review article...

ปจจยทมผลตอการกระจายแรงในกรณฟนเทยมบางสวนถอดไดขยายฐานทมรากเทยมรวม

Factors Affecting the Force Distribution of Implant- assisted Distal-extension Removable Partial Denture

กลยา คเจรญถาวร1, ชาย รงสยากล2, กลภพ สทธอาจ3, พมพเดอน รงสยากล3

1โรงพยาบาลมวงสามสบ จ.อบลราชธาน2ภาควชาวศวกรรมเครองกล คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

3ภาควชาทนตกรรมประดษฐ คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหมKallaya Kujarearntaworn1, Chaiy Rungsiyakull2, Kullapop Suttiat3, Pimduen Rungsiyakull3

1Muang Sam Sip Hospital, Ubon Ratchathani2Department of Mechanical Engineering, Faculty of Engineering, Chiang Mai University

3Department of Prosthodontics, Faculty of Dentistry, Chiang Mai University

ชม. ทนตสาร 2560; 38(2) : 27-38CM Dent J 2017; 38(2) : 27-38

บทคดยอ ฟนเทยมบางสวนถอดไดถอเปนหนงในการรกษา

ทดแทนซฟนในสนเหงอกไรฟนทมการสญเสยฟนธรรมชาต

แบบทหนงตามการจาแนกของเคนเนด อยางไรกตาม จาก

ความแตกตางระหวางความยดหยนของเนอเยอบรเวณ

สนเหงอกดานทาย และฟน ทาใหฟนเทยมเกดการเคลอน

แบบหมน สงผลใหเกดการบาดเจบบรเวณฟนหลกยด

เนอเยอออน รวมทงมการละลายตวของสนเหงอก จง

แนะนาใหใชรากเทยมรวมในฟนเทยมบางสวนถอดไดขยาย

ฐาน เพอลดความแตกตางของความยดหยนในอวยวะท

ใหการรองรบและเพมเสถยรภาพฟนเทยม งานรวบรวม

วรรณกรรมชนนไดอภปรายถงการกระจายความเคน และ

ความเครยดในฟนเทยมบางสวนถอดไดขยายฐานทม

รากเทยมรวม โดยมปจจยทเกยวของ ดงน (1) ตาแหนง

ของรากเทยม (2) ตาแหนงของสวนพกดานบดเคยวบน

Abstract Removable partial denture (RPD) is consid-ered as one of the treatment of choices to replace missing teeth in Kennedy Class I partial edentulous patient. However, a mismatch support between tissue resiliency at the distal extension base and teeth causes a rotational movement of the RPD, resulting in tooth damage, soft tissue ulceration, and eventually a residual ridge resorption. Placing dental implants at the distal extension area has been proposed as treatment protocol for implant retained RPD overdenture to equalize the support-ing structure to stabilize the denture. This present review discusses about the stress-strain distributions in the implant assisted RPD related to the follow-

Corresponding Author:

พมพเดอน รงสยากลผชวยศาสตราจารย ดร.ภาควชาทนตกรรมประดษฐ คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม 50200

Pimduen RungsiyakullAssistant Professor, Dr. Department of Prosthodontics, Faculty of Dentistry, Chiang Mai University, Chiang Mai, Thailand 50200 E-mail: [email protected]

บทความปรทศนReview Article

ชม. ทนตสาร ปท 38 ฉบบท 2 พ.ค.-ส.ค. 2560 CM Dent J Vol. 38 No. 2 May-August 201728

บทน�า การสญเสยฟนธรรมชาตเปนปญหาทพบได ในทกกลม

อาย โดยเฉพาะอยางยงในกลมวยผสงอาย ผลการสารวจ

สภาวะสขภาพชองปากระดบประเทศ ครงท 7 ในป พ.ศ. 2555

ระบวา ประชากรในชวงอาย 60 ถง 74 ป มภาวะสญเสยฟน

ธรรมชาตบางซสงถงรอยละ 88.3 ในขณะทภาวะสญเสยฟน

ทงหมดในขากรรไกรมเพยงรอยละ 7.2 โดยรอยละของการ

สญเสยซฟนธรรมชาตมแนวโนมเพมสงขนตามอายของกลม

ตวอยางทสารวจ(1-3) เปนททราบกนดวาการลดจานวนของ

ซฟนธรรมชาตในขากรรไกรเปนปจจยสาคญประการหนงท

ทาใหประสทธภาพการบดเคยวของผปวยลดลง(4) เพอแกไข

ปญหาดงกลาว ผปวยมกไดรบคาแนะนาใหทดแทนซฟนท

สญเสยดวยฟนเทยมรปแบบตางๆ โดยเฉพาะอยางยงการ

ทดแทนซฟนทสญเสยไปดวยฟนเทยมบางสวนชนดถอดได

เนองจากฟนเทยมรปแบบนมขอดหลายประการเปนตนวา

สญเสยเนอฟนในขนตอนการกรอเตรยมซฟนนอย ผปวย

สามารถทดแทนฟนทสญเสยไปหลายซดวยฟนเทยมชนเดยว

ขนตอนการทาไมยงยาก การดแลไมซบซอน อกทงคาใชจาย

ในการรกษาไมสงเมอเทยบกบการใสฟนเทยมชนดตดแนน(5)

อยางไรกตาม ในกรณทผปวยมฟนธรรมชาตเหลอนอย

ปรมาณแรงกระทาตอซฟนหลกยด (abutment tooth) ททา

หนาทรองรบฟนเทยม ยอมมปรมาณมาก จนอาจกอใหเกด

แรงกระทาตอซฟนทเหลอในปรมาณทเกนความสามารถท

ซฟนจะรองรบได เปนสาเหตใหเกดการบาดเจบของฟนหลก

ยดหรออวยวะรองรบฟนเทยม เชน อาจพบฟนธรรมชาตท

เหลออยโยก เนอฟนสกกรอน หรอมการแตกหกของวสด

บรณะฟนได(6) ปญหาทกลาวมาขางตนสามารถแกไขได

หลายวธ เปนตนวา การเพมความเสถยรใหแกฟนหลกยด

การปรบปรงสนเหงอกใหมความสามารถในการรองรบเพมขน

การลดปรมาณแรงกระทาทถายทอดลงสสนเหงอกไรฟน

การกระจายแรงกระทาจากฟนเทยมใหลงสฟนหลกยดและ

สนเหงอกอยางเหมาะสม รวมถงการนารากเทยมมาใชรวม

ในฟนเทยม(7-9) Mijiritsky และคณะ(10) รายงานวาการนา

รากเทยมมาใชร วมในฟนเทยม สามารถชวยปรบปรง

ประสทธภาพการบดเคยว และเพมความพงพอใจของผปวย

นอกจากนยงเปนการเปลยนสนเหงอกไรฟนชนดขยายฐาน

ใหเปนสนเหงอกไรฟนทมรากเทยมรองรบบรเวณดานทาย

ซงการมรากเทยมรองรบดานทายของขากรรไกร สงผลให

จดสมผสระหวางฟนในขากรรไกรบนและลาง รวมทงแรงดาน

บดเคยวทเกดขนขณะผปวยกดแนน มคาสงกวากรณบรณะ

ดวยฟนเทยมทไมมรากเทยมรองรบอยางมนยสาคญ(9,11)

ในการออกแบบฟนเทยมบางสวนถอดไดขยายฐานทม

รากเทยมรวม (Implant-assisted distal extension remov-able partial denture) (รปท 1) เพอใหเกดเสถยรภาพและ

ความสาเรจในระยะยาว ทงในแงของชนฟนเทยม รากเทยม

รวมถงอวยวะปรทนต และเนอเยอรองรบทเกยวของ ประกอบ

ดวยปจจยทตองคานงถงหลายประการ ดวยเหตนผเขยนจง

รวบรวมวรรณกรรมทเกยวของเพออธบายปจจยทมอทธพล

ตอการกระจายแรง ความเคน (stress) และความเครยด

(strain) เพอเปนขอมลเบองตนสาหรบทนตแพทยในการ

พจารณาประยกตใชขอมลดงกลาวในกรณบรณะสนเหงอก

ไรฟนบางสวนดวยฟนเทยมบางสวนถอดไดขยายฐานทมราก

เทยมรวม

ฟนหลกยด (3) รปแบบการใหแรงกด (4) ความยาวและ

ขนาดเสนผานศนยกลางของรากเทยม (5) รปแบบการ

เชอมตอระหวางฟนเทยมและรากเทยม (6) การเอยงตวของ

รากเทยม และ (7) ลกษณะสนกระดกขากรรไกรทใหการ

รองรบ

ค�ำส�ำคญ: รากเทยม ฟนเทยมบางสวนถอดไดขยายฐาน

ชวกลศาสตร ความเคน ความเครยด

ing aspects: (1) implant location, (2) occlusal rest position at the abutment teeth, (3) loading patterns, (4) implant length and diameter, (5) connection type between prostheses and implants, (6) implant inclination and (7) alveolar ridge shape and quality of bone.

Keywords: dental implant, distal extension remov-able partial denture, biomechanics, stress, strain


หลกชวกลศาสตรกบการบรณะดวยฟนเทยม บางสวนถอดไดขยายฐานทมรากเทยมรวม เมอพจารณาฟนเทยมบางสวนถอดไดสาหรบบรณะ

สนเหงอกไรฟนทมการสญเสยฟนธรรมชาตแบบทหนงตาม

การจาแนกของเคนเนด (Kennedy classification I) พบวา

ฟนเทยมรปแบบนไดรบการรองรบทงจากฟนและเนอเยอออน

ซงอวยวะรองรบทงสองมการเคลอนขยบในแนวดงทแตกตาง

กน แมไดรบแรงบดเคยวในปรมาณเทากน โดยจากการศกษา

พบวา การเคลอนขยบในแนวดงของเนอเยอออนมคาอย

ในชวง 350-500 ไมครอน ขณะทซฟนธรรมชาตมคาประมาณ

20 ไมครอน(12) ความแตกตางของการเคลอนทในแนวดง

ดงกลาว สงผลใหฐานฟนเทยมทวางอยบนเนอเยอเกดการ

ยบตวในแนวดงมากกวาฟนเทยมบรเวณทไดรบการรองรบ

จากฟนธรรมชาต เปนผลใหฐานฟนเทยมเคลอนยบตวลง

สเนอเยอออนมากกวาตาแหนงอนๆ ทาใหเกดการบาดเจบ

ของเนอเยอออนทอย ใตตอฐานฟนเทยมจากแรงเคนบด

(torsional stress) และยงกอใหเกดแรงบดงดทฟนหลกยด

ดงแสดงในรปท 2

รมฟนทางดานใกลกลาง (Mesial rest) รวมกบสรางแผน

ระนาบนา (Guiding plane) ทสมผสผวฟนเพยงเลกนอย

บรเวณดานไกลกลาง และออกแบบตะขอยดชนดเอเคอรสหรอ

รปตวไอ (ระบบ RPA หรอ RPI) ดงแสดงในรปท 3 เพอ

ยายจดหมนของฐานฟนเทยมมาทางดานใกลกลางมากยงขน

ลกษณะดงกลาวชวยเพมรศมจากจดหมนกบปลายของฐาน

ฟนเทยม และเปลยนตาแหนงของจดหมนจากสนรมฟนดาน

ไกลกลาง มาเปนทตาแหนงสนรมฟนดานใกลกลาง สงผลให

ขณะทฐานฟนเทยมยบตวลงในแนวดงเนองจากแรงบดเคยว

ตะขอยดจะสามารถเคลอนหลดและพนจากสวนคอดบนของ

ฟนหลกยดไดโดยไมกอใหเกดแรงบดงดกระทาตอฟนหลกยด

รปท 1 สนเหงอกไรฟนทมการสญเสยฟนธรรมชาตแบบ

ทหนงตามการจ�าแนกของเคนเนด และไดรบการ

บรณะดวยฟนเทยมบางสวนถอดไดขยายฐานทได

รบการยดตดโดยรากเทยม

Figure 1 Mandibular Kennedy class I partially edentulous which is restored with implant- retained distal extension removable partial denture

เพอควบคมปรมาณการเคลอนขยบบรเวณฐานฟนเทยม

และลดความเคนทเกดขนตอฟนหลกยด รวมทงปรบเปลยนให

แนวแรงกระทาตอเนอเยอปกคลมสนเหงอกไรฟนดานทายม

ทศทางตงฉากกบสนเหงอกวางทรองรบฟนเทยมมากขน Kra-tochvil(13) จงแนะนาใหสรางแองรบบนฟนหลกยดบรเวณสน

รปท 2 เมอแรงบดเคยวกระท�าลงบนดานทายของฟนเทยม

จะเกดแรงบดงดทฟนหลกยด

Figure 2 When applied masticatory force to distal end of denture, abutment teeth are wedged.

รปท 3 การสรางแองรบบนฟนหลกยดบรเวณสนรมฟน

ทางดานใกลกลาง รวมกบสรางแผนระนาบน�า และ

ออกแบบตะขอยดชนดเอเคอรสหรอรปตวไอ สงผล

ตอการยายจดหมน และลดแรงบดงดทเกดขน

ตอฟนหลกยด

Figure 3 Mesial rest concept changes the fulcrum location and reduces stress on abutment teeth.

torsionalstress

occlusal force

occlusal force

moving direction


อยางไรกตามจากการศกษาของ Seong-Kyun Kim และ

คณะ(14) พบวา แมตะขอยดระบบ RPA จะถกเลอกใช แต

กยงพบความเครยดเกดขนทฟนหลกยดได แสดงใหเหนวา

ยงคงมแรงบดงดกระทาตอซฟนหลกยดอย เพอแกไขปญหา

ดงกลาว Chikunov และคณะ(15) จงแนะนาใหฝงรากเทยม

บรเวณดานทายของสนเหงอกไรฟน เพอเพมการรองรบให

กบฟนเทยมบางสวนถอดไดขยายฐาน และชวยเปลยนการ

สญเสยฟนจากแบบทหนง เปนแบบทสามตามการจาแนก

ของเคนเนด(16-18) นอกจากนการเพมการรองรบดวยการฝง

รากเทยมรวมกบการใชระบบการยดตด (attachment) รปแบบ

ตางๆ บรเวณดานทายในฟนเทยมบางสวนถอดไดขยายฐานยง

สงผลทางกลศาสตรตอฟนเทยม กลาวคอ เปนการลดความ

ยาวของแขนคานยด (lever arm) ของฟนเทยม จะเหนได

วาการเพมรากเทยมบรเวณดานทายของสนเหงอกไรฟนท

ไมมฟนธรรมชาตทางดานทายจะชวยเพมทงการรองรบ ลด

แรงบดงดบนซฟนหลกยด และชวยลดการเคลอนขยบของ

ฐานฟนเทยมในแนวดงอกดวย(19-21)

ปจจยทเกยวของตอการกระจายแรง ความเคน และความเครยดในฟนเทยมบางสวนถอดไดขยายฐานทมรากเทยมรวม จากทกลาวมาขางตน จะเหนวาทนตแพทยทใหการบรณะ

สนเหงอกไรฟนบางสวนทไมมฟนธรรมชาตรองรบดานทาย

ดวยฟนเทยมบางสวนถอดไดทมรากเทยมรวม จาเปนตอง

ทาความเขาใจหลกกลศาสตรทมความสมพนธและสงผล

ตออวยวะทใหการรองรบฟนเทยม รากเทยม และฟนเทยม

บางสวนถอดไดขยายฐาน เพอนาขอมลเหลานมาประยกต

ใช ในการออกแบบฟนเทยมทใหผลสาเรจระยะยาว กลาว

คอ ชวยคงสภาพอวยวะทเหลออย และบรณะการทาหนาท

ของชองปากใหคนกลบมาใกลเคยงสภาวะปกตใหมากทสด

จากการทบทวนวรรณกรรม สามารถจาแนกปจจยทสมพนธ

กบลกษณะการกระจายแรง ความเคน และความเครยดท

เกดขนในกรณของฟนเทยมบางสวนถอดไดขยายฐานทม

รากเทยมรวม ไดดงนคอ ตาแหนงของรากเทยม(3,16,22-25)

ตาแหนงของสวนพกดานบดเคยว (occlusal rest) บนฟน

หลกยด(26) รปแบบการใหแรงกด(27,28) ความยาวและขนาด

เสนผานศนยกลางของรากเทยม(29) รปแบบการเชอมตอ

(connection type) ระหวางฟนเทยมกบรากเทยม(30,31) การ

เอยงตวของรากเทยม (implant inclination)(32,33) และ

รปรางและคณภาพของสนกระดกขากรรไกร (alveolar ridge shape and quality) ทใหการรองรบ(34,35)

เพอใหเกดความเขาใจถงคาศพททใช ในงานทบทวน

วรรณกรรมน จงขออธบายเพมเตมเกยวกบชนดของฟนเทยม

บางสวนถอดไดขยายฐานทมรากเทยมรวม ซงจาแนกตาม

วตถประสงค ในการนารากเทยมเขามารวมในฟนเทยม

บางสวนถอดได กลาวคอหากรากเทยมมวตถประสงคเพอ

ใหการรองรบเพยงอยางเดยว เรยกฟนเทยมรปแบบดงกลาว

วา ฟนเทยมบางสวนถอดไดขยายฐานทไดรบการรองรบโดย

รากเทยม (Implant-supported distal extension remov-able partial denture) แตหากรากเทยมทาหนาทใหการ

ยดตดแกฟนเทยม จะเรยกฟนเทยมชนดนวา ฟนเทยมบาง

สวนถอดไดขยายฐานทไดรบการยดตดโดยรากเทยม (Im-plant-retained distal extension removable partial denture)

ต�าแหนงของรากเทยม ตาแหนงของรากเทยมเปนปจจยสาคญทสงผลตอการก

ระจายแรง ความเคน และความเครยดบรเวณฟนหลกยด

อวยวะทใหการรองรบฟนเทยม และฟนเทยมบางสวนถอดได

ขยายฐาน จากการศกษาเชงทฤษฎ พบวา ตาแหนงฟนหลกยด

ในแบบจาลองฟนเทยมทไมมรากเทยมรองรบ มคาแรงเฉอน

สงสด (peak shear force) มากทสด ขณะทในแบบจาลอง

ฟนเทยมทไดรบการรองรบโดยรากเทยม แรงเฉอนสงสด และ

โมเมนตดดสงสด (peak bending moment) มคานอยลง(3)

ทงนแรงเฉอนทเกดขนบงบอกถงคาความเคนของฟนเทยมใน

แนวขวางกบระนาบสบ ซงตาแหนงของฟนเทยมทพบแรงเฉอน

ปรมาณมาก อาจสมพนธกบการงอ หรอแตกหกของฟนเทยม

ในตาแหนงดงกลาว(36) สาหรบคาโมเมนตดดนนเปนผลของ

แรงเฉอนคณกบความยาวของฐานฟนเทยม โดยคาโมเมนต

ดดทเพมขนสงผลดานลบตอเสถยรภาพของฟนเทยม กลาว

คอ เมอความยาวของฐานฟนเทยมเพมขน คาโมเมนตดดจะ

มคาสงขน สงผลใหเกดการหมน งอ หรอเคลอนขยบของฐาน

ฟนเทยมเพมมากขน ลกษณะดงกลาวสงผลใหเกดการสญเสย

เสถยรภาพของอวยวะปรทนตทฟนหลกยด(37) พบวาแรงเฉอน

และโมเมนตดดจะมคานอยสด เมอรากเทยมอยทตาแหนง

ฟนกรามซทสอง หรอตาแหนงทายสด สอดคลองกบการ


ศกษารปแบบการกระจายแรงดวย สเตรนเกจ ทเปรยบเทยบ

ตาแหนงของรากเทยมระหวางฟนกรามนอยซท 1 และฟนกราม

ซแรก(23) ทพบวา เมอรากเทยมอยในตาแหนงดานไกลกลาง

ความเคนทเกดบนฟนหลกยดและรากเทยมจะมคานอยกวา

กรณการฝงรากเทยมทางดานใกลกลาง ดงแสดงในผลการ

ศกษาแบบไฟไนตเอลเมนต (finite element) ทพบวาการฝง

รากเทยมทางดานใกลกลาง สงผลใหเกดความเคนสงบรเวณ

เอนยดปรทนตของฟนหลกยด กระดกรอบรากเทยม และ

เนอเยอใตฟนเทยม รวมทงกอใหเกดการเคลอนขยบของ

เนอเยอใตฐานฟนเทยมสงสดอกดวย(16,24) อธบายไดวาการ

ฝงรากเทยมดานไกลกลาง ชวยลดความยาวของคานยน และ

ลดการเคลอนขยบของฟนเทยมในแนวดงลงสตาแหนงสน

เบาฟน(23) อยางไรกตามมผลการศกษาทขดแยงแนวคด

ดงกลาว โดยพบวาการฝงรากเทยมใกลฟนหลกยดชวยให

มการกระจายความเคนทฟนหลกยดไดด สงผลใหตาแหนง

จดหมนยายจากฟนหลกยด มาเปนทรากเทยม ลกษณะ

ดงกลาวชวยลดการเคลอนขยบของฟนเทยมในแนวดง และ

ลดการถายทอดแรงกระทาลงสฟนหลกยด(25) อกทงลดการ

จบตะขอบรเวณฟนหลกยด ซงสงผลดานความสวยงาม และ

ลดแรงบดงดตอฟนหลกยดไดอกดวย(18)

ดงนนการเลอกตาแหนงการฝงรากเทยมจงควรพจารณา

ถงสภาวะปรทนตของฟนหลกยด โดยหากฟนหลกยดมการ

สญเสยการยดตดของอวยวะปรทนต หรอในกรณผ ปวย

ตองการฟนเทยมทไมมตะขอจบทฟนหลกยดดานหนา การ

ฝงรากเทยมทางดานใกลกลางอาจเปนทางเลอกทดในการ

แกไขปญหาดงกลาว ขณะทการฝงรากเทยมทางดานไกล

กลาง เปนการลดความเคนทเกดขนบรเวณกระดกรอบๆ

รากเทยม เนอเยอใตฐานฟนเทยม และลดการเคลอนขยบทาง

ดานทายของฟนเทยม แตทงนการฝงรากเทยมทางดานไกล

กลางยงควรคานงถงปจจยแวดลอมอนๆ เปนตนวา ตาแหนง

ของเสนประสาทแมนดบวลาร (mandibular nerve) ปรมาณ

ของกระดกเบาฟน และระยะระหวางดานสบฟน (interocclu-sal space) อกดวย(11)

ต�าแหนงของสวนพกดานบดเคยว ฟนเทยมบางสวนถอดไดขยายฐานทมรากเทยมรวม

บรเวณสนเหงอกวางดานทาย เปนการเปลยนรปแบบการ

รองรบจากเดมทชนฟนเทยมไดรบจากฟนหลกยดและ

สนเหงอกไรฟน (tooth-tissue supported) ไปเปนการรองรบ

จากฟนหลกยด รากเทยม และเนอเยอออน (tooth-im-plant-tissue supported)(10) การเปลยนแปลงดงกลาว

ทาใหการออกแบบตาแหนงของสวนพก อาจแตกตางจาก

ฟนเทยมบางสวนถอดไดขยายฐานแบบดงเดม ซงแนะนาให

สรางสวนพกบรเวณดานใกลกลางบนฟนหลกยดซสดทาย

เพอลดการบดงดทเกดขนกบฟนหลกยดขณะฐานฟนเทยม

ยบตวในแนวดงเนองจากแรงบดเคยว(38) Shahmiri และ

คณะ(26) ไดศกษาผลของตาแหนงสวนพกดานบดเคยว ทม

ตอการกระจายความเคนในฟนเทยมบางสวนถอดไดขยาย

ฐานทมรากเทยมฝงอยทตาแหนงฟนกรามซทสอง พบวาการ

เปลยนตาแหนงของสวนพกจากดานใกลกลาง เปนดานไกล

กลาง ทาใหความเคนทโครงโลหะเพมขน ขณะทความเคนของ

เรซนอะครลก (acrylic resin) จะลดลง โดยเมอสวนพกอย

ดานไกลกลาง ตาแหนงทเกดแรงเคนมากสดในโครงโลหะจะ

อยหางจากรอยตอระหวางโครงโลหะกบเรซนอะครลกมากก

วากรณออกแบบสวนพกบรเวณดานใกลกลาง

เมอพจารณาคณสมบตทางวสดศาสตรเปรยบเทยบ

ระหวางโลหะและเรซนอะครลก พบวาโลหะมความสามารถ

ตานทานตอแรงดง (tension) ไดดกวา เนองจากมความทน

แรงดง (tensile strength) สง ในขณะทเรซนอะครลกซงม

คามอดลสความยดหยน (elastic modulus) ทตากวา จงทน

แตแรงดงไดตากวา ดงนนการออกแบบใหสวนพกอยดานไกล

กลางบนซฟนหลกยด จะทาใหโครงโลหะมประสทธภาพในการ

รบแรงมากขน สามารถรองรบเรซนอะครลกไดด นอกจากน

ยงชวยลดการแตกหกทอาจเกดขนบรเวณรอยตอระหวางโครง

โลหะกบเรซนอะครลก เพมความทนทาน และอายการใชงาน

ของเรซนอะครลกไดอกดวย

รปแบบการใหแรงกด รากเทยมมความแตกตางจากฟนธรรมชาตในแงของ

ระบบรบสมผส การมแรงกระทาตอรากเทยมทมากเกนไป

เปนสาเหตสาคญประการหนงทกอใหเกดการละลายของขอบ

กระดก (marginal bone loss) หรอสญเสยการเชอมประสาน

ระหวางรากเทยมและกระดกโดยรอบ (loss of osseointe-gration)(39) ในกรณฟนเทยมบางสวนถอดไดขยายฐานทม

รากเทยมรวม การมแรงสบฟนทมากเกนไปหรอมการกระจาย

แรงทไมสมาเสมอ นอกจากจะสงผลเสยตอรากเทยมแลว ยง


อาจกอใหเกดความเสยหายตอชนฟนเทยมอกดวย Shahmiri และคณะ(27) พบวาการใหแรงกดเพยงขางเดยว (unilateral loading) กระทาตอชนฟนเทยม จะทาใหความเครยดทเกดขน

บรเวณโครงโลหะมลกษณะเปนแรงกด (compression) สวนความเครยดทเกดขนบรเวณเรซนอะครลกมลกษณะ

เปนแรงดง สงผลใหเกดการแตกหกทเรซนอะครลกไดงาย

นอกจากนการไดรบแรงกดเพยงขางเดยวยงทาใหฟนเทยม

เคลอนขยบทงในแนวดานขางและแนวดง ขณะทเมอใหแรงกด

ทงสองขาง (bilateral loading) กระทาตอฟนเทยม จะเกด

รปแบบความเครยดทเหมาะสมกบคณสมบตทางวสดศาสตร

ของทงโครงโลหะและเรซนอะครลก อยางไรกตามแมวา

การใหแรงกดทงสองขางแกฟนเทยม จะสงผลดตอรปแบบ

ความเครยดทโครงโลหะ และเรซนอะครลก แตจากการ

วเคราะหทางไฟไนตเอลเมนตสามมตทศกษาถงการผดรป

(deformation) ของฟนเทยมบางสวนถอดไดขยายฐานทม

รากเทยมรวมเมอไดรบแรงกดทงสองขาง(28) พบวาแรงใน

ลกษณะดงกลาวกอใหเกดการผดรปทงในสวนของเรซน

อะครลกและโครงโลหะ ดวยเหตทเรซนอะครลกมความสามารถ

ในการทนตอแรงดงไดตา เนองจากมคามอดลสความยดหยน

ตา จงมโอกาสเกดการแตกหกไดงายกวาเมอเทยบกบโลหะ

ซงมคามอดลสความยดหยนสงกวา เพอลดปญหาดงกลาว

Shahmiri และคณะ(28) จงแนะนาใหมพนทสาหรบเปนทอย

ของเรซนอะครลกใตตอโครงโลหะเทากบ 0.75 มลลเมตร ดง

แสดงในรปท 4 เพอใหโครงโลหะทาหนาทชวยเสรมแรงและ

รองรบเรซนอะครลก

จากขอมลขางตนสรปไดวา การออกแบบฟนเทยม

บางสวนถอดไดขยายฐานทมรากเทยมรวม ควรสรางฟนเทยม

ใหมการสบแบบทงสองขาง รวมกบมความหนาของโครง

โลหะ และเรซนอะครลกทเพยงพอ รวมทงมพนทใตตอโครง

โลหะประมาณ 0.75 มลลเมตร เพอใหโครงโลหะชวยรองรบ

และกระจายแรงทเกดจากการบดเคยว ซงเปนสาเหตของการ

แตกหกของเรซนอะครลก

ความยาวและขนาดเสนผานศนยกลางของรากเทยม ความยาวและขนาดของเสนผานศนยกลางรากเทยม

มผลตอปรมาณพนทผวสมผสของรากเทยม พบวาขนาด

เสนผานศนยกลางของรากเทยมทเพมขน สมพนธกบการ

เพมของปรมาณพนทผวสมผสของรากเทยม ซงสงผลให

ประสทธภาพในการกระจายความเคนของรากเทยมจากแรง

บดเคยวดขน โดยในรากเทยมทมขนาด 3.3 ถง 5.3 มลลเมตร

ทมความกวางเพมขนทกๆ 0.5 มลลเมตร จะมพนทผวสมผส

เพมขนรอยละ 10 ถง 15(11) ทงนขนาดเสนผานศนยกลางของ

รากเทยมทเพมขน จะชวยลดความเคนรอบรากเทยมมากกวา

การเพมขนของความยาวรากเทยม(40,41) โดยความยาวของ

รากเทยมจะมผลตอการลดความเคนทบรเวณกระดกโดยรอบ

กตอเมอรากเทยมมความยาวมากกวา 10 มลลเมตรขนไป(42)

ในกรณฟนเทยมบางสวนถอดไดขยายฐานทมรากเทยมรวม

Verri และคณะ(29) พบวาความยาวของรากเทยมมผลตอ

คาความตงเครยด (von Mises tension) และการเคลอน

ขยบขององคประกอบทรองรบฟนเทยม มากกวาขนาดเสน

ผานศนยกลางของรากเทยม ผลการศกษานขดแยงกบการ

ศกษาในรากเทยมเดยว ทงนอาจเนองมาจาก การศกษานให

แรงเฉพาะในแนวดง และเปนการศกษาดวยวธแบบวเคราะห

ไฟไนตเอลเมนตสองมต ทาใหความยาวของรากเทยมไดรบ

ผลของการกระจายความเคนโดยตรง ซงในความเปนจรง

แรงทเกดจากการบดเคยวสวนใหญเปนแรงในแนวเฉยง หรอ

แนวนอน ทาใหตาแหนงทเกดความเคนสงสดคอ คอของ

รากเทยม(43)

จากการทบทวนวรรณกรรมทผานมา เหนไดวาทงปจจย

ในแงของความยาวและขนาดเสนผานศนยกลางของรากเทยม

ตางลวนมอทธพลตอการกระจายแรงในกรณฟนเทยม

บางสวนถอดไดขยายฐานทมรากเทยมรวม แมวาขนาด

รปท 4 ภาพตดขวางฟนเทยมบางสวนถอดไดทมพนทใต

โครงโลหะ 0.75 มลลเมตร

Figure 4 The cross-section of removable partial denture shows 0.75 mm space under the framework.


เสนผานศนยกลางรากเทยมจะมอทธพลตอความเคน และ

ความเครยด มากกวาความยาวของรากเทยม ทนตแพทยควร

เลอกรากเทยมทมขนาดใหญ และความยาวมากทสดเทาท

ลกษณะทางกายวภาคเออตอการฝงรากเทยม เพอประโยชน

ในแงการกระจายแรง ความเคน และความเครยดลงสอวยวะ

ทใหการรองรบฟนเทยม และรากเทยม

รปแบบการเชอมตอระหวางฟนเทยมกบรากเทยม ฟนเทยมบางสวนถอดไดขยายฐานมการเชอมตอกบ

รากเทยมหลายรปแบบ แบงไดเปน 3 กลม คอ (1) รปแบบ

ครอบฟนชนนอก (telescopic crown) มทงแบบแขง (rigid) และแบบไมแขง (nonrigid) (2) รปแบบครอบฟนทมรากเทยม

รองรบ (implant supported crown) รวมกบการจบตะขอ

และ (3) รปแบบระบบยดตด (attachment) เชน ระบบยดตด

รปบอล (ball attachment) ระบบยดตดโลเคตอร (locator attachment) ระบบยดตดแมเหลก (magnet attachment) และ ระบบยดตดอรา (ERA attachment) ดงแสดงในรปท 5

จากการศกษาของ Xiao และคณะ(30) เปรยบเทยบรปแบบ

ครอบฟนชนนอก รปแบบครอบฟนทมรากเทยมรองรบ

รวมกบการจบตะขอ และรปแบบระบบยดตดอรา พบวารปแบบ

ระบบยดตดอรามการเคลอนขยบของเนอเยอใตฐานฟนเทยม

และฟนเทยมนอยทสด(44) สงผลใหเกดความเคนตา ทกระดก

ทบ (cortical bone) รอบรากเทยม เอนยดปรทนตของฟน

หลกยด เนอเยอรองรบฐานฟนเทยม เนองจากความสามารถ

ในการดดซบแรงของยางทคนระหวางสวนทตดกบรากเทยม

(male part) และสวนทตดกบฟนเทยม (female part)(31) ทาใหลดความยาวของขอบฟนเทยมบรเวณแผนนวมทายฟน

กรามลาง (retromolar pad) และทางดานลนใหสนได ขณะท

รปแบบครอบฟนทมรากเทยมรองรบรวมกบการจบตะขอ

เกดความเคนสงสด เนองจากมการเชอมยดแบบแนน (tight connection) ระหวางครอบฟนกบรากเทยม ทาใหแรงสบฟน

ทลงสครอบฟนถกสงผานไปยงรากเทยมทรองรบครอบฟน

โดยตรง

ฉะนนในการเลอกรปแบบการเชอมตอระหวางฟนเทยม

กบรากเทยม จงควรเลอกรปแบบทมระบบยดตดเชอมตอกบ

รากเทยม เพอเพมประสทธภาพการยดตดฟนเทยม และลด

ความเคนทเกดขนบรเวณรากเทยม และอวยวะรองรบ โดย

รปท 5 รปแบบการเชอมตอระหวางรากเทยมกบฟนเทยม

บางสวนถอดไดขยายฐาน (A) ระบบยดตดรปบอล

(B) ระบบยดตดโลเคตอร (C) ระบบยดตดแมเหลก

(D) ระบบยดตดอรา

Figure 5 Connection type between dental implants and distal extension mandibular removable partial dentures (A) Ball attachment (B) Locator attachment (C) Magnet attachment (D) ERA attachment.

(Modified from Xiao W, Li Z, Shen S, Chen S, Chen S, Wang J. Influence of connection type on the biomechanical behavior of distal extension mandibular removable partial dentures sup-ported by implants and natural teeth. Comput Methods Biomech Biomed Engin 2015: 1-8(30))

ในฟนเทยมทงปากทรองรบโดยรากเทยม พบวาระบบยดตด

โลเคตอร มเสถยรภาพ และประสทธภาพในการยดตดเหนอ

กวา ระบบยดตดรปบอล และแมเหลก(45) เนองจากคณสมบต

ยดตดสองชน (dual retention) ทไดจากความฝด (friction) ระหวางพนผวดานในและดานนอกของโลเคตอร(46) ทงนควร

หลกเลยงการใชรปแบบครอบฟนทมรากเทยมรองรบรวมกบ

การจบตะขอ เนองจากรปแบบนทาใหเกดความเคนสงสด

การเอยงตวของรากเทยม แนวการเอยงตวของรากเทยมสงผลตอปรมาณและ

รปแบบการกระจายความเคนบรเวณรอยตอระหวางรากเทยม

และกระดกเบาฟน โดยรากเทยมทเอยงทามมกบระนาบสบ

เมอไดรบแรงกระทาในแนวดง จะเกดแรงกดในดานทเอยง

และเกดแรงดงในดานตรงกนขาม(47) ดงแสดงในรปท 6 สงผล

ตอโมเมนตดด และเกดแรงเคนบดทรากเทยม ทาใหปรมาณ

ความเคนมคาเพมสงขน โดยเฉพาะบรเวณคอของรากเทยม

รากเทยมทเอยงทามมกบระนาบสบจงมความเสยงตอการ

ละลายของกระดกบรเวณคอของรากเทยมมากกวารากเทยม

ทตงฉากกบระนาบสบ(48)


ในกรณฟนเทยมบางสวนถอดไดขยายฐานทมรากเทยม

รวม ปจจยทมผลตอแนวการฝงรากเทยมประกอบดวย แนว

แกนของฟนหลกยด แนวลาดเอยงของสนกระดกขากรรไกร

และทศทางของแรงทกระทาตอรากเทยม ทนตแพทยควรฝง

รากเทยมใหมแนวการเอยงตวขนานกบแนวแกนของฟนหลก

ยด(33) เมอพจารณาแนวลาดเอยงของสนกระดกขากรรไกร

พบวา หากแนวสนกระดกขากรรไกรตงฉากกบระนาบสบและ

แนวแกนของฟนหลกยด ความเคนรอบรากเทยมจะกระจาย

ตวดทสด กรณฝงรากเทยมทเอยงทามม 5 องศากบระนาบสบ

และเกดความเคนสงสดกรณฝงรากเทยมทเอยงทามม

30 องศากบระนาบสบ(32) สอดคลองกบการศกษาของ

Watanabe และคณะ(47) ทเปรยบเทยบระหวางรากเทยมเดยว

ทตงตรง กบรากเทยมทเอยงทามม 5 องศากบระนาบบดเคยว

พบวาเมอใหแรงกระทาในแนวดง ความเคนทรากเทยมทเอยง

ทามม 5 องศามคานอยกวารากเทยมทตงตรงเลกนอย

ทศทางของแรงทกระทาตอรากเทยมกเปนอกปจจย

หนงทสงผลตอความเคนของรากเทยม โดยหากแรงกระทา

ทเอยงทามมกบแนวแกนของรากเทยมมาก จะยงกอใหเกด

ความเครยดบรเวณรอบรากเทยมเพมขน(33)

โดยสรปการฝงรากเทยมนอกจากคานงถงแนวการ

เอยงตวของรากเทยมแลว ยงควรพจารณาถงแนวแกนของฟน

หลกยด แนวลาดเอยงของสนกระดกขากรรไกร และทศทาง

ของแรงทกระทาตอรากเทยม โดยควรออกแบบการเอยงตว

ของรากเทยมใหทศทางของแรงบดเคยวทถายทอดลงส

รากเทยมมทศทางขนานกบแนวแกนของรากเทยมใหมาก

ทสด และควรฝงรากเทยมใหเอยงตวไดไมเกน 5 องศากบ

ระนาบสบ เพอหลกเลยงการละลายของกระดกเบาฟนทอาจ

เกดขน

รปรางและคณภาพของสนกระดกขากรรไกรทใหการรองรบ ในกรณฟนเทยมบางสวนถอดไดขยายฐานทมรากเทยม

รวม รปรางของสนกระดกขากรรไกรไมมผลตอการกระจาย

ความเคนบรเวณกระดกรอบรากเทยม(34) โดยรากเทยมทฝง

บรเวณดานทายของสนเหงอกไรฟน ชวยลดความเคนบรเวณ

เสนใยเยอเมอก (fibromucosa) และกระดกรองรบฟนเทยม

ซงขดแยงกบการศกษาในฟนเทยมทงปากในขากรรไกรลาง

พบวา รปรางของสนกระดกขากรรไกร เปนปจจยทมอทธพล

อยางยงตอรปแบบการกระจายความเคนของฟนเทยมลงส

อวยวะรองรบฟนเทยม โดยพบความเคนสงสดทบรเวณเยอ

เมอกรองรบฟนเทยมในขากรรไกรทสนกระดกมการละลาย

ตวมาก(49)

ความหนาแนนของกระดก (bone density) รอบรากเทยม

เปนอกปจจยหนงทสงผลตอคณสมบตเชงกลบรเวณรอยตอ

ระหวางรากเทยมและกระดก(35) พบวาอตราความสาเรจของ

การฝงรากเทยมในขากรรไกรบนซงโดยมากมลกษณะของ

กระดกชนดท 3 (Quality bone type 3) มคาตากวาอตรา

ความสาเรจในขากรรไกรลาง ซงมกมกระดกชนดท 2

(Quality bone type 2) (รอยละ 82.9 และ 91.5 ตาม

ลาดบ)(50,51)

สรป การนารากเทยมเขามาใชรวมกบฟนเทยมบางสวนถอด

ไดขยายฐาน สามารถชวยเพมประสทธภาพการบดเคยว

เสถยรภาพของฟนเทยม และความพงพอใจในผปวยไดอยาง

มนยสาคญ(9,52) อกทงยงชวยลดความเคน และความเครยด

ทเกดขนบรเวณฟนหลกยด และอวยวะปรทนตทเหลออย โดย

มปจจยหลายประการทมอทธพลตอรปแบบการกระจายแรง

ของรากเทยม อวยวะทใหการรองรบฟนเทยม และฟนเทยม

รปท 6 เมอมแรงกระท�าในแนวดงลงสรากเทยมทเอยง

ท�ามมกบระนาบสบ จะเกดแรงกดในดานทเอยง

(วงกลมดานซายของภาพ) และเกดแรงดงในดาน

ตรงกนขาม (วงกลมดานขวาของภาพ)

Figure 6 When vertical force is applied to angled implant, compressive stresses occur on the crestalcortical bone towards the side of inclination (left side) and tensile stresses on the opposite side (right side).


บางสวนถอดไดขยายฐาน ซงจากการทบทวนวรรณกรรมสรป

ไดดงน

1. ตาแหนงของรากเทยม พบวา ไมสามารถสรปได

ชดเจนวาตาแหนงรากเทยมใด ททาใหเกดรปแบบการกระจาย

ความเคน และความเครยดดทสดในฟนหลกยด รากเทยม

และอวยวะรองรบฟนเทยม แตพบวาฝงรากเทยมทตาแหนง

ทายสดของสนเหงอกวาง ชวยลดความยาวของคานยนท

เกดขนได

2. ตาแหนงของสวนพก พบวา ควรออกแบบใหสวน

พกอยทางดานไกลกลาง เพอลดโอกาสการแตกหกของฐาน

ฟนเทยม

3. รปแบบการใหแรงกด พบวา ควรใหมการสบแบบทง

สองขาง และมพนทใตตอโครงโลหะประมาณ 0.75 มลลเมตร

4. ความยาวและขนาดเสนผานศนยกลางของรากเทยม

พบวา ควรเลอกรากเทยมทมขนาดใหญ และความยาวมาก

ทสดเทาทลกษณะทางกายวภาคเออตอการฝงรากเทยม

เนองจากเปนการเพมพนทผวสมผสของรากเทยม ชวย

ในการกระจายความเคนจากแรงบดเคยวไดดขน

5. รปแบบการเชอมตอระหวางฟนเทยมกบรากเทยม

พบวา ควรเลอกรปแบบทมระบบยดตดเชอมตอกบรากเทยม

เพอลดความเคนทถายทอดผานจากฟนเทยมมาสรากเทยม

6. การเอยงตวของรากเทยม แนะนาใหฝงรากเทยม

ตงฉากกบระนาบสบ หรอเอยงตวไดเลกนอย ไมเกน 5 องศา

กบระนาบสบ และอยในแนวขนานกบแนวแกนของฟนหลกยด

ซสดทาย เพอใหแรงทถายทอดลงตามแนวแกนของรากเทยม

และมการกระจายอยางสมาเสมอ

7. รปรางของสนกระดกขากรรไกรทใหการรองรบ พบวา

รปรางของสนกระดกขากรรไกรไมมบทบาทตอการกระจาย

ความเคนบรเวณกระดกรอบรากเทยม

กตตกรรมประกาศ ขอขอบคณบรษท เอกซา ซแลม จากด ทใหการอนเคราะห

วสดเพอทาการศกษา

เอกสารอางอง1. กรมอนามย ส. รายงานผลการสารวจสภาวะสขภาพ

ชองปากระดบประเทศ ครงท 7 ประเทศไทย พ.ศ.

2555: สานกงานกจการ โรงพมพองคการสงเคราะห

ทหารผานศก; 2556.

2. Islas-Granillo H, Borges-Yanez A, Medina-Solis CE, et al. Tooth-Loss Experience and Associated Variables among Adult Mexicans 60 Years and Older. P R Health Sci J 2016; 35(2): 88-92.

3. Oh WS, Oh TJ, Park JM. Impact of implant support on mandibular free-end base removable partial denture: theoretical study. Clin Oral Im-

plants Res 2016; 27(2): 87-90.4. Friedman PK, Lamster IB. Tooth loss as a

predictor of shortened longevity: exploring the hypothesis. Periodontol 2000 2016; 72(1): 142-152.

5. Carr AB, Brown DT. CHAPTER 2 - Consider-ations for Managing Partial Tooth Loss: Tooth Replacements From the Patient Perspective. McCracken’s Removable Partial Prosthodontics. 12th ed. Saint Louis: Mosby; 2011: 8-15.

6. Davenport JC, Basker RM, Heath JR, Ralph JP, Glantz PO. The removable partial denture equa-tion. Br Dent J 2000; 189(8): 414-424.

7. Sajjan C. An altered cast procedure to improve tissue support for removable partial denture. Contemp Clin Dent 2010; 1(2): 103-106.

8. Suenaga H, Kubo K, Hosokawa R, Kuriyagawa T, Sasaki K. Effects of occlusal rest design on pressure distribution beneath the denture base of a distal extension removable partial denture-an in vivo study. Int J Prosthodont 2014; 27(5): 469-471.

9. Ohkubo C, Kobayashi M, Suzuki Y, Hosoi T. Effect of implant support on distal-extension removable partial dentures: in vivo assessment. Int J Oral Maxillofac Implants 2008; 23(6): 1095-1101.

10. Mijiritsky E, Ormianer Z, Klinger A, Mardinger O. Use of dental implants to improve unfavor-able removable partial denture design. Compend

Contin Educ Dent 2005; 26(10): 744-746.


11. Misch CE, Bidez MW. Contemporary implant

dentistry. 3rd ed. St Louis: Mosby; 1999: 147.12. R.D. Manderson DJW, D.C.A. Picton, editor

Biomechanics of denture-supporting tissues. Proceedings of the Second International Prost-hodontic Congress; 1979; St. Louis: The C. V. Mosby Co.

13.KratochvilFJ.Influenceofocclusalrestpositionand clasp design on movement of abutment teeth. J Prosthet Dent 1963; 13(1): 114-124.

14. Seong-Kyun Kim S-JH, Jai-Young Koak, Jeong-Taek Lee, et al. Biomechanics of abutments supporting removable partial dentures under unilateral loading. J Korean Acad Prosthodont 2007; 45(6): 753-759.

15. Chikunov I, Doan P, Vahidi F. Implant-retained partial overdenture with resilient attachments. J

Prosthodont 2008; 17(2): 141-148.16. Xiao W, Li Z, Shen S, Chen S, Wang Y, Wang J.

Theoretical role of adjunctive implant positional support in stress distribution of distal-extension mandibular removable partial dentures. Int J

Prosthodont 2014; 27(6): 579-581.17. Ohkubo C, Kurihara D, Shimpo H, Suzuki Y,

Kokubo Y, Hosoi T. Effect of implant support on distal extension removable partial dentures: in vitro assessment. J Oral Rehabil 2007; 34(1): 52-56.

18. Mijiritsky E. Implants in conjunction with remov-able partial dentures: a literature review. Implant

Dent 2007; 16(2):146-154.19. Glantz PO, Rangert B, Svensson A, Stafford GD,

Arnvidarson B, Randow K, et al. On clinical loading of osseointegrated implants. A method-ological and clinical study. Clin Oral Implants

Res 1993; 4(2): 99-105.

20. Bidez MW, Misch CE. Force transfer in implant dentistry: basic concepts and principles. J Oral

Implantol 1992; 18(3): 264-274.21. Smedberg JI, Nilner K, Rangert B, Svensson SA,

GlantzSA.On the influenceof superstructureconnection on implant preload: a methodological and clinical study. Clin Oral Implants Res 1996; 7(1): 555-563.

22.SahinS,CehreliMC,YalcinE.The influenceof functional forces on the biomechanics of implant-supported prostheses--a review. J Dent 2002; 30(7-8): 271-282.

23. Hegazy SA, Elshahawi IM, Elmotayam H. Stress-es induced by mesially and distally placed im-plants to retain a mandibular distal-extension removable partial overdenture: a comparative study. Int J Oral Maxillofac Implants 2013; 28(2): 403-407.

24. Memari Y, Geramy A, Fayaz A, Rezvani Habib AbadiS,MansouriY.InfluenceofImplantPo-sition on Stress Distribution in Implant-Assisted Distal Extension Removable Partial Dentures: A 3D Finite Element Analysis. J Dent (Tehran) 2014; 11(5): 523-530.

25. Cunha LD, Pellizzer EP, Verri FR, Pereira JA. Evaluationoftheinfluenceoflocationofosse-ointegrated implants associated with mandibular removable partial dentures. Implant Dent 2008; 17(3): 278-287.

26. Shahmiri R, Das R, Aarts JM, Bennani V. Finite element analysis of an implant-assisted remov-able partial denture during bilateral loading: occlusal rests position. J Prosthet Dent 2014; 112(5): 1126-1133.

27. Shahmiri R, Aarts JM, Bennani V, Das R, Swain MV. Strain Distribution in a Kennedy Class I Implant Assisted Removable Partial Denture under Various Loading Conditions. Int J Dent 2013; 2013: 351279.


28. Shahmiri R, Aarts JM, Bennani V, Atieh MA, Swain MV. Finite element analysis of an implant-assisted removable partial denture. J

Prosthodont 2013; 22(7): 550-555.29. Verri FR, Pellizzer EP, Rocha EP, Pereira JA.

Influence of length and diameter of implants associated with distal extension removable partial dentures. Implant Dent 2007; 16(3): 270-280.

30. Xiao W, Li Z, Shen S, Chen S, Chen S, Wang J. Influenceof connection typeon the biome-chanical behavior of distal extension mandibular removable partial dentures supported by implants and natural teeth. Comput Methods Biomech

Biomed Engin 2015: 1-8.31. Rodrigues RC, Faria AC, Macedo AP, de Mattos

Mda G, Ribeiro RF. Retention and stress dis-tribution in distal extension removable partial dentures with and without implant association. J Prosthodont Res 2013; 57(1): 24-29.

32. de Freitas Santos CM, Pellizzer EP, Verri FR, de MoraesSL,Falcon-AntenucciRM.Influenceofimplant inclination associated with mandibular class I removable partial denture. J Craniofac

Surg 2011; 22(2): 663-668.33. Hirata K, Takahashi T, Tomita A, Gonda T, Maeda

Y.The InfluenceofLoadingVariables on Im-plant Strain When Supporting Distal-Extension Removable Prostheses: An In Vitro Study. Int J

Prosthodont 2015; 28(5): 484-486.34. Junior MM, Anchieta RB, Rocha EP, Pereira JA,

Archangelo CM, Freitas-Junior AC, et al. The influenceofthealveolarridgeshapeonthestressdistribution in a free-end saddle removable par-tial denture supported by implant. Acta Odontol

Latinoam 2011; 24(2): 168-175.35.HolmesDC,LoftusJT.Influenceofbonequality

on stress distribution for endosseous implants. J Oral Implantol 1997; 23(3): 104-111.

36. Brunski JB. Biomechanics of oral implants: future research directions. J Dent Educ 1988; 52(12): 775-787.

37. Tandlich M, Ekstein J, Reisman P, Shapira L. Removable prostheses may enhance marginal bone loss around dental implants: a long-term ret-rospective analysis. J Periodontol 2007; 78(12): 2253-2259.

38. DeBoer J. The effects on function of distal-ex-tension removable partial dentures as determined by occlusal rest position. J Prosthet Dent 1988; 60(6): 693-696.

39. Chang M, Chronopoulos V, Mattheos N. Impact of excessive occlusal load on successfully-osse-ointegrated dental implants: a literature review. J Investig Clin Dent 2013; 4(3): 142-150.

40. Himmlova L, Dostalova T, Kacovsky A, KonvickovaS.Influenceofimplantlengthanddiameteronstressdistribution:afiniteelementanalysis. J Prosthet Dent 2004; 91(1): 20-25.

41. Miyamoto I, Tsuboi Y, Wada E, Suwa H, Iizuka T.Influenceofcorticalbonethicknessandim-plant length on implant stability at the time of surgery--clinical, prospective, biomechanical, and imaging study. Bone 2005; 37(6): 776-780.

42. Georgiopoulos B, Kalioras K, Provatidis C, Manda M, Koidis P. The effects of implant length and diameter prior to and after osseointegration: a2-Dfiniteelementanalysis.J Oral Implantol 2007; 33(5): 243-256.

43. Richter EJ. In vivo horizontal bending moments on implants. Int J Oral Maxillofac Implants 1998; 13(2):232-44.

44. Sato M, Suzuki Y, Kurihara D, Shimpo H, Ohkubo C. Effect of implant support on mandib-ular distal extension removable partial dentures: relationship between denture supporting area and stress distribution. J Prosthodont Res 2013; 57(2): 109-112.


45. Sadig W. A comparative in vitro study on the retention and stability of implant-supported overdentures. Quintessence Int 2009; 40(4): 313-319.

46. MA EL, Elhaddad AA, Khirallah AS. Retentive Properties of O-Ring and Locator Attachments for Implant-Retained Maxillary Overdentures: An In Vitro Study. J Prosthodont 2016.

47. Watanabe F, Hata Y, Komatsu S, Ramos TC, FukudaH.Finiteelementanalysisoftheinflu-ence of implant inclination, loading position, and load direction on stress distribution. Odontology 2003; 91(1): 31-36.

48.BroshT,PiloR,SudaiD.Theinfluenceofabut-ment angulation on strains and stresses along the implant/bone interface: comparison between two experimental techniques. J Prosthet Dent 1998; 79(3): 328-334.

49. Kawasaki T, Takayama Y, Yamada T, Notani K. Relationship between the stress distribution and the shape of the alveolar residual ridge--three-di-mensional behaviour of a lower complete den-ture. J Oral Rehabil 2001; 28(10): 950-957.

50. Becker W, Becker BE, Alsuwyed A, Al-Mubarak S. Long-term evaluation of 282 implants in maxillary and mandibular molar positions: a prospective study. J Periodontol 1999; 70(8): 896-901.

51. Truhlar RS, Orenstein IH, Morris HF, Ochi S. Distribution of bone quality in patients receiving endosseous dental implants. J Oral Maxillofac

Surg 1997; 55(12 Suppl 5): 38-45.52. Goncalves TM, Campos CH, Garcia RC. Implant

retention and support for distal extension partial removable dental prostheses: satisfaction out-comes. J Prosthet Dent 2014; 112(2): 334-339.

review article...

Documents