NR 5 (7) MAJ

2012 ORGAN STOWARZYSZENIA PRZYJACI SZCZEBRZESZYNA

Maj penia wiosny.Na maj przypada penia wiosennego sezonu w przyrodzie. Bujny rozkwit ycia daje si zauway w wiecie rolin, jak i zwierzt. Korony drzew liciastych z kadym dniem gstniej, blokujc dostp promieniom soca na dno lasu. Z tego powodu nie spotykamy ju w lesie anowo kwitncych, wiatolubnych kwiatw, typowych dla okresu przedwionia. W ich miejsce pojawiaj si inne, zwykle okazae, o niezwykle oryginalnych kwiatach roliny, jak np. storczyki. Symbolem majowego wiata rolin s kwitnce konwalie, czeremchy, kasztanowce. Na kach masowo zakwita mniszek lekarski zwany pospolicie mleczem, kwitnie firletka poszarpana i ty jaskier. W wiecie zwierzt maj miejsce wane wydarzenia ptaki pochonite s lgami, a najbardziej ciepolubne gatunki, jak wilga, kraska, dudek czy jerzyk, dopiero na pocztku miesica powracaj w rodzinne strony. Na wiat przychodz sarny i jelenie. Mode w pocztkowym okresie nie wydzielaj adnego zapachu, co chroni je przed drapienikami

posugujcymi si przy polowaniu wchem. W tym czasie, ukryte wrd traw czy zaroli, wikszo czasu spdzaj same, a matka, by nie przyciga uwagi drapienikw, czuwa w pewnym oddaleniu. Dlatego napotkanego samotnego kolcia nie naley pod adnym pozorem zabiera do domu. W czasie spacerw po lesie spotka mona oryginalnie ubarwione motyle rusaki, admiray i aobniki. Pojawia si te najpikniejszy z naszych motyli pa krlowej. Ju w maju spotka mona pierwsze owocniki borowika szlachetnego. Nad wodami rozwija si wiea rolinno przybrzena, dajc ptakom schronienie i ochron. Jest to bardzo wane, wszak trwa penia sezonu lgowego. Trzcina, oczeret, paka wodna, skrzyp bagienny, tatarak, tworz gste any, w ktrych ptaki kryj swoje najwiksze skarby gniazda. Maj jest okresem godw kilku gatunkw pazw. Wrd nich na uwag zasuguje rzekotka drzewna, nasz jedyny paz wiodcy nadrzewny tryb ycia. Na okres godw take i te abki schodz do wody. W tym samym czasie odbywaj swe gody kumaki i aby wodne.

SZCZEBRZESZYN

CHRZSZCZ NR 5 (7) 3

Jan Pawe II Refleksje. C.d.Matka Kocioa. Ta, ktra jest Rodzicielk Chrystusa, sama nalec do Kocioa jako jego najznakomitszy i cakiem szczeglny czonek, jest rwnoczenie ,,Matk Kocioa. Bdc ni, ustawicznie ,,rodzi dzieci mistycznego Ciaa swego Syna. Czyni to poprzez wstawiennictwo, wypraszajc dla nich niewyczerpane wylanie Ducha. Jest Ona doskona ikon macierzystwa Kocioa. Kobieta poprzez powicenie si dla innych kadego dnia wyraa gbokie powoanie swojego ycia. By moe bardziej ni mczyzna widzi czowieka, poniewa widzi go sercem. Widzi niezalenie od rnych ukadw ideologicznych czy politycznych. Widzi go w jego wielkoci i w jego ograniczeniach, i stara si wyj mu naprzeciw oraz przyj mu z pomoc. W ten sposb urzeczywistnia si w dziejach ludzkoci podstawowy zamys Stwrcy i na rne sposoby nieustannie ukazuje pikno nie tylko fizyczne, ale nade wszystko duchowe jakim Bg obdarzy czowieka, a w szczeglnoci Kobiet. * W caym nauczaniu Jezusa, podobnie jak w Jego postpowaniu, nie spotyka si niczego, co by byo przejawem upoledzenia kobiety, waciwego dla Jego czasw. Wrcz przeciwnie, Jego sowa, Jego czyny wyraaj zawsze naleny kobiecie szacunek i cze. * [Chrystus], przezwyciajc obowizujce w kulturze swej epoki wzory, przyjmowa wobec niewiast postaw otwartoci, szacunku i serdecznoci. W ten sposb czci w kobiecie ow godno, ktr ma ona od pocztku w planie i mioci Boga. * Moralna sia kobiety, jej duchowa moc wie si ze wiadomoci, e Bg w jaki szczeglny sposb zawierza jej czowieka.{Zawierza} zawsze i wszdzie, nawet w warunkach spoecznego upoledzenia, w jakich ona si moe znale. Ta wiadomo i to zasadnicze powoanie mwi kobiecie o godnoci, jak otrzymuje od samego Boga, a to czyni j ,,dzieln, umacnia jej powoanie. W taki sposb ,,niewiasta dzielna staje si niezastpionym oparciem i rdem duchowej siy dla innych, ktrzy odczuwaj w niej wielkie energie duchowe. Takim wanie ,,dzielnym niewiastom zawdziczaj wiele ich rodziny, a niejednokrotnie cae narody.

Nie jest bynajmniej intencj Stolicy Apostolskiej ograniczanie wpywu i aktywnoci kobiet w spoeczestwie. Przeciwnie Koci uznaje nieoceniony wkad kobiet w dobrobyt i postp spoeczestwa i oczekuje, e kobiety bd czyniy jeszcze wicej, aby uchroni spoeczestwo od mierciononego wirusa degradacji i przemocy, ktry rozprzestrzenia si dzi w zastraszajcym tempie.

Bya cicha i pikna jak wiosna1. Bya cicha i pikna jak wiosna, ya prosto, zwyczajnie jak my. Ona Boga na wiat nam przyniosa I na ziemi wrd ez nowe dni zajaniay. Ref.: Matka, ktra wszystko rozumie, Sercem ogarnia kadego z nas. Matka zobaczy dobro w nas umie, Ona jest z nami w kady czas. 2. Dzisiaj wiatu potrzeba dobroci, By niepokj zwyciy i zo. Trzeba ciepa, co ycie ozoci, Trzeba Boga, wic ludziom Niemy Go, tak jak Ona.

W dniu 13 maja 2012 r. w wieku 52 lat zmar nasz redakcyjny kolega LESZEK KASZYCA Cze jego pamici!

2

CHRZSZCZ NR 5 (7)

Maj w naszej historii.3 maja 1791 roku przyjta zostaa konstytucja. Nieatwa bya droga do stworzenia tej podniosej chwili, gdy autorzy ustawy rzdowej pracowali nad ni w tajemnicy. Pastwu potrzebne byy reformy znoszce przestarzay system Rzeczypospolitej: przede wszystkim przywileje stanu szlacheckiego, wadz szlachty nad ludnoci wiejsk, woln elekcj czyli wybr krla przez og szlachty, zniesienie liberum veto. Przestarzay ustrj pastwa odpowiada wrogom Polski, a zwaszcza Rosji, w ktrej rzdzia caryca Katarzyna II. Wojska mocarstwa, ktrym wadaa, niejednokrotnie ju wkraczay na ziemie Polski, aby powstrzyma wszystkie dziaania idce w kierunku odnowy ycia politycznego pastwa. Konstytucja ostatecznie zostaa zniesiona, a nard polski za brak reform musia zapaci najwysz cen- utrat cakowit pastwa, do czego przyczyniy si egoizm i prywata czci szlachty. 7 maja 1794 roku w czasie trwania powstania kociuszkowskiego wydany zosta Uniwersa poaniecki, gdy walczono o zapobieenie likwidacji pastwa polskiego przez ssiednie mocarstwa. Naczelnik powstania zabiega szczeglnie o udzia chopw w walkach to oni stanowili najszersz grup spoeczn Rzeczypospolitej. Jednoczenie byli w najgorszym pooeniu. Dlatego Tadeusz Kociuszko, gdy rozbi obz pod Poacem, wyda uniwersa, moc ktrego znosi zaleno chopw od dziedzica wsi, zapewnia nieusuwalno z ziemi i ogranicza paszczyzn na czas insurekcji. Naczelnik liczy na wsparcie chopw w walce o dalszy byt kraju. Bardzo le do tej inicjatywy Tadeusza Kociuszki odniosa si szlachta, ktra utrudniaa wykonanie uniwersau. Z 2 na 3 maja 1921 r. mia miejsce wybuch III powstania lskiego. Po I wojnie wiatowej, gdy Polacy odbudowywali swoje pastwo, mocarstwa zachodnie ustaliy, i na Grnym lsku odbdzie si plebiscyt: ludno miaa gosowa, do jakiego pastwa chce przynalee do Polski czy do Niemiec. Niemcy cignli na obszar plebiscytowy du liczb swoich obywateli urodzonych na Grnym lsku, lecz tam ju nie zamieszkujcych, dziki czemu Polsce przyznano tylko may skrawek spornych ziem. Z tego wanie powodu wybucho III powstanie, a jego rezultatem by nowy podzia Grnego lska bardziej sprawiedliwy ni dotychczas. 12 maja 1926 roku marszaek Jzef Pisudski, z wiernymi sobie oddziaami, dokona przejcia wadzy poprzez zamach stanu. Zasiadajcy w awach sejmowych politycy dbali tylko o wasne interesy i interesy partii politycznych, do ktrych naleeli. Rzdy tego okresu nazywano samowadztwem, gdy najwiksza wadza naleaa do parlamentu. Premierzy, a z nimi wszyscy ministrowie czsto si zmieniali, za sytuacja gospodarcza bya coraz trudniejsza. Jzef Pisudski zdecydowa si obali legalne wadze w Polsce i wprowadzi rzdy majce dokona uzdrowienia czyli sanacji.

MatkaDzie Matki wito obchodzone corocznie w Polsce 26 maja jako wyraz szacunku dla wszystkich matek. W tym dniu s one zwykle obdarowywane laurkami, kwiatami oraz rnego rodzaju prezentami przez wasne dzieci, rzadziej inne osoby. To wito ma na celu okazanie matkom szacunku, mioci, podzikowania za trud woony w wychowanie. Pocztki wita sigaj czasw staroytnych Grekw i Rzymian. Kultem otaczano wtedy matkiboginie, symbole podnoci i urodzaju. Zwyczaj powrci w siedemnastowiecznej Anglii pod nazw niedziela u matki i pocztkowo oznacza wizyt w katedrze. Dzie, w ktrym obchodzono to wito, by wolny od pracy. Do tradycji naleao skadanie matce podarunkw, gwnie kwiatw i sodyczy, w zamian za otrzymane bogosawiestwo. Zwyczaj przetrwa do ok. XIX wieku. Ponownie zaczto go obchodzi po zakoczeniu II wojny wiatowej. Niewtpliwie najwaniejsz rol, jak moe spenia kobieta jest rola matki, ktra wychowuje swe dzieci na szlachetnych i uczciwych ludzi, prawych obywateli, szczerych patriotw. To matka w gwnej mierze ksztatuje osobowo dziecka, wpywajc na to, jakim bdzie czowiekiem w dorosym yciu. Kada prawdziwa matka kocha te swe dzieci, cierpi ich cierpieniem, gotowa jest za nie si powica. Posta Matki ma swoj histori od zarania dziejw - Matka Ziemia bya pierwszym symbolem macierzystwa. W literaturze motyw Matki ma bardzo szerokie znaczenie: Matka - Ojczyzna czy te Matka - Rodzicielka. Wspczesna literatura skupia si bardziej na feministycznej postaci kobiety Matki. Pierwsz matk wg mitologii bya Demeter, grecka bogini urodzaju, ktra z tsknoty za porwan przez Hadesa crk Kor unicestwia ca przyrod. Matka i ona Edypa Jokasta, ktra przez zalepienie nie rozpoznaa wasnego syna i polubia go, daa pocztek kazirodczym zwizkom. W Nowym Testamencie mona odnale motyw Matki Boej, ktra cae swoje ycie powicia dla syna. Trudne macierzystwo ukazuje Adam Mickiewicz w III czci Dziadw. Zrozpaczona matka Rollisona, chce wybaga u Senatora uaskawienie dla syna. Jednak bezlitosne carskie prawo nie daje jej nadziei. Juliusz Sowacki w swoim wierszu "Do Matki" pisze, e matce czasem trudno zrozumie decyzj wasnego dziecka, ale i tak nigdy nie przestaje go kocha.3

CHRZSZCZ NR 5 (7)

W utworze tumaczy, dlaczego nie moe wrci do kraju i prosi j o wybaczenie. Z kolei w utworze "Balladyna" ukazuje obraz matki, ktra ponosi mier w obronie crki morderczyni. Henryk Sienkiewicz w ksice Z pamitnika poznaskiego nauczyciela" opisuje wielk mio samotnej matki do Michasia, ktra porednio staje si przyczyn mierci kilkunastoletniego chopca. Pani Maria, zuboaa wdowa po powstacu, pokada w synu ogromne nadzieje, niewiadomie stawiajc przed nim zbyt wysokie wymagania. Chorowity syn, bardzo kochajcy matk, nie moe sprosta jej oczekiwaniom, pomimo ogromnych wysikw nie uzyskuje wystarczajco dobrych ocen w nieprzyjaznej mu szkole. Maria Konopnicka w noweli Dym" przedstawia matk modego robotnika fabrycznego. Jest dla niej caym wiatem, dlatego z radoci codziennie czeka na niego z obiadem, spdza z nim wieczory. Poar w fabryce odbiera matce jedyn blisk osob. Maksym Gorki w swojej powieci Matka" osnutej na tle demonstracji w czasie 1 maja w Sormowie i Ninim Nowogrodzie w 1902 roku ukazuje przeobraenie wystraszonej starej kobiety w nieugit bojowniczk sprawy rewolucji, ktrej powici si jej syn Pawe Wasow. Zbigniew Herbert o roli kobiety wypowiada si w wierszu "Matka". Wedug poety matka nie tylko daje ycie swemu dziecku, ale towarzyszy mu, kiedy jest dorose. Stara si chroni je przed zem i zawsze wybacza bdy. Niestety, dziecko docenia te starania dopiero po utracie rodzicielki. Ona mi pierwsza pokazaa ksiyc i pierwszy nieg na wierkach pisze K. I. Gaczyski. W wierszu Spotkanie z matk" o tytuowej postaci mwi jako o pierwszej i najwaniejszej nauczycielce. Tematem wiersza jest mio do matki. Sytuacja liryczna zostaa okrelona w nastpujcych wersach: "Noc. Dopala si nafta w lampce. / Lamentuje nad uchem komar". Moemy sobie wyobrazi poet, ktry siedzi noc przy gasncej lampce i wspomina swoj matk, ktr bardzo kocha, ale ktrej nie ma ju wrd ywych. Przypomina najwczeniejsze lata dziecistwa, poznawanie wiata, w ktrym mama bya jego przewodnikiem, kiedy czu si maleki i bezpiecznie schowany za obszern czarn sukni: "Ona mi pierwsza pokazaa ksiyc... Byem wtedy may jak muszelka, / a czarna suknia matki szumiaa jak Morze Czarne".Zadaje retoryczne pytania, ktre pozwol mu udawa, e dusza ukochanej osoby jest wci obecna w jego pobliu: "Moe to ty, matko, na niebie / jeste tymi gwiazdami kilkoma? / Albo na jeziorze aglem biaym? / Albo fal w brzegi pochye? /4

Moe twoje donie posypay / mj manuskrypt gwiadzistym pyem?". Sowa te s wyrazem gbokiego pragnienia nawizania kontaktu z ukochan osob. W kadej strofce pojawiaj si obrazy poetyckie, w ktrych matka podmiotu lirycznego zostaa przyrwnana do poszczeglnych elementw krajobrazu. Matka pokazuje synowi ksiyc, pierwszy nieg na drzewach, pierwszy deszcz, jej suknia jest jak szumice Morze Czarne, a on podmiot liryczny - przypomina ma muszelk. Kolejny fragment to opis pory wieczornej, na stole stoi lampa naftowa, niedaleko bzyczy komar. Podmiot liryczny spoglda na gwiazdy, przyrwnujc matk do gwiazd wieccych na niebie, do agla i fali nad jeziorem, do pszcz zbierajcych nektar z kwiatw w sierpniowym upale. Poeta mwi w tym wierszu o tsknocie, jak odczuwamy po stracie najbliszej osoby, o smutnej koniecznoci rozstania z tymi, ktrych kochamy. Jest rwnoczenie myl optymistyczna, poniewa pokazuje, e nikt nie umiera cakowicie, dopki wspominaj go kochajce osoby. Poeta ukazuje, jak silne i nierozerwalne jest uczucie matki i dziecka. Nie umiera nawet wtedy, kiedy ktre z nich fizycznie odchodzi. Czuo i mio s silniejsze ni mier.

CHRZSZCZ NR 5 (7)

SPOTKANIE Z MATK (fragment) Konstanty Ildefons Gaczyski Ona mi pierwsza pokazaa ksiyc i pierwszy nieg na wierkach, i pierwszy deszcz. Byem wtedy may jak muszelka, A czarna suknia matki szumiaa jak Morze Czarne. Noc. Dopala si nafta w lampce. Lamentuje nad uchem komar. Moe to ty, matko, na niebie jeste tymi gwiazdami kilkoma? Albo na jeziorze aglem biaym? Albo fal w brzegi pochye? Moe twoje donie posypay mj manuskrypt gwiadzistym pyem? A moe jest poudniowa godzina, mazur pszcz w zotych sierpnia pokojach? Wczoraj szpilk znalazem w trzcinachod wosw. Czy to nie twoja? Ciemne olchy stoj na moczarze, rozsypuje si w mokradach prchno. Ej, rozwista si wiatr na rujarze, mae gwiazdki nad olchami zdmuchn. Maa myszka przez ciek przebiega. Drog mleczn nietoperz wymierzy. I wiatr ucich nagle. I zza wga z fajk srebrn w zbach wyszed ksiyc. Rozwieciy si wieceniem wielkim chmury, dziuple, odzie i skijakby cay wiat by srebrnym wierkiem, srebrnym bkiem grajcym piosenki. Listki dre zaczynaj, soce wschodzi nad kniej, serce jak nieg topnieje. Listkom rosn, opada, ptakom te wiecznie nie y, Socu wschodzi, zachodzi, sercu gwiazdy i skrzypce. Jak pudeko wieczek choinkowych, nagle, w rku, gdzie od dna kredensu, myli nagle tak wchodz do gowy, serce trc i sercem zatrzs. wieczki takie kupowaa mama. One drzemi. W nich pi pikny zamiar. Tylko rozwi je i tylko zapal, a zobaczysz, co z tego wyniknie: w wieczkach bynie drogiej twarzy owal.

"Matka winiarek".Takie najzaszczytniejsze miano, chyba jedyne na wiecie, nadano Stanisawie Leszczyskiej, aresztowanej w nocy z 19 na 20 lutego 1943 roku w jej rodzinnym miecie odzi. Wraz z crk Sylwi znalaza si w Auschwitz - Birkenau. Przez dwa lata bya tylko obozowym numerem. Z zawodu poona odebraa ponad 3000 porodw, w miejscu gdzie bezwzgldnie niszczono ludzkie ycie, a c dopiero ycie bezbronnych dzieci. Ile byo w tej kobiecie hartu ducha, powicenia, a przede wszystkim szacunku do ycia wiadczy jej wasna odpowied skierowana do owicimskiego dzieciobjcy dr Mengele: "nie, nigdy! Nie wolno zabija dzieci". Chyba tylko sam Bg wie, dlaczego nie wysano jej wtedy do gazu. O swojej pracy w obozie, o warunkach, w jakich odbyway si porody, jaki by los noworodkw sporzdzia "Raport poonej z Owicimia", ktry sta si dokumentem niemieckich zbrodni. Wspomnienia o Stanisawie Leszczyskiej w opracowaniu Tadeusza Karolaka przeczytaam w "Almanachu Polonii 1985", wydanym przez Towarzystwo cznoci z Poloni Zagraniczn "Polonia" (s. 57 - 63), ktre zainspiroway mnie do napisani poniszego szkicu. *** W chwili gdy matk i crk Leszczyskie przywieziono do obozu, zachorowaa Niemka Klara, poona, ktra bez skrupuw zabijaa urodzone dzieci, topic je w kuble z wod. Stanisawa Leszczyska podja natychmiastow decyzj - bez wahania zastpia drog SS-maskiemu lekarzowi, pokazujc mu ocalony dokument (byo to ukryte podczas przyjmowania do obozu zawiadczenie o jej kwalifikacjach pooniczych). Ten chwil myla, po czym zdecydowa e zostanie na bloku rewirowym i bdzie peni funkcj poonej na sztubie pooniczej. Pozostawi woln rk co do sposobu umiercania noworodkw, ostrzegajc przy tym, e za niewykonanie rozkazu czeka j mier. adnego z dzieci nie umiercia, wrcz przeciwnie, chronia, jak dugo si dao, by Niemcy nie zabili (czsto zaatwiali te spraw zastrzykiem z fenolu). Kade z nich zostao przez Mam (jak nazyway j winiarki) ochrzczone. Pierwszym urodzonym pod fachowym okiem Mamy dzieckiem by chopczyk, nadaa mu imi Ada. Za udzielanie chrztu grozia kara mierci, za zawizywanie ppowiny ydowskim dzieciom (miay by natychmiast po urodzeniu wrzucane do szaletu) take kara mierci.5

CHRZSZCZ NR 5 (7)

Stanisaw Leszczyska adnego z tych rozkazw nie usuchaa (co potwierdzaj winiarki, ktre przeyy owicimskie pieko). Myl, e w tych nieludzkich warunkach bytowania chroni j Bg, by ona chronia i ratowaa inne ycia. Oto, co pisze w sporzdzonym przez siebie raporcie: wrd tych koszmarnych wspomnie snuje si w mojej wiadomoci jedna myl. Mianowicie: wszystkie dzieci rodziy si ywe. Ich celem byo - y. Przeyo obz zaledwie trzydzieci. Kilkaset dzieci wywieziono do Naka celem wynarodowienia, przeszo 1500 utopiy Klara i Pafni [jej pomocnica], z gr 1000 zmaro wskutek zimna i godu. Obz przeya take rodzona crka Mamy Sylwia, ktr Stanisawa Leszczyska dwa razy ratowaa od mierci. 27 stycznia 1970 roku odbyo si w Warszawie spotkanie Stanisawy Leszczyskiej z matkami owicimskimi i dziemi urodzonymi w obozie. 2 maja 1982 roku delegacja kobiet polskich zoya na Jasnej Grze swoje symboliczne votum, kielich mszalny nazwany "Kielichem ycia". Umieszczono na nim postacie czterech niezwykych Polek: w. Jadwig lsk, w. Jadwig Andegawesk, b. Teres Ledchowsk i dzk Stanisaw Leszczysk. We wrzeniu 1983 roku Krakowskiej Szkole Poonych nadano imi Stanisawy Leszczyskiej. Stanisaw Leszczyska zmara 11 marca 1974 roku w wieku 78 lat, pochowana zostaa na cmentarzu w odzi. Leokadia Niewiadomska, matka chopca urodzonego w Owicimiu przysza wraz z nim na to ostanie spotkanie ze Stanisaw Leszczysk - egnaam wraz z synem na dzkim cmentarzu niezapomnian Mam Leszczysk. Byo tysice ludzi i tysice kwiatw... Regina Smoter Grzeszkiewicz ydowska mama ydowska mama modlitwa i pie poezja w gbokoci oczu skryta ydowska mama umie kocha i paka jak kada mama na wiecie koysank zanuci modlitw Boy tron wywrci w potrzebie... Regina Smoter Grzeszkiewicz

200 lat szpitala w Szczebrzeszynie C.d.W latach wojny na stanowisko II go lekarza szpitala zosta skierowany (dziki staraniom wadz podziemia) Stefan Matuszewski. Z kolei w czasie usuwania przez Niemcw z Poznaskiego obywateli polskich, z grup wysiedlecw przybywa do Szczebrzeszyna z Wgrowa dr Wadysaw Likowski, ktrego zatrudnia dr Klukowski. Okupacyjne wadze niemieckie, chcc sprawowa wiksz kontrol nad dziaalnoci personelu medycznego szpitali, tworz w Generalnej Guberni rady lekarskie. W Szczebrzeszynie przewodniczcym Naczelnej Rady Lekarskiej utworzonej 10 grudnia 1940r., do ktrej zostali wczeni obowizkowo take aptekarze, dentyci, felczerzy, akuszerki i higienistki, zosta dr Wadysaw Likowski, gwnie dlatego, i doskonale zna j. niemiecki. Rada jednak miaa charakter czysto formalny, poniewa wszyscy lekarze zatrudnieni w szpitalu wsppracowali z ruchem oporu, udzielajc pomocy medycznej partyzantom z lenych oddziaw. Po zakoczeniu II wojny wiatowej zmienia si skad osobowy zatrudnionych w szpitalu lekarzy. W swoje rodzinne strony wyjedaj ze Szczebrzeszyna lekarze: Jerzy Jentys, Stefan Matuszewski i Wadysaw Likowski. W szpitalu zostaj zatrudnieni nowi lekarze, spord ktrych wikszo koczya studia ju po wojnie. Stanowisko dyrektora sprawuje nadal - do 1945r., to jest do przejcia na emerytur, dr Zygmunt Klukowski. W 1946r. penicym funkcj dyrektora zosta Stefan Jwiakowski. W 1947r. stanowisko dyrektora szpitala obejmuje dowiadczony chirurg ze Lwowa dr n. Tadeusz Chomicki. Wykonywa on skomplikowane operacje, ktre wczeniej przeprowadzane byy wycznie w Lublinie, i sporadycznie w Zamociu , rwnie przez jego koleg dr Padjaska w Bigoraju. Dr Chomicki w Szczebrzeszynie pracowa jednak krtko, gdy pod zarzutem, e leczy nie ujawnionych partyzantw AK, w 1950r. zosta aresztowany i uwiziony na zamku w Lublinie. Po aresztowaniu dr Tadeusza Chomickiego stanowisko dyrektora szpitala do 1953r. piastowa dr Stefan Jwiakowski. W 1953r. stanowisko dyrektora szpitala obj dr Jerzy Czorycki, ktry pracowa tu do 1967r. Nastpnie jaki czas leczy w szpitalach w Puawach i Lublinie, pniej wyjecha do pracy za granic, midzy innymi w Libii. Tam operowa samego pukownika Kadafiego, ktry w tym czasie uleg wypadkowi. Po nim ordynatorem chirurgii zosta dr Ryszard Miku, ktry zajmowa to stanowisko a do przejcia na emerytur w 1999r. W okresie powojennym ordynatorem Oddziau Chorb Wewntrznych by dr Jzef Kazimierz Spoz, ktry jako lekarz ubezpiecze spoecznych rozpocz prac w Szczebrzeszynie na pocztku lat 30-tych. Pniej dr Jzef Kazimierz Spoz zosta kierownikiem Przychodni i kierownikiem Poradni Przeciwgruliczej.

6

CHRZSZCZ NR 5 (7)

Wnis duy wkad w unowoczenienie w szczebrzeskim szpitalu leczenia chorb serca i chorb zakanych, gwnie grulicy. By patriot, ktry w okresie najazdu bolszewickiej Rosji na Polsk w 1920r, jeszcze jako gimnazjalista, wstpi na ochotnika do wojska i walczy z Armi Czerwon. W okresie II wojny wiatowej leczy czonkw ruchu oporu i partyzantw. Zmar 3.VI. 1973r., jest pochowany na miejscowym cmentarzu. W latach 1958-1973 w Szpitalu Rejonowym w Szczebrzeszynie w Oddziale Chorb Wewntrznych pracowa dr Jzef Szymaski - specjalista chorb wewntrznych, ordynator oddziau, dr n. med. kardiolog, a w latach 1967-72 dyrektor szpitala. W lipcu 1973r. zosta ordynatorem Oddziau Chorb Wewntrznych Szpitala Zespolonego w Zamociu. Na oddziale wewntrznym razem z dr Jzefem Szymaskim przez wiele lat pracowa dr Dudek, ktry rwnie przenis si do Zamocia. W szpitalu powiatowym zajmowa si onkologi. Po utworzeniu Szpitala Wojewdzkiego im. Papiea Jana Pawa II by ordynatorem Oddziau Onkologii. Po dr. Szymaskim ordynatorem Oddziau Wewntrznego Szpitala w Szczebrzeszynie zosta dr Marian Prystupa, specjalista chorb wewntrznych, kardiolog. Na oddziale tym przez szereg lat pracowali bardzo dobrzy, kompetentni i dowiadczeni lekarze: p. dr Jadwiga. Gontarz i p. dr Irena Fedorowicz. Jako Naczelny Lekarz Szpitala w latach 1981-1987 zainicjowa generalny remont szpitala, ktry jednak przeprowadzi dopiero dr Ryszard Miku. Po odejciu do Zamocia dr. Jzefa Szymaskiego obowizki dyrektora szpitala peni pracujcy na chirurgii dr Janusz ukaszewski. W szczebrzeszyskim szpitalu od pocztku lat 20-tych istnia oddzia pooniczy, ktrym kolejno kierowali dowiadczeni lekarze i twrcy oddziau dr Zygmunt Klukowski, Felicja Warchaowska, a w okresie wojny wsplnie na zmian Stefan Matuszewski i Wadysaw Likowski. Po wojnie do 1962r, oddziaem kierowa Stefan Jwiakowski, a po nim rwnie znakomici lekarze i dowiadczeni ginekolodzy, dr Stefan Opaliski, a po jego przejciu do szpitala w Zamociu- dr Jerzy Wolski, ginekolog i poonik. Od poowy lat siedemdziesitych ordynatorem Oddziau Pooniczego Szpitala Rejonowego w Szczebrzeszynie by dr Wiesaw Mietlicki, ktry jednoczenie do 1981r. sprawowa funkcj dyrektora szpitala. Pniej przez lata oddziaem pooniczym kierowa dowiadczony, z dugoletnim staem ginekolog, wczeniej, dwukrotnie penicy funkcj dyrektora Powiatowego Szpitala w Zamociu dr Marian Choma. Oddziaem w Szczebrzeszynie kieruje z przerwami, gdy w ramach niesienia pomocy Lekarze bez granic kilkakrotnie zatrudniany by w byych koloniach francuskich w Afryce Pnocnej.

Do koca czynny zawodowo, umar w 2009 r. w Szczebrzeszynie, pochowany na cmentarzu w Lublinie. Wsplnie z dr Marianem Chom pracowao wielu, czsto zmieniajcych si lekarzy ginekologw, a najduej dr Maria Jwiakowska, synowa dr Stefana Jwiakowskiego. Wanym dopenieniem wiadcze medycznych oferowanych przez szpital w Szczebrzeszynie by Oddzia Pediatryczny istniejcy w szczebrzeszyskim szpitalu z przerwami dwukrotnie. W latach 30-tych kierowany by przez dr F. Warchaowsk, a po II wojnie wiatowej oddziaem kierowa bardzo lubiany przez pacjentw i powszechnie szanowany dr Bolesaw Popiel-Popielec, rwnie dugoletni lekarz lecznictwa otwartego. Bardzo wanym dziaem lecznictwa szczebrzeszyskiego szpitala do dzisiaj pozostaje diagnostyka radiologiczna, ktra stale si rozwija, doskonali i stanowi cenne uzupenienie kompleksowej diagnostyki i leczenia. Dziaem tym kieruje absolwent Szk im. Zamoyskich w Szczebrzeszynie, dowiadczony radiolog, specjalista w zakresie radiologicznej diagnostyki dr Ryszard Panas, ktry pracuje w szpitalu w Szczebrzeszynie od 1981r. W Pracowni Diagnostyki Obrazowej wykonywane s badania usg j. brzusznej, tarczycy, naczy, kontrastowe badania przewodu pokarmowego, diagnozowanie na podstawie zdj rtg. Obecnie szpital posiada nowoczesny sprzt do bada USG, echokardiograf, laparoskop, cyfrowy aparat rentgenowski. Funkcjonuje w szpitalu Pracownia Endoskopowa, dobrze wyposaone nowoczesne laboratorium analityczne oraz centralny system informatyczny. Bardzo wan rol w lecznictwie szpitalnym odgrywa rwnie redni personel medyczny. W przekazach spoecznych oraz w dostpnych dokumentach obok wymienionych lekarzy wystpuj rwnie nazwiska pielgniarek. Do najwczeniej pracujcych, ktre udao si ustali naley Zofia Klimczuk siostra zakonna prawosawnego klasztoru w Radecznicy. Kiedy Zygmunt Klukowski obejmowa w 1918r. obowizki dyrektora szpitala w Szczebrzeszynie, ona w nim ju pracowaa. Dalej Maria Borowicz akuszerka lat 30-tych i okresu okupacji hitlerowskiej, najbardziej zaufana pielgniarka dr Klukowskiego i akowcw, ktra jednoczenie bya naczeln pielgniark szpitala, Michalina Wosiska, Barbara asocha ( z domu Zabiciel ), Stanisawa Hysa , Wanda Lotz ( z domu Kowalska). Wszystkie pracoway na oddziaach szpitalnych, a pniej w Orodku Zdrowia w Szczebrzeszynie. Jedn z pierwszych pracujcych na poonictwie bya Anna adniak, a nastpnie jako Oddziaowa Lusia Koszko, poona Halina Bronkowska , Kazimiera Bakuniak i Halina Petlicka. Na Oddziale Wewntrznym zatrudnione byy od 1955r. Anna Krl, Henryka Sawic, Mieczysawa Jarosz, Henryka Daniowicz, Zofia Kwieciska, Genowefa Kuro, Anna

7

CHRZSZCZ NR 5 (7)

Szymaska - pielgniarka przeoona oddziau w czasie kierowania nim przez dr. Jzefa Szymaskiego, Irena Wachowicz, Maria Kapica oddziaowa, Helena Molas oraz Henryka uk przez lata przeoona pielgniarek w szpitalu. Na chirurgii przez te wszystkie lata pracowao wiele pielgniarek, a w czasach kiedy ordynatorem by dr Ryszard Miku midzy innymi Krystyna Guzowska oddziaowa, ucja Banach, Jolanta Zbk, Bronisawa Golec. Ponadto w pracy i yciu szpitala wana rol odgryway siostry zakonne: siostra Teresa przez lata oddziaowa na chirurgii u dr Jerzego Czoryckiego, siostra Placyda instrumentariuszka na sali operacyjnej u dr Jerzego Czoryckiego w opinii chirurga bardzo dowiadczona i pomocna w czasie operacji, siostra Longina na Oddziale Wewntrznym, siostra Emanuela na Oddziale Dziecicym u dr Popiela (Muzyk we wasnym wykonaniu zabawiaa dzieci chore i cierpice.), siostra Lucyna farmaceutka, prowadzia aptek, siostra Germanakierowaa ogrodem, z ktrego dostarczano produkty dla kuchni szpitalnej. Piszc o medycznych tradycjach Szczebrzeszyna nie mona nie wspomnie o Orodku Zdrowia i osobach, ktre w nim pracoway i pracujc nadal, dbaj o zdrowie ludnoci regionu szczebrzeszyskiego. Orodkiem Zdrowia najpierw funkcjonujcym przy szpitalu, a pniej nowo wybudowanym kolejno kierowali nastpujcy lekarze: dr Felicja Warchaowska, dr Jzef Spoz, dr.Janusz ukaszewski, dr Bolesaw Popiel Popielec do 1984r., nastpnie Zdzisaw Bajak i obecnie Irena Fedorowicz. Wieloletnim lekarzem pracujcym szpitalu i orodku by Wadysaw Skulimowski. W Orodku Zdrowia pracowao rwnie wiele zasuonych najstarszych pielgniarek, wczeniej pracujcych w szpitalu, ktrych nazwiska warto przypomnie: Hysa Stanisawa, Mazur Krystyna, Prus Brygida, Krl Anna, Jarosz Mirosawa, Daniowicz Henryka, Mczka Anna, Amerska Irena. Teraniejszo Orodka Zdrowia tworz tacy lekarze jak: pediatra Urszula Chmura Rozwadowska; chirurdzy Daniel Fedorowicz, Mariusz Drodyk; lekarze rodzinni Lucyna azorczyk, Jadwiga Gontarz, Zdzisaw Bajak, Irena Fedorowicz; pielgniarki: Jadwiga Miku od pocztku lat 70-ych stale w Poradni Chirurgicznej, Danuta Matej, ktra kieruje punktem szczepie, jak rwnie Zofia Chwiejczak, Anna Paczyk i rejestratorki Jolanta Zbk i Irena Mielniczuk. W Orodku Zdrowia funkcjonuje dzia rehabilitacji, ktrym kieruje Urszula Kwieciska Wymienieni lekarze prac w Orodku Zdrowia cz z prac na oddziaach szpitalnych. Wsplnie z lekarzami szpitala (chirurgia Daniel Fedorowicz, Mariusz Drodyk i Jerzy Wyszyski ordynator; ginekologia Wadysaw Bloch ordynator; choroby wewntrzne 8

Wojciech Czochra ordynator, Jadwiga Gontarz; radiologia Ryszard Panas) tworz i realizuj podstawowe formy szeroko rozumianej opieki zdrowotnej mieszkacw Szczebrzeszyna i okolic. Trudno jest w krtkim artykule przedstawi 200 lat tradycji lecznictwa szpitalnego w Szczebrzeszynie. Symbolem minionych lat, swoistym wiadkiem burzliwych dziejw naszego regionu s mury i pomieszczenia szpitala. Jednak to pami o tych ludziach, ktrzy przez te wszystkie lata pracowali w naszym szpitalu i tworzyli jego histori, tak naprawd stanowi o tradycji i sile miejsca, jakim jest szpital w Szczebrzeszynie. Szpitalnictwo, aptekarstwo, edukacja byy tymi elementami codziennego ycia mieszkacw Szczebrzeszyna, ktre w trudnych czasach rozbiorw, okupacji hitlerowskiej pozwalay trwa i przetrwa miejscowej ludnoci. Byy ostoj tradycji, z ktrej to w gwnej mierze wywodzi si nasz polski patriotyzm. dr n. med. Grzegorz Przysada szczebrzeszak

yj wrd nasS naszymi ssiadami, mijamy ich na ulicach, czsto nie majc wiadomoci, e to ludzie niezwykli. Niektrzy s znanymi artystami, inni rozwijaj swoje pasje w zaciszu wasnego domu. Chcemy Pastwu przyblia ciekawsze postaci naszego miasta i okolic.

Gdy nie maluj, czuj si bezwartociowaRozmowa z Pani Zofi Kowalsk Braneck Reprezentuje Pani wielopokoleniow rodzin plastykw malarzy. Pani bya pierwsz malark w rodzinie, czy malowa kto w poprzednim pokoleniu? Ja zaczam malowa jako pierwsza. Mama posiadaa wyczucie artystyczne, byo to widoczne w domu, ale nie malowaa. A moje pierwsze rysunki powstaway podczas okupacji;

CHRZSZCZ NR 5 (7)

jak wiele dzieci rysowaam owkiem, gdzie popado, np. w ksice kucharskiej, ktra bya wana dla mojej mamy. Wtedy brakowao wszystkiego, rwnie papieru. A co Pani maluje najchtniej? Maluj kwiaty i pejzae, obrazy olejne. W latach osiemdziesitych uprawiaam poza tym malarstwo na szkle. Teraz najczciej maluj w technice akwarelowej, olejnej, temper. A najchtniej tworz w plenerze, wtedy powstaj znacznie lepsze prace. Ju czekam na moliwo malowania w plenerze, blisko natury. Posiada Pani wyksztacenie plastyczne. Czy wykorzystaa je Pani w swojej pracy zawodowej? Tak. Ukoczyam Pastwowe Liceum Sztuk Plastycznych w Zamociu oraz Studium Nauczycielskie o kierunku wychowanie plastyczne w Lublinie. Podjam prac w Szkole Podstawowej w Szczebrzeszynie, w latach siedemdziesitych byam instruktorem Domu Kultury w Szczebrzeszynie. Potem przez wiele lat prowadziam prac pedagogiczn i instruktorsk jako plastyk w Modzieowym Domu Kultury Pod Akacj na ulicy Grodzkiej w Lublinie.

Satysfakcjonowaa Pani praca z dziemi i modzie? Owszem, zwaszcza, e prace, nad ktrymi czuwaam, czsto zdobyway nagrody w konkursach oglnopolskich, a nawet midzynarodowych. Moi podopieczni brali udzia w konkursach o rnorodnej tematyce, np. Moje Boe Narodzenie czyBezpieczestwo dziecka w ruchu drogowym , rwnie w konkursach inspirowanych twrczoci literack. Pracowaam te z modzie niepenosprawn w Kaplicy Dobrego Pasterza na Czechowie w Lublinie, uczyam m. in. malowania na szkle. Ten rodzaj malarstwa cieszy si przez jaki czas duym powodzeniem. Oprcz wykonywania pracy zawodowej malowaam amatorsko, dla siebie, na wystawy. Wanie, pracowaa Pani zawodowo, skd jeszcze to pragnienie tworzenia?

Musz malowa, gdy nie maluj, czuj si bezwartociowa. To moja pasja. Czy posiada Pani swoje wzory wrd znanych artystw polskich lub zagranicznych? Chciaabym malowa tak jak Olga Boznaska, ale nie potrafiCzsto maluj obraz, a wkrtce potem przemalowuj go. Nigdy nie jestem zadowolona ze swojej pracy, dlatego poprawiam przemalowuj. Przegldajc strony malarskie w Internecie, zauwayam, e ofiarowaa Pani swoje dzieo na cele charytatywne Modzieowy Dom Kultury Pod Akacj w Lublinie i Dom Kultury LSM zorganizoway aukcj, z ktrej dochd przeznaczony by na potrzeby Kliniki Hematologii i Onkologii Dziecicej w Lublinie. Ciesz si, e mogam w ten sposb pomc chorym dzieciom. Gdzie Pani wystawiaa swoje prace? Najczciej uczestnicz w wystawach zbiorowych. W 1978r. otrzymaam pierwsz nagrod w Oglnopolskim Konkursie Zote Rce za obraz olejny Martwa natura. W latach osiemdziesitych uczestniczyam w kilku wystawach poplenerowych w Berettyoujfalu na Wgrzech, co bardzo mio wspominam, w 1984r. zdobyam tam pierwsz nagrod. Nale do Towarzystwa Przyjaci Sztuk Piknych w Lublinie i bior udzia w imprezach organizowanych przez TPSP, np. 1985r., 1987r. GALERIA TPSP w Lublinie; 1999r., 2000r.,2001r. wystawy poplenerowe TPSP Paac Maachowskich w Naczowie; 2001r. GALERIA MAT-MART Lublin. W 1986r. dziki wsppracy z Warszawskim Stowarzyszeniem Plastykw Nieprofesjonalnych pokazalimy swoje prace w Galerii Dzielnicowej Centrum Kultury Robotniczej Bielany w Warszawie. W r. 1999 dorobek kilku plenerw zorganizowanych przez TPSP wystawilimy w Domu onierza na ul. wirki i Wigury w Lublinie. Od 2002r. uczestnicz w szczebrzeszyskich wystawach Artyci Swojemu Miastu. Miaam te wystawy indywidualne w 1983r. i 1985r. Osiedlowy Dom Kultury Maki w Lublinie. Jak wczeniej wspomniaam, nie jest Pani jedyn malark w rodzinie. Czy moe Pani przedstawi pozostaych artystw? Malarzem jest mj syn, Donat Kowalski , dr hab. w Instytucie Sztuk Piknych Uniwersytetu Marii Curie Skodowskiej w Lublinie. Synowa pracuje w Liceum Plastycznym im. B. Morando w Zamociu, uczc malarstwa i tkaniny. Wyjtkowo utalentowany jest wnuk, Tomasz Kowalski malarz bardziej znany i ceniony za granic ni w kraju. Wszyscy ukoczyli studia na Akademii Sztuk Piknych w Krakowie. Serdecznie dzikuj za spotkanie, ycz radoci tworzenia i satysfakcji pyncej z realizacji yciowej pasji.Rozmawiaa Joanna Dawid 9

CHRZSZCZ NR 5 (7)

Ocali od zapomnieniaMicha Polak (1913 1976) By onierzem, oficerem, dziaaczem ludowym, organizatorem i czonkiem ruchu oporu, dowdc AK Obwodu Zamojskiego, winiem wadzy ludowej. Po klsce wrzeniowej 1939 roku od samego pocztku niemieckiej okupacji Polski i Zamojszczyzny zaczyna powstawa ruch oporu, w ktrym gwn rol odgrywali ludowcy. Konspiracyjny ruch ludowy na Zamojszczynie stanowi w latach okupacji wane ogniwo w mobilizowaniu chopw do walki z okupantem o wyzwolenie Polski. Ju 13 stycznia 1040 roku powstao wojewdzkie kierownictwo SL ROCh ( tzw. trjka polityczna), ktrego zadaniem byo organizowanie trjek powiatowych. ROCh, chcc prowadzi zorganizowan walk z okupantem niemieckim przystpi do organizowania wasnej organizacji bojowej. W listopadzie 1940 roku rozpocz si proces tworzenia sieci terenowej Stray Chopskiej, zwanej w skrcie ,,Chostr. ,,Chostra w 1941 r. zostaa przemianowana na Bataliony Chopskie, ktre swoj struktur organizacyjn dostosoway do przedwojennej struktury administracji pastwa polskiego. Powstaa w grudniu 1940 r. Komenda Okrgowa w Lublinie obejmowaa swoimi kompetencjami teren wojewdztwa, stanowicy okrg BCh. Powiatom odpowiaday Obwody BCh, ktre dzieliy si na gminy, a te na placwki obejmujce jedn lub kilka wsi. Czonkami komend obwodowych byli najczciej nauczyciele ludowcy, dziaacze chopscy lub podoficerowie po odbytej subie woskowej. Jednym z czonkw komendy Obwodu Zamojskiego by Micha Polak ps. ,,Norweg, ,,y, ,,elazny, ktry sprawowa bardzo wan funkcj oficera szkoleniowego. Micha Polak urodzi si 23 wrzenia 1913 r. w Rozopach, w parafii w. Mikoaja w Szczebrzeszynie, w rodzinie chopskiej. Po ukoczeniu szkoy podstawowej w Szczebrzeszynie, kontynuowa nauk w gimnazjum im. W. Jagiey w Krasnymstawie. Ukoczy je w 1934 r. Sub wojskow odby w latach 1934 1935 w Dywizyjnym Kursie Podchorych Rezerwy w Tomaszowie Lubelskim. W 1936 r., po zdaniu egzaminw wstpnych, rozpocz studia na Wydziale Prawa KUL, ktrych nie zdy ukoczy, gdy rozpocza si wojna. Jako oficer ppor. rezerwy powoany zosta do suby w 9 Puku Piechoty w Zamociu. By dowdc plutonu podczas bitew z Niemcami na Lubelszczynie10

- pod Krasnymstawem, w ktrej zosta 23 wrzenia 1939 r. ciko ranny. Po opanowaniu Polski przez Niemcw zdoa unikn niewoli i powrci do rodzinnych Rozop. Tutaj w lutym 1940 r., jako byy czonek ,,Wici, z kolegami: Wadysawem Wyupkiem, Antonim Pomaraskim, Franciszkiem Madejem, Wadysawem Drabikiem i Bolesawem Makar rozpocz dziaalno konspiracyjn. Dziaalno ta nakierowana bya na zatrzymanie akcji wysiedleczych na Zamojszczynie. W 1942 r. otrzyma wane i trudne zadanie koordynowania dziaalnoci mobilizacyjnej oddziaw BCh obwodw zamojskiego i bigorajskiego, biorcych udzia w powstaniu zamojskim. Prowadzone walki z Niemcami powodoway wzrost terroru i nasilenia aresztowa Polakw podejrzewanych o dziaalno w ruchu oporu. Pord przeladowanych mieszkacw Zamojszczyzny i rejonu Szczebrzeszyna znalaza si rwnie rodzina Michaa Polaka. W 1943 r. zosta zamordowany ojciec Michaa Marcin, a matka Agnieszka, siostra Maria i kuzyn Marcin Godzisz- aresztowani i zesani do Majdanka. Micha Polak dziaa aktywnie w BCh do czasu scalenia BCh i AK na wiosn 1944 roku, na mocy decyzji Rady Londyskiej BCh. Akcja scaleniowa rozpocza si w poowie 1943 r. i trwaa do lipca 1944 r. Protok scaleniowy podpisano w Zamociu 1 marca 1944 r. W myl zawartego porozumienia stanowisko komendanta AK Obwodu Zamojskiego z ramienia BCh obj Micha Polak ps. ,,y, a jego zastpc z ramienia AK zosta Bartomiej Czerwieniec ps. ,,Rolicz. Objt funkcj M. Polak peni do wyzwolenia spod okupacji. Naley podkreli, e obok walki zbrojnej od 1941 r. prowadzona bya przez dziaaczy ludowcw dziaalno owiatowa, edukacyjna i polityczna wrd modziey wiejskiej i czonkw oddziaw BCh. Problemami wychowania obywatelskiego i patriotycznego partyzantw BCh i modziey wiejskiej zajmowaa si powoana w 1943 r. Powiatowa Komisja Owiaty ,,ROCh, ktrej aktywnymi czonkami byli: prof. gimnazjum Antoni Podlewski i prawnik M. Polak. Wychowanie patriotyczne, szeroko rozumiana owiata i nauka stanowiy dla niego warto nadrzdn. Dlatego te po zakoczeniu niemieckiej okupacji przystpi do kontynuowania nauk prawniczych. Studia ukoczy w 1947 r. uzyskujc dyplom magistra prawa. Po odbyciu aplikacji sdziowskiej w latach 1948 1950 rozpocz aplikacj adwokack, ktr przerwao jego aresztowanie. Pod zarzutem prowadzenia wrogiej dziaalnoci politycznej przeciw PRL 5 stycznia 1953 r. zosta aresztowany przez UB i osadzony

CHRZSZCZ NR 5 (7)

Majowe propozycje wydawniczeMiejskoGminna Biblioteka Publiczna w Szczebrzeszynie proponuje Pastwu kolejne nowoci wydawnicze.

Mionikom naszego Regionu proponujemy Encyklopedi Miasta Zamocia Andrzeja Kdziory, regionalisty, dyrektora Archiwum Pastwowego w Zamociu.

,,Ocalone z transportw Dzieci Zamojszczyzny Beaty Koaczyskiej, ktra koncentruje si wok problematyki wysiedle na Zamojszczynie i losw jej mieszkacw w szczeglnoci dzieci w czasie II wojny wiatowej. Za naszych najmodszych czytelnikw zachcamy do przeczytania ksiki ,, Dobre obyczaje. Ksika z piknymi, kolorowymi ilustracjami zaprasza dzieci w niezwyk i pen przygd podr do krainy Dobrych Obyczajw. Czytajc j, dowiecie si, jak naley zachowywa si w domu, w gocinie, w szkole i na ulicy. Zrozumiecie, dlaczego zawsze naley dba o czysto i porzdek. Zapraszamy MGBP w Szczebrzeszynie

w wizieniu. Po rocznym ledztwie, ktre nie zdoao udowodni postawionych mu zarzutw, wyrokiem Woskowego Sdu Rejonowego w Lublinie z dnia 9 marca 1954 r. zosta uniewinniony. Po zwolnieniu z wizienia ukoczy przerwan aplikacj adwokack i uzyska wpis na list adwokatw w Lublinie. By wzitym i odwanym adwokatem. Wystpowa czsto w bardzo trudnych sprawach, bronic rwnie wielu winiw politycznych, wrd ktrych byli rwnie jego onierze i koledzy z BCh i AK. (Broni rwnie brata autora tych wspomnie Stanisawa Przysady ps. ,,Klon z oddziau ,,Podkowy). Jako obroca i sprawdzony syn tej zamojskiej ziemi cieszy si uznaniem i szacunkiem jej mieszkacw. Cieszy si rwnie sympati i autorytetem lubelskiej palestry prawniczej, ktra w latach 1964 -1967 powierzya mu godno czonka Rady Adwokackiej. Doceniona zostaa jego dziaalno wojskowa i partyzancka, za ktre otrzyma: Srebrny Krzy Virtuti Militari, Zoty Krzy Zasugi z Mieczami, Krzy Partyzancki, Srebrny Medal Zasuony na Polu Chway i Krzy Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. Ciar okupacyjnych przey, wielkie poczucie odpowiedzialnoci za skuteczne realizowanie zada powierzonych mu przez organizacje BCh i AK oraz cierpienia doznane w wizieniu, ju w PRL, powanie osabiy zdrowie i siy Michaa Polaka. Zmar on 22 marca 1976 roku w czasie leczenia sanatoryjnego w Naczowie. Pochowany w Lublinie. Aleksander Przysada

Obchody wita 3 go Maja.W dniu 3 maja 2012 r. odbyy si uroczystoci zwizane z obchodami 221 rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja . Uroczystoci rozpoczy si o godz. 11 przemarszem pocztw sztandarowych wadz miasta, szk, jednostek stray poarnej oraz organizacji kombatanckich z Placu Tadeusza Kociuszki do kocioa p.w. w. Katarzyny Aleksandryjskiej. Obchody rozpocz okolicznociowym przemwieniem Burmistrz Szczebrzeszyna Marian Mazur. Kolejnym punktem bya akademia w wykonaniu modziey z gimnazjum w Szczebrzeszynie, przygotowana przez p. Renat Banach i p. Tomasza Haca. Nastpnie Dziekan Dekanatu Szczebrzeszyn Ks. Jerzy Kotun celebrowa uroczyst Msz wit, po ktrej nastpio zoenie wiecw przy pomniku oraz tablicy pamitkowej. fotoreporta na stronie 1211

CHRZSZCZ NR 5 (7)

Chrzszcz miesicznik informacyjny Wydawca Stowarzyszenie Przyjaci Szczebrzeszyna Redakcja Zygmunt Krasny, Joanna Dawid, Mateusz Sirko Adres : 22-460 Szczebrzeszyn ul. Pl. T. Kociuszki 1 E-mail: sps@onet.eu Projekt rysunku Chrzszcza Monika Niechaj 12

www.chrzaszcz.com.pl