liu li li li li li li iu li jng ĐẠi hỌc kinh tẾ quỐc dÃn...

l i u li li li li li li I U li J N G Đ Ạ I H Ọ C K I N H T Ế Q U Ố C D Ã N MGT.0000000823 KHOA KHÓA H Q C Q U Ả N LÝ

PR Advertising BTL&Brand Activation Market research Event ?

G I Á O T R Ì N H

Q U A N T R I H Ó C

& Q T K D TS ĐOÀN THỊ THU HÀ - PGS, TS NGUYÊN THỊ NGỌC HUYỀN

NHÀ XUÂT BÁN TAI CHINH r BÁN TẢI Cl

Chủ biền

PGS, TS ĐOÀN THỊ THU HÀ PGS, TS NGUYÊN THỊ NGỌC HUYÊN

G I Á O T R Ì N H Q U Ả N T R Ị H Ọ C

(Tái bản có sửa chữa, bố sung)

TRƯỜNG P H Ấ P TẾ & QT.KD

P H Ò N ữ T O Ộ N •

NHÀ XUẤT BẢN TÀI CHÍNH

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn

M ụ c l ụ c

Lời nói đầu 7

Chuông 1: Tổng quan về quản trị các tổ chức .9

ì. Tổ chức và các hoạt động cơ bàn của tổ chức 9 l i . Quản trị tổ chức 12 IU. Lý thuyết hệ thống trong quàn trị tổ chức 24 I V . Đ ố i tượng, nội dung và phương pháp nghiên cứu quàn trị học 42 Câu hỏi ôn tập 44 Bài tập tình huống 46

Chương 2: Vận dụng quy luật và các nguyên tắc quản trị 49

ì. Vận dụng quy luật trong quản trị 49 l i . Các nguyên tắc cơ bản của quản trị 63 i n . Vận dụng các nguyên tắc trong quàn trị 81 Câu hỏi ôn tập ....83

Chương 3: Quyết định và thông tin trong quản trị 85

ì. Quyết định quản trị 85 l i . H ệ thống thông tin quản lý 118 Câu hỏi ôn tập 146 Câu hỏi thảo luận 147

Chương 4: Lập kế hoạch 151

ì. Lập kế hoạch - chức năng đầu tiên của quản trị 151 l i . Lập kế hoạch chiến lược 160 HI . Lập kế hoạch tác nghiệp ỉ 80 Câu hỏi ôn tập 187


6 Lời nói đâu

C h ư ơ n g 5: Chức n ăng tổ chức 189

ì. Chức năng tổ chức và cơ cấu tổ chức 189 l i . Thiết kế cơ cấu tổ chức 225 i n . Cán bộ quản trị tổ chức... 241 I V . Quản lý sự thay đổi cùa tổ chức 254 Câu hỏi ôn tập 269

Chương 6: Lãnh đạo 271

ì. Lãnh đạo và những căn cứ để lãnh đạo trong quản trị 271 l i . Các phương pháp lãnh đạo con ngườ i 277 IU. N h ó m và lãnh đạo theo nhóm 299 IV. D ự kiến các tình huống trong lãnh đạo 305 V. Giao tiếp và đàm phán trong lãnh đạo 307 Câu hòi ôn tập 318

Chương 7: Kiểm tra 319

ì. Các khái niệm con bản về k iểm tra 319 l i . Quá trình k iểm tra 337 IU. Các hình thức và kỹ thuật k iểm tra 344 Câu hỏi ôn tập 349 Bài tập tình huống 350

Tài liệu tham khảo 352


L ờ i n ó i đ ầ u

Quản trị học là môn học đã được Khoa Khoa ..học quản lý

giảng dạy tại trường Đại học Kinh tế quốc dẫn và một số cơ sở

khác từ 10 năm trở lại đây. Giáo trình Quản trị học do Khoa

Khoa học quản lý biên soạn và xuất bản lần này dựa trên các tài

liệu tham khảo trong và ngoài nước vi quản trị học cũng như

các bài giảng của đội ngũ giảng viên trọng khoa từ nhiêu năm

nay. Giáo trình cung cấp những kiên thức cơ bản nhất về quản

trị các tổ chức, trong đó cấc ví dụ minh họa chủ yếu là cho quàn

trị doanh nghiệp để phù hợp với đôi tượng đào tạo là sinh viên

các trường Đại học Kinh tế.

Giáo trình ảo TS. Đoàn Thị Thu Hà và TS. Nguyễn Thị Ngọc

Huyền chủ biên và được -phàn công biên soạn cụ thể nhu sau:

- GS, TS Đoàn Thị Thu Hà: Chương ỉ

- PGS, TS Lê Thị Anh Vân: Chương li

- PGS, TS Mai Văn Bưu: Mục ì, Chương UI

- TS Nguyễn Thị Hàng Thủy: Mục li, Chương in

- PGS, TS Hà Bích Vân: Chương V

- PGS, TS Nguyễn Thị Ngọc Huyền: Chương V

- TS Đỗ Hải Hà: Chương Vỉ


8 Lời nói đầu

-•PGS, TS Phan Kim Chiến: Chương vu

Tập-thể tác giả xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, Hội

đồng khoa học, Phòng Đào tạo Trường Đại học Kinh tế quốc dân

về sự giúp đỡ và sự ủng hộ quy báu đế giáo trình Quản trị học

được xuất bản và ra mắt bạn đọc.

Mặc dù đã có nhiều cố gắng nhưng giáo trình xuất bản

lãn này cũng khó tránh khỏi thiếu xót. Khoa Khoa học quản lý

rất mong nhận được sự góp ý của các đồng nghiệp và bạn đọc

xa gần.

K h o a k h o a h ọ c q u ả n l ý


I

Chương Ì

TỔNG QUAN VỀ QUẢN TRỊ

C Á C T Ố C H Ứ C

ì. Tổ CHỨC VÀ CÁC HOẠT ĐỘNG cơ BẢN CỦA Tổ CHỨC

1. Khái niệm và những đặc trưng cơ bản của tổ chức

Tố chức là một yếu t ố cần thiết của xã hộ i loài ngườ i , từ xã hội sơ khai đến xã h ộ i hiện đạ i , v i tổ chức thực h iện được những việc mà các cá nhân không t h ể làm được.

Tổ chức t hường được hiểu như là tập hợp của hai hay nhiều

người cùng hoạt động trong những hình thái cơ cấu nhất định để đạt được những mục đích chung. Ví d ụ một gia đ ình, một doanh nghiệp, một t rường đ ạ i học, một cơ quan nhà nước, một đơn vị quân đ ộ i , một tổ chức tôn giáo, một đ ộ i t hể thao...

Các tổ chức đ ang tổn tạ i trong xã hội vô cùng phong p h ú và đa dạng. Có t h ể có rấ t nhiều loại hình tổ chức khác nhau tuy theo tiêu thức p h â n loại (theo sờ hữu, theo mục đích, theo sản phẩm,

theo mối quan hệ...). Tuy khác nhau về nhiều mặ t n h ư n g các tổ chức đ ể u có những đặc đ iểm chung cơ bản sau đây:

- M ọ i tổ chức đều mang tính mục đích. Tổ chức hiếm khi mang

trong mình mục đích tự thân mà là công cụ đ ể thực hiện những mục

đích nhất định. Đây chính là yếu tố cơ bản nhất của bất kỳ tổ chức


10 Chương ỉ: Tổng quan về quản trị các tổ chức

nào. Mặc d ù mục đích của các tổ chức khác nhau có thể khác nhau -

quân đ ộ i tổn tại đ ể bảo vệ đất nước, các cơ quan hành chính tổn tại đ ế

điều hành công việc hàng ngày của đất nước, các doanh nghiệp tổn tại

đ ế sán xuất kinh doanh nhằm đem lại lợi ích cho các chủ sớ hữu -

nhưng không có mục đích thì tổ chức sẽ không còn lý do đ ể tổn tại .

- M ọ i tổ chức đều là những đơn vị xã hộ i bao gồm nhiều

ngườ i (một tập thê). Những n g ư ờ i đó có chức năng nhất đ ịnh

trong hoạt động của tổ chức, có quan hệ vớ i nhau trong những

hình thái cơ cấu nhất định.

- M ọ i tổ chức đều hoạt động theo những cách thức nhất đ ịnh

đ ể đạt mục đích - các k ế hoạch. Thiếu k ế hoạch nhằm xác định

những đ iều cẩn phải làm đ ể thực hiện mục đích, không tố chức nào

có thể tổn tạ i và phát triển có hiệu quả.

- M ọ i tổ chức đ ề u phải thu h ú t và p h â n bổ các nguồn lực cần

thiết đ ể đạ t được mục đích của mình. Các tổ chức, bất k ỳ loại gì, v i

lợi nhuận hay phi lợi nhuận, lớn hay nhỏ, đ ề u d ù n g đ ế n bốn

nguồn lực chủ yếu: nhân lực, tài lực, vật lực và thông t in .

- M ọ i t ổ chức đ ể u hoạt động trong m ố i quan hệ tương tác vớ i

các tổ chức khác. M ộ t doanh nghiệp sẽ cần vốn, n g u y ê n vậ t l iệu ,

năng lượng, máy móc và thông túi từ những nhà cung cấp; cần

hoạt động trong khuôn khổ quản trị vĩ m ô của N h à nước; cẩn hợp

tác hoặc cạnh tranh vớ i các doanh nghiệp khác; cần các hộ gia đ ình

và các tổ chức mua sản p h ẩ m và dịch vụ của họ .

- Cuối cùng, mọi tổ chức đều cần những nhà quản trị, chịu trách

nhiệm liên kết, phôi họp những con ngườ i bên trong và bên ngoài tổ

chức cùng những nguồn lực khác đ ể đạt được mục đích vớ i hiệu quả

cao. Vai trò của những nhà quản trị có thế rõ nét ở tổ chức này nhưng lại

thiêu ở tổ chức khác, nên họ có thể sẽ gặp lúng túng trong hoạt động.


Giáo trình Quản trị học l i

2. Các hoạt đ ộ n g cơ b ả n của tố chức

Hoạt động của các tổ chức là muôn hình muôn vẻ phụ thuộc vào mục đích tổn tạ i , lĩnh vực hoạt động trong đờ i sống xã hội , quy mô, phương thức hoạt động được chủ t h ế quản trị lựa chọn và các yếu t ố ngoại lai khác. Tuy nhiên mọi tổ chức đểu phải thực hiện các hoạt động theo một quá trình liên hoàn trong mối quan hệ chặt chẽ vớ i môi t rường. Các hoạt động đó là:

- Tìm hiểu và d ự báo những xu t h ế biến động của môi trường đ ể trả lờ i những câu hỏi : Môi t rường đòi hỏ i gì ở tổ chức? Môi trường tạo ra cho tổ chức những cơ hộ i và thách thức nào? Trong t hế giới ngày nay, hoạt động nghiên cứu và d ự báo môi t rường được coi là hoạt động tất yếu đ ẩ u tiên của m ọ i tổ chức.

- Tun kiếm và huy động các nguồn vốn cho hoạt động của tô chức. Đó có thể là nguồn vốn của những nguôi tạo nên tổ chức, nguồn vốn có từ hoạt động có hiệu quả của tổ chức hay nguồn vốn vay.

- Tìm k iếm các yếu t ố đầu vào của quá tr ình tạo ra các sản phẩm hoặc dịch vụ của tổ chức như nguyên vật l iệu, năng lượng, máy móc, nhân lực,... chọn lọc và thu nhận các yếu t ố đó.

- Tiến hành tạo ra các sản phẩm và dịch vụ của tổ chức - quá trình sản xuất.

- Cung cấp các sản phẩm và dịch vụ của tổ chức cho các đ ố i tượng phục vụ của tổ chức - các khách hàng.

- Thu được lợ i ích cho tố chức và p h â n phối lợi ích cho những ngườ i tạo nên tổ chức và các đ ố i tượng tham gia vào hoạt động

của tổ chức.

- Hoàn thiện, đ ổ i mớ i các sản phẩm, dịch vụ, các quy trình

hoạt động cũng n h ư tạo ra các sản phẩm và dịch vụ mớ i , các quy

trình hoạt động mớ i .


liu li li li li li li iu li jng ĐẠi hỌc kinh tẾ quỐc dÃn...

Documents