รายงานผลการวจย เรอง

เทคนคการบรรเลงจะเขและวธการฝกจะเขเบองตน:กรณศกษา อาจารยศวศษฎ นลสวรรณ

นายไพฑรย ผานพงษ

รายงานฉบบนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศลปศาสตรบณฑต สาขาวชาดนตรไทย ภาควชาดนตร คณะมนษยศาสตร

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร พทธศกราช 2557

ไพฑรย ผานพงษ 2557 : เทคนคการบรรเลงจะเขและวธการฝกจะเขเบองตน:กรณศกษาอาจารยศวศษฎนลสวรรณ สาขาวชาดนตรไทย ภาควชาดนตร คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยแกษตรศาสตร อาจารยทปรกษาหลก : ผชวยศาสตราจารยภาคม บารงสข

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงค(1)เพอศกษาวธการบรรเลงจะเข ของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ(2)เพอศกษาการฝกปฏบตจะเขเบองตนของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ(3)เพอเปรยบเทยบเทคนคการบรรเลงจะเขของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ กบ เกณฑมาตรฐานสาขาวชาและวชาชพดนตรไทย สานกงานปลดทบวงมหาวทยาลย ประชากรทใชในครงน คอ ครผมความชานาญการดานจะเข กลมตวอยางในการวจยครงนคอ อาจารยศวศษฏ นลสวรรณจะเข ทงการฝกลกศษย การหดจะเข และเทคนคทบรรจลงไปในทานองเพลงเดยวตางๆ ซงไดรบการถายทอดมาจาก คณครระต วเศษสรการ ปจจบนอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ ไดเปนอาจารยสอนวชาดนตร ประจาอยทโรงเรยนสงหบร จงหวดสงหบร ผลการวจยพบวาวธการบรรเลงจะเขของอาจารยศวศษฏ นล (1) ศกษาวธการบรรเลงจะเข ของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณจากการศกษาพบวาเทคนคมทงดดไมเขาไมออกดดเสยงทงนอยดดเกบดดรว ดดรด ดดควบเสยงดดสะบดเสยงดดเสยงปรบดดตบสายดดขย และการดดลอย ซงการบรรเลงเทคนคตางๆเหลาน จะตองบรรเลงอยางเหมาะสม ตามโอกาศ ลกษณะการบรรเลง เชน การบรรเลงเดยว กจะใชเทคนคคนละอยางกบการบรรเลงอยในวงดนตร(2)การฝกปฏบตจะเขเบองตนของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ พบวาเรมแรกเลยทานอาจารยจะใหฝกการพนไมดดกอน การพนไมดดของอาจารยนน ใหพนไปขางเดยว มดใหแนน บทเพลงทใชฝกลกศษยของทานอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ มหลากหลายบทเพลง แตละบทเพลงกจะฝกทกษะการบรรเลงตางกนไป เชน เพลงแขกตอยหมอ ฝกการกรอไมดด เพลงมลง ฝกการเกบและกาลงของผบรรเลง เพลงทยอย ฝกดานความแมนยาของการใชเทคนค เพลงแขกมอญ เถา ฝกการดาเนนกลอนเพลง สวนในทานงใหนงพบเพยบไปทางดานซายแลวใหดสงา หลงตรง และทสาคญ ไหลจะตองไมยก ดปกตในทานงปกตการวางนวกใหแบเหยดออกใหน าหนกไปลงทปลายนว นวโปงแตะไวทขอบลางของตวจะเขการฝกจะเขบานของอาจารยใชเทคนคการฝกวา “วนละหนงเจบ” คอ เมอเกดการบาดเจบเนองจากการฝกแลว

ใหเลก วนตอไปจงจะมาฝกตอ (3)เมอเปรยบเทยบเทคนคการบรรเลงจะเขของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ กบ เกณฑมาตรฐานสาขาวชาและวชาชพดนตรไทย สานกงานปลดทบวงมหาวทยาลยพบวาเทคนคคอนขางจะคลายคลงกน การเรยกชอไมเหมอนกนบางในบางเทคนคแตมวธการบรรเลงเหมอนกน เชน การรว หรออาจเรยกวาการกรอ และมเทคนคทเกณฑมาตรฐานสาขาวชาและวชาชพดนตรไทย สานกงานปลดทบวงมหาวทยาลยไมไดกาหนดไว คอการลอย เปนการแสดงทานองเพลงเดยวกราวใน และทยอยเดยว ทางจะเข ของบานอาจารยศวศษฏ นลสวรรณเทานนเปนเทคนคทถกประดษฐขนใหม

ค าส าคญเทคนค จะเข

กตตกรรมประกาศ

ในการทาวจยฉบบนจะไมสาเรจลลวงไปไดหากปราศจากคาปรกษา ขอบพระคณ อาจารยศวศษฏ นลสวรรณ ทกรณาใหความอนเคราะหในการสมภาษณตลอดจน ใหขอมทมประโยชนในการทาวจยและคาแนะนาทดยงของผชวยศาสตราจารยภาคม บารงสข ทไดกรณาตรวจสอบแกไข และใหคาแนะนาตางๆ ในการทาวจยดวยความเมตตาโดยตลอดมา และขอกราบขอบพระคณ คณาจารยทกทานในสาขาวชาดนตรไทย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ทไดใหความร ประสบการณทด

ขอกราบขอบพระคณ ผชวยศาสตราจารยณรงค เขยนทองกล ทชวยใหคาแนะนาเรองการทาวจยในครง ชวยใหเหนหนทางในการทาวจยในครงน

สดทายน ขอกราบขอบพระคณอยางสงสดตอครอบครว ทเปนกาลงใจสาคญอยางยง ททาใหมพลงผานพนอปสรรคไดมาถงทกวนน เปนกาลงใจสาคญ ทคอยชวยเหลอทกอยาง

นายไพฑรย ผานพงษ

27 พฤษภาคม 2558

ค าน า

รายงานผลการวจยฉบบนเปนสวนหนงของวชาระเบยบและวธวจย (01385491) ของสาขาวชาดนตรไทย ภาควชาดนตร คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ปการศกษา 2557 ซงเปนผลจากการเกบขอมมล การสมภาษณ เรองราวตางๆ ทเกยวของกบ เทคนคการดดจะเขและวธการฝกจะเขเบองตน : กรณศกษาอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ ทงน เพอเปนการเผยแพรความรเกยวกบเทคนคการบรรเลงจะเขทงพนฐาน และวธการฝกหดจะเขตามแนวทางของทานอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ และการเปรยบเทยบเทคนคระหวางเกณฑมาตรฐานสาขาวชาและวชาชพดนตรไทย กบเทคนคของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ เพอใหขอมลตางๆมการเปดกวางออกไป ขาพเจาหวงเปนอยางยงวารายงานผลการวจยฉบบน คงจะเปนประโยชนแกผทสนใจทกทานทตองการศกษาหาความรตางๆ เพอใหดนตรไทยคงอยสบไป หากเกดขอผดพลาดประการใด ขาพเจาตองขออภยไว ณ โอกาสนดวย

นายไพฑรย ผานพงษ นสตชนปท 3

สาขาวชาดนตรไทย ภาควชาดนตร คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

สารบญ

หนา บทคดยอ กตตกรรมประกาศ คานา บทท 1 บทนา ความเปนมาและความสาคญ 1 วตถประสงคของการวจย 4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 4 ขอบเขตของการวจย 4 วธการดาเนนงานวจย 4 ระยะเวลาการทาโครงการ 5 นยามศพทเฉพาะ 5 บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 1. ความหมายของเทคนค 7 2. ขอมลทางประวตศาสตรของจะเข 7 3. ลกษณะของจะเข 9 4.วธการฝกหดจะเขเบองตน 12 4.1 ทานง 12 4.2 วธการบรรเลง 13 4.2.1 ดดไมเขาไมออก 13 4.2.2 ดดเสยงทงนอย 14 4.2.3 ดดเกบ 15 4.2.4 ดดรว 16 4.2.5 ดดรด 16 4.2.6 ดดควบเสยง 17 4.2.7 ดดสะบดเสยง 18

สารบญ(ตอ) หนา

4.2.8 ดดเสยงปรบ 18 4.2.9 ดดตบสาย 19 4.2.10 ดดขย 20 5. การสรางแบบสมภาษณ 20 6. งานวจยทเกยวของ 25 บทท 3 วธการดาเนนงานวจย ประชากรและกลมตวอยาง 28 การคนควารวบรวมขอมล 28 เครองมอทใชในการวจย 30 วธการเกบรวบรวมขอมล 31 การวเคราะหขอมล 31 บทท 4 ผลการศกษา 1. เทคนคการบรรเลงจะเขของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ 33 1.1 วธการบรรเลงจะเข 34 2.การฝกปฏบตจะเขเบองตนของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ 35 2.1ทานง 35

2.2 การไลมอ 36 2.3 การพนไมดด 37

3.เปรยบเทยบเทคนคการบรรเลงจะเขของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ กบ เกณฑมาตรฐานสาขาวชาและวชาชพดนตรไทย สานกงานปลดทบวงมหาวทยาลย 38

สารบญ (ตอ) หนา

บทท 5 สรปผลอภปรายขอเสนอแนะ สรปผล 39 อภปรายผล 41 ปญหาและอปสรรรค 42 ขอดของการวจย 42 ขอเสยของการวจย 42 ขอเสนอแนะของงานวจย 42 บรรณานกรม 43 ภาคผนวก ประวตวตของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ 48 ภาคผนวก ข ประวตผศกษาวจย 53

สารบญภาพ ภาพท หนา 1. จะเข 9 2. อาจารยศวศษฏ นลสวรรณ บรรเลงเดยวจะเขเพลงกราวใน 33 3. นางสาวจราภรณ กนหาชย ลกศษยของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ 36 4. การพนไมดด 37 5. อาจารยศวศษฏ นลสวรรณ 48

1

บทท 1 บทน า

ความเปนมาและความส าคญของโครงการ

การบรรเลงจะเขนน เทคนคการบรรเลงตามแตละบาน แตละสานกลวนมความแตกตางกนไป ทาใหเสยงทออกมาจากบทเพลงนน มความแตกตางกนเปนอยางมาก แตละสานกหรอบานดนตรกจะมเทคนคดนตรทแตกตางและเปนเอกลกษณของแตสานกไป แตอยางไรกตาม กลวธตางๆตองเกดจากการฝกทถกตองตามขนบธรรมโบราณ ดงท คณครทองด สจรตกล อางใน หนงทศวรรษครทองดศรแผนดน (2555:33). วา “การหดจะเขเบองตนจดทานงใหดเสยกอนการพนไม การจบไมดด การวางนว ทกอยางนเปนสงสาคญ ทจะทาใหดดจะเขไดด มทาทางทสวยงาม”

ในสงคมไทยปจจบน วงการดนตรไทยเราน เครองดนตรทเปนทนยมในประเภทเครองสายอกชนดหนง คงจะเปนจะเข เพราะเสยงทกองกงวาล เดนชดเวลาบรรเลงในวง และเมอไดบรรเลงจนเกดความชานาญแลว ดวยเทคนคตางๆจะทาใหผบรรเลงมอรรถรสมากขน เวลาบรรเลงแลว ทาใหมความโดดเดนสงางาม ดงท รองศาสตราจารย ดร. ขาคม พรประสทธ อางใน หนงทศวรรษครทองดศรแผนดน (2555: 51) ไดกลาวไววา

“...การจะเปนนกดดจะเขทด ตองเปนผดดจะเขไดเสยงดง กงวาน ใส ชดเจน

มอขวาของคณคร เมอพนไมดดจะเขแลวนวเรยงลาดบสวยงาม มอซายทใชกดนมจะเข คณครใชปลายนวกดขางนมจะเข นวโปงชมอซายลงไปทลาตวของจะเข นงดดจะเขโดยเขาขวาจะอยทคอจะเข ภาพการดดจะเขของครทองด สวยงามถกตองตามหลกโบราณทสบตอกนมา...”

ตงแตสมยโบราณกาลเรอยจนถงปจจบน มเทคนคการบรรเลงจะเขมากขน เหนไดจากการ

บรรเลงเดยวจะเขในสมยโบราณกาล และปจจบนจะแตกตางกนเปนอยางมากการถายทอดเทคนค

2

การเลนดวยกเชนกน ลวนปลยนแปลงไปตามววฒนาการตามยคสมย บางอยางเปนสงทดงามขน แตบางอยางกเคยดอยแลว กลบจางหายไป ไมเปนทนยม อยางเชนสะบด ในสมยเกากสบดจะไดยนสามเสยงชดเจน ไมรวดเรวและคมคายเหมอนในสมยน เปนเหตหนงททาใหเกดการเปลยนแปลงอยางชดเจน ในสมยใหมนเวลาหดจะเขจะรกแตความสบาย ไมมความอดทนเหมอนในสมยกอนๆมา จงทาใหเกดการดดจะเขแบบผดๆ ดงท จรยา สนตสวสตกล อางใน หนงทศวรรษครทองดศรแผนดน (2555:33)วา

“สงทขอฝากไวสาหรบผทหดจะเขรนตอไป คอ การพนไมตองใหแนน ทน

เจบบาง เวลาดด เวลารว จงจะชดด การนงควรระวงใหถกตองเสมอ การเปลยนเสยงควรซอมใหคลอง การเปลยนนวใหคานงถงความสวยงามนวทควรเวนกใหเวน แนะนาอยางนใครเชอจะนาไปปฎบตกจะดแมคนบางคนใจรก แตหวไมดกหดจะเขไดโดยหมนฝกซอมทกอยางอยทความพยายาม”

จากการคนควาขอมล ผวจยไดศกษาแนวทางการวจยเกยวกบเทคนคการบรรเลงจะเขและ

วธการฝกหดจะเข และไดรวบรวมขอมลเกยวกบการศกษาเทคนคการบรรเลงจะเขและวธการฝกหดจะเข มดงน

1. รงทวา กจม(2546 : 121)ไดทาวจยเกยวจะเข ดานการสราง และการบรรเลง จากการวจย

พบวา จะเขไมมหลกฐานชดเจนวามตนกาเนดมาอยางไร บทบาทปจจบนดรบความนยมในการบรรเลงเดยว บรรเลงในวงเครองสาย มโหร และประกอบการแสดง ดานกระบวนการและกระบวนการสรางจะเข พบวาเปนขนตอนทละเอยดซบซอน พถพถน ครเออ ฉตรเฉลม เปนชางผมฝมอในการสรางจะเขทไดรบความนยมและเปนทยอมรบกนในทวไปเรองมาตรฐานเสยงจะเขทมความชดเจน กองกงวาล ดงฉ าทกสาย และมรปทรงทสวยงาม สาหรบการบรรเลงจะเขพบวา มวธการบรรเลง เมดพราย และการประดบทานองทวจตรพศดาร เชนการสะบด รว ขย ฯลฯ ซงเมดพรายเหลานทาใหเสยงจะเขมเสนห มความไพเราะเปนทชนชอบโดยทวไป

2. วรวฒ เขมเพชร(2546 : 3) ไดทาการวจยเกยวเทคนคการดดจะเขในเพลงเดยวแขกมอญ

สามชน พบวาในการบรรเลงเพลงแขกมอญ อตราสามชนทางเดยวจะเข บรรเลงโดยครทองด สจรตกล ประกอบไปดวยเทคนคการดดเกบ รว ดดสบด ดดเสยงปรบ ดดควบเสยง และดดเสยงทงนอย

3

ซงเทคนคเหลานสอดแทรกในการแปรทานองอยางมหลกเกณฑทเปนเอกลกษณเฉพาะตวอยางเหมาะสม

3. ปกรณ รอดชางเผอน(2549: 64) ไดทาการวจยเกยวกบเทคนคการบรรเลงจะเขในเพลง

ทยอยเดยว พบวา ไดคด ประดษฐเทคนค โดยมงสรางเทคนคใหมๆ ซงปรากฏในทางเดยวจะเขเปนครงแรก เชน การดดเสยงควง การดดควงสาย การสะบดสามเสยง และ การรวไมดดดวยความตอเนองเปนการศกษาโดยการสมภาษณ

4. สราวฒ โชตรตน .(2552 : 58) ไดทาการวจยเกยวกบวเคราะหเดยวจะเขเพลงทยอยเดยว

ของสานกหลวงประดษฐไพเราะ(ศร ศลปบรรเลง) จากผลการวจยพบวา แบงรปแบบของทานองเพลงออกเปนสองลกษณะ คอเนอทานองและทานองโยน ลกษณะของการดาเนนทานองเรยกวา การลอยจงหวะการทอนจงหวะ และการแปรทานอง เปนปจจยททาใหทางเดยวของเพลงมความหลากหลาย วธการบรรเลงจะเขตลอดทงเพลงใชวธการทงสน 14 วธ คอ การสะบดสามเสยงลง การสะบดสามเสยงขน ดดเสยงปรบ ดดสะบดเสยงเดยว ขย รดสาย โปรยเสยง ควบเสยง กลาเสยง พรมนว ดดเสยงแตว กระทบสองสาย กระทบสามสาย

5. ชาครต เฉลมสข(2552: 50) ไดทาการวจยเกยวกบวเคราะหเพลงเดยวพญาโศก สามชน

ทางรองศาสตรจารยปกรณ รอดชางเผอน โดยพบวา ผประพนธมการสรางโดยวางทานองเปนทางโอดในเทยวแรก และทางเกบในเทยวกลบ ซงในทางโอดพบวามการดาเนนทานองไปอยางชาๆ เปนการสออารมณตามบทเพลงโดยแทรกกลวธพเศษ เชน การดดสะบด การขย การดดกลาเสยง รดสาย การดดทงนอยการรวเสยง สวนในทอนเกบพบสานวนกลอนทมรการแทรก ขย สะบด และบางสวนเปนเปนกลอนเพลงทนามาจากเดยวขนสง

การวจยในครงน จงจะรวบรวมขอมลจากการสมภาษณ สงเกต วธการดดจะเข เทคนคตางๆ

รวมถงการฝกหดจะเขจากอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ และไดรบการสบทอดมากจากครโบราณทมขนบธรรมเนยมทถกตอง เพอรวบรวมไวเปนวธการใหนกจะเขสมยตอๆไปไดรวธการฝกและปฏบตเทคนคของจะเขทถกตองตงแตสมยโบราณกาลมา

4

วตถประสงคของการวจย/โครงการ 1.เพอศกษาวธการบรรเลงจะเข ของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ 2.เพอศกษาการฝกปฏบตจะเขเบองตนของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ 3.เพอเผยแพรเทคนคการบรรเลงจะเขและวธการฝกจะเขเบองตนของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ ผานเวบไซต pirun.ku.ac.th/~b5511100358

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1.ไดทราบวธการบรรเลงจะเขของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ 2.ไดทราบกลวธ ฝกจะเขเบองตนของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ 3.ไดเผยแพรเทคนคการบรรเลงจะเขและวธการฝกจะเขเบองตนของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ ผานเวบไซต pirun.ku.ac.th/~b5511100358

ขอบเขตของการวจย 1.รปแบบของการวจย: โดยการนาขอมลจากภาคสนามในหนงสอ งานวจย มาวเคราะหรวมเปนรปเลม และเผยแพรผานเวบไซต 2.ประชากรหรอกลมตวอยาง:อาจารยศวศษฏ นลสวรรณ 3.ขอบขายของเนอหารสาระ: รวบรวมเฉพาะเทคนคการบรรเลงจะเขและวธการฝกจะเขเบองตนของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ เทานน

วธการด าเนนงานวจย 1.ศกษาขอมลจากหนงสอ งานวจยทเกยวของ 2.เกบขอมลจากภาคสนาม การสมภาษณอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ 3.วเคราะหผลการวจยจากขอมลทไดลงเกบขอมลภาคสนามและจากหนงสอทเกยวของ งานวจยทเกยวของ 4.สรปผลของการวจยของขอมลทงหมด

5

ระยะเวลาในการท าวจย 1มนาคม 2558 – 25 พฤษภาคม 2558

นยามศพทเฉพาะ การดดกรอ คอ การปดไมดดเขา-ออกสลบกนถๆอยางรวดเรว

6

บทท 2 เอกสารและวรรณกรรมทเกยวของ

การศกษาเทคนคการบรรเลงจะเขและวธการหดจะเขเบองตน : กรณศกษาอาจารยศวศษฎ นลสวรรณ ผวจ ยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของเพอใชเปนแนวทางในการวจยตามประเดนดงตอไปน 1.ความหมายของเทคนค 2. ขอมลทางประวตศาสตรของจะเข 3. ลกษณะของจะเข 4. วธการฝกหดจะเขเบองตน 4.1 ทานง 4.2 วธการบรรเลง 4.2.1 ดดไมเขาไมออก 4.2.2 ดดเสยงทงนอย 4.2.3 ดดเกบ 4.2.4 ดดรว 4.2.5 ดดรด 4.2.6 ดดควบเสยง 4.2.7 ดดสะบดเสยง 4.2.8 ดดเสยงปรบ 4.2.9 ดดตบสาย 4.2.10 ดดขย 5.การสมภาษณ 5.1 ความหมายของการสมภาษณ 5.2 การสรางแบบสมภาษณ 6.งานวจยทเกยวของ

7

1.ความหมายของเทคนค

พจนานกรมไทย ฉบบทนสมยและสมบรณ (2552 : 529)ใหความหมายวา เทคนค คอ ศลปะหรอกลวธเฉพาะวชานนๆ เชน เทคนคการยงประต เทคนคการซอมรถ พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน (2540 : 406)ใหความหมายวา เทคนค คอ ศลปะหรอกลวธเฉพาะวชานนๆ พจนานกรม ฉบบเฉลมพระเกยรต (2530 : 237)ใหความหมายวา เทคนค คอ ศลปะ , กลวธ พจนะ-สารานกรม ฉบบทนสมย (2516-207) ใหความหมายวา เทคนค คอ ศลปะและวธการในการปฏบตวชาการและกจกรรมตางๆ จากการศกษาพบวา เทคนค คอ ศลปะหรอกลวธเฉพาะวชานนๆ รวมไปถงวธการในการปฏบตวชาการและกจกรรมตางๆ

2.ขอมลทางประวตศาสตรของจะเข สทธศกด จรรยาวฒ (2555 : 43) ไดใหขอมลทางประวตศาสตรของจะเขไววา

“เปนเครองดนตรทพฒนามาจากพณโบราณทเรยกวากระจบป ซงเลนยากเพราะตองใชนวกดและรดสายไปมาบททวนหรอคนอน คอนขางหนกเมอเปนเชนนการแกปญหาใหสามารถดดไดงายขนจงวา พณหงายลงกบพนและตอขาเขาเพอใหนงดดไดสะดวกกวาเดมแต กระจบปนบวนกจะสญไปทกทเพราะดดยากและมเสยงเบา เมอมคนเอา จะเขเขามาอยในวงมโหรใหมๆ กยงมทงกระจบปและจะเขอยในวง แต ปจจบนนมเพยงจะเขดดอยอยางเดยวเทานน”

มนตร ตราโมท (2527 : 58)ไดใหขอมลทางประวตศาสตรของจะเขไววา

8

“… เปนเครองทมสาย แลวใชมอหรอวตถใดๆ ดดทสายแลวกเกด เสยงขน เชน กระจบป จะเข อยางนกเรยกวา เครองดด …”

วมลศร อปรนย (2512 : 58) ไดใหขอมลทางประวตศาสตรของจะเขไววา

“จะเขเปนเครองดนตรอกชนดหนงทเขาใจวาแกไขมาจากพณ ทาใหวางราบไปกบพน เพอใหนงดดไดสะดวกและไพเราะ โดยเหตทตว พณแตเดมเปนรปรางเหมอนจะเข แตขดใหกรวงเปนโพรงขางใน เพอ ชวยใหเกดเสยงกองกงวาน จงเรยกชอเครองดนตรชนดนวา จะเข เชนเดยวกบพณของอนเดย ททาตอนพณเปนรปนกยง ตอนปลายหางของ นกยง กเรยกพณชนดนวา “มยร” แตจะเขทสรางในตอนหลงน ได ปรบปรงแกไขขนใหม ทาใหไมเปนรปจรเขเสยทเดยว”

เจรญชย ชนไพโรจน (2512 : 10) ไดใหขอมลทางประวตศาสตรของจะเขไววา

“จะเขเปนเครองดดอกชนดหนง มสามสาย สนนษฐานวาแกไข มาจากพณ เนองจากพณมขนาดใหญ และผเลนตองถอเอาไวตลอดเวลา เวลาดดนานๆกจะเหนอย จงแกไขเสยใหมทาใหวางราบกบพน จะเขม รปรางคลายจระเข เราจงเรยกวาจะเข จะเขวดจากหวถงหางยาวประมาน 30 นว มขา 5 ขา มสาย 3 สาย ใชดดดวยไมดดกลมๆมปลายแหลม ไมดด ทาดวยกระดหรองาชางยาวประมาน 5 เซนตเมตร จะเขมหนาทดาเนน ทานอง เกบหรอสอดแทรกไปกบพวกดาเนนทานองตางๆ”

จากการศกษาขอมลประวตศาสตรของจะเขคอ เปนเครองดนตรทไดรบการแกไขหรอการพมนามากจากพณ สนนษฐานวาเปนกระจบป เนองจากกระจบปมขนาดใหญ เวลาเลนตองถอรดนวไปมาบนคนทวนของกระจบป กอใหเกดความเมอยลาได จงมการนาพณ หรอ กระจบปนมาดดแปลง โดยนาวางนอนราบลงกบพน ตอขาเพอใหบรรเลงไดสะดวกขน เปนเครองดนตรทจดอยในประเภทเครองดด เวลาดดใชไมดดปลายแหลม นยมทาดวยกระดกหรองาชาง มหนาบรรเลงดาเนนทานองในวงดนตรไทย

9

3.ลกษณะของจะเข

ภาพท 1จะเข ทมา http://student.chaiprakarn.ac.th/year2557/room4/group5/p5.htmlเขาถงเมอวนท 13 พฤษภาคม 2558

สทธศกด จรรยาวฒ (2555 : 45) ไดอธบายลกษณะของจะเขไววา

“จะเขน นเขานยมทาจาก “ไมขนน” ซงขนาดของจะเขจะม สดสวนทตายตวจะบอกเปนมาตรฐานกวางยาวสงเทากนไมได จะขนอย กบขนาดของไมทนามาทาจะเข ในทนกจะอางเปนกลางๆไปโดยลาตวจะ แบงออกเปนสองตอน คอตอนหวหรอตอนกระพง(เทากบเปนกระโหลก ของพณโบราณ) กบ ตอนหาง(ซงกเทากบทวนหรอคนของพณโบราณ) ทงสองตอนของจะเขนมความยาวรวมประมาน 130-140 ซม. โดยตวหว หรอตอนกระพงจะยาวประมาน50-54 ซม. ทาเปนรปคลายเรอบด คอ ตอนหวเรยวแลวคอยๆขยายออกเปนกระพงจนกวางเตมทกลางๆของ ทอนแลวกลบคอยๆเรยวลงมาประจบกบทอนหางกระพงตรงทกวางเตมท นนกวางประมาน 30 ซม. สงทตรงเรยวลงมาประจบกบทอนหางนนจะ กวางประมาน 12 ซม. แลวทอนหางจะคงความกวางขนาดนเรอยไปจน สดลาตวของจะเขทงทอนหวและทอนหางนจะขดเปนโพรงถงกนตลอด แลวกมแผนไมปดประกบขางลางไวและเจาะรไวเพอเปนทางใหเสยงออก

10

ทใตแผนไมน จะตดขาไว 5 ขา ... หวจะเขสงประมาน 12 ซม. แคตอน แกมทลาดตาลงมา ประมาน 9 ซม. และตรงทกระพงตอกบลาตวสงประ มาน 11 ซม...” ไพศาล อนทวงศ (2548:137) ไดอธบายลกษณะของจะเขไววา “ตอนหวเปนกระพงใหญทาดวยไมแกนขนน หนาประมาน 12 ซม. ยาวประมาน 52 ซม. และกวางประมาน 11.5 ซม. ทอนหวและทอน หางขดเปนโพรงตลอดรวมกนยาวประมาน 130-132 ซม. ปดใตทองดวย แผนไม มเทารองตอนหว 4 เทา และตอนปลายหางอก 1 เทา วดจากปลาย เทาถงตอนบนของตวจะเขสงประมาน 19 ซม. ทาหนงนนตรงกลางให สองขางลาดลง โดยโยงสายจากตอนหวไปตอนหางเปน 3 สาย มลกบด ประจาสายละ 1 อน สายหนงใชสายลวดทองเหลอง อกสองสายใชเสน เอน มหยองรบสายอยตรงปลายหาง กอนจะถงลกบด ระหวางตวจะเขม แปนไมเรยกวา “นม” รองรบสายตดไวบนหลงจะเข รวมทงสน 11 อน เพอไวเปนทกดนว นวแตละอนสงเรยงลาดบขนไป ตงแต 2 จนถง 3.5 ซม.”

ภชาต เลณะสวสด (2542:109) ไดอธบายลกษณะของจะเขไววา

“...จะเขทาเปน 2 ตอน ตอนตวและหว เปนกระพงใหญ ทาดวย ไมแกนขนนหนาราว 12 ซ.ม. ยาวประมาน 52 ซ.ม. กวางประมาน 29 ซ. ม. ตอนหางยาวประมาน 78-80 ซ.ม. กวางประมาน 11.5 ซ.ม. รวมทง ทอนหวและทอนหาง ซงทาดวยไมแกนขนนทอนเดยวขดเปนโพรงตลอด ถงกนกยาวประมาน 130-132 ซ.ม. มแผนไมปดทองเบองลาง จะเขตว หนงมเทารองตอนหว 4 และปลายหาง 1 สงจากปลายเทาวางถงพนถง หลง ประมาน 19 ซ.ม.ทาหลงนนกลางสองขางลาดลง ขนสายโยงเรยดไป ตามหลงตวจะเขจากทางหวไปทางหางสามสาย สายหนงใชเปนสายลวด ทองเหลอง อกสองสายเปนเอนมลกบดประจาสายๆละ 1 อนสาหรบเรง เสยง ม “หยอง” รบสายทางหางระหวางตวของจะเข มาทางหยอยง มแปน

11

ไมทเรยกกนวา”นม” สาหรบรองนวกด 11 อน ตดไวบนหลงของจะเข นมอนหนงๆ สงเรยงระดบกนไปตงแต 2 ซ.ม ขนไปจนสง 3.5 ซ.ม. ”

วมลศร อปรนย (2512 : 59) ไดอธบายลกษณะของจะเขไววา

“...จะเขทาเปน 2 ตอน ตอนตวและหว เปนกระพงใหญ ทาดวย ไมแกนขนนหนาราว 12 ซ.ม. ยาวประมาน 52 ซ.ม. กวางประมาน 29 ซ. ม. ตอนหางยาวประมาน 78-80 ซ.ม. กวางประมาน 11.5 ซ.ม. รวมทง ทอนหวและทอนหาง ซงทาดวยไมแกนขนนทอนเดยวขดเปนโพรงตลอด ถงกนกยาวประมาน 130-132 ซ.ม. มแผนไมปดทองเบองลาง จะเขตว หนงมเทารองตอนหว 4 และปลายหาง 1 สงจากปลายเทาวางถงพนถง หลง ประมาน 19 ซ.ม.ทาหลงนนกลางสองขางลาดลง ขนสายโยงเรยดไป ตามหลงตวจะเขจากทางหวไปทางหางสามสาย สายหนงใชเปนสายลวด ทองเหลอง อกสองสายเปนเอนมลกบดประจาสายๆละ 1 อนสาหรบเรง เสยง ม “หยอง” รบสาย...”

เจรยชย ชนไพโรจน (2512 : 10) ไดอธบายลกษณะของจะเขไววา

“...จะเขวดจากหวถงหางยาวประมาน 50 นว ถาเปนจะเขขนาด เลกวดจากหวถงหางยาวประมาน 30 นว จะเขมขา 5 ขา ม 3 สาย ...”

จากการศกษาขอมล ลกษณะของจะเขนยมทาจากไมขนน เพราะใหเสยงทกงวาล แบงไดออกเปนสองตอน คอ ตอนหวกบตอนหาง ตอนหวเรยกกนวา กระพง มความยาวประมาน 50-54 เซนตเมตร กวางประมาน 29 เซนตเมตร ลกษณะคลายรปเรอบด คอ คอตอนหวเรยวแลวคอยๆขยายออกเปนกระพงจนกวางเตมทกลางๆของทอนแลวกลบคอยๆเรยวลงมาประจบกบทอนหางกระพง ตอนหางนนกวางประมาน 12 เซนตเมตร และยาวประมาน 78-80 เซนตเมตร ซงตลอดหวและหางของจะเขนน ขดเปนโพรงยาวตอกนตลอด วดจากตอนหวจรดตอนหาง ยาวประมาน 130-140 เซนตเมตร ใตทองของจะเข จะปดดวยไมแผนบางๆ เพอการกระจายเสยงไดดขน มขาทงหมด 5 ขา ในตอนหว 4 ขา และตอนหาง 1 ขาวดจากพนจนถงตวจะเขสงประมาน 19 เซนตเมตร มสายโยงจากจากสวนหวไปสวนหางพาดไปบนตวของจะเข จานวนสามสาย มสายลวด 1 สาย อก 2 สาย

12

เปนทามาจากเอน หรอ ไหมควนเปนเกลยว โยงไปใสกบลกบดทอยตอนหางของจะเข ลกบดละ 1 สาย สาหรบใชเพอนเรงเสยงใหไดตามทตองงการ มหยองรบสาย ทางหางของจะเขกอนถงลกบด มแปนไมทเรยกวา “นม” ตงอยบนตวของจะเขจานวน 11 อน แปนนมความสงตงแต 2 เซนตเมตร จนถง 3.5 เซนตเมตร เรยงตามลาดบมาเรอยๆ

4. วธการฝกหดจะเขเบองตน 4.1 ทานง จรยา สนตสวสตกล (2555:34) ไดอธบายทานงในการดดจะเขไววา

“เรองทานงนตองคอยดดหลง คอยเตอนกนบอยๆ ใหนงหลงตรง พบเพยบไปทางขวา มอขวาวางทางขวาเตรยมดด มอซายเกาะทางซาย นว กดคมๆบนแตละนม ตามเสยงทตองการ”

ภชาต เลณะสวสด. (2542:115) ไดอธบายทานงในการดดจะเขไววา “ทานงตวตรง พบเพยบ ลาตวเฉยงไปทางดานหางของจะเข เขาขวา เขามมตรงรอยตอ ระหวางหวกบหางจะเข มอซาย ทกดนมจะเข หวแมมอ ตองแตทตวจะเขตลอดเวลา”

เกณฑมาตราฐานสาขาวชาและวชาชพดนตรไทย. (2538:187) ไดอธบายทานงในการดดจะเขไววา

“1. นงพบเพยบ ขาชดกนพองาม 2. ลาตวตรงไมกมหนา ตวเฉยงไปทางหางจะเข หรอทางซายมอของผ บรรเลง 3. เขาขวาตองเขามมตรงรอยตอระหวางหวกบหางจะเข”

13

จากการศกษาทานงในการดดจะเขสามารถสรปไดวา ใหนงหลงตรง พบเพยบไปทางขวา เขาขวาเขามมตรงรอยตอระหวางหวกบหางของจะเข ขาทงสองขางใหชดกนแตพองาม มอขวาวางทางขวาเตรยมดด สวนมอซายใหกดทนมของจะเขลกษณะเปนคมๆ ใหหวแมมอมลกษณะหองลงแตทตวจะเขตลอดเวลา 4.2 วธการบรรเลงจะเข 3.2.1 ดดไมออก ไมเขา สทธศกด จรรยาวฒ. (2555:49). ไดอธบายการบรรเลงการดดไมออก ไมเขา ไวดงน

“... ใหใชไมดดดดออกกอน แลวจงดดเขาสลบกนไปเรอยๆ เมอ จบวรรคจะตองดดเขาเสมอ การเกบนอาจมรการลกไมดดเกดขนกได เชน ถาตวโนตแรกในหองขาดไปหนงตวกใหดดเขาโดยเรมจากตวโนต ตวทสองไปเลย”

ภชาต เลณะสวสด.(2542:121). ไดอธบายการบรรเลงการดดไมออกไมเขาไวดงน

“เมอพนไมดดถกตองแลว ใหดดสายเปลา สายนอกสด เสยงสง โด เสยกอน โดยปดไมดดออกจากตว และปดเขาหาตว สลบกนไปมา ใหได นาหนกเสยงและคนกบมอซาย”

เกณฑมาตรฐานสาขาวชาและวชาชพดนตรไทย. (2538:188) ไดอธบายวธการบรรเลงการดดออก ไมเขา ไวดงน

“ลกษณะการดดจะเขมตอไปน 1.ดดไมออก ไมเขา ดวยการดดไมดด “ออก” และ “เขา” สลบกนโดยเรมทไมดดออกกอน ม ทงดดสายเปลาและดดกดสาย ใหมนาหนกเสยงเทากน”

สมพงษ กาญจนผล.(2536:217). ไดอธบายการบรรเลงการดดไมออกไมเขาไวดงน

14

“การฝกดดสายเปลาควรฝกทละสาย คอสายเอก สายทม และสาย ลวดตามลาดบ ดดไมดดออกกอน แลวจงดดเขา อยในลกษณะออก-เขา ,ออก-เขา ฝกหลายๆสบเทยวจนคลองตวและเกดความชานาญ”

จากการศกษาขอมล วธการดดไมเขาไมออก คอ การใชไมดด ดดเขาออก โดยใหดดไมออกกอน แลวจงดดไมเขา หรออาจจะเรยกวาดดออกจากตวกอนแลวจงดดเขาหาตว อาจจะมการลกไมดด ถาตวโนตแรกในหองขาดไปหนงตว 4.2.2 ดดเสยงทงนอย สทธศกด จรรยาวฒ.(2555:49). ไดอธบายวธการดดเสยงทงนอย ไววา

“การกระทบสายลวดเปนการกระทบคแปดระหวางสายลวดกบสาย เอก จะตองใชนวหวแมมอขนมาประกบกบนวทกาลงกดบนสายเอก เชน ถากาลงกดสายเอกดวยนวชอย กใหยกนวหวแมมอขนมาประกบกบนวช ถาเปนนวกลางกใหเลอนนวหวแมมอขนไปประกบนวกลาง พรอมทาบ นวหวแมมอลงไปกดสายลวดตรงนมเดยวกน”

เกณฑมาตรฐานสาขาวชาและวชาชพดนตรไทย. (2538:188) ไดอธบายวธการบรรเลงการดดทงนอยไวดงน

“การดดเสยงทงนอย มวธบงคบใหเกดเสยงสองวธคอ 1. บงคบใหเกดเสยงทงนอย ดวยนวหวแมมอประกบกบนวชหรอ นวกลางและนวกอยกบนวนาง - บงคบใหเกดเสยงทงนอยดวยนวหวแมมอประกบกบนวช โดยกดสาย ดวยนวหวแมมอ แลวดดใหเกดเสยง “ทง” และกดสาย เอกดวยนวช แลวดดใหเกดเสยง “นอย”

15

- บงคบเสยงทงนอยดวยนวหวแมมอประกบกบนวกลางโดย กดสายลวดดวยหวแมมอ แลวดดฝหเกดเสยงทง และกดสายเอก ดวยนวกลาง แลวดดใหเกดเสยงนอย -บงคบเสยงทงนอยดวยนวกอยประกบกบนวนาง โดยกดสาย ลวดดวยนวกอย แลวดดใหเกดเสยง “ทง” และกดสายเอกดวย นวนาง แลวดดใหเกดเสยง “นอย” -การทงนอยในสายเปลา ไมมการใชนว 2. บงคบใหเกดเสยงทงนอยดวยนวเพยงนวเดยว (นวช นวกลาง หรอนวนาง)”

สมพงษ กาญจนผลน. ( 2536:218 ). ไดใอธบายวธการดดเสยงทงนอยไววา

“การดดกระทบสายลวด เปนการดดกระทบคแปดของสายเอกกบ สายลวดโดยเฉพาะ ไมเกยวกบสายทม หรอทเรยกกนวา ทาใหเกดเสยง ทง-นอย การฝก ทง-นอย ใหใชไมดด ดดเขา เพยงอยางเดยวเทานน เพอ จะดดสายเอก โดยใชนวใดกดสายกใหยกนวหวแมมอขนมาประกบกบนว นน พรอมกบทาบลานวหวแมมอลงไปกดสายลวด แลวดดสายลวดให ตดตอกนไปโดยทนททนใด จะไดเสยงฟงดคลาย ทง-นอย”

จากการศกษาขอมล การดดเสยงทงนอย คอ เปนการใชนวหวแมมอประกบกบนวชนวกลาง และใชนวกอยประกบกบนวนาง ดวยการดดทลายสวด ทใชนวหวแมมอหรอนวกอยประกบนนใหเกดเสยง “ทง” และ ดดสายเอกทใชนวช นวกลาง นวนางกดอยนนใหเกดเสยงนอย สามารถเรยกอกอยางไดวาการดดกระทบสายลวด การใชไมดดนน ใหดดเขาเพยงอยางเดยวโดยทนททนใด 4.2.3 ดดเกบ สทธศกด จรรยาวฒ.(2555:49). ไดอธบายวธการดดรว ไววา“การรว ตองดดเขาเสยกอนแลวตอกดดออกเขาสลบกนไปโดยรวดเรวจนเปนเสยงทตอเนองกนไปเรอยๆ”

16

เกณฑมาตรฐานสาขาวชาและวชาชพดนตรไทย. (2538:188) ไดอธบายวธการบรรเลงการดดเกบไวดงน

“การดดเกบคอการดดเพมเสยงสอดแทรกใหถขนกวาเนอเพลง ธรรมดา ถาเขยนเปนโนตไทย 1 หองจะมตวโนต 4 ตว ดวยการใชไมดด ออก-เขาสลบกนใหเกดเสยงดงเสมอกน” 4.2.4 ดดรว

เกณฑมาตรฐานสาขาวชาและวชาชพดนตรไทย. (2538:189) ไดอธบายวธการบรรเลงการดดรวไววา “ การดดโดยใชไมดด ดดเขาออกสลบกนถๆ โดยเสยงแตละเสยงตองดงเสมอกน” สมพงษ กาญจนผลน. ( 2536:220 ). ไดใอธบายวธการดดรวไววา

“การฝก กรอ หรอ รว นน ใชนวกดลงบนนมทตองการจะกรอหรอ รว เรมตนดวยการใชไมดดเขากอน จากนนกใชไมดดออก –เขา,ออก-เขา หลายๆครง โดยปฏบตใหเรวทสดเทาทจะทาได ยงปฏบตไดเรวเทาไหร ก จะทาใหเสยงกรอหรอรวละเอยดขน ฟงไพเราะมากขนเทานน”

จากการศกษาขอมล การดรว คอการดดโดยใชไมดด ใหดดไมดดออกกอน แลวจงเขาตามลาดบ สลบกนไปถๆ หรอปดไมดดเขาออกใหเรวขน ดยทเสยงแตละเสยงตองดงเสมอกน ยงรวไดเรวเทาไหรหรอละอยดเทาไหร เสยงของจะเขจะฟงไพเราะขนเทานน 4.2.5 ดดรด เกณฑมาตรฐานสาขาวชาและวชาชพดนตรไทย. (2538:189) ไดอธบายวธการบรรเลงการดดรดไววา

“1.ดดรดสายลวดใชนวหวแมมอกบนวช ทามอแบบทงนอย ดดรด ทสายลวดจากเสยงหนงไปหาอกเสยงหนง ทงทางตาไปหาสง หรอทางส

17

มาหาทางตา จะเรมตนดวยไมดดเขาหรออกนนขนอยกบการดดรดจานวน กเสยง ทงนตองจบลงดวยไมดดเขา 2.การดดรด คอ การกรอไมดด ในขณะเดยวกนใชมอซายรดสาย จากเสยงหนงไปหาอกเสยงหนง 3.ดดรด(ตว) ใชนวชกดเสยงใดเสยงหนง ดดไมดดเขาพรอมกบรด สาย จากเสยงหนงไปอกเสยงหนง ทงนตองรดจากเสยงตาไปหาเสยงสง และโดยปกตจะตองรดขนเปนคแปด”

จากการศกษาขอมลพบวา การดดรด คอ การกรอไมดด และในขณะเดยวกนนน ใชมอซายรดจาเสยงหนงไปยงอกเสยงหนง มวธการบรรเลงอย 3 วธคอ 1. ดดรดสายโดยการใชนวหวแมมอกบนวช ลกษณะการจบเหมอนกบการทาเสยงทงนอย 2. การดดรดโดยการกรอและใชนวรดจากเสยงหนงไปยงอกเสยงหนง 3. การดดรดดวยการปดไมดดเขาเพยงครงเดยว โดยปกตจะรดเปคแปด และอาจเรยกอกอยางหนงวา เสยงตว 4.2.6 ดดควบเสยง (กระทบ 2 สาย) สทธศกด จรรยาวฒ.(2555:49). ไดอธบายวธการดดกระทบสองสาย ไววา

“การดดกระทบสองสาย โดยการดดสายเอกกบสายทมตรงเสยงมค แปด เชน “ซอล” ทเสยงสายเอกนมท 4 กบสายเปลาของสายทม และใน ระหวางสายทมกบสายลวดกเชนเดยวกน คอตรงนมท 4 ของสายลวดกบ สายเปลาของสายทม คเสยงดงกลาวนมกนยมดดกระทบกนอยเสมอ เพราะเปนการกระทบสายเปลาจงดดงาย ผดกบเสยงคอน

เกณฑมาตรฐานสาขาวชาและวชาชพดนตรไทย. (2538:189) ไดอธบายวธการบรรเลงการดดรดไววา

“ดดควบเสยง (กระทบสองสาย) คอการดดเสยงใดเสยงหนงในสาย เอก โดยใหไมดดไปกระทบสายกลาง ใชไมดด “เขา”

18

จากการศกษาขอมลพบวา การดดควบเสยงคอ การดดเสยงใดเสยงหนงในสายเอก โดยใหไมดดไปกระทบกบสายทมเปนคแปด และใชไมดดเขาอยางเดยว 4.2.7 ดดสะบดเสยง สทธศกด จรรยาวฒ.(2555:49). ไดอธบายวธการดดสะบดเสยง ไววา

“การสะบดมอยสามอยางคอ สะบดอยกบท สะบดขน และสบดลง โดยการใชไมดด เขาออกเขาตดกนอยางเรว ในกรณทเปนลกสะบดอยกบ ทนน กใหใชนวกดลงไปบนนมทตองการสะบดแลวสะบดไมดด เขาออก เขาโดยเรว ถาปนลกสะบดขนหรอสะบดลงกใหใชดดเชนเดยวกน แต แทนทจะใชนวกดลงบนนมทเดยวกใชนวกดลงไปบนสามนมตามลาดบ โดยใชนวใหทนกบไมดด เชน ถาสะบดขนกใชนวนางกลางช กดเรยงกน จากตาไปหาสงโดยรวดเรว ถาเปนการสะบดลงกใหใชนวชกลางนางกด นมจากเสยงสงมาหาตาโดยรวดเรวเชนเดยวกน”

เกณฑมาตรฐานสาขาวชาและวชาชพดนตรไทย. (2538:189) ไดอธบายวธการบรรเลงการดดสะบดเสยงไววา “การดดสะบดโดยใชไมดด “เขา-ออก-เขา” และเพมความเรวจากการเกบดดปกตสองเสยงเปนสามเสยงในชวงจงหวะเดยวกน มทงดดสะบดเสยงเดยว ดดสะบดสองเสยง และดดสะบดสามเสยง” จากการศกษาขอมล การดดสะบดคอ การดดโดยใชไมดด เขา-ออก-เขา อยางรวดเรวในจงหวะเดยวกน มทงการดดสะบดเสยงเดยว ดดสะบดสองเสยง ดดสะบดสามเสยง ลกษณะเปนการสะบดขนหรอสะบดลง โดยการวางเรยงนวชกลางนางลงบนนมสามนม ตามเสยงทตองการ 4.2.8 ดดเสยงปรบ สทธศกด จรรยาวฒ.(2555:49). ไดอธบายวธการดดเสยงปรบ ไววา

19

“คอการดดเสยงหนงโดยการวางนวนางหรอนวกลางแลวเออมนวช ไปกระทบเสยงทสงขนไปซงจะสงขนไป 1 หรอ 2 เสยงกได จงกลบมา เสยงเกาตามเดมหรอจะใชนวนางยนเสยงไวแลวปรบดวยนวกลางกได แต ไมใครนยมทากนนก ทงนตองใชการสะบดไมดดเขาออกเขาเชนเดยวกน”

เกณฑมาตรฐานสาขาวชาและวชาชพดนตรไทย. (2538:190) ไดอธบายวธการดดเสยงปรบไววา

“คอการดดสะบดทสนและเรวกวาเสยงสะบดปกต ใชดดเนนใน ตอนทายของวรรคเพลง เพอเพมความนมนวลของทานอง ไมใหหวน เกนไป”

จากการศกษาขอมล การดดเสยงปรบคอ การสะบดเสยงทสนและเรวกวาปกต โดยการวางนวนางหรอนวกลางแลวเออมนวชไปกระทบเสยงทสงขนไปซงจะสงขนไป 1 หรอ 2 เสยงแลวจงกลบมาเสยงเดม ทงน ลกษณะการใชไมดดเปน เขา-ออก-เขา เหมอนกบการสะบดเสยง 4.2.9 ดดเสยงตบ เกณฑมาตรฐานสาขาวชาและวชาชพดนตรไทย. (2538:190) ไดอธบายวธการดดเสยงตบสายไววา

“1.ดดสายลวดสายเปลาดวยไม “เขา” หลงจากนนใชนวนาง หรอเลบของ นวหวแมมอกดทสาย ณ นมทตองการ 2.ดดไมดดเขา (แตว) ใชนวนางกดทเสยงใดเสยงหนง แลวใชนวชตบขาม ไป 1 นม ทงนจะใชไมดดเดยวทนวนาง 3.ดดไมดดเขาทสายเปลา หลงจากนนใชนวนาง หรอนวช ตบลงทละสาย ณ นมทตองการ จะตบดวยนวชหรอนวนางนน ขนอยกบความเหมาะสม ในการปฏบต

20

4.ดดแลวตบสายเอก เปนกลวธพเศษ ใชในเพลงเดยวขนสง โดยดดสาย เปลาดวยไม “ออก” แลวกดนวทนมทตองการ และดดไมดด “เขา” สลบกนไปตามทานอง”

จากการศกษาขอมล พบวา การดดตบสาย สามารถทาไดหลายวธ ทงการดดสายลวดสายเปลาดวยไมดดเขา แลวใชนวนางหรอเลบของนวหวแมมอกกดนมทตองการ การดดเสยงแตว ดดทสายเปลา และการดดแลวตบสายเอก ซงพบเทคนคนในการเดยวขนสง 4.2.10 ดดขย เกณฑมาตรฐานสาขาวชาและวชาชพดนตรไทย. (2538:190) ไดอธบายวธการดดขยไววา

“คอการบรรเลงเพมเตมเสยงใหถขนจาก “เกบ” อก 1 เทาตว คอ 8 ตวใน 1 หองโนตไทย”

จากการศกษาขอมล การดดขย คอ การบรรเลงโดยการเพมเสยงใหถขนจากการเกบอก 1 เทาตว กลาวคอ 8 ตวโนตใน 1 หอง

5. การสมภาษณ 5.1 ความหมายของการสมภาษณ

นกวชาการหลายทานไดใหความหมายเกยวกบการสมภาษณไวดงน ดร.กตตพฒน นนทปทมะดลย ( 2554 : 119 ) ไดใหความหมายของการสมภาษณไววา

“ การสมภาษณ คอการสนทนากนอยางมทศทาง จดมงหมายของการ สมภาษณโดยทวไปกคอการทาความเขาใจบคคลทนกวจยสมภาษณในดาน มมตางๆของเขาหรอเธอ ”

21

ศาสตราจารยบญธรรม กจปรดาบรสทธ ( 2553 : 51 ) ไดกลาวไววา

“ การสมภาษณ เปนการพด คย ซกถามเรองราวตางๆระหวางคน อยางนอยสองคน เปนการถามตอบกนโดยตรง หากมขอสงสยหรอมปญหาใด เกดขน หรอคาถามใดไมชดเจนกถามซ าหรอทาความเขาใจได และสามารถทา ไดทนท เปนการสรางความนใจใหทงผตอบและผทาวจย ”

สภางค จนทวานช ( 2549 : 74 ) ไดกลาวไววา

“ การสมภาษณเปนวธการศกษาคนควาใชกนโดยทวไปในแขนง วชาทางสงคมศาสตร เปนรปแบบของปฏสมพนธระหวางผถาม และ ผตอบ ภายใตกฎเกณฑมวตถประสงคเพอรวบรวมขอมล เปนการ สนทนาอยางมจดหมายเปนหลก ฉะนน จงใชไดทวไปโดยมจากดวา ผใหขอมลจะมระดบการศกษาสงตาเพยงใด ลกษณะสาคญของการ สมภาษณคอ มความยดหยน ผสมภาษณมโอกาสอธบายขยายความ หรอซกถามคาถามเพมเตมตดตอกนเพอใหผตอบเขาใจ จดประสงค ของผสมภาษณ ทงยงสามารถเปลยนสถานการณหรอหาทางวกกลบ เมอผพดตอบไมตรงคาถาม ลกษณะสาคญอกประการหนงคอ ในขณะ สมภาษณ สามารถสงเกตพฤตกรรมตางๆ ของผตอบได ผสมภาษณม โอกาสสงเกตสหนาทาทาง ความรสก ปฏกรยาทซอนเรนไวในใจท แสดงออกมาในขณะพดและไมพด”

นงพรรณ พรยานพงศ ( 2546 : 101 ) ไดกลาวเกยวกบการสมภาษณไววา

“ เปนรปแบบของปฏสมพนธระหวางผถามและผตอบ ภายใตกฎเกณฑท มวตถประสงคเพอรวบรวมขอมล เปนการสนทนาอยางมจดมงหมายเปนหลก ”

กรมวชาการกระทรวงศกษาธการ ( 2527 : 42 ) ไดกลาวเกยวกบการสมภาษณไววา

22

“ การสนทนาพดคยกน หรอซกถามระหวางครแนะแนวและ นกเรยนอยางมจดมงหมาย อาจเปนจดมงหมายเพอสารวจความจรง การหา ขอมล การสบทราบทศนคต ความรสก และเพอการใหคาปรกษา ขอมลท ไดจากการสมภาษณจะตองนาไปใชเปนประโยชนในการศกษาเดกและ ชวยเหลอเดก มใชเปนการถามเพออยากรอยากเหน ”

จากการศกษาพบวา การสมภาษณ คอการสนทนา พด คย ซกถามเรองราวๆตางๆ อยางมทศทาง จดมงหมายของการสมภาษณ คอการเกบรวบรวมขอมลในดานตางๆของบคคล

5.2 การสรางแบบสมภาษณ

ศาสตราจารยบญธรรม กจปรดาบรสทธ ( 2553 : 73 ) ไดกลาวไววา

“หลกการสรางแบบสมภาษณกบแบบสอบถาม คลายคลงกน อยางมากปรบเปลยนกลบกนไปมาได เพยงแตเปลยนภาษาหรอสานวน เปนภาษาพดหรอภาษาเขยนเทานน ถาเปนแบบสอบถามตองเปนภาษา เขยน สวนแบบสมภาษณตองเปนภาษาพด สาหรบสวนทแตกตางกน ไดอยางชดเจนไดแก 1. คาชแจงในการตอบและคมอการสมภาษณ แบบสมภาษณจะ ไมมคาชแจงวา มเนอหาเกยวกบเรองอะไรบาง จานวนกขอ และให ตอบอยางไร แตจะมคมอการสมภาษณแทน เพราะผใหสมภาษณไม เหนแบบสมภาษณ ผสมภาษณเทานนทเหนและเปนผใชแบบสมภาษณ จงตองมอคมอการสมภาษณสาหรบผสมภาษณใช ในคมอการ สมภาษณนอกจากจะมคาชแจงวา ใหถามเกยวกบเรองอะไร ถาม อยางไร ถามเรองละกขอแลว ยงตองบอกจดมงหมายของการสมภาษณ คณสมบตหรอลกษณะของผใหสมภาษณ วธการเลอกหรอสมตวอยาง มาใหการสมภาษณ วธการสมภาษณ การจดบนทก และการอธบาย เนอหาเพมเตมในบางคาถาม หรอบางเรองวา ทาไดมากนอยเพยงใด และควรทาในขนตอนไหนของการสมภาษณ

23

2. ภาษาทใชสรางคาถาม แบบสมภาษณตองใชคาทเปนภาษาพด และเปนภาษาพดทองถนทเหมาะสมกบผใหสมภาษณ และงายทสด เทาทจะงายได โดยใชคาถามสนๆ เปนวล หรอประโยคเดยวสนๆ แต แบบสอบถามตองใชภาษาเขยน มความเปนภาษาทางวชาการมากกวา ของแบบสมภาษณ 3. การเรยงลาดบคาถาม แบบสมภาษณควรเรยงคาถามตามลาดบ เนอหา เพอใหการถาม การตอบเปนไปอยางตอเนองและนาสนใจ จง ไมตองเรยงตามตวแปรทศกษาเหมอนกบแบบสอบถามหรอแบบวด ชนดอนๆ ฉะนนเนอหาของแบบสมภาษณจงไมตองแบงเปนสวนๆก ได”

พสณ ฟองศร ( 2552 : 245 ) ไดกลาวไววา

“ การสรางแลพฒนาแบบสมภาษณมขนตอนตางๆ ตามแนวทาง เชนเดยวกนกบการสรางเครองประเภทอนๆ ซงในทนจะเนนกลาว เฉพาะขนตอนทแตกตางกน ดงน

1.ศกษาพฤตกรรมทจะสมภาษณ พฤตกรรมทจะสมภาษณอาจ เปนของผใหสมภาษณเอง พฤตกรรมในองคการทงระดบพฤตกรรม บคคล กลม หรอระดบองคการหรอหลายพฤตกรรมรวมกนกตองศกษา ใหเขาใจ

2.นยามพฤตกรรมทจะวด พฤตกรรมจากขอ 1 นามานยามหรอ สรปใหละเอยดพอทจะแยกเปนขอคาถามอยางครอบคลมได

3.รางขอคาถาม นาผลจากขอ 2 มารางเปนขอคาถามโดย เรยงลาดบใหตอบไดอยางราบรน สวนองคประกอบอนๆ เชน ตวเลอก หรอเกณฑการใหคะแนนนนอาจมนอยกวาเครองมอประเภทอนๆ เนองจากเนนขอมลเชงคณภาพดงกลาวแลว

4.ตรวจสอบดวยตนเองและผทเกยวของ นาขอคาถามทรางไวจาก ขอ 3 ตรวจสอบ ซงคงไมละเอยดเทากบเครองมออนๆ แตทสาคญคอ ควรทดลองสมภาษณดในเบองตน เพราะวธการสมภาษณถอวาม ความสาคญมาก อาจจะสาคญกวาตวแบบสมภาษณ เสยดวยซ า เมอ

24

ทดลองเบองตนแลวจะไดปรบปรงใหเหมาะสมทงตวแบบสมภาษณ วธการ ทราบเวลา และอปกรณทใชอยางคราวๆได

5.ปรบปรงเบองตน นาผลจากขอ 4 มาปรบปรงเบองตนกอนให ผเชยวชาญตรวจ

6.ใหผเชยวชาญตรวจ ดาเนนการเชนเดยวกบเครองมอประเภท อนๆ

7.ปรบปรงผลจากการตรวจของผเชยวชาญ ดาเนนการ เชนเดยวกนกบเครองมอประเภทอนๆ

8.ทดลองใชเพอหาคาความเทยง ความเทยงจากการสมภาษณอาจ หาได 2 กรณ คอ ใชแบบสมภาษณ ทใกลเคยงกน 2 ฉบบ สมภาษณซ า 2 ชวงเวลา หรอฉบบเดยวกนสมภาษณ 2 ครง (Best & Khan,2006:337 )แลวนามาคานวณหาคาในเชงปรมาณ (ถาม) เชนเดยวกบแบบสงเกต

9.ปรบปรงกอนนาไปใชจรง แบบสมภาษณสามารถทดลองใชได สะดวกกวาแบบสงเกตหรอแบบวดทกษะปฏบต เพราะแบบสงเกต จะตองคอยเหตการณซงเกดขนเหมอนกนไดยาก สวนแบบสมภาษณ สามารถทดลองใชไดตลอดเวลาถานดผทดลองใหสมภาษณได”

รศ.ดร.ยทธ ไกยวรรณ ( อางใน ยทธ ไกยวรรณ 2545 : 156 ) ไดกลาวไววา

“ การสรางแบบสมภาษณมขนตอนทสาคญ ดงตอไปน 1.การศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ 2.กาหนดประเดนตางๆทตองการทราบ 3.สรางแบบสมภาษณฉบบรางไปเสนอตอทปรกษา 4.นาแบบสมภาษณทเรยบรอยแลว ตามขอเสนอทปรกษาไปปรกษา ผเชยวชาญ ( ผเชยวชาญอยางนอย 3 ทาน พจารณาตรวจสอบประเดน ตางๆ) 5.นาแบบสมภาษณทปรบปรงตามผเชยวชาญไปแลวทดลองใชกบกลม ทไมใชกลมตวอยาง ( ทดลองกบคนอยางนอย 3 คน ) 6.ปรบปรงแกไขหลงทดลองใชใหเปนแบบสมภาษณทสมบรณ”

25

จากการศกษาพบวา การสรางแบบสมภาษณมความคลายคลงกนกบการสรางแบบสอบถามและเครองมออนๆ เพยงแคในการสรางแบบสมภาษณจะใชภาษาพด แตการสรางแบบสอบถามจะใชเปนภาษาเขยน การสรางแบบสมภาษณนนควรเรยงคาถามตามลาดบเนอหา เพอใหการถาม การตอบเปนไปอยางตอเนองและนาสนใจ

6.งานวจยทเกยวของ

1. สราวฒ โชตรตน .(2552 : 58) ไดทาการวจยเกยวกบวเคราะหเดยวจะเขเพลงทยอยเดยวของสานกหลวงประดษฐไพเราะ(ศร ศลปบรรเลง) จากผลการวจยพบวา แบงรปแบบของทานองเพลงออกเปนสองลกษณะ คอเนอทานองและทานองโยน ลกษณะของการดาเนนทานองเรยกวา การลอยจงหวะการทอนจงหวะ และการแปรทานอง เปนปจจยททาใหทางเดยวของเพลงมความหลากหลาย วธการบรรเลงจะเขตลอดทงเพลงใชวธการทงสน 14 วธ คอ การสะบดสามเสยงลง การสะบดสามเสยงขน ดดเสยงปรบ ดดสะบดเสยงเดยว ขย รดสาย โปรยเสยง ควบเสยง กลาเสยง พรมนว ดดเสยงแตว กระทบสองสาย กระทบสามสาย

2. ชาครต เฉลมสข(2552: 50) ไดทาการวจยเกยวกบวเคราะหเพลงเดยวพญาโศก สามชน

ทางรองศาสตรจารยปกรณ รอดชางเผอน โดยพบวา ผประพนธมการสรางโดยวางทานองเปนทางโอดในเทยวแรก และทางเกบในเทยวกลบ ซงในทางโอดพบวามการดาเนนทานองไปอยางชาๆ เปนการสออารมณตามบทเพลงโดยแทรกกลวธพเศษ เชน การดดสะบด การขย การดดกลาเสยง รดสาย การดดทงนอยการรวเสยง สวนในทอนเกบพบสานวนกลอนทมรการแทรก ขย สะบด และบางสวนเปนเปนกลอนเพลงทนามาจากเดยวขนสง

3. ปกรณ รอดชางเผอน(2549: 64) ไดทาการวจยเกยวกบเทคนคการบรรเลงจะเขในเพลง

ทยอยเดยว พบวา ไดคด ประดษฐเทคนค โดยมงสรางเทคนคใหมๆ ซงปรากฏในทางเดยวจะเขเปนครงแรก เชน การดดเสยงควง การดดควงสาย การสะบดสามเสยง และ การรวไมดดดวยความตอเนองเปนการศกษาโดยการสมภาษณ

4.พพฒน สอนใย (2547:3).ไดทาการวจยเกยวกบ เพลงเดยวจะเขสาเนยงมอญ จากการวจย

พบวา เพลงเดยวสดสงวน นางครวญ และเพลงแขมอญ สามชน เปนเพลงไทยทมสาเนยงมอญ ประกอบไปดวยวธการบรรเลงจะเขแบบตางๆในทานองเดยว ทพบคอ กรอ เกบ สะบด ทงนอย

26

กระทบ กรอรด ดดรดสายลวดและตบสาย การแปรทานองจะเขมความสมพนธกบฆองวงใหญ และยดรปแบบแผนของการบรรเลงเพลงดยว

5.ชนะชย กอผจญ.(2547:148). ไดทาวจยเกยวกบเรอง ศกษาเพลงเดยวลาวแพนทางจะเขจาก

การศกษาพบวา เพลงลาวแพนนเปนทางของครละเมยด จตตเสว ใชเทคนคและเมดพรายในการบรรเลงทางจะเขมทงสน 10 ลกษณะ คอ การสะบดสามเสยง การปรบ การโปรย การกระทบสายเสยงเดยว(ทง-นอย) การกระทบสายสองสายเสยงเดยว การกระทบสองสายสองเสยง การกระทบสามสายเสยงเดยว การกระทบสามสายสองเสยง และการตบสาย เปนเทคนคทพบในการบรรเลงเพลงเดยวจะเขลาวแพน ทางครละเมยด จตตเสว

6.วรวฒ เขมเพชร .(2546 : 3) ไดทาการวจยเกยวเทคนคการดดจะเขในเพลงเดยวแขกมอญ สามชน พบวาในการบรรเลงเพลงแขกมอญ อตราสามชนทางเดยวจะเข บรรเลงโดยครทองด สจรตกล ประกอบไปดวยเทคนคการดดเกบ รว ดดสบด ดดเสยงปรบ ดดควบเสยง และดดเสยงทงนอย ซงเทคนคเหลานสอดแทรกในการแปรทานองอยางมหลกเกณฑทเปนเอกลกษณเฉพาะตวอยางเหมาะสม

7. สหรฐ จนทรเฉลม. (2546:84) ไดทาการวจยเกยวกบเรองการเดยวจะเขเพลงพญาโศก สามชน : บทเรยบเรยงทางเพลงใหม โดยพบวา ลกษณะและวธการบรรเลงสอดเคลองกบบทเพลงซงบรรจไวดวยเทคนคการบรรเลงขนสง รวมทงลกษณะทแสดงออกถงพลงอนเศราโศกไดอยางชดเจน เหนลกษณะสาคญของการบรรเลงเดยวจะเขขนสง คอ ทางเพลงถกสรางขนจากกฏเกณฑเดมปกตทวไป ลกษณะของบทกลอนเปนบทกลอนทถกสรางขนดวยเทคนคขนสงทสมผสกบอารมณความรสก ลกษณะของบทเพลงมจงหวะลลาทชาเรวสลบกนไป เทคนคในการบรรเลงขนสงในลกษณะใหมเกดขนในบทเดยวนมากมาย และ การบรรเลงในเทยวเกบถอวาแนเอกลกษณของผเรยบเรยงทางเดยว คอบรรเลงคงททานองปกตไว 8. ณวฒน หลาวทอง (2546:114) ไดทาวจยเกยวกบเรอง การศกษาการแปรทางจะเขเพลงแขกมอญสามชน ทงนผวจยทศกษาเทคนคของจะเขทใชในเพลงแขกมอญสามชน พบวา เทคยคทใชในการบรรเลงเมอแปรทางแลว เรยกวา “เกบ” และการบรรเลงอกอยางหนงทเปนพนฐานของจะเขทวไปคอ “กรอ” นอกจากนยงพบวาการแปรทานองเพลงของอาจารยอก 4 ทาน ยงไดนา

27

เทคนคการบรรเลงอนมาเขามาตกแตงใหมความไพเราะมากยงขน ไดแก การดดสะบด การดดปรบ การดดกระทบสามสาย การดดกระทบสองสาย การดดทงนอย การดดรดสาย เปนตน 9. อาทร ธนวฒ.(2542:บทคดยอ) ไดทาการวจยเกยวกบ การศกษาเพลงเดยวจะเขเพลงกราวในทางจะเข พบวา เพลงกราวในทางจะเขน ระดบเสยงของการบรรเลงนนตากวาระดบเสยงของปกตของเครองดนตรชนอนๆในวงปพาทย 2 เสยง เพอความลงตวระหวางเทคนคของการบรรเลงเพลงของทานองเพลงบางทานอง เปนการเออประโยชนในการประดษฐทานองใหมในโยนท 5 สามารถใชเทคนคการดดไดทงสามสาย ทาใหสามารถใชเสยงและเทคนคไดครบทงสามสาย 10. ขาคม พรประสทธ (2539:บทคดยอ) ไดทาวจยเกยวกบเรอง ผลงานเพลงเดยวจะเขของคณครละเมยด จตตเสว โดยศกาการบรรเลงเดยว 3 เพลง คอ เพลงลาวแพน เพลงเดยวสดสงวน สามชน และเพลงเดยวฉงตวงพระธาตออกคางคกปากสระ ผลการวจยพบวา ลกษระการดดจะเขทางของครละเมยด ใชเทคนคการดดทงนอย การประพนธเพลงเดยวมมสดสวนทเหมาะสม ลกษณธของการดาเนนทานองใชทานองหลกควบคกนไปเสมอ เปนลกษณะทแตกตางไปจากศลปนทานอนๆ

28

บทท 3 วธการด าเนนการวจย

การวจยครงนเปนการวจยเชงคณภาพทาการเกบรวบรวมขอมลโดยการคนควาจากเอกสาร งานวจยทเกยวของ และการสมภาษณ เพอใหการวจยบรรลวตถประสงคทกาหนดไว ผวจยไดดาเนนการตามลาดบขนตอน ดงน 1. ประชากรและกลมตวอยาง 2. การคนควารวบรวมขอมล 3. เครองมอทใชในการวจย 4. วธการเกบรวบรวมขอมล 5. การวเคราะหขอมล

1. ประชากรและกลมตวอยาง ประชากรทใชในครงน คอ ครผมความชานาญการดานจะเข กลมตวอยางในการวจยในครงน คอ อาจารยศวศษฏ นลสวรรณ ลกศษยของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ

2. การคนควารวบรวมขอมล 2.1 ตาราและเอกสารตางๆ

2.1.1 หนงสอทเกยวของ เกยวกบความหมายของเทคนค 2.1.2 หนงสอทเกยวของกบววฒนาการของจะเข 2.1.3 หนงสอทเกยวของกบการสมภาษณ 2.1.4 เกณฑมาตรฐานสาขาวชาและวชาชพดนตรไทย สานกงานปลดทบวงมหาวทยาลย

29

2.2 งานวจยทเกยวของ

2.2.1 ชนสถนนท ประกายสนตสข (2552) ไดทาวจยเกยวกบเรองวเคราะหเดยวซอดวงเพลงกราวในทางครแสวง อภยวงศ

2.2.2 สราวฒ โชตรตน(2552) ไดทาการวจยเกยวกบวเคราะหเดยวจะเขเพลงทยอยเดยวของสานกหลวงประดษฐไพเราะ(ศร ศลปบรรเลง)

2.2.3 ชาครต เฉลมสข(2552) ไดทาการวจยเกยวกบวเคราะหเพลงเดยวพญาโศก สามชน ทางรองศาสตรจารยปกรณ รอดชางเผอน 2.2.4 เหมราช เหมหงษ. (2551) ไดทาการวจยเกยวกบววฒนาการการถายทอดการบรรเลงจะเข

2.2.5 ปกรณ รอดชางเผอน (2549) ไดทาการวจยเกยวกบเทคนคการบรรเลงจะเขในเพลงทยอยเดยว 2.2.6 ชนะชย กอผจญ (2547) ไดทาวจยเกยวกบ ศกษาเพลงเดยวลาวแพนทางจะเข 2.2.7 รงทวา กจม (2546) ไดทาวจยเกยวจะเข การสรางและเทคนคการบรรเลง 2.2.8 วรวฒ เขมเพชร (2546)ไดทาการวจยเกยวกบ เทคนคการดดจะเขในเพลงเดยวแขกมอญ สามชน

2.2.9 ศรนทรลกษณ เพอประดษฐ (2542) ไดทาการวจยเกยวกบ เปรยบเทยบทางจะเขกบทานองหลกของเพลงตามเกณฑมาตรฐานสาขาวชาและวชาชพดนตรไทยขน1,2 และ 3 2.2.10 สมถวล พลทาจกร (2538) ไดทาวจยเกยวกบ การใชชดแบบฝกสาหรบการเลนดนตรไทย “จะเข” สาหรบนกเรยนประถมศกษา

30

2.3 การเกบขอมลภาคสนาม ในการศกษาการวจยครงน มวธการเกบขอมลภาคสนามดงน

2.3.1 ตดตอเพอขอเกบขอมลกบอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ 2.3.2 นดวนเพอขอเกบขอมลกบอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ 2.3.3 เดนทางไปทาการสมภาษณอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ

3. เครองมอทใชในการวจย 3.1 แบบสมภาษณ

3.1.1วธการสรางแบบสมภาษณ 3.1.1.1 ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ 3.1.1.2 กาหนดประเดนตางๆทตองการทราบ โดยม ดงน

- ประวตสวนตวของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ - ประวตการศกษาวชาสามญอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ - ประวตการศกษาดนตรไทยอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ -เทคนคทอาจารยศวศษฏ นลสวรรณใชสอนนกเรยน - เทคนคขนสงและพเศษของบานอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ -วธการฝกจะเขเบองตนอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ

3.1.1.3สรางแบบสมภาษณโดยศกษาจากวธการสราง แบบสมภาษณในหนงสอ เพอดความเหมาะสมและ ถกตองของแบบสมภาษณ 3.1.1.4พมพแบบสมภาษณตามหวขอทไดตรวจสอบความ ถกตองแลว 3.1.1.5 นาแบบสมภาษณไปใชในการเกบรวบรวมขอมล

31

4. วธการเกบรวบรวมขอมล ในการดาเนนการวจยในครงน ผวจยไดดาเนนการเกบขอมล ดงน

4.1 สารวจหาขอมลจากตาราและเอกสารทางวชาการรวมทงงานวจยทเกยวของกบเรองทจะศกษา 4.2 หาขอมลเบองตนเกยวกบประวตและผลงานทางดานดนตรไทยของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ 4.3 ตดตอขออนญาตอาจารยศวศษฏ นลสวรรณเพอขอศกษา สมภาษณ เกยวกบเทคนคการบรรเลงจะเข และวธฝกจะเขเบอตนของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ

4.4 นดวนและเวลาเพอขอสมภาษณ 4.5 ทาการเกบขอมล บนทกภาพและเสยง ถายรป และจดบนทก 4.6 ทาการวเคราะหขอมล

5. การวเคราะหขอมล ในการศกษาเทคนคการบรรเลงจะเขและวธการฝกจะเขเบองตน ของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณนน ผวจยใชการวเคราะหเชงพรรณนาดงน 5.1 เทคนคการบรรเลงจะเขเบองตน และเทคนคขนสง ของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ 5.2 วธการฝกหดจะเขเบองตนของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ 5.1 ทานง 5.2 วธการบรรเลง 5.2.1 ดดไมเขาไมออก 5.2.2 ดดเสยงทงนอย 5.2.3 ดดเกบ 5.2.4 ดดรว 5.2.5 ดดรด 5.2.6 ดดควบเสยง

32

5.2.7 ดดสะบดเสยง 5.2.8 ดดเสยงปรบ 5.2.9 ดดตบสาย 5.2.10 ดดขย

33

บทท 4 ผลการศกษา

ในบทนผวจยไดศกษาเทคนคการบรรเลงจะเขและวธการฝกจะเขเบองตน : กรณศกษา

อาจารยศวศษฏ นลลสวรรณ เพอรวบรวมเทคนคการบรรเลงจะเขของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ และการฝกจะเขแบบของอาจารย โดยผศกษาไดแบงประเดนการศกษาดงน

1. เทคนคการบรรเลงจะเขของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ 2. การฝกปฏบตจะเขเบองตนของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ 2.1 ทานงดดจะเข 2.2 การไลมอจะเข 2.3. การพนไมดดจะเข

3. เปรยบเทยบเทคนคการบรรเลงจะเขของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ กบ เกณฑมาตรฐานสาขาวชาและวชาชพดนตรไทย สานกงานปลดทบวงมหาวทยาลย

1.เทคนคการบรรเลงจะเขของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ

ภาพท 2 : อาจารยศวศษฏ นลสวรรณ บรรเลงเดยวจะเขเพลงกราวใน ทมา : นายไพฑรย ผานพงษ

34

วธการบรรเลงจะเข 1.การดดไมออกไมเขา คอการปดไมดดจะเขดวยขอมอ ออก-เขา-ออก ดวยราหนกทท

สมาเสมอกนระหวางการเขาออกเปนพนฐานครงแรกเมอจะเรมดดจะเข 2.การดดเสยงทงนอย คอ การดดไมเขาอยางเดยว โดยดดสายลวดกอน แลวจงดดสาย

เอกตามเสยงทตองการ โดยวางนวตามตาแหนงของนว ใชนวหวแมมอและนวชหรอนวกลาง หรอใชนวนางอยทสายเอก กดสายลวดดวยนวกอยกได 3.การเกบ คอ การปดไมดดเขาออกตามโนต ทงนใหนาหนกเสยงการเขาออกตอง

สมาเสมอกน โนตตวสดทายไมดดจะตองเขาหาตวเสมอ 4.การกรอ คอ การปดไมดด ออก-เขาสลบกนไปอยางรวดเรวจนเปนเสยงเดยวกน

5.การรดสาย การดดจากเสยงหนงไปยงอกเสยงหนงอยางรวดเรว แตมหลายวธการบรรเลง เชนดดรดสายลวดใชนวหวแมมอกบนวช ทามอแบบทงนอย ดดรดทสายลวดจากเสยงหนงไปหาอกเสยงหนง ทงทางตาไปหาสง หรอทางสงมาหาทางตา จะเรมตนดวยไมดดเขาหรออกนนขนอยกบการดดรดจานวนกเสยง ทงนตองจบลงดวยไมดดเขาและการดดรด คอ การกรอไมดด ในขณะเดยวกนใชมอซายรดสายจากเสยงหนงไปหาอกเสยงหนงดดรดทาใหเกดเสยงคลาย”แตว” ใชนวชกดเสยงใดเสยงหนง ดดไมดดเขาพรอมกบรดสาย จากเสยงหนงไปอกเสยงหนง ทงนตองรดจากเสยงตาไปหาเสยงสง และโดยปกตจะตองรดขนเปนคแปด

6.การกระทบสองสาย คอลกษณะการดดไมเขาเพยงครงเดยว นวมอซายกดทสายเอกเสยงใดเสยงหนง แลว ดดโดยกระทบทงสองสาย ทงสายเอกและสายทม เพยงครงเดยวดวยไมดดเขา 7.การกระทบสามสาย คอลกษณะการดดโดยเอานวชซายกดไปทสายทม เสยงโด เพยงสายเดยว แลวดดพรอมกนทงสามสาย ไดเปนเสยงคลายๆเสยง “ฉาง” พบมากในเพลงลาวแพน

35

8.การปรบ คอลกษณะของการใชนวนางกดทเสยงใดเสยงหนง แลวใชนวชไปกดเสยงทถดไปอกสองเสยงอยางรวดเรวแลวกลบมาเสยงเดมทนวนางกดอย การปรบนวกลางกสามารถทาได แตไมเปนทนยมมาก 9.การดดแลวตบสายเอก เปนกลวธพเศษ ใชในเพลงเดยวขนสง โดยดดสายลวดเปลาดวยไม “ออก” แลวกดนวทนมทตองการ และดดไมดด “เขา” ไปดดทสายเอก สลบกนไปตามทานอง 10.การขย คอลกษณะการบรรเลงทใชการเกบของไมดด แตเพมทานองใหถขน คอ เพมทานองจาก 1 หองม 4 ตวโนต กลายเปน 6 หรอ 8 ตวโนต 11.การลอย คอ เปนการแสดงทานองเพลงของกราวในทใชในชวงทลอยออกจากเสยงหลกในชวงนนๆโดยใชวธการตบนวหรอลงนวบนสายใหเปนไปตามทตองการ แตมขอแมวา จะตองมาการออกเขาของไมดดทสมพนธกบการตบนวลงไปไมดดตองเขาในหองสดทาย ทงนการเลอกเทคนควธการบรรเลงตางๆไปใชนน ตองคานงถงสถานการณ สถานท

โอกาสทจะใชในการบรรเลง เชน เวลาเลนกบวงเครองสาย กบเวลาเดยวรอบวง การใสเทคนคกจะตางกนออกไปตามความเหมาะสมเพอความไพเราะ และความเขากนของทานองเพลง การเลนในวงนน กจะตองใหทงวงมความสมาเสมอกนของเสยง แตเมอเวลาเดยว จะตองใหเครองของตนเองเดนทสด จงตองขนอยกบความเหมาะสมของวงหรอบทเพลงอกดวย

2. การฝกปฏบตจะเขเบองตนของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ ทานงดดจะเข

36

ภาพท 3นางสาวจราภรณ กนหาชย ลกศษยของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ ทมา : นายไพฑรย ผานพงษ ทานงดดจะเขตามแนวทางของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ นน ทานไมไดกาหนดไวเปนหลกเกณฑ อาจารยทานไดบอกใหนงพบเพยบไปทางซาย หลงตรง ไหลขางทใชดดไมยกขน วางไมดดตรงกลาง ไมชดนมจนเกนไป มอซายวางแบและเหยยดตรงลงบนนมใหไดน าหนกตรงปลายนว โดยใหนวหวแมมอตงฉากกบตวจะเข หนากมพองาม การไลมอจะเข การเรยนจะเขนน การไลมอถอเปนเรองทสาคญอยางยง จะชวยใหผบรรเลง สามารถบรรเลงเทคนคตางๆไดคลองแคลวมากขน ทางบานอาจารยทนยมใหไลมอ - เพลงแขกตอยหมอ เถา เพอฝกการกรอไมดดใหไดละเอยด -โหมโรงไอยเรศ สามชน - เดยวฉงมลง เพอใชในการไลมอ โดยใหไลมอทอนสามไปเรอยๆ จนกวาจะหมดแรง หลงจากตอมลงแลว - เพลงทยอย โดยเรมจากเพลงทยอยนอก สามชน แลวจงไปตอเพลง ทยอยใน เถา สวนมากแลวอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ ทานจะตอเพลงทคอนขางจะใหเปนแมบทของเพลงตางๆ สวนเพลงอนๆ ใหไปหาเอาเองได เพลงทยอย กจะเปนทยอยนอก สวนเพลงแขกลพบร กใหไปหาตอกบรนพเอาเอง

37

-เพลงแขกมอญ เถา ถอเปนการจบการไลมอของจะเข ตามแนวทางของอาจารยศวศศฏ นลสวรรณ การไลมออาจไมจาเปนตองใชเพลงมลงกได สามารถนาเพลงทเกบๆมารวมกนแลวดดกได แตทบานอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ ทานจะใหลกศษยไลมอดวยเพลงเดยวฉงมลง ทอน 3 วนไปเรอยๆจนกวาจะหมดแรง หรอ จนกวาจะเจบนว เมอเจบนว หรอมอาการบาดเจบแลวจงหยด ทบานอาจารยถอเปนกฏในการไลมอวา “วนละ 1 เจบ”

ภาพท 4การพนไมดด

ทมา : ไพฑรย ผานพงษ

การพนไมดดจะเข การพนไปขางเดยว ไมพนเปนกากบาทเหมอนเชนการหดในสมยน ทศทางของไมดด มนจะแนนหนากวา ถาพนกากบาท พอเหนยวมาแลว มนจะไมเขาหาตวเรา ใหมๆ จะเจบ แตเมอฝกไปเรอยๆแลว จะเรมชน

3. เปรยบเทยบเทคนคการบรรเลงจะเขของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ กบ เกณฑมาตรฐานสาขาวชาและวชาชพดนตรไทย ส านกงานปลดทบวงมหาวทยาลย

38

เกณฑมาตรฐานสาขาวชาและ

วชาชพดนตรไทย อาจารยศวศษฏ นลสวรรณ หมายเหต

1.การดดจะเขดดไมออก 1.การดดไมออกไมเขา ชอเรยกไมเหมอนกน 2.การดดเสยงทงนอย 2. การดดเสยงทงนอย 3.การดดเกบ 3.การดดเกบ 4.การดดรว 4. การกรอ ชอเรยกไมเหมอนกน 5.การรด 5.การรดสาย ชอเรยกไมเหมอนกน 6.การดดควบเสยง 6.การกระทบสองสาย ชอเรยกไมเหมอนกน 7.การดดควบเสยง 7. การกระทบสามสาย ชอเรยกไมเหมอนกน 8.การดดสะบดเสยง 8.การดดสะบด ชอเรยกไมเหมอนกน 9.การดดเสยงปรบ 9.การดดเสยงปรบ 10.การตบสาย 10.การดดแลวตบสาย ชอเรยกไมเหมอนกน 11.การดดขย 11.การดดขย 12.การดดลอย เกณฑทบวงฯไมม จากการเปรยบเทยบระหวางอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ กบ เกณฑมาตรฐานสาขาวชาและวชาชพดนตรไทย สานกงานปลดทบวงมหาวทยาลยพบเทคนคทใชชอเรยกไมเหมอนกน แตวธการบรรเลงคลายคลงกน และมเทคนคทในเกณฑมาตรฐานสาขาวชาและวชาชพดนตรไทย สานกงานปลดทบวงมหาวทยาลยไมไดกาหนดไว แตอาจารยศวศษฏ นลสวรรณเรยบเรยงใช คอ การดดลอย เปนการแสดงทานองเพลงในชวงทลอยออกไปจากเสยงหลก ดวยการตบนวลงบนสายตามทตองการ

39

บทท 5 สรป อภปรายผลขอเสนอแนะ

ผวจยไดผลการศกษาวจยเรอง เทคนคการบรรเลงจะเขและวธการฝกจะเขเบองตน :

กรณศกษาอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ ไดสรปผลการวจยตามวตถประสงคของการวจย เรยงลาดบ ดงน

1.เพอศกษาวธการบรรเลงจะเข ของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ 2.เพอศกษาการฝกปฏบตจะเขเบองตนของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ 3.เพอเปรยบเทยบเทคนคการบรรเลงจะเขของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ กบ เกณฑมาตรฐานสาขาวชาและวชาชพดนตรไทย สานกงานปลดทบวงมหาวทยาลย

สรปผล 1.เพอศกษาวธการบรรเลงจะเข ของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ วธการบรรเลงจะเขม 11 วธการคอ การดดไมเขาไมออก การดดทงนอย การเกบ การกรอ การรดสาย การกระทบสองสาย กระทบสามสาย การปรบ การดดแลวตบสายเอก การขย และการดดลอย 2.เพอศกษาการฝกปฏบตจะเขเบองตนของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ 2.1ทานงดดจะเขตามแนวทางของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ คอ นงพบเพยบไปทางดานซาย หลงตรง ไหลขางทใชดดไมยกขน วางไมดดตรงกลาง ไมชดนมจนเกนไป มอซายวางแบและเหยยดตรงลงบนนมใหไดน าหนกตรงปลายนว โดยใหนวหวแมมอตงฉากกบตวจะเข หนากมพองามซงสอดคลองกบ รงทวา กจม (2542) ไดทาวจยเกยวกบเรอง จะเข การสรางและการบรรเลง

40

2.2 การไลมอ สามารถเรยงการฝกได ดงน การไลมอเรมโดยการเลนเพลงแขกตอยหมอ เถา เพอฝกการกรอใหละเอยดขน แลวจงตอเพลงโหมโรงไอยเรศ เพอฝกการดดเกบ หลงจากนนตอเพลงเดยวมลง ใชไลมอเพอการใชเทคนคตางๆ ทงสะบด ขย กระทบสองสาย กระทบสามสาย การดดเกบ การปรบ และเปนการฝกกาลงใหมากขน แลวจงเรมตอเพลงทยอยนอก สามชน และทยอยใน เถา สดทายคอเพลงแขกมอญเถา เพอฝกการเดนทานองกลอน 2.3 การพนไมดดจะเข การพนไมดดของทานอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ มลกษณะการพนเพยงขางเดยว โดยเหนยวใหไมดดเขาหาตว เพอไมใหเวลาดดแลวไมดดหลดมอเหมอนกบการพนแบบกากบาท ซงวธการพนน แรกๆเรมฝกจะเจบ แตเมอฝกไปเรอยๆจะชนเองการพนไมดดแบบน มเฉพาะบานอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ เทานน 3.เปรยบเทยบเทคนคการบรรเลงจะเขของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ กบ เกณฑมาตรฐานสาขาวชาและวชาชพดนตรไทย สานกงานปลดทบวงมหาวทยาลย

เมอเปรยบเทยบเทคนคกนแลว พบวามความคลายคลงกบเกณฑมาตรฐานสาขาวชา และวชาชพดนตรไทย สานกงานปลดทบวงมหาวทยาลย การเรยกชอเทคนคจะแตกตางกนบาง แตวาวธการบรรเลงคลายคลงกน นอกจากน ยงพบเทคนคทเกณฑมาตรฐานสาขาวชา และวชาชพดนตรไทย สานกงานปลดทบวงมหาวทยาลย ไมไดกาหนดไว แตอาจารยศวศษฏ นลสวรรณไดใชเปนเทคนคการบรรเลงจะเข คอ การลอย คอ ชวงทใชคาวาลอยไปโดยใชวธการตบนวใหมนลงกบเสยงทเราตองการ เปนการแสดงทานองเพลงของกราวในทใชในชวงทลอยออกจากเสยงหลกในชวงนนๆ แตจะตองมการออกเขาของไมดดทสมพนธกบการตบนวลงไปไมดดตองเขาในหองสดทาย

41

อภปรายผล 1. ศกษาวธการบรรเลงจะเข ของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณจากการศกษาพบวาเทคนคมทงดดไมเขาไมออกดดเสยงทงนอยดดเกบดดรว ดดรด ดดควบเสยงดดสะบดเสยงดดเสยงปรบดดตบสายดดขย และการดดลอย ซงการบรรเลงเทคนคตางๆเหลาน จะตองบรรเลงอยางเหมาะสม ตามโอกาศ ลกษณะการบรรเลง เชน การบรรเลงเดยว กจะใชเทคนคคนละอยางกบการบรรเลงอยในวงดนตรซงสอดคลองกบ วรวฒ เขมเพชร(2546 : 3) ไดทาการวจยเกยวเทคนคการดดจะเขในเพลงเดยวแขกมอญ สามชน จากการศกษาพบวาการแปรทานองของเพลงเดยวแขกมอญ โดยใชเทคนคจะเข มความสมพนธสอดคลองกบทางของฆองวงใหญ และยงแตกตางจากการแปรทานองปกตของเพลงแขกมอญอกดวย 2.ศกษาการฝกปฏบตจะเขเบองตนของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณจากการศกษาการฝกจะเขตามแนวทางของทานอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ พบวาเรมแรกเลยทานอาจารยจะใหฝกการพนไมดดกอน การพนไมดดของอาจารยนน ใหพนไปขางเดยว มดใหแนน บทเพลงทใชฝกลกศษยของทานอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ มหลากหลายบทเพลง แตละบทเพลงกจะฝกทกษะการบรรเลงตางกนไป เชน เพลงแขกตอยหมอ ฝกการกรอไมดด เพลงมลง ฝกการเกบและกาลงของผบรรเลง เพลงทยอย ฝกดานความแมนยาของการใชเทคนค เพลงแขกมอญ เถา ฝกการดาเนนกลอนเพลง สวนในทานงใหนงพบเพยบไปทางดานซายแลวใหดสงา หลงตรง และทสาคญ ไหลจะตองไมยก ดปกตในทานงปกตการวางนวกใหแบเหยดออกใหนาหนกไปลงทปลายนว นวโปงแตะไวทขอบลางของตวจะเขการฝกจะเขบานของอาจารยใชเทคนคการฝกวา “วนละหนงเจบ” คอ เมอเกดการบาดเจบเนองจากการฝกแลวใหเลก วนตอไปจงจะมาฝกตอซงสอดคลองกบ สมถวล พลทาจกร (2538) ไดทาวจยเกยวกบเรอง การใชชดแบบฝกสาหรบการเลนดนตรไทย “จะเข” สาหรบนกเรยนประถมศกษาจากการศกษาพบวา เรมการฝกจะเขโดยการใหพนไมดดแลวหดกรอไมดด แลวจงฝกเพลงกรอตอไป 3.ศกษาเปรยบเทยบเทคนคการบรรเลงจะเขของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ กบ เกณฑมาตรฐานสาขาวชาและวชาชพดนตรไทย สานกงานปลดทบวงมหาวทยาลย จากการศกษาเปรยบเทยบพบวาเทคนคคอนขางจะคลายคลงกน การเรยกชอไมเหมอนกนบางในบางเทคนคแตมวธการบรรเลงเหมอนกน เชน การรว หรออาจเรยกวาการกรอ และมเทคนคทเกณฑมาตรฐานสาขาวชาและวชาชพดนตรไทย สานกงานปลดทบวงมหาวทยาลยไมไดกาหนดไว คอการลอย เปน

42

การแสดงทานองเพลงเดยวกราวใน และทยอยเดยว ทางจะเข ของบานอาจารยศวศษฏ นลสวรรณเทานนเปนเทคนคทถกประดษฐขนใหม ซงสอดคลองกบ ปกรณ รอดชางเผอน(2549: 64) ไดทาการวจยเกยวกบเทคนคการบรรเลงจะเขในเพลงทยอยเดยว จากการศกษาพบวาการประพนธเพลงเดยวทยอยเดยวมการประดษฐเทคนคใหมเกดขน

ปญหาและอปสรรคของงานวจย 1. การเดนทางทคอนขางจะลาบาก กวาจะถงบานอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ 2. เอกสารประกอบการวจยคอนขางหายาก

ขอดของงานวจย ไดพบเทคนคทมเฉพาะบานของอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ และ ไดทราบรปแบบการเรยบเรยงเพลงเดยวของทานอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ

ขอเสยของงานวจย การฝกหดจะเขเบองตนของทานอาจารยศวศฏ นลสวรรณนน อธบายโดยละเอยดไมได เนองจาก อาจารยทานบอกวานงอยางไรกได แคใหหลงตรง ไหลไมยก ดเปนสงาเปนพอแลว

ขอเสนอแนะของงานวจย

จากการศกษาเทคนคการดดจะเข และวธการฝกจะเขเบองตน : กรณศกษาอาจารยศวศษฏ นลสวรรรนน ทาใหทราบวา อาจารยสามารถบรรเลงเครองดนตรไดทงเครองสายและปพาทยไดอยางชานาญการ ผวจยวจยคดวานาจะเปนเรองทนาสนใจอกมากมายทนาทาการศกษา

43

บรรณานกรม กาสกเตะขนหมาก. 2549. เทคนคการวจยเบองตนจากทฤษฎสการปฏบตจรง.กรงเทพฯ:ธารอกษร กตพฒนนนทปทมะดล.2554. การวจยเชงคณภาพในสวสดการสงคม: แนวคดและวธการวจย. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : สานกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร. เกณฑมาตราฐานสาขาวชาและวชาชพดนตรไทย. พมพครงท 1. 2538. กรงเทพฯ: หางหนสวนจากด

สานกพมพประกายพรก

ขาคม พรประสทธ.2548 . การดดจะเขเบองตน . กรงเทพ : สานกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย

ขาคม พรประสทธ.2555. “การสอนจะเขของคณครทองด สจรตกล”,หนงศตวรรษครทองด ศร แผนดน. [มปท], 45

จรยา สนตสวสตกล. 2555. “บทสมภาษณการหดจะเขในแบบคณครทองด สจรตกล” .หนง ศตวรรษครทองด ศร แผนดน. [มปท], 33

เจรญชย ชนไพโรจน .2512. การปฏบตเครองสายไทย. กรงเทพฯ:โสภณการพมพ

ชาครต เฉลมสข .2552. วเคราะหเพลงเดยวพญาโศก สามชน ทางรองศาสตรจารยปกรณ รอดชาง เผอนวทยานพนธศลปศาสตรบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ชนะชย กอผจญ. 2547. การศกษาเพลงเดยวลาวแพนทางจะเข . วทยานพนธศลปกรรมศาสตร มหาบณฑต, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ชนสถนนท ประกายสนตสข. 2552 .วเคราะหเดยวซอดวงเพลงกราวในทางครแสวง อภยวงศ. วทยานพนธศลปศาสตรบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย

44

บรรณานกรม(ตอ) ธนา วไลวงษ. 2553 .กระบวนการถายทอดการบรรเลงฆองวงใหญของครดนตรไทยจงหวด อางทอง. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยมหาสารคาม

นกศกษาสาขาวชาการการโฆษณาและธรกจบนเทงชนปท 3-4 ในวชาโครงการพเศษดานการ

โฆษณามหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา .2555 . หนงศตวรรษครทองด ศร แผนดน. [มปท]

บญเชด พณพาทย. 2534. เทคนคการฝกระนาดเอก.วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต , มหาวทยาลยเกษตรศาสตร บญธรรม กจปรดาบรสทธ.2553.เทคนคการสรางเครองมอรวบรวมขอมลการวจย.กรงเทพฯ : ศร อนนตการพมธ. ปกรณ รอดชางเผอน. 2549.งานประพนธเพลงเดยว เพลงทยอยเดยว ส าหรบจะเข. รายงานการ วจย , จฬาลงกรณมหาวทยาลย พจนะ-สารานกรม ฉบบทนสมย (2516-207) พจนานกรม ฉบบเฉลมพระเกยรต (2530 : 237) พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน (2540 : 406) พจนานกรมไทย ฉบบทนสมยและสมบรณ (2552 : 529) พพฒน สอนใย. 2547. เพลงเดยวจะเขส าเนยงมอญ. วทยานพนธศลปศาสตรบณฑต, มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ พสณ ฟองศร. 2552. วจยทางการศกษา. พมพครงท 5. กรงเทพฯ : พรอพเพอรตพรน.

45

บรรณานกรม(ตอ) ไพศาล อนทวงศ. 2548. รอบรเรองดนตรไทย. กรงเทพฯ:สานกพมพชมรมเดก ภชาต เลณะสวสด . 2542. ปฏบตพนฐานเครองสายไทย . พมพครงท 2. กรงเทพฯ:โสภณการพมพ มนตร ตราโมท. 2527. โสมสองแสง : ชวตดนตรไทย มนตร ตราโมท. กรงเพทฯ: โรงพมพเรอน แกวการพมพ

ยทธ ไกยวรรณ. 2545 . พนฐานการวจย. พมพครงท4. กรงเทพฯ: สวรยาสาสน. รงทวา กจม.2546. จะเข – การสรางและการบรรเลง. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต , มหาวทยาลยมหดล วรพจน มานะสมปอง. 2549. วเคราะหเดยวขลยเพยงออเพลงกราวใน ทางครจ าเนยร ศรไทย พนธ.วทยานพนธศลปศาสตรบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย วรวฒ เขมเพชร .2546 .การศกษาเพลงเดยวแขกมอญ สามชน ทางจะเข . ปรญญานพนธมานษยด รยางวทยา , มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วมลศร อปรนย .2512. ดนตรไทยในระบบการเรยนการสอน. กรงเทพฯ:หมอน ศราวฒ โชตจารส .2553. เทคนคการบรรเลงโปงลาง. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยมหาสารคาม

46

บรรณานกรม(ตอ) ศกรนทร สบญ, ธรพร ยนเจรญ และคณะ. 2557. บชาครผเปนทรกและยนด 90 ป คณครระต วเศษสรการ .กรงเทพ: บรษท พรเพลส จากด ศรนทรลกษณ เพอประดษฐ.2542 . การเปรยบเทยบทางจะเขกบท านองหลกของเพลงตาม เกณฑมาตรฐานสาขาวชาและวชาชพดนตรไทยขน1,2 และ 3. ปรญานพนธศลปศาสตร มหาบณฑต, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ สมถวล พลทาจกร. 2538 . การใชชดแบบฝกส าหรบการเลนดนตรไทย “จะเข” ส าหรบ นกเรยนประถมศกษา. วทยานนพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยเชยงใหม สมพงษ กาญจนผลน .2536. ดนตรไทยโนตและการฝก .กรงเทพฯ:เลฟแอนดลฟ สราวฒ โชตรตน.2552.วเคราะหเพลงเดยวจะเขเพลงทยอยเดยวของส านกหลวงประดษฐไพเราะ (ศร ศลปบรรเลง). วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต , จฬาลงกรณมหาวทยาลย สาเรจ คาโมง . 2544 . เสนทางลดหดเลนดนตรไทย . กรงเทพ : ฐานบณฑต

สทธศกด จรรยาวฒ. 2555. “จะเข : ความเปนมาและการบรรเลง” . หนงศตวรรษครทองด ศร แผนดน. [มปท] , 43

สภางค จนทวานช. 2549. วธการวจยเชงคณภาพ. กรงเทพฯ: สวรยาสาสน. เหมราช เหมหงษ. 2551 .ววฒนาการการถายทอดการบรรเลงจะเข . วทยานพนธศลปศาสตร

มหาบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย อดศร เวชชกร. 2549. วเคราะหเพลงทยอยเดยว ส าหรบทางจะเข ครศวศษฏ นลสวรรณ.

วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาดรยางคศลปไทย,จฬาลงกรณมหาวทยาลย

47

ภาคผนวก

48

ภาคผนวก ก ประวตชวตครศวศษฏ นลสวรรณ

49

ประวตชวตครศวศษฎ นลสวรรณ

ภาพท 5 อาจารยศวศษฏ นลสวรรณ

ทมา :ไพฑรย ผานพงษ

ประวตสวนตว

ครศวศษฎ นลสวรรณ เกดทบานเลขท 48/3 หม 7 ถ.จรชน ต.บางมญ อ.เมอง จงหวดสงหบร เมอวนองคารท 30 มนาคม พ.ศ. 2508 ปจจบนอาย 41 ป เปนบตรคนเดยวของ รอยเอกบญญต นลสวรรณ กบ นางกรรณกา วพนธเงน ประกอบอาชพรบราชการ ในวยเดกครศวศศฎ เปนเดกทคอนขางเรยบรอย เปนทรกของเพอนและครอาจารย ในวยเดกครศวศษฎจะคอยชวยเหลอและแบงบาภาระของคนในครอบครวเสมอเชนชวยทาความสะอาดบานเลๆนอยๆ แตกยงสามารถรกษาผลการเรยนใหอยในเกณฑทด จนกระทงปรญญาตร

ประวตการศกษา

การศกษาสามญ ครศวศษฎ นลสวรรณเรมเรยนชนอนบาลทโรงเรยนสมประสงควทยา อเมอง จ.สงหบร จากนนเขาเรยนระดบชนประถมศกษาปท 1-4 ทโรงเรยนอนบาลสงหบร อ.เมอง จ.สงหบร ประถมศกษาปท 5-6 ทโรงเรยนวดพรหมสาคร อ.เมอง จ.สงหบร และมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนสงหบร เมอเรยนจบชนมธยมศกษาตอนตนครศวศษฎไดตดสนใจทจะเลอกเรยนในสาขาวชาทตนเองชอบซงสงนนคอดนตรโดนเขาศกษาทวทยาลยนาฏศลปอางทองตงแตชนกลาง 1 จนกระทง

50

ระดบสง 2 ตอมาในป พ.ศ.2529 กไดศกษาตอระดบปรญญาตรในสองปหลงทวทยาลยครพระนครศรอยธยา หรอ มหาวทยาลยราชภฎพระนครศรอยธยาในปจจบน

การศกษาดานดนตร

ดานเครองสาย เมออาย8ป ครศวศษฎ นลสวรรณ เรมเรยนระนาดเอกกบนายเกลอนวพนธเงน ผ เปนตา ซงเปนนกดนตรชาวบาน ตอมาอาย 11 ป ไดเรยนซอดวงกบอาจารยวชย ใจภกด ทโรงเรยนวดพรหมสาคร และไดเรยนจะเขกบอาจารยเทวน พรหมนกร ทโรงเรยนสงหบร เละเมอไดเขาศกษาตอวทยาลยนาฏศลปอางทองกไดเรยนกบอาจารยชโลมใจ เอยมภรมย ในชวงทเรยนวทยาลยนาฏศลปอางทองอยนนกไดเรยนจะเขกบครระต วเศษสรการ ในราวป 2524 เนองจากครเทวน พรหมนกร ไดนาเทปของครระต วเศษสรการ มาใหฟงและยงเคยเหนครระตออกโทรทศนรายการชลาลย ดวยความประทบใจในฝมอการบรรเลงจะเขของครระต ครศวศษฎจงไปหาครระตทกรมประชาสมพนธเกา ซงในขณะนนทานดารงตาแหนงเปนหวหนาแผนกดรยางคไทย เพอขอเปนศษย วนนนครสดจตต ดรยประณต และครฉลวย จยะจนทนงอยในหองดวย ครระตถามวาเปนลกเตาเหลาใคร บานอยทไหน เรยนอะไร ครศวศษฎจงตอบไปตามนนและไดถามวาคดคาสอนเทาไหร เพราะทราบมาจากครเทวนวาครระตคดคาสอน ครระตจงบอกวา สาหรบหนฉนไมเอาสตางคหรอกวางกมาตอเพลง ครศวศษฎ นลสวรรณ ไดเรยนจะเขกบครระตในชวงปดภาคเรยน ทงทกรมประชาสมพน และทบานครระตเอง เวลาทครระตไปงานตางๆ ครศวศษฎกจะตามไปดวยทกครงเสมอ เพลงแรกทไดเรยนคอเพลงสรอยลาปางเถา แขกโอด ทยอยนอก ทยอยใน ทยอยเขมร ทยอยญวน เถา แขกลพบร โสมสองแสง เถา เขมรโพธสตว ฯลฯ และเพลงประเภทเดยว คอ เพลง สรนทราห สดสงวน ลาวแพน กราวใน แขกมอญ สารถ จนขมใหญ และมลง ดานปพาทย ครศวศษฎ นลสวรรณ ไดเรยนปพาทย(ระนาด) กบอาจารยสารวย แกวสวางขณะทเรยนอยทวทยาลยนาฏศลปอางทอง เมอเรยนจบชนสงจากวทยาลยนาฏศลปแลวกไดมาศกษาทวทยาลยครพระนครศรอยธยา หรอ มหาวทยาลยราชภฎพระนครศรอยธยาในปจจบน ระหวางทเรยนอยทวทยาลยครนน กไดเรยนปพาทยกบครสาราญ เกดผลและไดเรยนเพมเตมทสนยสงเสรมและเผยแพรดนตรไทยในพระอปถมภ และไดตอเพลงประเภทตางๆเชน เพลงแขก

51

สาหราย เถา กาสรวลสรางค เถา สอยประทป เถา เทอดมหาราช เถา จนเดดดอกไม เถา จนเกบบปผา เถา ทยอยเขมรทางฝงธน เพลงเรองเพลงยาว เพลงเรองสเกลอ เพลงเสภานอก เพลงคบชนสวนขวญ ตบสงขศลปชย ตบพรหมมาศ ตบมณฑาลงกระทอม ตบนก และตบพระลอเสยงน า รวมทงตอเพลงเดยวฆองวงใหญ เพลงแขกมอญหกชน และเดยวระนาดเอก เพลงทะแย สามชน และเพลงพญาโศกสามชน และ หกชน นอกจากนยงไดรบคาแนะนาและตอเพลงเพมเตมจาก ครวเชยร เกดผลดวย เชนเพลงเดยวพญาโศก สามชนและเพลงเชดนอกทางฆองวงเลก และตอเพลงตระไตรตรง ทางฆอแงวงใหญจากครจาลอง เกดผล ควบคไปดวย และไดเรยนขบรองกบนางมาล เกดผล ซงเปนพสาวของครวเชยร เกดผลดวย ในป 2546 ทานไดยายจากโรงเรยนสงหบรมาชวยราชการทโรงเรยนบางบาส จงหวด พระนครศรอยธยา โดยมาเปนครสอนและเรยนควบคกนไปดวย ทศนยสงเสรมและเผยแพรดนตรไทยในพระบรมราชประถมภ โดยตอเพลงหนาพาทยชนสงกบครสาราญ เกดผลและครวเชยร เกดผล นอกจากน ครสาราญยงเคยไดรบเชญใหอานโองการงานไหวครวดจฬามณ อาเภอบางบาล จงหวดพระนครศรอยธยา ในงานไหวครครงนน ครสาราญ เกดผล ไดมอบโองการให ครจาลอง เกดผล ครสาเรง เกดผล ครวเชยร เกดผล และครศวศษฎ นลสวรรณ โดยมสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมารทรงเปนองคสกขพยานองคประธานในพธ และ ทรงเจมหนาผากครศวศษฎ นงสวรรณ เปนสกขพยานในพธมอบโองการ

ประวตดานการท างาน

เรมบรรจเขารบราชการครครงแรกทโรงเรยนโนนสะอาดวทยาคาร อาเภอแวงใหญ จงหวดขอนแกน เมอป พ.ศ.2532 2ป ป พ.ศ.2534 ไดยายมาสอนทโรงเรยนสงหบร จงหวดสงหบรเปนเวลา 7 ป ปพ.ศ.2542 ไดยายมาสอนทโรงเรยนบางบาล อาเภอบางบาล จงหวดพระนครศรอยธยา เปนเวลา 2 ป ในระหวางนนไดทาการสอนใหกบนกเรยน กรมประชาสงเคาระหทสงเสรมและเผยแพรดนตรไทยในพระบรมราชปถมภ เปนเวลา 2 ป ปพ.ศ.2544 ไดยายมาสอนทโรงเรยนสงหบร จนถงปจจบน รวมอายราชการเปนเวลา17ป

52

ภาคผนวก ข

ประวตผท าวจย

53

ประวตนสตผท าวจย นสตชนปท 3 สาขาวชาดนตรไทย ภาควชาดนตร คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตบางเขน กรงเทพมหานคร

ประวตสวนตว ชอ นายไพฑรย ผานพงษ วนเดอนปเกด 28 มถนายน 2536 ทอยปจจบน 12 ม.1 ต.หนองแขม อ.โคกสาโรง จ.ลพบร 15120

ประวตการศกษา - สาเรจการศกษาระดบชนประถมศกษาจากโรงเรยนอนบาลลพบร -สาเรจการศกษาระดบชนมธยมศกษาตอนตนจากโรงเรยนวนตศกษาในพระราชปถมภสมเดจพระเทพรตนราชสดา สยามบรมราชกมาร จ.ลพบร - สาเรจการศกษาระดบชนมธยมศกษาตอนปลายจากโรงเรยนพบลวทยาลย จ.ลพบร - ปจจบนเปนนสตชนปท 3 สาขาวชาดนตรไทย ภาควชาดนตร คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ประวตการศกษาดานดนตร - เรมเรยนดนตรไทยครงแรกทโรงเรยนโคกสาโรงวทยา ตอนประถมศกษาชนปท 5 โดยหดเลนดนตรสากล คลารเนตมากอน - เรมเรยนดตรไทยครงแรกทโรงเรยนวนตศกษาในพระราชปถมภสมเดจพระเทพรตนราชสดา สยามบรมราชกมาร จ.ลพบร ตอนระดบชนมธยมศกษาปท 1 โดยเรมหดซอดวงกอนเปนลาดบแรก เรยนกบอาจารย ณระชา โพธบว และอาจารยภวเดช ไพเราะ

54

- เมอเขามาเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 4 เปลยนเครองมอมาหดเรยนจะเข โดยเรมเรยนกบ นางสาวสยมพร แสงทอง (นกศกษาฝกสอน) และจงไปเรยนกบ นายชวลต แกวประเสรฐ (นกศกษามหาวทยาลยราชภฏเทพสตร) และในชวงปดเทอม ไดเขาไปเรยนทบานอาจารยศวศษฏ นลสวรรณ ตลอดจนจบมธยมศกษาปท 6