t-fern มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย...

40
ลค่าของนิเวศบริการด้านการท่องเที่ยวและนันทนาการของพื้นที่คมครอง ลค่าของนิเวศบริการด้านการท่องเที่ยวและนันทนาการของพื้นที่คมครอง : : กรณีศึกษากลุ่มป่าตะวันออก กรณีศึกษากลุ่มป่าตะวันออก The Economics Valuation The Economics Valuation of Ecosystem Service on Tourism and of Ecosystem Service on Tourism and The Economics Valuation The Economics Valuation of Ecosystem Service on Tourism and of Ecosystem Service on Tourism and Recreation Recreation in in Protected Areas Protected Areas C St d E t F tC l C St d E t F tC l : : Case Study on Eastern Forest Complex, Case Study on Eastern Forest Complex, .ธรรม สว่าง ธรรม สว่าง .ธรรม สว่าง ธรรม สว่าง ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้านทรัพยากรป่าไม้และสัตว์ป่า ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้านทรัพยากรป่าไม้และสัตว์ป่า ที่ปรึกษากรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช ที่ปรึกษากรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้านทรัพยากรป่าไม้และสัตว์ป่า ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้านทรัพยากรป่าไม้และสัตว์ป่า ที่ปรึกษากรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช ที่ปรึกษากรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช

Upload: auraphin-phetraksa

Post on 16-Jul-2015

200 views

Category:

Environment


6 download

TRANSCRIPT

Page 1: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง

มลคาของนเวศบรการดานการทองเทยวและนนทนาการของพนทคมครองมลคาของนเวศบรการดานการทองเทยวและนนทนาการของพนทคมครอง

: : กรณศกษากลมปาตะวนออกกรณศกษากลมปาตะวนออก

The Economics ValuationThe Economics Valuation of Ecosystem Service on Tourism andof Ecosystem Service on Tourism andThe Economics Valuation The Economics Valuation of Ecosystem Service on Tourism and of Ecosystem Service on Tourism and

Recreation Recreation in in Protected Areas Protected Areas

C St d E t F t C lC St d E t F t C l: : Case Study on Eastern Forest Complex,Case Study on Eastern Forest Complex,

ดรดร..ทรงธรรม สขสวางทรงธรรม สขสวาง ดรดร..ทรงธรรม สขสวางทรงธรรม สขสวางรร.. ร ธรรม สขสวร ธรรม สขสวผเชยวชาญเฉพาะดานทรพยากรปาไมและสตวปาผเชยวชาญเฉพาะดานทรพยากรปาไมและสตวปา

ทปรกษากรมอทยานแหงชาต สตวปาและพนธพชทปรกษากรมอทยานแหงชาต สตวปาและพนธพช

รร.. ร ธรรม สขสวร ธรรม สขสวผเชยวชาญเฉพาะดานทรพยากรปาไมและสตวปาผเชยวชาญเฉพาะดานทรพยากรปาไมและสตวปา

ทปรกษากรมอทยานแหงชาต สตวปาและพนธพชทปรกษากรมอทยานแหงชาต สตวปาและพนธพช

Page 2: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง

รปท รปท 11:: กรอบกรอบมโนทศนการมโนทศนการประเมนระบบนเวศแหงสหสวรรษ ประเมนระบบนเวศแหงสหสวรรษ ((Millennium Ecosystem Millennium Ecosystem Assessment Conceptual Framework)Assessment Conceptual Framework)

บรการของระบบนเวศองคประกอบของความเปนอยทด

การจดเตรยมไวให

มความมนคง• ความปลอดภยในชวต• การเขาถงทรพยากร เสรภาพใน• อาหาร

• นาจด• ไมและไฟเบอร• เชอเพลง ปจจยพนฐานทด

• วถชวตทเหมาะสม

อยางมนคง• การปลอดจากโรคภย

เสรภาพในการเลอก

และแสดงออก

โอกาสของ

สนบสนนกระบวนการธรรมชาตการ การควบคม

• การควบคมสภาพภมอากาศ

• การควบคมนาทวม• การควบคมโรค

ใ ส

• ไดอาหารทมคณคา• มทอยอาศย• เขาถงสนคาทตองการ

สขภาพอนามย

แตละบคคลทตองการจะ

เปนและ

ตองการทจะทา

• การหมนเวยนธาตอาหารพช

• ทานาใหบรสทธ

การสนบสนน/บรการดานวฒนธรรม• สรางสนทรยภาพ• มโนมย/จตวญญาณ

• ความแขงแรง• ความรสกทด• การเขาถงอากาศและนาทสะอาด

• การกอตวของดน

• การสรางผลผลต

Freedom of choice

and action

OPPORTUNITY TO BE

สงมชวตบนโลก สงมชวตบนโลก :::: ความหลากหลายทางชวภาพความหลากหลายทางชวภาพ

• มโนมย/จตวญญาณ• ทางการศกษา• นนทนาการ

สมพนธภาพของสงคม• ความสามคคของสงคม• การเคารพนบถอกนและกน• การชวยเหลอเกอกลกน

ผลผลตปฐมภม

OPPORTUNITY TO BEABLE TO ACHIEVE

WHAT AN INDIVIDUAL

VALUES DOING AND BEING

สของลกศร:แสดงระดบการเขาไดกบปจจยดานเศรษฐ-สงคม

ความกวางของลกศร:แสดงระดบความรนแรงของการเชอมโยงระหวางบรการของระบบนเวศกบความเปนอยทดของมนษย

Huberman, D. (2008) A Gateway to PES: Using Payments for Ecosystem Services for Livelihoods and Landscapes Markets and

http://cmsdata.iucn.org/downloads/a_gateway_to_pes_d_huberman.pdf

ทมา:ดดแปลงจากServices for Livelihoods and Landscapes. Markets and Incentives for  Livelihoods and Landscapes Series No. 1, Forest Conservation Programme, International Union forthe Conservation of Nature (IUCN), Gland. 

Page 3: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง

โรเบรต คอนสแตนซา พรอมดวยนกเศรษฐศาสตร

นานาชาตดานสงแวดลอมหลายคน รวมกนคานวณนานาชาตดานสงแวดลอมหลายคน รวมกนคานวณ

มลคาของการใหบรการระบบนเวศทวโลก ซงมรวมกน

ถง 3.32 หมนลานลานเหรยญสหรฐตอป ขณะทมลคา

ผลตภณฑมวลรวมของทงโลกตากวาเกอบเทาตว

C t R t l 1997 Th l f th ld’ t i dCostanza, et al., 1997.ทมา:Costanza, R., et al. 1997. The value of the world’s ecosystem services and natural  capital. Ecological Economics, Volume 25, Issue 1: 3‐15. 

http://www.sciencedirect.com/science?_ob=ArticleURL&_udi=B6VDY‐45RFNGW‐2& user=10& rdoc=1& fmt=& orig=search& sort=d&view=c& acct=C000050221& version=1& url

http://thaipublica.org/2012/02/payment‐for‐ecological‐services/

_ _ _ _ g _ _ _ _

Page 4: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง

การประเมนมลคาทางเศรษฐกจ ฐ

การประเมนมลคาทางเศรษฐกจ คอการวดมลคาทมนษยใหกบ สงใดสงหนงทวดเปนตวเงนไมวาสงนนจะมการซอขายในตลาด

หรอมราคาตลาดหรอไมกตาม

Anthropothentic ทรพยากรธรรมชาตมมลคาหรอไม ขนอยกบความสาคญทมนษยใหกบความสาคญทมนษยให

Page 5: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง

ราคาตลาดกบมลคาทางเศรษฐกจราคาตลาดกบมลคาทางเศรษฐกจ

คนทวไปคดวาถาราคาแฮมเบอ

เกอร 70 บาท หมายถงมลคา

ทางเศรษฐกจของแฮมเบอเกอร

เทากบ 70 บาท

สนคาทมการซอขายผานตลาดสนคาทมการซอขายผานตลาด

เทานนทจะมมลคาทาง

เศรษฐกจ?

Page 6: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง

ของทไมมราคาตลาด ไมมมลคา ?ของทไมมราคาตลาด ไมมมลคา ?

สนคา / บรการหลายประเภททไมมการซอขายผานสนคา / บรการหลายประเภททไมมการซอขายผานตลาด แตมมลคาทางเศรษฐกจแมวาไมม “ราคา”

Biodiversity ตลาด

ระบบนเวศนปาไมWater

Biodiversity

การคมครองสตวทใกลจะสญพนธ

Natural Areas

อากาศและนาทบรสทธ

การอนรกษโบราณสถานAir

การลดจานวนผปวยเปนโรคทางเดนหายใจPeace &

Quiet

สนคาสาธารณะ/มผลกระทบภายนอก

Page 7: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง

มลคาเศรษฐกจรวม (TOTAL ECONOMIC VALUE)

มลคาการ

ใช(use

มลคาทไมไดเกด

จากการใช (non-(

values)use values)

มลคาคงอยมลคาทางออม (INDIRECT

VALUES)

มลคาเผอใช (OPTION VALUES)

มลคาคงอย (EXISTENCE VALUES)มลคาทางตรง

(DIRECT VALUES)

Page 8: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง

มลคาทางตรงของพนทคมครอง DIRECT USE VALUESDIRECT USE VALUES)

Page 9: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง

มลคาทางออม มลคาทางออมของพนทคมครอง1) ป โ ไ ป

INDIRECT USE 1) มลคาของประโยชนทไดจากการอนรกษหนาดนและปองกน

การชะลางพงทลายของดน

2) มลคาของประโยชนทไดจากการรกษาปาตนนาVALUES

2) มลคาของประโยชนทไดจากการรกษาปาตนนา

3) มลคาของประโยชนทไดจากการดดซบคารบอน

4) มลคาของประโยชนทเกยวเนองกบความอดมสมบรณของปา

ตนนาทสาคญ ไดแก อปทานนา

Page 10: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง

มลคาเผอใชในอนาคตเพอ

ลกหลาน (OPTION VALUE)ลกหลาน (OPTION VALUE)

Page 11: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง

เครองมอในการประเมนมลคาทางเศรษฐกจ ฐมลคาตลาด (market prices)

ใ ปวธการวดความพงพอใจเปดเผย

Travel Cost Method : มลคาของสถานททองเทยวโดยใชตนทนในการเดนทางแทนราคาตนทนในการเดนทางแทนราคา

Hedonic price method : ใชมลคาของอสงหารมทรพยสะทอนผลกระทบของการเปลยนแปลงของคณภาพแวดลอม

Stated Preference Method หรอบางครงเรยกวา “การประเมนทางตรง”

Contingent Valuation Method การสารวจเพอการศกษาการตดสนใจของบคคลทวไปเกยวกบความตองการทจะไดคณภาพสงแวดลอมทดกบความเตมใจทจะจาย

Choice Experiment

Benefit Transfer

Page 12: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง

วตถประสงคของการศกษาวตถประสงคของการศกษาวตถประสงคของการศกษาวตถประสงคของการศกษา

ประเมนมลคาเชงนนทนาการของพนทอนรกษแตละแหงในกลมปาประเมนมลคาเชงนนทนาการของพนทอนรกษแตละแหงในกลมปา

ตะวนออก และมลคาเชงนนทนาการทงหมดของกลมปาตะวนออกตะวนออก และมลคาเชงนนทนาการทงหมดของกลมปาตะวนออกตะวนออก และมลคาเชงนนทนาการทงหมดของกลมปาตะวนออกตะวนออก และมลคาเชงนนทนาการทงหมดของกลมปาตะวนออก

คานวณความเตมใจจะจายคาธรรมเนยมคาเขาโดยเฉลยของ คานวณความเตมใจจะจายคาธรรมเนยมคาเขาโดยเฉลยของ

ใ ใ พนทอนรกษแตละแหงในกลมปาตะวนออกพนทอนรกษแตละแหงในกลมปาตะวนออก

หาอตราคาธรรมเนยมททาใหพนทอนรกษแตละแหงไดรายรบรวมหาอตราคาธรรมเนยมททาใหพนทอนรกษแตละแหงไดรายรบรวม

สงสดจากการเกบคาธรรมเนยมคาเขาชมอทยานแหงชาตและเขตสงสดจากการเกบคาธรรมเนยมคาเขาชมอทยานแหงชาตและเขต

รกษาพนธสตวปารกษาพนธสตวปารกษาพนธสตวปารกษาพนธสตวปา

Page 13: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง

ขอบเขตการศกษาขอบเขตการศกษา

•• พนทเปาหมายพนทเปาหมาย

ขอบเขตการศกษาขอบเขตการศกษา

อทยานแหงชาตและเขตรกษาพนธสตวปาของกลมปาตะวนออก รวม อทยานแหงชาตและเขตรกษาพนธสตวปาของกลมปาตะวนออก รวม 5 5 พนทพนท

–– อทยานแหงชาตเขาชะเมาอทยานแหงชาตเขาชะเมา--เขาวง เขาวง

–– อทยานแหงชาตเขาคชฌกฏอทยานแหงชาตเขาคชฌกฏ

–– อทยานแหงชาตนาตกพลวอทยานแหงชาตนาตกพลว

–– อทยานแหงชาตนาตกคลองแกวอทยานแหงชาตนาตกคลองแกวอทยานแหงชาตนาตกคลองแกว อทยานแหงชาตนาตกคลองแกว

–– เขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาวเขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว

•• การศกษานรวบรวมขอมลปฐมภมโดยใชแบบสอบถามจากนกทองเทยวชาวไทยทการศกษานรวบรวมขอมลปฐมภมโดยใชแบบสอบถามจากนกทองเทยวชาวไทยทเดนทางมาทองเทยวยงอทยานแหงชาตและเขตรกษาพนธสตวปาของกลมปาเดนทางมาทองเทยวยงอทยานแหงชาตและเขตรกษาพนธสตวปาของกลมปาตะวนออกตะวนออก 55 พนทจานวนพนทจานวน 20102010 ชดขอมลชดขอมลตะวนออก ตะวนออก 5 5 พนทจานวน พนทจานวน 2010 2010 ชดขอมลชดขอมล

Page 14: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง

พนทเปาหมายในงานศกษาพนทเปาหมายในงานศกษา

Page 15: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง

ขอมลพนฐานกลมปาตะวนออกขอมลพนฐานกลมปาตะวนออกขอมลพนฐานกลมปาตะวนออกขอมลพนฐานกลมปาตะวนออก

ไ ทรพยากรปาไม

พนทสวนใหญของกลมปาตะวนออกปกคลมไปดวยญ

* ปาดบแลง รอยละ 84.7 * ปาดบเขา รอยละ 2.9

* ปาเบญจพรรณ รอยละ 2 * สวนปา รอยละ 1.4

* ปาฟนฟตามธรรมชาต รอยละ 1.1 * ทงหญา รอยละ 1 ปาฟนฟตามธรรมชาต รอยละ 1.1 ทงหญา รอยละ 1

* พนทเกษตรกรรม แหลงนา พนทอยอาศยของชมชน รอยละ 6.9

Page 16: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง
Page 17: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง

ขอมลพนฐานกลมปาตะวนออกขอมลพนฐานกลมปาตะวนออกขอมลพนฐานกลมปาตะวนออกขอมลพนฐานกลมปาตะวนออก

ปทรพยากรสตวปา

ความหลากหลายชนดของสตวปาบรเวณกลมปาตะวนออกพบ

สตวปาทงสน 1,207 ชนด แบงเปน

* สตวเลยงลกดวยนม 128 ชนด * สตวเลอยคลาน 133 ชนด

* สตวสะเทนนาสะเทนบก 49 ชนด * นก 320 ชนด

* ปลา 96 ชนด * แมลงปาไม 481 ชนด

โดยมสตวปาหายากใกลสญพนธ โดยมสตวปาหายากใกลสญพนธ 44 ชนดทพบในกลมปาตะวนออก ชนดทพบในกลมปาตะวนออก

ไดแก ชางปา เสอโครง กระทง ววแดง ไดแก ชางปา เสอโครง กระทง ววแดง

Page 18: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง
Page 19: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง

ขอมลพนฐานดานการทองเทยวและนนทนาการของขอมลพนฐานดานการทองเทยวและนนทนาการของ

กลมปาตะวนออกกลมปาตะวนออกทรพยากรนนทนาการทรพยากรนนทนาการทรพยากรนนทนาการทรพยากรนนทนาการ

พ น ท ก ล ม ป า ต ะ ว น อ อ ก ม แ ห ล งพ น ท ก ล ม ป า ต ะ ว น อ อ ก ม แ ห ล ง

นนทนาการในอทยานแหงชาต นนทนาการในอทยานแหงชาต 16 16 แหลง แหลง

และแหลงศกษาธรรมชาตในเขตรกษาพนธและแหลงศกษาธรรมชาตในเขตรกษาพนธ

สตวปา สตวปา 7 7 แหลง โดยทรพยากรทมความโดดแหลง โดยทรพยากรทมความโดด

เดนมากทสด คอ น าตกและลาธาร เชนเดนมากทสด คอ น าตกและลาธาร เชนเดนมากทสด คอ นาตกและลาธาร เชน เดนมากทสด คอ นาตกและลาธาร เชน

นาตกพลว นาตกเขาชะเมา นาตกกระทง นาตกพลว นาตกเขาชะเมา นาตกกระทง

ป ป นาตกคลองแกว เปนตน นาตกคลองแกว เปนตน

Page 20: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง

ศกยภาพของกลมปาตะวนออกศกยภาพของกลมปาตะวนออกศกยภาพของกลมปาตะวนออกศกยภาพของกลมปาตะวนออก

ดานการเปนแหลงนนทนาการและแหลงเรยนร ดานการเปนแหลงนนทนาการและแหลงเรยนร

กลมปาตะวนออกมคณคาในการเปนแหลงนนทนาการ

ประเภทนาตก สวนใหญมการใชประโยชนในระดบทองถน

ป ใ ยกเวนนาตกพลวทเปนทรจกในระดบนานาชาต กจกรรมสวน

ใหญคอ เลนนา/ชมนาตก พกผอนกบธรรมชาต แคมปง

เดนปาศกษาธรรมชาต ถายภาพ กางเตนทพกแรม

Page 21: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง

ประเดนปญหาของกลมปาตะวนออกประเดนปญหาของกลมปาตะวนออก

ดานการเปนแหลงนนทนาการและแหลงเรยนร

* ป ใ ส * ปรมาณนกทองเทยวคอนขางมากในชวงฤดทองเทยว วนหยดเสาร-อาทตย และวนหยดนกขตฤกษ ในบรเวณนาตกพลวและนาตกเขาชะเมา

* ปรมาณนกทองเทยวทเขาพระบาทหลวงเกนขดความสามารถดานนเวศ โดยเฉพาะขยะ ปรมาณนกทองเทยวทเขาพระบาทหลวงเกนขดความสามารถดานนเวศ โดยเฉพาะขยะ นาเสย ในชวงเดอนมกราคม-กมภาพนธ ซงมกจกรรมทางศาสนาของเขาพระบาทหลวง

* การพฒนาเปนแหลงเรยนรคอนขางจากด โดยเฉพาะการพฒนารปแบบสอความหมาย การพฒนาเปนแหลงเรยนรคอนขางจากด โดยเฉพาะการพฒนารปแบบสอความหมายประเภทตางๆ

* การใชประโยชนนาตกตางๆใน ขสป. ยงเปนรปแบบการเขาไปพกผอน เลนนา ปกนก มากกวาจะเนนการศกษาเรยนรดานการอนรกษ ซงเปนเปาหมายของ ขสป.

* อช.นาตกพลว ควรพฒนาใหเปนอทยานแหงชาตในระดบนานาชาต เนองจากปจจบนมนกทองเทยวตางประเทศมาเยอนเปนจานวนมาก

* ควรเขมงวดในเรองกฎระเบยบ เพอใหอทยานแหงชาตเปนแหลงนนทนาการทมความป ใ ป ใ ปลอดภย นกทองเทยวพงพอใจ ประทบใจ และมผลกระทบตอธรรมชาตนอยทสด

Page 22: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง
Page 23: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง

ประโยชนของการศกษาประโยชนของการศกษา

ใ ใ

ประโยชนของการศกษาประโยชนของการศกษา

•• ประเมนมลคาเชงนนทนาการของกลมปาตะวนออกเพอเปนแนวทางใหแกรฐบาลประเมนมลคาเชงนนทนาการของกลมปาตะวนออกเพอเปนแนวทางใหแกรฐบาลในการจดสรรงบประมาณในการจดการและพฒนาพนทคมครองของกลมปาในการจดสรรงบประมาณในการจดการและพฒนาพนทคมครองของกลมปาตะวนออกตะวนออกตะวนออกตะวนออก

ใ ใ •• ใชเปนขอมลประกอบการพจารณาปรบคาอตราคาเขาชมพนทคมครอง แตละแหงใชเปนขอมลประกอบการพจารณาปรบคาอตราคาเขาชมพนทคมครอง แตละแหงใหเหมาะสมยงขนใหเหมาะสมยงขน

•• ใชเปนฐานขอมลในการอางองผลประโยชนเชงนนทนาการของพนทคมครองแหง ใชเปนฐานขอมลในการอางองผลประโยชนเชงนนทนาการของพนทคมครองแหง ใ ใ อนๆ ทมลกษณะของทรพยากรการทองเทยวและนนทนาการทใกลเคยงกนอนๆ ทมลกษณะของทรพยากรการทองเทยวและนนทนาการทใกลเคยงกน

Page 24: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง

การใชเทคนคการประเมนมลคาทางเศรษฐศาสตรการใชเทคนคการประเมนมลคาทางเศรษฐศาสตรการใชเทคนคการประเมนมลคาทางเศรษฐศาสตรการใชเทคนคการประเมนมลคาทางเศรษฐศาสตร

–– ใชเทคนคตนทนการเดนทางแบบรายบคคล ใชเทคนคตนทนการเดนทางแบบรายบคคล ((Individual Travel Individual Travel

Cost MethodCost Method –– ITCM)ITCM) เพอประเมนมลคาเชงนนทนาการของเพอประเมนมลคาเชงนนทนาการของCost Method Cost Method ITCM)ITCM) เพอประเมนมลคาเชงนนทนาการของเพอประเมนมลคาเชงนนทนาการของ

พนทคมครองแตละแหงในกลมปาตะวนออกพนทคมครองแตละแหงในกลมปาตะวนออก

ใ ใ –– ใชเทคนคสมมตเหตการณ ใชเทคนคสมมตเหตการณ ((Contingent Valuation Method Contingent Valuation Method ––

CVM) CVM) เพอคานวณความเตมใจจะจายคาธรรมเนยมคาเขาโดยเพอคานวณความเตมใจจะจายคาธรรมเนยมคาเขาโดย

เฉลยของพนทคมครองแตละแหงในกลมปาตะวนออกเฉลยของพนทคมครองแตละแหงในกลมปาตะวนออก

Page 25: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง

ขนตอนการดาเนนงานขนตอนการดาเนนงาน

• เกบขอมลจากนกทองเทยวชาวไทย ทอายตงแต 15 ปขนไปทเดนทางมาทองเทยวกลมปาตะวนออก

พนทละจานวน 402 ตวอยาง รวม 5 พนท 2010 ตวอยางพนทละจานวน 402 ตวอยาง รวม 5 พนท 2010 ตวอยาง

• เกบขอมล ณ สถานททองเทยว โดยกระจายการเกบขอมลในชวง 15พฤศจกายน 2556

ถง 31 มนาคม 2557

• ใชวธการสมภาษณแบบตวตอตอและบนทกขอมลลงแบบสอบถาม

• ใชเทคนคตนทนการเดนทางรายบคคล (ITCM) คานวณหาสวนเกนผบรโภคเฉลยตอคนและนามาใชเทคนคตนทนการเดนทางรายบคคล (ITCM) คานวณหาสวนเกนผบรโภคเฉลยตอคนแล นามา

คณกบจานวนนกทองเทยวเฉลยตอปยอนหลง 5 ป จะไดมลคาผลประโยชนเชงนนทนาการตอปใน

แตละพนท

• ใชเทคนคสมมตเหตการณรปแบบคาถามปลายปดครงเดยว (Closed-end CVM)เพอถามถง

ความเตมใจจะจายคาธรรมเนยมคาเขาอทยานแหงชาตเขาชะเมา-เขาวง และคานวณหาอตรา

ใ คาธรรมเนยมททาใหแตละพนทมรายรบตอปสงสด

Page 26: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง
Page 27: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง
Page 28: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง
Page 29: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง
Page 30: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง
Page 31: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง
Page 32: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง
Page 33: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง

สรปผลการศกษาสรปผลการศกษา

•• ผลประโยชนทนกทองเทยวไดรบจากการเดนทางไปทองเทยวแตละครงและความผลประโยชนทนกทองเทยวไดรบจากการเดนทางไปทองเทยวแตละครงและความ

ใ ใ ใ ใ เตมใจจะจายคาธรรมเนยมคาเขาของพนทอนรกษทกแหงในกลมปาตะวนออก เตมใจจะจายคาธรรมเนยมคาเขาของพนทอนรกษทกแหงในกลมปาตะวนออก

สงกวาคาธรรมเนยมคาเขาในปจจบนสงกวาคาธรรมเนยมคาเขาในปจจบน

•• กลมปาตะวนออกมมลคาเชงนนทนาการรวมโดยเฉลย กลมปาตะวนออกมมลคาเชงนนทนาการรวมโดยเฉลย 158158,,753753,,472472 บาทตอปบาทตอป

•• หากเกบคาธรรมเนยมคาเขาของพนทอนรกษในกลมปาตะวนออกในอตราปจจบนหากเกบคาธรรมเนยมคาเขาของพนทอนรกษในกลมปาตะวนออกในอตราปจจบน

จะทาใหมรายรบโดยประมาณ จะทาใหมรายรบโดยประมาณ 2929,,150150,,560 560 บาทตอปบาทตอป

•• หากเกบคาธรรมเนยมคาเขาของพนทอนรกษในกลมปาตะวนออกในอตราททาใหหากเกบคาธรรมเนยมคาเขาของพนทอนรกษในกลมปาตะวนออกในอตราททาใหหากเกบคาธรรมเนยมคาเขาของพนทอนรกษในกลมปาตะวนออกในอตราททาใหหากเกบคาธรรมเนยมคาเขาของพนทอนรกษในกลมปาตะวนออกในอตราททาให

พนทอนรกษแตละแหงไดรายรบสงสดจากผลการศกษาน จะทาใหมรายรบ พนทอนรกษแตละแหงไดรายรบสงสดจากผลการศกษาน จะทาใหมรายรบ

โดยประมาณโดยประมาณ 3434,,128128,,795795 บาทตอป ซงเพมขนบาทตอป ซงเพมขน 44,,978978,,235235 บาทตอปหรอเพมขนบาทตอปหรอเพมขนโดยประมาณ โดยประมาณ 3434,,128128,,795 795 บาทตอป ซงเพมขน บาทตอป ซงเพมขน 44,,978978,,235 235 บาทตอปหรอเพมขน บาทตอปหรอเพมขน

1717..08 08 % % ของรายรบในปจจบนของรายรบในปจจบน

Page 34: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง

การใชประโยชนจากผลการศกษาการใชประโยชนจากผลการศกษาการใชประโยชนจากผลการศกษาการใชประโยชนจากผลการศกษา

•• นกทองเทยวไดผลประโยชนจากการทองเทยวอยระหวาง นกทองเทยวไดผลประโยชนจากการทองเทยวอยระหวาง 191 191 –– 244 244

บาทตอครง และมความเตมใจจะจายคาธรรมเนยมคาเขาระหวางบาทตอครง และมความเตมใจจะจายคาธรรมเนยมคาเขาระหวางบาทตอครง และมความเตมใจจะจายคาธรรมเนยมคาเขาระหวาง บาทตอครง และมความเตมใจจะจายคาธรรมเนยมคาเขาระหวาง

66 66 –– 93 93 บาทตอครง ซงสงกวาคาธรรมเนยมคาเขาในปจจบนซงมคาบาทตอครง ซงสงกวาคาธรรมเนยมคาเขาในปจจบนซงมคา

อยระหวางอยระหวาง 2020 4040 บาทตอครงบาทตอครงอยระหวาง อยระหวาง 20 20 –– 40 40 บาทตอครงบาทตอครง

•• สามารถนามาใชเปนขอมลอางองเพอนามาพจารณาปรบขนอตราสามารถนามาใชเปนขอมลอางองเพอนามาพจารณาปรบขนอตรา

คาธรรมเนยมคาเขาพนทอนรกษในแตละแหงไดคาธรรมเนยมคาเขาพนทอนรกษในแตละแหงไดคาธรรมเนยมคาเขาพนทอนรกษในแตละแหงไดคาธรรมเนยมคาเขาพนทอนรกษในแตละแหงได

Page 35: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง

การใชประโยชนจากผลการศกษาการใชประโยชนจากผลการศกษา

•• ใชเปนฐานขอมลในการอางองผลประโยชนเชงนนทนาการของพนทอนรกษอนๆ ทมลกษณะ ใชเปนฐานขอมลในการอางองผลประโยชนเชงนนทนาการของพนทอนรกษอนๆ ทมลกษณะ

ใ ไ ป ใ ใ ไ ป ใ ใกลเคยงกนได เนองจากมขอจากดเรองระยะเวลาและงบประมาณในการศกษาขอมลใกลเคยงกนได เนองจากมขอจากดเรองระยะเวลาและงบประมาณในการศกษาขอมล

•• เชนตองการประเมนมลคาผลประโยชนเชงนนทนาการของอทยานแหงชาตทมแหลงทองเทยวเชนตองการประเมนมลคาผลประโยชนเชงนนทนาการของอทยานแหงชาตทมแหลงทองเทยว

แหลงนาตกเชน เจดสาวนอยแหลงนาตกเชน เจดสาวนอย ชาตตระการ เอราวณ ตาดโตน และอทยานอนๆทมลกษณะการชาตตระการ เอราวณ ตาดโตน และอทยานอนๆทมลกษณะการแหลงนาตกเชน เจดสาวนอยแหลงนาตกเชน เจดสาวนอย ชาตตระการ เอราวณ ตาดโตน และอทยานอนๆทมลกษณะการชาตตระการ เอราวณ ตาดโตน และอทยานอนๆทมลกษณะการ

ทองเทยวใกลเคยงกนทองเทยวใกลเคยงกน(Policy Site)(Policy Site) โดยใชผลการศกษาของอทยานแหงชาตนาตกพลวมาเปนโดยใชผลการศกษาของอทยานแหงชาตนาตกพลวมาเปน

พนทอางองพนทอางอง (Study Site) (Study Site) เพราะพจารณาแลววามลกษณะการทองเทยวแบบวนเดยวหรอเชาไปเพราะพจารณาแลววามลกษณะการทองเทยวแบบวนเดยวหรอเชาไปyy

เยนกลบเชนเดยวกน และมจานวนนกทองเทยวเฉลยตอปใกลเคยงกบเยนกลบเชนเดยวกน และมจานวนนกทองเทยวเฉลยตอปใกลเคยงกบ

•• อทยานแหงชาตนาตกพลว ไดผลการศกษาวา ผลประโยชนจากการทองเทยวเทากบ อทยานแหงชาตนาตกพลว ไดผลการศกษาวา ผลประโยชนจากการทองเทยวเทากบ 200 200 บาทตอบาทตอ

คนตอครง เมอนามาคณกบจานวนนกทองเทยวของอทยานแหงชาตนาตกเจดสาวนอยในคนตอครง เมอนามาคณกบจานวนนกทองเทยวของอทยานแหงชาตนาตกเจดสาวนอยใน

ปงบประมาณ ปงบประมาณ 2556 2556 ซงเทากบ ซงเทากบ 659659,,578 578 คน จะทาใหสามารถประเมนมลคาเชงนนทนาการของคน จะทาใหสามารถประเมนมลคาเชงนนทนาการของ

ไ ไ ป ปอทยานแหงชาตนาตกเจดสาวนอยได อทยานแหงชาตนาตกเจดสาวนอยได 200 200 x x 659659,,578 578 = = 131131,,915915,,600 600 บาทตอปบาทตอป

Page 36: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง

การใชประโยชนจากผลการศกษาการใชประโยชนจากผลการศกษา

•• ส ใช ป ป ปส ใช ป ป ป

การใชประโยชนจากผลการศกษาการใชประโยชนจากผลการศกษา

•• สามารถใชเปนฐานขอมลเพอประกอบการจดตงกองทนเพอการอนรกษพนทกลมปาสามารถใชเปนฐานขอมลเพอประกอบการจดตงกองทนเพอการอนรกษพนทกลมปา

ตะวนออกได เชน กองทนคาแทนคณระบบนเวศกลมปาตะวนออก ตะวนออกได เชน กองทนคาแทนคณระบบนเวศกลมปาตะวนออก (Payment for (Payment for

t i )t i ) โดยใชหลกการผไดปร โยชน ปนผจาย หรอการตงกองทนโดยใชหลกการผไดปร โยชน ปนผจาย หรอการตงกองทนecosystem service)ecosystem service) โดยใชหลกการผไดประโยชนเปนผจาย หรอการตงกองทนโดยใชหลกการผไดประโยชนเปนผจาย หรอการตงกองทน

เพอขอรบเงนบรจาคจากนกทองเทยว เพอขอรบเงนบรจาคจากนกทองเทยว

ใ ไ ไ ใ ไ ไ •• ผทใหการสนบสนนกองทนถงยอดทกาหนดไวอาจจะไดรบสทธพเศษตางๆ เชน ผทใหการสนบสนนกองทนถงยอดทกาหนดไวอาจจะไดรบสทธพเศษตางๆ เชน

อาจจะไดสทธพเศษในการเขาไปยงอทยานแหงชาตทวประเทศโดยไม เ สยอาจจะไดสทธพเศษในการเขาไปยงอทยานแหงชาตทวประเทศโดยไม เ สย

คาธรรมเนยมคาเขาชมคาธรรมเนยมคาเขาชม

Page 37: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง

ประเดน มมมองเดม มมมองใหมประเดน มมมองเดม มมมองใหม

วตถประสงค

• จดตงเพอการอนรกษ• เหตผลหลกเพอปกปองสตวปาและทวทศนทนาทง•

• เพอสงคมและเศรษฐกจดวย• เหตผลทางวทยาศาสตร เศรษฐกจ และวฒนธรรม• วตถปร สงค

(Objectives) • ถกจดการเพอนกทองเทยว• คณคาแหงการเปนแหลงสงบทางธรรมชาต• เปนเรองงานปองกน

• คานงถงการจดการรวมกบชมชนมากขน• คณคาทางวฒนธรรมนบรวม เปนแหลงสงบดวย• รวมงานบารงและฟนฟระบบนเวศดวย

การบรหารรฐกจ โ โ การบรหารรฐกจ(Governance) • จดการโดยภาครฐสวนกลาง • จดการโดยพนธมตรหลายฝาย

ผคนในทองถน(Local people)

• ถกวางแผนและจดการแบบตอสกบประชาชน• ถกจดการโดยไมคานงถงความเหนของทองถน

• ดาเนนงานกบ เพอ และ (บางกรณ) โดยคนทองถน• เพอสนองตอบความตองการและจาเปนของคนทองถน

บรบทภาพรวม(Wider context)

• ถกพฒนาไปอยางแยกสวนกบภาพรวม• เปนการจดการแบบเกาะกลางนา

• ถกวางแผนใหเปนสวนหนงของระบบพฒนาระดบชาต ภมภาค และโลก

• พฒนาเสมอนเปนเครอขาย (เขตเขมขน เขตกนชน และม )แนวเชอมตอ)

มมมอง(Perceptions)

• เปนสมบตของชาต• เปนขอกงวลระดบชาตเทานน

• เปนสมบตของชมชนดวย• เปนขอกงวลของโลกดวย

วทยาการจดการ(Managementtechniques)

• การจดการทสนองตอบชวงเวลาอนาคตทสน• จดการในแบบราชการ-วชาการ (technocratic)

• จดการเพอรองรบการปรบตวในระยะยาวไกล• จดการดวยขอคดเชงการเมอง

แหลงทน • ไดจากเงนภาษ • ไดจากหลากหลายแหลงทน(Finance) • ไดจากเงนภาษ • ไดจากหลากหลายแหลงทน

ทกษะเพอการจดการ (Management skills) • จดการโดยนกวทยาศาสตรและนกธรรมชาตวทยา • จดการโดยปจเจกชนทมหลากหลายทกษะ

http://data.iucn.org/dbtw‐wpd/html/BP10‐

Page 38: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง

• การกระจายอานาจออกจากสวนกลางทาใหพนทคมครองถกแยกสวนไปอยางไมมโชคชวย (เชน Gunung Leuser, Indonesia ซงกรมทจารกาตาชวยสกบการเมองทองถนไมไดเลย)

• การมสวนรวมของผมสวนได-เสยมความสาคญ แตตองใชเวลาและทรพยากรสงมากการมสวนรวมของผมสวนได เสยมความสาคญ แตตองใชเวลาและทรพยากรสงมาก ทาใหหนวยงานตองเตนตวเปนเกลยว บางครงเกด “อมพาตแหงการวเคราะห – analysis paralysis” และ “ความเหนอยลาของผได-ผเสย – stakeholder fatigue”

• ตองไ ไ ไ ส ใ • ตองไมไรเดยงสาวา ชมชนไมทงหมดมเจตนารมณและมความสามารถทจะชวยการอนรกษและใชประโยชนอยางยงยนดวยความจรงจง

• เรากระตอรอรนตอการอนรกษโดยภาคประชาชน แลวเรากาลงจะนาความสาเรจของการจดการ

พนทแบบหามอยางเขมขนในอดตใหตกอยในภาวะอนตรายหรอไม

• การทาหนาท “ผจดการพนทคมครอง” กาลงตกอยในภาวะทไมสามารถทาไดแลว เพราะกระแสเรยกรองจากผได-เสยให เราตองมความสามารถทจะทางาน เชยวชาญ และรวมรบผดชอบกบการเพราะกระแสเรยกรองจากผได-เสยให เราตองมความสามารถทจะทางาน เชยวชาญ และรวมรบผดชอบกบการพฒนาทอยนอกเขตและพงพงพนทของเรา

ความจรง คอ ไมมคาตอบทใครจะคดออกไดงายๆ ในการเผชญภาวะเชนน..แตเราตองยอมรบวา นคอ... ผลลพธแหงววฒนาการของการจดการพนทคมครองทเกดขนจรงและเปนปจจบน (เราจงตอง

รวมกนเผชญกบความยากและซบซอนเหลานอยางชาญฉลาดและสขม)

ขอเสนอ คอ จดตงพนทคมครองโดยชมชน พนทคมครองเฉพาะนเวศ และจดการแบบเครอขาย

38

Page 39: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง

titut

eva

tion

Ins

rea

Inno

vte

cted

Ar

k an

d Pr

oton

al P

ark

Nat

io

Page 40: T-FERN  มูลค่านันทนาการป่าตะวันออก โดย ดร.ทรงธรรม  สุขสว่าง