Áàòëàâ: ÏÕÒ-èéí ýðõëýã÷ Ã.Ýðäýíý÷èìýã

CS102 Êîìïüþòåðèéí õýðýãëýý 1, Ëåêö ¹1

ÊÎÌÏÜÞÒÅÐÈÉÍ Á¯ÒÝÖ, ÒÅÕÍÈÊ

ÕÀÍÃÀÌÆÛÍ ÒÓÕÀÉ

ØÓÒÈÑ-èéí Ñ¿õáààòàð àéìàã äàõüÒåõíîëîãèéí ñóðãóóëü

Òåõíèê õàíãàìæ ãýäýãò êîìïüþòåðèéí ãàäíà

áàéäëààñ õàðàãäàæ áàéãàà á¿õ òåõíèê òîíîã

òºõººðºìæ, êîìïüþòåðòýé õîëáîãäñîí ãàäààä

áàéãóóëàìæóóäûã îéëãîæ áîëíî.

Òåõíèê áà ïðîãðàì õàíãàìæ

Òóõàéëáàë: Ïðîöåññîð, äýëãýö, ãàðààñ ýõëýýä

õóëãàíà, ïðèíòåð, ñêàéíåð, õàòóó áîëîí óÿí äèñê,

òýäãýýðèéí òºõººðºìæ¿¿ä, ñ¿ëæýýíèé áîëîí

äóóíû, äýëãýöèéí êàðòóóä ãýýä òóí èõ ç¿éëèéã ýíä

íýðëýæ áîëíî.

Òåõíèê áà ïðîãðàì õàíãàìæ

Äýýð äóðäñàí òåõíèê õàíãàìæóóäûã àøèãëàí,

òîäîðõîé óäèðäëàãûí äîîð äýñ äàðààëàí áèåëýõ

á¿ëýã ¿éëäýë áîëîí ìýäýýëëèéã áîëîâñðóóëàõ

áîëîìæîîð õàíãàæ ºãñºí ºãºãäëèéí á¿òöèéã

ïðîãðàì õàíãàìæ ãýæ íýðëýíý

Òåõíèê áà ïðîãðàì õàíãàìæ

Êîìïüþòåðèéí ïðîãðàìì õàíãàìæ íü ÿìàð

÷ çîðèóëàëòòàé áàéæ áîëíî. Òýðõ¿¿

ïðîãðàìì õàíãàìæèéã õýí õ¿ññýí õ¿í

ººðèéí õýðýãöýýíä àøèãëàõ á¿ðýí

áîëîìæòîé.

Êîìïüþòåðò ìýäýýëýëèéã ä¿ðñëýõ

Ìýäýýëýëèéã åðºíõèéä íü "Àëèâàà àìüä

îðãàíèçìèéí äîòîîä áîëîí ãàäààä îð÷íîîñîî

ìýäýð÷, õ¿ëýýí àâ÷ áóé á¿õ äîõèîëëóóä þì." ãýæ

òîäîðõîéëæ áîëíî. Ãýâ÷ êîìïüþòåðò á¿õ

ìýäýýëýë íü òîîãîîð ä¿ðñëýãääýã áàéíà.

Òîîã ä¿ðñýëæ áè÷èõ áîëîí ¿éëäýë õèéæ

áîëîâñðóóëàõ ä¿ðì¿¿äèéí íýãäëèéã òîîëëûí

ñèñòåì ãýæ íýðëýäýã.

Êîìïüþòåðò ìýäýýëýëèéã ä¿ðñëýõ

Áèä òîîã 10-òûí òîîëëûí ñèñòåìä ìýäíý. (Òîîã 10

öèôðýýð ä¿ðñýëæ áè÷äýã) ¯¿íòýé àäèë àëèâàà òîîã

0, 1 ãýñýí õî¸ð öèôðýýð ä¿ðñëýãäýõ 2-òûí òîîëëûí

ñèñòåì êîìïüþòåðò õýðýãëýãääýã. Õî¸ðòûí

òîîëëûí ñèñòåìä òîî äàðààõ áàéäëààð äàðààëäàã.

0, 1, 10, 11, 100, 101, 110, … ãýõ ìýòýýð õî¸ðòûí

òîîëëûí ñèñòåìèéí òîî áè÷ýãääýã. Óòãà íü çºâõºí

0 áà 1 ãýñýí óòãà àâäàã ìýäýýëëèéã 1 áèò (bit-binary

digit) ãýæ íýðëýäýã.

Êîìïüþòåðò ìýäýýëýëèéã ä¿ðñëýõ

8 áèò ìýäýýëëèéã 1 áàéò (byte-áàãö) ãýäýã.

Ìýäýýëëèéí ¿íäñýí íýãæ áàéò áîëäîã áºãººä

áàéòûí òîîãîîð ìýäýýëëèéí õýìæäýã áàéíà.

Èíãýýä áàéòûí òîîã ÿðèõäàà äàðààõ õýëëýã¿¿äèéã

õýðýãëýäýã.

1024 Âyte = 1 Kilo Byte (1KB)

1024 KB= 1 Mega Byte (1MB)

1024 MB = 1 Gega Byte (1GB)

1024 GB = 1 Tega Byte ( 1TB)

Òåõíèê õàíãàìæèéí òóõàé

Àëèâàà êîìïüþòåð ìýäýýëýë áîëîâñðóóëàõ-

óäèðäàõ áàéãóóëàìæ ïðîöåññîð, ìýäýýëëèéã

ñàíàõ îé, ìýäýýëëèéã õàäãàëàõ áàéãóóëàìæ,

ìýäýýëëèéã îðóóëàõ ãàðãàõ áàéãóóëàìæ,

òýäãýýðèéã õîëáîñîí ñóâàã ãýñýí ¿íäñýí

õýñã¿¿äýýñ òîãòñîí ñèñòåì þì.

Ìèêðîïðîöåññîð-(CPU-Central Processing Unit).

Òîäîðõîé ¿ð ä¿íä õ¿ðýõèéí òóëäáèåë¿¿ëýõ

¿éëäë¿¿äèéí äàðààëàëûã ïðîãðàìì ãýíý. Òýãâýë

ïðîãðàììûí ¿éëäë¿¿äèéã àëõàì á¿ð÷ëýí

áèåë¿¿ëäýã êîìïüþòåðèéí õýñãèéã

ìèêðîïðîöåññîð ãýíý. ªºðººð õýëáýë

êîìïüþòåðèéí ¿éëäýë õèéäýã õýñýã íü þì.

Êîìïüþòåðèéã õ¿íòýé ç¿éðëýõ þì áîë

êîìïüþòåðèéí òàðõè íü ãýæ õýëñýí ÷ áîëîõ þì.

Ïðîöåññîð íü 3-í õýñãýýñ á¿ðäýíý.

¯¿íä:

1. Óäèðäàõ õýñýã

2. àðèôìåòèê áà ëîãèê ¿éëäýë

ã¿éöýòãýõ,

3. ñàõàõ îéí õýñýã îðíî.

Ïðîöåññîðûí óäèðäàõ õýñýã íü äàðààõ

çîðèóëàëòòàé áàéäàã.

1. Êîìïüþòåðèéí ñèñòåìèéí á¿õ òåõíèê

õýðýãñë¿¿äèéí àæèëëàãààã óäèðäàí

çîõèöóóëàõ.

2. Ïðîãðàììûí óäèðäàìæûã øàëãàí ìàøèíû

(êîìïüþòåðèéí) õýëð¿¿ õºðâ¿¿ëýõ áà ò¿¿íèé

áèåëýëòèéã õÿíàõ.

Àðèôìåòèê ëîãèê ¿éëäýë ã¿éöýòãýõ õýñýã.

Àðèôìåòèê ¿éëäýëä íýìýõ, õàñàõ, ¿ðæèõ, õóâààõ

çýðýã äýâø¿¿ëýõ ¿éëäë¿¿ä îðäîã.

Ëîãèê ¿éëäýë ãýäýãò ÿìàðâàà õî¸ð óòãûã õîîðîíä

íü èõ áàãààð, òýíö¿¿ òýíö¿¿ áèøýýð ã.ì

õàðüöóóëàõ ¿éëäë¿¿äèéã õýëäýã.Ëîãèê ¿éëäëèéí ¿ð

ä¿í íü “¿íýí” áóþó ”õóäàë” ãýñýí óòãà ãàðäàã. Ýäýýã

¿éëäë¿¿äèéã À˯ õýñýã ã¿éöýòãýäýã.

CPU

Óäèðäàõ õýñýã

Àðèôìåòèê –ëîãèê õýñýã(À˯)

Ñàíàõ îé

Îðóóëàõòºõººðºìæ

Ãàðãàõ òºõººðºìæ

Õàäãàëàõ

Òºõººðºìæ

Ìèêðîïðîöåññîð íü ¿éëäýë ã¿éöýòãýõ õóðäààðàà õàðèëöàíàäèëã¿é áàéäàã.Ïðîöåññîðûí õ¿÷èí ÷àäëûã ìèêðîïðîöåññèéí òºðºë áààæèëëàõ õóðä òîäîðõîéëæ ºãäºã.

Õàäãàëàõ òºõººðºìæ.

Êîìïüþòåðýýð áîëîâñðóóëàõ á¿õ òºðëèéí

ìýäýýëëèéã ñàíàæ õàäãàëàõàä çîðèóëàãäñàí

êîìïüþòåðèéí õýñãèéã ñàíàõ îé ãýíý. Èéìä õýðýâ

ñàíàõ îé áàéõã¿é áîë ìýäýýëýë áîëîâñðóóëàõ

áîëîìæã¿é áîëíî, ººðººð õýëáýë êîìïüþòåð

àæèëëàõã¿é. Êîìïüþòåðèéí ñàíàõ îé äàõü óòãà

êîìïüþòåðèéã óíòðààõàä àðèëäàã.

Õàäãàëàõ òºõººðºìæ.

Èéì ÷àíàðòàé ñàíàõ îéãîîñ ãàäíà îð÷èí ¿åèéí

êîìïüþòåðò ñàíàñàí ìýäýýëýë íü ººð÷ëºãäºäã¿é

áàéíãà òîãòìîë õàäãàëàãäàæ áàéäàã ñàíàõ îé

áàéäàã. Ýíý ñàíàõ îé äàõü ìýäýýëýë çºâõºí

óíøèæ àøèãëàõàä çîðèóëàãäñàí áàéäàã. Èéì

ñàíàõ îéã ROM (Read Only Memory) ãýæ íýðëýäýã.

Êîìïüþòåðèéí ñàíàõ îé-RAM-èéí õýìæýý íü íýí

÷óõàë ¿ç¿¿ëýëò þì.

Õàäãàëàõ òºõººðºìæ.

Õàäãàëàõ òºõººðºìæ

Äîòîîä ñàõàõ òºõ:

1. Øóóðõàé ñàíàõ îé.

RAM

2. Òîãòìîë ñàíàõ îé.

ROM

Ãàäààä ñàõàõ òºõ:

1. Ǻºâðèéí äèñê.

FLASH DISK

ZIP DISK

2. Õàòóó äèñêèéí òºõ.

HARD DISK

Îïòèê äèñê

Õàäãàëàõ òºõººðºìæ.

Äîòîîä ñàíàõ òºõººðºìæ:

RAM(Random Access Memory) íü êîìïüþòåðèéíøóóðõàé ñàíàõ îé/ØÑÎ/ þì. ØÑÎ íüïðîöåññîðûí íýã õýñýã áºãººä ºãºãäºë áàïðîãðàììûã ò¿ð õàäãàëæ àâàõ çîðèóëàëòòàé.

ROM(Read Only Memory). Ýíý ñàíàõ îéã çºâõºíóíøèõ áîëîìæòîé áºãººä ò¿¿íä ñèñòåìèéíã ãîëïðîãðàììóóä ñóóñàí áàéäàã. Ýäãýýð ïðîãðàììóóäíü êîìïüþòåð ¿éëäâýðëýãäýõ ¿å人ð÷èëæ çàñàõ áîëîìæã¿éãýýð ñóóëãàãäñàí áàéäàã.

Õàäãàëàõ òºõººðºìæ.

PROM(programmable ROM), EEPROM( erasable

PROM), EEPROM(electrically EPROM) ãýñýí

òîãòìîë ñàíàõ îéí òºðë¿¿ä áàéæ áîëíî. EPROM-

ïðîãðàììûã àðèëãàæ øèíýýð ñóóëãàæ áîëíî.

EEPROM –ïðîãðàììûí àðãààð ïðîãðàììóóä íü

ñóóëãàãäñàí áà ºìíº áè÷èãäñýí

ïðîãðàììóóäûã àðèëãàõã¿éãýýð íýìýëò ïðîãðàìì

ñóóëãàõ áîëîìæòîé áàéäãààðàà äàâóó

òàëòàé.

Ãàäààä ñàíàõ òºõººðºìæ:

Áèäíèé ºìíº ÿðüñàí êîìïüþòåðýýð áîëîâñðóóëàãäàõ

ìýäýýëëèéã ñàíàõ çîðèóëàëòòàé øóóðõàé áóþó

äîòîîä ñàíàõ îé RAM íü õàðüöàíãóé áàãà

áàãòààìæòàé áºãººä ýíý ìýäýýëýë íü êîìïüþòåðèéã

óíòðààõàä àðèëäàã. Èéìä èõ õýìæýýíèé ìýäýýëëèéã

óäààí õóãàöààãààð õàäãàëàõ øààðäëàãàòàé áîëäîã.

Ýíý ñàíàõ îéã ãàäààä ñàíàõ îé ãýäýã. ªðãºí

õýðýãëýãääýã ãàäààä ñàíàõ îé íü êîìïüþòåðèéí äèñê

þì.

Õàäãàëàõ òºõººðºìæ.

Õàäãàëàõ òºõººðºìæ.

Äèñêýíä ìýäýýëýë áè÷èõ áîëîí ò¿¿í äýýðõìýäýýëëèéã óíøèõ òºõººðºìæèéã äèñê áàéãóóëàìæãýäýã. Îäîîãîîð äàðààõü òºðëèéí äèñê ºðãºíõýðýãëýãäýæ áàéíà.

•Óÿí äèñê (Floppy disk - FDD)•Õàòóó äèñê (Hard disk - HDD).•Êîìïàêò äèñê (Compact disk-CD).•Çººâðèéí äèñê (Flash disk áóþó Easy disk)•Zip disk.•Çººâðèéí õàòóó äèñê

Ýäãýýð äèñê¿¿ä íü áàãòààìæ, àæèëëàõ õóðäçýðãýýðýý õàðèëöàí àäèëã¿é áàéäàã.

Õàäãàëàõ òºõººðºìæ.

õàòóó äèñê ïðîöåññîð äîòîð äèñê áàéãóóëàìæèéí

õàìò áàéðëàõ áºãººä áàãòààìæ áîëîí õóðäààðàà

óÿí äèñêíýýñ õàðüöàíãóé õóðäàí áàéäàã. Õàòóó

äèñê íü ºäºð òóòìûí àæèëëàãààíä õàìãèéí èõ

õýðýãëýãäýíý.

Õàòóó äèñê áàéãóóëàìæ íü êîìïüþòåðò 4 õ¿ðòýë

áàéæ áîëîõ áà òýäãýýðèéã îëîí ëîãèê äèñê¿¿äýä

õýä ÷ õóâààæ áîëíî. Ò¿¿íèéã C:, D: . . . ãýæ ¿ñãèéí

äàðààëëààð íýðëýíý.

Õàäãàëàõ òºõººðºìæ.

Ǻºâðèéí äèñê áóþó Flash disk-èéã ýíãèéí ¿ãýýð

òàéëáàðëàâàë ìàø æèæèãõýí äèñê þì. Ýíý íü

òºðºë á¿ðòèéí ôàéë õàäãàëàõ, 纺âºðëºõºä

çîðèóëàãäñàí. USB õóðäàí õîëáîëòîîð êîìïüþòåðò

õîëáîí õýðýãëýäýã. ßìàð ÷ çàé, òîã, êàáåëü óòàñ

øààðäëàãàã¿é, ìàø æèæèãõýí, õºíãºí àâ÷ ÿâàõàä

òîõèðîìæòîé.

Õàäãàëàõ òºõººðºìæ.

Zip disk: Ãàäààä õàðàãäàõ áàéäàë , á¿òöèéí õóâüä

óÿí äèñêòýé òºñòýé. Õàðèí óÿí äèñêèéã 2 äàõèí

äàâõàðëàñàíòàé òýíöýõ¿éö ºðãºíòýé. 100MB

áàãòààìæòàé. Zip disk-èéã óíøèõ òºõººðºìæ íü

òóñäàà áàéõ áºãººä ò¿¿íèéã øààðäëàãàòàé ¿åä

ïðîöåññîðò çàëãàí zip äèñêð¿¿ ìýäýýëýë áè÷èõ,

ò¿¿íýýñ ìýäýýëýë óíøèõàä õýðýãëýãääýã.

Êîìïüþòåðèéí ìýäýýëëèéã îðóóëàõ,

ãàðãàõ áàéãóóëàìæ

ÀÍÕÀÀÐÀË ÒÀÂÜÑÀÍÄ

ÁÀßÐËÀËÀÀ