nr. 9 - 2 november (1,36 mb)

LarensteinerBart blijftstruikelen

over detakkentoets

Pag. 22

Hogemanagers

krijgen lagecijfers van

medewerker Pag. 5 en 10

Help, despreeuwsterft uit Pag. 7

#09

WEEKBLAD VOOR WAGENINGEN UR/ 1E JAARGANG/ 2 NOVEMBER 2006

Pag. 8

DE NIEUWSTE TRENDSIN PARTICIPATIEFONDERZOEK

RESOURCE

Resource 0609 1, 3, 8-11 01-11-2006 16:35 Pagina 1

2

Resource, Weekblad voor Wageningen Universiteit en Researchcentrum, is een onafhankelijk weekblad voor personeel en studenten van Wageningen URen wordt uitgegeven door Cereales Uitgeverij; ISSN 1389-7756.

Redactieadres/ Binnenhaven 1, 6709 PD Wageningen, Postbus 357, 6700 AJ Wageningen, tel. 0317 466666, fax 0317 466667, e-mail [email protected];secretariaat Linda Glasmacher en Sandra van den Brink-Vermeulen. Geopend van 8.30 tot 12.30 uur.

Redactie/ Korné Versluis (hoofdredacteur, algemeen nieuws), telefoon 0317 466680, e-mail [email protected];Lieke de Kwant (eindredactie), telefoon 0317 466685, e-mail [email protected];Yvonne de Hilster (eindredactie, studenten), telefoon 0317 466687, e-mail [email protected];Gert van Maanen (landbouw, plant, dier), telefoon 0317 466684, e-mail [email protected];Sara van Otterloo (eindredactie international pages), telefoon 0317 466691, e-mail [email protected];Win Bras (Van Hall Larenstein), telefoon 0317 466669, e-mail [email protected];Teun Hofmeijer (algemeen nieuws), telefoon 0317 466690, e-mail [email protected];Laurien Holtjer (studenten), telefoon 0317 466689, e-mail [email protected];Willem Koert (voeding, biotechnologie), telefoon 0317 466681, e-mail [email protected];Koen Moons (Van Hall Larenstein), telefoon 0317 466669, e-mail [email protected];Albert Sikkema (Van Hall Larenstein), telefoon 0317 466669, e-mail [email protected];Joris Tielens (economie, buitenland), telefoon 0317 466688, e-mail [email protected];Martin Woestenburg (groene ruimte), telefoon 0317 466682, e-mail [email protected] nieuws: Hoger Onderwijs Persbureau (HOP).

Foto's/ Guy Ackermans, Bart de Gouw, Martijn Weterings, BvB, Rita van Biesbergen, Ruben Smit, Hoge Noorden, Jurjen Bersee

Illustraties/ Henk van Ruitenbeek, Guido de Groot

Vormgeving/ Hans Weggen, telefoon 0317 466686, e-mail [email protected]. Basisvormgeving/ Office for Design, Loek Kemming

Druk/ Dijkman Offset BV

Directeur Cereales/ Henk Prevaes

Abonnementen/ Studenten van Wageningen Universiteit en personeel van Wageningen UR krijgen Resource gratis;anderen kunnen zich abonneren voor E52,50, buitenland E122,50 per jaar. Inlichtingen: telefoon 0317 466666.

Advertenties intern/ Onderdelen van Wageningen UR kunnen tegen speciaal tarief adverteren in Resource. Informatie bij het secretariaat.Kleintjes is de rubriek voor niet-commerciële advertenties. Kosten E5 (studenten en medewerkers E3,50) per 30 woorden.

Advertenties extern/ Van Vliet, bureau voor media-advies, Passage 13, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, telefoon 023 5714745.

Serviceberichten/ Beknopte, zakelijke mededelingen van eenheden van Wageningen UR aan studenten en personeel kunnen gratis in Resource worden geplaatst. Inlichtingen: 0317 466666.

COLOFON

Resource colofon 19-10-2006 11:20 Pagina 2

3

GEKLETS‘Gezellig’, zegt Aalt Dijkhuizen mistroostig.‘Ontbijten met z’n allen.’Op de tafel waaraan de leider der leiders isaangeschoven staan eierdopjes, glazen si-naasappelsap en croissants. De stoelen zijnechter leeg. ‘Ik sloof me uit voor ondankbare jandoe-dels’, zegt Dijkhuizen. ‘Kunnen ze met meontbijten, komen ze niet.’‘Gelukkig heb je mij nog’, zegt Tijs Breukink.De manager neemt een slok van zijn koffie,en bladert door het recente werknemerson-tevredenheidonderzoek.‘En maar klagen dat ik onbereikbaar ben’,zegt Duikhuizen, die zijn lepel met enig mis-baar doet neerkomen op een gekookt eitje.‘Misschien heeft iedereen het te druk om teontbijten’, zegt Breukink, terwijl hij de stuk-jes eigeel van zijn voorhoofd verwijdert. ‘Dewerkdruk is moordend. Lees ik hier.’‘Marmelade’, zegt Dijkhuizen. ‘Bolletje. Bo-ter.’‘Snotverdulleme, Aalt’, onderbreekt Breu-kink.‘Wat lees je?’‘Klachten over teveel bureaucratie.’‘Geklets’, schampert Dijkhuizen. ‘Ik heboveral mijn mannetjes zitten. Ze rapporterenme alles wat er gebeurt. Als er teveel bu-reaucratie was, had ik het gehoord. Volgen-de punt, alstublieft.’‘De werknemers beschouwen het Wb als debelangrijkste bron van informatie’, zegtBreukink. ‘Dat probleem is allang opgelost’, wuift Dijk-huizen weg. ‘Nog meer?’ ‘Hoe verder de fusie tussen de universiteitmet de instituten is gevorderd, des te onte-vredener zijn de mensen’, zegt Breukink.‘Vandaar dat ze op Rikilt, het LEI en de Leeu-wenborch nog redelijk tevreden zijn.’‘Het opheffen van A&F was dus een goedidee’, zegt Dijkhuizen. ‘Maar wat willen dejongens op De Dreijen?’‘Als ik afga op deze cijfers’, zegt Breukink,‘overstappen naar Nijmegen.’‘Ik wist het’, moppert Dijkhuizen, en wrijft inzijn ogen. ‘Er is te veel negativiteit in de or-ganisatie.’

Willem Koert

Pag. 20‘Let France apologise fortheir killings in Algeriainstead of trying to solveTurkey’s problems’

Pag. 5Kamerverhuurder Idealis gaathaar flats in huisstijlkleurenschilderen

‘Wageningen UR iséén pot GroenLinks’

Pag. 13In 1983 haalde Jan

den Ouden de woedevan politiek correctWageningen op zijn

hals

Pag. 4 Imares IJmuiden gaatniet naar Den Helder

KOERT

‘Als melkveehouder heb je niks aan Wage-ningen UR, het is één pot GroenLinks.’ Dieuitspraak deed een melkveehouder vori-ge week tijdens een discussiebijeen-komst van de Nederlandse Melkveehou-ders Vakbond. Volgens de aanwezige melkveehoudersricht Wageningen zich te veel op het mi-lieu. ‘Ik heb al vijftien jaar geen profijtmeer gehad van het onderzoek in Wage-ningen. Sluit het maar’, citeerde het Agra-risch Dagblad op 26 oktober.Woordvoerder Herman Zondervan van debond was niet bij de bijeenkomst, maarwil desgevraagd wel een toelichting gevenop de grieven van zijn achterban. ‘Wij mer-ken dat het ministerie van LNV zich sterklaat leiden door het onderzoek van Wage-ningen. En wij vragen ons af of dat onder-zoek altijd wel zo goed is. Het lijkt erop dattheorie vaak boven de praktijk wordt ver-heven.’Melkveehouders betalen volgens Zonder-land mee aan het Wageningse onderzoek,waarvan ze vooral veel negatieve effectenondervinden in de vorm van mestwetge-ving. ‘Er loopt veel onderzoek, daar gaanmiljoenen in om, maar met de resultatenkunnen melkveehouders niet veel. Dekoppeling met de praktijk is vaak mager.Het lijkt erop dat ze in Wageningen sindsde rekenmachine en de computer alles ineen formule stoppen zonder zich de vraagte stellen of die in de praktijk wel wat be-tekent.’ / KV

BOVENHETMAAI-VELD

WEEKBLAD VOOR WAGENINGEN UR/ 1E JAARGANG/ 2 NOVEMBER 2006

RESOURCE #09

Omslagfoto: Hoogleraren en rectoren uitGhana, Benin en Wageningen na deopeningsplechtigheid van het projectConvergence of Sciences in Ghana.Naast rector Martin Kropff staat deambassadrice van Nederland in Ghana,ir. Lidi Remmelzwaal. / foto Paul Struik

Resource 0609 1, 3, 8-11 01-11-2006 16:35 Pagina 3

INDe20ersyte

BraastadereUnhedaaldzijge

4 2

Bijna tweederde van het personeel vanPPO Paddestoelen in Horst dreigt zijnbaan te verliezen. Volgens een voorgeno-men besluit van de Plant Sciences Group(PSG) zal slechts een klein deel van demedewerkers (5,5 fte) de verhuizing naarWageningen meemaken.

De plannen voor de inkrimping zijn in deafgelopen maand aan de betrokken me-dewerkers meegedeeld, bevestigt ErikToussaint, woordvoerder van PSG . Sane-ring is volgens hem onvermijdelijk door desnel teruglopende omzet van het padde-stoelenonderzoek. Daardoor dreigt PPOPaddestoelen dit jaar flink in de rode cij-fers te duiken. De bouw van een nieuweproefkwekerij voor paddestoelen, als on-derdeel van het bestaande complex vanhet Plantaardig Proefcentrum Wagenin-gen, gaat nog wel door, maar het gebouwwordt veel kleiner dan het huidige onder-komen in Horst.

Wageningen Imares houdt drie vestigin-gen: Yerseke, IJmuiden en één in de kopvan Noord-Holland. Drie vestigingenlangs de kust geven de beste ontwikke-lingsmogelijkheden voor onderzoek, zoconcludeert het instituut na een studie.

Eerder was nog sprake van concentratievan het zeeonderzoek op één of twee lo-caties. Maar bij nader inzien meent Ima-res dat dit geen meerwaarde heeft. Metdrie locaties langs de kust kan goed metregionale overheden en relevante markt-partijen worden samengewerkt, wat hetonderzoek kan stimuleren. ‘Bovendien halen grootschalige verhuis-bewegingen energie weg bij de medewer-

kers, terwijl ze die energie beter kunnenrichten op bijvoorbeeld onderzoekspro-gramma’s van de Europese Unie’, ver-klaart woordvoerder Simon Vink. Voor elk van de drie vestigingen wordt nueen ontwikkelingsplan opgesteld. Zowordt onderzocht of het oude Rivo-ge-bouw aan de Haringkade in IJmuiden ver-vangen moet worden door nieuwbouw.Over de exacte locatie in de kop vanNoord-Holland - het instituut heeft nu on-derdelen op Texel en in Den Helder - be-staat nog onduidelijkheid. Wageningen Imares werd begin dit jaaropgericht door Wageningen UR en TNOom het ecologisch zeeonderzoek te bun-delen. / AS

19 OKT. T/M 1 NOV. 2006

‘LAAT VROUWEN MEEBESLISSENOVER NIEUWE PROF’Vrouwen veranderen de sfeer inbenoemingscommissies voorhoogleraarposten. Zij zorgen ervoor datpersoonlijke en sociale criteria zwaardermeewegen. Daardoor valt de keuze vakerop een vrouwelijke kandidaat.

Dat concluderen onderzoekers van deRijksuniversiteit Groningen op grond van64 interviews met leden van benoemings-commissies. De wetenschappers wildenachterhalen waarom er in Nederland zoweinig vrouwen professor worden.Om het tot hoogleraar te schoppen, is hetniet voldoende om goed onderzoek tedoen. Bestuursfuncties en netwerken zijnook belangrijk. Vrouwen werken vaker indeeltijd en verliezen dan dat netwerk uithet oog. Ze zijn best geschikt voor het pro-

fessoraat, menen de respondenten, maarzijn vaak iets minder bekend dan hunmannelijke collega’s.De onderzoekers raden aan om leden vansollicitatiecommissies te wijzen op moge-lijke stereotypering en vooroordelen. Datzou kunnen bijdragen aan een betere be-sluitvorming. De aard van de sollicitatie-procedure – gesloten of open – heeftgeen aantoonbare invloed op de keuzevoor een man of een vrouw. In Nederland is slechts één op de tienhoogleraren van het vrouwelijk geslacht.Het ministerie van OCW streeft naar vijf-tien procent in 2010 en had daarom omdit onderzoek gevraagd. Het aandeelvrouwen groeit overigens te langzaam om de vijftien procent daadwerkelijk tehalen. / HOP

IN ‘T NIEUWS

IMARES HOUDT DRIE VESTIGINGEN

PADDESTOELENONDERZOEKVERLIEST BANEN

C

Dehemhuhu

DahevodequafgeVofemsp

Hogatowoonco

DeneNamheVetiokrgrdiRotuniestebejaa’s deeincohewe

M

presented by the Wageningen University Foundation

ElectionWho is the most excellent teacher of Wageningen University?

CAST YOUR VOTE NOW.

Who can vote: all 2nd year students and upWhen: from Wednesday 8 November – Friday 17 November

How to vote: log in at csa.wur.nl and choose elections - teacher of the yearWhy: to stimulate good education

(and to have a chance to win a € 100 dinner voucher)

(ADVERTENTIE)

DROOG/ ‘Het loopt geweldig. En geen natte voeten meer of gestippeldeshirts’, zegt Helmi Kocken van studentenatletiekvereniging Tartlétos. Met eengezamenlijk rondje lopen werd de nieuwe kunststof atletiekbaan op het Wageningsesportcentrum de Bongerd zaterdag 28 oktober officieel geopend. Daarna kondenbelangstellenden nog clinics discuswerpen, hinkstapsprong, kogelstoten, hardlopen,en polsstokhoogspringen volgen. / YdH, foto Tartlétos

Ko Hooijmans, voorzitter van de ZLTO-vak-groep Paddestoelen, zegt zich wel sterk tewillen maken voor structurele financieringvan het paddestoelenonderzoek. ‘Wemoeten echter realistisch zijn. We hebbengewoon minder te besteden. Als de sectorhad gefloreerd, waren we niet in deze po-sitie beland.De ondernemingsraad van PSG brengtbinnenkort advies uit over het voorgeno-men besluit. OR-voorzitter Chris Cuperus:‘Een deel laat het gelaten over zich heen-komen, anderen zijn boos en strijdbaar.Wij zitten als OR in een lastig parket, om-dat wij het gevoel hebben dat de directienu wel erg diep wil snijden in het padde-stoelenonderzoek. Terwijl we bij de vorigereorganisatie juist veel vraagtekens plaat-sten bij de haalbaarheid van de ambities.Je kunt nu stellen dat die ambities nietzijn waargemaakt, maar dat ligt niet aande medewerkers. Die hebben echt hunstinkende best gedaan.’ / GvM

Resource 0609 4-7 01-11-2006 15:56 Pagina 4

Idealis gaat studentenflat Dijkgraaf inWageningen een kleurtje geven. Hetbetongrijs moet plaatsmaken voor devrolijke tinten uit het nieuwe logo van dewoningcorporatie.

De kleuren - groen, blauw, magenta engeel - zullen slechts zichtbaar zijn als jeaan de voet van de flat staat. Alleen deonderkanten van de balkons worden na-melijk geschilderd in de Idealeskleuren.‘Het schilderwerk moest sowieso gebeu-

ren’, aldus adjunct-directeur Jan Harke-ma. ‘Dan kun je ook maar meteen ietsmeer kleur aanbrengen. Het is niet ge-daan omdat we een nieuw logo hebben.’ Idealis gaat volgens Harkema ook bij deandere complexen kleur aanbrengen. Ofde flats ook aan de voorzijde worden ge-verfd, kan hij nog niet zeggen. ‘We hou-den het op dit moment bescheiden. Jemoet er toch lang tegenaan kijken en jeweet niet of de kleuren na een jaar algaan vervelen.’ / TH

INVOERING LEERRECHTEN UITGESTELDde LSVb. ‘Niemand in het hoger onderwijswas klaar voor leerrechten en we zijn heelblij dat de staatssecretaris dat nu ook in-ziet’, jubelt voorzitter Irene van den Broek.‘We krijgen daardoor meer tijd om studen-ten voor te bereiden op de nieuwe regels.’Begin deze maand werd al duidelijk datook het politieke draagvlak voor de snelleinvoering van leerrechten snel afbrokkel-de. Oppositiepartij PvdA haakte af omdatveel instellingen medewerking weigerdenen het beloofde digitale administratiesys-teem niet gereed was. Ook regeringspar-tijen CDA en VVD waren kritisch. Bruinsging daarop in overleg met de betrokkenpartijen en trok zijn conclusie. / HOP

De leerrechten worden pas in september2008 ingevoerd. Staatssecretaris Bruinserkent dat het nieuwe bekostigings-systeem van hogescholen en universitei-ten nog te veel haken en ogen kent.

Bruins heeft dat gisteravond in een briefaan de Tweede Kamer laten weten. Destaatssecretaris baseert zijn besluit on-der meer op een onderzoek van adviesbu-reau CapGemini. Universiteitenvereniging VSNU is blij. ‘Wehebben steeds gezegd dat de invoerings-datum van 1 september 2007 te vroeg is’,aldus een woordvoerder. De universiteitenzijn altijd tegen invoering van leerrechtengeweest en hadden een wapenbroeder in

PIMP MY FLAT

2 NOVEMBER 2006 5 RESOURCE #09

K

‘Wij vinden dat dedirectie nu wel ergdiep wil snijden inhet paddestoelen-onderzoek’

COLLEGEZAAL WORDT STUDIELANDSCHAPbeamer en wireless verbindingen.’ Niet alleen docenten zouden de studen-ten moeten begeleiden, vindt MarijkeMentink van de mediatheek in Velp. ‘Stu-denten werken hier vaak aan projecten.We merken dat ze ons steeds vaker vra-gen stellen over het onderwijs. Als wijgoed contact hebben met de opleidingendenk ik dat wij een belangrijke rol in debegeleiding kunnen hebben. De huidigestudenten zijn Googlemensen. Wij kun-nen ze helpen beter te zoeken naar infor-matie op hun vakgebied en die te beoor-delen op betrouwbaarheid.’ Mentink heeft veel rondgeneusd op ande-re hogescholen. ‘Leercentrum, infocenter,studiepaleis, ze hebben allemaal mooienamen voor een vergelijkbaar concept.Meestal is de bibliotheek de spil. Dat zouhier ook zo moeten zijn. Ik stel mezelfvoor dat wij verhuizen naar de grote aulaen dat we van daaruit de werkruimtes er-omheen bedienen.’Een projectgroep met onder andere Men-tink, Van Rooijen en andere onderwijsdi-recteuren gaat komend jaar een master-plan maken voor een nieuwe inrichtingvan het hele hogeschoolgebouw. / KM

De medewerkers van Wageningen URhebben weinig vertrouwen in het hogeremanagement. Ze zijn wel te spreken overhun directe baas, en over de inhoud vanhun werk.

Dat blijkt uit een medewerkerstevreden-heidsonderzoek waarvan de resultatenvorige week werden gepresenteerd. Een-derde van de medewerkers vulde de en-quête in. De resultaten wijken nauwelijksaf van het onderzoek dat in 2004 werdgehouden. Vooral de raad van bestuur krijgt lage cij-fers. De bestuurders weten volgens demedewerkers niet wat er op de werkvloerspeelt. Veel mensen hebben ook geen

vertrouwen in de wijze waarop de raadvan bestuur Wageningen UR aanstuurt.Bij de kenniseenheden Voeding en Groe-ne ruimte, bij Imares en bij Van Hall Laren-stein is het vertrouwen in de hoogste be-stuurslaag het kleinst; bij de maatschap-pijwetenschappers en Wageningen Inter-national het grootst.Het onderzoek is uitgevoerd in opdrachtvan de raad van bestuur en de centralemedezeggenschapsorganen. Ook dezelaatste komt er ook niet best van af.Slechts één op de drie medewerkers zegtop de hoogte te zijn van de activiteitenvan de centrale ondernemingsraad (COR),en maar achttien procent voelt zich goedvertegenwoordigd. De scores zijn overi-

gens wel beter dan twee jaar geleden.Toen wist één op de vijf wat de COR deed,en voelde 15 procent zich goed vertegen-woordigd. De decentrale ondernemingsraden krij-gen een beter rapportcijfer. Veertig pro-cent van de medewerkers vindt dat hundecentrale ondernemingsraad goed op-komt voor de personeelsbelangen.Net als de vorige keer wordt er veel ge-klaagd over bureaucratie en werkdruk.Ruim veertig procent van de responden-ten zegt dat er te veel werk is. Drie op devier medewerkers klagen over overvloedi-ge administratie. Een meerderheid, zestigprocent, vindt dat de bureaucratie de af-gelopen twee jaar is toegenomen.

Hogeschool Van Hall Larenstein in Velpgaat meerdere collegezalen omvormentot studielandschappen. Hoorcollegesworden immers zeldzaam. Het huidigeonderwijs vraagt om ruimtes metcomputers en werktafels.

De verbouwing van elf lokalen, die bin-nenkort begint, is nog maar het begin.Naar verwachting zullen de ervaringenmet de nieuwe lokalen leiden tot een alge-hele verbouwing van de hogeschool inVelp. ‘We hebben behoefte aan multifunc-tionele ruimtes waar studenten collegeskrijgen, zelf aan de slag kunnen en ingroepjes kunnen werken onder begelei-ding van een docent’, aldus Hans vanRooijen, opleidingsdirecteur Bos- en na-tuurbeheer en coördinator onderwijsver-nieuwing. ‘Het gaat in het onderwijssteeds meer om zelfwerkzaamheid onderbegeleiding. We hebben nu in het tweedejaar een project waarbij studenten ’s ochtends college hebben, daarna metde groep aan de slag gaan en aan heteind van de middag in een responsie-college bespreken wat ze die dag gedaanhebben. Daarvoor is straks alles aan-wezig: computers, werktafels, een

MEDEWERKERS BLIJVEN ONTEVREDEN OVER MANAGEMENT

ar

Aan de positieve kant van de balans staatde grote betrokkenheid van medewerkersbij hun werk en hun organisatieonder-deel. De meeste medewerkers zeggen datze trots zijn dat ze bij Wageningen UR wer-ken, en trekken het zich aan als de organi-satie negatief in het nieuws komt. Ookhebben ze veel waardering voor hun direc-te baas. De meerderheid voelt zich ge-waardeerd en vindt dat er veel ruimte isvoor eigen initiatief. / KV

Zie ook de interviews op pagina 10 en derubriek MI op pagina 14. Voor medewer-kers bevat deze Resource verder een spe-cial waarin meer te lezen is over het on-derzoek.

k-teng

enor

o-

s:n-

-e

geat-s.

Dijkgraaf wordt opgevrolijkt met de kleuren uit het logo van Idealis. / fotomontage GA

Resource 0609 4-7 01-11-2006 15:56 Pagina 5

Sttogeengeto

AltregeteheorveTederieDaCOstde20le

SKA

6 2

UIT ‘T VELDNIEUWS UIT DE WETENSCHAP

AlgekasphegeBisute

EedeWamomloodighelaahepijDeslagagerovokedadiewevoOndelinspin mHeonge

S

De lage sociale status van de landbouwis een belangrijke oorzaak van debodemdegradatie op het plateau van deFon, een succesvol volk in Benin. DeAdja, een volk dat bekend staat als lui,behaalt hogere opbrengsten en verkooptvoedsel aan de Fon. Dat schrijft dr.Doortje Wartena in een etnografie.

In het lijvige antropologisch proefschriftvergelijkt Wartena de Fon en de Adja,twee volkeren die wonen op hoogvlaktenin het zuiden van Benin. Ze tekende le-vensgeschiedenissen en jeugdherinnerin-gen op en speurde archieven na, maar lietook bodemanalyses maken en analyseer-de luchtfoto’s. Er heerst de populaireovertuiging dat de Adja lui en arm zijn, ter-wijl de Fon juist sociaal en economischsuccesvol zouden zijn. Op het eerste ge-zicht lijkt dat ook zo, doordat de Fon inmooiere huizen wonen en vaker in handelen politiek vertegenwoordigd zijn. Toch klopt het beeld niet, stelt Wartena.Ze toont aan dat de Adja juist veel meeruren werk steken in de landbouw. Om tijdaan wieden te besparen maken de Fon

ruggen in de aarde waarop ze gewassenverbouwen. Deze methode veroorzaaktveel uitspoeling, waardoor de bodemsvan de Fon gedegradeerd zijn. De Adjahebben betere oogsten, en verkopen deopbrengst mede aan de Fon. Wartena steltt dat de Fon weinig waarde-ring hebben voor de landbouw. Ze investe-ren er weinig kennis, geld en tijd in. Hetgevolg is dat het plateau van de Fon ern-stig gedegradeerd is, terwijl dat van deAdja vruchtbaar is. Wartena verklaart de verschillen uit lang-durige historische processen die vijf eeu-wen teruggaan. De elite van de Fon heeftaltijd al handel gedreven, waaronder sla-venhandel. De Adja daarentegen hebbenal van oudsher meer waardering voor zelf-voorziening. Maar ze waren niet minderinnovatief. Zo blijken zij, ruim vijfhonderdjaar geleden, als eersten ijzer te hebbenbewerkt, ver voor de komst van Europea-nen. / JT

Dr. Doortje Wartena promoveerde op 27oktober bij hoogleraar Rurale ontwikke-lingssociologie prof. Leontine Visser.

Er is een trend in het natuurbeheer ommeer gebruik te maken van oudelandbouwmethoden. Zo zetStaatsbosbeheer in de BrabantseKempen heideschapen in voor hetbegrazen van de hei. En dat past bij devisie Boeren voor Natuur van Alterra enhet LEI, bleek tijdens een congres overhet Kempische heideschaap.

De heidevelden in de Kempen zijn het ge-volg van landbouwkundig beheer. ‘HetKempische heideschaap hoort bij de bio-diversiteit van de heide, net als het genti-aanblauwtje en het korhoen’, zei voorzit-ter Loek Hilgers van de vereniging Stam-boek Het Kempische Heideschaap danook op vrijdag 20 november tijdens hetsymposium over het oude schapenras.‘De podzolbodem die zo kenmerkend isvoor de heide, is ontstaan na duizendenjaren beheer.’ Nu gebruikt Staatsbosbeheer de herdermet zijn schapenkuddes om de natuur tebeheren. Het gebruiken van oude land-bouwsystemen, die meer zijn gericht opeen integraal en gemengd bedrijf en daar-mee op een combinatie van natuurbe-heer en landbouw, past volgens ing. Ray-mond Schrijver van het LEI bij de visieBoeren voor Natuur, waarmee het LEI enAlterra boeren willen stimuleren om land-bouw met natuurbeheer te combineren. En er blijken overeenkomsten. Ecoloogdrs. Jan Jansen liet zien dat heideboerenin het Portugese Serra da Estrella net alsbij Boeren voor Natuur een gesloten mine-

Gemengde landbouwbedrijven met onder meer Kempische heideschapen hebben een gunstige invloed op de biodiversiteit vanheide, menen Lei en Alterra. / foto vereniging Stamboek Het Kempische Heideschaap

ralenbalans hadden. Het tien procent are-aal aan akkers werd bemest met materi-aal uit de resterende negentig procentareaal aan heidevelden, waarop ook deschapen graasden. Voor Schrijver interes-sant, want zulke oude systemen staan ookin Portugal onder druk, en Boeren voor Na-tuur zou in de toekomst een bijdrage kun-

nen leveren aan het behoud daarvan.De omslag in het natuurbeheer van per-ceelsbeheer naar slimme bedrijfssyste-men zorgt ervoor dat de heide diverserwordt. In Portugal groeien er op drogegraslanden allerlei soorten die in Neder-land bedreigd zijn, maar ook op de Kempi-sche heidevelden blijken kleine roggeak-

kertjes en begrazing met Kempische hei-deschapen te zorgen voor een grotere bio-diversiteit. Het is nog wel zoeken naar een economi-sche basis voor zulk beheer. Schrijverzoekt het in een combinatie van inkom-sten uit natuurbeheer, de verkoop vanvlees en recreatie. / MW

SUCCESVOL VOLK HEEFT‘LUI’ VOLK NODIG

HEIDESCHAAP GRAAST HEIDE DIVERSER

EDUCATIE OP TV MOETVOORAL LEUK ZIJNHet is education-entertainment: een tv-programma met een boodschap vanalgemeen belang, verpakt in een leuketelevisieserie. Financiers hebben echterde neiging teveel informatie in hetprogramma te stoppen, waardoor hetprogramma saai wordt en de kijkersafhaken.

Wageningse communicatiewetenschap-pers onderzochten op verzoek vanZonMw het televisieprogramma ‘Voor diken dun’ dat uitgezonden werd door de EO.ZonMw, een organisatie voor onderzoeknaar en stimulering van gezondheid, fi-nancierde het programma. Het moest dekijkers enthousiasmeren om af te slankenen gezonder te gaan leven.Aanvankelijk keken achthonderdduizendmensen naar het programma, de vasteEO-aanhang. Maar de kijkcijfers daaldenal snel naar vijfhonderdduizend. Dr. ReintJan Renes denkt dat de programmama-kers teveel informatie hebben willen ge-ven en het programma te weinig spanningen drama bevatte. Kijkers die in de eersteplaats ontspanning willen, haakten daar-

door af. ‘Daardoor voegt het programmaweinig toe aan andere communicatiemid-delen als Postbus 51-spotjes. Terwijl eentv-programma juist een andere doelgroepkan bereiken.’ Leerzame tv-programma’s kunnen vol-gens Renes wel werken, maar dan moe-ten financiers als ZonMw het anders aan-pakken. Ze kunnen wel het initiatief ne-men door programmamakers een op-dracht te geven. ‘Maar daarna moeten zehen loslaten. Laat de experts hun werkdoen en een leuk programma maken. Metherkenbare hoofdpersonen waarmee kij-kers zich kunnen identificeren.’ Spanning en drama moeten de kijker van-af de eerste aflevering binden. Pas daar-na moet informatie worden toegevoegd.Bij de productie van ‘Voor dik en dun’ wasde werkwijze andersom. En ook over dezenderkeuze is volgens Renes niet goednagedacht. ‘De lagere sociaal-economi-sche klasse en allochtonen waren de doel-groep. Dan zit je bij de EO niet goed.’ / JT

Resource 0609 4-7 01-11-2006 15:56 Pagina 6

Staatsbosbeheer kan jaarlijks 750.000ton biomassa oogsten uit haar natuur-gebieden. Als dat wordt verwerkt inenergiecentrales, staat de opbrengstgelijk aan ongeveer 0,1 procent van hettotale energieverbruik in Nederland.

Alterra stelde vast dat Staatsbosbeheerrestproducten uit het natuurbeheer, zoalsgemaaid riet en gevelde bomen die moe-ten worden verwijderd, kan gebruiken voorhet opwekken van bio-energie. De natuur-organisatie kan daarmee op termijn geldverdienen. Tegelijkertijd vermindert het oogsten ookde uitstoot van CO2 omdat dode bomen,riet, heide en gras dan niet meer verteren.Dat scheelt 1,6 miljoen ton uitgestotenCO2. Dit is 0,7 procent van de totale uit-stoot in Nederland, maar 12,5 procent vande 6 procent reductie die Nederland in2012 volgens het Kyoto-protocol moet ha-len. / MW

STAATSBOSBEHEERKAN VERDIENENAAN BIO-ENERGIE


‘Financiers vanleerzame tv-serieshebben de neigingteveel informatiein de programma’ste stoppen’

Boeren en beleidsmakers kunnen betertot afspraken over agrarisch natuur-beheer komen als ze elkaar vertrouwen.Dat scheelt ook in de kosten van hetbeleidsproces, zo blijkt uit het promotie-onderzoek van communicatieweten-schapper dr. Jasper Eshuis.

Eén van de centrale stellingen in de neo-institutionele economie is dat vertrouwentransactiekosten verlaagt. Als klant enaanbieder elkaar vertrouwen, hoeven erminder kosten gemaakt te worden voorbijvoorbeeld controle van de waar. Bij veelbeleidsonderwerpen, waaronder agra-risch natuurbeheer, geldt dat ook, conclu-deert Eshuis in zijn onderzoek naar ver-trouwen en communicatie tussen boerenen beleidsmakers bij agrarisch natuurbe-heer. De kosten die gemaakt worden tijdens hetvaak langdurige proces om beleid totstand te brengen noemt Eshuis proces-kosten. ‘Als boeren, gemeenteambtena-ren, controleurs en natuurbeschermerselkaar vertrouwen, blijken de proceskos-ten lager blijven. Het werkt ook andersom:de verzameling regels die de overheid op-legt en de strenge controle daarop van bo-venaf, wekt geen vertrouwen bij boeren’,aldus Eshuis. In andere termen: te hogeproceskosten verlagen het vertrouwen. Vertrouwen is echter geen zaligmakendsmeermiddel voor beleidsprocessen, steltEshuis. ‘Want vertrouwen vergt ook pro-ceskosten.’ Door te investeren in een con-trolesysteem kan er ook vertrouwen ont-staan, zo bleek in één van zijn cases. Hetging in dit geval om een gemeente in deFriese Wouden die een coulisselandschapmet singels tot stand wilde brengen. Boe-ren waren bang dat de singels hun moge-

lijkheden voor bedrijfsuitbreiding zoudenbeperken en kapten ze daarom illegaal.Zelfs de politie moest ingrijpen. Uiteindelijk zag iedereen in dat het zo nietlanger kon. Boeren verenigden zich in eenmilieucoöperatie en die voerde overlegmet de gemeente. Samen stelden ze eenonafhankelijke en deskundige schouw-commissie in, die ging controleren of boe-ren de singels goed onderhielden. Via de

schouwcommissie konden boeren latenzien een betrouwbare partij te zijn, enbracht onafhankelijke controle juist ver-trouwen tussen boeren en gemeente totstand. / JT

Dr. Jasper Eshuis promoveerde opdinsdag 17 oktober bij prof. Cees vanWoerkum, hoogleraar Communicatie-management.

Onderzoekers van de Animal SciencesGroup werken samen met industriëlegiganten als Philips en Microsoft aan eennieuwe en goedkope technologie die hetmogelijk maakt om individuele mensen,auto’s en dieren te volgen. Via sensorenworden gegevens verzameld endoorgegeven aan computernetwerken.ASG wil de technologie gaan toepassenop landbouwhuisdieren.

Slimme, draadloze netwerken van senso-ren. Zo beschrijft dr. Kees Lokhorst hetsysteem waaraan hij en zes collega’s wer-ken in een Europees kaderproject. ‘Wehebben nog een kleine vier jaar te gaan’,zegt Lokhorst. ‘Als het klaar is, moeten weeen prototype hebben van een technolo-gie die ongeveer net zo eenvoudig in hetgebruik is als de moderne PC bij mensenthuis. Als je daar een muis op aansluit in-stalleert de PC die automatisch. Techni-sche kennis is er niet voor nodig. Datzelf-de willen we doen met sensornetwerken.Je moet een sensor kunnen toevoegen of

weghalen zonder dat je het netwerk daar-door ontregelt. Zulke systemen bestaannog niet.’Grote partijen als Philips, het Engelse Im-perial College, het Duitse onderzoeksinsti-tuut Fraunhofer, Microsoft en Fiat werkenin het project aan de soft- en hardwarevan de nieuwe technologie. Die technolo-gie moet ook artsen in staat gaan stellenom patiënten die zelfstandig wonen beterte volgen, of automobilisten veiliger te la-ten rijden op de snelweg. ‘Van de negen-tien partners zijn wij de enige veterinairepartij’, zegt Lokhorst, die Wageningen inhet project wist te krijgen door ‘op het juis-te moment, op de juiste plaats met hetjuiste praatje te komen’. In het project richten de Wageningers zichop toepassingen die boeren informerenover de lichaamstemperatuur, de hartslagof het gedrag van hun dieren. Zo kunnende veehouders sneller zien of een dierzich afwijkend gedraagt, en misschien be-zig is ziek te worden. ‘Als je bij wijze van spreken alle koeien

van Nederland met zo’n sensornetwerkzou uitrusten, en kunt zien waar de dierenzich verbinden, dan kun je epidemischedierziektes sneller zien aankomen ensneller ingrijpen.’ De technologie kan betekenen dat eencontrolerende instantie bij veehouders inde stal gaat kijken. Dat zullen maar wei-nig boeren op prijs stellen, erkent Lok-horst. ‘We zijn ons ervan bewust dat dezesensortechnologie vragen en vooral span-ning oproept, en zijn daar direct over gaannadenken. We vinden echter ook dat dezetechnologie nieuwe gebieden ontsluit.’ Door de sensoren kun je namelijk ook eenbeetje in de huid van de dieren kruipen,en beter zien of zij zich goed voelen. ‘Alswe online en in real time dieren kunnenvolgen, krijgen we zicht op hun gedrag inhun leefomgeving, en zien we bijvoor-beeld of ze goed zijn gehuisvest’, zegtLokhorst. ‘En je kunt beter zien waar die-ren in de keten stress ondervinden. Ookals de dieren op transport de grens over-gaan.’ / WK

OOK KOEIEN KRIJGEN BIG BROTHERAls we er niet voor zorgen dat hijgemakkelijker kan nestelen en insectenkan vangen, zijn de vooruitzichten voor despreeuw somber. Sinds de jaren tachtig ishet aantal spreeuwen in ons landgehalveerd. Onderzoekers van Alterra enBiometris doen in Acta Biotheoreticasuggesties om de bevuiler van autoruitente behoeden voor de ondergang.

Een beetje vogelaar haalt zijn neus op voorde spreeuw. Die desinteresse speelt deWageningse onderzoekers parten, nu zemet modellen proberen te verklaren waar-om het aantal spreeuwen zo snel terug-loopt. Voor die modellen zijn gegevens no-dig over de voortplanting van spreeuwen inhet wild. Die worden verzameld door voge-laars, maar omdat die meer belangstellinghebben voor woudaapjes, slechtvalken enpijlstaarten, zijn die gegevens er niet. Desondanks zijn de Wageningers er in ge-slaagd een paar verklaringen voor de terug-gang te ontzenuwen. Eén van die verklarin-gen was het groeiende aantal katten enroofvogels in Nederland. Maar dat heeftvolgens de Wageningers weinig met te ma-ken met de toestand van de spreeuw. Pre-datoren nemen vooral jonge, onervarendieren te grazen, terwijl de dode spreeu-wen die zij in hun database hebben vooralvolwassen vogels zijn. Ondanks het gebrek aan gegevens komende onderzoekers alvast met twee aanbeve-lingen: er moeten meer nestkasten voorspreeuwen komen en spreeuwen zoudenin het broedseizoen makkelijker insectenmoeten kunnen vangen voor hun kroost. Het ministerie van LNV zette de spreeuwonlangs op de Rode Lijst van bedreigde vo-gelsoorten. / WK

SPREEUW IN NOOD

WANTROUWEN MAAKT NATUURBEHEER DUUR-o-

-

d-np

n-

e

et-

n--

as

el-T

Onderhoud van een elzensingel. / foto Hans Sas

Resource 0609 4-7 01-11-2006 15:56 Pagina 7

2

Het is heel goed mogelijk om samen met boeren in ontwikkelingslanden innovaties teontwikkelen via een interactief proces. Dat blijkt uit het onderzoeksprogrammaConvergence of Sciences dat vorige week werd afgesloten met elf promoties in Ghanaen Benin. Boeren leerden daarbij niet alleen van wetenschappers, onderzoekersleerden ook van boeren. Een belangrijk verschil met eerder participatief onderzoek isaandacht voor de ‘stille aannames’.

door JORIS TIELENS, foto’s PAUL STRUIK

gedenvadeobnmpe

DhodevodwdedareddeOdasewSwmtudosebokow

acht Afrikaanse en één Nederlandse onderzoeker diede idealen van het programma in praktijk brachten. Participatief onderzoek – dus mét boeren in plaats vanóver boeren – is in ontwikkelingslanden al decennialang in zwang. Maar de pogingen om op die manier op-lossingen te vinden die aansluiten bij de praktijk, sla-gen lang niet altijd. Om te achterhalen waarom dat zois, deed dr. Suzanne Nederlof, de enige Nederlandsepromovenda binnen het programma, onderzoek naarhet onderzoek van de andere acht promovendi. Daar-naast analyseerde ze twee projecten die net als CoSbedoeld waren om samen met boeren levensvatbareinnovaties te ontwerpen.

ONBEWUSTE KEUZESEén van die projecten mislukte omdat de participatievan boeren in feite bedoeld was om hen te overtuigenvan nieuwe technologieën, en niet om hen echt eenstem te geven. In het andere geval werden boeren nietbetrokken bij de keuzes die al dan niet bewust ge-maakt werden voorafgaand aan het onderzoek. Erwerd bijvoorbeeld aangenomen dat een hogere produc-tie gunstig zou zijn, zonder boeren daarnaar te vragen.Er kwam een beter landbouwsysteem met een hogereopbrengst, maar er bleek geen afzetmarkt te zijn voorde oogst. Dergelijke keuzes die aan een onderzoek vooraf gaanworden in CoS ‘preanalytische keuzes’ genoemd. Omte voorkomen dat dergelijke keuzes in het onderzoekgemaakt werden die de resultaten waardeloos zoudenmaken, zijn voorafgaand aan het feitelijke onderzoek alstudies gedaan. In de eerste plaats in zogenaamdetechnografische studies, om op nationaal niveau te kij-ken op welke gebieden van landbouwkundig onder-zoek kansen lagen. Daarna werden deze studies aan-

Het Cocoa Research Institute of Ghanaheeft flink wat onderzoek gedaan naarde teelt van cacao. Maar de cacaoboe-ren in Ghana hebben daar bijna nietsvan gemerkt. Minder dan vier procentvan de technische aanbevelingen uithet onderzoek is daadwerkelijk door

boeren toegepast. En dat is geen uitzondering. Land-bouwonderzoek draagt in praktijk heel weinig bij aanontwikkeling, omdat de aangedragen oplossingen vaakniet passen bij de situatie waarin boeren in ontwikke-lingslanden zitten. Dat moet en dat kan anders, vonden prof. Niels Röling,prof. Arnold van Huis en dr. Dominique Hounkounou,de initiatiefnemers van het onderzoeksprogrammaConvergence of Sciences (CoS). Zes jaar geleden stel-den zij samen met collega’s uit Benin, Ghana en Wage-ningen de principes op van dit INREF-programma,waarin ze op zoek gaan naar een alternatieve en meereffectieve vorm van wetenschap. Boeren zouden meerte zeggen moeten krijgen over het onderwerp van eenonderzoek. De wetenschap moet, in andere woorden,gedemocratiseerd worden. Boerenkennis en weten-schappelijke kennis moeten convergeren, samengaanop gelijke voet. Bovendien zouden de technische, biolo-gische en sociale wetenschappen moeten samengaan,zowel vanuit Wageningen als vanuit universiteiten inBenin en Ghana. Een effectievere landbouwwetenschap, dat klonk ookhet Nederlandse ministerie van ontwikkelingssamen-werking goed in de oren. Het financierde het onder-zoek, samen met INREF van Wageningen Universiteit.Vorige week reisden rector Martin Kropff, opponenten,promotors en copromotors vanuit Wageningen naarWest-Afrika, om daar de promoties bij te wonen van

ACHTERGROND 8

Van links naar rechts: Dr. Godwin Kojo Ayenoruit Ghana en zijn vrouw poseren met MartinKropff, drie hoogleraren en de lokale pedel.Prof. Van Huis reikt in Benin de Wageningsebul uit aan dr. Antonio Alain Coffi Sinzogan.Familieleden van een Beninesepromovendus wachten om hem te kunnengelukwensen. Waarnemend rector PaulStruik rijdt na afloop van de plechtigheid inBenin met dr. Afio Zannou naar de borrel.

Onbewustekeuzes voorafmaken resultatenvan participatiefonderzoek vaakwaardeloos

Resource 0609 1, 3, 8-11 01-11-2006 16:35 Pagina 8


aALTERNATIEFONDERZOEKBEREIKT BOEREN WÉL

gevuld met diagnostische studies, een soort ‘markton-derzoeken’ op dorpsniveau. Daarin werd duidelijk watnu eigenlijk het probleem was, waar de beperkingenvan boeren lagen, en waar de kansen. Tijdens het on-derzoek zelf zijn alle experimenten op het gebied vanonkruid- en plaagbeheersing, bodemvruchtbaarheid enbiodiversiteit samen met boeren gedaan. Op die ma-nier konden zij iets leren over de wetenschappelijkemethode van kennisverwerving, terwijl de wetenschap-pers konden leren van de boerenkennis.

WANTSENDr. Pierre Vissoh is zelf boerenzoon en wist uit ervaringhoeveel last boeren in Benin hebben van onkruid. Uitde diagnostische studie die Vissoh deed, bleek datvooral alang alang (speargrass) en striga de boerendwars zit. Maatregelen die onderzoekers in het verle-den voorstelden, vragen om veel arbeid en wordendaardoor nauwelijks overgenomen. Alternatieve maat-regelen die Vissoh samen met boeren uitprobeerde endie minder arbeid vragen, zoals andere rotaties of eer-der in het seizoen planten, bleken succesvoller. Ook dr. Godwin Kojo Ayenor pakte een probleem aandat boeren in Ghana zelf aandroegen, namelijk de in-sectenplaag van wantsen in cacao. Het was onduidelijkwelke soort wantsen precies de schade veroorzaakte.Samen met boeren zette Ayenor experimenten opwaarbij cacaoplanten in kooien werden gezet, samenmet wantsen. De boeren werden er daardoor van over-tuigd dat de cacaomug, die ze voorheen als een boos-doener zagen, weinig schade aanrichtte. Andere want-sen bleken wel een bedreiging voor de productie. Deboeren stelden toen voor de wantsen te bestrijden metkolonies mieren die predator zijn van de wantsen. Dewetenschappers dachten eerder aan besproeien met

n

-

t

c-.

nal

-

een extract van de zaden van de neemboom. Uit expe-rimenten bleek dat beide maatregelen effectief zijn. Dr. Emmanuel Dormon stortte zich eveneens op deziekten en plagen in cacao in Ghana. Hij stelde opbasis van boerenkennis en ervaringen van elders eenpakket aan maatregelen voor om plagen en ziekten incacaoteelt aan te pakken. Naast de wantsen werdenook onkruid en ziekten aangepakt, vooral door de ge-wasresten op te ruimen. Die bleken namelijk eenbrandhaard voor Black Pod, een schimmel die de zaad-hulzen aantastte. Uit de experimenten van boeren ende onderzoeker bleek dat het pakket maatregelen decacaoproductie kon verdrievoudigen. Dat resultaat wasvoor boeren zo overtuigend, dat ze het niet meer nodigvonden om een stuk van de boomgaard ongemoeid telaten, bij wijze van controle. ‘Het leerproces van boeren wetenschapper is ook een onderhandelingsproces’,concludeert Röling. ‘Dormon moest de boeren overtui-gen van het wetenschappelijke belang van een contro-leproef.’Andersom heeft de wetenschap ook een tik op de vin-gers gehad van de boeren die deelnamen aan CoS. Inde literatuur staat cassave bekend als een bodemuit-putter. Maar de boeren die dr. Aliou Saïdou in Beninsprak, beweerden dat een rotatie van cassave metmaïs tot een hogere maïsopbrengst leidt. Veldproevendie Saïdou samen met boeren deed, wezen dat inder-daad uit. Op zich heeft de teelt van cassave geen gevol-gen voor de chemische samenstelling van de bodem,bleek uit analyses. Maar mycorrhiza, symbiose van dewortels van cassave met schimmels, bleek wel positiefeffect te hebben op de opname van fosfor later in derotatie. In de wetenschap was dat verband nog niet be-kend. Dr. Samuel Adjei-Nsiah onderzocht samen met boeren

in Ghana dezelfde rotatie. Daaruit bleek dat het toe-komstperspectief voor boeren van belang is. Hebbende boeren het land in eigendom, dan kiezen ze vooreen rotatie met cassave en maïs die op de langere ter-mijn bodemvruchtbaarheid oplevert. Pachten ze hetland, dan kunnen ze beter kiezen voor een rotatie vankoeienboon en pinda, die op kortere termijn eenvruchtbaarder bodem oplevert.

KLEIN BEREIKDr. Suzanne Nederlof onderzocht de aanpak van deacht Afrikaanse promovendi en concludeert dat juistde aannames die aan een onderzoek ten grondslag lig-gen, samen met boeren gemaakt moeten worden. Zo-lang dat gebeurt, is het heel goed mogelijk om samenmet boeren innovaties te ontwikkelen via een interac-tief proces, is de veelbelovende conclusie uit alle on-derzoeken. En dat is een welkom alternatief voor de jarenlange ge-schiedenis van technologieoverdracht waarbij onder-zoekers of voorlichters van bovenaf een technischemaatregel oplegden die om vaak voor de hand liggen-de redenen niet werd overgenomen. Maar een nadeel van dergelijk onderzoek is wel dat hetarbeidsintensief is en weinig boeren bereikt. De initia-tiefnemers willen dan ook dat het programma een ver-volg krijgt, met daarin meer aandacht voor de organisa-ties rondom de landbouw. Niet alleen boeren zelf, ookboerenorganisaties, maatschappelijke organisaties,handelaren, verwerkende bedrijven en overheden moe-ten op een nieuwe manier samen met boeren gaan ex-perimenteren. Zodat meer boeren kunnen profiterenvan de nieuwe manier van landbouwonderzoek. <

Resource 0609 1, 3, 8-11 01-11-2006 16:35 Pagina 9

ONTEVREDEN//LAGE CIJFERS VOORHOGE MANAGERS

ACHTERGROND 10 2

Duvvs

d

DnoDm‘Stoevde‘JooladedapgiEeterereebDheee

ZelinragestveheInaatrvezijvovave‘DgetetwgeovreVaaatwtiemp

E

S

Resource 0609 1, 3, 8-11 01-11-2006 16:36 Pagina 10


De opdrachtgevers van het laatste tevredenheidsonderzoek kregen allebei een veeguit de pan van de medewerkers van Wageningen UR. De raad van bestuur weetvolgens de meesten niet wat er speelt op de werkvloer en wekt maar weinigvertrouwen. De centrale medezeggenschapsraden laten te weinig van zich horen;slechts één op de vijf medewerkers voelt zich goed vertegenwoordigd. Een reactie.

door Korné Versluis, foto’s Bart de Gouw

De raad van bestuur weet volgens de medewerkersnog steeds niet wat er op de werkvloer leeft, terwijl AaltDijkhuizen met werkbezoeken en ontbijtsessies metmedewerkers zijn best doet om de kloof te dichten.‘Snotverdulleme’, dacht de bestuursvoorzitter dan ooktoen hij zag dat de medewerkers van Wageningen URevenals in de enquête van 2004 een dikke onvoldoen-de geven aan het hogere management. ‘Ja, dat verwijt raakt me elke keer, al realiseer ik meook die beoordeling deels te maken heeft met impopu-laire maatregelen ten behoeve van de continuïteit vande organisatie. Wij doen ons best, maar kennelijk wordtdat nog niet zo gezien. Ik bijt drie keer op mijn tong enprobeer dit resultaat om te turnen naar positieve ener-gie. Nog harder knokken om het beter te krijgen.’ Een ander opmerkelijk resultaat uit het medewerkers-tevredenheidsonderzoek is de beoordeling van de bu-reaucratie. De raad van bestuur heeft de afgelopen ja-ren meer dan een kwart van de staffuncties geschrapten toch zegt 60 procent van de respondenten dat debureaucratie de afgelopen twee jaar juist is gegroeid.Dijkhuizen: ‘Hoe dat komt? Wisten we het maar. Wehebben een paar jaar geleden in het kader van Vivreeen poging gedaan om de grootste bureaucratische

struikelblokken op een rij te zetten. Een soort top tien.Maar dat viel niet mee. Er bleek een zeer divers mandjevan ergernissen te zijn. Wij hopen dat de begeleidings-teams die bij de verschillende onderdelen aan de slaggaan met de resultaten van het onderzoek, per een-heid zicht kunnen krijgen op overbodige bureaucratie.’Ook opvallend is de werkdruk. Tweederde vindt dat diede afgelopen jaren is toegenomen. Dijkhuizen: ‘Vooreen deel is werkdruk iets wat bij ons werk hoort. Wijhebben werk waarbij het moeilijk is om een grens tetrekken, om het tot een van-negen-tot-vijfbaan te be-perken. Als wetenschapper werk je aan de grenzen vande kennis. Dat is nooit af. Zeker omdat we daardoorook mateloos worden gefascineerd. Ik ben ook weten-schapper geweest, ik weet hoe dat werkt. Mijn vrouwmoest vaak genoeg aan de rem trekken. Er is altijdmeer te doen. En nu merk ik dat een management-baan ook nooit ophoudt.’ Bij de stafafdelingen spelen ook de reorganisaties eenrol, zegt Dijkhuizen. ‘Daar moeten nu minder mensenop een nieuwe manier gaan werken. Dat levert tijdelijkeen flinke portie extra werkdruk op. Dat is niet anders.We willen van situatie A naar B. Om daar te komenmoeten we door een prop heen. De werkdruk is dus

voor een groot deel onvermijdelijk. Belangrijker is mis-schien wel hoe het staat met het werkplezier. Ik vindhet belangrijk dat mensen met een goed gevoel naarhun werk gaan. Wat dat betreft vond ik het heel fijn omweer te zien hoe enorm betrokken onze medewerkerszijn bij hun werk.’Die betrokken medewerkers hebben overigens weinigvertrouwen in het effect van het tevredenheidsonder-zoek. Slechts vier procent heeft gemerkt dat er iets isgedaan met het onderzoek uit 2004. Dijkhuizen: ‘Wehebben er wel degelijk wat mee gedaan. Wij hebbenbijvoorbeeld het besturingsmodel eenduidiger ge-maakt. Onze complexe besluitvorming zorgde voor ruis.We hebben één concernraad waar de belangrijkste be-slissingen worden genomen, en we zijn erg kritisch inhet vragen naar informatie. Maar goed, kennelijk wordtdie verbetering nog niet door iedereen zo ervaren. Wijwillen daarom deze keer duidelijker zijn over wat wijdoen met de resultaten.’ Dijkhuizen wil het onderzoek over twee jaar weer herha-len. ‘Het is een goede manier om weer even met tweebenen op de grond gezet te worden. Kritiek krijgen isnooit leuk, maar veel erger zou het zijn als mensen zou-den zeggen: laat maar, wat kan mij het schelen.’

Ze zijn ‘nog lang niet tevreden’ over hun eigen beoorde-ling, Wouter van Doorn van de centrale ondernemings-raad (COR), en Hugo Stempher, lid van de COR en degezamenlijke vergadering. Samen met de raad van be-stuur waren de medezeggenschapsraden opdrachtge-ver voor het onderzoek naar de medewerkerstevreden-heid.In de opiniepeiling gaf 35 procent van de medewerkersaan op de hoogte te zijn van de activiteiten van de cen-trale ondernemingsraad, en 18 procent voelt zich goedvertegenwoordigd. Dat zijn geen cijfers om trots op tezijn, maar het goede nieuws is dat het beter is dan devorige keer. Toen was de COR bekend bij 21 procentvan de medewerkers en voelde 15 procent zich goedvertegenwoordigd.‘De toenmalige centrale ondernemingsraad is zich rotgeschrokken’ zegt Wouter van Doorn. ‘Het gaat nu be-ter, maar nog lang niet goed genoeg. De afgelopentwee jaar hebben we vaker de oppositierol gekozen te-gen de raad van bestuur. Bijvoorbeeld in de kwestieover de ziektekosten. Ik denk dat mensen dat waarde-ren. Dat zullen we ook blijven doen.’Van Doorn en Stempher zijn niet verrast door het groteaantal mensen dat klaagt over bureaucratie. Bijnatweederde van de medewerkers zegt dat de bureaucra-tie ondanks bezuinigingen op de overhead is toegeno-men. Van Doorn: ‘Je moet ten eerste kanttekeningenplaatsen bij die bezuiniging. Bij verschillende onderde-

len zijn ook veel banen van onderzoekers verdwenen,dus of er relatief zoveel minder overhead is, is devraag. Maar het voornaamste is dat de recente reorganisatieservoor zorgen dat mensen zich verloren voelen in huneigen organisatie. Vroeger wist je iedereen blindelingste vinden. Nu weet je niet meer waar je met je vragennaartoe moet. Sommige afdelingen zijn zelfs weg uit jegebouw. Vroeger kon je even bij iemand binnenlopen,nu moet je soms de halve stad doorfietsen.’Hugo Stempher: ‘Een poosje geleden kon je mensenvoor een half jaar aannemen zonder dat je om toe-stemming hoefde te vragen. Dat is nu niet meer zo. Jemoet dus langs veel meer schijven voordat je je zaak-jes kan regelen.’Ook het elektronische bestelsysteem zorgt voor veelklachten. Om kosten te besparen moet iedereen viaéén systeem labartikelen, papier en dergelijke aan-schaffen. Dat klinkt efficiënt, maar zorgt voor veelklachten, omdat zelfs een kannetje koffie voor een ver-gadering per computer bijtijds besteld moet worden. De klachten over werkdruk hebben volgens de perso-neelsvertegenwoordigers vooral te maken met degroeiende druk om financiering binnen te halen vooronderzoek. Stempher, die werkt bij het universitairedeel van de kenniseenheid Voeding: ‘Het werk is hele-maal veranderd in de loop van de jaren. Ik heb nogmeegemaakt dat de eerste aio op derde geldstroom

binnenkwam. Dat werd toen nog gezien als besmetwerk. Dat deed je niet. Nu draait de hele universiteit opzulke projecten. Het gesappel om de projecten binnente halen en alles te verantwoorden kost heel veel tijden energie. Daarbij komt dat het door de personeels-stop op sommige afdelingen ook echt veel drukker is.Mensen verdwijnen, en de taken moeten dus metsteeds minder mensen gedaan worden.’Waar de centrale medezeggenschap in ieder geval eenhogere waardering kreeg dan in het vorige tevreden-heidsonderzoek, moet de raad van bestuur het weerdoen met dikke onvoldoendes. Van Doorn: ‘Ik vind datze te weinig gedaan hebben met de resultaten van hetvorige onderzoek. Vorig jaar kwam Dijkhuizen bij A&Fom te zeggen dat we werden opgeheven, daarna washij voor medewerkers onbereikbaar. Hij zegt wel dat hijzijn best doet met werkbezoeken en zo, maar hij zou ermoeten zijn als het er echt om gaat.’In een reactie op deze kritiek zegt Dijkhuizen: ‘Uit hetMTO blijkt dat medewerkers vinden dat wij te weinigweten van wat er op de werkvloer leeft en we gaan seri-eus kijken wat we daar meer aan kunnen doen. Maarik herken de uitspraken over dit specifieke voorbeeldniet. Feit is dat ik me juist intensief heb bemoeid metde gang van zaken rondom de meest getroffen units bijA&F en daar ook in aantal bijeenkomsten met demensen over heb doorgesproken.’ <

Een beetje beter

Snotverdulleme

Resource 0609 1, 3, 8-11 01-11-2006 16:36 Pagina 11

2

U

‘HhieIn retjeeewevrodebohetegrbeTwoptjeBijva

W

Ja

d

E

O

W

REPORTAGE 12

foto’s GUY ACKERMANS, tekst YVONNE DE HILSTER

Met een kap over je hoofd op een hometrainer, borennaar grondwater of kijken hoe water verdampt. Het konallemaal tijdens de drie activiteiten die op 19, 23 en25 oktober in Wageningen werden georganiseerd in hetkader van de landelijke Wetenweek. Bij deleerstoelgroep Fysiologie van mens en dier stonden

proefjes om je energieverbruik te meten en om teontdekken hoeveel energie er in een kroket of eenspeculaasje zit. Zo konden bezoekers blazen om hunlongcapaciteit te meten en fietsen terwijl hunzuurstofgebruik werd vastgelegd. Bij Movie W werd eendocumentaire over de vogeltrek vertoond. En rond de

Nieuwlanden werd de waterkringloop verbeeld metbijvoorbeeld schaaltjes water op een weegschaal.Bezoekers konden daar ook zwoegen met eengrondboor in de klei, op zoek naar grondwater, en zienhoe je water met een gaasdoek uit de lucht kan halen.De activiteiten trokken vierhonderd bezoekers.

IN BEELD

Resource 0609 12-15 01-11-2006 15:47 Pagina 12


Het Wageningse Hogeschoolblad (WHB)publiceert in 1983 een interview met deantropoloog dr. Jan den Ouden dat nog ja-renlang zal nadreunen in de Wageningsesociale wetenschappen. De aanleiding isde Herijkingsnota van minister van Ont-wikkelingssamenwerking Eefje Schoo.Aan die nota heeft Den Ouden, lid van deVVD, meegewerkt. De nota krijgt forse kritiek. Volgens de op-stellers moet Nederland minder geld be-steden aan klassieke, kleinschalige ont-wikkelingshulp, en meer aan grootschali-ge economische projecten, zoals het aan-leggen van havens en wegen. ‘Als we inderdaad bezorgd zijn over het lotvan de ontwikkelingslanden moeten wede waarheid onder ogen zien’, zegt DenOuden op 21 oktober 1983 in het WHB.‘Het gaat dan echt niet aan om te blijvenzwetsen over basic needs en alternatieveontwikkelingsstrategieën.’ Die ‘witte-pater-projecten’, die bedoeldzijn om de armsten der armen te helpen,zetten geen zoden aan de dijk, aldus DenOuden. Nederland is de armoede van denegentiende eeuw ook niet op die manierte boven gekomen. Het land werd welva-rend door de ontwikkeling van de

scheepsbouw, de elektrotechniek en hetbankwezen, niet door kleinschalige pro-jectjes in afgelegen veendorpen. ‘Weg met de armsten der armen’, zet hetWHB boven het artikel. Na publicatiebarst de bom. Het regent reacties. Colle-ga’s van Den Ouden reageren inhoudelijk.Hun kritiek komt erop neer dat Nederlandin de negentiende eeuw niet te makenhad met de economische grootmachtendie de ontwikkeling van de huidige armelanden frustreren. Met dat aspect houdtDen Ouden volgens hen geen rekening. De reacties van studenten zijn emotione-ler. Waarschijnlijk zouden media ze nu, ineen Nederland waarin de moorden opFortuyn en Van Gogh het publieke debatvan zijn onschuld hebben ontdaan, nietmeer afdrukken. ‘In het WHB staan af en toe de meest er-gerlijke stukken’, begint de ingezondenbrief van Maarten Molenaar. ‘Maar vrij-dag 31 oktober was wel weer heel erg.’Het steekt Molenaar dat Den Ouden inhet interview sluw gebruik maakt vanMarxistische theoretici om zijn eigen puntte maken. ‘Een sociologisch sausje’, mop-pert Molenaar, die zijn brief besluit met‘Weg met Den Ouden!’

Een stapje verder gaan de studenten Ar-jan Agema en Astrid Suurmond. Zij schrij-ven dat de door Den Ouden voorgesteldeaanpak ontwikkelingslanden zal verande-ren in net zulke verschrikkelijke landenals Nederland, waar ‘een elite de grotemassa onmondig houdt en uitbuit’. Onge-twijfeld zal Den Oudens recept voor eco-nomische ontwikkeling leiden tot het ver-dwijnen van de armoede, schamperen debriefschrijvers: de allerarmsten zulleneenvoudig omkomen. Vandaar dat de stu-denten de antropoloog ‘regelrechtemoord’ in de schoenen schuiven. Na enkele weken grijpt de redactie in, ensluit het WHB de discussie. Tot in lengtevan jaren bleef de rel echter na-echoën.Dat kwam niet in de laatste plaats doorDen Ouden zelf. De antropoloog verhiefsommige ingezonden stukken in het WHBin de jaren tachtig tot collegestof, envoegde ze toe aan de readers die zijn stu-denten moesten lezen. Als hij over destukken kwam te spreken, vertelde hijhoofdschuddend over ophef die ontstondnaar aanleiding van ‘Weg met de armstender armen’. Hij keek er heel tevreden bij. Jan den Ouden overleed in 2003.

MOORD OP DE ALLERARMSTEN

UIT DE ARCHIEVEN VAN WAGENINGEN UR

‘Het is anders. Op het land ben je alleen,hier heb je altijd levendigheid om je heen.’In de gangen van hogeschool Van Hall La-renstein in Leeuwarden beantwoordt Eel-tje Osinga om de haverklap de groet vaneen passerende student. Elke landbou-wer of milieudeskundige in spe krijgtvroeg of laat wel een keer te maken metde beheerder van de proefakkers en tuin-bouwkassen. De één assisteert Eeltje bijhet bepalen van de zouttolerantie van po-ters, de ander klopt bij hem aan voor eengrondboor of ander veldmateriaal. ‘Ik pro-beer het aangenaam voor hen te maken.’ Twintig jaar geleden, aan het werk in deopslagschuur van de tuinderij, hoorde Eel-tje op Omrop Fryslân dat de toenmaligeBijzondere Hogere Landbouwschool eenvacature had. Hij was gernier in hart en

nieren, maar hij besefte ook dat de ge-mengde tuin en akkerbouw zijn langstetijd had gehad. Hard werken was niet ergmaar de aanhoudend lage prijzen nodig-den niet uit tot een bedrijfsomslag. Hij be-sloot te reageren.‘Mijn eerste klusje was sneeuwruimen.Gek hè, dat vergeet je niet.’ Voor iederenieuwe generatie akkerbouwers teelde hijluzerne, klaver, doornappel en wat al nietmeer voor gewasherkenning. In zijn kas-sen op het dak van het gebouw contro-leert hij even de aardappelplantjes waareen virus is ingebracht. Nee, nog niets tezien. ‘Dit vak is zo machtig. Maar je moeter wel een beetje gevoel voor hebben.Dat mis ik bij sommigen, die gaan meteen plant om alsof het een toetsenbordis.’ / Wim Bras

WERKPLEK

Jan den Ouden. / foto GA

door WILLEM KOERT

EEN PLANT IS GEEN TOETSENBORD

OUDE KOEIEN

WIE ZIT WAAR EN WAT DOET HIJ DAAR?

foto Hoge Noorden

Resource 0609 12-15 01-11-2006 15:47 Pagina 13

OPINIE 14 2

M.I.De bureaucratie groeit in Wageningen. Driekwart van derespondenten van het medewerkerstevredenheidsonderzoek gafaan dat ze last hadden van overdadig papierwerk. Zestig procentstelt dat het de afgelopen twee jaar ondanks bezuinigingen op deoverhead alleen maar erger is geworden. Hoe komt dat?

JOVBijWaRevaCevoinsbeorberebeonheIn veCoaaeneedahodivavadiegeDevavate voIn jujudeniebeacvaDebeReis Wagescenheelis brvaWaen

Nibe

M

PPORerekureRebu

STEEDS MEER PAPIERWERKDoor Korné Versluis

‘Deautomatiseringwordt nieteffectief benut’

‘Mensen wetenniet meer waarze moeten zijn’

‘Als de organisatiegroeit worden erveel proceduresbedacht om greepte houden’

Dr. Juul Limpens, leerstoelgroepNatuurbeheer en plantenecologie

‘Ik ben geen deskundige, maar ik ver-moed dat vooral het samengaan met Al-terra zorgt voor meer bureaucratie. Neemeen aanvraag voor een derde geldstroom-project. Vroeger legde je dat voor aan hethoofd van de vakgroep. Nu moet er ooknog iemand van een financiële afdelingvan Alterra naar kijken. Of neem het elektronisch bestelsysteem.Stel dat ik een paar potjes nodig heb vooreen student. Dan moet ik dat nu invoerenin een systeem, en naar de secretaressedie een handtekening regelt van iemanddie ik verder niet ken. Nog een mooi voorbeeld is reizen naar hetbuitenland. Die reis kun je sinds kort mak-kelijker boeken, maar nu moet je eenback-to-officerapport schrijven over wat jehebt gedaan. Dat verslag verschijnt opeen site. Dat zou nuttig kunnen zijn omdatmensen dan weten wat je hebt gedaan,maar ik geloof niet dat iemand ooit de tijdneemt om die verslagen te lezen. Een poosje geleden las ik dat kleine een-heden meestal beter werken. Middelgroteziekenhuizen doen het beter dan hele gro-te. Ik geloof dat dit ook hier speelt. Bij eenkleine organisatie ken je de mensen, enkun je binnenlopen als je iemand nodighebt. Als de organisatie groter wordt kandat niet meer, en dan worden er allerleiprocedures bedacht om toch greep tehouden op de zaak.’

‘We zittengevangen in een systeem’

Hans Hoenjet, docent Van Hall LarensteinVelp

‘Ik heb hier wat rondgevraagd, en wij heb-ben een behoorlijke waslijst. Zal ik maarvan wal steken? Sinds kort hebben wij competentiegerichtonderwijs. Het eerste jaar van de opleidin-gen is al aangepast. Voor elk vak moet jeaangeven welke competenties studentenverwerven, en hoe dat wordt getoetst. Deadministratie daarvan is een heidens kar-wei. Er zijn zeven hoofdcompetenties,maar daaronder schuilt een woud aandeelcompetenties. Een ander voorbeeld. Studenten houdeneen portfolio bij waarin zij beschrijven wel-ke competenties ze willen leren, en hoezich dat gedurende de vier jaar van hunopleiding ontwikkelt. Een studieloopbaan-begeleider moet dat lezen om te zorgendat hij studenten goed begeleidt. Weermeer bureauwerk.Nog één. Het afgelopen jaar is de accredi-tatiecommissie langs geweest. Dat kostteecht vreselijk veel tijd. Je moet alles ver-antwoorden. Toen ze hier waren lagen erzestig documenten op tafel. Al die stuk-ken moeten natuurlijk geschreven en be-sproken worden. We vergaderden elkeweek. En dan heb ik het nog niet over per-soneelsplannen en roostering. Of wij zo hard werken aan de kwaliteit vanhet onderwijs dat we aan onderwijs nietmeer toekomen? Wacht, ik vraag heteven. (…) Ja, een volmondig ja van mijncollega’s.Ik zie het ook niet snel veranderen. We zit-ten gevangen in een systeem. Dit zie jeniet alleen in het onderwijs. Uit de zorghoor je vergelijkbare verhalen. Mensenkomen niet meer toe aan hun kerntaken.Dat heeft onder andere met schaalgroot-te te maken. Ik weet nog dat we hier vroe-ger één directeur hadden, die zelf ook nogwel eens onderwijs gaf. Moet je nu eenskijken op de derde verdieping. En dan zijnwij verhoudingsgewijs nog een kleineschool.’

Dr. Peter Kuikman, onderzoeker bij Alterra

‘Ik kan een paar redenen verzinnen. Ten eer-ste dat het niet zo is, dat de bureaucratie af-neemt als er bezuinigd wordt op de overhead.Het kan goed zijn dat er taken verschuivennaar onderzoekers. Een tweede reden is certi-ficering. Om aan kwaliteitscriteria te voldoenmoet steeds meer worden geadministreerd.En tot slot automatisering. Die wordt naarmijn smaak niet effectief benut. Je wordt wel steeds vaker gevraagd om viaeen invulscherm allerlei gegevens in te voe-ren, maar ze denken zelden aan het gebruiks-gemak van de onderzoeker. De belasting-dienst is wat dat betreft een stuk verder danWageningen UR. Overal moeten parafen on-der. Waarom hebben wij geen elektronischehandtekening? Dat zou heel veel tijd en irrita-tie schelen.’

‘Ik kan zelf geenoverzicht krijgenvan mijn uren’

Dr. Aline de Koeijer, onderzoeker bij deAnimal Sciences Group

‘Bij onze divisie speelt denk ik dat steedsmeer mensen toetreden tot het manage-ment van de afdeling. Die willen vervol-gens allerlei dingen van je weten. Verderzijn er veel kleinigheidjes. Wij hadden na-tuurlijk al tijdschrijven, beleidsplannen enbusinessplannen. Ik erger me ook mateloos aan het tijd-schrijfsysteem. Ik kan zelf geen overzichtkrijgen van mijn uren. Dan moet ik langsallerlei mensen met suboverzichtjes perproject. Daarom houd ik een eigen over-zichtje bij, maar dat kost natuurlijk welextra tijd.Een deel van het probleem heeft te ma-ken met mensen op de werkvloer zelf.Wijs geworden zorgen veel mensen dat zeniet als eerste in de rij staan als er eennieuw systeem wordt ingevoerd. Je wiltniet alle kinderziektes tegenkomen, omvervolgens te merken dat het systeemniet wordt doorgevoerd. Dus iedereenwacht af, waardoor er soms twee of driesystemen naast elkaar draaien. Dat helptnatuurlijk niet.Verder merk ik dat het ministerie van LNVsteeds meer controle probeert uit te oefe-nen op het onderzoek, waardoor het bin-nenhalen van projecten steeds meerwerk oplevert.’

Ir. Henk van der Mheen, onderzoeker bijWageningen Imares

‘Dat er bij Imares meer klachten zijn over bu-reaucratie dan elders ligt denk ik aan de reorga-nisaties van de afgelopen tijd. Veranderingenzorgen voor een gevoel van bureaucratie omdatje niet meer weet waar je moet zijn. Dingen kos-ten dan meer tijd. Wat hier in IJmuiden ook meespeelt is dat veelvia Lelystad moet worden geregeld. Daar loop jeniet even binnen als iets niet duidelijk is, waar-door de dingen afstandelijker en minder soepelverlopen.Ik denk dat het vooral wennen is aan nieuwesetting. In mijn beleving ben ik niet meer tijdkwijt aan papierwerk dan voorheen.’

Resource 0609 12-15 01-11-2006 15:47 Pagina 14


JOURNALISTIEKEVRIJHEIDBij het samenvoegen van de bladen vanWageningen UR en Van Hall Larenstein totResource is tussen de Raad van Bestuurvan Wageningen UR en het bestuur vanCereales (de uitgever) afgesproken datvoorafgaand aan plaatsing ‘toetsing vaninsteek en timing van organisatorischeberichtgeving’ zal plaatsvinden. Metorganisatorische berichtgeving wordtbedoeld: strategie en beleid, financiëleresultaten en commerciële belangen,bestuurders van Wageningen UR enonderwerpen die uitsluitend betrekkinghebben op werken bij Wageningen UR.In de praktijk betekent dit dat eenvertegenwoordiger van CorporateCommunications (CC) van Wageningen URaan de redactievergaderingen deelneemten de mogelijkheid heeft plaatsing vaneen stuk vooralsnog tegen te houden. Indat geval wordt het voorgelegd aan dehoofdredacteur van Resource en dedirecteur CC en bij een blijvend verschilvan mening aan de bestuursvoorzittersvan Wageningen UR en van Cereales. Alsdie er niet uitkomen wordt het stuk nietgeplaatst.De Centrale Ondernemingsraad (COR) isvan oordeel dat Wageningen UR een bladvan hoge journalistieke kwaliteit behoortte hebben. Daarbij past geen controlevooraf op timing en insteek van stukken.In het begrip ‘journalistieke kwaliteit’ zijnjuist zelfstandige keuzes ten aanzien vanjuistheid, integriteit en volledigheid vande berichtgeving begrepen. In geval hierniet aan wordt voldaan zijn er wegen ombezwaar aan te tekenen (controleachteraf door Redactieraad, inschakelenvan de Raad voor de Journalistiek). De keuze voor een vetorecht voorafbeperkt de journalistieke vrijheid vanResource en wekt de indruk dat Resourceis verworden tot een reclameblad voorWageningen UR. Wageningen UR is eengemeenschap, waarin mensen weten-schappelijke en professionele integriteiten betrokkenheid hoog in het vaandelhebben staan. We moeten en willenelkaar daarop scherp houden en daarbijis een journalistiek onafhankelijk bladbroodnodig. Al met al dus een faux pasvan de Raad van Bestuur vanWageningen UR, uitgeverij Cereales en de redactie van Resource.

Nico Lenis, namens het dagelijks bestuur van de COR.

Meer POST op pagina 19

HR

POSTPOST is de brievenrubriek vanResource, bestemd voorreacties van lezers. Brievenkunnen worden gericht [email protected] of aanResource, rubriek Post, Post-bus 357, 7600 AJ Wageningen.

V.D.REDACTIEONVREDEMedewerkerstevredenheidsonderzoek.Het is al een van de langste woorden inhet bestuurlijk jargon, maar het resultaatervan levert een nog langere term op: ma-nagement- en medezeggenschapsonte-vredenheid. Als je daar nog bij neemt datveel medewerkers bovendien aangevendat ze weinig vertrouwen hebben in de ef-fecten van zo’n onderzoek, dan lijkt hetwel of een zogeheten MTO vooral een ma-sochistische operatie van bestuurders enmedezeggenschap is. Hoe dan ook, als je de onderzoeksresulta-ten door je wimpers bekijkt, biedt het tocheen aantal interessante doorkijkjes waarmogelijk lering uit te trekken valt. Opmer-

kelijk is bijvoorbeeld de consequent grote-re tevredenheid bij relatief kleine, min ofmeer zelfstandig opererende eenhedenals Wageningen International, Rikilt ofCIDC-Lelystad. Een andere interessante constatering isdat bij de kenniseenheden de tevreden-heid groter is als de afstand tussen uni-versiteit en onderdelen van DLO groter is.Bij de Animal Sciences Group en de SocialSciences Group – waar de partners zowelorganisatorische als geografische een lat-relatie hebben – is de tevredenheid groterdan bij de kenniseenheden die fysiek enorganisatorisch steeds dichter op elkaarworden gedrukt. De medewerkers van

Agrotechnology and Food Sciences Groupen de Environmental Sciences Group ge-ven in ieder geval aan dat ze minder tevre-den zijn over de directie en vragen zich afof die directie wel weet waar ze naar toewil. Wat moet je dus doen als je tevreden me-dewerkers wil hebben? Als simpele zielkun je tot de conclusie komen dat het mis-schien verstandiger is om in kleinere een-heden te opereren en de samenwerkingtussen universiteit en DLO vooral op eenlaag pitje te houden. Het is echter devraag of dit – gezien de ambitie en grond-gedachte van Wageningen UR – wel eenwelkome boodschap is. / Gert van Maanen

Een of andere trendwatcher heeft on-langs voorspeld dat over een niet al te lan-ge tijd twee soorten mensen de aarde zul-len bevolken. Het zijn de intelligente langeslanke mensen en de domme dikke men-sen. Nou moeten we trendwatchersscherp in de gaten houden en natuurlijkaltijd met een korreltje zout nemen, maardeze voorspelling heeft wel wat. Toch klopt zijn toekomstbeeld niet hele-maal. Uit de psychologie en de psychiatrieweten we dat bij veel verdriet en leed heteten van zoetigheid en andere lekkernijenschrikbarende vormen kan aannemen.De dikke mens is een verdrietig mens.

Om dat verdriet te aanschouwen hoef jein food valley niet ver te reizen. Het brood-trommeltje wordt alleen nog door zonder-lingen gebruikt. De kantines worden doorde cateraar voor de bevrediging van onzezielenpoten voorzien van de vetste hap-pen. De patatten met klodders mayonaisegaan er tussen de middag bij medewer-kers en studenten in als koek. Grazendebestuurders zijn op de Costerweg geenonbekend fenomeen meer. De vele ver-jaardagen worden met vlaaien uitbundiggevierd. Het is daarom duidelijk dat ons universi-taire leed groot is. Daarvoor is een onder-

zoek naar de tevredenheid van het perso-neel niet nodig. En daarom is het noodza-kelijk dat de voorspelling van onze trend-watcher wordt bijgesteld. In de nabije toekomst zal naast de slankeslimme mensen en de domme dikke men-sen nog een derde soort aan de mens-heid worden toegevoegd. Deze nieuwesoort is de slimme dikke mens. Dezemenssoort ontwikkelt zich stilaan op dezeuniversiteit en daarmee staat Wagenin-gen UR eindelijk als voorloper internatio-naal op de kaart. / Kees de Hoog.

DE HOOGSMULLEN

Henk van Ruitenbeek

in

b-

htn-

ene

ar-

nel-

n-

di-te

r

-

er-

an

it-

.t-e-og

n

Resource 0609 12-15 01-11-2006 15:47 Pagina 15

INTERNATIONAL 20 2

Was Turkey’s deportation of Armeniansduring the First World War genocide ornot? The question remains unanswered.While Turkey will never accept thisdefinition, some European countries areforcing their Turkish citizens to stop thedenial. Master’s student Burcu Ekmekciis from Turkey, but prefers not to answerthe question of whether it is genocide ornot. ‘I simply don’t know. In my opinion, itis a sad tragedy.’

Burcu came to the Netherlands to do aMaster’s in Environmental Sciences, andis working on her thesis about biogasproduction. She’s been living inWageningen for more than a year now,and enjoys how ‘organised’ things arehere. ‘Even bus timetables are availableon internet,’ she says with a note ofsurprise.

On the subject of genocide she prefers toremain neutral. ‘Both Armenians andTurks lost many people during the war,and the Ottoman Empire was in the finalstages of collapse. Many ethnic groups,including Armenians, wanted indepen-dence and started insurgencies. TheTurks decided to secure their territory bydeporting most Armenians to Syria. Maybethis deportation wasn’t the best decision,but whether it was genocide, I’m not sure.’

Last September, the issue caused a stir inDutch politics when two leading politicalparties took candidates of Turkish originoff their election list because they deniedthat the genocide had taken place. Sincethen the French government has evenpassed a law making it a crime to denythe mass killings were genocide. ‘Bypassing this law France is damagingfreedom of thought,’ says Burcu. What’smore, Burcu is annoyed by other countriesbecoming involved in the issue. ‘Whetherit is genocide or not is an issue to beresolved between Turks and Armenians.They will always be neighbours andshould talk with each other to solve thismatter. Now other countries are inter-fering purely out of their own interests, forexample to stop Turkey joining theEuropean Union. But let France firstapologise to Algeria for the killings theycarried out there instead of trying to solveour problems.’

The UN convention on the prevention andpunishment of the crime of genocide wasonly passed in 1948, Burcu emphasises,and during the following decades, nobodyreferred to the Armenian killings as beinggenocide. ‘It was only in 1960 that theUSSR started to use the term when it gotinto a conflict with Turkey.’ The US and

France followed soon after, countries withconsiderable Armenian populations. ‘Whynow and not before?’ Burcu wonders.Because there is something to be gained,she thinks. ‘Acceptance is one step, butafter that there will be demands for finan-cial compensation or land. I think thatwhat happened during that period was atragedy for both sides. Both Turkey andArmenia should accept this, but thereshould be no profit or political gamesinvolved.’

At present Turkey is negotiating on EUmembership. Many countries do not wantTurkey to join because Islam is the mainreligion. ‘But we actually have sevenethnic groups, including citizens withOrthodox Armenian origins, all living in thesame street in peace. There are also manyshades of religious belief. My motherdoesn’t wear a headscarf. My grand-mother does, but only to protect herselffrom the sun while working on the land.And we are a democracy, unlike many

Muslim countries. Women in Turkey evengot the vote before women in England did.We are a liberal country with a strongindustry. Many EU countries have less.’

For these reasons Burcu hopes thatTurkey does not join the EU. ‘It’s not that Iam against Europe itself, but I don’t seethe advantages. Many Europeancountries are less organised anddeveloped than Turkey. This makes imple-menting EU regulations difficult. The moreindustrialised countries such as theNetherlands or Germany have to wait forcountries like Poland and Romania,where implementation takes a lot of time.’

Yet Burcu is enjoying the negotiationperiod. It gives the Turkish government abetter idea of what’s importantworldwide, she says. ‘Environmentalpolicies used to be very low on the list,but now Turkey is giving them higherpriority since the EU stressed theirimportance.’ / Laurien Holtjer

‘IT IS AN ISSUE BETWEEN ARMENIANS AND TURKS’

PIMP MY FLATIdealis is planning to give the Dijkgraafstudent flat building a paint job. Concretegrey will give way to the upbeat tints of thenew logo of the student accommodationoffice. The colours – green, blue,magenta and yellow – will only be visible ifyou stand at the foot of the block of flats,as only the underside of the balconies willbe painted. ‘We have to give the flats anew coat of paint anyway,’ said vice-director Jan Harkema. ‘We may as welluse the opportunity to introduce morecolour. We haven’t done it just becausewe have a new logo.’ According toHarkema, Idealis will be painting the otherapartment buildings as well. Whether thefront side of the flats will also be painted,he can’t say yet. ‘We are startingmodestly. You have to look at them for along time, and we don’t know whetherpeople will get bored of the colours after ayear.’ / TH

Burcu Ekmekci / photo Guy Ackermans

IN THE NEWS

HCDohunofemmQu16splasthpe

PPoreco

DIn intatdecosthagra sprdeor

Wcoacsa

OnquthsugereknlevcoBoaranof woplaSixhathcoanemWaat

WHAT’S ONThursday 2 November19.30 / KSV International Kitchen. Yourchance to meet Rector Martin Kropff inperson. Mail [email protected] / Uptown Grooves at Unitas.

Friday 3 November21.00 / Jazzholes in Five perform in theDown Under Bar, Hotel WICC.21.30 / Celtic Folk Band Rapalje at Unitas.

Saturday 4 November13.00 / Russian folklore festival until 21.30in the Junushoff.23.00 / DJ White Horse at Unitas.

Sunday 5 November13.30 / Rowing promotion day for interna-tional students at Argo rowing club. [email protected] before 3November.15.30 / 20th century Psalms: Vivavoce inthe Johannes de Doperkerk (Bergstraat).15.30 / Danny Bryant’s Redeye Band playblues in Café XL.

Monday 6 November20.00 / Percussion trio Released perform inthe Aula.

Tuesday 7 November11.00 / Theater Adhoc presents Blueprint.See www.theateradhoc.nl20.00 / RoomService! theatre festival. Seehttp://roomservice.hemeltje.org20.30 / Movie W: Brick, English with Dutchsubtitles. See www.movie-w.nl

Thursday 9 November20.30 / Movie W: Va, vis et deviens,Amharic, Hebrew and French with Dutchsubtitles. See www.movie-w.nl23.00 / Post-Introduction Time party foreveryone at student club Ceres.23.00 / ISOW party at Unitas with Latin,dance and world music.

‘Maybe the Armeniandeportation wasn’tthe best decision,but whether it wasgenocide, I’m notsure’

WD

Resource 0609 20-24 01-11-2006 15:51 Pagina 20


nd.

I

e-re

r

e.’

a

S’

HUNGRY FORCHANGEDo you remember the last time you felthungry? The answer could be that you donot remember or you possibly have neverfelt hunger. A similar thought crossed themind of Dr Cees Veerman, the Dutchminister of Agriculture, Nature and FoodQuality on the World Food Day event on16 October when he mentioned in hisspeech that he couldn’t remember thelast time he had been hungry. However,there are still approximately 850 millionpeople undernourished according to the

Millennium Development Goals (MDGs)reports of the United Nations (UN). Thefirst MDG is to halve extreme poverty andhunger by the year 2015.

Food security issues are becoming increa-singly significant all over the world, espe-cially in developing countries. To createpolitical awareness of global food securityand to advise politicians on food securityissues, the Dutch FAO committee orga-nised three expert meetings in 2006.During these meetings recommendationsinvolving topics such as entrepreneur-ship, micro-credit, safety nets, agriculturalsubsidies, public and private investmentsand world trade were formulated. Theserecommendations were presented torepresentatives of several political partiesduring the third and last expert meeting –celebrated on the International FAO WorldFood Day. The common goal was to placedevelopment aid and more specifically

food security higher on the Dutch politicalagenda. However, this is easier said thandone. What exactly is needed to increasethe relevance of food security?

The Netherlands currently spends 0.8% ofits Gross National Product (GNP) on de-velopment aid. Is this enough to make asignificant contribution to achieving MDG1? A contribution of 0.8% of GNP is highcompared to other developed countries.However, the percentage is not high enoughto make it a major concern of Dutch politi-cians. There is too little discussion on thematter. The results obtained worldwideare far from promising. Although expertshave ample experience on food securityissues, they seem powerless to overcomepolitical and public disinterest. Shouldthey spend most of their time convincingpeople and politicians?

It is of utmost importance to make our

generation more concerned about globalfood security. How can we show theimportance of this matter to future gene-rations? Is it necessary to use other, moreextreme, resources to demonstrate thehardships of hungry people around theworld? What is needed to make a standfor food security?

Food security is not a question of scarcityor abundance, worldwide production ismore than sufficient to feed us all. Enfor-cing food security is a question of sacrifi-cing some consumption patterns and isalso a matter of feeling empathy for hungrystrangers on the other side of the world.

Sincerely yours,

Amandine Soury, José Tobar, Yue Zhao,eam members, ‘Hungry for Change’Project, Wageningen University [email protected]

POSTPost is the space in Resource for readers’reactions and opinions. Please addresscorrespondence to [email protected].

DISCRIMINATION DINNER BREAKS THE ICEIn the Arion student building about fortyinternational students sit down to a mealat long tables. The walls behind them aredecorated with drawings of differentcountries. The countries are covered withstickers with comments on them. Spainhas one with ‘always too late’; France isgraced with ‘good girls’ and Canada getsa sticker with ‘no culture’ on it. Is this aprovocative new art form? No, it was thedecor for the ‘pie and prejudice’ dinnerorganised by the WSO last Thursday.

The objective of the dinner was to bringinternational students together. Theevening started with the participantswriting down as many preconceived ideasas they could about nine differentcountries, and then sticking them on thewall drawings. After each course,students from the various countriesexplained which of these are true andwhich not. ‘Laughing about prejudices is agood way of breaking the ice,’ explainedWSO member Diederik van der Loo.

Dutch students are often under theimpression that international studentskeep to themselves and don’t want tointegrate, he said. ‘I don’t think this is thecase. Many international students onlyarrive in Wageningen after the intro-duction days. They also often live oncorridors with no shared living space. Thismakes it difficult for them to meetstudents from other countries. It’s easierto start a conversation with someone youdon’t know while eating together.’

After the starter, a Norwegian studenttries to make it clear that the sun doesshine sometimes in Norway, and there isnot always snow on the ground. Her eyesroam over the different stickers on hercountry, and widen in surprise as shesees the sticker with the word ‘alcoholics’.‘What? Who wrote that? Alcohol is soexpensive in our country.’ The eatersburst out in laughter. After a few secondsshe gets it too. ‘It’s true, when we areabroad, we can drink much more.’ / TH

Wageningen EU employees have littleconfidence in the higher management,according to the results of an employees’satisfaction survey published last week.

One-third of all employees completed thequestionnaire, and the results are almostthe same as those from a similar 2004survey. The Executive Board in particulargets a low score. According to therespondents, the top managers do notknow what is going on at the work floorlevel. Many people also have noconfidence in the direction the ExecutiveBoard is steering Wageningen UR. Thereare many complaints about bureaucracyand pressure of work. Over forty percentof the respondents said they have muchwork. Three out of four employees com-plain of too much administrative work.Sixty percent think that the bureaucracyhas increased in the last two years. Onthe positive side, there is a high degree ofcommitment of employees to their workand their part of the organisation. Mostemployees say they are proud to work atWageningen UR They are also appreci-ative of their immediate boss. / KV

CAREERKyriakos Kyriakopoulos from Greece, MScAgricultural Economics and Marketing, 1996:

‘I’m Assistant Professor of Strategy andMarketing at ALBA Graduate Business Schoolin Athens. I teach in the MBA and executiveprogrammes and do research on marketlearning, improvisation, marketing assets andcapabilities, and market orientation. Whiledoing my Master’s I discovered my interest in

academic research and I continued with aPhD at Nyenrode. Later I worked as AssistantProfessor of Marketing in Maastricht. Mystudy was stimulating as small classes madeus a close-knit team, and we developed closerelations with the instructors. But the mostimportant and enduring element was that inthe classrooms I met my wife Chantel Beu-vink. We cherish wonderful memories fromour cosy and easygoing student life.’ / YdH

WORKERS AREDISSATISFIED

GHANA/ Professors and other university dignitaries from Ghana, Benin and Wageningen after the opening ceremony ofthe Convergence of Sciences programme in Ghana last week. / photo Paul Struik

Resource 0609 20-24 01-11-2006 15:51 Pagina 21

STUDENT 22 2

Midden in de soos van studenten-vereniging Arboricultura in Velp liggengrote stapels takken. Er staat een vaasmet takken, en ook op een tafeltje aande muur liggen takken. Studenten zittenmet een biertje in de ene en een tak in deandere hand op de bank. Het is vanavondtakkensoos, de voorbereiding op degevreesde takkentoetsen.

De toets, onderdeel van de opleiding Tuin-en landschapsinrichting van Van Hall La-renstein, is letterlijke en figuurlijk een tak-kentoets. ‘Het is een crime’, zegt derde-jaars Marlies, die vanaf een barkruk toe-kijkt. ‘Je moet honderden takken kunnenherkennen. Ik heb de toetsen wel steedsgehaald, maar het kost echt veel moeiteen tijd.’Op de bank bestuderen eerstejaars stu-denten Nick en Rienk geconcentreerdelke tak. Ze zijn blij het studiemateriaalhier allemaal bij de hand te hebben, maargrijpen ook alle andere mogelijkhedenaan. ‘We lopen vaak door de tuin bij La-renstein’, zegt Nick. ‘En als we van schoolnaar huis lopen, bekijken we ook elkeboom en struik.’Beide jongens hadden weinig moeite metde eerste takkentoets, die al achter derug is. ‘Je moet alleen wat namen uit hethoofd leren. Kijk, dit is duidelijk een linde,en er staat maar één linde op de lijst’,zegt Rienk. ‘Vorige keer stond er een an-

dere op.’ Karlijn, de tweedejaars studentedie de eerstejaars vanavond bijstaat,helpt hem uit de droom. ‘De volgende pe-riode moet je er vijf herkennen hoor.’ Frustraties zijn vooral te horen bij eenaantal ouderejaars aan de bar. ‘Takken-ellende’, zegt derdejaars Jan, die zijntoetsen nog steeds niet gehaald heeft.‘Ik kan dat gewoon niet, ik weet niet hoehet komt. Maar ik ben niet de enige. Er is iemand die niet op stage mocht om-dat ie een takkentoets uit het tweede jaar

nog niet had gehaald.’De takkensoos is overigens een oud ver-schijnsel. Het leverde de leden van Arbori-cultura haar geuzennaam ‘gaîten’ op, inde tijd dat de opleiding nog in Boskoopzat, voor 1988. ‘Studenten liepen steedsmet tangetjes door Boskoop en kniptentakjes van bomen en struiken’, weet eenouderejaars. ‘Dat vond de plaatselijke be-volking een beetje op het gedrag van gei-ten lijken. En in het Boskoops klinkt datals gaîten.’ / KM

Een dame naar haar leeftijd vragenmag niet, dus heeft het menselijk oogzich evolutionair gespecialiseerd in hetschatten van de leeftijd van vrouwen,claimen Europese onderzoekers. Het zijn niet alleen rimpels die devrouw verraden, de verdeling van dehuidskleur over het gezicht telt ookmee. Hoe egaler de huid, hoe jongerde bruid. De studie is – u raadt het al –gefinancierd door een schoonheids-multinational, P&G Beauty.

De Oostenrijkse autoriteiten onderzoekende moord op een goudvis. KunstenaarMarco Evaristti had tien blenders metgoudvissen tentoongesteld om te latenzien dat de mens over leven en doodbeslist. Een bezoeker kon de verleidingniet weerstaan. In 2000 won een Deensemuseumdirecteur al een rechtszaaknadat twee goudvissen in zijn museumwerden vermalen. De blenderfabrikantzweerde dat de vissen binnen een secon-de dood waren en niet hadden geleden.

KEUKENLEEDOP DEHAARWEGDe nieuwe aanrechten in studenten-complex Haarweg in Wageningen wordendrie centimeter verhoogd, schappenboven het aanrecht worden niet meervastgelijmd en in de toekomst gaatIdealis beter communiceren methuurders over de werkzaamheden op deafdelingen. Dit is het resultaat vanoverleg tussen de woonvoorzitters en dewoningcorporatie.

De keukens op de Haarweg worden mo-menteel vervangen. Twee weken geleden,toen de eerste afdelingen waren aange-pakt, ontstond er commotie onder bewo-ners. De nieuwe aanrechten bleken twee-enhalve centimeter lager dan de oude.Dat is vervelend voor lange studenten, enbovendien pasten sommige koelkasten erniet meer onder. De schappen naast dekeukenkastjes waren vastgelijmd en nietmeer te verwijderen. Huurders die een ei-gen magnetron of afzuigkap hadden, kon-den deze daardoor niet meer kwijt. Ookklaagden bewoners dat ze nauwelijks wis-ten wanneer de aannemer begon en water precies ging gebeuren. Vanwege de ophef legde Idealis maandagde bouw stil. Na overleg met de woonvoor-zitters kon de bouw dinsdag weer wordenhervat. ‘We zijn tevreden’, zegt woonvoor-zitter Sebastiaan Winter. ‘Deze aanpas-singen konden worden gedaan zonder ex-tra kosten te maken. Dat is belangrijk,want uiteindelijk moeten de huurders datweer opbrengen.’ De verbouwing van deHaarwegkeukens duurt nog tot eind de-cember. / TH

VERVANGINGINVENTARISUITGESTELDIdealis stelt de vervanging van de inven-taris van Wageningse studentencom-plexen die voor dit jaar stond gepland, uittot medio 2008. De studentenhuisvestergaat eerst het elektriciteitsnet in decomplexen aanpassen.

‘De afgelopen vijf tot tien jaar is het ver-bruik explosief gestegen’, zegt adjunct-di-recteur Jan Harkema. ‘Veel mensen heb-ben een computer, waterkoker of eenmagnetron op hun kamer. Daar is het neteigenlijk niet op berekend.’ Daarom wordteerst de elektra aangepast en begintIdealis medio 2008 pas met het vervan-gen van de inventaris in de algemeneruimtes.Het uitstel betekent volgens Harkemaniet dat een niet meer werkende afde-lingskoelkast pas over twee jaar wordtvervangen. ‘We blijven gewoon onderhou-den.’ / TH

GEITEN IN DE BAN VAN TAKKENTOETS

Langzaam achteruit, iets sneller vooruit,voorzichtig bijsturen en weer opnieuw.Acht trekkers ronken op het betonnen erfvan proefterrein PTC+ in Ede. De geurvan diesel verspreidt zich. DeWageningse Boerengroep hield er op 20oktober een cursus trekkerrijden, alsaanvulling op hun boekenkennis.

‘Controleer altijd eerst brandstof, oliepeilen koelvloeistof, oftewel de bok’, zegt in-structeur Piet. Zwijgend kijken de deelne-mers hem aan. Gewend te doceren aanzestienjarige jongens vol bijdehante op-merkingen, vindt Piet de studenten vanWageningen Universiteit wel heel erg timi-de. Zelfs bij zijn verhaal over hefinrichtin-gen, aftakassen en zestig versnellingenknikken de studenten braaf alsof ze hetallemaal begrijpen, en nemen nog maareens een slok van hun zoveelste bakdampende koffie. Pas bij het zien van de oorkleppen en derubberlaarzen met stalen neus krijgen zeenergie. Even later zitten ze op de ver-schillende tractoren aan het begin vanhet parcours. Een toeter klinkt. ‘Oh, ver-keerde knopje’, zegt Vincent Dupré, stu-dent Plantenwetenschappen. Veront-schuldigend kijkt hij om zich heen. Na wat heen en weer rijden is het tijd vooreen tweewielig wagentje aan de trekker.Trekken gaat nog, maar de kar duwen

LEKKER OP DE TREKKER

>Eeoneein eecykeeisAleighedig

ErbelastKnWdesanovo

De12onkevegrlinvrDedeDefriopJedaonKawiWsaSisaWomlin

‘SIN

blijkt lastig. Een meisje met hennakleuri-ge dreads doet verwoede pogingen haarkarretje binnen het parcours van oranjepylonen te houden. Carly Bishop is éénvan de vier vrouwelijke deelnemers van-daag. Ze studeert Rampenstudies maar isdaarnaast veel bezig met biologischelandbouw. ‘Ik doe deze cursus om prakti-sche vaardigheden op te doen, zodat ikals vrijwilliger op een biologisch bedrijfaan de slag kan.’ Deelnemer Bart Zonderland ploetert kalmen geconcentreerd met zijn karretje. Eer-der deze ochtend kwam de student Mole-

culaire wetenschappen met een grote rug-zak aanlopen. ‘Ik kom net terug van eenweek Taizé, een klooster in Frankrijk’, ver-telt hij. Eind november studeert hij af. Totdie tijd vermaakt Bart zich met anderedingen dan wetenschap en is hij vrijwilli-ger op een zorgboerderij. ‘Daar is trekkerkunnen rijden wel handig.’ Behoedzaam duwt hij zijn karretje vooruitmet de brullende machine. De spirituelerust heeft hem goed gedaan. Alle pylonenblijven staan. Instructeur Piet kijkt goed-keurend toe. Eindelijk iemand die hetdoorkrijgt. / LH MA

Zelfs op donderdagavond zitten de hogeschoolstudenten in de soos van Arbori methun hoofd in de takken. / foto JB

De deelnemers aan de cursus trekkerrijden van de Boerengroep leerden ookachteruitrijden met een karretje. / foto MW

Resource 0609 20-24 01-11-2006 15:51 Pagina 22


-ri-

s

e--

en

se

n-

Een Japans bedrijf heeft een mobieltjeontworpen dat automatisch rinkelt ofeen bericht verstuurt als de eigenaressein haar vruchtbare periode zit. Zij moeteenmalig informatie invoeren over haarcycli, en vervolgens gaat het alarm tweekeer per maand af: drie dagen voor deeisprong en op de dag van de ovulatie.Als je het vruchtbaarheidsbericht eeneigen ringtone meegeeft – wij adviserenhet gehijg uit Je t’aime - heb je je eigendigitale paringsroep.

Het novembernummer van National Geo-graphic is teleurstellend voor bierminnendNederland. Dat heeft de top vijftien vanbierlanden op een slok na gemist. DeTsjechen staan met 160,5 liter per hoofdvan de bevolking per jaar onbedreigd opéén, gevolgd door de Ieren (127,4 liter).Volgens een expert hoort bier drinken bijeen gematigd klimaat. In warmere zonesdomineert wijn en in koudere gedistilleerd.De inconvenient truth is dat de EuropeseBeerbelt naar het noorden opschuift.

De Vlaamse plattelandsvrouwen – ver-enigd in ‘Vrouwen met Vaart’ – hebbende melkveehouders tegen de schenengeschopt. De Boerenbond is boos overhet artikel ‘Soja, een gezond alternatiefvoor zuivelproducten’ dat de vrouwen-organisatie in haar ledenblad heeftgepubliceerd. Het verhaal zou haaksstaan op de promotiecampagne die de‘melkveehouders van bij ons’ voor zuivelhebben opgezet. Denk eraan, snelleboerinnen: eigen zuivel eerst!

Er moet meer aandacht komen voorberoepsonderwijs in ontwikkelings-landen, stelt Jeske van de Gevel,studente Management of Agro-ecologicalKnowledge and Social Change aanWageningen Universiteit en lid van eendenktank voor ontwikkelings-samenwerking. Haar idee wordt 3november, met negentien anderevoorstellen, gepresenteerd.

De Derde Kamer is een platform waarin120 Nederlanders en dertig mensen uitontwikkelingslanden voorstellen beden-ken die de internationale samenwerkingverbeteren. ‘Eén van de doelen is het ver-groten van het draagvlak voor ontwikke-lingshulp door te praten met familie envrienden’, zegt Jeske. Daarnaast moet deDerde Kamer de politiek beïnvloeden. ‘Wedebatteren met politici in Brussel en inDen Haag. Hopelijk krijgen ze van ons eenfris geluid te horen en pikken ze ideeënop.’ Jeske stelde zichzelf begin dit jaar kandi-daat voor de denktank omdat ze later deontwikkelingshulp in wil. ‘Door de DerdeKamer krijg ik een beter zicht op de ont-wikkelingswereld, bijvoorbeeld hoe deWereldbank en andere relevante organi-saties werken.’ Sinds februari werkt ze één dag per weeksamen met een ander Kamerlid, MarthaWitvliet - van der Wal, aan een voorstelom het beroepsonderwijs in ontwikke-lingslanden te stimuleren. ‘De Verenigde

Naties hebben Millenniumdoelen opge-steld om de armoede in de wereld aan tepakken. Eén daarvan is dat in 2015 allekinderen in alle landen basisonderwijsvolgen. Daar gaat heel veel geld heen.Maar wat komt daarna?’, zegt Jeske.‘Door beroepsonderwijs in derde wereld-landen te ontwikkelen, komen er vakkun-dige mensen op de markt. Dit versterkt deeconomische groei. Nederlandse universi-teiten werken al veel samen met universi-teiten in andere landen, maar regionaleopleidingscentra (ROC’s) en mbo-scholennog niet. Dat willen wij stimuleren.’De MAKS-studente stuurde het plan voorfeedback naar medestudenten en DerdeKamerleden uit de ontwikkelingslanden.‘Zij blijken echter heel weinig af te wetenvan beroepsonderwijs. Ik vraag me daar-om af of ze het nut van het plan wel ingaan zien.’ Desondanks overleefde hetvoorstel de voorverkiezingen in de DerdeKamer, en is het 3 november één van detwintig voorstellen die wordt gepresen-teerd aan de ambassadeur van het plat-form, Ruud Lubbers, en aan Minister VanArdenne van Ontwikkelingssamenwer-king. De beste drie voorstellen worden inoverwegingen genomen bij het opstellenvan Nederlands ontwikkelingsbeleid. Maar zelfs als die van Jeske niet wordt ge-kozen, is haar inzet niet voor niks. ‘We zijnal in bespreking met ROC’s en hebbenwat budget gekregen van een ngo. Wegaan in ieder geval een proefproject uit-voeren’, zegt Jeske vol overtuiging. / LH

Bijna een jaar vertoefde Martin vanLeeuwen, zesdejaars Geo-informatie-kunde, in Australië. Hij zou eerst maarvier maanden wegblijven voor een kleinafstudeervak. Dat werd groter, en toenvoelde hij zich al zo thuis in het land dathij er ook nog een stageplek zocht.

‘Voor mijn afstudeervak kwam ik terechtin een conservatief stadje in de buurt vanBrisbane, Toowoomba. Ik heb daar eenontwerp gemaakt van een fotocamerawaarmee je vanuit een onbemand vlieg-tuigje de illegale boskap kunt monitoren.Het bleek wat meer werk dan gedacht. Nadrie en een halve maand had ik mijn be-geleiders niet meer zo nodig en ben ikmooi in Brisbane gaan wonen. Dat is eengeweldige stad. Het leven is relaxed, men-sen maken makkelijk een praatje, de stadis groen en ligt natuurlijk aan de kust. Ik kon niet surfen, maar nu wel. Vaak reedik in het weekend met een paar vriendennaar Bayron Bay. Dat waren ook bijna alle-maal buitenlanders trouwens; ik had wei-nig Australische vrienden. We bleven hethele weekend en overnachtten vaak opeen camping vlakbij het strand. Soms slie-pen we gewoon op het strand. Als je dan’s ochtends om half acht wakker werdwas het strand al levendig. Veel surferswaren al vanaf zes uur bezig. En dan zit jijdaar nog in je slaapzak. Je werd dan weleen beetje gek aangekeken. Maar de ma-

neschijn over het water en alles is prach-tig. Het is er sowieso heerlijk: prachtigblauw water en geweldige golven, al blijfje er maar een paar seconden op staanmet je surfboard. Toen mijn afstudeervak klaar was ben ikeen stage gaan regelen. Ik had een jaarvi-sum, had het geweldig naar mijn zin, vonddat ik nog lang niet genoeg had gezien, eneen stage moet je toch doen. Om wat geldte verdienen heb ik toen ook een maandgewerkt als fundraiser. Het leek me leu-ker dan op een boerderij helpen met deoogst, een ander backpackersbaantje.Maar ik denk dat als er geen backpackersin Australië waren, de agrarische sectorfailliet zou gaan. De stage was bij de universiteit van Mel-bourne, maar ik zat anderhalf uur verder-op in het dorp Creswick, met driehonderdinwoners en een campus met veertig on-derzoekers en tien studenten. Dat waseen heel ander leven: it slows you down.Het was er stil en als ik ’s ochtends ginghardlopen kwam ik kangoeroes tegen.Met de studenten barbecueden we iedereweek in de tuin van de lokale kroeg. Opeen topdag kwamen daar twintig mensen. Hoewel ik toch aardig wat gezien heb vanAustralië, voelde ik me afgelopen jaarmeer burger dan reiziger. En wie weet gaik weer terug voor een promotieonder-zoek.’ / Yvonne de Hilster

THUIS IN AUSTRALIË

‘STIMULEER BEROEPSONDERWIJSIN ONTWIKKELINGSLANDEN’ HET ECHTE

WERK

ug-

r-t

r

it

en

MAKS-studente Jeske van de Gevel is lid van de Derde Kamer. / foto GA

Resource 0609 20-24 01-11-2006 15:51 Pagina 23

STUDENT RESOURCE #09

Pyjama’s en slaapmutsen. Datwas de dresscode op hetlaatste feest van Vad Fundum,vrijdag 27 oktober. HetOnafhankelijk WageningsHerendispuut hield in hetgebouw van roeivereniging Argoin Wageningen een slaapfeestonder het motto ‘In bed metVad Fundum’. Meer danhonderd feestgangers deeldenhet bed met de heren. Maar hoegezellig ook, het feest was eenafscheid. De leden van het in1988 opgerichte Vad Fundumhouden het voor gezien. Na vijfjaar zonder vers bloed zijn ernog acht mannen over. Hetjongste lid Doeko van ’t West-einde is inmiddels vijfdejaarsBedrijfs- en Consumenten-wetenschappen. ‘Tot iedereenis afgestudeerd komen we nogwel elke week bij elkaar in dekroeg, maar we gaan niet meerop zoek naar nieuwe leden’,zegt Doeko. ‘Jammer en triest,maar de stimulans is weg. Wehebben het geprobeerd.’ / LH,foto’s MW

WIE?Miranda Braam, masterstudent Meteorologieen luchtkwaliteit aan Wageningen Universiteit,kocht maandag aan het einde van de ochtendbrood bij Bakker Bart in de Hoogstraat.

JE ONTBIJT? ‘Nee, ik heb vanochtend voor ik naar collegeging al gegeten. Opstaan doe ik altijd snel:even wat eten, gepofte maïs of muesli, en naarschool. Ik zet geen tv of muziek aan en leesgeen krant. Hoewel, soms bekijk ik even devoorpagina van de Volkskrant in mijn huis, zo-als vanochtend.’

WAT TROK JE AANDACHT?‘Een artikel over de strijd tussen Balkenendeen Bos. Ik dacht: wat een gedoe. Ik had gister-avond bij het Journaal wat gezien over het eer-ste verkiezingsdebat op de radio. Balkenendewas niet vriendelijk, maar Bos draaide er ookom heen. Wat ik ga stemmen weet ik nog niet.Als ik al ga stemmen.’ / YdH

LEEUWARDEN‘Leeuwarden? Jezus, wat ver.’ Dat is eenreactie die ik vaak krijg als ik zeg waar ikstudeer. Maar afstand is relatief. En mis-schien is het juist de reden.Ik woon hier nu ruim twee jaar, in een ei-gen huisje in plaats van op acht lulligevierkante meters. Eerst was het wat on-wennig. Ik voelde me net een kleuter dieleert fietsen zonder zijwieltjes. Nu is hetvertrouwd. Zoals mijn grotemensenfiets

die al twaalf jaar braaf dienst doet.Elke ochtend brengt mijn roestbak mij optijd naar school. Langs de snackbar opHet Vliet die wel tot vier uur ’s nachtsopen is. Handig, als je midden in de nachtuit de Wolweze komt rollen. Voorbij SportsInn waar ik elke donderdag in het watersta te springen of mijn leven er vanafhangt. Over het spoor waar het boemel-treintje naar Groningen elke ochtend voor-bij kachelt. En dan eindelijk, na acht langeminuten ben ik op school aangekomen.Het voormalige Van Hall Instituut. Sindskort hangt er een nieuw logo op de voor-kant van het gebouw. Nu toch echt Hoge-school Van Hall Larenstein.Na school is het tijd voor ontspanning. Ophet station neem ik bus 51 richting Dok-kum. Tegen de buschauffeur zeg ik dat iknaar Oenkerk moet. Hij kijkt mij vragend

aan. Met gefronste wenkbrauwen kijk ikterug. Plotseling begint hij te lachen. ‘Ah,Oentsjerk,’ zegt hij terug. De Friese taalheb ik blijkbaar nog niet helemaal onderde knie.Daar, vijftien kilometer boven Leeuwar-den, haal ik Vernon uit zijn stal, kriebelhem even door zijn manen en zeg dat hijeen lekker ding is. Omkopen kan geenkwaad. Helaas werkt het vandaag niet.Een dramatisch uurtje knolhobbelen ishet gevolg. Hij wil links, ik wil rechts. Jekent het vast wel. Naast vriendlief in deauto, hij boos dat je geen kaart kunt le-zen, jij boos dat hij niet luistert.’s Avonds, op de bank met dekentje enknuffel, kijk ik naar de Gilmore Girls. Ik zithier prima, bedenk ik me. Leeuwarden isniet het einde van de wereld. Juist het be-gin. / Lisanka van Scheijndel

VOOR JE MOOISTE FOTO, JE EERSTE VERHAAL, JE EIGEN CARTOON

GESNAPT

PRIKBORD24

L I S A N K A

[email protected]

Resource 0609 20-24 01-11-2006 15:51 Pagina 24

nr. 9 - 2 november (1,36 mb)

Documents