รายงานผลการวจย

เรอง

ศกษาการสอนชมรมดนตรไทยของโรงเรยนพระพทธศาสนา วนอาทตย วดสทศนเทพวราราม

น.ส. วรรธนพรรณ จอยจฑา

รายงานวจยฉบบนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศลปะศาสตรบณฑต

สาขาวชาดนตรไทย ภาควชาดนตร คณะมนษยศาสตร

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

พทธศกราช ๒๕๕๖

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงค(๑)เพอศกษาการสอนชมรมดนตรไทยของโรงเรยนพระพทธศาสนา

วนอาทตย วดสทศนเทพวราราม(๒)เพอเผยแพรศลปวฒนธรรมไทยแกเดกและเยาวชน

ประชากรทใชในครงน คอ โรงเรยนวดพระพทธศาสนา วดอาทตยวดสทศนเทพวราราม กลมตวอยางในการวจยครงน คอ ชมรมดนตรไทยในวดพระพทธศาสนา วดอาทตย วดสทศนเทพวราราม

โดยใชวธการสมแบบเจาะจง

ผลการวจยพบวาประวตการสอนของชมรมดนตรไทยของโรงเรยนพระพทธศาสนา วดอาทตย วด

สทศนเทพวราราม การเรยนการสอนชมรมดนตรไทยในโรงเรยนพระพทธศาสนา วนอาทตย วดสทศน

เทพวราราม เปดเรยนทกวนวนอาทตย ตงแตเวลา ๑๐.๐๐- ๑๗.๓๐ น. เดกนกเรยนทรบตงแต ป.๓ ขนไป

รบนกเรยนตามจ านวนเครองดนตร การเรยนการสอนม ๒ รอบ คอรอบเชา(๑๐.๐๐-๑๑.๓๐ น.) และรอบ

เยน(๑๖.๓๐-๑๗.๓๐ น.) เครองดนตรทใชสอนไดแก จะเข ระนาดเอก ระนาดทม ขลยเพยงออ ขม จะม

ครทงหมด ๕ คน กจกรรมของชมรมดนตรไทยในโรงเรยนพระพทธศาสนา วนอาทตย วดสทศนเทพวรา

รามมการแสดง ๒งาน คอ งานวนแม งานพธจบการศกษา

กตตกรรมประกาศ

ในการท าวจยฉบบนจะไมส าเรจลลวงไปไดหากปราศจากค าปรกษา และค าแนะน าทดยงของผชวย

ศาสตรภาคม บ ารงสข ทไดกรณาตรวจสอบแกไข และใหค าแนะน าตางๆ ในการท าวจยดวยความเมตตา

โ ด ย ต ล อดม า แ ล ะ ข อก ร า บ ข อบพ ร ะ ค ณ ค ณ า จ า ร ย ท ก ท า น ใ น ส า ข า ว ช า ดน ต ร ไ ท ย

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ขอกราบขอบพระคณนายพรพงษ สสายงค ทไดสละเวลาในการสมภาษณตลอดจนให

ขอมลทเปนประโยชนในการท าวจย

ขอขอบคณเพอนๆพๆนองๆทกคนในสาขาวชาดนตรไทย ทคอยอยรวมกน ชวยเหลอกน

เสมอมาท าใหบางเวลาทรสกทอและเหนอยแตกลบยมได

สดทายขอกราบขอบพระคณอยางสงสดตอครอบครว ทเปนก าลงใจส าคญอยางยง ทท าใหผานพน

อปสรรคมาไดถงทกวนน เปนก าลงใจในทกๆเรอง

น.ส.วรรธนพรรณ จอยจฑา

ผท าวจย

ค าน า

รายงานผลการวจยฉบบนเปนสวนหนงของวชาระเบยบและวธวจย(o๑๓๘๕๔๙๑) ของ

สาขาวชาดนตรไทย ภาควชาดนตร คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ปการศกษา ๒๕๕๖

ซงเปนผลการศกษาจาการเกบขอมล การสมภาษณ เรองราวตางๆเกยวกบการสอนชมรมดนตรไทยของ

โรงเรยนพระพทธศาสนา วนอาทตย วดสทศนเทพวราราม

ขาพเจาหวงเปนอยางยงวารายงานผลการวจยฉบบน คงจะเปนประโยชนแกผทสนใจทก

ทานทตองการศกษาหาความรตางๆ เพอใหดนตรไทยคงอยสบไป หากผดพลาดประการใด ขาพเจาตองขอ

อภยไว ณ โอกาสนดวย

น.ส.วรรธนพรรณ จอยจฑา

นสตชนป ๔

สาขาวชาดนตรไทย ภาควชาดนตร

คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

สารบญ

หนา

บทคดยอ

กตตกรรมประกาศ

ค าน า

บทท ๑ บทน า

ความส าคญและความเปนมา ๑-๓

บทท ๒ เอกสารและวรรณกรรมทเกยวของ

๑.ความหมายของการสอน ๔-๖

๑.๑ ประเภทของการสอน ๖-๙

๒.ความหมายของการสอนดนตรไทย ๙-๑o

๓. ความหมายของวด ๑๑

๔.งานวจยทเกยวของ ๑๒

บทท ๓ วธการด าเนนงานวจย

ประชากรและกลมตวอยาง ๑๔

บทท ๔ ผลการศกษา

การศกษาการสอนชมรมดนตรไทยของโรงเรยนพระพทธศาสนา ๑๕-๒๘

วนอาทตย วดสทศนเทพวรารา

สารบญ(ตอ)

หนา

บทท ๕ สรปผล อภปราย ขอสนอแนะ ๒๙-๓o

บรรณานกรม ๓๑

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก ภาพกจกรรม ๓๒

ภาคผนวก ข ประวตผศกษา ๓๖

๑

บทท ๑

บทน า

ความส าคญและความเปนมา

การเรยนดนตรนนท าใหเกดสมาธ ชวยเสรมทกษะในการเรยนร ทางดานความจ า

การวเคราะห ทเรยกวา “การคดอยางมระบบ” ทงนยงชวยกลอมเกลาจตใจใหเปนคนทออนโยน

ชวยผอนคลายความตงเครยดและลดความกงวล ท าใหเกดดลยภาพและความกลมกลนในจตใจ อก

ทงยงเสรมชวยพฒนาบคลกภาพใหมความกลาแสดงออกและยงชวยท าใหบคคลมมนษยสมพนธ

และเขาสสงคมได

ดนตรจะชวยท าใหเรารสกเพลดเพลน อารมณผอนคลาย การใหเดกไดสมผสกบดนตร

ตงแตเลกนนจะชวยพฒนาศกยภาพของเดกในหลายๆดาน เชน คณตศาสตร วทยาศาสตร ภาษา

ศลปะ และความคดสรางสรรค นอกจากนนการสนบสนนใหเดกไดท ากจกรรมดนตรควบคไปกบ

การเรยน จะมสวนชวยใหผลสมฤทธดานการเรยนในวชาตางๆ เพมขน เพราะดนตรชวยใหเกด

ความเชอมโยงความมเหตมผลกบจนตนาการจงท าใหมการคดวเคราะหหาความเปนเหตเปนผลไดด

ขนดร.แพง ชนพงศ ( ๒๕๔๔: ๓)

การเรยนการสอนดนตรไทยในปจจบนนเปนการเรยนทเนนใหผเรยนหนกไปทางทฤษฎ

และปฎบตเพอใหเกดความร ความเขาใจในดนตร การสอนจะเนนการเรยนรแบบนกเรยนเปน

ศนยกลาง มทงการอธบาย สาธตและปฎบต ไมเนนการยดเยยดเนอหาทมากเกนไปแกผเรยน แต

จะคอยๆเพมเนอหาตามความสามารถของนกเรยนแตละบคคล

โรงเรยนพระพทธศาสนา วนอาทตย วดสทศนเทพวราราม ไดเปดการเรยนการเรยนการ

สอนเฉพาะวนอาทตยตงแตเวลา ๑๐.๐๐ -๑๗.๓๐ น. วชาทเปดสอนคอวชาบงคบทนกเรยนทกคน

ตองเรยนใหครบหลกสตร ไดแก พระพทธศาสนา ธรรมมภาคปฎบต มารยาทไทย องกฤษ

คณตศาสตร วชาเลอกทไมบงคบเรยน ไมมผลตอคะแนนเปนวชาสอนเสรมไดแก วชานาฎศลป

วชาดนตรไทย วชาศลปะ วชาวาทศลป

๒

หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๔๔ กลมสาระการเรยนศลปะ: สาระ

ดนตรเปนการเรยนรทมงเนนการสงเสรมใหผเรยนมความคดรเรมสรางสรรค มจนตนาการทาง

ดนตรชนชมความงามทางสนทรยภาพ ความมคณคาซงมผลตอคณภาพชวตมนษย และเปน

หลกสตรแกนกลางของประเทศทมมาตรฐานการเรยนรเปนขอก าหนดคณภาพของผเรยนในดาน

ความรควมเขาใจในความคดทเปนเหตผลรจกอนรกษวฒนธรรมไทย การจดกจกรรมการเรยนการ

สอนสามารถพฒนาผเรยนทางดานรางกาย จตใจ สตปญญา อารมณ และสงคม มความมนใจใน

ดานการแสดงออกอยางอสระเชงสรางสรรค อนเปนพนฐานในการศกษาตอหรอประกอบอาชพ ม

ความรบผดชอบ มระเบยบวนย สามารถอยสงคมไดอยางมความสขเปนการจดกจกรรมการเรยน

การสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ เพอใหสอดคลองกบปรชญาและแนวคดของสาระดนตร “ดนตร

ตองไดเรยน ไดเลน ไดรและรกดนตร” (หลกสตรการศกษาขนพนฐานกลมสาระการเรยนรศลปะ

สาระดนตร,๒๕๔๔: ๖-๗)

ในการทกลมบคคลหนง เหนพองตองกนทจะท าสงใดสงหนงโดยมจดประสงคเพอ

ประโยชนบางประการรวมกน ยอมตองเกดความสมครสมานและความเขาใจซงกน เมอนนการจะ

กระท าอนใดกจะเกดประโยชนดงเชนกจกรรมชมรมตางๆ อาท ชมรมออกก าลงกาย ชมรม

ผสงอาย ชมรมดนตรสากลและชมรมดนตรไทย เปนตน(ราชบณฑตยสถาน, ๒๕๔๒:๓๔๕)

จากความส าคญดงกลาว ท าใหผวจยสนใจทจะศกษารวบรวมขอมลตางๆ ของโรงเรยน

พระพทธศาสนา วนอาทตย วดสทศนเทพวราราม ในเรองการสอนชมรมดนตรของโรงเรยน

พระพทธศาสนา วนอาทตย วดสทศนเทพวราราม ครผสอนดนตรไทยในชมรม ตลอดจนผลงาน

และกจกรรมตางๆ เพอจะเปนประโยชนและแนวทางในการศกษาหาความรและสมารถน าไปใช

ประโยชนได

วตถประสงคของการศกษา

๑.เพอศกษาการสอนชมรมดนตรไทยในโรงเรยนพระพทธศาสนา วนอาทตยวดสทศนเทพวราราม

๒.เพอเผยแพรศลปวฒนธรรมไทยแกเยาวชน

๓

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

๑.ผลการศกษาเกยวกบการสอนของโรงเรยนพระพทธศาสนา วนอาทตย วดสทศนเทพวราราม

๒.เปนการอนรกษศลปวฒนธรรมไทยแกเยาวชน

ขอบเขตของการศกษา

ศกษาวธการสอนชมรมดนตรไทยของโรงเรยนพระพทธศาสนา วนอาทตย วดสทศนเทพวราราม

วธการด าเนนการวจย

๑. ศกษาคนควาจากหนงสอ เอกสาร บทความวจยตางๆ

๒.ศกษาจากการสมภาษณนายพรพงษ สลายงค

๓.ศกษาจาการเกบขอมลภาคสนาม

๔.สรปผล

ระยะเวลาในการท าวจย

เรมศกษาตงแต มถนายน ๒๕๕๖ ถง กนยายน ๒๕๕๖

๔

บทท ๒

เอกสารและวรรณกรรมทเกยวของ

ศกษาการสอนชมรมดนตรไทยในโรงเรยนพระพทธศาสนา วนอาทตย วดสทศนเทพวราราม ได

ศกษาเอกสารและวรรณกรรมทเกยวของ เพอใชเปนแนวทางในการวจย ดงหวขอตอไปน

๑.ความหมายของการสอน

๒.ความหมายของการสอนดนตรไทย

๓.ความหมายของวด

๔.งานวจยทเกยวของ

๑.ความหมายของการสอน

สพน บญชวงค (๒๕๓๖:๓) ไดกลาววา

“การสอนคอ การจดประสบการณทเหมาะสมใหนกเรยนไดปะทะเพอทจะใหเกด

การเรยนรหรอเปลยนแปลงพฤตกรรมไปในทางทดขน”

สมบต แสงรงเรอง (๑๙๕๗:๑๔) ไดกลาววา

“การสอน คอการกระท าอนกอใหเกดการเรยนร”

Shuell and Lee (๑๙๗๖ :๖) ไดกลาววา

“การสอน หมายถงสถานการณในหองเรยนทบคคลหนงมอทธพลตอการเรยนร

ของอกผหนงอยางตงใจโดยสภาพแวดลอมของผเรยน โดยมงหวงใหผสอนไดเรยนรตาม

วตถประสงค”

๕

ละออ การญะวณช (๒๕๑๘:๔๐) ไดกลาวา

“การสอนคอ การกระท าอนเปนการอบรมสงสอนนกเรยนตามสถานศกษา

โดยทวๆไป”

นาฎเฉลยว สมาวงศ (๒๕๐๖: ๘๘) ไดกลาววา

“การสอน คอวธหรอกระบวนการตางๆ เชนการบอก การถามใหนกเรยนตอบ การ

สาธต ทงนดวยความมงหมายทจะใหนกเรยนรบร และเขาใจทครสอน”

สรป การสอนคอ วธหรอกระบวนการตางๆทจดขนเพอเปนประโยชนในการเรยนรของผเรยน

เชน การอธบาย การสาธต

การสอนคอวธหรอกระบวนการตางๆ เพอมงหมายใหนกเรยนไดรบรและเขาใจ ซงแบง

ไดตามประเภทตางๆ ดงน

๑.๑ประเภทของการสอน

สมคด กอมณ (๒๕๔๗: ๕๙) ไดกลาววา

“การสอนมหลายวธ แตละวธมลกษณะเฉพาะทแตกตางกนไป แตเมอไดพจารณาดาน

บทบาทของผสอนและผเรยนแลว สามารถแบงไดเปน ๒ ประเภท คอ

๑.วธสอนแบบครเปนศนยกลาง เปนวธสอนทครเปนผจดและด าเนนกจกรรมการเรยนการ

สอนเปนสวนใหญ เชนเปนผวางแผน ด าเนนการ นกเรยนมบทบาทนอยในการรวมกจกรรมการ

เรยน การสอนจงมลกษณะเปนการสอสารทางเดยว โดยมผสอนเปนศนยกลางของการเรยนการ

สอนตวอยางของวธการสอนแบบน เชน วธสอนแบบบรรยาย แบบสาธต แบบใชค าถาม แบบใช

หนงสอเรยน เปนตน

๖

๒. วธสอนแบบนกเรยนเปนศนยกลาง เปนวธสอนทนกเรยนเปนผปฎบตกจกรรม

ด าเนนการคนควาหาความรดวยตนเองโดยมครเปนผประสานและชวยเหลอเมอมปญหา วธสอน

แบบนชวยใหนกเรยนไดเกดการเรยนรดวยตนเอง เปนการเรยนจากการกระท า และเปนการ

สงเสรมพฒนาการทกดานของผเรยน ตวอยางเชน วธการสอนแบบแบงกลมท ากจกกรม แบบ

บทบาทสมมต แบบวทยาศาสตร แบบทดลอง”

สมบต แสงรงเรอง (๒๕๒๔:๓๓) ไดกลาววา

“การสอนในปจจบนอาจจะแบงออกเปนประเภทใหญๆ คอ

๑. การสอนแบบยดครเปนศนยกลาง ไดแกการสอนทครวางแผนการเรยนตามความคด

ค านงและความตองการของคร แลวด าเนนการสอนตามนน การสอนมงเนอหาเปนส าคญ วธสอนท

จดเขาอยในการสอนแบบน ไดแก วธสอนแบบปาฐกถา เปนตน

๒.การสอนแบบยดนกเรยนเปนศนยกลาง ไดแกการสอนทถอหลกความพรอม ความ

สนใจ ความตองการ ความแตกตางระหวางบคคล การลงมอกระท าหรอมสวนรวมอยางแทจรงของ

ผเรยน การสอนแบบนเกดขนจากปฏกรยาตอตานการสอนแบบยดครเปนศนยกลาง ผทมบทบาท

มากคนหนงไดแก จอหน ควอ (ประมาณ พ.ศ.๒๔๖๓) สวนคนอนๆกมสวนรวมทเนนความส าคญ

ตางๆทจะชวยใหการสอนดขน เชนดานความสนใจของนกเรยน การใหนกเรยนมสวนรวมในการ

แสดงกจกรรมการเรยน การเลอกเนอหาวชาและการจดหลกสตร เปนตน”

ญาดาพนต พณกล(๒๕๓๙: ๒๓๕) ไดกลาววา

“วธสอนมหลายรปแบบ แตละรปแบบมหลายลกษณะ มวธการสอนตลอดจนการใช

เทคนคกระบวนการสอนทแตกตางออกไป เมอน ามาจดประเภทตามลกษณะเฉพาะแบงออกได

เปน ๒ แบบ คอ

๗

๑.วธสอนแบบครเปนศนยกลาง ไดแก วธสอนทครเปนผสอน โดยครเปนผด าเนน

กจกรรมการเรยนการสอนเปนสวนใหญ เชนครเปนผก าหนดควบคมเนอหา ก าหนดจดประสงคการเรยนร

เปนตน

๒.วธสอนแบบนกเรยนเปนศนยกลาง ไดแก วธสอนทเปดโอกาสใหนกเรยนไดแสดง

บทบาทของตนในการเรยนใหมากทสดเปนสวนใหญ โดยนกเรยนเปนผด าเนนการวางแผนบทเรยน

หลกสตร การศกษาคนควาหาความรดวยตนเอง”

อาภรณ ใจเทยง( ๒๕๔๖: ๙๖) ไดกลาววา

“วธการสอนมหลายวธ แตละวธมลกษณะเฉพาะทแตกตางกนไป แตเมอไดพจารณาดาน

บทบาทของผสอนและผเรยน สามารถแบงไดเปน ๒ ประเภท คอ

๑.วธสอนแบบครเปนศนยกลาง เปนวธสอนทครเปนผจดและด าเนนกจกรรมการเรยนการ

สอนเปนสวนใหญ เชน เปนผวางแผน ด าเนนการ และปฏบตกจกรรมตางๆ นกเรยนมบทบาทนอยใน

การรวมกจกรรม การเรยนการสอนจงมลกษณะเปนการสอสารทางเดยว

๒.วธสอนแบบนกเรยนเปนศนยกลาง เปนวธสอนทนกเรยนเปนผปฎบตกจกรรม

ด าเนนการคนควาความรดวยตนเองโดยมครเปนผประสานงาน วธสอนนชวยใหนกเรยนเกดการเรยนรดวย

ตนเอง”

บ ารง กลดเจรญ( ๒๕๒๗ : ๑๗๕-๑๗๖) ไดกลาววา

“วธสอนตางๆ ถาหากจ าแนกออกเปนประเภทใหญ ๆ จะแบงออกได ๓ แบบ คอ

๑.วธสอนแบบถอครเปนศนยกลาง ครเปนผสอน ผถายทอดความรเพอตองการใหเดกม

ความร สวนใหญจะใชวธบรรยาย ใหเดกจดเนอเรองสนๆทส าคญและก าหนดใหอานหนงสอประกอบ

เปนวธสอนแบบบรรยาย

๘

๒.วธสอนแบบถอนกเรยนเปนศนยกลาง ใหนกเรยนเปนผคนควาหาความรดวยตนเอง

เปนผวางแผนบทเรยน สรปผลออกเปนกฎเกณฑ

๓.วธสอนแบบครและนกเรยนรวมกน เปนวธทครและนกเรยนจะรวมกนในการจด

บทเรยน วางแผน คนควาหาความร การสอนแบบนจะถอเอากลมเปนหลก”

สรป การสอนมหลายวธทใชในการสอน การสอนนนจะเนนผเรยนเปนศนยกลางจะสอน

แบบไมเนนเนอหามาไมมการบรรยาย จะเนนใหเดกท ากจกรรมรวมกบผอนมากวาสวนการสอนทเนนคร

เปนศนยกลาง การสอนสวนใหญจะบรรยายแลวใหนกเรยนจดบนทกตาม

๒.ความหมายของการเรยนการสอนดนตรไทย

ดนตรไทยมลกษณะการถายทอดโดยใชความทรงจ า ถายทอดจากครสศษยในลกษณะตวตอตว

ลกษณะการศกษาดนตรจงแตกตางจากการศกษาดนตรในระบบโรงเรยนเชนปจจบน สงทส าคญคอ

กระบวนการจดการเรยนการสอนดนตรไทย

ชน ศลปะบรรเลง(๒๕๒๑:๒๗) ไดกลาววา

“การเรยนตองมแบบแผน ประเพณอยางเกาคอตองมผใหญพาไปฝากผสอน ผเรยนตองน าดอกไม

ธปเทยนไปสกการะ ครใหญฝายดนตรผลวงลบไปแลว และเคารพครผสอน จงจะไดรบการประสทธ

ประสาทวชาฝกฝนให”

เสร หวงในธรรมและสจตต วงษเทศ(๒๕๒๗: ๑๒o) ไดกลาววา

“การเรยนดนตรไทย เรยนดวยความจ า การสอนจงเรมดวยภาคปฏบตเพยงอยางเดยว สวน

ภาคทฤษฎไปสอนเมอสามารถปฎบตไดแลว การทเลอกเรยนดนตรชนดใดส าคญอยไมนอย เพราะเครอง

ดนตรแตละอยางมลกษณะการเลนตางกน หากเลอกเครองดนตรไมเหมาะสม ผลทไดกจะไมเปนไปตาม

ประสงค เพราะฉะนนผเลอกจะเลอกใหเหมาะสมกบตวเอง”

ณรงคชย ปฎกรชต(๒๕๔o:๒๖) ไดกลาววา

๙

“นกดนตรในส านกดนตร มแบบแผนการเรยนแบบเขมขน มวนย มขนบธรรมเนยมประเพณ

รวมกนระหวางครกบศษย ระหวางศษยตอศษย แตหลกสตรกมความหลากหลายไปบางแตโดยหลกการ

ทวไปแลว การเรมตนดวยเพลงสาธการ เพลงชดโหมโรงเยน เพลงเรอง เพลงพธกรรม เปนตน การเรยน

เพลงชดโหมโรงเยน เพราะในการบรรเลงงานพธกรรม ไมวาจะเปนงานขนบานใหม งานบวชนาค งาน

พธกรรมอนๆ เพลงสวนนตองใชบรรเลงในงานเหลานน แตละเพลงในชนดโหมโรงเยน มขนาดขยาย

หลายเพลง เชน เพลงเขามาน เชด กลม กราวใน เปนตน เพลงในลกษณะส าคญและใชเปนหลกในการ

เรยนกคอ เพลงเรอง แตส านกดนตรมเพลงเรองทใชสอนศษยมากมายแตกตางกน การรเพลงเรองมาก

หยอมความหมายความวานกดนตรผอน ไดรจกเพลงเลกเพลงนอยทจดกลมไวไดชดเจน ในยคทนยมน า

เพลงเกามาแตงขยายอตราสามชน และแตงตดเปนชนเดยวและน ามาบรรเลงลดหลนทเรยกวาเพลงเถานน

สวนใหญนกดนตรน าท านองจากเพลงเรองไปเปนสมฎฐาน ในการแตงเพลงกระบวนการเหลานเปนการ

เรยนดนตรไทย”

หมอมดษฎ บรพตร ณ อยธยา(๒๕๒๒:๑) ไดกลาวา

“วธการสอนดนตร เราใชวธการฝกทกษะหลายๆ อยางคละเคลากนไป เชนการเคาะ

เครองดนตรเขาวง มการฝกจงหวะ ซงสวนใหญเนนถงความสามารถท าจงหวะโดยวธตางๆ การอาน

โนตเพลง”

ณรทธ สทธจตต (๒๕๓๕:๕) ไดกลาววา

“วธการสอนดนตรเฉพาะแตละเครองมอ ควรเปนผเลนเครองดนตรตามความถนด ผสอน

ดนตรปฎบตทกษะแตละเครองมอไมมความรอยางแทจรงในการสอน ท าใหการเรยนการสอนไปโยขาด

ทฤษฎ ไมมประสทธภาพ

สรป การเรยนการสอนดนตรไทยในปจจบนนเปนการเรยนทเนนใหผเรยนหนกไปทาง

ทฤษฎและปฎบตเพอใหเกดความร ความเขาใจในดนตร การสอนจะเนนการเรยนรแบบนกเรยน

เปนศนยกลาง มทงการอธบาย สาธตและปฎบต ไมเนนการยดเยยดเนอหาทมากเกนไปแกผเรยน

แตจะคอยๆเพมเนอหาตามความสามารถของนกเรยนแตละบคคล

๑๐

๓.ความหมายของวด

(ทนพนธ นาคะตะ : ๒๕๒๙:๒) ไดกลาววา

“ในประเทศไทยจงมชมชนสวนใหญทมหมบานเปนหนวยหลก และมกจะมวดตงอยใจกลาง

ราษฎรในหมบานจงมวดเปนทงแหลงกลางส าหรบการสามาคมหรอการด าเนนชวตทางสงคมและเปน

ศนยกลางของวฒนธรรม ชวตในชนบทจะด าเนนอยรอบๆวด เพราะประชาชนสวนใหญนบถอ

พระพทธศาสนาอยางจรงจง วดจงเปนสญลกษณของพระพทธศาสนาทอยเหนอจตใจของชาวไทยมาก วด

เปนแหลงหรอศนยกลางของชมชน ทประชาชนจะมารวมท าพธทางศาสนา”

(ยศ สนตสมบต ๒๕๓๗:๘๙) ไดกลาววา

“วดเปนรมณยสถานทพกผอนหยอนใจ วดโดยทวไปจะมบรเวณกวางทงมตนไมนานาชนดอย

มากมาย วดจงรมรนเยนสบาย อกทงวดเปนสถานทฟงเทศนแสดงธรรม ตลอดทงมปญหาทกขรอนอะไรก

ปรกษาพระ ขอใหทานชวยแกไขได”

(นายสมบรณ สขส าราญ ๒๕๒๕:๑๙) ไดกลาววา

“วดเปนสวนหนงของสถาบนสงฆ หรอสถาบนทางศาสนา เปนทอยของพระสงฆหรอผประพฤต

พรหมจรรย วดเปนสญลกษณของความสงบ รมเยน ทงกาย วาจา และใจ”

(ณวรรณศา รกชาต ๒๕๕๒:๑) ไดกลาววา

“ วดเปนศนยรวมจตใจของคนไทย เปนสถานทประกอบพธกรรมทางพระพทธศาสนา ตงแตอดต

จนถงปจจบน ตงแตเกดจนกระทงเสยชวต ลวนแตเกยวพนกบวดทงสน”

สรป เปนสถานททประชาชนทวไป ไมวาจะเปนเดกผใหญกจะตองเขามากราบไหวบชา วด

เปรยบเสมอนศนยรวมจตใจใหอยในศลธรรม ใชชวตอยางมสต

๑๑

๔. งานวจยทเกยวของ

หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๔๔ กลมสาระการเรยนศลปะ: สาระ

ดนตรเปนการเรยนรทมงเนนการสงเสรมใหผเรยนมความคดรเรมสรางสรรค มจนตนาการทาง

ดนตรชนชมความงามทางสนทรยภาพ ความมคณคาซงมผลตอคณภาพช วตมนษย และเปน

หลกสตรแกนกลางของประเทศทมมาตรฐานการเรยนรเปนขอก าหนดคณภาพของผเรยนในดาน

ความรควมเขาใจในความคดทเปนเหตผลรจกอนรกษวฒนธรรมไทย การจดกจกรรมการเรยนการ

สอนสามารถพฒนาผเรยนทางดานรางกาย จตใจ สตปญญา อารมณ และสงคม มความมนใจใน

ดานการแสดงออกอยางอสระเชงสรางสรรค อนเปนพนฐานในการศกษาตอหรอประกอบอาชพ ม

ความรบผดชอบ มระเบยบวนย สามารถอยสงคมไดอยางมความสขเปนการจดกจกรรมการเรยน

การสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ เพอใหสอดคลองกบปรชญาและแนวคดของสาระดนตร “ดนตร

ตองไดเรยน ไดเลน ไดรและรกดนตร” (หลกสตรการศกษาขนพนฐานกลมสาระการเรยนรศลปะ

สาระดนตร,๒๕๔๔: ๖-๗)

ในการทกลมบคคลหนง เหนพองตองกนทจะท าสงใดสงหนงโดยมจดประสงคเพอ

ประโยชนบางประการรวมกน ยอมตองเกดความสมครสมานและความเขาใจซงกน เมอนนการจะ

กระท าอนใดกจะเกดประโยชนดงเชนกจกรรมชมรมตางๆ อาท ชมรมออกก าลงกาย ชมรม

ผสงอาย ชมรมดนตรสากลและชมรมดนตรไทย เปนตน(ราชบณฑตยสถาน, ๒๕๔๒:๓๔๕)

๑๒

บทท ๓

วธการด าเนนงานวจย

๑.ประชากรและกลมตวอยาง

๒.การคนควารวบรวมขอมล

๒.๑เอกสารและต าราตางๆ

๒.๒งานวจยทเกยวของ

๒.๓การเกบขอมลภาคสนาม

๓.เครองมอทใชในการวจย

๓.๑เครองมอทใชในการวจย เชน แบบสมภาษณ แบบสอบถาม เปนตน

๓.๒สถตทใชในการวเคราะหขอมล

๔.วธการเกบรวบรวมขอมล

๕.การวเคราะหขอมล

๑๓

บทท ๔

ผลการศกษา

ศกษาการสอนของชมรมดนตรไทยในโรงเรยนพระพทธศาสนา วนอาทตยวดส

ทศนเทพวราราม และเผยแพรศลปวฒนธรรมไทยแกเดกและเยาวชน

๑.การเรยนการสอนชมรมดนตรไทยในโรงเรยนพระพทธศาสนา วนอาทตย วดสทศนเทพวราราม

เปดเรยนทกวนวนอาทตย ตงแตเวลา ๑๐.๐๐- ๑๗.๓๐ น. เดกนกเรยนทรบตงแต ป.๓ ขนไป รบนกเรยน

ตามจ านวนเครองดนตร การเรยนการสอนม ๒ รอบ คอรอบเชา(๑๐.๐๐-๑๑.๓๐ น.) และรอบเยน

(๑๖.๓๐-๑๗.๓๐ น.) เครองดนตรทใชสอนไดแก จะเข ระนาดเอก ระนาดทม ขลยเพยงออ ขม จะมคร

ทงหมด ๕ คน

๒.กจกรรมของชมรมดนตรไทยในโรงเรยนพระพทธศาสนา วนอาทตย วดสทศนเทพวรารามม

การแสดง ๒งาน คอ งานวนแม งานพธจบการศกษา

วธการสอนแบงออกเปน ๒ ชวง

๑.ชวงเชา (๑๐.๐๐-๑๑.๓๐ น.) คอเปนเดกทไมมพนฐานดนตรมากอน แตละเครองมอจะฝกหดตงแต

พนฐาน โดยการสอนเรองทวไป หนาทของเครอง การนง การใชไมต ทถกวธ

๒.ชวงเยน ((๑๖.๓๐-๑๗.๓๐ น.) คอเปนการสอนแบบรวมวง จะผลดกน มครทงหมด ๕หมดจะสลบกน

เปนคนควบคมวง มหนาทในการตอเพลง ก าหนดรอบในการซอม ควบคมวงทงหมด สวนครทเหลอจะม

หนาทในการดเครองดนตรตามเครองมอของตวเอง เวลาตอเพลงจะตอทละวรรค โดยการบอกโนตให

นกเรยนเลนตาม เมอจบเพลงจะใหบนบรรเลงรวมกน เพลงทใชสอนสวนใหญจะเปนเพลง ๒ชนไมยาก

มาก

การสอนจะเรมจากพนฐานกอน คอแตละเครองมอจะมวธการสอนทแตกตางกน

จะเข

๑๔

๑.จะดพนฐานของเดกวาเดกแตละคนมพนฐานลกษณะการดดเปนแบบใด เวลาตอเพลงใหเดกจะไดตอ

เพลงใหเหมาะสม

๒.เรมตนจากการพนไม การใชนวขางซายในการดด การดดจะฝกใหเดกดดสายเปลากอน การดด เขา-ออก

(ดดสายเปลาใหเสยงเทากน) โดยการไลนว ด ร ม ฟ ซ ฝกแบบนเปนอาทตยแลวคอยตอเพลง หลงจากทใช

ไมดดได รพนฐานในการดดจะเขพนฐานเบองตน จงจะตอเพลงแขกบรรเทศ

การเทยบเสยงกอนเวลาจะดด

๑๕

สอนวธการพนไม การวางไมดดบนนวขางซาย

เวลาพนไมจะพนเปนรปกากบาท

การดดตองฝกใหดดสายเปลากอน

๑๖

การดดตองดด เขา-ออก(ดดสายเปลาใหเสยงเทากน)

โดยการไลเสยงโดยการไลนว ด ร ม ฟ ซ ฝกแบบนเปนอาทตยแลวคอยตอเพลง

รพนฐานในการดดจะเขพนฐานเบองตน จงจะตอเพลงแขกบรรเทศ

ขม

๑.เรมแรกจะใหเดกท าแผนตวโนตเพอใหเดกจ าตวโนตได เรมตเรยงโนตไปเรอยๆ พอตโนตได

แลวกจะสอนกรอ(ประมาณ ๒อาทตย) จากนนจงจงเรมตอเพลงแขกบรรเทศ ชนเดยว เวลาตอจะตใหด

เปนวรรคแลวใหเดกตตามทละวรรคใหแมนกอนใหเสยงตวโนตออกมาชดเจนแลวจงตวรรคถดไป จะ

ไมใหโนตจะใหเดกจ า บอกปากเปลา

๑๗

การตเรยงโนต

การสอนกรอประมาณ ๒ อาทตย

๑๘

เวลาตอจะตใหดเปนวรรคแลวใหเดกตตามทละวรรค

ใหเสยงตวโนตออกมาชดเจนแลวจงตวรรคถดไป จะไมใหโนตจะใหเดกจ า บอกปากเปลา

๑๙

ขลย

เรมสอนฝกจบขลย แลวแตมอทถนดของเดก การจบขลยดการวางนวของเดก เรมใหเดกไลเสยง

ตงแตโด ต าขนไปจนถงซอลสง(ประมาณ ๒ อาทตย) ดเดกไลมอไดคลองแลวกจะตอเพลง เพลงทใชตอ

เพลงแรกคอเพลงแขกบรรเทศ ชนเดยว พอเดกเรมทจะเปาไดกจะตอเพลง ๒ ชนใหแลวกจะใหฝกพรมนว

สะบดนว พอเดกฝกไดคลองแคลวกจะใหฝกระบายลม(ประมาณ ๔ เดอน)

เรมสอนฝกจบขลย แลวแตมอทถนดของเดก

การวางนวของเดก

๒๐

เรมใหเดกไลเสยงตงแตโด ต าขนไปจนถงซอลสง(ประมาณ ๒ อาทตย)

ดเดกไลมอไดคลองแลวกจะตอเพลง เพลงทใชตอเพลงแรกคอเพลงแขกบรรเทศ ชนเดยว

๒๑

พอเดกเรมทจะเปาไดกจะตอเพลง ๒ ชนใหแลวกจะใหฝกพรมนว สะบดนว

ระนาดทม/ระนาดเอก

๑.สอนเดกหดใหมเรองพนฐาน

๒.เรองทวไป หนาทของเครอง เชนอธบายเครอง

๓.พนฐาน การจบไม การต การนง

บอกเพลงพนฐานทควรจะได ระนาดทมตอมอเหมอนฆองวงใหญ ระนาดเอกตคแปด ไล

เสยงต าไปเสยงสง หดกรอ เรมตอเพลงแขกบรรเทศ ชนเดยว

๒๒

การจบไม

การต

๒๓

บอกเพลงพนฐานทควรจะได ระนาดทมตอมอเหมอนฆองวงใหญ ระนาดเอกตคแปด ไลเสยงต าไปเสยง

สง หดกรอ เรมตอเพลงแขกบรรเทศ ชนเดยว

หดกรอเพลง

ซออ/ซอดวง

เรมแรกฝกสายเปลาประมาณ ๒อาทตย เรมไลเสยง(สสายเปลา) หลงจากนนเปนการไลเสยงทละ

สาย อาทตยเรมจากสายทมกอน อาทตยถดไป เรมสายเอก พอเดกคลองแลวกจะเรมตอเพลงแขกบรรเทศ

ทจะตอแบบไมใชโนต พอจบ ๑ทอน จะเขยนโนตใหเดก เวลาตอทละ ๒วรรค ถดไปจนจบ ๑ทอน แลว

กจะซอมทงทอนอกทหนงแลวกจะเขยนโนตให จะแนะน าเวลาจ าเพลงจะใหจ าทหวเพลงเปนสญลกษณ จ า

เพลงเปนชดๆ(ซลซม ซมรด)

๒๔

เรมแรกฝกสายเปลาประมาณ ๒อาทตย เรมไลเสยง(สสายเปลา)

หลงจากนนเปนการไลเสยงทละสาย อาทตยเรมจากสายทมกอน

อาทตยถดไป เรมสายเอก พอเดกคลองแลวกจะเรมตอเพลงแขกบรรเทศ ทจะตอแบบไมใชโนต

พอจบ ๑ทอน

๒๕

การรวมวง

จะมครประจ าในแตละเครองมอ และจะมผน า๑คนเปนคนควบคมวง ครจะคอยเดกทยงไมไดเ

เวลาตอจะตอเปนวรรค วรรค๑เปน ๔บรรทด

เพลงทใชสวนใหญจะเปนเพลงกรอ

๒๖

เพลงแขกบรรเทศ ๒ชน ลาวจอย ๒ชน แขกบรรเทศ ๓ชน โหมโรงปฐมดสต ๓ชน

จะเปนวรรคจะตอแบบตใหดกอน จะแนะน าการจ าเปนแบบเปนชด

๒๗

กจกรรมของชมรมดนตรไทยในโรงเรยนพระพทธศาสนา วนอาทตย วดสทศนเทพวรารามมการ

แสดง ๒ งาน

๑.งานวนแม เปนการแสดงผลงานนกเรยนในกจกรรมวนแม ชวงเดอนสงหาคม

๒.งานพธจบการศกษา ชวงเดอนธนวาคม

แตละครงกจะแสดง ๔รายการ จะพยายามใหนกเรยนทงเดกเกา เดกใหมไดแสดงทกคน

ภาพกจกรรมงานวนแม

แผนทชมรมดนตรไทยในโรงเรยนพระพทธศาสนา วนอาทตย วดสทศน

๒๘

บทท ๕

สรปผล อภปรายผล ขอเสนอแนะ

การศกษาการสอนของชมรมดนตรไทยในโรงเรยนพระพทธศาสนา วนอาทตย วดสทศนเทพวรา

ราม ผวจยมวตถประสงคดงตอไปน

๑.เพอศกษาเพอศกษาการสอนของชมรมดนตรไทยในโรงเรยนพระพทธศาสนา วนอาทตยวดส

ทศนเทพวราราม

๒.เพอเผยแพรศลปวฒนธรรมไทยแกเดกและเยาวชน

๑.สรปผล

๑.ศกษาเพอศกษาการสอนของชมรมดนตรไทยในโรงเรยนพระพทธศาสนา วนอาทตยวดสทศน

เทพวราราม การเรยนการสอนชมรมดนตรไทยในโรงเรยนพระพทธศาสนา วนอาทตย วดสทศนเทพวรา

ราม เปดเรยนทกวนวนอาทตย ตงแตเวลา ๑๐.๐๐- ๑๗.๓๐ น. เดกนกเรยนทรบตงแต ป.๓ ขนไป รบ

นกเรยนตามจ านวนเครองดนตร การเรยนการสอนม ๒ รอบ คอรอบเชา(๑๐.๐๐-๑๑.๓๐ น.) และรอบเยน

(๑๖.๓๐-๑๗.๓๐ น.) เครองดนตรทใชสอนไดแก จะเข ระนาดเอก ระนาดทม ขลยเพยงออ ขม จะมคร

ทงหมด ๕ คน

๒. ๒.กจกรรมของชมรมดนตรไทยในโรงเรยนพระพทธศาสนา วนอาทตย วดสทศนเทพวราราม

มการแสดง ๒งาน คอ งานวนแม งานพธจบการศกษา

๒.อภปรายผล

ศกษาเพอศกษาการสอนของชมรมดนตรไทยในโรงเรยนพระพทธศาสนา วนอาทตยวดส

ทศนเทพวราราม ซงสอดคลองกบ “การเรยนดนตรไทย เรยนดวยความจ า การสอนจงเรมดวยภาคปฏบต

เพยงอยางเดยว สวนภาคทฤษฎไปสอนเมอสามารถปฎบตไดแลว การทเลอกเรยนดนตรชนดใดส าคญอย

ไมนอย เพราะเครองดนตรแตละอยางมลกษณะการเลนตางกน หากเลอกเครองดนตรไมเหมาะสม ผลทได

กจะไมเปนไปตามประสงค เพราะฉะนนผเลอกจะเลอกใหเหมาะสมกบตวเอง”เสร หวงในธรรมและสจตต

วงษเทศ(๒๕๒๗: ๑๒o)

๒๙

๓.ปญหาและอปสรรค

๓.๑ขอดของงานวจย

๓.๑ไดศกษาการสอนของชมรมดนตรไทยของโรงเรยนพระพทะศาสนา วนอาทตย วดสทศนเทพวราราม

๓.๒ขอเสยของงานวจย

๓.๑เอกสารเกยวกบการเรยนการสอนดนตรไทยมนอยเกนไป

๓.๒วนและเวลาทจะสมภาษณไมคอยสะดวก

๔. ขอเสนอแนะของงานวจย

จากการท ไดศกษาวจย เ รองการศกษาการสอนของชมรมดนตรไทยในโรงเรยน

พระพทธศาสนา วนอาทตยวดสทศนเทพวราราม พบวาการเรยนการสอนดนตรไทยทนเปนการเปดโอกาส

ใหกบเดกและเยาวชนทสนใจ

๓๐

บรรณานกรม

โรงเรยนพระพทธศาสนา วนอาทตย วดสทศนเทพวราราม,หนงสอสวดมนต.กรงเทพ ฯ :อศวน

การพมพ,หนา ๒๐-๒๓.

อาภรณ ใจเทยง. ๒๕๔๖. หลกการสอน.กรงเทพฯ :โอเดยนสโตร.

นาฎเฉลยว สมาวงศ.๒๕๐๖.ระเบยบวธสอนทวไป

ณรทธ สทธจตต. ๒๕๓๕.สาระดนตรศกษา:แนวคดสแนวปฎบต.ส านกพมพจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย.

หมอมดษฎ บรพตร ณ อยธยา.๒๕๒๒.แผนการสอนดนตรนาฎลปขนพนฐาน.เจรญวทยการ

พมพ:ส านกพมพบรรณกจ.

นายสมบรณ สขส าราญ.๒๕๒๕.บทบาทของวดและพระสงฆไทยในอนาคต.

๓๑

ภาคผนวก

๓๒

ภาคผนวก ก

ภาพกจกรรมชมรมดนตรไทยในโรงเรยนพระพทธศาสนา วนอาทตยวดสทศนเทพวราราม

๓๓

ภาพกจกรรมงานวนแม

๓๔

กจกรรมวนแม

๓๕

ภาพกจกรรมงานพธจบการศกษา

๓๖

ภาคผนวก ข

ประวตผวจย

๓๗

ประวตนสตผท าวจย

นสตชนปท ๔ สาขาดนตรไทย ภาควชาดนตร

คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

วทยาเขตบางเขน กรงเทพมหานคร

ประวตสวนตว

ชอ น.ส.วรรธนพรรณ จอยจฑา

วนเดอนปเกด ๒๒ ตลาคม ๒๕๓๓

ทอยปจจบน ๑๘๔ ซ.สตรวทยา ๒ ซอย ๒๓ แขวงลาดพราว เขตลาดพราว กรงเทพมหานคร

ประวตการศกษา

ส าเรจการศกษาระดบชนประถมศกษาจากโรงเรยนวฒนาวทยาลย

ส าเรจการศกษาชระดบมธยมศกษาจากโรงเรยนสตรวทยา ๒

ปจจบนเปนนสตชนปท ๔ สาขาดนตรไทย ภาควชาดนตร คณะมนษยศาสตร

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ประวตดนตรไทย

เรมเรยนดนตรไทยครงแรกทศนยวฒนธรรมไทย หดเลนจะเข

ปจจบนเรยนสาขาดนตรไทย ภาควชาดนตร คณะมนษยศาสตรมหาวทยาลยเกษตรศาสตร