รายงานการวิจัย...

รายงานการวจย เรอง

ความปลอดภยจากการปฏบตงานของชางซอมบ ารงมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

ผวจย อาจารยอรญ ขวญปาน

นางสาวชนะกานต พงศาสนองกล

ไดรบทนอดหนนจากมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

ปงบประมาณ 2555

ก

บทคดยอ ชอรายงานการวจย : ความปลอดภยจากการปฏบตงานของชางซอมบ ารง มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ชอผวจย : อาจารยอรญ ขวญปาน , นางสาวชนะกานต พงศาสนองกล ปทวจย : 2555 ……………………………………………………………………………………………………… การวจยในครงนมวตถประสงคเพอศกษา วเคราะห และหามาตรฐานวธการปฏบตงานทปลอดภยของชางซอมบ ารง โดยท าการศกษาใน 5 ฝาย คอ ฝายงานชางไม ฝายงานชางประปา ฝายชางไฟฟา ฝายงานสวน และฝายงานสขาภบาล แลวท าการประเมนความเสยงเพอเลอกกลมประชากร หลงจากการประเมนความเสยงแลวไดกลมตวอยาง 3 กลม คอ ฝายงานสขาภบาล ฝายชางไฟฟา และฝายงานสวน รวมกลมตวอยางทงสน 21 คน โดยศกษาขอมลเบองตนเกยวกบการประกอบอาชพ การเจบปวยและอนตรายจากการประกอบอาชพ การส ารวจสภาพการท างานและสภาพแวดลอมในการท างาน การตรวจวดสภาพแวดลอมในพนทท างานของกลมตวอยาง และการเกบขอมลเชงคณภาพในกลมอาชพทศกษา โดยการสงเกตการณแบบมสวนรวมดานพฤตกรรมในการท างาน การสมภาษณแบบเจาะลก และการใชเทคนคการสรางความสมพนธในกลมตวอยาง ท าความเขาใจเกยวกบปญหาทางดานอาชวอนามยและความปลอดภย ใชรปแบบการเรยนรและการแกปญหาดานอาชวอนามยและความปลอดภย เพอใหไดแนวทางและมาตรการในการปองกนและแกไขสภาพปญหาหรออนตรายทเกดจากการประกอบอาชพ จากนนตดตามผลการเรยนร และประเมนผลการด าเนนการเพอหาสวนทตองปรบปรง เพอใหไดรปแบบทเหมาะสมกลม

ผลการศกษา พบวา ชางซอมบ ารงมความมนใจในการปฏบตงานตามหนาท จงปฏบตงานดวยความเคยชนหรอตามประสบการณ ในบางครงจะชอบการท างานททาทายและมความเสยง แทนทจะใชเครองมอ เครองทนแรง และอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล สาเหตเพราะพนกงานลวนแตปฏบตงานมาเปนเวลานาน จงไมใหความสนใจเรองความปลอดภยในการท างานเทาทควร โดยคดวาระวงตวเปนอยางดแลว และพนกงานจะปฏบตงานในทาทางเดมๆ เปนระยะเวลานาน อกทงปฏบตงานในสภาพแวดลอมทไมเหมาะสม จงมอาการเจบปวยทเกดจากการท างาน เชน ปวดตนคอ ปวดหลง ปวดเอว ปวดแขน ปวดขาและเขา เกดปญหากบสขภาพตา คอ อาการปวดตา เคองตา ตาพรา และแสบตา และเกดการบาดเจบจากอบตเหตจากการปฏบตงานขนเปนประจ าทกสปดาห เชน โดนของมคมบาด โดนกระแทก การหกลม การตกจากทสง เปนตน

จากการวจยยงพบอกวา สาเหตทส าคญของปญหาความปลอดภยของชางซอมบ ารง คอ การทนายจางใหความส าคญในเรองความปลอดภยในการท างานไมมากเทาทควร ไมมการบรหารจดการเรองความปลอดภยทเปนรปธรรม ไมมการใหความรทถกตองและเหมาะสม ไมมการจดหาอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลทเพยงพอ และเหมาะสมกบงาน ค าส าคญ : ความปลอดภยในการปฏบตงาน ความปลอดภยของชางซอมบ ารง

www.ssru.ac.th

ข

Abstract

Research Title : Safety of Maintenance Technicians in Suan Sunandha Rajabhat University. Author : Mr. Aran kwanpan , Miss. Chanakarn pongsasanongkul Year : 2012

This research aimed to study analysis and standard safety operator procedure, of Maintenance Technicians in Suan Sunandha Rajabhat University. The study samples were in 5 groups of people, is the Carpenter, the Plumber, the Electrician, the Gardener and the Sanitation. Select samples by Risk Assessment, The third group of samples is an electrician, the Gardener and the Sanitation. The sample included 21 participants.The research conducted by studying the baseline data of professions and occupational health hazards, survey the working condition and monitoring the physical working environment in each occupational group. The qualitative data collections were used by observing, in-depth interviewing and focus group discussions. The professional group relationship and occupational health problem understanding were builded. The developing of learning model and problem solving process for occupational health and safety were used by searching the working problem. Problem analysis with professional groups was taken by job safety analysis in order to be the way for prevention and control actions.

So, Maintenance Technicians have confidence in their work. His work routine operations, or experience. Sometimes like to work on challenging and risky. Do not use tools, personal protective equipment. Because employees are all working for a long time. A focus on safety in the workplace few. His is Operate in the same manner. For a long time, in environments that do not fit. Operate Symptoms of illness, Such as Neck pain, arm pain, leg pain, low back pain and waist and knees. Problems with eyes, Such as Eye pain, eye blurry and burning eyes. Injuries from the accident in work weekly, The impact of falls and injuries hit by falling from a height. Health care when illness and injuries.

Major cause of safety problems of maintenance, the employer did not focus on safety in the workplace, no safety management is substantial. no knowledge is required and appropriate and no provision of adequate personal protective equipment appropriate to the task. Keyword : Safety performance. Safety Maintenance.

www.ssru.ac.th

ค

กตตกรรมประกาศ งานวจยเรอง ความปลอดภยจากการปฏบตงานของชางซอมบ าร งมหาวทยาลยราชภฏ สวนสนนทา ไดรบทนอดหนนการวจยจากสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา ผวจยจงขอขอบคณมหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทาทไดใหทนอดหนนการวจยครงน มา ณ ทนดวย ขอขอบคณ ผทรงคณวฒทคอยใหค าปรกษา รวมถงชวยตรวจแบบสมภาษณ ขอบคณนกศกษาสาขาเทคโนโลยความปลอดภย รน 4 ทกคนทชวยเกบขอมลภาคสนาม ขอขอบคณกลมตวอยางทงฝายงานสขาภบาล ฝายชางไฟฟา และฝายงานสวน ทใหขอมลและเขารวมโครงการ รวมถงตวแทนของฝายซอมบ ารงทใหความสะดวกในการลงพนทเกบตวอยาง ตลอดจนการใหขอมลตางๆ ในการวจย ในการศกษาวจยครงน ผวจยจะน าขอมลทไดจากการวจยมาใชใหเกดประโยชนตอฝายงานซอมบ ารง ตลอดจนการจดการศกษาเพอประโยชนตองานดานวชาการตอไป คณคาและประโยชนทงหลายทเกดขน ผวจยขอมอบเปนเครองบชาแด บดา มารดา คร อาจารยและผมพระคณทกทาน

ผวจย

www.ssru.ac.th

ง

สารบญ หนา

บทคดยอ กAbstract ข กตตกรรมประกาศ ค สารบญ ง สารบญตาราง ฉ บทท

1. บทน า ความเปนมาและความส าคญของปญหา 1

วตถประสงคของโครงการวจย 2 ขอบเขตของงานวจย 2 กรอบแนวความคดของโครงการวจย 3 นยามศพท 4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 5 แผนการถายทอดเทคโนโลยหรอผลการวจยสกลมเปาหมาย 6

2. ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ การประเมนความเสยง (RISK ASSESSMENT) 7 การวเคราะหงานเพอความปลอดภย 11 จตวทยาการเรยนร 12 ทฤษฎการเรยนร 16 งานวจยทเกยวของ 17

3. วธการด าเนนการวจย ประชากรและกลมตวอยาง 21 สรางเครองมอทใชการด าเนนงานวจย 22 ขนตอนการด าเนนการ 22 การเกบรวบรวมขอมล 24 การวเคราะหหาแนวทางการแกไข 24 4. การเรยนรและการแกไขปญหา

ขอมลทวไปของประชากรทศกษา 26 ขอมลทวไปเกยวกบการปฏบตงานฝายชางซอมบ ารง 28 ปญหาสขภาพจากการท างานและการปฏบตเพอดแลสขภาพ 31 การประเมนดานสงแวดลอมในการท างาน 43 ความเหมาะสมจากการการท างาน สภาพงานทไมปลอดภย การปองกนการบาด 45 เจบจากการท างาน และการปองกนการบาดเจบจากอบตเหตในการท างาน การวเคราะหงานเพอความปลอดภย 47

www.ssru.ac.th

จ

5. สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ สรปผลการวจย 53

การอภปรายผลการวจย 56 ขอเสนอแนะการวจย 60

บรรณานกรม 62 ภาคผนวก ภาคผนวก ก แบบสมภาษณเพอการวจย 63 ภาคผนวก ข กฎกระทรวง เรองมาตรฐาน แสงสวาง เสยง และความรอน 70

www.ssru.ac.th

ฉ

สารบญตาราง

ตารางท หนา ตารางท 4.1 แสดงสถานเพศของชางซอมบ ารง 26 ตารางท 4.2 แสดงสถานอายของชางซอมบ ารง 27 ตารางท 4.3 แสดงสถานระดบการศกษาของชางซอมบ ารง ในมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา 27 ตารางท 4.4 แสดงสถานภาพสมรสของชางซอมบ ารง 27 ตารางท 4.5 แสดงระยะเวลาการปฏบตงานของฝายชางซอมบ ารง 28 ตารางท 4.6 แสดงประสบการณการท างานของฝายชางซอมบ ารง 28 ตารางท 4.7 แสดงจ านวนผท างานในแตละครวเรอนของผประกอบอาชพฝายชางซอมบ ารง 29 ตารางท 4.8 แสดงการเปลยนแปลงของรายไดจากการท างานของผประกอบอาชพ 29 ฝายชางซอมบ ารง ตารางท 4.9 แสดงความพงพอใจในการท างานของผประกอบอาชพฝายชางซอมบ ารงใน 30 ตารางท 4.10 แสดงแนวโนมในการเปลยนงานของผประกอบอาชพฝายชางซอมบ ารงใน 30 ตารางท 4.11 แสดงจ านวนวนทมท างานตอสปดาหของผประกอบอาชพฝายชางซอมบ ารง 30 ตารางท 4.12 แสดงจ านวนชวโมงทมท างานในแตละวนของผประกอบอาชพฝายชางซอมบ ารง 31 ตารางท 4.13 แสดงจ านวนชวโมงทมท างานในแตละวนใน (ชวงงานเรงดวน) ของชางซอมบ ารง 31 ตารางท 4.14 แสดงการเจบปวยหรอปญหาสขภาพทเกดจากการท างานของชางซอมบ ารง 32 ตารางท 4.15 แสดงการปฏบตตวเมอเกดการเจบปวยหรอปญหาสขภาพ 32 ตารางท 4.16 แสดงคาใชจายในการรกษาพยาบาลการเจบปวยจากการท างาน 33 ตารางท 4.17 แสดงประเภทของการเจบปวยจากการท างาน ความถในการเกด 34 และระดบความรนแรง ของผประกอบอาชพฝายงานสขาภบาล ตารางท 4.18 แสดงประเภทของการเจบปวยจากการท างาน ความถในการเกด 35

และระดบความรนแรง ของผประกอบอาชพฝายชางไฟฟา ตารางท 4.19 แสดงประเภทของการเจบปวยจากการท างาน ความถในการเกด 37 และระดบความรนแรง ของผประกอบอาชพฝายงานสวน ตารางท 4.20 แสดงการบาดเจบจากอบตเหตจากการท างานของผประกอบอาชพชางซอมบ ารง 39 ตารางท 4.21 แสดงการปฏบตตวเมอเกดการบาดเจบจากอบตเหตจากการท างาน 39 ตารางท 4.22 แสดงคาใชจายทใชในการรกษาพยาบาลเมอเกดการบาดเจบจากอบตเหต 40 จากการท างาน ตารางท 4.23 แสดงประเภทของการบาดเจบจากอบตเหตจากการท างาน ความถทเกด 40 และระดบความรนแรงของผประกอบอาชพ ฝายสขาภบาล ตารางท 4.24 แสดงประเภทของการบาดเจบจากอบตเหตจากการท างาน ความถทเกด 41 และระดบความรนแรงของผประกอบอาชพฝายชางไฟฟา ตารางท 4.25 แสดงประเภทของการบาดเจบจากอบตเหตจากการท างาน ความถทเกด 42

และระดบความรนแรงของผประกอบอาชพฝายงานสวน ตารางท 4.26 บคคลในครอบครวทไมไดท างานนเคยไดรบอนตรายจากการท างานอาชพ 42

www.ssru.ac.th

ช

ตารางท 4.27 แสดงความเหมาะสมของแสงสวางทใชในการท างานของผประกอบอาชพ 43 ฝายชางซอมบ ารง ตารางท 4.28 แสดงผลการตรวจวดแสงสวางทใชในการท างานของผประกอบอาชพฝาย 44

ชางซอมบ ารง ตารางท 4.29 แสดงความเหมาะสมดานสภาพไฟฟาในการท างานของผประกอบอาชพฝาย 44

ชางซอมบ ารง ตารางท 4.30 แสดงความเหมาะสมดานเสยงดงในการท างานของผประกอบอาชพ 44

ฝายชางซอมบ ารง ตารางท 4.31 แสดงผลการตรวจวดเสยงในการท างานของฝายงานสวน 45 ตารางท 4.32 แสดงการใชสารเคมในการท างานของผประกอบอาชพฝายชางซอมบ ารง 45 ตารางท 4.33 แสดงผลสภาพการกระท าทไมปลอดภยในการท างานของชางซอมบ ารง 46 ตารางท 4.34 แสดงผลสภาพของงานทไมปลอดภยในการท างานของชางซอมบ ารง 46 ตารางท 4.35 แสดงผลการปองกนการเจบปวยจากการท างานของชางซอมบ ารง 46 ตารางท 4.36 แสดงผลการปองกนการบาดเจบจากอบตเหตในการท างานของชางซอมบ ารง 47 ตารางท 4.37 แสดงถงความเสยงและอนตรายทเกดขนระหวางการท างาน 47 ตารางท 4.38 แสดงปญหาดานสขภาพระหวางการท างาน 48 ตารางท 4.39 แสดงถงความเสยงและอนตรายทเกดขนระหวางการท างาน 49 ตารางท 4.40 แสดงปญหาดานสขภาพระหวางการท างาน 49 ตารางท 4.41 แสดงถงความเสยงและอนตรายทเกดขนระหวางการท างาน 50 ตารางท 4.42 แสดงถงปญหาดานสขภาพระหวางการท างาน 51 ตารางท 4.43 แสดงถงความเสยงและอนตรายทเกดขนระหวางการท างาน 52 ตารางท 4.44 แสดงถงปญหาดานสขภาพระหวางการท างาน 52

www.ssru.ac.th

บทท 1 บทน ำ

1.1 ควำมเปนมำและควำมส ำคญของปญหำ มหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทาเดมเปนสวนหนงของพระราชวงดสต ปจจบนมหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา เปดสอนในระดบปรญญาตร ปรญญาโทและปรญญาเอก ทงภาคปกตและภาคพเศษ มหลกสตรทหลากหลายใหนกศกษาไดเลอกเรยนมากกวา 50 สาขาวชา นอกจากนยงมวทยาลยนานาชาตและวทยาลยการจดการ นกศกษาสามารถเลอกเรยนไดหลากหลายทาง ทงผาน On line, e-leaning มหาวทยาลยไดจดบรการระบบอนเทอรเนต อนทราเนต และระบบ Wire-less campus รบรองทกจดของมหาวทยาลยและมระบบฐานขอมล (Data base system) ทางวชาการและงานวจยเพอการสบคนแบบ On-line ในสภาพสงคมยคโลกาภวตนและสงคมยคเศรษฐกจฐานความรหรอจะเรยกวาเศรษฐกจโมเลกล (Molecular Economy) มหาวทยาลยจงตองด าเนนการจดเตรยมสถานทใหเพยงพอ และเหมาะสมตอการเรยนการสอนของสาขาตางๆ การด าเนนการจดเตรยมสถานทไดมการกอสรางอาคารใหม การตอเตมเพมของอาคารเกาเพอใหสามารถใชพนทไดมากขน ตลอดจนถงงานซอมบ ารงตางๆ ไดเกดขนเปนประจ าในทกๆวน กจกรรมดงกลาวไดสงผลกระทบจนเกดเปนความไมปลอดภย สดทายกเกดอบตเหตขน แตสถตการเกดอบตเหตในมหาวทยาลยกลบไมมขอมลบนทกไว อาจจะเพราะวาเหตการณไมรายแรงสวนใหญจะเปนอบตเหตเลกๆ นอยๆ ทเกดขนแลวกมขาวไดพดคยกนในวงเลกๆ ไมนานขาวดงกลาวกเงยบลง แลวเหตการณเดมๆ กเกดขนอกจนการเปนเรองธรรมดาไปในทสด อบตเหตทเกดขนทไมมการเกบสถต ไดแก นกศกษาเดนตกทอทมการเปดเพองานซอมบ ารงแตยงซอมไมเสรจ บางกรณซอมเสรจแลวแตยงไมไดปดปากทอ นกศกษาลนลมในหองน าทก าลงท าความสะอาดโดยไมมการตดปายใดๆ นกศกษาเดนสะดดวสดทวางไวไมเปนระเบยบ หรอการทโดยรถเฉยวชนในมหาวทยาลย ตวอยางดงกลาวไมไดเกดขนเฉพาะนกศกษาแตยงเกดขนกบบคลากรของมหาวทยาลยดวย

นอกจากอบตเหตขางตนแลวแลว ยงมเหตการณรายแรงทเกดขนเปนเหตการณรนแรงไมอาจยอมรบได คอ พนกงานตอเตมอาคารถกไฟฟาดดเสยชวตในป พ.ศ. 2543 พนกงานของมหาวทยาลย 3 คน เสยชวตจากการขาดอากาศ และสดดมกาซพษในพนทอบอากาศ ในป พ .ศ. 2553 จากเหตการณดงกลาวไดเกดความเสยหายมากมายทงญาตผประสบเหตเอง และมหาวทยาลย จนมการพดคยกนเปนขาวใหญในระยะเวลาอนสน ไมนานหลายคนกลม และกเกดอบตเหตอกนบครงไมถวนเหตการณตางๆ ทสงผลใหเกดอบตเหตลวนแลวเกดจากความรเทาไมถงการณ และความประมาททงสน หากบคลากรของมหาวทยาลยไดรบความร ไดรบการสอนการปฏบตงานทปลอดภยดวยคมอมาตรฐานการปฏบตงานทความปลอดภยแลว บคลากรกจะมความตระหนกถงความปลอดภยแลวเหตการณทเปนอนตรายกไมอาจเกด ในทสดอบตเหตตางๆ กจะไมเกดขนอก ผวจยตระหนกถงความส าคญของปญหาดานความปลอดภย และอาชวอนามยของบคลากรชางซอมบ ารงของมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา จงตองการศกษา และวเคราะหการเรยนร ถงการแกปญหาเกยวกบความไมปลอดภยในการปฏบตงาน เพอจะไดวเคราะหรปแบบ และน ารปแบบการ

www.ssru.ac.th

2

เรยนรการแกปญหาดานความไมปลอดภย มาท าเปนมาตรฐานการปฏบตงานทปลอดภย (Safety Standard Operation Procedure : SSOP) ใหเหมาะสมกบบคลากรชางซอมบ ารงของมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ผวจยจงตองการศกษาความปลอดภยจากการปฏบตงานของชางซอมบ ารงมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ในครงน 1.2 วตถประสงคของโครงกำรวจย 1.2.1 ศกษา วเคราะห และหามาตรฐานวธการปฏบตงานทปลอดภยของชางซอมบ ารงในมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

1.2.2 ถายทอดความร และมาตรฐานวธการปฏบตงานทปลอดภย (SSOP) ใหกบชางซอมบ ารงในมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

1.3 ขอบเขตของโครงกำรวจย 1.3.1 ขอบเขตในเชงพนทจะเนนทบคลากรฝายงานชางไฟฟา ฝายงานสวน และฝายงานสขาภบาล ซงไดจากการคดโดยวธการประเมนความเสยง (Risk Assessment) 1.3.2 ขอบเขตในเชงเนอหา จะเนนศกษารปแบบการปองกนอนตรายจากการท างาน แลววเคราะหและพฒนารปแบบการปองกนอนตรายจากการท างานในการแกปญหาดานความปลอดภยและอาชวอนามยจากงานนอกระบบตามหวขอดงตอไปน

1.3.2.1 ปญหาสขภาพการท างาน ไดแก อากาศเจบปวย ความไมสบายตว จากการประกอบอาชพ จากตวผประกอบอาชพเอง เพอนรวมงาน และขอมลจากสถานใหบรการดานสขภาพในพนททผประกอบอาชพอาศยอย

1.3.2.2 สถานภาพการปองกนอนตรายจากการท างานดานความปลอดภยและอาชวอนามยจากงานนอกระบบ เปนการประชมกลมผประกอบอาชพ เพอรบทราบปญหา และการแกไขดานความปลอดภยและอาชวอนามยจากการท างาน

1.3.2.3 การน าความรไปใชประโยชน จากการศกษาปญหาและการแกไขปญหา จะไดรปแบบการเรยนรการปองกนอนตรายจากการท างาน เพอแกปญหาทางดานความปลอดภยและอาชวอนามยทตรง และเหมาะสมกบงาน

www.ssru.ac.th

3

1.4. กรอบแนวควำมคดของกำรวจย+ 1.4.1 รปแบบของการเกดอบตเหตของชางซอมบ ารง

ชำงซอมบ ำรง

ควำมรเทำไมถงกำรณ สภำพรำงกำยและจตใจไมเหมำะสม

สภำพกำรทไมปลอดภย

สภำพงำนทไมปลอดภย

อบตเหต/ควำมเสยหำย/กำรบำดเจบ/ควำมพกำร/ตำย

กำรบรหำรจดกำรจดกำรดำนควำมปลอดภยไมม หรอไมดพอ - ไมมกฎระเบยนกำรปฏบตงำน - ไมมอปกรณปองกนอนตรำย อำท แวนตำส ำหรบเชอม ถงมอชนดตำง รองเทำ

กนของตกใส ปองกนสำรเคม หนำกำกปองกนสำรเคม - ไมมเครองมอในกำรตรวจวด วเครำะหอนตรำย

www.ssru.ac.th

4

1.4.1 รปแบบในการปองกนการเกดอบตเหตของชางซอมบ ารง 1.5 นยำมศพท

1.5.1 ชางซอมบ ารงมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา หมายถง บคลากรของมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ผซงปฏบตหนาทเปนฝายชางไฟฟา ฝายคนสวน และฝายงานสขาภบาล

1.5.2 ฝายชางไฟฟา หมายถง ผซงปฏบตหนาทในลกษณะการบ ารงรกษา การซอมแซม แกไข หรอการตดตง เกยวกบไฟฟาและอปกรณไฟฟาตางๆ

1.5.3 ฝายงานสวน หมายถง ผซงปฏบตหนาทในลกษณะการดแลและบ ารงรกษาหญา ตนไม ตลอดจนงานปรบภมทศนตางๆ ในสวน 1.5.4 ฝายงานสขาภบาล หมายถง ผซงปฏบตหนาทในลกษณะการดแล เกบกวาดขยะ ตลอดจนสงปฏกลตางๆ ทเกดจากกจกรรมในมหาวทยาลย 1.5.5 การวเคราะหงานเพอความปลอดภยหรอ Job Safety Analysis (JSA) หมายถง เทคนควธการทจะใหผปฏบตงานท า งานอยางปลอดภยทสด โดยการวเคราะหถงอนตรายทแฝงอยในขนตอนการท า งาน และพฒนาวธการปองกน แกปญหาอนตรายนน

ควำมปลอดภยจำกกำรปฏบตงำนของชำงซอมบ ำรงมหำวทยำลยรำชภฏสวนสนนทำ

ชำงซอมบ ำรงปฏบตงำนดวยควำมรควำมเขำใจ ไมประมำท

คมอมำตรฐำนกำรปฏบตงำนเพอควำมปลอดภย (SSOP)

กำรสอนงำนใหร เขำใจ มจตส ำนกดำนควำมปลอดภย

กำรบรหำรจดกำรจดกำรดำนควำมปลอดภยทดและครอบคลม

www.ssru.ac.th

5

1.5.6 การประเมนความเสยง (Risk Assessment) หมายถง กระบวนการ การประมาณระดบความเสยง และการตดสน วาความเสยงนนอยในระดบทยอมรบไดหรอไม 1.5.7 ความเสยง (Risk) หมายถง ผลลพธของความนาจะเกดอนตราย และผลจาอนตรายนน (อบตเหตหรออบตการณ) 1.5.8 การชบงอนตราย (Hazard Identification) หมายถง กระบวนการ ในการรบรถงอนตรายทมอย และการก าหนดลกษณะของอนตราย 1.5.9 อนตราย (Hazard) หมายถง แหลงหรอสถานการณทอาจกอใหเกดการบาดเจบ หรอความเจบปวย ความเสยหายของทรพยสน ความเสยหายตอสงแวดลอมหรอสงตาง ๆ เหลานรวมกน 1.5.10 อบตเหต (Accident) หมายถง เหตการณทไมไดคาดคดไวลวงหนา ซงมผลใหเกดการเสยชวต ความเจบปวย การบาดเจบ ความเสยหาย หรอความสญเสยอน ๆ 1.5.11 ความเจบปวยจากการท างาน หมายถง ความเจบปวยทไดพจารณาวา มสาเหตจากกจกรรม การท างาน หรอสงแวดลอมของทท างาน 1.6 ประโยชนทคำดวำจะไดรบ 1.6.1 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1.6.1.1 ไดมาตรฐานวธการปฏบตงานทปลอดภยของชางซอมบ ารง ( SSOP ) ในมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

1.6.1.2 ชางซอมบ ารงไดรบความรเกยวกบการปฏบตงานทปลอดภย และไดคมอมาตรฐานวธการปฏบตงานทปลอดภย ( SSOP ) 1.6.1.3 ชางซอมบ ารงสามารถปองกนอนตรายจากการท างาน ดวยการปฏบตตามคมอมาตรฐานวธการปฏบตงานทปลอดภย ( SSOP ) 1.6.1.4 สามารถน าคมอมาตรฐานวธการปฏบตงานทปลอดภย ( SSOP )เพอการแก ปญหาทางดานความปลอดภยและอาชวอนามยในลกษณะงานทเหมอนหรอใกลเคยงกนได

1.6.2 หนวยงานทน าผลการวจยไปใชประโยชน 1.6.2.1 มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทามกระบวนการในการพฒนาบคคลากรชางซอมบ ารง ใหมความรความสามารถในการปฏบตงานอยางปลอดภยทงชวตและทรพยสน

1.6.2.2 ผวจยน าผลการวจยบรณาการในการจดการเรยนการสอนใหกบนกศกษาสาขาเทคโนโลยความปลอดภยและอาชวอนามย และสาขาอนๆทเกยวของไดประสบการณตรง และนกศกษามสวนรวมในการเปนผชวยนกวจย

www.ssru.ac.th

6

1.7 แผนกำรถำยทอดเทคโนโลยหรอผลกำรวจยสกลมเปำหมำย 1.7.1 น าผลส าเรจจากการวจยถายทอดกบกลมตวอยาง โดยการประชมกลม และถายทอดความรโดยการเปนพเลยงคอยแนะน าการท างานทไมกอใหเกดอนตราย 1.7.2 น าผลส าเรจจากการวจยถายทอดกบประชาชนทวไป ในการเสนอผลงานวชาการของหนวยงานตางๆ ตามความเหมาะสม 1.7.3 น าผลส าเรจจากการวจยถายทอดกบประชาชนทวไป ในการเขยนบทความทางวชาการในวารสารประจ าปของมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา และวารสารอนๆ ตามความเหมาะสม 1.7.4 น าผลส าเรจจากการวจยบรณาการการเรยนการสอนโดยการถายทอดกบนกศกษา ในการเรยน วชาหลกความปลอดภยในการท างาน ของนกศกษาสาขาเทคโนโลยความปลอดภยและ อาชวอนามย และสาขาอนๆ ทเกยวของ

www.ssru.ac.th

บทท 2 ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

ในการศกษาและวจยเรองความปลอดภยจากการปฏบตงานของชางซอมบ ารงมหาวทยาลย

ราชภฏสวนสนนทา ผวจยไดท าการรวบรวมทฤษฎ งานวจยทเกยวของ โดยไดทบทวนวรรณกรรม ในเรองการประเมนความเสยง การวเคราะหงานเพอความปลอดภย จตวทยาการเรยนร ทฤษฎการเรยนร และงานวจยทเกยวของ ดงน

2.1 การประเมนความเสยง การประเมนความเสยง เปนขนตอนทระบล าดบความเสยงของอนตรายทงหมดทเกยวของกบกจกรรมของงานทครอบคลมสถานท เครองจกร อปกรณ บคลากร และขนตอนการท างาน ทอาจกอใหเกดการบาดเจบหรอเจบปวยความเสยหายตอทรพยสน ความเสยหายตอสงแวดลอม หรอสงตาง ๆ รวมกน ในหวขอนจะอธบายถงหลกการ และวธการประเมนความเสยงดานอาชวอนามย และความปลอดภย รวมทงอธบายถงความจ าเปนทตองประเมนความเสยงการประมาณระดบความเสยงโดยค านงถง ความรนแรงและโอกาสทจะเกดอนตราย เพอน ามาพจารณาวาเปนความเสยงทยอมรบได หรอยอมรบไมได และการวางแผนควบคมความเสยงทยอมรบไมได 2.1.1 วตถประสงคของการประเมนความเสยง

เพอใหทราบถงอนตรายทอาจจะเกดขนจากการปฏบตงาน ทมอยทงหมดในบรษท และจะไดรวมกนหามาตรการควบคมความเสยงทมอย กอนทจะเกดอบตเหตและการสญเสย

2.1.1.1 ค าจ ากดความ 1) การประเมนความเสยง (Risk Assessment) หมายถง กระบวนการ

การประมาณระดบความเสยง และการตดสน วาความเสยงนนอยในระดบทยอมรบไดหรอไม 2) ความเสยง (Risk) หมายถง ผลลพธของความนาจะเกดอนตราย และผลจาอนตรายนน (อบตเหตหรออบตการณ) 3) การชบงอนตราย (Hazard Identification) หมายถง กระบวนการ ในการรบรถงอนตรายทมอย และการก าหนดลกษณะของอนตราย 4) อนตราย (Hazard) หมายถง แหลงหรอสถานการณทอาจกอใหเกดการบาดเจบ หรอความเจบปวย ความเสยหายของทรพยสน ความเสยหายตอสงแวดลอมหรอสงตาง ๆ เหลานรวมกน 5) อบตเหต (Accident) หมายถง เหตการณทไมไดคาดคดไวลวงหนา ซงมผลใหเกดการเสยชวต ความเจบปวย การบาดเจบ ความเสยหาย หรอความสญเสยอน ๆ 6) ความเจบปวยจากการท างาน หมายถง ความเจบปวยทไดพจารณาวา มสาเหตจากกจกรรม การท างาน หรอสงแวดลอมของทท างาน

www.ssru.ac.th

8

2.1.1.2 การประเมนความเสยง ประกอบดวย 3 ขนตอนพนฐาน คอ 1) การชบงอนตราย 2) ประมาณคาความเสยงของอนตรายแตละอยาง ความเปนไปได และ

ความรนแรงของความเสยหาย 3) ตดสนวาความเสยงใดทยอมรบได การประเมนทด าเนนไปโดยปราศจากการวางแผนทด หรอประเมนดวยความเชอวาเปนเรองยงยากจะท าใหเสยเวลา และไมสามารถเปลยนแปลงอะไรได องคกรไมควรยดตดอยกบการประเมนในรายละเอยดมากเกนไป ท าใหไมประสบความส าเรจในการด าเนนการ การประเมนความเสยงจะใหไดมาซงแผนงาน เพอเปนแนวทางทจะน าไปใชเปนมาตรฐานควบคม

ผประเมนความเสยงทยงขาดประสบการณอาจขาดความรอบคอบ ปกตบคคลทอยใกลชดกบงานมากเกนไปอาจจะมองขามอนตราย หรอตดสนวาเปนความเสยงทไมส าคญ เพราะเขาใจวา ไมมใครเคยไดรบอนตราย ควรจะใหทกคนประเมนความเสยงดวยมมมองใหม ๆ และโดยการใชค าถาม การประเมนความเสยงควรด าเนนการโดยบคคลทมความร ความสามารถ ซงมความรอบรในกจกรรมการด าเนนงานโดยเฉพาะมการอบรมใหความรในการประเมนความเสยงดวย

2.1.1.3 กระบวนการประเมนความเสยง ขนตอนพนฐานของการประเมนความเสยง การประเมนความเสยงอยางมประสทธภาพ องคกรควรจะด าเนนตามเกณฑตาง ๆ ดงตอไปน 1) จ าแนกประเภทของกจกรรมของงาน ใหเขยนชนดของกจกรรมทปฏบตหนาทอย และใหเขยนขนตอนปฏบตงาน ของแตละกจกรรม โดยใหครอบคลม สถานทท างาน เครองจกร เครองมอ อปกรณ บคลากร รวมทงท าการจดเกบรวบรวมขอมลดงกลาว

2) ชบงอนตราย ชบงอนตรายทงหมดทเกยวของ แตละกจกรรมของงาน พจารณาวาใครจะไดรบอนตรายและจะไดรบอนตรายอยางไร (ระดบความรนแรง) นอกจากนนพจารณาถงการเกดในอดตทผานมา (โอกาสเกด)

3) ก าหนดความเสยง ประมาณความเสยงจากอนตรายแตละอยาง โดยสมมตวามการควบคมตามแผน หรอตามขนตอนการท างานทมอย ผประเมนควรพจารณาประสทธผลของการควบคม และผลทเกดจากความลมเหลวของการควบคม ((โอกาสเกด) x (ระดบความรนแรง))

4) ตดสนวาความเสยงยอมรบไดหรอไม ตดสนวา แผนหรอการระวงปองกนดานอาชวอนามยและความปลอดภยทมอย (ถาม) เพยงพอทจะจดการอนตรายใหอยภายใตการควบคมและเปนไปไดตามขอก าหนดตามกฎหมายหรอไม

5) เตรยมแนวปฏบตการควบคมความเสยง (ถาจ าเปน) หากพบวา ขนตอนปฏบตขอใดมความหละหลวม ไมถกตอง และตองการปรบปรงแกไข เพอลดระดบหรออนตราความเสยงลงใหอยในระดบทยอมรบได เตรยมแผนงานทเกยวของกบสงตาง ๆ ทพบในการประเมน หรอทควรเอาใจใส องคกรควรแนใจวาการควบคมทจดท าใหมและทมอยมการน าไปใชอยางมประสทธผล

www.ssru.ac.th

9

6) ทบทวนความเพยงพอของแผนปฏบตการ ประเมนความเสยงใหมดวยวธการควบคมทไดมการปรบปรง และตรวจสอบวาความเสยงนนอยในระดบทยอมรบได ตวอยาง ในอดตปทผานมา พบวา โรงงานแหงหนงเคยเกดอคคภย ในปแรกของการเปดท าการ ผลการเกดอคคภยในครงนกระทบตอบคคลโดยมการบาดเจบทตองไดรบการรกษาทางการแพทย มผลกระทบตอชมชนรอบๆ และตองใชเวลาในการแกไข ผลกระทบตอสงแวดลอมเลกนอย สามารถควบคมหรอแกไขได และทรพยสนเสยหายมากตองหยดการด าเนนการทงหมด ตารางท 2.1 แสดงระดบโอกาสในการเกดเหตการณ

ระดบโอกาส รายละเอยด 1 มโอกาสในการเกดยาก เชน ไมเคยเกดเลยในชวงเวลาตงแต 10 ปขนไป 2 มโอกาสเกดนอย เชน ความถในการเกดขน 1 ครงในชวง 5-10 ป 3 มโอกาสในการเกดปานกลาง เชน ความถในการเกดขน 1 ครงในชวง 1-5 ป 4 มโอกาสในการเกดสง เชน ความถในการเกด เกดมากกวา 1 ครงใน 1 ป

ตารางท 2.2 แสดงผลกระทบตอบคคล

ระดบ ความรนแรง รายละเอยด 1 เลกนอย มการบาดเจบเลกนอยในระดบปฐมพยาบาล 2 ปานกลาง มการบาดเจบทตองไดรบการรกษาทางการแพทย 3 สง มการบาดเจบหรอเจบปวยทรนแรง 4 สงมาก ทพลภาพหรอเสยชวต

ตารางท 2.3 แสดงผลกระทบตอชมชน

ระดบ ความรนแรง รายละเอยด 1 เลกนอย ไมมผลกระทบตอชมชนรอบโรงงาน หรอมผลกระทบ

เลกนอย 2 ปานกลาง มผลกระทบตอชมชนรอบโรงงาน และแกไขได ใน

ระยะเวลาสน 3 สง มผลกระทบตอชมชนรอบโรงงาน และตองใชเวลาในการ

แกไข 4 สงมาก มผลกระทบรนแรงตอชมชนเปนบร เวณกวางหรอ

หนวยงานของรฐตองเขาด าเนนการแกไข

www.ssru.ac.th

10

ตารางท 2.4 แสดงผลกระทบตอสงแวดลอม

ระดบ ความรนแรง รายละเอยด 1 เลกนอย ผลกระทบตอสงแวดลอมเลกนอย สามารถควบคมหรอ

แกไขได 2 ปานกลาง มผลกระทบตอสงแวดลอมปานกลาง สามารถแกไขไดใน

ระยะสน 3 สง มผลกระทบตอสงแวดลอมรนแรง ตองใชเวลาในการ

แกไข 4 สงมาก มผลกระทบตอสงแวดลอมรนแรงมาก ตองใชทรพยากร

และเวลานานในการแกไข ตารางท 2.5 แสดงผลกระทบตอทรพยสน

ระดบ ความรนแรง รายละเอยด

1 เลกนอย ทรพยสนเสยหายนอยมากหรอไมเสยหายเลย 2 ปานกลาง ทรพยสนเสยหายปานกลางและสามารถด าเนนการผลต

ตอไปได 3 สง ทรพยสนเสยหายมากและตองหยดการผลตในบางสวน 4 สงมาก ทรพยสนเสยหายมากและตองหยดการผลตทงหมด

ตารางท 2.6 แสดงถงระดบความเสยง

ระดบ ความรนแรง รายละเอยด 1 1-2 ความเสยงนอย 2 3-6 ความเสยงยอมรบได ตองมการทบทวนมาตรการ 3 8-9 ความเสยงสง ตองมการด าเนนงานเพอลดความเสยง 4 12-16 ความเสยงทยอมรบไม ได ตองหยดด าเนนการและ

ปรบปรงแกไขเพอลดความเสยงทนท

วธประเมน โรงงานแหงหนงเคยเกดอคคภย ในปแรก ระดบโอกาส = 3 กระทบตอบคคลโดยมการบาดเจบทตองไดรบการรกษาทางการแพทย ระดบ = 2 ผลกระทบตอชมชนรอบๆ และตองใชเวลาในการแกไข ระดบ = 3 ผลกระทบตอสงแวดลอมเลกนอย สามารถควบคมหรอแกไขได ระดบ = 1 ทรพยสนเสยหายมากตองหยดการด าเนนการทงหมด ระดบ = 4

www.ssru.ac.th

11

ระดบความเสยง = (โอกาสเกด) x (ระดบความรนแรง)

ผลกระทบตอบคคล = (3 x 2) ความเสยงระดบ 6 ผลกระทบตอชมชน = (3 x 3) ความเสยงระดบ 9

ผลกระทบตอสงแวดลอม = (3 x 1) ความเสยงระดบ 3 ผลกระทบตอทรพยสน = (3 x 4) ความเสยงระดบ 12

เมอไดระดบความเสยงแลว จงเตรยมแนวปฏบตการควบคมความเสยงในดานตางๆ เพอลดความเสยงลงมาใหอยมนระดบทยอมรบได

2.2 การวเคราะหงานเพอความปลอดภย การวเคราะหงานเพอความปลอดภยหรอ Job Safety Analysis (JSA) เปนเทคนควธการทจะใหผปฏบตงานท า งานอยางปลอดภยทสด โดยการวเคราะหถงอนตรายทแฝงอยในขนตอนการท า งาน และพฒนาวธการปองกน แกปญหาอนตรายนน 2.2.1 JSA มวธการท าอยางไร บนได 4 ขน ของการท า JSA 2.1.1.1 เลอกงานทจะท า การวเคราะห (Select)

2.1.1.2 แตกงานทจะวเคราะหเปนล า ดบขนตอน (Step) 2.1.1.3 คนหาอนตรายทแฝงอยในแตละขนตอน (Identify) 2.1.1.4 พฒนาเพอหามาตรการในการแกไขปญหา(Develop)

2.2.2 วธการเลอกงานทจะวเคราะห การเลอกงานทจะวเคราะหมหลกเกณฑ โดยการจดอนดบความส าคญของงาน โดยเลอกงานทมลกษณะตอไปน 2.2.2.1 งานทมความถในการเกดอบตเหตสง (สงเกตจากสถตบนทกรายงานการบาดเจบดจากอตราความถการบาดเจบ) 2.2.2.2 งานทศกยภาพในการท า ใหเกดอบตเหตขนรายแรง(การบาดเจบขนรายแรง พการ ทพพลภาพหรอถงแกชวต ดจากอตรารนแรงการบาดเจบประกอบ) 2.2.2.3งานใหมหรองานทมการเปลยนแปลง (มการเปลยนแปลงหรอปรบปรงกระบวนการผลตอปกรณ เครองจกร เปนตน) 2.2.3 วธการแตกงานทจะวเคราะหตามล าดบขนตอนขอควรพจารณาในการแตกงาน 2.2.3.1 ไมควรแตกงานเปนขนตอนจนละเอยดเกนไปจนไมสามารถแยกแยะอนตรายทอาจเกดขนในแตละขนตอนได 2.2.3.2 ไมควรแตกงานเปนขนตอนจนนอยเกนไปเพราะจะท า ใหขนตอนส าคญบางขนตอนถกมองขามไป ท า ใหสามารถท า การวเคราะหอนตรายทแฝงอยในแตละขนตอนไดอยางสมบรณปกตการแตกงานควรแตกไดประมาณ 7-10 ขนตอน 2.2.3.3 การแตกงานควรใชค า เรมตนดวยค ากรยา

www.ssru.ac.th

12

2.2.4 เทคนคการแตกงาน (ส าหรบหวหนางานซงรบผดชอบก ากบดแลการวเคราะหงาน) 2.2.4.1 การเลอกพนกงานทเกยวของกบการวเคราะหทมคณสมบตดงน

1) มประสบการณ 2) มความสามารถ 3) ใหความรวมมอเตมท 4) มความเตมใจและจรงใจ

2.2.4.2 อธบายถงวตถประสงคและวธการท า JSA ใหพนกงานทราบและเขาใจขนตอนการปฏบตงานเพอความปลอดภยไดอยางถกตองและปลอดภย

2.2.4.3 สงเกตการณการท า งานของพนกงาน และพยายามแตกงานเปนล า ดบขนตอน (ขณะสงเกตการณนน แนะน า ใหพนกงานท า งานตามปกต ใหความจรงตอพนกงานวาไมไดมาดวาพนกงานท า อะไรผดพลาดบางแตวามา ศกษา สงเกตงานทพนกงานปฏบตอย)

2.2.4.4 บนทกงานแตละขนตอนลงแบบวเคราะห (ใหสงเกตขณะวเคราะหวา พนกงานท าอะไร ไมใชสงเกตวา พนกงานท า อยางไร)

2.2.4.5 ตรวจสอบความถกตองโดยการสอบถามจากพนกงานวา ล าดบขนตอนการปฏบตงานถกตองหรอไม

2.3 จตวทยาการเรยนร การเรยนร เปนกระบวนการทมความส าคญและจ าเปนในการด ารงชวต สงมชวตไมวามนษยหรอสตวเรมเรยนรตงแตแรกเกดจนตาย ส าหรบมนษยการเรยนรเปนสงทชวยพฒนาใหมนษยแตกตางไปจากสตวโลกอนๆ ดงพระราชนพนธบทความของสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ ทวา "สงทท าใหคนเราแตกตางจากสตวอน ๆ กเพราะวา คนยอมมปญญา ทจะนกคดและปฏบตสงดมประโยชนและถกตองได " การเรยนรชวยใหมนษยรจกวธด าเนนชวตอยางเปนสข ปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมและสภาพการตางๆ ได ความสามารถในการเรยนรของมนษยจะมอทธพลตอความส าเรจและความพงพอใจในชวตของมนษยดวย 2.3.1 ความหมายของการเรยนร

คมเบล (Kimble , 1964) "การเรยนร เปนการเปลยนแปลงคอนขางถาวรในพฤตกรรม อนเปนผลมาจากการฝกทไดรบการเสรมแรง"

ฮลการด และ เบาเวอร (Hilgard & Bower, 1981) "การเรยนร เปนกระบวนการเปลยนแปลงพฤตกรรม อนเปนผลมาจากประสบการณและการฝก ทงนไมรวมถงการเปลยนแปลงของพฤตกรรมทเกดจากการตอบสนองตามสญชาตญาณ ฤทธของยา หรอสารเคม หรอปฏกรยาสะทอนตามธรรมชาตของมนษย "

คอนบาค (Cronbach) "การเรยนร เปนการแสดงใหเหนถงพฤตกรรมทมการเปลยนแปลง อนเปนผลเนองมาจากประสบการณทแตละบคคลประสบมา "

www.ssru.ac.th

13

พจนานกรมของเวบสเตอร (Webster 's Third New International Dictionary) "การเรยนร คอ กระบวนการเพมพนและปรงแตงระบบความร ทกษะ นสย หรอการแสดงออกตางๆ อนมผลมาจากสงกระตนอนทรยโดยผานประสบการณ การปฏบต หรอการฝกฝน"

ประดนนท อปรมย (2540, ชดวชาพนฐานการศกษา(มนษยกบการเรยนร) “ การเรยนรคอการเปลยนแปลงของบคคลอนมผลเนองมาจากการไดรบประสบการณ โดยการเปลยนแปลงนนเปนเหตท าใหบคคลเผชญสถานการณเดมแตกตางไปจากเดม” ประสบการณทกอใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมหมายถงทงประสบการณทางตรงและประสบการณทางออม

ประสบการณทางตรง คอ ประสบการณทบคคลไดพบหรอสมผสดวยตนเอง เชน เดกเลกๆ ทยงไมเคยรจกหรอเรยนรค าวา “รอน” เวลาทคลานเขาไปใกลกาน ารอน แลวผใหญบอกวารอน และหามคลานเขาไปหา เดกยอมไมเขาใจและคงคลานเขาไปหาอยอก จนกวาจะไดใชมอหรออวยวะสวนใดสวนหนงของรางกายไปสมผสกาน ารอน จงจะรวากาน าทวารอนนนเปนอยางไร ตอไป เมอเขาเหนกาน าอกแลวผใหญบอกวากาน านนรอนเขาจะไมคลานเขาไปจบกาน านน เพราะเกดการเรยนรค าวารอนทผใหญบอกแลว เชนนกลาวไดวา ประสบการณตรงมผลท าใหเกดการเรยนรเพราะมการเปลยนแปลงทท าใหเผชญกบสถานการณเดมแตกตางไปจากเดม ในการมประสบการณตรงบางอยางอาจท าใหบคคลมการเปลยนแปลงพฤตกรรม แตไมถอวาเปนการเรยนร ไดแก พฤตกรรมทเปลยนแปลงเนองจากฤทธยา หรอสงเสพตดบางอยาง พฤตกรรมทเปลยนแปลงเนองจากความเจบปวยทางกายหรอทางใจ พฤตกรรมทเปลยนแปลงเนองจากความเหนอยลาของรางกาย และพฤตกรรมทเกดจากปฏกรยาสะทอนตางๆ

ประสบการณทางออม คอ ประสบการณทผเรยนมไดพบหรอสมผสดวยตนเองโดยตรง แตอาจไดรบประสบการณทางออมจาก การอบรมสงสอนหรอการบอกเลา การอานหนงสอตางๆ และการรบรจากสอมวลชนตางๆ

จดมงหมายของการเรยนร พฤตกรรมการเรยนรตามจดมงหมายของนกการศกษาซงก าหนดโดย บลม และ

คณะ (Bloom and Others ) มงพฒนาผเรยนใน 3 ดาน ดงน ดานพทธพสย (Cognitive Domain) คอ ผลของการเรยนรทเปนความสามารถทาง

สมอง ครอบคลมพฤตกรรมประเภท ความจ า ความเขาใจ การน าไปใช การวเคราะห การสงเคราะหและประเมนผล

ดานเจตพสย (Affective Domain ) คอ ผลของการเรยนรทเปลยนแปลงดานความรสก ครอบคลมพฤตกรรมประเภท ความรสก ความสนใจ ทศนคต การประเมนคาและคานยม

ดานทกษะพสย (Psychomotor Domain) คอ ผลของการเรยนรท เปนความสามารถดานการปฏบต ครอบคลมพฤตกรรมประเภท การเคลอนไหว การกระท า การปฏบตงาน การมทกษะและความช านาญ

www.ssru.ac.th

14

2.3.2 องคประกอบส าคญของการเรยนร ดอลลารด และมลเลอร (Dallard and Miller) เสนอวาการเรยนร มองคประกอบส าคญ ๔ ประการ คอ 2.3.2.1 แรงขบ (Drive) เปนความตองการทเกดขนภายในตวบคคล เปนความพรอมทจะเรยนรของบคคลทงสมอง ระบบประสาทสมผสและกลามเนอ แรงขบและความพรอมเหลานจะกอใหเกดปฏกรยา หรอพฤตกรรมทจะชกน าไปสการเรยนรตอไป 2.3.2.2 สงเรา (Stimulus) เปนสงแวดลอมทเกดขนในสถานการณตางๆ ซงเปนตวการทท าใหบคคลมปฏกรยา หรอพฤตกรรมตอบสนองออกมา ในสภาพการเรยนการสอน สงเราจะหมายถงคร กจกรรมการสอน และอปกรณการสอนตางๆ ทครน ามาใช 2.3.2.3 การตอบสนอง (Response) เปนปฏกรยา หรอพฤตกรรมตางๆ ทแสดงออกมาเมอบคคลไดรบการกระตนจากสงเรา ทงสวนทสงเกตเหนไดและสวนทไมสามารถสงเกตเหนได เชน การเคลอนไหว ทาทาง ค าพด การคด การรบร ความสนใจ และความรสก เปนตน 2.3.2.4 การเสรมแรง (Reinforcement) เปนการใหสงทมอทธพลตอบคคลอนมผลในการเพมพลงใหเกดการเชอมโยง ระหวางสงเรากบการตอบสนองเพมขน การเสรมแรงมทงทางบวกและทางลบ ซงมผลตอการเรยนรของบคคลเปนอนมาก 2.3.3 ธรรมชาตของการเรยนร การเรยนรมลกษณะส าคญดงตอไปน 2.3.3.1 การเรยนรเปนกระบวนการ การเกดการเรยนรของบคคลจะมกระบวนการของการเรยนรจากการไมรไปสการเรยนร 5 ขนตอน คอ มสงเรามากระตนบคคล บคคลสมผสสงเราดวยประสาททง 5 บคคลแปลความหมายหรอรบรสงเรา บคคลมปฏกรยาตอบสนองอยางใดอยางหนงตอสงเราตามทรบร และบคคลประเมนผลทเกดจากการตอบสนองตอสงเรา การเรยนรเรมเกดขนเมอมสงเรา (Stimulus) มากระตนบคคล ระบบประสาทจะตนตวเกดการรบสมผส (Sensation) ดวยประสาทสมผสทง ๕ แลวสงกระแสประสาทไปยงสมองเพอแปลความหมายโดยอาศยประสบการณเดมเปนการรบร (Perception)ใหม อาจสอดคลองหรอแตกตางไปจากประสบการณเดม แลวสรปผลของการรบรนน เปนความเขาใจหรอความคดรวบยอด (Concept) และมปฏกรยาตอบสนอง (Response) อยางใดอยางหนงตอสงเรา ตามทรบรซงท าใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมแสดงวา เกดการเรยนรแลว 2.3.3.2 การเรยนรไมใชวฒภาวะแตการเรยนรอาศยวฒภาวะ วฒภาวะ คอ ระดบความเจรญเตบโตสงสดของพฒนาการดานรางกาย อารมณ สงคม และสตปญญาของบคคลแตละวยทเปนไปตามธรรมชาต แมวาการเรยนรจะไมใชวฒภาวะแตการเรยนรตองอาศยวฒภาวะดวย เพราะการทบคคลจะมความสามารถในการรบรหรอตอบสนองตอสงเรามากหรอนอยเพยงใดขนอยกบวาบคคลนนมวฒภาวะเพยงพอหรอไม 2.3.3.3 การเรยนรเกดไดงาย ถาสงทเรยนเปนสงทมความหมายตอผเรยน การเรยนสงทมความหมายตอผเรยน คอ การเรยนในสงทผเรยนตองการจะเรยนหรอสนใจจะเรยน เหมาะกบวยและวฒภาวะของผเรยนและเกดประโยชนแกผเรยน การเรยนในสงทมความหมายตอผเรยนยอมท าใหผเรยนเกดการเรยนรไดดกวาการเรยนในสงทผเรยนไมตองการหรอไมสนใจ 2.3.3.4 การเรยนรแตกตางกนตามตวบคคลและวธการในการเรยน ในการเรยนรสงเดยวกน บคคลตางกนอาจเรยนรไดไมเทากนเพราะบคคลอาจมความพรอมตางกน มความสามารถ

www.ssru.ac.th

15

ในการเรยนตางกน มอารมณและความสนใจทจะเรยนตางกนและมความรเดมหรอประสบการณเดมทเกยวของกบสงทจะเรยนตางกน ในการเรยนรสงเดยวกน ถาใชวธเรยนตางกน ผลของการเรยนรอาจมากนอยตางกนได และวธทท าใหเกดการเรยนรไดมากส าหรบบคคลหนงอาจไมใชวธเรยนทท าใหอกบคคลหนงเกดการเรยนรไดมากเทากบบคคลนนกได การถายโยงการเรยนรเกดขนได 2 ลกษณะ คอ การถายโยงการเรยนรทางบวก (Positive Transfer) และการถายโยงการเรยนรทางลบ (Negative Transfer) 1) การถายโยงการเรยนรทางบวก (Positive Transfer) คอ การถายโยงการเรยนรชนดทผลของการเรยนรงานหนงชวยใหผเรยนเกดการเรยนรอกงานหนงไดเรวขน งายขน หรอดขน การถายโยงการเรยนรทางบวก มกเกดจาก (1) เมองานหนง มความคลายคลงกบอกงานหนง และผเรยนเกดการเรยนรงานแรกอยางแจมแจงแลว (2) เมอผเรยนมองเหนความสมพนธระหวางงานหนงกบอกงานหนง (3) เมอผ เรยนมความตงใจทจะน าผลการเรยนรจากงานหนงไปใชใหเปนประโยชนกบการเรยนรอกงานหนง และสามารถจ าวธเรยนหรอผลของการเรยนรงานแรกไดอยางแมนย า (4) เมอผเรยนเปนผทมความคดรเรมสรางสรรค โดยชอบทจะน าความรตางๆ ทเคยเรยนรมากอนมาลองคดทดลองจนเกดความรใหมๆ 2) การถายโยงการเรยนรทางลบ (Negative Transfer) คอการถายโยงการเรยนรชนดทผลการเรยนรงานหนงไปขดขวางท าใหผเรยนเกดการเรยนรอกงานหนงไดชาลง หรอยากขนและไมไดดเทาทควร การถายโยงการเรยนรทางลบ อาจเกดขนได 2 แบบ คอ

(1) แบบตามรบกวน (Proactive Inhibition) ผลของการเรยนรงานแรกไปขดขวางการเรยนรงานท 2

(2) แบบยอนรบกวน (Retroactive Inhibition) ผลการเรยนรงานท ๒ ท าใหการเรยนรงานแรกนอยลง

การเกดการเรยนรทางลบมกเกดจากเมองาน 2 อยางคลายกนมาก แตผเรยนยงไมเกดการเรยนรงานใดงานหนงอยางแทจรงกอนทจะเรยนอกงานหนง ท าใหการเรยนงาน 2 อยางในเวลาใกลเคยงกนเกดความสบสน เมอผเรยนตองเรยนรงานหลายๆ อยางในเวลาตดตอกน ผลของการเรยนรงานหนงอาจไปท าใหผเรยนเกดความสบสนในการเรยนรอกงานหนงได 2.3.4 การน าความรไปใช 2.3.4.1 กอนทจะใหผเรยนเกดความรใหม ตองแนใจวา ผเรยนมความรพนฐานทเกยวของกบความรใหมมาแลว 2.3.4.2 พยายามสอนหรอบอกใหผเรยนเขาใจถงจดมงหมายของการเรยนทกอใหเกดประโยชนแกตนเอง 2.3.4.3 ไมลงโทษผทเรยนเรวหรอชากวาคนอนๆ และไมมงหวงวาผเรยนทกคนจะตองเกดการเรยนรทเทากนในเวลาเทากน

www.ssru.ac.th

16

2.3.4.4 ถาสอนบทเรยนทคลายกน ตองแนใจวาผเรยนเขาใจบทเรยนแรกไดดแลวจงจะสอนบทเรยนตอไป 2.3.4.5 พยายามชแนะใหผเรยนมองเหนความสมพนธของบทเรยนทมความสมพนธกนลกษณะส าคญทแสดงใหเหนวามการเรยนรเกดขน จะตองประกอบดวยปจจย 3 ประการ คอ 1) มการเปลยนแปลงพฤตกรรมทคอนขางคงทนถาวร 2) การเปลยนแปลงพฤตกรรมนนจะตองเปนผลมาจากประสบการณ หรอการฝก การปฏบตซ าๆ เทานน 3) การเปลยนแปลงพฤตกรรมดงกลาวจะมการเพมพนในดานความร ความเขาใจ ความรสกและความสามารถทางทกษะทงปรมาณและคณภาพ

2.4 ทฤษฎการเรยนร (Theory of Learning) ทฤษฎการเรยนรมอทธพลตอการจดการเรยนการสอนมาก เพราะจะเปนแนวทางในการก าหนดปรชญาการศกษาและการจดประสบการณ เนองจากทฤษฎการเรยนรเปนสงทอธบายถงกระบวนการ วธการและเงอนไขทจะท าใหเกดการเรยนรและตรวจสอบวาพฤตกรรมของมนษย มการเปลยนแปลงไดอยางไร 2.4.1 John B. Watson นกจตวทยาชาวอเมรกน (1878 - 1958) ไดท าการทดลองการวางเงอนไขทางอารมณกบเดกชายอายประมาณ 11 เดอน โดยใชหลกการเดยวกบ Pavlov หลงการทดลองเขาสรปหลกเกณฑการเรยนรได ดงน การแผขยายพฤตกรรม (Generalization) มการแผขยายการตอบสนองทวางเงอนไขตอสงเราทคลายคลงกบสงเราทวางเงอนไข การลดภาวะ หรอการดบสญการตอบสนอง (Extinction) ท าไดยากตองใหสงเราใหม (UCS ) ทมผลตรงขามกบสงเราเดม จงจะไดผลซงเรยกวา Counter - Conditioning 2.4.2 Joseph Wolpe นกจตวทยาชาวอเมรกน (1958) ไดน าหลกการ Counter- Conditioning ของ Watson ไปทดลองใชบ าบดความกลว (Phobia) รวมกบการใชเทคนคผอนคลายกลามเนอ (Muscle Relaxation) เรยกวธการนวา Desensitization 2.4.3 ทฤษฎการเรยนร 8 ขน ของกาเย (Gagne) ประกอบดวย 2.4.3.1 การจงใจ (Motivation Phase) การคาดหวงของผเรยนเปนแรงจงใจในการเรยนร 2.4.3.2 การรบรตามเปาหมายทตงไว (Apprehending Phase) ผเรยนจะรบรสงทสอดคลองกบความตงใจ 2.4.3.3 การปรงแตงสงทรบรไวเปนความจ า ( Acquisition Phase) เพอใหเกดความจ าระยะสนและระยะยาว 2.4.3.4 ความสามารถในการจ า (Retention Phase) 2.4.3.5 ความสามารถในการระลกถงสงทไดเรยนรไปแลว (Recall Phase ) 2.4.3.6 การน าไปประยกตใชกบสงทเรยนรไปแลว (Generalization Phase)

www.ssru.ac.th

17

2.4.3.7 การแสดงออกพฤตกรรมทเรยนร ( Performance Phase) 2.4.3..8 การแสดงผลการเรยนรกลบไปยงผเรยน ( Feedback Phase) ผเรยนไดรบทราบผลเรวจะท าใหมผลดและประสทธภาพสง 2.4.4 ทฤษฎการวางเขอนไขแบบการกระท าของสกนเนอร (Skinner's Operant Conditioning Theory) B.F. Skinner (1904 - 1990) นกจตวทยาชาวอเมรกน ไดท าการทดลองดานจตวทยาการศกษาและวเคราะหสถานการณการเรยนรทมการตอบสนองแบบแสดงการกระท า (Operant Behavior) สกนเนอรไดแบง พฤตกรรมของสงมชวตไว 2 แบบ คอ 2.4.4.1 Respondent Behavior พฤตกรรมหรอการตอบสนองทเกดขนโดยอตโนมต หรอเปนปฏกรยาสะทอน (Reflex) ซงสงมชวตไมสามารถควบคมตวเองได เชน การกระพรบตา น าลายไหล หรอการเกดอารมณ ความรสกตางๆ 2.4.4.2 Operant Behavior พฤตกรรมทเกดจากสงมชวตเปนผก าหนด หรอเลอกทจะแสดงออกมา สวนใหญจะเปนพฤตกรรมทบคคลแสดงออกในชวตประจ าวน เชน กน นอน พด เดน ท างาน ขบรถ ฯลฯ. การเรยนรตามแนวคดของสกนเนอร เกดจากการเชอมโยงระหวางสงเรากบการตอบสนองเชนเดยวกน แตสกนเนอรใหความส าคญตอการตอบสนองมากกวาสงเรา จงมคนเรยกวาเปนทฤษฎการวางเงอนไขแบบ Type R นอกจากนสกนเนอรใหความส าคญตอการเสรมแรง (Reinforcement) วามผลท าใหเกดการเรยนรทคงทนถาวร ยงขนดวย สกนเนอรไดสรปไววา อตราการเกดพฤตกรรมหรอการตอบสนองขนอยกบผลของการกระท า คอ การเสรมแรง หรอการลงโทษ ทงทางบวกและทางลบ

2.5 งานวจยทเกยวของ สสณหา ยมแยม และคณะ (2547) ศกษาการพฒนาศกยภาพการดแลสขภาพของตนเองของแรงงานนอกระบบงานไมแกะสลก ระยะท 1 (สภาพการท างานและสขภาพ) เพอศกษาสภาพการท างาน ปญหาศกยภาพในการดแลตนเอง และเสนอแนะแนวทางการดแลสขภาพตนเองของแรงงานแกะสลกไม ในต าบลขนดง อ าเภอหางดง จงหวดเชยงใหม โดยการรวบรวมขอมลหลายวธไดแก การทบทวนวรรณกรรม การสนทนาแบบไมมโครงสราง การสงเกตขนตอนการท างาน และสภาพแวดลอมในการท างาน กบแรงงาน 202 คน การสมภาษณเจาะลกและการสนทนากลมกบผประกอบการ ผน าชมชน เจาหนาทสถานอนามย และอาสาสมคร 69 คน ตลอดจนการจดเวทแสดงความคดเหนเพอยนยนขอมลทไดมาอยางถกตอง ผลการวจย พบวา แรงงานชายสวนใหญจะท างานในขนตอนการแกะสลกหรอท าหนไม ขณะทแรงงานหญงสวนใหญจะท างานในขนตอนการตกแตง และการประกอบชนงาน โดยทวไปแรงงานสวนใหญ ทราบวาตนเองมความเสยง และปญหาสขภาพจากการท างาน โดยเฉพาะการอยในทาทางทไมถกตองอยางตอเนอง การสมผสกบฝนละอองและสารเคม รวมถงอบตเหตจากการใชเครองจกร การเจบปวยทพบมากทสด คอ อาการปวดเมอย ปวดหลง ปวดเอว รองลงมาไดแก หอบ หด และระบบทางเดนหายใจ อนๆ ไดแก โรคกระเพาะ ปญหาเกยวกบตา และสายตา ผวหนงและ

www.ssru.ac.th

18

อบตเหต การดแลตนเองนนหากเจบปวยไมมากกจะดแลตนเอง หาเจบปวยมากกจะไปรบการรกษาทสถานอนามย โดยสวนใหญจะพงพอใจกบการใหบรการ โดยสองในสามใชสทธประกนสขภาพ

อไรวรรณ อนทรมวง และคณะ (2548) โครงการ บทบาท หนาท และรปแบบการด าเนนงานขององคการบรหารสวนต าบล ดานอาชวอนามยและความปลอดภยของแรงงานนอกระบบ เพอพฒนาศกยภาพการเรยนร คนหาปญหา และแนวทางแกไขรวมกนในกลมแรงงานนอกระบบ และองคการบรหารสวนต าบล (อบต.) ในการดแลความปลอดภยและสขภาพอนามยในการท างาน และพฒนาบทบาทหนาทของ อบต. ในการด าเนนงานดานอาชวอนามยและความปลอดภยของแรงงานนอกระบบ ด าเนนการวจยเชงปฏบตการแบบมสนรวมในพนท อบต. ขนาดเลก 2 แหง คอ อบต.บานเมง อ าเภอหนองเรอ จงหวดของแกน และอบต.สระโพนทอง อ าเภอเกษตรสมบรณ จงหวดชยภม โดยการส ารวจขอมลเบอตนของแรงงานนอกระบบ ตลอดจนศกษาถงปญหาการประกอบอาชพ และปญหาการคมครองดแลสขภาพของแรงงานนอกระบบในชมชน ผลการวจย พบวา จากการวจยท าให อบต.มขอมลแรงงานนอกระบบในชมชน และน าไปประกอบในการจดท าแผน โครงการในแผนพฒนาสามป นกวจยในพนทและกลมแรงงานนอกระบบไดเรนยรกระบวนการการวเคราะหปญหาสภาพการท างาน ปญหาสขภาพจากการท างาน และแนวทางแกไขปญหา การมสวนรวมในกระบวนการจดท าแผนของ อบต. เพอให อบต.พฒนาบทบาทหนาทในการประสานงานกบหนวยงานทเกยวของเพอดแลคมครองสขภาพ โดย อบต.ไดจดตงศนยประสานงานแรงงานนอกระบบ ในการรวบรวมขอมลทเกยวกบการคมครองสขภาพ และการพฒนาสภาพการประกอบอาชพของแรงงานนอกระบบ

กาญจนา นาถะพนธ และคณะฯ (2543) การศกษาและพฒนารปแบบการเรยนรและการแกปญหาดานอาชวอนามยและความปลอดภยในการท างานอตสาหกรรมในครวเรอนภาคตนออกเฉยงเหนอ เพอศกษาและพฒนารปแบบการเรยนรและการแกปญหาดานอาชวอนามยในอตสาหกรรมในครวเรอนภาคตะวนออกเฉยงเหนอโดยท าการศกษา 3 กลมอาชพ คอ กลมอาชพทอผาไหม กลมอาชพท าเครองปนดนเผา และกลมอาชพบดกรฝาโอง ผลการวจย พบวา ในขนตอนการมองสภาพปญหารวมกนทางดานสขภาพอนามยจากการท างานนน จ าท าใหชาวบานเกดการเรยนรถงปญหาสขภาพอนามยและความปลอดภยทเกดจากการท างานทไดปฏบตอยนน ทงทตนเคยไดรบ และจากประสบการณคนอน ท าใหเกดการตระหนกและรบทราบสภาพปญหาทอาจเกดขนไดจากการท างาน เปนการมองและรบทราบปญหารวมกน

วนเพญ พชรตระกล และคณะ (2548) การพฒนารปแบบการเฝาระวงสขภาพสายตาในกลมลกจางทใชสายตาท างานระยะใกลของสถานประกอบการจงหวดสมทรปราการ เพอหาแนวทางการบรหารจดการสงแวดลอมและสขภาพ โดยอาศยความรวมมอของสถานประกอบการ เพอความเปนรปธรรมในการเฝาระวงสขภาพสายตา การด าเนนการ 2 ขนตอน 1) ศกษาสถานการณสขภาพสายตาและปจจยทมผลตอความลาของสายตา 2) ทดลองการใชรางแนวทางในการบรหารจดการสภาพแวดลอมและสขภาพ

www.ssru.ac.th

19

ผลการวจย พบวา กลมตวอยางสวนใหญเปนหญง อายนอยกวา 25 ป ใชตาเปลาและใชกลองก าลงขยาย 3-10 เทาในการมองชนงาน สมรรถภาพสายตาไมเหมาะสมกบลกษณะงานถงรอยละ 52.1 และจากการตรวจวดแสงบรเวณหนางาน พบวารอยละ 48.3 ต ากวามาตรฐาน อรญ ขวญปาน (2554) การวเคราะหและพฒนารปแบบการปองกนอนตรายจากการท างานในงานนอกระบบ จงหวดสมทรสงคราม โดยท าการศกษาใน 2 กลมอาชพคอ กลมอาชพหตถกรรมกะลามะพราว และกลมอาชพหตถกรรมเบญจรงค โดยศกษาขอมลเบองตนเกยวกบการประกอบอาชพและอนตรายจากการประกอบอาชพ การส ารวจสภาพการท างานและสภาพแวดลอมในการท างาน การตรวจวดสภาพแวดลอมในพนทท างานของกลมอาชพ และการเกบขอมลเชงคณภาพในกลมอาชพทศกษา โดยการสงเกตการณแบบมสวนรวมดานพฤตกรรมในการท างาน การสมภาษณแบบเจาะลก และการใชเทคนคการสรางความสมพนธในกลมผประกอบอาชพ ท าความเขาใจเกยวกบปญหาทางดานอาชวอนามยและความปลอดภย ใชรปแบบการเรยนรและการแกปญหาดานอาชวอนามยและความปลอดภย เพอใหไดแนวทางและมาตรการในการปองกนและแกไขสภาพปญหาหรออนตรายทเกดจากการประกอบอาชพ จากนนตดตามผลการเรยนร และประเมนผลการด าเนนการเพอหาสวนทตองปรบปรง เพอใหไดรปแบบทเหมาะสมกลม ผลการศกษา พบวา ในขนตอนการมองสภาพปญหารวมกนทางดานสขภาพอนามยจากการท างานนน จะท าใหผประกอบอาชพเกดการเรยนรถงปญหาสขภาพอนามยและความปลอดภยทเกดจากการปฏบตงานอยนน ทงทตนเคยไดรบ และจากประสบการณของผอน ซงท าใหเกดการตระหนกและรบทราบปญหาทอาจเกดขนไดจากการท างาน เปนการมองและรบทราบปญหารวมกน ซงจะชวยใหการวเคราะหงานเพอความปลอดภยสามารถท าไดงายขนในระดบทผประกอบอาชพสามารถเขาใจไดงาย ซงจะน าไปสการคดหามาตรการในการปองกนและแกไขอนตราย หรอปญหาสขภาพทเกดขนได เนองจากในการประกอบอาชพหตถกรรมมความแตกตางของสถานทท างานอยางหลากหลาย ลกษณะการจดสภาพแวดลอมในการท างานกตางกน ซงเปนขอเฉพาะของสถานทท างานแตละแหง แตจะมสวนคลายคลงกนกคอ วธการท างาน ทาทางในการท างาน และเครองมอทใชในการท างาน ซงจะมการปฏบตตามๆ กนมา ในการปรบปรงสภาพแวดลอมในการท างานจงเปนขอจ ากดมากในระยะเวลาอนสน นอกจากนกลมผประกอบอาชพมความตองการไดรบความรเพมเตมจากหนวยงานของรฐ ในความรเรองตางๆ ซงสรปแลว 2 ดาน คอ ความรดานการยศาสตร และการจดสภาพแวดลอมในการท างานทเหมาะสม ซงรปแบบการเรยนรการปองกนอนตรายน สามารถน าไปใชในการด าเนนการเพอใหเกดการเรยนรและปองกนอนตรายในการประกอบอาชพหตถกรรมในกลมอนๆ ได จนทรเพญ โฮมหมแกว และคณะ (2549) ศกษาเกยวกบปจจยทมอทธพลตอการปองกนอบตเหตจากการท างานของพนกงานในโรงงานอตสาหกรรมผลตชนสวนรถยนตแห งหนงในจงหวดสมทรปราการ เพอศกษาปจจยทมอทธพลตอการปองกนอบตเหตจากการท างานของพนกงานในโรงงานอตสาหกรรมผลตชนสวนรถยนตแหงหนงในจงหวดสมทรปราการ กลมประชากรตวอยางทศกษาคอ พนกงานฝายปฏบตงานจ านวน 125 คน

www.ssru.ac.th

20

ผลการศกษา พบวา พนกงานสวนใหญมความรระดบปานกลางเกยวกบการปองกนอบตเหตในการท างาน และพนกงานมทศนคตในการปฏบตตนและมความคดเหนวาสภาพแวดลอมในการท างานอยในระดบดมาก ผลการทดสอบสมมตฐานโดยการใช Chi – square test ทดสอบหาความสมพนธพบวาความรเกยวกบการปองกนอบตเหตความสมพนธในกลมเพอนไมมความสมพนธกนกบการปฏบตตนเพอการปองกนอบตเหตในการท างานทระดบนยส าคญ 0.05 ความรเกยวกบการปองกนอนตรายพนกงานสวนใหญมความรเกยวกบความปลอดภยในการท างานปานกลาง โดยเฉพาะการท าความสะอาดอปกรณปองกนอนตรายสวนตวเปนสงทตองท าเปนประจ าและยงมพนกงานบางสวนมความรเกยวกบการปองกนอบตเหตในการท างานทผดทอาจเปนอนตรายตอการประสบอบตเหตในการท างาน ทศนคตเกยวกบการปองกนอบตเหตในการท างาน พนกงานสวนใหญมทศนคตเกยวกบการปองกนอบตเหตในการท างานดมาก โดยการตรวจสอบเครองมอเครองจกรอยเสมอท าใหสามารถลดอบตเหตในการท างานลงได พนกงานสวนใหญใหความส าคญกบการท างานอยางถกตองชวยปองกนอบตเหตในการท างานของพนกงานได การปฏบตตน เพอปองกนอนตรายจากอบตเหตในการท างาน พนกงานสวนใหญมการปฏบตตนในการปองกนอบตเหตดมาก โดยการตรวจสอบสภาพอปกรณ เครองมอ เครองจกรกอนลงมอท างานและปฏบตตามค าแนะน าของหวหนาในเรองความปลอดภยในการท างานอยางเครงคด แสดงใหเหนวาพนกงานมพฤตกรรมในการปองกนอบตเหตทถกตอง

www.ssru.ac.th

บทท 3 วธการด าเนนการวจย

การวจยครงน เปนการศกษารปแบบการปองกนอนตราย ของพนกงานฝายชางซอมบ ารง มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา เพอใหทราบถงอนตราย ทเกดจากการท างานของพนกงาน แตละฝาย ในมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ในการศกษาครงน พนกงานฝายชางซอมบ ารงนนมความส าคญอยางมากในการเกบขอมล ซงใชแบบสมภาษณมาเปนเครองในการเกบขอมล จะมเนอหา ดานขอมลสวนตว ปญหาเกยวกบสขภาพ การเจบปวยและการบาดเจบจากการท างานและสภาพแวดลอมในการท างาน ซงแบบสมภาษณจะเปนแบบปลายเปดเพอใหพนกงานไดแสดงความคดเหนหรอขอเสนอแนะในการศกษาไดด าเนนการวจยโดยล าดบดงน 3.1 ประชากรและกลมตวอยาง 3.2 สรางเครองมอทใชการด าเนนงานวจย 3.3 ขนตอนการด าเนนการ 3.4 การเกบรวบรวมขอมล 3.5 การวเคราะหหาแนวทางการแกไข 3.1 ประชากรและกลมตวอยาง 3.1.1 ประชากร 3.1.1.1 ประชากร (ชางซอมบ ารง) คอ พนกงานฝายชางซอมบ ารงมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ประกอบดวย 5 ฝาย คอ ฝายงานชางไม ฝายงานชางประปา ฝายชางไฟฟา ฝายงานสวน และฝายงานสขาภบาล จงท าการประเมนความเสยงเพอเลอกกลมประชากรเฉพาะลกษณะงานทมความเสยง ระดบ 3-4 หลงจากการประเมนความเสยง ไดกลมประชากร 3 กลม รวมประชากรทงสน 21 คน ดงน ฝายชางไฟฟา จ านวน 6 คน ความเสยงระดบ 3 ฝายงานสวน จ านวน 11 คน ความเสยงระดบ 3 ฝายงานฝายสขาภบาล จ านวน 4 คน ความเสยงระดบ 2 3.1.1.2 ประชากร (ขอมลดานสงแวดลอม) คอ สภาพแวดลอมในการท างานทอาจสงผลใหเกดอนตราย หรออบตเหต ไดแก สภาพแวดลอมแสง เสยง ความรอน ฝนละออง และกาซ

3.1.2 กลมตวอยาง 3.1.2.1 กลมประชากร (ชางซอมบ ารง) ทงหมด เลอกจากประชากรทงหมดจากการ

ประเมนความเสยงเพอใหไดขอมลทเปนประโยชนสงสดในการวจย

www.ssru.ac.th

22

3.1.2.2 กลมประชากร (ขอมลดานสงแวดลอม) ทงหมด ประเมนโดยผวจยซงมความเชยวชาญ สามารถพจารณาและประเมนความเปนอนตรายจากสภาพการท างานในเบองตนได หากมแนวโนมทจะสงผลกระทบใหเกดอบตเหตหรอเปนอนตราย จะใชเครองมอทางวทยาศาสตรตรวจวดเพอยนยนอกครง 3.2 สรางเครองมอทใชการด าเนนงานวจย 3.2.1 เครองมอในการเกบตวอยาง และรวบรวมขอมลการวจย 3.2.1.1 แบบประเมนแบงออกเปน 4 ตอนใหญๆดงน 1) ขอมลทวไปของกลมตวอยาง 2) ขอมลสงแวดลอมในการท างาน 3) ขอมลอบตเหตทเกดจากการท างาน 4) ขอมลอาการปวยทเกดจากการท างาน 3.2.2 วธการสรางเครองมอในการเกบขอรวบรวมขอมลวจย การสรางเครองมอทใชในการรวบรวมขอมลในการวจยครงน ไดด าเนนการดงน

3.2.2.1 ศกษาเอกสาร บทความและรายงานการวจยเปนการคนควาเกยวกบทฤษฎ แนวคด หลกการทเกยวของกบคณลกษณะของบคคล

3.2.2.2 ก าหนดกรอบแนวคดและขอบเขตในการสรางเคร องมอใหสอดคลองกบวตถประสงค

3.2.2.3 น าขอมลทไดจากการศกษาคนความาสรางเปนแบบสมภาษณ

3.2.2.4 น าแบบสมภาษณทไดมาปรกษาผเชยวชาญเพอปรบปรงแกไขใหสมบรณ

3.2.2.6 จดพมพแบบสมภาษณฉบบสมบรณ แลวน าไปใชจรงกบกลมตวอยางทก าหนด

3.3 ขนตอนการด าเนนการ 3.3.1 ศกษาขอมลเบองตนจากกลมตวอยางในการปฏบตงานในฝายของตนเองในมหาวทยาลย 3.3.2 ศกษาขอมลปญหาสขภาพจากแหลงใหบรการสขภาพในมหาวทยาลย และศกษาเกยวกบ ปญหาของการปฏบตงานของกลมตวอยาง ท าการเกบขอมลเชงคณภาพในกลมอาชพทศกษา ในการสงเกตแบบไมมโครงสราง (Unstructured observation) ใชการพรรณนา (Descriptive) ในการท าการสงเกต เลอกการเกบขอมลดวยวธการการสงเกตแบบมสวนรวม (Participant observation) เพอใหไดรายละเอยดมากทสด โดยการสมภาษณแบบเจาะลกรายบคคล (Individual depth interview) เพอซกถามพดคยกนระหวางผสมภาษณและผใหสมภาษณ ถามเจาะลกลวงค าตอบอยางละเอยดถถวนซงตองถามถงเหตผลของค าตอบนนดวย

www.ssru.ac.th

23

3.3.3 การตรวจวดสภาพสงแวดลอมทางกายภาพ ทางเคม ในเรองทไดรบการประเมนขนตนวาเปนอบตการณทอาจจะสงผลกระทบทางรางกาย หรออาจจะท าใหเกดอนตรายขนไดในอนาคต 3.3.4 ปรบปรงสภาพแวดลอมทเปนปญหาทไดจากการตรวจวดทางกายภาพ โดยท าเทาทจ าเปน โดยการปรบแก ดดแปลง เพม หรอเปลยนใหม ใหเหมาะสมกบสภาพการณ และค านงถงปจจยเรองคาใชจายทเพมขน 3.3.4 การวเคราะหปญหารวมกบกลมตวอยางจะใชเทคนควธการปฏบตงานเพอความปลอดภย (Job Safety Analysis: JSA) เพอใหกลมตวอยางไดมสวนรวมในการคาหาปญหา ตลอดจนแนวทางการแกไขปญหารวมกน ใหงานเปนเสมอนครสอนโดยทผวจยและคณะเปนเพยงผใหค าปรกษา 3.3.5 ก าหนดขนตอนมาตรฐานการท างานทปลอดภย (Standard Safety Operation Pocedrue ) ในทกๆ กจกรรมยอย 3.3.5 การด าเนนการโดยใชรปแบบการเรยนรและการแกปญหาทางดานอาชวอนามยและความปลอดภย ตามทฤษฎของทฤษฎการเรยนร 8 ขน ของกาเย ( Gagne ) ใชกบกลมตวอยาง 1) การจงใจ ( Motivation Phase) การคาดหวงของกลมผประกอบอาชพเปนแรงจงใจในการเรยนร 2) การรบรตามเปาหมายทตงไว (Apprehending Phase) กลมผประกอบอาชพจะรบรสงทสอดคลองกบความตงใจ 3) การปรงแตงสงทรบรไวเปนความจ า ( Acquisition Phase) เพอใหเกดความจ าระยะสนและระยะยาว 4) ความสามารถในการจ า (Retention Phase) กลมผประกอบอาชพจะจดจ าในบางเรองทปฏบตงาย ใชค างายๆ ในการสอน 5) ความสามารถในการระลกถงสงทไดเรยนรไปแลว (Recall Phase ) กลมผประกอบอาชพจะจ าไดเมอตองปฏบตซ าในลกษณะเดมหรอคลายคลงกน 6) การน าไปประยกตใชกบสงทเรยนรไปแลว (Generalization Phase) กลมผประกอบอาชพจะรจกคด และประยกตดวยวสด อปกรณทมอยแทนทตองซอในบางอยาง 7) การแสดงออกพฤตกรรมทเรยนร ( Performance Phase) กลมผประกอบอาชพจะแสดงความสามารถทไดเรยนรตามธรรมชาตเพอแสดงออกตอผสอนและผประกอบอาชพดวยกนเอง 8) การแสดงผลการเรยนรกลบไปยงผเรยน ( Feedback Phase) กลมผประกอบอาชพไดรบทราบผลเรวจะท าใหมผลดและประสทธภาพสง 3.3.6 การน าไปใช เปนการน ารปแบบการเรยนร การแกปญหาทางดานความปลอดภยและอาชวอนามยทผานการวเคราะหดวย (JSA) ไปใชจรงกบกลมตวอยาง ซงอาจจะมขอผดพลาดทตองปรบปรง เพอใหไดรปแบบทเหมาะสมกบการปฏบตงานของทกฝาย

www.ssru.ac.th

24

3.4 การเกบรวบรวมขอมล 3.4.1 เกบขอมลเบองตนจากกลมตวอยางกลมผปฏบตงาน ฝายชางไฟฟา ฝายงานสวน และฝายงานสขาภบาล โดยใชแบบสมภาษณ

3.4.2 เกบขอมลปญหาสขภาพจากแหลงใหบรการสขภาพในมหาวทยาลยเชงคณภาพ โดยใชแบบสมภาษณแบบมโครงสราง และศกษาเกยวกบปญหาการปฏบตงานของกลมตวอยางเชงคณภาพในกลมอาชพทศกษา ในการสงเกตแบบไมมโครงสราง (Unstructured observation) ใชการพรรณนา (Descriptive) ในการท าการสงเกต เลอกการเกบขอมลดวยวธการการสงเกตแบบมสวนรวม (Participant observation) เพอใหไดรายละเอยดมากทสด โดยการสมภาษณแบบเจาะลกรายบคคล (Individual depth interview)

3.4.3 การเกบขอมลเพอแกปญหาดานอาชวอนามย และความปลอดภยในตวอยาง โดยการวเคราะหงานเพอความปลอดภย (JSA) และตรวจวดสภาพแวดลอมทางกายภาพ

3.4.31 แยกกจกรรมยอยของการปฏบตงานฝายชางไฟฟา ฝายงานสวน และฝายงานสขาภบาล ออกเปนขนตอนยอยๆ ประมาณ 5 กจกรรมยอยของแตละฝายงาน

3.4.3.2 ศกษากจกรรมยอยแตละกจกรรมอยางละเอยด เขยนกจกรรมยอยออกเปนงานใหมแตละงาน โดยระบวสด เครองมอ เครองจกรหรออนๆ ทจ าเปนในการวเคราะหงานโดยละเอยด

3.4.3.3 คนหาและระบถงอนตรายทอาจน าไปสอบตเหต ทมสาเหตมาจาก คน วสด เครองจกร สภาพแวดลอมและวธการท างาน โดยท ารวมกบกจกรรมการตรวจวดหาวเคราะหเบองตนแลวพบวาอาจมปญหามาจากสภาพแวดลอม ณ ขณะนน

1) ตรวจวดปรมาณความเขมแสงในขณะปฏบตงาน 2) ตรวจวดปรมาณฝนละอองในพนทปฏบตงาน 3) ตรวจวดปรมาณปรมาณสารเคมในอากาศในพนทปฏบตงาน 4) ตรวจวดปรมาณเสยงสะสม 3.4.3.4 วเคราะหรปแบบ วธการใหมเพอปองกนการเกดอบตเหตทมสาเหตมาจาก คน

วสด เครองจกร สภาพแวดลอมและวธการท างาน 3.4.3.5 ก าหนดขนตอนมาตรฐานการท างานทปลอดภย (Standard Safety Operation

Pocedrue ; SSOP) ในทกๆ กจกรรมยอย 3.5 การวเคราะหหาแนวทางการแกไข เนองจากงานวจยนเปนงานวจยเชงคณภาพจงตองอาศยปจจยสนบสนนจากหลายดาน โดยการน าเอาการประเมนจากขอมลภาคสนาม ไมวาจะประเมนจากการสงเกตพฤตกรรม ขอมลทไดจากการท าแบบสมภาษณจากกลมตวอยาง ขอมลทไดจากการส ารวจและตรวจวดทางกายภาพทางดานอาชวอนามยมาผนวกกนจงสามารถทจะไดพบกบปญหาในระหวางขนตอนการท างานหรอสงแวดลอมในสถานทท างานทสงผลใหเกดอนตรายแกตวผปฏบตงาน จงน าขอมลดงกลาวมาวเคราะหเพอใหเหนถงรปแบบทเหมาะสม

www.ssru.ac.th

25

จงจะสามารถก าหนดแนวทางการแกไขหรอบรรเทาการเกดอนตรายใหนอยลงหรอ ปรบสงแวดลอมใหสงผลเสยตอผปฏบตงานใหนอยทสด การวเคราะหขอมล น าขอมลจากการสมภาษณโดยแบบสมภาษณมาสรปในรปแบบของตาราง ใชสถตเปนคารอยละ เพอแสดงใหเหนถงผลการวจยแลวอธบายเปนความเรยงตามล าดบความส าคญกอนหลง

www.ssru.ac.th

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

หลงจากการศกษาปญหาทเกดขน จากการสมภาษณประชากรกลมตวอยาง การส ารวจ

ตรวจวดดานสภาพแวดลอมในการท างานการสงเกตการณ และการสมภาษณแบบเจาะลกในกลมผประกอบอาชพ ไดจ านวนกลมตวอยางและขอมลครบถวน และน ามาวเคราะหผลดวยหลกสถต โดยผวจยไดท าการวเคราะหขอมลตามล าดบ ดงน

4.1 ขอมลทวไปของกลมประชากรทศกษา 4.1.1 เพศและอาย ประชากร ทประกอบอาชพเปนชางซอมบ ารงม 3 ฝาย คอ ฝายชางไฟฟา ฝายงานสวน และฝายงานสขาภบาล จากการสมภาษณโดยการใชแบบสมภาษณทงหมดจ านวน 21 ชด พบวา เปนผชายทงหมดคดเปนรอยละ 100 (ตารางท 4.1) เมอแบงตามกลมอายแลวฝายงานสวนจะมกลมอายทท างานอยในชวงอายระหวาง 26-50 ป คดเปนรอยละ 100 กระจายตามชวงอายตางๆ ส าหรบฝายงานสขาภบาล สวนใหญอยในชวงอายระหวาง 32-37 ป คดเปนรอยละ 75.0 และฝายชางไฟฟาจะมอายตงแต 17-25 และ 32-37 ป คดเปนรอยละ 66.6 (ตารางท 4.2) 4.1.2 การศกษา สถานภาพการสมรส และการประกอบอาชพอน กลมประกอบอาชพชางซอมบ ารงฝายชางไฟฟา สวนใหญมการศกษาระดบ ประถม- มธยมศกษา คดเปนรอยละ 66.6 ฝายงานสวนสวนใหญมการศกษาระดบมธยมคดเปนรอยละ 54.5 และฝายงานสขาภบาลสวนใหญมการศกษาระดบมธยมคดเปนรอยละ 75 (ตารางท 4.3) และฝายชางไฟฟาสวนใหญยงโสดคดเปนรอยละ 83.3 ฝายงานสวนสวนใหญแตงงานมครอบครวแลวทงมบตรและไมมบตร คดเปนรอยละ 53.5 และฝายงานสขาภบาลสวนใหญแตงงานแลวมบตร 1-2 คน คดเปนรอยละ 75 (ตารางท 4.4) ตารางท 4.1 แสดงสถานเพศของชางซอมบ ารง

เพศ กลมอาชพ (100%) รวม ฝายงานสขาภบาล ฝายชางไฟฟา ฝายงานนสวน

ชาย 4(100.0) 6(100.0) 11(100.0) 21(100.0) หญง - - - - รวม 4(100.0) 6(100.0) 11(100.0) 21(100.0)

www.ssru.ac.th

27

ตารางท 4.2 แสดงสถานอายของชางซอมบ ารง

อาย กลมอาชพ (100%)

รวม ฝายงานสขาภบาล ฝายชางไฟฟา ฝายงานสวน

17-25 - 2(33.3) - 2(9.5) 26-31 - - 2(18.2) 2(9.5) 32-37 3(75.0) 2(33.3) 3(27.2) 8(38.1) 38-43 - 1(16.7) 2(18.2) 3(14.3) 44-49 - 1(16.7) 2(18.2) 3(14.3)

50 ปขนไป 1(25.0) - 2(18.2) 3(14.3) รวม 4(100.0) 6(100.0) 11(100.0) 21(100.0)

ตารางท 4.3 แสดงสถานระดบการศกษาของชางซอมบ ารง ในมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

ระดบการศกษา กลมอาชพ(100%) รวม ฝายงานสขาภบาล ฝายชางไฟฟา ฝายงานสวน

ไมไดเรยน - - - - ประถมศกษา 1(25) 2(33.3) 4(36.3) 7(33.3) มธยมศกษา 3(75) 2(33.3) 6(54.5) 11(52.4) อาชวศกษา - 1(16.7) 1(9.1) 2(9.5)

ระดบปรญญาตร - 1(16.7) - 1(4.8) รวม 4(100.0) 6(100.0) 11(100.0) 21(100.0)

ตารางท 4.4 แสดงสถานภาพสมรสของชางซอมบ ารง

สถานภาพสมรส กลมอาชพ(100%) รวม ฝายงานสขาภบาล ฝายชางไฟฟา ฝายงานสวน

โสด - 5(83.3) 5(45.4) 10(47.6) แตงงาน(ยงไมมบตร) - 1(16.7) 1(9.1) 2(9.5)

มบตร 1-2 คน 3(75) - 5(45.4) 8(38.1) มบตร 3 คนขนไป 1(25) - 1(4.8)

รวม 4(100.0) 6(100.0) 11(100.0) 21(100.0)

www.ssru.ac.th

28

4.2 ขอมลทวไปเกยวกบการปฏบตงานฝายชางซอมบ ารง 4.2.1 ระยะเวลาท างาน ประสบการณในการท างานฝายชางซอมบ ารง ในการประกอบอาชพฝายชางซอมบ ารงนน ฝายชางไฟฟา และฝายงานสขาภบาล สวนใหญท างานนมาเปนระยะเวลานานตงแต 10 ปขนไปคดเปนรอยละ 66.6, 50 ตามล าดบ สวนฝายงานสวนไมเคยท างานอาชพนมากอนคดเปนรอยละ 54.5 (ตารางท 4.6) ซงพบวาในฝายชางไฟฟา ฝายงานสวนและฝายงานสขาภบาล จะมสมาชกในครวเรอนอยางนอย 1 คน ทประกอบอาชพเดยวกนกบกลมตวอยาง (ตารางท 4.7) ตารางท 4.5 แสดงระยะเวลาการปฏบตงานของฝายชางซอมบ ารง ระยะเวลาการท างาน

ในอาชพน กลมอาชพ(100%) รวม

ฝายงานสขาภบาล ฝายชางไฟฟา ฝายงานสวน ต ากวา 1 ป - 1(16.7) - 1(4.8)

1-4 ป - 1(16.7) 2(18.1) 3(14.3) 4 -7 ป 2(50) - 2(18.1) 4(19.0) 7-10 ป 1(25) - 1(9.1) 2(9.5)

10 ปขนไป 1(25) 4(66.6) 6(54.5) 11(52.4) รวม 4(100.0) 6(100.0) 11(100.0) 21(100.0)

ตารางท 4.6 แสดงประสบการณการท างานของฝายชางซอมบ ารง

ประสบการณในการ ท างานฝายชางซอมบ ารง

กลมอาชพ(100%) รวม

ฝายงานสขาภบาล

ฝายชางไฟฟา ฝายงานสวน

ไมเคย 1(25) - 6(54.5) 7(33.3) ต ากวา 1 ป 1(25) 1(16.7) 1(9.1) 3(14.3)

1-2 ป - 1(16.7) 1(9.1) 2(9.5) 3-4 ป - - - -

10 ปขนไป 2(50) 4(66.6) 3(27.2) 9(42.9) รวม 4(100.0) 6(100.0) 11(100.0) 21(100.0)

www.ssru.ac.th

29

ตารางท 4.7 แสดงจ านวนผท างานในแตละครวเรอนของผประกอบอาชพฝายชางซอมบ ารง

จ านวนผท างาน ในแตละครวเรอน

กลมอาชพ(100%) รวม ฝายงาน

สขาภบาล ฝายชางไฟฟา ฝายงานสวน

1 คน - 5(83.3) 2(18.1) 7(33.3) 2 คน 4(100) - 4(36.3) 8(38.1)

3 คนขนไป - 1(16.7) 5(45.4) 6(28.6) รวม 4(100.0) 6(100.0) 11(100.0) 21(100.0)

4.2.2 รายไดในการท างาน จากการท างานของผประกอบอาชพฝายชางซอมบ ารงนน ฝายชางไฟฟา และฝายงานสขาภบาล สวนใหญจะมรายไดเพมขน คดเปนรอยละ 95.2 (ตารางท 4.8) สวนใหญมความพงพอใจในงานทอย คดเปนรอยละ 90.5 (ตารางท 4.9) และสวนใหญไมมแนวโนมในการเปลยนงาน คดเปนรอยละ 90.5 (ตารางท 4.10) การท างานในแตละสปดาห สวนใหญท างานมากกวา 4-7 วน คดเปนรอยละ 100 (ตารางท 4.11) และชวงปกตทวไปจะมผทท างานทมจ านวนชวโมงการท างานไมเกน 8 ชวโมงในแตละวนมจ านวน คดเปนรอยละ 23.8 โดยพบมากทสดในกลมอาชพฝายชางไฟฟา คดเปนรอยละ 83.3 (ตารางท 4.12) แตในชวงทงานเรงดวนจะมการท างานในแตละวนมากกวา 8 ชวโมง พบมากทสดในทกกลมงาน แตฝายงานสขาภบาลตองออกมาปฏบตหนาทตงแตเวลา 04.00 เพราะตองเกบขยะหรอท าความสะอาดภายในมหาวทยาลยกอนถงเวลาราชการ (ตารางท 4.13) ตารางท 4.8 แสดงการเปลยนแปลงของรายไดจากการท างานของผประกอบอาชพฝายชางซอมบ ารง

การเปลยนแปลงของรายไดจากการท างาน

กลมอาชพ(100%) รวม ฝายงานสขาภบาล ฝายชางไฟฟา ฝายงานสวน

เพมขน 4(100) 6(100) 10(90.9) 20(95.2) ลดลง - - 1(9.1) 1(4.8)

เทาเดม - - - - รวม 4(100.0) 6(100.0) 11(100.0) 21(100.0)

www.ssru.ac.th

30

ตารางท 4.9 แสดงความพงพอใจในการท างานของผประกอบอาชพฝายชางซอมบ ารงใน

ความพงพอใจในงาน กลมอาชพ(100%) รวม ฝายงานสขาภบาล ฝายชางไฟฟา ฝายงานสวน

พอใจ 4(100) 6(100) 9(81.9) 19(90.5) ไมพอใจ - - 2(18.1) 2(9.5)

รวม 4(100.0) 6(100.0) 11(100.0) 21(100.0) ตารางท 4.10 แสดงแนวโนมในการเปลยนงานของผประกอบอาชพฝายชางซอมบ ารงใน

แนวโนมในการเปลยนงาน


ม 1(25) 1(16.7) - 2(9.5) ไมม 3(75) 5(83.3) 11(100) 19(90.5) รวม 4(100.0) 6(100.0) 11(100.0) 21(100.0)

ตารางท 4.11 แสดงจ านวนวนทมท างานตอสปดาหของผประกอบอาชพฝายชางซอมบ ารง

จ านวนวนทท างาน ตอสปดาห


2-3 วน - - - - 4-5 วน - - 2(18.1) 2(9.5) 6-7 วน 4(100) 6(100) 9(81.9) 19(90.5)

มากกวา 7 วนขนไป - - - - รวม 4(100.0) 6(100.0) 11(100.0) 21(100.0)

www.ssru.ac.th

31

ตารางท 4.12 แสดงจ านวนชวโมงทมท างานในแตละวนของผประกอบอาชพฝายชางซอมบ ารง จ านวนชวโมงทท างาน

ในแตละวน กลมอาชพ(100%) รวม

ฝายงานสขาภบาล ฝายชางไฟฟา ฝายคนสวน ไมเกน 8 ชวโมง - 5(83.3) - 5(23.8)

9-12 ชม. 4(100) 1(16.7) 10(90.9) 15(71.4) 12 ชม.ขนไป - - 1(9.1) 1(4.8)

รวม 4(100.0) 6(100.0) 11(100.0) 21(100.0) ตารางท 4.13 แสดงจ านวนชวโมงทมท างานในแตละวนใน (ชวงงานเรงดวน)ของชางซอมบ ารง จ านวนชวโมงทท างาน

ในแตละวน (ชวงงานเรงดวน)


ไมเกน 8 ชวโมง - - - - 9-12 ชม. 4(100) 2(33.3) 5(45.5) 11(52.4)

12ชม.ขนไป - 4(66.7) 6(54.5) 10(47.6) รวม 4(100.0) 6(100.0) 11(100.0) 21(100.0)

4.3 ปญหาสขภาพจากการท างานและการปฏบตเพอดแลสขภาพ 4.3.1 การเจบปวยหรอโรคทเกดจากการท างาน ของผประกอบอาชพชางซอมบ ารงนน พบวาทงฝายชางไฟฟา ฝายงานสขาภบาล และฝายงานสวน สวนใหญมปญหาความเจบปวยทเกดจากการท างานทท าอยในปจจบน คดเปนรอยละ 100 (ตารางท 4.14 ) โดยเมอเกดการเจบปวยหรอมปญหาสขภาพจากการท างานกจะมการปฏบตตนหลายวธ เชน ปลอยทงไวใหหายเอง คดเปนรอยละ 9.5 รกษาดวยตนเอง คดเปนรอยละ 28.5 ไปหาบคลากรทางการแพทย คดเปนรอยละ 61.9 (ตารางท 4.15) โดยคาใชจายในการรกษาการเจบปวยนน สวนใหญจะใชบตรประกนสขภาพ คดเปนรอยละ 71.5 ออกคาใชจายเอง คดเปนรอยละ 19 และทางมหาวทยาลยออกคาใชจายให คดเปนรอยละ 9.5 (ตาราง 4.16)

www.ssru.ac.th

32

ตารางท 4.14 แสดงการเจบปวยหรอปญหาสขภาพทเกดจากการท างานของชางซอมบ ารง

อาการเจบปวยจากการท างาน

กลมอาชพ (100%) รวม ฝายงานสขาภบาล ฝายชางไฟฟา ฝายงานสวน

เคย 2(50.0) 3(50.0) 6(54.6) 11(52.4)

1 อาการ 2(50.0) 3(50.0) 5(45.4) 10 (47.6) 2 อาการ - - - -

3 อาการ - - - - 4 อาการ - - - -

ไมเคย - - - - รวม 4(100.0) 6(100.0) 11(100.0) 21(100.0)

ตารางท 4.15 แสดงการปฏบตตวเมอเกดการเจบปวยหรอปญหาสขภาพ

การปฏบตตวเมอเจบปวยเนองจากการท างาน

กลมอาชพ (100%) รวม

ฝายงานสขาภบาล ฝายชางไฟฟา ฝายงานสวน

ปลอยทงไวใหหายเอง - 1(16.7) 1(9.0) 2(9.5) รกษาดวยตวเอง 1(25.0) 1(16.7) 4(36.3) 6(28.6)

ไปหองพยาบาล - - 1(9.0) 1(4.8)

ไปโรงพยาบาล 3(75.0) 4(66.6) 5(45.5) 12(57.1)

อนๆ - - - -

ไมเคย - - - -

รวม 4(100.0) 6(100.0) 11(100.0) 21(100.0)

www.ssru.ac.th

33

ตารางท 4.16 แสดงคาใชจายในการรกษาพยาบาลการเจบปวยจากการท างาน

คาใชจายในการรกษาพยาบาลการเจบปวยจากการท างาน

กลมอาชพ (100%)

รวม

ฝายสขาภบาล

ฝายชางไฟฟา

ฝายคนสวน

ออกคาใชจายเอง - 1(16.7) 3(27.2) 4(19.0) ใชบตรประกนสขภาพ 4(100.0) 5(83.3) 6(54.5) 15(71.5)

ทางมหาวทยาลยออกคาใชจายให - - 2(18.1) 2(9.5) ไมเคย - - - -

รวม 4(100.0) 6(100.0) 11(100.0) 21(100.0)

ส าหรบโรคหรอความเจบปวยทเกดจากการท างานของผประกอบอาชพฝายงานสขาภบาล ชางไฟฟา และฝายงานสวน ไดแก โรคปวดเมอยตามสวนตางๆ ของรางกาย เชน ปวดตนคอ ปวดหลง ปวดเอว ปวดแขน ปวดขาและเขา เปนตน อาการทางตาทพบคอ อาการปวดตา เคองตา ตาพรา และแสบตา เปนตน พบวา ฝายงานสขาภบาลสวนใหญมความถในการเกดการผดปกตขณะท างานซงเมอหยดพกนนกจะหาย แตกยงพบผทมอาการทเมอหยดพกแลวกยงไมหาย จากอาการปวดไหล และปวดเมอยทงตว คดเปนรอยละ 25 ทงสองอาการ ผทมอาการตลอดเวลาจากอาการปวดหลงและปวดเอว คดเปนรอยละ 25 ทงสองอาการ ฝายชางไฟฟาสวนใหญมความถในการเกดการผดปกตขณะท างานซงเมอหยดพกแลวกจะหายเชนกน แตมผทมอาการตลอดเวลาจากอาการปวดแขน ปวดเขาและปวดขา คดเปนรอยละ 16.7 ทกอาการ และฝายงานสวนสวนใหญมความถในการเกดการผดปกตขณะท างานซงเมอหยดพกแลวกจะหาย แตมผทมอาการตลอดเวลาจากอาการปวดแขน ปวดเอว ปวดเขา ปวดขา และปวดเมอยทงตว คดเปนรอยละ 9.0 ทกอาการ ซงทงฝายงานสขาภบาล และฝายชางไฟฟา มระดบความรนแรงของอาการอยในระดบไมรนแรงไปจนถงรนแรง สวนฝายงานสวนมระดบความรนแรงของอาการอยในระดบไมรนแรงถงรนแรงปานกลางเทานน (ตารางท 4.17-4.19)

www.ssru.ac.th

34

ตารางท 4.17 แสดงประเภทของการเจบปวยจากการท างาน ความถในการเกด และระดบความรนแรง ของผประกอบอาชพฝายงานสขาภบาล

อาการ

ความถในการเกด ระดบความรนแรง

ไมมอาการ (0)

มอาการ หยดพกจะ

หาย (1)

มอาการหยดพกยงมอาการอย

(2)

มอาการตลอดเวลา

(3)

ไมรนแรง

(1)

รนแรงปานกลาง

(2)

รนแรงมาก (3)

ปวดตนคอ 3(75.0) 1(25.0) - - 1(25.0) - - ปวดไหล - 3(75.0) 1(25.0) - 1(25.0) 2(50.0) 1(25.0) ปวดหลง - 3(75.0) - 1(25.0) 1(25.0) 2(50.0) 1(25.0) ปวดแขน 1(25.0) 3(75.0) - - 1(25.0) 1(25.0) 1(25.0) ปวดเอว 1(25.0) 2(50.0) - 1(25.0) 2(50.0) - 1(25.0) ปวดเขา 1(25.0) 3(75.0) - - 1(25.0) 1(25.0) 1(25.0) ปวดขา 1(25.0) 3(75.0) - - 1(25.0) 1(25.0) 1(25.0)

ปวดเมอยทงตว

- 3(75.0) 1(25.0) - 1(25.0) 2(50.0) 1(25.0)

แสบตา 3(75.0) 1(25.0) - - - 1(25.0) - ปวดตา 3(75.0) 1(25.0) - - - 1(25.0) -

ตาพรา 2(50.0) 2(50.0) - - - 2(50.0) -

คนทผวหนง

1(25.0) 3(75.0) - - - 3(75.0) -

เจบแสบจมก

1(25.0) 3(75.0) - - - 3(75.0) -

ปวดศรษะ 4(100.0) - - - - - -

เวยนศรษะ

4(100.0) - - - - - -

ออนเพลย 1(25.0) 3(75.0) - - - 3(75.0) -

เบออาหาร

2(50.0) 2(50.0) - - - 2(50.0) -

www.ssru.ac.th

35

ตารางท 4.17 แสดงประเภทของการเจบปวยจากการท างาน ความถในการเกด และระดบความรนแรง ของผประกอบอาชพฝายงานสขาภบาล (ตอ)

อาการ


ไมมอาการ (0)

มอาการ หยดพกจะหาย (1)

มอาการหยดพกยงมอาการอย

(2)


(3)


(1)


(2)


คลนไส อาเจยน

4(100.0) - - - - - -

ลนเหมอนรบรสโลหะ

4(100.0) - - - - - -

มอเทาออนแรง

2(50.0) 2(50.0) - - - 2(50.0) -

ปวดบดอยาง

รนแรงในทองเปน

พกๆ

2(50.0) 2(50.0) - - - 2(50.0) -

อารมณฉนเฉยว

งาย

3(75.0) 1(25.0) - - - 1(25.0) -

ทองผก 3(75.0) 1(25.0) - - - 1(25.0) -

อนๆ - - - - - - -

ตารางท 4.18 แสดงประเภทของการเจบปวยจากการท างาน ความถในการเกด และระดบความรนแรง ของผประกอบอาชพฝายชางไฟฟา

อาการ

ความถในการเกด ระดบความรนแรง ไมม

อาการ (0)

มอาการ หยดพกจะ

หาย (1)

มอาการ หยดพกยงมอาการอย

(2)


(3)

ไมรนแรง (1)

รนแรงปานกลาง (2)


ปวดตนคอ 3(50.0) 3(50.0) - - 2(33.3) 1(16.7) - ปวดไหล 3(50.0) 3(50.0) - - 2(33.3) 1(16.7) -

www.ssru.ac.th

36

ตารางท 4.18 แสดงประเภทของการเจบปวยจากการท างาน ความถในการเกด และระดบความรนแรง ของผประกอบอาชพฝายชางไฟฟา (ตอ)

อาการ

ความถในการเกด ระดบความรนแรง ไมมอาการ

(0) มอาการ หยดพก

จะหาย(1)

มอาการ หยดพกยงมอาการอย(2)


(3)




ปวดหลง 3(50.0) 3(50.0) - - 2(33.3) 1(16.7) - ปวดแขน 3(50.0) 2(33.3) - 1(16.7) 2(33.3) - 1(16.7) ปวดเอว 3(50.0) 3(50.0) - - 3(50.0) - - ปวดเขา 2(33.3) 3(50.0) - 1(16.7) 2(33.3) 1(16.7) 1(16.7) ปวดขา 2(33.3) 3(50.0) - 1(16.7) 2(33.3) 1(16.7) 1(16.7)


3(50.0) 3(50.0) - - 2(33.3) 1(16.7) -

แสบตา 4(66.7) 2(33.3) - - 2(33.3) - - ปวดตา 4(66.7) 2(33.3) - - 1(16.7) 1(16.7) - ตาพรา 4(66.7) 2(33.3) - - 2(33.3) - -

คนทผวหนง 5(83.3) 1(16.7) - - 1(16.7) - - เจบแสบ

จมก 5(83.3) 1(16.7) - - - 1(16.7) -

ปวดศรษะ 4(66.7) 2(33.4) - - 1(16.7) - 1(16.7) เวยนศรษะ 4(66.7) 2(33.3) - - 1(16.7) - 1(16.7) ออนเพลย 2(33.3) 3(50.0) - 1(16.7) 2(33.3) 1(16.7) 1(16.7) เบออาหาร 6(100.0) - - - - - -


5(83.3) 1(16.7) - - 1(16.7) - -


5(83.3) 1(16.7) - - 1(16.7) - -


4(66.7) 2(33.3) - - 1(16.7) 1(16.7) -

ปวดบดอยางรนแรงในทองพกๆ

6(100.0) - - - - - -

อารมณฉนเฉยวงาย

4(66.7) 2(33.3) - - 1(16.7) 1(16.7) -

ทองผก 6(100.0) - - - - - - อนๆ - - - - - - -

www.ssru.ac.th

37

ตารางท 4.19 แสดงประเภทของการเจบปวยจากการท างาน ความถในการเกด และระดบความรนแรง ของผประกอบอาชพฝายงานสวน

อาการ


อาการ (0)

มอาการหยดพกจะ

หาย (1)


(2)


(3)




ปวดตนคอ 6(54.5) 2(18.1) 3(27.2) - 2(18.1) 3(27.2) - ปวดไหล 4(36.3) 5(45.4) 2(18.1) - 4(36.3) 3(27.2) - ปวดหลง 3(27.2) 7(63.6) 1(9.0) - 5(45.4) 3(27.2) - ปวดแขน 7(63.6) 3(27.2) 1(9.0) - 1(9.0) 3(27.2) - ปวดเอว 7(63.6) 3(27.2) 1(9.0) - 3(27.2) 1(9.0) - ปวดเขา 9(81.8) 1(9.0) 1(9.0) - 1(9.0) 1(9.0) - ปวดขา 9(81.8) 1(9.0) 1(9.0) - 1(9.0) 1(9.0) -


5(45.4) 5(45.4) 1(9.0) - 2(18.1) 4(36.3) --

แสบตา 9(81.8) 2(18.1) - - 1(9.0) 1(9.0) - ปวดตา 10(90.9) 1(9.0) - - - 1(9.0) - ตาพรา 9(81.8) 2(18.1) - - 1(9.0) 1(9.0) -

คนทผวหนง 8(72.7) 3(27.2) - - 3(27.2) - - เจบแสบ

จมก 7(63.6) 4(36.3) - - 3(27.2) 1(9.0) -

ปวดศรษะ 11(100.0) - - - - - - เวยนศรษะ 10(90.9) 1(9.0) - - 1(9.0) - - ออนเพลย 4(36.3) 7(63.5) - - 5(45.4) 2(18.1) - เบออาหาร 11(100.0) - - - - - -


11(100.0) - - - - - -


10(90.9) 1(9.0) - - 1(9.0) - -


8(72.7) 3(27.2) - - 3(27.2) - -

ปวดบดอยางรนแรงในทองเปน

พกๆ

10(90.9) 1(9.0) - - 1(9.0) - -

www.ssru.ac.th

38

ตารางท 4.19 แสดงประเภทของการเจบปวยจากการท างาน ความถในการเกด และระดบความรนแรง ของผประกอบอาชพฝายงานสวน (ตอ)

อาการ


อาการ (0)

มอาการหยดพกจะ

หาย (1)


(2)


(3)




อารมณฉนเฉยวงาย

10(90.9) 1(9.0) - - 1(9.0) - -

ทองผก 10(90.9) 1(9.0) - - 1(9.0) - - อนๆ - - - - - - -

4.3.2 การบาดเจบจากอบตเหตทเกดจากการท างานของผประกอบอาชพฝายงานสขาภบาล ชางไฟฟา และฝายงานสวน สวนใหญเคยไดรบอบตเหตจากการท างาน คดเปนรอยละ 42.9 โดยพบในกลมผประกอบอาชพฝายงานสขาภบาลมากทสด คดเปนรอยละ 50.0 รองลงมาคอฝายงานสวน และฝายชางไฟฟา คดเปนรอยละ 45.4 และ 33.3 ตามล าดบ (ตารางท 4.20) ส าหรบการปฏบตเพอดแลสขภาพเปนอนดบแรก เมอเกดการเจบปวยจากอบตเหตอนเนองมาจากการท างานนน จะใชวธไปรกษากบบคลากรทางการแพทย คดเปนรอยละ 71.5 รองลงมาเปนการรกษาดวยตวเองและการปลอยทงไวใหหายเอง คดเปนรอยละ 19.0 และ 9.5 ตามล าดบ (ตารางท 4.21) โดยคาใชจายในการรกษาการบาดเจบจากการท างานนน สวนใหญ ใชบตรประกนสขภาพ คดเปนรอยละ 66.7 ออกคาใชจายเอง คดเปนรอยละ 23.8 ทางมหาวทยาลยออกคาใชจายให คดเปนรอยละ 9.5 (ตารางท 4.22) ประเภทของอบตเหตในกลมอาชพฝายงานสขาภบาลทพบมากทสด คอ โดนของมคมบาด จะไดรบอบตเหตเกดขนทกสปดาห คดเปนรอยละ 75.0 นอกจากนยงพบอบตเหตทเกด จากวตถกระเดนเขาตา สารเคมกระเดนกระเดนใสหรอหกลด และถกกระแทกจากของแขง ระดบความรนแรงไมรนแรงมากถงรนแรงปานกลาง (ตารางท 4.23) อบตเหตทเกดจากการท างานฝายชางไฟฟา พบอบตเหตทเกดจากการถกไฟฟาดด คดเปนรอยละ 66.6 จะไดรบอบตเหตเกดขนทกสปดาห นอกจากนยงพบอบตเหตทเกด จากโดนของมคมบาด และถกกระแทกจากของแขง ระดบความรนแรงไมรนแรงมากถงรนแรงปานกลาง (ตารางท 4.24) และอบตเหตทพบมากในกลมอาชพฝายงานสวน คอ วตถกระเดนเขาตา โดนของมคมบาด คดเปนรอยละ 43.0 และ 29.0 ตามล าดบ ระดบความรนแรงไมรนแรงมากถงรนแรงปานกลาง (ตารางท 4.25) บคคลในครอบครวของชางซอมบ ารงทไมไดท างานนแตเคยไดรบบาดเจบจากงานหรอสภาพของงานเปนจ านวน คดเปนรอยละ 14.2 (ตารางท 4.26)

www.ssru.ac.th

39

ตารางท 4.20 แสดงการบาดเจบจากอบตเหตจากการท างานของผประกอบอาชพชางซอมบ ารง

การบาดเจบจากอบตเหตจากการท างาน



เคย 2(50.0) 2(33.3) 5(45.4) 9(42.9) ไมเคย 2(50.0) 4(66.7) 6(54.6) 12(57.1) รวม 4(100.0) 6(100.0) 11(100.0) 21(100.0)

ตารางท 4.21 แสดงการปฏบตตวเมอเกดการบาดเจบจากอบตเหตจากการท างาน

การปฏบตตวเมอเจบจากอบตเหตจากการท างาน



ปลอยทงไวใหหายเอง - 1(16.7) 1(9.0) 2(9.5) รกษาดวยตวเอง 1(25.0) 1(16.7) 2(18.1) 4(19.0) ไปหองพยาบาล - - 1(9.0) 1(4.8)

ไปโรงพยาบาล 3(75.0) 4(66.7) 7(63.6) 14(66.7) ไมเคย - - - -

อนๆ - - - - รวม 4(100.0) 6(100.0) 11(100.0) 21(100.0)

www.ssru.ac.th

40

ตารางท 4.22 แสดงคาใชจายทใชในการรกษาพยาบาลเมอเกดการบาดเจบจากอบตเหตจากการท างาน คาใชจายในการรกษาพยาบาลใน

การบาดเจบ กลมอาชพ(100%) รวม

ฝายสขาภบาล ฝายชางไฟฟา ฝายคนสวน

ออกคาใชจายเอง - 2(33.3) 3(27.2) 5(23.8) ใชบตรประกนสขภาพ 4(100.0) 4(66.7) 6(54.5) 14(66.7)

ทางมหาวทยาลยออกคาใชจายให - - 2(18.1) 2(9.5)

ไมเคย - - - - รวม 4(100.0) 6(100.0) 11(100.0) 21(100.0)

ตารางท 4.23 แสดงประเภทของการบาดเจบจากอบตเหตจากการท างาน ความถทเกดและระดบความรนแรงของผประกอบอาชพ ฝายสขาภบาล

อาการ

ความถในการเกด ระดบความรนแรง ไมเคย

(0) ประจ า

ทก สปดาห

(1)

ประจ าทก เดอน (2)

นานๆ ครง (3)


(1)



หกลม 1(25.0) - 1(25.0) 2(50.0) 1(25.0) 2(50.0) - วตถกระเดนเขาตา 1(25.0) 1(25.0) 1(25.0) 1(25.0) 2(50.0) 1(25.0) -

โดนของมคมบาด - 3(75.0) - 1(25.0) 2(50.0) 2(50.0) -

ถกสารเคมกระเดนใสหรอหกรด

3(75.0) 1(25.0) - - 1(25.0) - -

ถกกระแทกจากของแขง

2(50.0) 1(25.0) - 1(25.0) 1(25.0) 1(25.0) -

อนๆ - - - - - - -

www.ssru.ac.th

41

ตารางท 4.24 แสดงประเภทของการบาดเจบจากอบตเหตจากการท างาน ความถทเกดและระดบความรนแรงของผประกอบอาชพฝายชางไฟฟา

อาการ


(0) ประจ าทกสปดาห

(1)

ประจ าทกเดอน

(2)

นานๆครง (3)



(2)


หกลม 4(66.6) - - 2(33.3) 2(33.3) - -

วตถกระเดนเขาตา

6(100.0) - - - - - -

โดนของมคมบาด

3(50.0) 3(50.0) - - 2(33.3) 1(16.7) -


6(100.0) - - - - - -

ถกกระแทก

จากของแขง

5(83.3) 1(16.7) - - 1(16.7) - -

อนๆไฟฟาดด

- 4(66.6) - 2(33.3) 3(50.0) 3(50.0)

www.ssru.ac.th

42

ตารางท 4.25 แสดงประเภทของการบาดเจบจากอบตเหตจากการท างาน ความถทเกดและระดบความรนแรงของผประกอบอาชพฝายงานสวน

อาการ


(0) ประจ าทกสปดาห

(1)

ประจ าทกเดอน

(2)

นานๆครง (3)



(2)


หกลม 9(81.1) 1(9.0) - 1(9.0) - 2(18.1) - วตถ

กระเดนเขาตา

2(18.1) 6(54.5) - 3(27.2) 6(54.5) 3(27.2) -


5(45.4) 4(36.3) - 2(18.1) 4(36.3) 2(18.1) -


10(90.1) - - 1(9.0) - 1(9.0) -

ถกกระแทก

จากของแขง

10(90.1) - - 1(9.0) 1(9.0) - -

อนๆ - - - - - - - ตารางท 26 บคคลในครอบครวทไมไดท างานนเคยไดรบอนตรายจากการท างานอาชพ

บคคลในครอบครวทไมไดท างานนเคยไดรบอนตรายจาก

การท างาน

กลมอาชพ (100%) รวม ฝายงานสขาภบาล ฝายชางไฟฟา ฝายงานสวน

เคย - 1(16.7) 2(18.1) 3(14.2) ไมเคย 4(100.0) 5(83.3) 9(81.9) 18(85.8) รวม 4(100.0) 6(100.0) 11(100.0) 21(100.0)

www.ssru.ac.th

43

4.4 การประเมนดานสงแวดลอมในการท างาน ความเหมาะสมดานแสงสวางในการท างาน พบวา ฝายงานสขาภบาล และฝายงานสวนไมมปญหาเรองแสงสวาง คดเปนรอยละ 100 แตส าหรบฝายชางไฟฟานน มปญหาเรองแสงสวาง คดเปนรอยละ 28.58 พบวา ปรมาณแสงสวางทตรวจวดมเพยงบรเวณบนได และทางเดนทไมมปญหา สวนพนทอนๆ นน คาระดบแสงสวางทวดไดต ากวามาตรฐานทงสน (ตารางท 4.27-4.28) ปญหาดานสภาพไฟฟา พบวา การเดนสายไฟฟาทไมถกตอง คดเปนรอยละ 42.9 ของจดตรวจทงหมด โดยพบมากในกลมอาชพฝายชาง ไฟฟา คดเปนรอยละ 83.3 (ตารางท 4.29) ปญหาดานเสยงดงจากการท างาน พบวา มปญหาเรองเสยงดงเฉพาะฝายงานสวน คดเปนรอยละ 52.38 (ตารางท 4.30) และผลการตรวจวดเสยงในการท างานของฝายงานสวนในบรเวณสวนหยอมคณะเทคโนโลยอตสาหกรรม สวนหยอมศลปกรรม สวนหยอมเนนพระนาง สวนหยอมโรงแรมสวนสนนทา สวนหยอมคณะวทยาการจดการ สวนหยอมศนยศลปวฒนธรรม สวนหยอมโรงเรยนปฐมสาธต และสวนหยอมโรงเรยนมธยมสาธต พบวาวาคาระดบเสยงยงอยในเกณฑมาตรฐาน (ตารางท 4.31) การใชสารเคมในการท างาน พบวา ทงฝายชางไฟฟา ฝายงานสขาภบาล และฝายงานสวนมปญหาเรองสารเคม คดเปนรอยละ 38.09 พบมากทสดในกลมอาชพฝายงานสขาภบาล รองลงมาเปนฝายงานสวน คดเปนรอยละ 50.0 และ 45.45 ตามล าดบ (ตารางท 4.32) ตารางท 4.27 แสดงความเหมาะสมของแสงสวางทใชในการท างานของผประกอบอาชพฝายชางซอมบ ารง

แสงสวางทใชในการท างาน กลมอาชพ (100%) รวม

ฝายสขาภบาล ฝายไฟฟา ฝายคนสวน มปญหา - 6(100) - 6(28.58)

ไมมปญหา 4(100) - 11(100) 15(71.42) รวม 4(100.0) 6(100.0) 11(100.0) 21(100.0)

www.ssru.ac.th

44

ตารางท 4.28 แสดงผลการตรวจวดแสงสวางทใชในการท างานของผประกอบอาชพฝายชางซอมบ ารง

พนทตรวจวดขณะปฏบตงาน คาการตรวจวด (ลกซ) มาตรฐาน (ลกซ) ในอาคาร (บนได) 92 ลกซ 50 ลกซ

ทางเดน 1 75 ลกซ 50 ลกซ หองเรยน 1 130 ลกซ 300 ลกซ หองเรยน 2 109 ลกซ 300 ลกซ หองเรยน 3 178 ลกซ 300 ลกซ หองเรยน 4 125 ลกซ 300 ลกซ

หมายเหต อางองมาตรฐานคาการตรวจแสงจากมาตรฐานความปลอดภยในการท างานของแสงสวาง ตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เกยวกบภาวะแวดลอม หมวด 2 (แสงสวาง) ตารางท 4.29 แสดงความเหมาะสมดานสภาพไฟฟาในการท างานของผประกอบอาชพฝายชางซอมบ ารง

สภาพไฟฟา กลมอาชพ (100%) รวม ฝายสขาภบาล ฝายไฟฟา ฝายคนสวน

มปญหา 1(25.0) 5(83.3) 3(27.2) 9(42.9) ไมมปญหา 3(75.0) 1(16.7) 8(72.8) 12(57.1)

รวม 4(100.0) 6(100.0) 11(100.0) 21(100.0)

ตารางท 4.30 แสดงความเหมาะสมดานเสยงดงในการท างานของผประกอบอาชพฝายชางซอมบ ารง

ความเหมาะสมของเสยงในการท างาน


ฝายงานสขาภบาล ฝายไฟฟา ฝายงานสวน มปญหา - - 11(100.0) 11(52.38)

ไมมปญหา 4(100.0) 6(100.0) - 10(47.72)

รวม 4(100.0) 6(100.0) 11(100.0) 21(100.0)

www.ssru.ac.th

45

ตารางท 4.31 แสดงผลการตรวจวดเสยงในการท างานของฝายงานสวน

พนทตรวจวดขณะปฏบตงาน คาการตรวจวด (dBA) มาตรฐาน (dBA) สวนหยอมคณะเทคโนโลยอตฯ 75 dBA 80 dBA สวนหยอมศลปกรรม 71 dBA 80 dBA

สวนหยอมเนนพระนาง 76 dBA 80 dBA

สวนหยอมโรงแรมสวนสนนทา 72 dBA 80 dBA

สวนหยอมคณะวทยาการจดการ 71 dBA 80 dBA

สวนหยอมศนยศลปวฒนธรรม 74 dBA 80 dBA

สวนหยอมโรงเรยนปฐมสาธต 77 dBA 80 dBA

สวนหยอมโรงเรยนมธยมสาธต 71 dBA 80 dBA

หมายเหต อางองมาตรฐานตามประกาศกระทรวงอตสาหกรรม ฉบบท 4 (พ.ศ.2541) ออกตามความในพระราชบญญตโรงงาน พ.ศ.2512 เรองหนาทของผรบใบอนญาตประกอบกจการโรงงาน ตารางท 4.32 แสดงการใชสารเคมในการท างานของผประกอบอาชพฝายชางซอมบ ารง

การใชสารเคม กลมอาชพ (100%) รวม

ฝายงานสขาภบาล ฝายชางไฟฟา ฝายงานสวน มการใชสารเคม 2(50.0) 1(16.7) 5(45.45) 8(38.09)

ไมมการใชสารเคม 2(50.0) 5(83.3) 6(54.54) 13(61.91)

รวม 4(100.0) 6(100.0) 11(100.0) 21(100.0)

4.5 ความเหมาะสมจากการการท างาน สภาพงานทไมปลอดภย การปองกนการบาดเจบจากการท างาน และการปองกนการบาดเจบจากอบตเหตในการท างาน การกระท าทไมปลอดภยในการท างานของชางซอมบ ารง พบวา มปญหา คดเปนรอยละ 38.1 โดยพบมากทสดในฝายงานสขาภบาล (ตารางท 4.33) ดานสภาพของงานทไมปลอดภย พบวา มปญหา คดเปนรอยละ 23.8 โดยพบมากทสดในฝายงานสขาภบาล คดเปนรอยละ 75.0 (ตารางท 4.34) และการปองกนการเจบปวยจากการท างานมการปองกน คดเปนรอยละ 52.4 โดยพบมากทสดในฝายงานชางไฟฟา คดเปนรอยละ 83.3 (ตารางท 4.35) การปองกนการบาดเจบจากอบตเหตจากการท างานพบวา มการปองกน คดเปนรอยละ 57.1 พบมากในฝายงานชางไฟฟา คดเปนรอยละ 100 เนองจากมการท างานในทสง และมความเสยงทจะไดรบอนตรายจากไฟฟา (ตารางท 4.36)

www.ssru.ac.th

46

ตารางท 4.33 แสดงผลสภาพการกระท าทไมปลอดภยในการท างานของชางซอมบ ารง สภาพการกระท าทไม

ปลอดภย กลมอาชพ(100%) รวม



มปญหา 3(75.0) 2(33.3) 3(27.3) 8(38.1)

ไมมปญหา 1(25.0) 4(66.7) 8(72.7) 13(61.9)

รวม 4(100.0) 6(100.0) 11(100.0) 21(100.0)

ตารางท 4.34 แสดงผลสภาพของงานทไมปลอดภยในการท างานของชางซอมบ ารง

สภาพของงานทไมปลอดภย

กลมอาชพ(100%) รวม



มปญหา 3(75.0) 1(16.7) 1(9.1) 5(23.8)

ไมมปญหา 1(25.0) 5(83.3) 10(90.9) 16(76.2) รวม 4(100.0) 6(100.0) 11(100.0) 21(100.0)

ตารางท 4.35 แสดงผลการปองกนการเจบปวยจากการท างานของชางซอมบ ารง

การปองกนการเจบปวยจากการ

ท างาน



มการปองกน 2(50.0) 5(83.3) 4(36.4) 11(52.4) ไมมการปองกน 2(50.0) 1(16.7) 7(63.6) 10(47.6)

รวม 4(100.0) 6(100.0) 11(100.0) 21(100.0)

www.ssru.ac.th

47

ตารางท 4.36 แสดงผลการปองกนการบาดเจบจากอบตเหตในการท างานของชางซอมบ ารง

การปองกนการบาดเจบจากอบตเหตในการท างาน



มการปองกน 2(50.0) 6(100.0) 4(36.4) 12(57.1)

ไมมการปองกน 2(50.0) - 7(63.6) 9(42.9)

รวม 4(100.0) 6(100.0) 11(100.0) 21(100.0)

4.6 การวเคราะหงานเพอความปลอดภย (JSA) วเคราะหขอมลโดย (JSA) มการเกบขอมลจากการปฏบตงานของชางซอมบ ารง แลวน าขอมลดงกลาวมาวเคราะห แบงเปน 2 สวน คอ ความเสยงและอนตรายทเกดขนระหวางการท างาน และปญหาดานสขภาพทเกดขนระหวางการท างาน

4.6.1 ฝายงานสขาภบาล (เกบขยะ) การเกบขยะของฝายงานสขาภบาลนนมกจกรรมหลกทส าคญ คอ การยกถงขยะจากทวางขยะขนบนรถเกบขยะ การคดแยกขยะ และการท าความสะอาดถงขยะและรถเกบขยะ ซงกจกรรมดงกลาวนนมความเสยงและอาจเกดอนตราย และเกดปญหาตอสขภาพได (ตารางท 4.37-4.38)

ตารางท 4.37 แสดงถงความเสยงและอนตรายทเกดขนระหวางการท างาน

ขนตอนการท างาน อนตรายทเกดขน ค าแนะน าและมาตรการการปองกน 1.ยกถงขยะจากทวางขยะขนบนรถเกบขยะ

-ทาทางในการท างานทไมถกตอง -ปวดเมอยกลามเนอ จากการท างานในทาเดมนานๆ -วสดตกลงมาขางลาง

-ตองสวมอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลทกครง เชน ถงมอหนงเทยมปองกนการบาดจากสงมคม หนากากอนามย ,หนากากอนามย,รองเทาบท - ศกษาทาทางทถกตองกอนปฏบตงาน

2.คดแยกขยะ - ไดรบอนตรายจากของมคม

-ตรวจดสภาพชนงานกอนปฏบตงาน -ควรสวมใสอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล

www.ssru.ac.th

48

ตารางท 4.37 แสดงถงความเสยงและอนตรายทเกดขนระหวางการท างาน (ตอ)

ขนตอนการท างาน อนตรายทเกดขน ค าแนะน าและมาตรการการปองกน 3.ท าความสะอาดถงขยะและรถเกบขยะ

- โรคทเกดจากการท างาน -ควรปฏบตงานดวยความระมดระวง -ตองสวมอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลทกครง เชน ถงมอหนงเทยมปองกนการบาดจากสงมคม,หนากากอนามย,รองเทาบท

ตารางท 4.38 แสดงปญหาดานสขภาพระหวางการท างาน

ขนตอนการท างาน ปญหาทอาจจะเกดขน ค าแนะน าและมาตรการการปองกน 1.ยกถงขยะจากทวางขยะขนบนรถเกบขยะ

- ปวดเมอยกลามเนอ จากการท างานในทาเดมนานๆ

-ขณะท างานควรอยในทาทางทถนด

2. คดแยกขยะ - ไดรบบาดเจบจากของมคม

-สวมใสอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลทกครง เชน ถงมอหนงเทยมปองกนการบาดจากสงมคม,หนากากอนามย,รองเทาบท

3.ท าความสะอาดถงขยะและรถเกบขยะ

- โรคทเกดจากการท างาน -ควรปฏบตงานดวยความระมดระวง -ตองสวมอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลทกครง เชนถงมอหนงเทยมปองกนการบาดจากสงมคม , หนากากอนามย,รองเทาบท

4.6.2 ฝายสขาภบาล (ลอกทอระบายน า) การลอกทอระบายน าของฝายงานสขาภบาลนนมกจกรรมหลกทส าคญ คอ การกนเขตพนทบรเวณพนททจะปฏบตงาน การจดเตรยมอปกรณทจะใชในการลอกทอ การลอกขยะในทอระบายน าโดยใชคราดโกยขยะ และท าความสะอาด ตรวจเชค และเกบอปกรณใหเรยบรอย ซงกจกรรมดงกลาวนนมความเสยงและอาจเกดอนตราย และเกดปญหาตอสขภาพได (ตารางท 4.39-4.40)

www.ssru.ac.th

49

ตารางท 4.39 แสดงถงความเสยงและอนตรายทเกดขนระหวางการท างาน ขนตอนการท างาน อนตรายทเกดขน ค าแนะน าและมาตรการการปองกน 1.กนเขตพนทบรเวณพนททจะปฏบตงาน

-ไดรบบาดเจบจากอปกรณและสถานทปฏบตงาน

-ตรวจสอบอปกรณและพนทกอนปฏบตงาน

2.จดเตรยมอปกรณทจะใชในการลอกทอ

-ไดรบอนตรายจากอปกรณ ทใชในการปฏบตงาน

-ตรวจสอบอปกรณทจะใชลอกทอกอนการปฏบตงาน -สวมใสอปกรณปองกนอนตราย เชน ถงมอหนงเทยมกนบาด,รองเทาบท

3.ท าการลอกขยะในทอระบายน าโดยใชคราดโกยขยะ

-ไดรบบาดเจบจากขยะ สงของมคม ทอยในทอระบายน า

-สวมใสอปกรณปองกนอนตราย เชน ถงมอหนงเทยมกนบาด,รองเทาบท

4.ท าความสะอาด ตรวจเชค และเกบอปกรณใหเรยบรอย

-ไดรบอนตรายจากอปกรณขณะท าความสะอาด

-ปฏบตงานดวยความระมดระวง -สวมใสอปกรณปอปองกนอนตราย เชน ถงมอหนงเทยมกนบาด,รองเทาบท

ตารางท 4.40 แสดงปญหาดานสขภาพระหวางการท างาน ขนตอนกาท างาน ปญหาทอาจจะเกดขน ค าแนะน าและมาตรการการปองกน 1.กนเขตพนทบรเวณพนททจะปฏบตงาน

- ปวดเมอยกลามเนอ จากการท างานในทาเดมนานๆ

-ขณะท างานควรอยในทาทางทถนด

2.จดเตรยมอปกรณทจะใชในการลอกทอ

- ไดรบบาดเจบจากของมคม

-สวมใสอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลทกครง เชน ถงมอหนงเทยมปองกนการบาดจากสงมคม,หนากากอนามย,รองเทาบท

3.ท าการลอกขยะในทอระบายน าโดยใชคราดโกยขยะ

- โรคทเกดจากการท างาน -ควรปฏบตงานดวยความระมดระวง -ตองสวมอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลทกครง เชนถงมอหนงเทยมปองกนการบาดจากสงมคม , หนากากอนามย,รองเทาบท

www.ssru.ac.th

50

ตารางท 4.40 แสดงปญหาดานสขภาพระหวางการท างาน (ตอ) ขนตอนกาท างาน ปญหาทอาจจะเกดขน ค าแนะน าและมาตรการการปองกน 4.ท าความสะอาด ตรวจเชค และเกบอปกรณใหเรยบรอย

-ไดรบอนตรายจากอปกรณขณะท าความสะอาด

-ปฏบตงานดวยความระมดระวง -สวมใสอปกรณปอปองกนอนตราย เชน ถงมอหนงเทยมกนบาด,รองเทาบท

4.6.3 ฝายชางไฟฟา การปฏบตงานซอม การบ ารงรกษาหรอการตดตงอปกรณไฟฟานน มกจกรรมหลกทส าคญ คอ การตดกระแสไฟฟากอนการปฏบตงานและเตรยมอปกรณในการท างาน ท างานในทสง ปฏบตงานซอมสายไฟฟา ซงกจกรรมดงกลาวนนมความเสยงและอาจเกดอนตราย และเกดปญหาตอสขภาพได (ตารางท 4.41-4.42) ตารางท 4.41 แสดงถงความเสยงและอนตรายทเกดขนระหวางการท างาน

ขนตอนการท างาน อนตรายทเกดขน ค าแนะน าและมาตรการการปองกน 1.ตดกระแสไฟฟากอนการปฏบตงานและเตรยมอปกรณในการท างาน

-อปกรณการท างานช ารดเสยหายหรอเสอมสภาพ

-ตรวจสอบและซอมแซมอปกรณทช ารดใหเรยบรอยกอนปฏบตงาน -ตองสวมใสอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลทกครง เชนเขมขดนรภย หมวกนรภย และรองเทานรภยส าหรบกนไฟดด

2. ท างานในทสง -ไดรบอนตรายจากการพลดตกจากทสง

-ตองสวมใสอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลทกครง เชน เขมขดนรภย หมวกนรภยและรองเทานรภยส าหรบกนไฟดด -ควรปฏบตงานดวยความระมดระวง -ควรศกษาทาทางในการปฏบตทถกตอง

www.ssru.ac.th

51

ตารางท 4.41 แสดงถงความเสยงและอนตรายทเกดขนระหวางการท างาน (ตอ)

ตารางท 4.42 แสดงถงปญหาดานสขภาพระหวางการท างาน ขนตอนการท างาน ปญหาทอาจจะเกดขน ค าแนะน าและมาตรการการปองกน

1.เตรยมอปกรณในการท างาน

-ไดรบบาดเจบจากอปกรณทช ารด

-ตรวจดอปกรณทช ารดดวยสายตาและสวมใสถงมอปองกนการบาดเจบ

2. ท างานในทสง - ท างานผดทา ท าใหเกดอาการเจบปวดกลามเนอ

-ควรศกษาทาทางในการปฏบตงานทถกตอง

3. ปฏบตงานซอมสายไฟฟา

-ไดรบการบาดเจบจากการท างาน เชน ไฟฟาดด

-ควรตรวจสอบงานดวยสายตากอนวามจดทจะเกดอนตราตอตนเองหรอไม และปฏบตงานดวยความระมดระวง -สวมใสอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลทกครง เชน เขมขดนรภย หมวกนรภยและรองเทานรภยส าหรบกนไฟดด

ขนตอนการท างาน อนตรายทเกดขน ค าแนะน าและมาตรการการปองกน 3. ปฏบตงานซอมสายไฟฟา

-ไฟฟาดด เนองจากสายไฟฟาเกดการช ารด และมลวดทองแดงโผลออกมา

-ควรตรวจสอบงานดวยสายตากอนวามจดทเกดอนตรายตอตนเองหรอไมและปฏบตงานดวยความระมดระวง -ตองสวมอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลทกครง เชน เขมขดนรภยหมวกนรภย และรองเทานรภยส าหรบกนไฟดด

www.ssru.ac.th

52

4.6.4 ฝายคนสวน การงานของฝายงานสวนนนมกจกรรมหลกทส าคญ คอ เตรยมอปกรณในการท างาน ลงมอปฏบตงาน ตดแตงกงไม ตดหญา ปลกตนไม ฯลฯ ท าความสะอาด ตรวจเชค และเกบอปกรณใหเรยบรอย ซงกจกรรมดงกลาวนนมความเสยงและอาจเกดอนตราย และเกดปญหาตอสขภาพได (ตารางท 4.43-4.44) ตารางท 4.43 แสดงถงความเสยงและอนตรายทเกดขนระหวางการท างาน ขนตอนการท างาน อนตรายทเกดขน ค าแนะน าและมาตรการการปองกน 1.เตรยมอปกรณในการท างาน

-อปกรณการท างานช ารดเสยหาย หรอเสอมสภาพ

-ตรวจสอบและซอมแซมอปกรณทช ารดใหเรยบรอยกอนปฏบตงาน -ตองสวมใสอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล ทกครง เชน ถงมอ แวนตา

2.ลงมอปฏบตงาน ตดแตงกงไม ตดหญา ปลกตนไม ฯ

-ไดรบอนตรายจากของมคม และเศษหญา เศษกงไม เศษกรวดหน กระเดนเขาตา

-ตองสวมใสอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล ทกครง เชนถงมอและแวนตา -ควรปฏบตงานดวยความระมดระวง -ควรศกษาทาทางในการปฏบตทถกตอง


-ไดรบอนตรายจากของมคม ขณะท าความสะอาด

-ควรปฏบตงานดวยความระมดระวง

ตารางท 4.44 แสดงถงปญหาดานสขภาพระหวางการท างาน

ขนตอนการท างาน ปญหาทอาจจะเกดขน ค าแนะน าและมาตรการการปองกน 1.เตรยมอปกรณในการท างาน

-ไดรบบาดเจบจากอปกรณทช ารด

-ตรวจดอปกรณทช ารดดวยสายตาและสวมใสถงมอปองกนการบาดเจบ

2.ลงมอปฏบตงาน ตดแตงกงไม ตดหญา ปลกตนไม ฯลฯ

-ไดรบบาดเจบจากของมคม และเศษหญา เศษกงไม เศษกรวดหน กระเดนเขาตา

-ควรปฏบตงานดวยความระมดระวง -ตองสวมใสอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลเชน แวนตา


-ไดรบบาดเจบจากของมคม ขณะท าความสะอาด

-ควรปฏบตงานดวยความระมดระวง

www.ssru.ac.th

53

www.ssru.ac.th

บทท 5 สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การศกษา และวเคราะหการเรยนร ถงการแกปญหาเกยวกบความไมปลอดภยในการปฏบตงาน เพอจะไดวเคราะหรปแบบ และน ารปแบบการเรยนรการแกปญหาดานความไมปลอดภย มาท าเปนมาตรฐานการปฏบตงานทปลอดภย (Safety Standard Operation Procedure : SSOP) โดยรวมกนมองสภาพปญหาจากการประกอบอาชพ การรวมกนวเคราะหสภาพปญหา และคนหาแนวทางในการปองกนและแกไขปญหาทางดานอาชวอนามยและความปลอดภย โดยใชกระบวนการวเคราะหงานเพอความปลอดภย (JSA) จากนนไดมการก าหนดกจกรรมทสามารถน าไปปฏบตเพอน าไปสรปแบบการปองกนอนตรายจากการปฏบตงาน กจกรรมทไดก าหนดขนโดยกลมผประกอบอาชพนน มกจกรรมบางสวนทผประกอบอาชพสามารถน าไปด าเนนไดเอง และในบางเรองตองการความรความเขาใจเพมเตมเพอใหเกดการปฏบตทสามารถปองกนและแกไขปญหาได การอบรมใหความรกบกลมผประกอบอาชพเปนชางซอม ฝายชางไฟฟา ฝายงานสวน และฝายงานสขาภบาล ในการปองกนอนตรายจากการท างาน จะใหผชวยนกวจยเขาไปใหความรในอนตรายจากการท างานในบางเรอง เชน เครองมอกลตางๆ หรอเครองอปกรณไฟฟาตางๆ ทใชในการท างาน เรองอนตรายจากสารเคมสารระเหย การเขาสรางกายของสารเคม ไปสการปฏบตเพอปองกนอนตราย และผประกอบอาชพมความตองทราบถงวธการในการปองกนอนตรายจากการท างาน โดยเนอหาแทจรงคอการปองกนการเจบปวย การปวดกลามเนอตามอวยวะตางๆ ของรางกายซงเปนการเจบปวยทเคยเปนหรอก าลงเปน มากกวาอนตรายจากสารเคมทเหนผลไมชดเจน และหลงจากนนนกวจยไดเขาไปประเมนผลการด าเนนงานในการปรบปรงการแกไขปญหาดานอาชวอนามยและความปลอดภยของผประกอบอาชพเปนระยะๆ ซงไดขอมลดงน 5.1 สรปผลการวจย 5.1.1 ผประกอบอาชพฝายงานสขาภบาล ผประกอบอาชพฝายงานสขาภบาลนนเปนชายทงหมด สวนใหญการศกษาระดบมธยมศกษา มครอบครวและมบตรแลว ประกอบอาชพนมานาน 10 ปขนไป มความพงพอใจกบงานทท าไมคดทจะเปลยนงานใหม ท างานสปดาหละ 6-7 วน วนละ 9-12 ชวโมง ทงเวลางานปกตและเวลางานเรงดวนกตาม สวนใหญมปญหาความเจบปวยทเกดจากการท างานทท าอยในปจจบน เมอเกดการเจบปวยหรอมปญหาสขภาพจากการท างานกจะมการปฏบตตนหลายวธ เชน ปลอยทงไวใหหายเอง รกษาด วยตนเอง และไปหาบคลากรทางการแพทย โดยคาใชจายในการรกษาการเจบปวยนน สวนใหญจะใชบตรประกนสขภาพ ออกคาใชจายเองบาง และทางมหาวทยาลยออกคาใชจายใหเปนสวนนอย ส าหรบโรคหรอความเจบปวยทเกดจากการท างานของผประกอบอาชพน ไดแก โรคปวดเมอยตามสวนตางๆ ของรางกาย เชน ปวดตนคอ ปวดหลง ปวดเอว ปวดแขน ปวดขาและเขา เปนตน อาการทางตาทพบคอ อาการปวดตา เคองตา ตาพรา และแสบตา เปนตน สวนใหญมความถในการเกดการผดปกตขณะท างานซงเมอหยดพก

www.ssru.ac.th

54

นนกจะหาย แตกยงพบผทมอาการทเมอหยดพกแลวกยงไมหาย จากอาการปวดไหล และปวดเมอยทงตว นอกจากนนยงมผทมอาการตลอดเวลาจากอาการปวดหลงและปวดเอว ระดบความรนแรงไมรนแรงมากถงรนแรง พบวาสาเหตของอบตเหตเกดจากการปฏบตงานกบสภาพของงานทไมปลอดภย และมลกษณะการปฏบตงานทไมปลอดภย การบาดเจบจากอบตเหตทเกดจากการท างานของผประกอบอาชพน สวนใหญเคยไดรบอบตเหตจากการท างาน ส าหรบการปฏบตเพอดแลสขภาพเปนอนดบแรก เมอเกดการเจบปวยจากอบตเหตอนเนองมาจากการท างานนน จะใชวธไปรกษากบบคลากรทางการแพทย รองลงมาเปนการรกษาดวยตวเองและการปลอยทงไวใหหายเอง โดยคาใชจายในการรกษาการบาดเจบจากการท างานนน สวนใหญใชบตรประกนสขภาพ ออกคาใชจายเองบาง และทางมหาวทยาลยออกคาใชจายใหเปนสวนนอย ประเภทของอบตเหตพบมากทสด คอ โดนของมคมบาด จะไดรบอบตเหตเกดขนทกสปดาห นอกจากนยงพบอบตเหตทเกดจากวตถกระเดนเขาตา สารเคมกระเดนกระเดนใสหรอหกลด และถกกระแทกจากของแขง ระดบความรนแรงไมรนแรงมากถงรนแรง และมการใชสารเคมในการปฏบตงานทกอใหเกดปญหาดานสขภาพ การวเคราะหงานเพอความปลอดภย (JSA) ฝายงานสขาภบาล เปนงานทตองอยกบขยะและสงปฏกลจ านวนมาก มโอกาสไดรบอนตรายและการตดเชอ จากสงสกปรกทมากบขยะ และสงปฏกล จากการสมผสทางผวหนงและทางเดนหายใจ และอยกบสภาพแวดลอมทมแสงจาในตอนกลางวน อาจจะท าใหผปฏบตงานรสกออนเพลย เนองสภาพแวดลอมการท างาน การกระท าทไมปลอดภย กอใหเกดอนตรายได ผปฏบตงานตองสวมอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลทกครง เชน ถงมอหนงเทยมปองกนการบาดจากสงมคม หนากากอนามย รองเทาบท ศกษาทาทางทถกตองกอนปฏบตงาน ตรวจดสภาพชนงานกอนปฏบตงาน ควรสวมใสอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล ตองปฏบตงานดวยความระมดระวง และลางท าความสะอาดอปกรณและจดเกบเขาทหลงการใชงาน 5.1.2 ผประกอบอาชพฝายชางไฟฟา

ผประกอบอาชพฝายชางไฟฟานนเปนชายทงหมด สวนใหญการศกษาระดบประถมศกษาถงปรญญาตร มครอบครวและมบตรแลว ประกอบอาชพนมานาน 10 ปขนไป มความพงพอใจกบงานทท าไมคดทจะเปลยนงานใหม ท างานสปดาหละ 6-7 วน วนละ 9-12 ชวโมง/วน ทงเวลางานปกตและเวลางานเรงดวนจะท างานมากกวา 12 ชวโมง/วน สวนใหญมปญหาความเจบปวยทเกดจากการท างานทท าอยในปจจบน เมอเกดการเจบปวยหรอมปญหาสขภาพจากการท างานกจะมการปฏบตตนหลายวธ เชน ปลอยทงไวใหหายเอง รกษาดวยตนเอง และไปหาบคลากรทางการแพทย โดยคาใชจายในการรกษาการเจบปวยนน สวนใหญจะใชบตรประกนสขภาพ ออกคาใชจายเองบาง และทางมหาวทยาลยออกคาใชจายใหเปนสวนนอย ส าหรบโรคหรอความเจบปวยทเกดจากการท างานของผประกอบอาชพน ไดแก โรคปวดเมอยตามสวนตางๆ ของรางกาย เชน ปวดตนคอ ปวดหลง ปวดเอว ปวดแขน ปวดขาและเขา เปนตน อาการทางตาทพบคอ อาการปวดตา เคองตา ตาพรา และแสบตา เปนตน สวนใหญมความถในการเกดการผดปกตขณะท างานซงเมอหยดพกนนกจะหาย แตกมอาการตลอดเวลาจากอาการปวดแขน ปวดเขา ขา และออนเพลย ระดบความรนแรงไมรนแรงมากถงรนแรง

www.ssru.ac.th

55

การบาดเจบจากอบตเหตทเกดจากการท างานของผประกอบอาชพน สวนใหญเคยไดรบอบตเหตจากการท างาน ส าหรบการปฏบตเพอดแลสขภาพเปนอนดบแรก เมอเกดการเจบปวยจากอบตเหตอนเนองมาจากการท างานนน จะใชวธไปรกษากบบคลากรทางการแพทย รองลงมาเปนการรกษาดวยตวเองและการปลอยทงไวใหหายเอง โดยคาใชจายในการรกษาการบาดเจบจากการท างานนน สวนใหญใชบตรประกนสขภาพ ออกคาใชจายเองบาง และทางมหาวทยาลยออกคาใชจายใหเปนสวนนอย ประเภทของอบตเหตพบมากทสด คอ อบตเหตทเกดจากการถกไฟฟาดด จะไดรบอบตเหตเกดขนทกสปดาห นอกจากนยงพบอบตเหตทเกด จากโดนของมคมบาด และถกกระแทกจากของแขง ระดบความรนแรงไมรนแรงมากถงรนแรง ความเหมาะสมดานแสงสวางในการท างาน พบวา ฝายชางไฟฟานน มปญหาเรองแสงสวาง ปรมาณแสงสวางทตรวจวดมเพยงบรเวณบนได และทางเดนทอยในเกณฑมาตรฐาน สวนพนทหองเรยนในขณะปฏบตงาน คาระดบแสงสวางทวดไดต ากวามาตรฐาน และมการใชสารเคมในการปฏบตงานทกอใหเกดปญหาดานสขภาพ การวเคราะหงานเพอความปลอดภย (JSA) ฝายชางไฟฟาเปนงานทตองอยบนทสงและเสยงทจะเกดอนตรายไดทกเมอและทกครงทมการปฏบตงาน เนองสภาพแวดลอมการท างาน การกระท าทไมปลอดภย ผปฏบตงานอาจไดรบอนตรายจากกระแสไฟฟาทรว และการท างานแตละขนตอนมความเสยงทกอใหเกดอบตเหตและโรคจากการท างาน ผปฏบตงานจงตองตดกระแสไฟฟากอนการปฏบตงาน ม ก า รตรวจดสภาพอปกรณกอนการปฏบตงานหากช ารดใหท าการซอมแซม ตรวจสอบงานทจะท าเพอวางแผนกอนการปฏบตงาน สวมใสอปกรณปองกนอนตรายในกรณทท างานบนทสง เชน เขมขด นรภย และรองเทากนไฟดด ตองปฏบตงานดวยความระมดระวง และจดเกบเครองมอเขาทใหเรยบรอยหลงการใชงานทกครง 5.1.3 ผประกอบอาชพฝายงานสวน ผประกอบอาชพฝายงานสขาภบาลนนเปนชายทงหมด สวนใหญการศกษาระดบมธยมศกษา มครอบครวและมบตรแลว ประกอบอาชพนมานาน 10 ปขนไป มความพงพอใจกบงานทท าไมคดทจะเปลยนงานใหม ท างานสปดาหละ 4-7 วน สวนใหญปฏบตงานวนละ 9-12 ชวโมง/วน ในเวลางานปกต และเวลางานเรงดวนปฏบตงานมากกวา 12 ชวโมง/วน สวนใหญมปญหาความเจบปวยทเกดจากการท างานทท าอยในปจจบน เมอเกดการเจบปวยหรอมปญหาสขภาพจากการท างานกจะมการปฏบตตนหลายวธ เชน ปลอยทงไวใหหายเอง รกษาดวยตนเอง และไปหาบคลากรทางการแพทย โดยคาใชจายในการรกษาการเจบปวยนน สวนใหญจะใชบตรประกนสขภาพ ออกคาใชจายเองบาง และทางมหาวทยาลยออกคาใชจายใหเปนสวนนอย ส าหรบโรคหรอความเจบปวยทเกดจากการท างานของผประกอบอาชพน ไดแก โรคปวดเมอยตามสวนตางๆ ของรางกาย เชน ปวดตนคอ ปวดหลง ปวดเอว ปวดแขน ปวดขาและเขา เปนตน อาการทางตาทพบคอ อาการปวดตา เคองตา ตาพรา และแสบตา เปนตน สวนใหญมความถในการเกดการผดปกตขณะท างานซงเมอหยดพกนนกจะหาย แตกยงพบผทมอาการทเมอหยดพก

www.ssru.ac.th

56

แลวกยงไมหาย จากอาการปวดตนคอ ปวดไหล ปวดหลง ปวดแขน ปวดเอว ปวดเขา ปวดขา และปวดเมอยทงตว ระดบความรนแรงไมรนแรงมากถงรนแรงปานกลาง การบาดเจบจากอบตเหตทเกดจากการท างานของผประกอบอาชพฝายงานสวน สวนใหญเคยไดรบอบตเหตจากการท างาน ส าหรบการปฏบตเพอดแลสขภาพเปนอนดบแรก เมอเกดการเจบปวยจากอบตเหตอนเนองมาจากการท างานนน จะใชวธไปรกษากบบคลากรทางการแพทย รองลงมาเปนการรกษาดวยตวเองและการปลอยทงไวใหหายเอง โดยคาใชจายในการรกษาการบาดเจบจากการท างานนน สวนใหญใชบตรประกนสขภาพ ออกคาใชจายเองบาง และทางมหาวทยาลยออกคาใชจายใหเปนสวนนอย ประเภทของอบตเหตพบมากทสด คอ วตถกระเดนเขาตา โดนของมคมบาด ระดบความรนแรงไมรนแรงมากถงรนแรงปานกลาง และมการใชสารเคมในการปฏบตงานทกอใหเกดปญหาดานสขภาพ การวเคราะหงานเพอความปลอดภย (JSA) ฝายงานสวน ผปฏบตงานตองอยในทโลงแจง อากาศรอนจดเสยงทจะเกดอนตราย ตลอดจนอนตรายจากไฟฟาเครองทนแรง และอนตรายในลกษณะอนๆ ผปฏบตงานจงตองตรวจดสภาพอปกรณกอนการปฏบตงานหากช ารดใหท าการซอมแซม ตรวจสอบงานทจะท าเพอวางแผนกอนการปฏบตงาน สวมใสอปกรณปองกนอนตราย เชน แวนตานรภย ถงมอนรภย และรองเทาหมสน ตองปฏบตงานดวยความระมดระวง ท าความสะอาดเครองมอหลงการใชงานทกครง และจดเกบเครองมอเขาทใหเรยบรอยหลงการใชงานทกครง 5.2 อภปรายผล 5.2.1 ผประกอบอาชพฝายงานสขาภบาล

งานสขาภบาลลกษณะกจกรรมงานดานน แบงเปน 2 งาน คอ การขดลอกทอระบายน า และงานเกบกวาดขยะสงปฏกล จะเหนไดวาลกษณะงานทงสองนนผปฏบตงานลวนแลวจะมการสมผสกบความสกปรกทมาจากน าเสย โคลนตม ขยะ สงปฏกล นอกจากนนยงตองประสบอบตเหตบาดเจบจากขนตอนการท างานทไมถกตอง เครองใชเครองมอทไมอยในสภาพพรอมใชงาน ซงผประกอบอาชพฝายงานสขาภบาลนนเปนผชายทงหมดอาจจะยงท าใหเกดอบตเหตไดงายกวา เพราะผชายสวนใหญอาจจะมความมนใจในการท างานสง มนใจในงานทท ามาเนนนานไมคอยจะเชอค าแนะน าของหวหนาหรอเพอนรวมงาน และงานดานความปลอดภยเปนเรองทละเอยดออนทสงผลกบสขภาพไดงายอาจจะท าความเขาใจไดงายในบางเรอง ส าหรบบางเรองภมรดานการศกษาจะเปนตวแปรทส าคญทท าใหบคคลเขาใจ และยงกวานนจะท าใหบคคลทกคนทศกษานนมจตส านกรกความปลอดภยยงเปนไปไดยาก จะเหนไดวาสวนใหญผประกอบอาชพนการศกษาระดบมธยมศกษา มครอบครวและมบตรแลว ประกอบอาชพนมานาน 10 ปขนไป จงเปนเรองยากทจะใหความรแคครงคราวแลวผประกอบอาชพจะเปลยนแปลงพฤตกรรมได เพราะพนกงานเหลานนประกอบอาชพมาเนนนาน และพนกงานยงมความพงพอใจกบงานทท าไมคดทจะเปลยนงานใหมแมตองท างานหนก เหนอย และสกปรกเปนเวลานานถงสปดาหละ 6-7 วน วนละ 9-12 ชวโมง/วนกตาม ทงๆ ทสวนใหญมปญหาความเจบปวยทเกดจากการท างานทท าอยในปจจบน พนกงานเหลานนยงมทศนคตทผดในการดแลสขภาพเมอเกดการเจบปวยหรอมปญหาสขภาพจากการท างานกจะปลอยทง

www.ssru.ac.th

57

ไวใหหายเองกอน เมอมอาการรนขนรกษาดวยตนเองโดยการไปซอยาจากรานขายยาโดยเภสชกรรม และเมออากายเรมแยทไมสามารถปฏบตงานไดตามปกตถงตดสนใจไปหาบคลากรทางการแพทย โดยใหเหตผลทวาไปพบแพทยแลวจะเสยเวลางานเพราะมลกเมยทตองรบผดชอบดแลคาใชจาย และสวนใหญเมอไปพบแพทยกจะไดยาไมคอยดตนเองสามารถหาซอตามรานขายยาไดโดยไมจ าเปนตองเสยเวลาไปพบแพทยกได ในการรกษาตนเองกอนพบแพทยคาใชจายในการรกษาการเจบปวยนนจงเปนคาใชจายทตองจายเอง นอกจากเกดอบตเหตจากการท างานทางมหาวทยาลยออกคาใชจายใหในบางครง สวนคาใชจายในกรณตองพบแพทยหลงจากการรกษาดวยตนเองไมส าเรจจะใชบตรประกนสขภาพ ลกษณะการปฏบตงานนน ถาเปนงานขดลอกทอจะเปนการท างานในลกษณะการกม ลก นง ยน เดน บายๆ กวางานนนจะเสรจ ในบางครงตองปฏบตงานในทอทมพนทคบแคบ รางกายตองฝนธรรมชาตในพนทคบแคบเปนเวลานานๆ จงเปนสาเหตของอาการเจบปวยทเกดจากการท างานของผประกอบอาชพน ไดแก โรคปวดเมอยตามสวนตางๆ ของรางกาย เชน ปวดตนคอ ปวดหลง ปวดเอว ปวดแขน ปวดขาและเขา เปนตน และในการปฏบตงานนนพบวามการปฏบตงานทงกลางแจงทอากาศรอนจด มฝนและเศษวสดฟงกระจายเขาตา แสงสวางจาท าใหผปฏบตงานตองหรตาเกดปญหากบสขภาพตา และในพนททมแสงนอยผปฏบตงานตองเพงมองเปนระยะเวลานานท าใหรมานตาขยายกวางเปนเวลานานเกดปญหากบสขภาพตาไดเชนกน อาการทางตาทพบ คอ อาการปวดตา เคองตา ตาพรา และแสบตา เปนตน ถงแมจะเกดอาการเจบปวยขน พนกงานเหลานนกยงคงปฏบตงานตามปกตจนอาการเจบปวยดงกลาวเปนเรองปกตซงเกดขนทกครงทปฏบตงานเมอหยดพกอาการนนกจะหาย และถงแมจะมพนกงานบางคนท มอาการทเมอหยดพกแลวกยงไมหาย จากอาการปวดไหล และปวดเมอยทงตว แตกตองทนปฏบตงานโดยไมหยดงานไปรกษาตว นอกจากอาการจะรนแรงจนไมสามารถปฏบตงานไดถงจะหยดงานรกษาตว และยงพบวายงมพนกงานทมอาการอาการปวดหลงและปวดเอวตลอดเวลาและกยงปฏบตงานอยเปนปกต โดยทวไปแลวพบวาสาเหตของอาการเจบปวยนน มาจากการปฏบตงานกบสภาพของงานทไมปลอดภย เชน อากาศรอนจด แสงจาเกน แสงนอยเกน ลมแรงฝนละอองมาก พนทท างานคบแคบ และความสกปรก เปนตน นอกจากนมสาเหตมาจากการกระท าทไมปลอดภยโดยทปฏบตงานโดยไมมเครองมอ เครองทนแรง เครองปองกนตวเองหรออปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล จนเกดการบาดเจบจากอบตเหตโดนของมคมบาดขนเปนประจ าทกสปดาห เชน ถกเศษหน เศษปน เศษโลหะบาดในขณะท าการลอกทอ สวนงานเกบขยะจะเปนการท างานในลกษณะการกม ลก เดน บายๆ กวางานนนจะเสรจ ในบางครงตองปฏบตงานในทอทมพนทคบแคบในบรเวณซอกตก มมอาคาร รางกายตองฝนธรรมชาตในพนทคบแคบเปนเวลานานๆ จงเปนสาเหตของอาการเจบปวยเชนเดยวกน และในการปฏบตงานนนพบวามการปฏบตงานทงกลางแจงทอากาศรอนจด มฝนและเศษวสดฟงกระจายเขาตา แสงสวางจาท าใหผปฏบตงานตองหรตาเกดปญหากบสขภาพตา และในเวลาทมแสงนอยเพราะพนกงานเหลานตองเกบขยะตงแตตหา ในชวงเวลากลางวน และชวงเยนจนถง 2 ทม ผปฏบตงานตองเพงมองเปนระยะเวลานานท าใหรมานตาขยายกวางเปนเวลานานเกดปญหากบสขภาพตาไดเชนกน โดยทวไปแลวพบวาสาเหตของอาการ

www.ssru.ac.th

58

เจบปวยนน มาจากการปฏบตงานกบสภาพของงานทไมปลอดภย เชน อากาศรอนจด แสงจาเกน แสงนอยเกน ลมแรงฝนละอองมาก พนทท างานคบแคบ และความสกปรกเชนเดยวกน นอกจากนมสาเหตมาจากการกระท าทไมปลอดภยโดยทปฏบตงานโดยไมมเครองมอ เครองทนแรง เครองปองกนตวเองหรออปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล จนเกดการบาดเจบจากอบตเหตโดนของมคมบาดขนเปนประจ าทกสปดาห เชน เศษโลหะ เศษแกว บาดในขณะท าการคดแยกขยะ และยงเกดการบาดเจบทมสาเหตมาจากสารเคมทใชในการท าความสะอาดภาชนะกระเดนเขาตา สารเคมกดมอ เปนตน 5.2.2 ผประกอบอาชพฝายชางไฟฟา งานซอมบ ารงทางไฟฟา จะมลกษณะการปฏบตงานเกยวกบไฟฟาทงระบบ 1 เฟส และ 2 เฟส ทงงานซอมทมสาเหตมาจากการเสอมสภาพ การช ารดจากการลอถอนปรบปรงอาคาร งานตดตงใหม และงานตดตงอปกรณไฟฟา รวมทงสอการเรยนการสอน จะเหนไดวาลกษณะงานทงนนผปฏบตงานลวนแลวจะมโอกาสสมผสกบไฟฟาทงสน นอกจากนนยงตองประสบอบตเหตบาดเจบจากขนตอนการท างานทไมถกตอง การใชเครองมอผดประเภท การใชเครองมอทไมอยในสภาพพรอมใชงาน การท างานบนทสง การใชสารเคมในการประกอบทอรอยสาย ซงผประกอบอาชพฝายไฟฟานนเปนผชายซงอาจจะมความมนใจในการท างานสง มนใจในงานทท ามาเนนนานไมคอยจะเชอค าแนะน าของหวหนาหรอเพอนรวมงานเชนเดยวกบฝายงานสขาภบาล และงานดานความปลอดภยเปนเรองทละเอยดออนทสงผลกบสขภาพไดถงแมวาผประกอบอาชพจะมระดบการศกษาทกระจายกนตงแตระดบประถมศกษาถงระดบปรญญาตรแตพบวา ผทจบการศกษาระดบปรญญาตรนนมกเปนระดบหวหนาซงมหนาทในการจายงาน ดงนนผทปฏบตงานจงมภมรไมตางจากพนกงานในฝายงานสขาภบาลทอาจจะท าความเขาใจไดงายในบางเรอง แตส าหรบบางเรองจะตองใชเวลาท าความเขาใจ ฝกฝนและปฏบตอยางตอเนองถงจะท าใหเกดความปลอดภยได สวนใหญผประกอบอาชพนมครอบครวและมบตรแลว ประกอบอาชพนมานาน 10 ปขนไป จงเปนเรองยากทจะใหความรแคครงคราวแลวผประกอบอาชพจะเปลยนแปลงพฤตกรรมได และพนกงานยงมความพงพอใจกบงานทท าไมคดทจะเปลยนงานใหมแมตองท างานหนก เหนอย และมความเสยงทจะเกดไฟดด ตองปฏบตงานเปนเวลานานถงสปดาหละ 6-7 วน วนละ 9-12 ชวโมง/วนกตาม ทงๆ ทสวนใหญมปญหาความเจบปวยทเกดจากการท างานทท าอยในปจจบน พนกงานเหลานนยงมทศนคตในการดแลรกษาตนเองทไมคอยดเชนเดยวกบพนกงานฝายสขาภบาล ในเรองคาใชจายกไมตางกนกบพนกงานฝายสขาภบาล ลกษณะการปฏบตงานนน ถาเปนงานซอมทมสาเหตมาจากการเสอมสภาพ การช ารดจากการลอถอนปรบปรงอาคาร งานตดตงใหม และงานตดตงอปกรณไฟฟาไมแตกตางกนมาก สวนใหญจะปฏบตงานทงภายนอกและภายในอาคาร มลกษณะปฏบตงานในอาคารเรยนทงพนหอง ผนงหอง หรอบนฝา บางกเปนการท างานในลกษณะการปนขนทสงโดยบนได มการกม นง ยน เดน บายๆ กวางานนนจะเสรจ ในบางครงตองปฏบตงานในทอทมพนทคบแคบ เชน บนฝาใตหลงคา มมตก รางกายตองฝนธรรมชาตในพนทคบแคบเปนเวลานานๆ จงเปนสาเหตของอาการเจบปวยทเกดจากการท างานของผประกอบอาชพน ไดแก โรคปวดเมอยตามสวนตางๆ ของรางกาย เชน ปวดตนคอ ปวดหลง ปวดเอว ปวดแขน ปวดขาและ

www.ssru.ac.th

59

เขา เปนตน และในการปฏบตงานนนพบวามการปฏบตงานทงกลางแจงทอากาศรอนจด มฝนและเศษวสดฟงกระจายเขาตา แสงสวางจาท าใหผปฏบตงานตองหรตาเกดปญหากบสขภาพตา และในพนททมแสงนอยผปฏบตงานตองเพงมองเปนระยะเวลานานท าใหรมานตาขยายกวางเปนเวลานานเกดปญหากบสขภาพตาไดเชนกน อาการทางตาทพบ คอ อาการปวดตา เคองตา ตาพรา และแสบตา เปนตน หรอในการปฏบตงานในพนทแคบอยางบนฝาจะมปญหาเกยวกบระบบการหายใจอาการวงเวยนศรษะ ถงแมจะเกดอาการเจบปวยขนพนกงานเหลานนกยงคงปฏบตงานตามปกตจนอาการเจบปวยดงกลาวเปนเรองปกตซงเกดขนทกครงทปฏบตงานเมอหยดพกอาการนนกจะหาย และถงแมจะมพนกงานบางคนท มอาการทเมอหยดพกแลวกยงไมหาย จากอาการปวดไหล และปวดเมอยทงตว แตกตองทนปฏบตงานโดยไมหยดงานไปรกษาตว นอกจากอาการจะรนแรงจนไมสามารถปฏบตงานไดถงจะหยดงานรกษาตว และยงพบวายงมพนกงานทมอาการอาการปวดหลงและปวดเอวตลอดเวลาและกยงปฏบตงานอยเปนปกต โดยทวไปแลวพบวาสาเหตของอาการเจบปวยนน มาจากการปฏบตงานกบสภาพของงานทไมปลอดภย เชน อากาศรอนจด แสงจาเกน แสงนอยเกน ลมแรงฝนละอองมาก พนทท างานคบแคบ เปนตน นอกจากนมสาเหตมาจากการกระท าทไมปลอดภยโดยทปฏบตงานโดยไมมเครองมอ เครองทนแรง เครองปองกนตวเองหรออปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล จนเกดการบาดเจบจากอบตเหตไฟดด โดนของมคมบาดขนเปนประจ าทกสปดาห เชน สายทองแดงบาด มบอกสายไฟบาด ทอเหลกบาด เปนตน และยงเกดการบาดเจบทมสาเหตมาจากสารเคมทใชในการตอเชอมทอรอยสายพวซ กระเดนเขาตา การสดดมในพนทแคบจนวงเวยนศรษะแลวหกลม และสารเคมกดมอ เปนตน 5.2.3 ผประกอบอาชพฝายงานสวน งานสวน จะมลกษณะการปฏบตงานเกยวกบการปรบแตงภมทศน การตดแตงตนไม การขดดน การตดหญา ผปฏบตงานลวนแลวจะมโอกาสสมผสกบ เศษหน เศษดน กงไม เศษหญาไดทงสน นอกจากนนยงตองประสบอบตเหตบาดเจบจากขนตอนการท างานทไมถกตอง การใชเครองมอผดประเภท การใชเครองมอทไมอยในสภาพพรอมใชงาน การท างานบนทสง ในการปนตดกงไม การใชสารเคมในการก าจดสตรพช การใชปย ซงผประกอบอาชพฝายงานสวนนนลวนแตเปนผชายเชนเดยวกนฝายอนๆ ทกลาวมาแลวซงอาจจะมความมนใจในการท างานสง มนใจในงานทท ามาเนนนานไมคอยจะเชอค าแนะน าของหวหนาหรอเพอนรวมงานเชนเดยวกบฝายงานสขาภบาล สวนใหญผประกอบอาชพนมครอบครวและมบตรแลว ประกอบอาชพนมานาน 10 ปขนไป จงเปนเรองยากทจะใหความรแคครงคราวแลวผประกอบอาชพจะเปลยนแปลงพฤตกรรมได และพนกงานยงมความพงพอใจกบงานทท าไมคดทจะเปลยนงานใหมแมตองท างานหนก เหนอย และมความเสยงทจะไดรบบาดเจบจากการปฏบตงาน แมตองปฏบตงานเปนเวลานานถงสปดาหละ 4-7 วน วนละมากกวา 9-12 ชวโมง/วนกตาม ทงๆ ทสวนใหญมปญหาความเจบปวยทเกดจากการท างานทท าอยในปจจบน พนกงานเหลานนยงมทศนคตในการดแลรกษาตนเองทไมคอยดเชนเดยวกบพนกงานฝายอนๆ ในเรองคาใชจายกไมตางกนกบพนกงานฝายอนๆ ทกลาวมา

www.ssru.ac.th

60

ลกษณะการปฏบตงานนน การปรบแตงภมทศน การตดแตงตนไม การขดดน การตดหญาจะเปนการท างานในลกษณะการกม ลก นง ยน เดน บายๆ ตองใชแรงมากเปนครงคราวกวางานนนจะเสรจ บางครงตองใชบนไดปนขนบนทสง จงเปนสาเหตของอาการเจบปวยทเกดจากการท างานของผประกอบอาชพน ไดแก โรคปวดเมอยตามสวนตางๆ ของรางกาย เชน ปวดตนคอ ปวดหลง ปวดเอว ปวดแขน ปวดขาและเขา เปนตน และในการปฏบตงานนนพบวามการปฏบตงานทงกลางแจงทอากาศรอนจด มฝนและเศษวสดฟงกระจายเขาตา แสงสวางจาท าใหผปฏบตงานตองหรตาเกดปญหากบสขภาพตา และในพนททมแสงนอยผปฏบตงานตองเพงมองเปนระยะเวลานานท าใหรมานตาขยายกวางเปนเวลานานเกดปญหากบสขภาพตาไดเชนกน อาการทางตาทพบ คอ อาการปวดตา เคองตา ตาพรา และแสบตา เปนตน ถงแมจะเกดอาการเจบปวยขนพนกงานเหลานนกยงคงปฏบตงานตามปกตจนอาการเจบปวยดงกลาวเปนเรองปกตซงเกดขนทกครงทปฏบตงานเมอหยดพกอาการนนกจะหาย และถงแมจะมพนกงานบางคนทมอาการทเมอหยดพกแลวกยงไมหาย แตกตองทนปฏบตงานโดยไมหยดงานไปรกษาตว นอกจากอาการจะรนแรงจนไมสามารถปฏบตงานไดถงจะหยดงานรกษาตว และยงพบวายงมพนกงานทมอาการตลอดเวลาและกยงปฏบตงานอยเปนปกต โดยทวไปแลวพบวาสาเหตของอาการเจบปวยนน มาจากการปฏบตงานกบสภาพของงานทไมปลอดภย เชน อากาศรอนจด แสงจาเกน แสงนอยเกน ลมแรงฝนละอองมาก เปนตน นอกจากนมสาเหตมาจากการกระท าทไมปลอดภยโดยทปฏบตงานโดยไมมเครองมอ เครองทนแรง เครองปองกนตวเองหรออปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล โดนของมคมบาดขนเปนประจ าทกสปดาห และยงเกดการบาดเจบทมสาเหตมาจากสารเคมทใชในการก าจดสตรพช การใหปย จนกระเดนเขาตา การสดดมจนวงเวยนศรษะแลวหกลม และสารเคมยงกดมออกดวย 5.3 ขอเสนอแนะการวจย ความรเกยวกบการปองกนอนตรายในการท างานนน พนกงานสวนใหญไมมความรดานการปองกนอนตรายในการท างานเทาทควร หรอบางครงอาจจะรแตไมปฏบตตามหลกความปลอดภยในการท างาน เพราะคดวางานทตนเองท าบอย เกดความช านาญในอาชพ และอาจจะเปนคนชอบความเสยงความทาทาย จงคดวาจะไมมการผดพลาด หรอเกดอบตเหตใดๆ และสวนหนงเปนเพราะนายจางไมมการบรหารจดการเรองความปลอดภยทเปนรปธรรม ไมมการจดหาเครองมอ อปกรณทอ านวยความสะดวกในการท างาน และปองกนอนตรายในการท างานในทศนคต เกยวกบการปองอบต เหตในการท างาน พนกงานสวนใหญมทศนคตเกยวกบการปองอบตเหตในดานการท างานคอนขางเปนไปในทางลบ เพราะคดวาการใชอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล จะท าใหการปฏบตงานไมสะดวกหรอไมถนด โดยยดถอเอาความสะดวกสบายเปนหลก แตไมค านงถงความปลอดภยหรออนตรายทจะเกดขนตอตนเอง และเพอนรวมงาน

www.ssru.ac.th

61

ดงนน ผบรหารขององคตองใหความส าคญของการบรหารความปลอดภยในองคกรเปนส าคญโดยด าเนนการดงน 5.3.1 จดตงหนวยงานความปลอดภยขน แลวใหหนวยงานดงกลาวจดอบรมใหความรแกพนกงานใหปฏบตงานใหถกตองและปลอดภยอยางสม าเสมอหรอในทกภาคการศกษา เพอใหพนกงานไดเกดความเคยชนและตระหนกถงความความภย จนมการปรบเปลยนพฤตกรรมท างานทปลอดภย

5.3.2 ใหมการจดหาอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลใหกบพนกงานใหเพยงพอ เพอดแลความปลอดภยของฝายงานซอมบ ารงทมความเสยงกวากวาคนอนๆ และเพอความปลอดภยของทกคนในองคกร

5.3.3 จดท ามาตรฐานระบบการจดการอาชวอนามยและความปลอดภย มอก.18001 เพอใหมการด าเนนกจกรรมดานความปลอดภยอยางเปนรปธรรมตอเนอง ตอไป

www.ssru.ac.th

บรรณานกรม

กาญจนา นาถะพนธ และคณะฯ. 2543. การศกษาและพฒนารปแบบการเรยนรและการแกปญหา ดานอาชวอนามยและความปลอดภยในการท างานอตสาหกรรมในครวเรอนภาคตนออก เฉยงเหนอ.ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย ประดนนท อปรมย. 2540. เอกสารการสอนชดวชาพนฐานการศกษา หนวยท 4 มนษยกบการเรยนร

พมพครงท 15 : นนทบร, ส านกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชม บญรกษ นวลศร. 2540. สภาวะฝนละอองในสงแวดลอมและฝนขนาดทสามารถเขาสทางเดน หายใจได. [วทยานพนธปรญญาสาธารณสขศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาอนามย สงแวดลอม]. ขอนแกน: บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยขอนแกน ไพบลย จาตรปญญา. 2531. ภมแพ-คนไมแพ. กรงเทพฯ: สารมวลชน ไพบลย พานชยการ. 2526. โรคหด. กรงเทพฯ: พฆเณศ พรรณ ชทย เจนจต. 2538. จตวทยาการเรยนการสอน. พมพครงท 4 ; กรงเทพ , บรษท คอมแพคทพรนท จ ากด มนตร ตจนดาและคณะ. 2540. โรคภมแพ. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: ยนตพบลเคชน; 2529. วงพนธ ลมปเสนยและคณะ. มลภาวะอากาศ. พมพครงท 5. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณ มหาวทยาลย วนเพญ พชรตระกล และคณะ. 2548. การพฒนารปแบบการเฝาระวงสขภาพสายตาในกลม ลกจางทใชสายตาท างานระยะใกลของสถานประกอบการจงหวดสมทรปราการ.

ส านกงานกองทนสนบสนนสขภาพ และส านกงานกองทนสนบสนนการวจย สสณหา ยมแยม และคณะ. 2547. ศกษาการพฒนาศกยภาพการดแลสขภาพของตนเองของแรงงาน

นอกระบบงานไมแกะสลก ระยะท 1 (สภาพการท างานและสขภาพ).ส านกงานกองทน สนบสนนการวจย อรญ ขวญปาน. 2554. รปแบบการเรยนรเพอแกปญหาดานอาชวอนามย และความปลอดภยจาก การท างานในงานหตถกรรม จงหวดสมทรสงคราม. งานวจยไดรบทนอดหนนจากส านกงาน คณะกรรมการวจยแหงชาต (วช.). อรญ ขวญปาน. 2554. การวเคราะหและพฒนารปแบบการปองกนอนตรายจากการท างาน ในงาน นอกระบบ จงหวดสมทรสงคราม สถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฎ สวนสนนทา อจฉรา ธรรมาภรณ. 2531. จตวทยาการเรยนร. ปตตาน : คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน อดมลกษณ ศรทศนย. 2538. สถานการณคณภาพอากาศในประเทศไทย. กรงเทพฯ: กรมอนามย Rachid, y. 1993. PM10 and TSP Concentration at Two Sites of Kuala Lumper Asian Environment. [n.p.] .

www.ssru.ac.th

ภาคผนวก ก

แบบสมภาษณเพอการวจย

www.ssru.ac.th

64

โครงการวจยเรอง ความปลอดภยจากการปฏบตงานของชางซอมบ ารง มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ฝายงาน ............................................. ชอ................................................ นามสกล..................................................................... ................................. ทอย...................................................................................... ............................................................................ ................................................................................................. ...................................................................... ... ตอนท 1 ขอมลทวไป 1. อาย...........ป 2. ระดบการศกษา............................................................................ 3. สถานภาพ (........) โสด (........) แตงงาน (........) แตงงานแลวมบตรจ านวน...........คน (........) อนๆ ระบ............................................. 5. จ านวนสมาชกในครอบครว.........................................คน ชาย..................คน หญง....................คน 6. ทานประกอบอาชพนมาเปนเวลา................................................ 7. ทานเรยนรวธการท างานนอยางไร ............................................................................................................................. ....................................................................................................................................................................................................................... 8. ทานเคยประกอบอาชพมากอนหรอไม........................................................................................................ .................................................................. 9. รายไดจากการประกอบอาชพของทานตอเดอนประมาณเทาไหร............................................................................................................................. ............................................. 10.ทานมแนวโนมจะเปลยนอาชพไปท าอาชพอนหรอไมเพราะเหตใด ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... .................................................................................... 11.ใน 1 สปดาหทานท างานทงหมดกวน วนละกชวโมง .................................................................................................................... ...................................................... 12.ทานเรมท างานตงแตเวลา.....................น. ถง ....................น. 13.ปรมาณชนงานททานสามารถท าไดในเวลา 1 วน ..................................

www.ssru.ac.th

65

ตอนท 2 สถานทในการปฏบตงานและปญหาในกาปฏบตงาน 14. ทานคดวาสถานทท างานของทานมความปลอดภยหรอไม (........) ปลอดภย (ขามไปถามขอ 16 ) (........) ไมปลอดภย 15. สถานทท างานของทานไมปลอดภยอยางไร

15.1 แสงสวางในการท างานเพยงพอหรอไมอยางไร ............................................................................................................................. ........................................ 15.2 ทานคดวาอากาศในสถานทท างานมการถายเทไดดหรอไมอยางไร ..................................................................................................................................................... ................ 15.3 ทานคดวาในสถานทท างานมเสยงรบกวนมากนอยเพยงใด ......................................................... ............................................................................................................ 15.4 อนๆ ......................................................... ............................................................................................................

16. สถานททปฏบตงานสามารถปฏบตงานไดสะดวกหรอไมอยางไร ............................................................................................................................. ............................................. ..................................................................................... ..................................................................................... 17. ทานมความพงพอใจในสถานทท างานมากนอยเพยงใด ....................................................................................................................... ................................................... ............................................................................................................................. ........................................... 18. ความคลองตวในการท างาน................................................................................................................................... ....................................... ........................................................................................... ............................................................................... 19. ความถนดในการปฏบตงาน ............................................................................................................................. ............................................. ............................................................................................................................. ............................................. 20. ความช านาญการใชเครองมอในการปฏบตงานของทานมมากเพยงใด ............................................................................................................................. ............................................. ................................................................................. ......................................................................................... 21. อบตเหตทเกดจากการท างานเกดขนบอยเพยงใด .................................................................................................................. ........................................................ ............................................................................................................................. ............................................. 22. อาการการบาดเจบจากการท างานมากนอยเพยงใด ............................................................................................................................. ............................................. ................................................................... ....................................................................................................... ............................................................................................................................. .............................................

www.ssru.ac.th

66

ตอนท 3 ขนตอนการปฏบตงานและอบตเหตทเกดจากการท างาน 23. ขนตอนการปฏบตงานของทานมอะไรบาง ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................................. ......................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ . 24.ทานเคยประสบอบตเหตเหลานจากการท างานหรอไม ความถในการเกดอบตเหต ระดบความรนแรง 0 = ไมเคยไดรบอบตเหตเลย 1 = ไมรนแรง 1 = เปนประจ าทกสปดาห 2 = รนแรงปานกลาง 2 = เปนประจ าทกเดอน 3 = รนแรงมาก 3 = นานๆครง 25. หลงจากเกดอบตเหตทานมวธการรกษาอยางไร พบแพทย ( ) รกษาเองโดย..................................................................................................................... ............................................................................................................................. ......................................... 26. คาใชจายในการรกษาพยาบาล ............................................................................................................................. ......................................... ................................................................. ..................................................................................................... 27. หลงจากการเกดอบตเหตทานมวธการเชนไรในการปองกนตนเองจากอบตเหต ............................................................................ ............................................................................................................................................................................................................................... .........................................

www.ssru.ac.th

67

ตอนท 4 อาการเจบปวยและโรคทเกดจากการท างาน 28. ทานเคยมอาการเจบปวยเหลานจากการท างานหรอไม ความถในการเกดอบตเหต ระดบความรนแรง 0 = ไมเคยไดรบอบตเหตเลย 1 = ไมรนแรง 1 = เปนประจ าทกสปดาห 2 = รนแรงปานกลาง 2 = เปนประจ าทกเดอน 3 = รนแรงมาก 3 = นานๆครง 29. หลงจากเกดอาการเจบปวยแลวทานมวธการรกษาอยางไร พบแพทย ( ) รกษาเองโดย........................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................. 30. ทานมโรคประจ าตวหรอไม ม ( ) ระบ ...................... ไมม ( ) (ขามไปตอบขอ 32 ) 31. การท างานมผลตออาการปวยทเปนโรคของทานหรอไม ไมมผล ( ) มผล ( ) คอ............................................................................................................................. .. ......................................................................................................................................................... ................ 32. คาใชจายในการรกษาพยาบาล ................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................ ......................................... 33. หลงจากเกดอาการปวยจากการท างานทาวมวธการปองกนตนเองอยางไร ............................................................................................................................. .......................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... .................................................................... 34. หากมแนวทางในการปองกนอนตรายจากอบตเหตและการเจบปวยอนเนองมาจากการท างานทานคดวาทานจะปฏบตตามหรอไมอยางไร ............................................................... ............................................................................................................................................................................................................................................ ......................................... 35. ทานมความคดเหนอยางไรหากมการท าแนวทางในการปองกนอนตรายจากอบตเหตและการเจบปวยอนเนองมาจากการท างาน ......................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................. ........................................................................................................................................................................................................... ........

สมภาษณ โดย ...................................... วนทสมภาษณ ......................................

www.ssru.ac.th

68

เวลาทท าการสมภาษณ ...................................... ตารางส าหรบกรองขอมลในขอ 24 ของแบบสมภาษณ


0 = ไมเคยไดรบบาดเจบเลย 1 = ไมรนแรง

1 = ประจ าทกสปดาห 2 = รนแรงปานกลาง

2 = ประจ าทกเดอน 3 = รนแรงมาก

3 = นานๆครง

สาเหตการเกดอบตเหต

ความถในการเกด

ระดบความรนแรง

สาเหตในการเกด การปฏบตในการแกไข

ปญหา

การปฏบตเพอปองกนการบาดเจบ

0 1 2 3 1 2 3

หกลม

วตถกระเดนเขาตา


ถกไฟฟาดด

ถกสารเคมกระเดนหรอ

หกรด

ถกกระแทกจากของแขง

อนๆ ระบ…

www.ssru.ac.th

69

ตารางส าหรบกรองขอมลในขอ 28 ของแบบสมภาษณ


0 = ไมเคยมอาการเลย 1 = ไมรนแรง

1 = มอาการขณะท างานแตเมอหยดพกจะหาย 2 = รนแรงปานกลาง

2 = มอาการขณะท างานและเมอพกจะยงมอาการอย 3 = รนแรงมาก

3 = มอาการตลอดเวลา

อาการ

ความถในการเกด

ระดบความรนแรง

สาเหตในการเกด การปฏบตในการแกไข

ปญหา

การปฏบตเพอปองกนการบาดเจบปวย

0 1 2 3 1 2 3

ปวดตนคอ

ปวดไหล

ปวดหลง

ปวดแขน

ปวดเอว

ปวดเขา

ปวดขา


แสบตา

ปวดตา

ตาพรามว

คนทผวหนง

เจบแสบจมก

ปวดศรษะ

เวยนศรษะ

ออนเพลย

www.ssru.ac.th

ภาคผนวก ข

กฎกระทรวง เรองมาตรฐานแสงสวาง เสยง และความรอน

www.ssru.ac.th

71

www.ssru.ac.th

72

www.ssru.ac.th

73

www.ssru.ac.th

รายงานการวิจัย...

Documents