสงทจ าเปนในการาเรยนการสอตนวชาคณตศาสตร เพราะเปนวชาทมความสมพนธโดยตรงกบความคด การจดการเรยนกจกรรมการสอนทใหผเรยนไดคด เชน การใชค าถามปลายเปด การใชกจกรรมปญหาคณตศาสตร การท าชนงาน การเขยนเรยงความ การคนควาการน าเสนอเหลานกท าใหนกเรยนไดฝกฝนการคด จากการวจย ผวจยไดคนพบสงตาง ๆ ทเกดจากการวจยในครงน และมขอสรปดงตอไปน 5.1 สรปผลการวจย

สงทผวจยคนพบ 1. แนวทางการจดกจกรรมการสอนทใหผเรยนมการพฒนาศกยภาพทางดานคด

ผวจยไดคนควาวธการสอนการคด และการประเมนผลการคด จากแหลงเรยนรหลาย ๆ ดาน อาทเชน หนงสอ อนเตอรเนต และผเชยวชาญการสอนคณตศาสตร เมอไดน ามาใชสอนจรงผวจยกไดประเมนผลการสอนของตนเอง และผเรยนแลวน ามาบนทกไว และวเคราะหหาขอสรป เพอ

www.ssru.ac.th

35

เกบไวใชในการจดการเรยนการสอนในตงตอ ๆ ไปได ซงจะท าใหการเตรยมการสอนงายลงไปในประการหนง และยงเปนประสบการณเรยนรของผวจย ซงสามารถถายทอดใหผอนไดทราบ ไดเรยนรได โดยผานการาเขยนรายงานวจยชนน หรอแลกเปลยนความรในการประชมวชาการ หรอสามารถใหขอเสนอแนะแกผรวมงานกท าได การสอนการคดมหวใจอยทการเปดโอกาสใหผเรยนไดคดอยางเตมท กลาวคอตองมองคประกอบหลายอยาง อาทเชน การตงค าถามหรอสถานการณใหผเรยนไดคด นนคอการสรางกจกรรมนนเอง และอกสวนหนงกคอการสรางแบบฝกหดใหผเรยนไดไปฝกการคด เชน การใหผเรยนสรางชนงาน เขยนเรยงความ เปนตน เมอมการสอนทหลากหลายแลว ผสอนกตองลดบทบาทจากผบรรยายมาเปนผชแนะเทานน เพอจะไดไมเปนการครอบง าความคดผเรยน การเรยนการสอนวชาคณตศาสตรแททจรงมใชการสอนแตเพยงเนอหา เพราะการสอนเนอหาอยางเดยวจะไมเกดการสรางกระบวนการคดอยางสมบรณ และตามระดบชน จะตองมการสรางกจกรรมการเรยนรทท าใหผเรยนไดคดระดบความยากงาย ซบซอน เปนการเพมระดบความสามารถทางความคด นนคอการเรยนการสอนทสมบรณ

2. วธการวดผลและการพฒนาของทกษะการคดของผเรยนในบทบาทผเรยน เปนศนยสกลางการเรยนรผเรยนเปนเสมอนผทเตรยมพรอมตวเองในการพฒนาความสามารถทางดานตาง ๆ เชน รางกาย สตปญญา การคดแกปญหา เปนตน ดงนนการวจยท าใหการเรยนการสอนมความชดเจนในดานการสอนใหผเรยนมความสามารถทางการคดทสงขน ผวจยใชการทดลองการสอนในแผนแรก ๆ แบบปกตคอ การสอนแบบไมไดเนนการสอนการคด เมอผวจยทดสอบดวยขอสอบปรากฏวา ผลสอบของผเรยนอยในระดบทต ากวาเกณฑทก าหนด ประมาณ 50 % และเมอผวจยสอนดวยแผนการสอนแบบเนนการคด ผลปรากฏวาผเรยนสามารถสรางสรรคชนงาน และมการปรบปรงการเรยนร จนสามารถท าการทดสอบดวยขอสอบในระดบทดขน และจากการทผวจยใชการประเมนผลแบบการพจารณาชนงาน และผลงานมากกวาการสอบกนาจะยนยนความสามารถทแทจรงของผเรยนไดดกวาการใชแบบทดสอบเพยงอยางเดยว

3. ธรรมชาตของการคด

ผวจยมความสนใจในการคดของผเรยนเปนอยางมากจงเรยนรการคดจากผเรยนโดยสงเกตจากการตอบค าถามทงในชนเรยนและในใบกจกรรม การคดนนตองมองคประกอบอยางหลายโดยเฉพาะการคดสรางสรรคตองใชเวลา และการลองผดลองถก การคดของคนมความหลากหลาย และซบซอน คนแตละคนจะคดไมเหมอนกน จากการแกปญหาเดยวกน ซงการคดเปนกระบวนการคดทเกดปรากฏไดในหลาย ๆ สถานการณทผเรยนไดเผชญ หากครสงเกต และเอาใจใส จะสามารถเหนจากการคดของนกเรยนได และกระบวนการคดมวธการทหลากหลายดวย

www.ssru.ac.th

36

5.2 อภปรายผลการวจย

จากสงทผวจยคนพบในการวจย จดวาเปนสงทสอดคลองกบทฤษฎใหมในการเรยนการสอนหลายอยาง อาทการสอน โดยการใชกจกรรมทหลากหลาย การสอนใหผเรยนคด การสอนแบบผเรยนเปนศนยกลาง เปนตน ผวจยมองเหนแลววา การจดการเรยนการสอนทมประโยชนตอผเรยนมากทสด คอการใหผเรยนไดเรยนรดวยตนเอง ไดพบปญหา และแกปญหาดวยตนเอง รวมถงการตงค าถามกบสงทเกดขน นนคอสงทพงมของผเรยน เพราะมนจะน าไปสการเรยนรดวยตนเองตลอดชวต ไมใชการเรยนในระบบเทานน ผวจยมความเหนวา การเรยนรในเนอหาสาระจากต ารานนสามารถเรยนเมอใดกเรยนรได แตการเรยนรใหตนเองสรางความรเพอใชกบตวเอง และการเรยนรใหตนเองพฒนาความคด และสตปญญานนส าคญยงกวามากเลยทเดยว และเปนสงทไมควรละเลยใหผานไปในการใชชวต จากผลการท าวจยผวจยเลงเหนการตอยอดในการพฒนาการสอนใหผเรยนคด และใหผเรยนเปนศนยกลางในการเรยนร จากประโยชนหลายประการทกลาวมาแลวขางตน นาจะมการพฒนาการสอนใหผเรยนมทกษะการแกปญหาการเชอมโยง การสอสาร การน าเสนอ เปนตน เพราะวาถาผเรยนมการพฒนาทกษะทดในหลาย ๆ ดาน จะเปนตวพยงทกษะ ความเขาใจในการใชชวต เพราะมนคอ ตรรกะ และการสงเกตทด ผเรยนทใชคณตศาสตรไดดกบการแกปญหา จะมตรรกะทเปนเลศ เปนคนชางสงเกต ไมปลอยใหความรผานเขามาร ตองเปนคนทหาทางแกปญหาอยเสมอ และหาเหตผลก ากบใหตนเองมความเขาใจ เมอผวจยไดใหความส าคญกบการคดเหนกหวงเปนอยางยงวาผสอนในหลาย ๆ ทานจะใหความสนใจดวยเพราะเพยงแตมผวจยทสนใจในการพฒนาทกษะการคดผเดยวกไมอาจจะท าใหเดกไทยมศกยภาพทางความคดน าหนาชาตอน ๆ ไดดงนน ผทมความสารมารถทางวทยาการสอนทงหลายพงตองสรางกระแสการสอนใหผเรยนไดคด การท าใหสงคมเปนสงคมแหงการคด การเรยนรชาตไทยจะไดเจรญ การทผวจยและผเรยนเปนนกบนทกนนคอประเดนแหงการเรยนร เนองจากหลกธรรมพระพทธศาสนาขอหนง คอหวใจนกปราชญ ทกลาววา ส-จ-ป-ล สงสดทายคอลขตการจดบนทก เปนสงทผเจรญแลวทางความคดพงท าและพงม เพราะการไดเขยนกคอการไดคด เราคดดเทาไร การเขยนกนาจะงดงามเทานน และการเขยนในสงทด ๆ กนาจะสะทอนความคดทด และสรางสรรคสงคมใหเจรญรงเรอง ดงนน การเขยนกนาจะเปนสงทผวจยผเรยน ผสอน หรอทก ๆ คนตองท าอยตลอดเวลาเปนการแสดงออกการสอสารทางหนง ทสามารถเกบรกษาไวไดยาวนานกวาสงอนใด การวจยนกมไดสมบรณถงรอยเปอรเซนต กมขอบกพรองบาง หรอมขอขดแยงบางกเปนได เพราะผวจยกยงเปนมอใหมหดสอน ยงขาดความช านาญการสอน ดงนนถาจะวเคราะหสงทผดพลาด และปรบปรงกมมากมาย อาทเชน

1.การวางแผนการวจยและการสอนควรมการวางแผนลวงหนาทสมบรณ กลาวคอ เมอเรามปญหาหรอประเดนสนใจกควรเตรยมกระบวนการวางแผนการท าวจยไว และวางแผนการสอนใหดเพอทจะไดสงทตองการ และงานจะออกมาสมบรณ

www.ssru.ac.th

37

2.เครองมอทมประสทธภาพอยางการวดตามสภาพจรงกนาจะน ามาใชเปนรปธรรมใหเหนชดเจนเพอจะไดสะทอนผเรยนใหชดเจนมากทสด

3.การท าวจยในหวขอนตอไปถาจะพฒนาจะเสรมทกษะอน ๆ เชน ทกษะการแกปญหาการเชอมโยงการสอสาร การน าเสนอ เปนตน แลวน าเสนอออกมาทละดานใหรกนไปเลยวาจะพฒนาการสอนอยางไรใหผเรยนมความพรอมใน ทก ๆ ดาน เดกไทยจะไดไมเปนรองชาตใด บทเรยนจากการท าวจยในชนเรยน หลงจากทผวจยเชงปฏบตการในชนเรยน ในหวขอดงกลาวนเรยบรอยและสมบรณตามวตถประสงคทวางไว นนคอการเกดการพฒนาศกยภาพของทงผเรยนและผวจย กลาวคอ ผเรยนมการพฒนาการคดทวดไดจากการใชกจกรรมการสอนการคดของผสอน สวนผวจยมการพฒนาศกยภาพการาสอนดานการคด และไดทดลองใหกบผเรยนดดวยกจกรรมการสอนทหลากหลาย ผวจยเลงเหนวา การจดท าวจยน ควรมการพฒนาตอไปอกดวย ตวผวจยเองเพราะวาผสอนจ าเปนตองสรางทฤษฏหรอหลกการสอนของตวเอง ซงจะเปนสงทเหมาะสมและเฉพาะตวของผเรยนทมสภาพเฉพาะดวย หรออาจกลาวไดวาเปนการคนหาแนวทางการสอนของตวเองกวาได อยางไรกตามจะมหวขอทหลากหลายทจะน ามาเปนประเดนในการท าวจยเชงปฏบตการ นอกจากการสอนการคด ซงเราอาจจะจดกระบวนการสอนแบบบรณาการ หรอการพฒนาทกษะแบบองครวมกไดเพราะประเดนการจดกจกรรมการสอนเหลาน จะท าใหผเรยนพฒนาการเรยนรดวยตนเองแบบเปนศนยกลางการาเรยนร ซงสอดคลองกบพระราชบญญตการศกษาในยคปจจบนทใหผเรยนเปนศนยกลางและผสอนตองเปนผสอนนกวจยดวย

การสอนพรอมกบใหท าวจยในชนเรยนไปดวยกนถอวาเปนสงทเหมาะสมทสด และมประโยชนตอการเรยนรการจดการเรยนการสอนเพราะการท าวจยท าใหผวจยไดมความกระหายใครรในการสอน และตองการทจะพฒนาการสอนซงเปนการตอบโจทยงานวจยทวาตองการพฒนาผเรยนดานการคด ท าใหผวจยเขาใจกระบวนการตาง ๆ ในการาสอนไปพรอมกบการท าวจย ซงนนคอภาระงานจรงของครไทยในยคปจจบนทจ าเปนตองเปนนกวจยการสอนไปพรอมๆ กบการสอนหนงสอ มใชสอนไปวน ๆ อยางทเปนมาในอดตเสยสวนใหญ

ผวจยมความสนใจในการท าวจยแบบเปนทม หรอคณะ ในการท างานการสอนจรงเพราะวาในสภาพจรงการวจยตองด าเนนการอยางหลากหลาย ทงในประเดนและทงผวจยตองมการเชอมโยงความรเขาดวยกน และเปนการสะทอนสงทท าซงกนและกนดวย มนจะท าใหเกดปรากฏการณสงคมแหงการเรยนร สงคมแหงการวจยการเรยนการสอน สงคมแหงการวจยเชงปฏบตการ ถาลองวาดภาพดจะสวยงามแคไหน ถามโรงเรยนเชนนทจะเกดขนในสงคมไทย

www.ssru.ac.th

38

บรรณานกรม

กตตพร ปญญาภญโญผล.(2540.) รปแบบกระบวนการวจยเชงปฏบตการ : กรณศกษาส าหรบครมธยมศกษา. คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

เกรยงศกด เจรญวงคศกด.(2545). การคดเชงมโนทศน.กรงเทพฯ: ซคเวสมเดย. เจมสมทร แสงพนธ.(2548) การใชค าถามปลายเปดในการจดการเรยนการสอนสาระการเรยนร

คณตศาสตร ชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยเชยงใหม.รายงานการวจย คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

ชานนท จนทรา. ( 2550). MY MATHS. เลมท 30 เดอน กรกฏาคม 2550. ชารณ ตรวรญญ. (2550). การพฒนาสมรรถภาพการจดการเรยนการสอนของครประถมศกษา ตามแนวคดการศกษาผานบทเรยน. วทยานพนธปรญญาดษฎบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ทศนา แขมมณ และคณะ (2544). วทยาการดานการคด. กรงเทพ : บรษทเดอะมาสเตอรกรป แมนเนเมนท. นฤมล อนทรประสทธ. (2552). การศกษาชนเรยน (Lesson Study): นวตกรรมเพอพฒนาคร และนกเรยน. วทยานพนธปรญญาดษฎบณฑต มหาวทยาลยขอนแกน. บบผา อนนตสชาตกล.(2549). การวจยเชงปฏบตการ การพฒนาความคด. ชมชนแหงการเรยนร. เชยงใหม : โรงพมพแสงศลป. ไมตร อนทรประสทธ. (2546) . การปฏรปกระบวนการเรยนรวชาคณตศาสตรในโรงเรยนโดยเนน กระบวนการทางคณตศาสตร. ขอนแกน: ขอนแกนการพมพ. _____. (2551). มข.พฒนาวธคดคณตศาสตร. ทมา : เวบไซตมตชน Wednesday April 30, 2008. _____. (2551). แนะรเรมปนครพนธใหมมง “คณตศาสตร” สความเปนเลศ. ทมา http://www.thaiedresearch.org/thaied_news/index1.php?id=41551 ลกขณา สรวฒน.(2549). การคด. พมพครงท 1 กรงเทพ: โอเดยนสโตร. วทยากร เชยงกล. (2551). สภาวะการศกษาไทย ป 2549/2550 การแกปญหาและการปฏรป การศกษาอยางเปนระบบองครวม. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: ว ท ซ คอมมวนเคชน. ศรสรางค ทนะกล.(2542.) การคดการตดสนใจ.กรงเทพ: เธรด เวฟ เอดคเคชน. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.). (2546). คมอวดผลประเมนผล

คณตศาสตรกรงเทพ: ครสภาลาดพราว อมรวชช นาครทรรพ. (2546). รายงานสภาวะการศกษาไทยตอประชาชน ป 2546. กรงเทพฯ Lewis. C., (2002). Lesson Study : A handbook of teacher-led Instructional change. Research for better school, inc.

www.ssru.ac.th

39

Lewis, C. and Perry, R. (2003). Lesson Study and Teachers Knowledge Development: Collaborative Critique of a Research Model and Methods.

www.ssru.ac.th

40

ภาคผนวก

www.ssru.ac.th

41

บนทกหลงสอน สงเกตพฤตกรรมในการตอบค าถามปลายเปด

วนท................เดอน......................พ.ศ. ...................... แผนท/ชอหนวย ค าถามปลายเปดทใช ค าตอบของนกเรยน วเคราะหถอดสงเรยนร

www.ssru.ac.th

42

3 1

2 4

1 3

2 4

ตวอยางแผนการจดการเรยนรทใชค าถาม หนวยท 1 เรอง การใหเหตผลทางคณตศาสตร โดยใชเกมซโดก วชาคณตศาสตรเพมเตม 2 เวลา 2 คาบ อาจารยณฐพล คชาธร ................................................................................................................................................................ จดประสงค

1. ฝกการแกปญหาทางคณตศาสตร 2. ฝกการใหเหตผลโดยใชตรรกะเบองตน

สาระส าคญ ซโดก เซโดก คอ เกมปรศนาตวเลขทตองใชหลกตรรกะในการแกปญหาการใสตวเลขลงในตาราง ทเรยกวาตวเลขเดยวนนกเปนเพราะวาในการใสตวเลขลงในตารางนนไมวาทศทางใด (แนวตง หรอ แนวนอน) จะตองไมมเลขซ ากนเลย สวนจะใสตวเลขอะไรบางขนอยกบแบบตาราง เชน ตาราง 4 4 6 6 และ 9 9 เปนตน ถงแมวาเกมนจะเลนโดยใชตวเลขหลายตว แตกมใชการค านวณใด ๆ ตวเลขทใชทงหมดนนเปนแคสญลกษณเทานน ซงสญลกษณนอาจเปลยนแทนไดดวยตวอกษร ส หรอรปเรขาคณตตาง ๆ กได สอการเรยนร

1. แผนปายเกมซโดก หรอ ใช power point 2. ใบกจกรรมท 1 – 2 3. ใบงานท 1 – 5

แนวการจดกจกรรม

1. ครเลาความเปนมาของเกมซโดกและกตกาในการเลน ซโดก คอ เกมปรศนาตวเลขทตองใชหลกตรรกะในการแกปญหาการใสตวเลขลงในตาราง ทเรยกวาตวเลขเดยวนนกเปนเพราะวาในการใสตวเลขลงในตารางนนไมวาทศทางใด (แนวตง หรอ แนวนอน) จะตองไมมเลขซ ากนเลย สวนจะใสตวเลขอะไรบางขนอยกบแบบตาราง

2. ครยกตวอยางซโดก ตาราง 4 4 เปนการเตมตวเลข 1 – 4 ลงในตาราง โดยไมซ ากนทงในแนวนอน และแนวตง เชนเดยวกบทกตารางยอย 2 2 ภายในตาราง 4 4 ซงตารางแบบนเหมาะกบเดก ๆ

www.ssru.ac.th

43

3 1

2 4

4 2

1 3

1 3

2 4

3 1

2 4

4 2

1 3

1 3

2 4

3. ครถามนกเรยนวาครสามารถเตมเลข 3 ลงในชอง (ทแรเงา) นไดหรอไม (ไมได) เพราะอะไร (เพราะในแถวนมเลข 3 อยแลว)

4. ครถามตอวาครสามารถใสตวเลขใดลงไปในชองนไดบาง (เลข 2 เพราะ เลข 3 ไมใช เลข

1 มอยในแถวนแลว เลข 4 กมอยในหลกนแลว ) ดงนนเราเตมเลข 2 ลงในชองน 5. ครถามนกเรยนตอวา ชองทเหลอ 1 ชอง ในแถวท 3 นกเรยนสามารถเตมตวเลขใดลงไป

ในชองน (เลข 4 เพราะ ในแถวนมเลข 1 เลข 2 และ เลข 3 แลว เหลอเลข 4) 6. ครถามตอวา เมอมาถงตรงนแลวนกเรยนสามารถเตมตวเลขลงในชองวางอก 2 ชองท

เหลอของแถวท 4 ไดไหม (ได เพราะในแถวท 4 หลกท 1 ยงขาดเลข 1 และหลกท 2 ยงขาดเลข 3)

7. จากขอ 3 – 6 นกเรยนสามารถเตมตวเลขลงไปไดดงน 8. ครถามนกเรยนวาครสามารถเตมตวเลขใด ลงในชองน (ทแรเงา) ไดบาง

(เตมเลข 3 เนองจากในหลกนยงขาดเลข 3 กบเลข 4 แตเลข 3 เตมลงในแถวท 1 ไมได เพราะมเลข 3 อยแลว)

9. ครถามนกเรยนตอวา ชองทเหลอ 1 ชอง ในหลกท 3 นกเรยนสามารถเตมตวเลขใดลงไปในชองน (เลข 4 เพราะ ในหลกนมเลข 1 เลข 2 และ เลข 3 แลว เหลอเลข 4)

10. ครถามตอวาชองวางอก 2 ชองทเหลอของหลกท 4 นกเรยนจะเตมตวเลขใดลงไปไดบาง (เตมเลข 2 ในแถวท 1 และเตมเลข 1 ในแถวท 2)

3 1

2 4

1 3

2 4

www.ssru.ac.th

44

3 1

2 4

4 2

3 1

4 2

1 3

1 3

2 4

2 1

4 5

3

6 2

6 1

3 5

4

2

6 4

3 2

5

1 4

11. จากขอ 8 – 10 นกเรยนสามารถเตมตวเลขลงไปไดดงน 12. ครใหนกเรยนชวยกนตรวจเชคค าตอบตวเลขในตาราง 4 4 วาถกตองหรอไม 13. ครใหนกเรยนท าใบกจกรรมท 1 ตาราง 6 6 เปนการเตมตวเลข 1 – 6 ลงในตาราง

โดยไมซ ากนทงในแนวนอนและแนวตง เชนเดยวกบทกตารางยอย 2 3 ภายในตาราง 6 6

14. ครใหนกเรยนท าใบกจกรรมท 2 ตาราง 9 9 เปนการเตมตวเลข 1 – 9 ลงในตาราง

โดยไมซ ากนทงในแนวนอนและแนวตง

www.ssru.ac.th

45

กตกา 9 9 1. ในตารางจตรสเลกขนาด 3 3 จะตองมตวเลข 1 – 9 ครบทกตว 2. ในตารางขนาด 9 9 แตละแถวในแนวตง และแตละแถวในแนวนอนจะตองม

ตวเลข 1 – 9 ครบทกตว โดยตดแผนปายบนกระดาน พรอมทงใหนกเรยนทกคนชวยกนแกปรศนาขอน โดยใหใสตวเลขเขาไปในชองวาง

15. ครถามนกเรยนวา จากตารางซโดกบนกระดาน นกเรยนคดวาเราควรเรมเตมตวเลขตรงไหนกอน และตวเลขทเตมลงไปนนจะเปนเลขใด เพราะอะไร ( นกเรยนอาจจะเรมจากจดทคดวางายทสดตรงตาราง 33 ตรงกลางเพราะ ยงขาดตวเลขอก 1 ชองกจะครบ 9 ตว และเตมเลข 7 เพราะขาดเลข 7 และในแถวและหลกนนกไมมเลข 7 เลย)

16. ครถามตอวา ขนตอไปควรเตมตวเลขลงในชองไหนอก ซงถงตรงนอาจจะไมงายทนกเรยนจะลงตวเลขใดตวเลขหนงลงไป หากนกเรยนมองไมออก ใหนกเรยนลองพจารณาภาพรวมทงหมด แลวพจารณาขอขดแยงไปทละขอ เชน หากตองการเตมตวเลขลงในชองทแรเงาจะตองพจารณา ดงน - 3, 4 และ 6 ลงไวแลวในกรอบจตรส 33 เดยวกน จงเปนตวเลขทใชไมได - 1, 5, 7 และ 8 มแลวในคอลมนท 5 - 2 มแลวในแถวท 3

6

78

2

3

4 6

2 8

6 7

34

1

65 1

83

2 4 9

5

8 1

6 9

4 2

15

8

1

29

7

www.ssru.ac.th

46

6

78

2

3

4 6

9

2 8

6 7

34

1

65 1

83 7

2 4 9

5

8 1

6 9

4 2

15

8

1

29

7

ดงนนมตวเลอกเดยวทจะลงไดคอ เลข 9 17. ครเปดโอกาสใหนกเรยนทกคนท าใบกจกรรมท 2 จนเตมตวเลขครบทกชอง 18. การบาน ครใหนกเรยนท าใบงานเกมซโดก ตาราง 9 9

สงทครควรใหความส าคญจากกจกรรมนคอ

1. กจกรรมนนอกจากจะเปดโอกาสใหนกเรยนไดแสดงเหตผลแลว อาจตงเปาหมายใหสงขน โดยใหนกเรยนชวยกนสรปแนวทางการลงตวเลขวามเทคนคอยางไร

2. เนองจากเปนเรองการใหเหตผล ครควรใชโอกาสนท าใหแตกตางจากกจกรรมในชดอน โดยเนนการเปดโอกาสใหนกเรยนได แสดงเหตผลออกมาในรปแบบตาง ๆ ทง การพด การเขยน และทางอน ๆ เนน ใหนกเรยนสอสารเหตผลออกไปใหครและเพอนเขาใจตรงกบตนเอง

3. ครอาจน าเขาสบทเรยนโดยการเลาเรองการแขงขนซโดกทเปนขาวอยเพอสรางแรงบนดาลใจใหกบนกเรยน

4. ใหนกเรยนลองตงโจทยเอง แลวใหเพอนเลน เพราะการทนกเรยนตงโจทยเองได จะเสรมการคดยอนกลบของนกเรยนเอง

www.ssru.ac.th

47

แนะน าเวบไซตเกยวกบเกมซโดก 1. http://www.websudoku.com 2. http://www.siamcomic.com/games/playgames.php?FlashGameID=g000000047

9 (Play) 3. http://www.jigsawdoku.com (Play) 4. http://en.wikipedia.org/wiki/Sudoku 5. http://www.inertiasoftware.com/images/sample/sudoku.gif 6. http://www.crossword-compiler.com/gifs/Sudoku.png 7. http://www.monochrom.at/english/pictures/sudoku.gif 8. http://www.andypope.info/fun/sudoku1.gif 9. http://www.mathpuzzle.com/SudokuAK.gif:cool: 10. http://www.sudoku.com/

www.ssru.ac.th

48

ประวตผท ารายงานการวจย ชอ – สกล: นายณฐพล คชาธร ประวตการศกษา: พ.ศ. 2548 วทยาศาสตรบณฑต(คณตศาสตร)เกยรตนยมอนดบสอง มหาวทยาลยเกษตรศาสตร พ.ศ. 2550 ประกาศนยบตรบณฑตทาศกษาศาสตร (วชาชพคร ) มหาวทยาลยเชยงใหม ต าแหนงและสถานทท างาน: 1.อาจารยกลมสาระการเรยนรคณตศาสตรโรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา 2.นายทะเบยนโรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา ทนการศกษา: พ.ศ. 2545-2549 ทนสงเสรมการผลตครผมความสามารถพเศษทางคณตศาสตรและวทยาศาสตร (สควค.) ผลงานทางวชาการ พ.ศ. 2548 บทความทางวชาการเรอง “Long memory of foreign exchange rate data” ตพมพในวรสารทางวชาการในกลมวทยาศาสตรธรรมชาตของมหาวทยาลยเกษตรศาสตร

www.ssru.ac.th