sesavali - ombudsman.ge · genderuli tanasworobis mimartulebit. garda amisa, saqartvelos...

28
www.ombudsman.ge 1 winasityvaoba yoveli wlis 10 dekembers civilizebuli samyaro adamianis uflebaTa saerTaSoriso dRes aRniSnavs. 1948 wlis 10 dekembers, gaeros generalur asambleaze adamianis uflebaTa say- ovelTao deklaraciismiRebiT, wevrma saxelmwifoebma adamianis Rirsebis pativiscemisa da Tanasworobis idea yvela xalxisa da yvela eris saerTo monapovrad gamoacxades. dRes, deklaraciis miRebidan TiTqmis 70 wlis Semdeg, rodesac avtoritaruli reJimebisa da teroristuli safrTxeebis winaSe kacobriobis mTavari monapovari kiTxvis niSnis qveS dgas, deklaracia, rogorc cocxali dokumenti, gvavaldebulebs avimaRloT xma TiToeu- li adamianis uflebebis dasacavad. adamianis uflebaTa sayovelTao deklaraciis suliskveTebis gaTvaliswinebiT, saqarT- velos saxalxo damcveli, rogorc adamianis uflebaTa dacvis erovnuli instituti, winamdebare angariSis saxiT warmoadgens 2017 wels saqarTveloSi adamianis uflebebisa da ZiriTadi Tavisuflebebis dacvis kuTxiT arsebuli mdgomareobis Sefasebas. angariSi saqarTvelos saxalxo damcvelis mier 2013 wels dawyebuli iniciativis gagrZelebaa - yoveli wlis 10 dekembers Seajamos da sazogadoebas gaacnos qveyanaSi adamianis funda- mentur uflebaTa dacvis kuTxiT arsebuli ZiriTadi gamowvevebi da miRwevebi. Sesavali mimdinare wlis ganmavlobaSi adamianis uflebaTa dacvis sferoSi erT-erT yvelaze mniS- vnelovani miRweva 2017 wels qalTa winaaRmdeg Zaladobisa da ojaxSi Zaladobis aRkveTisa da prevenciis Sesaxebevropis sabWos 2011 wlis konvenciis ratificirebaa, riTac saxel- mwifom mniSvnelovani nabiji gadadga qalTa uflebrivi mdgomareobis gaumjobesebisa da genderuli Tanasworobis mimarTulebiT. garda amisa, saqarTvelos parlamentma miiRo Svilad ayvanisa da mindobiT aRzrdis SesaxebsaqarTvelos kanoni; aseve, mimdinare wels damtkicda adreuli da skolamdeli aRzrdisa da ganaTlebis standartebi. www.ombudsman.ge

Upload: others

Post on 10-Aug-2020

3 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Sesavali - ombudsman.ge · genderuli Tanasworobis mimarTulebiT. garda amisa, saqarTvelos parlamentma miiRo „Svilad ayvanisa da mindobiT aRzrdis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni; aseve,

www.ombudsman.ge 1

winasityvaoba

yoveli wlis 10 dekembers civilizebuli samyaro adamianis uflebaTa saerTaSoriso dRes aRniSnavs. 1948 wlis 10 dekembers, gaeros generalur asambleaze „adamianis uflebaTa say-ovelTao deklaraciis“ miRebiT, wevrma saxelmwifoebma adamianis Rirsebis pativiscemisa da Tanasworobis idea yvela xalxisa da yvela eris saerTo monapovrad gamoacxades. dRes, deklaraciis miRebidan TiTqmis 70 wlis Semdeg, rodesac avtoritaruli reJimebisa da teroristuli safrTxeebis winaSe kacobriobis mTavari monapovari kiTxvis niSnis qveS dgas, deklaracia, rogorc cocxali dokumenti, gvavaldebulebs avimaRloT xma TiToeu-li adamianis uflebebis dasacavad.

adamianis uflebaTa sayovelTao deklaraciis suliskveTebis gaTvaliswinebiT, saqarT-velos saxalxo damcveli, rogorc adamianis uflebaTa dacvis erovnuli instituti, winamdebare angariSis saxiT warmoadgens 2017 wels saqarTveloSi adamianis uflebebisa da ZiriTadi Tavisuflebebis dacvis kuTxiT arsebuli mdgomareobis Sefasebas. angariSi saqarTvelos saxalxo damcvelis mier 2013 wels dawyebuli iniciativis gagrZelebaa - yoveli wlis 10 dekembers Seajamos da sazogadoebas gaacnos qveyanaSi adamianis funda-mentur uflebaTa dacvis kuTxiT arsebuli ZiriTadi gamowvevebi da miRwevebi.

Sesavali

mimdinare wlis ganmavlobaSi adamianis uflebaTa dacvis sferoSi erT-erT yvelaze mniS-vnelovani miRweva 2017 wels „qalTa winaaRmdeg Zaladobisa da ojaxSi Zaladobis aRkveTisa da prevenciis Sesaxeb“ evropis sabWos 2011 wlis konvenciis ratificirebaa, riTac saxel-mwifom mniSvnelovani nabiji gadadga qalTa uflebrivi mdgomareobis gaumjobesebisa da genderuli Tanasworobis mimarTulebiT. garda amisa, saqarTvelos parlamentma miiRo „Svilad ayvanisa da mindobiT aRzrdis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni; aseve, mimdinare wels damtkicda adreuli da skolamdeli aRzrdisa da ganaTlebis standartebi.

www.ombudsman.ge

Page 2: Sesavali - ombudsman.ge · genderuli Tanasworobis mimarTulebiT. garda amisa, saqarTvelos parlamentma miiRo „Svilad ayvanisa da mindobiT aRzrdis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni; aseve,

saqarTvelos saxalxo damcveli2

mimdinare wels religiuri Seuwynareblobis niadagze Zaladobis SemTxvevebic Semcirda, rac msgavsi danaSaulebis klebis tendenciaze miuTiTebs. Tumca problema daZleuli ar aris - gasuli wlebis saqmeebi umeteswilad kvlav gamouZiebelia.

saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministrom erovnuli umciresobebis ufle-bebis dacvisa da samoqalaqo integraciis xelSewyobis Sesaxeb saxalxo damcvelis araer-Ti rekomendacia gaiziara, maT Soris, axali bilingvuri modelis danergvisa da Sesabamisi saxelmZRvaneloebis Seqmnis, saskolo saxelmZRvaneloebSi mravalferovnebis asaxvis da somxuri da azerbaijanulenovani skolebisTvis mSobliuri enis saxelmZRvaneloebis saqa-rTveloSi Sedgenisa da gamocemis Sesaxeb. rekomendaciebis gaziareba mniSvnelovani winga-dadgmuli nabijia da axla maTi srulyofili Sesrulebaa aucilebeli.

saangariSo periodSi xelisuflebis mxridan adgili ar hqonia mSvidobiani Sekrebebis dar-bevas an araproporciuli Zalis gamoyenebas demonstrantebis winaaRmdeg. rac Seexeba ba-TumSi 11–12 marts organizebuli protestis daSlas, saxalxo damcveli dagvianebulad afasebs samarTaldamcavTa reagirebas, vinaidan aqcia Zalian swrafad gascda mSvidobiani Sekrebisa da gamoxatvis Tavisuflebis farglebs da gadaizarda dapirispirebaSi, romelsac Sedegad Zaladoba, adamianebis janmrTelobis dazianeba da qonebis ganadgureba mohyva.

saangariSo periodSi adamianis uflebaTa da TavisuflebaTa dacvis zedamxedvelobis kon-stituciuri mandatis ganxorcielebisas, saqarTvelos saxalxo damcveli da misi aparati araerTxel gaxda Tavdasxmis obieqti politikuri Tanamdebobis pirebis, sasamarTlosa da prokuraturis warmomadgenlebis mxridan, rac gacda saxalxo damcvelis angariSebisa da Sefasebebis argumentirebuli kritikis farglebs da personalur Tavdasxmebsa da insti-tutis mizanmimarTuli diskreditaciis mcdelobaSi gadaizarda.

2017 wlis 10 oqtombers saxalxo damcvelis rwmunebulebs Tbilisis policiis mTavar sam-marTveloSi 3 saaTze meti xnis ganmavlobaSi ar miawodes informacia Tbilisis sakrebulo-sTan dakavebuli aqciis monawileebis adgilsamyofelis Sesaxeb.

saxalxo damcvelis Sesaxeb saqarTvelos organul kanonsa da personaluri monacemebis dacvis Sesaxeb saqarTvelos kanonSi arsebuli koliziuri normebi aferxebs saxalxo damcv-elis mandatiT gaTvaliswinebul saqmianobas da sakanonmdeblo cvlilebebs saWiroebs.

saangariSo periodSi daasrula muSaoba saxelmwifo sakonstitucio komisiam. muSaobis pro-cesSi komisiam ar gaiTvaliswina fundamenturi mniSvnelobis sakiTxebi, ramac rig SemTx-vevebSi Seasusta adamianis ZiriTadi uflebebisa dacvis standarti. im fonze, rodesac sa-konstitucio komisiam uari ganacxada konstituciaSi aesaxa SromiTi uflebebis dacvisTvis qmediTi saxelmwifo zedamxedvelobis Seqmnis sakiTxi, marto 2017 wlis pirvel naxevarSi, samuSao adgilebze 18 dasaqmebuli daiRupa.

konstituciis axal redaqciaSi arc samarTaldamcavTa mier wamebis da arasaTanado mopyro-bis faqtebze damoukidebeli sagamoZiebo meqanizmis Seqmnis sakiTxi moxvda, maSin, rodesac mTavari prokuraturidan miRebuli informaciis analizi cxadyofs, rom samarTaldamcavi organoebis warmomadgenlebis mxridan savaraudod arasaTanado mopyrobis faqtebze mim-dinare sisxlis samarTlis saqmeebis gamoZieba rogorc wesi, araefeqtianad mimdinareobs. 2016 welTan SedarebiT, saangariSo periodSi gazrdilia dakavebisas an/da dakavebis Semdeg policiis TanamSromelTa mxridan SesaZlo arasaTanado mopyrobis SemTxvevaTa Sesaxeb sa-Civrebis raodenoba.

saangariSo periodSi kvlav problemad darCa usafrTxoebis sistemebis samoqalaqo mon-itoringis meqanizmis ararseboba. 2017 wels, piradi cxovrebis xelSeuxeblobis uflebis masStabur darRvevebs adgili ar hqonia. Tumca, 2016 wlis 11 marts piradi cxovrebis am-saxveli kadrebis gasajaroebidan 633 dRis ganmavlobaSi, ar momxdara im pirTa identifi-cireba, romlebmac Canawerebi gaavrceles.

Page 3: Sesavali - ombudsman.ge · genderuli Tanasworobis mimarTulebiT. garda amisa, saqarTvelos parlamentma miiRo „Svilad ayvanisa da mindobiT aRzrdis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni; aseve,

www.ombudsman.ge 3

sasamarTlos gadawyvetilebebis dasabuTebuloba, rogorc samarTliani sasamarTlos erT-erTi mniSvnelovani elementi, kvlav gamowvevad darCa. samarTliani sasamarTlos uflebis realizebasTan dakavSirebuli xarvezebi naTlad warmoaCina dekanoz giorgi mamalaZis braldebis saqmem, romlis rogorc gamoZiebis, ise sasamarTlo ganxilvis eta-pebi maRali sajaro interesis miuxedavad, sazogadoebrivi kontrolis gareSe warimarTa.

2017 wlis 29 maiss, saRamos saaTebSi azerbaijaneli Jurnalisti afgan muxTarli Tbili-sis centridan gauCinarda. momdevno dRes is azerbaijanis teritoriaze daakaves. saxalxo damcvelis winadadebis nawilobrivi gaTvaliswinebis Sedegad, aRniSnuli saqme gamosaZie-blad saqarTvelos mTavari prokuraturis sagamoZiebo nawils gadaeca. Tumca, dRes, ga-moZiebis dawyebidan 6 Tvis Semdeg, ar gaqarwylebula eWvi, rom saqarTvelos saxelmwifom Tvali daxuWa an gulgrilad moekida afgan muxTarlis gauCinarebas.

xelisuflebam ltolvilisa da humanitaruli statusis miniWebaze uari uTxra Turq maswav-lebels mustafa emre Cabuqs, romelic Tbilisis saqalaqo sasamarTlos gadawyvetilebiT saeqstradacio patimrobaSi imyofeba. saxalxo damcvelis SefasebiT, TurqeTis respub-likaSi adamianis uflebaTa kuTxiT arsebuli mdgomareobis gaTvaliswinebiT, mustafa emre Cabuqis TurqeTis respublikisTvis gadacemis SemTxvevaSi, is SeiZleba gaxdes arasaTanado mopyrobis msxverpli.

adamianis uflebaTa dacvis kuTxiT arsebul zemoTaRniSnul da sxva problemebze momdev-no TavebSi Sejamebuli saxiTaa warmodgenili saxalxo damcvelis Sefasebebi. SezRuduli formatis gamo, warmodgenili angariSi ar moicavs saqarTvelos saxalxo damcvelis sa-parlamento angariSSi mimoxilul yvela uflebas. Sesabamisad, winamdebare dokuments ar aqvs yovlismomcvelobis pretenzia. konkretul saqmeebsa da Temebs, romlebic Seswavlis etapzea, yuradReba daeTmoba saxalxo damcvelis saparlamento angariSSi.

1. adamianis uflebaTa dacvis mdgomareoba saqarTvelos penitenciur sistemaSi

patimrebis mimarT penitenciuri dawesebulebis TanamSromlebis mxridan ganxorciele-bul savaraudo fizikuri Zaladobis faqtebze gamoZiebis dawyebis moTxovniT, saxalxo damcvels saqarTvelos prokuraturisTvis 2017 wels ar miumarTavs.

saxalxo damcveli miesalmeba 2017 wels penitenciur sistemaSi ganxorcielebul insti-tuciur reformas, romlis farglebSic patimrobis kodeqsSi mniSvnelovani cvlilebebi ganxorcielda. dadebiTad unda Sefasdes dabali riskis Tavisuflebis aRkveTis dawese-bulebaSi ganTavsebuli msjavrdebulebisaTvis umaRlesi ganaTlebis miRebis SesaZleblo-ba, administraciuli patimrobis vadebis Semcireba, saSiSroebis maRali riskis msjavr-debulebisTvis wlis ganmavlobaSi ori xangrZlivi paemniT sargeblobis uflebis micema; qali msjavrdebulebisaTvis, romlebsac penitenciur dawesebulebebSi 3 wlamde bavSvi hyavdaT, bavSvis mier dawesebulebis datovebidan erTi wlis ganmavlobaSi, uqme dReebSi Tavisuflebis aRkveTis dawesebulebis datovebis SesaZleblobis miniWeba da sxva.

saxalxo damcveli aseve miesalmeba penitenciuri jandacvis organizebis kuTxiT gadadg-mul nabijebs. kerZod, stambolis protokolis Sesabamisad, patimrebis sxeulze arsebuli dazianebebis dokumentirebis axali wesis amoqmedebas da samedicino departamentis Ta-namSromelTa samuSao aRwerilobebis damtkicebas. garda amisa, samedicino momsaxurebis xarisxis gaumjobesebis mizniT, xarisxis marTvis sistemis normatiul doneze gansazRvras.

saxalxo damcveli dadebiTad afasebs penitenciuri dawesebulebebis debulebebSi ganxor-cielebul cvlilebebsac, romliTac procedurul doneze Seicvala xelborkilis ruti-

Page 4: Sesavali - ombudsman.ge · genderuli Tanasworobis mimarTulebiT. garda amisa, saqarTvelos parlamentma miiRo „Svilad ayvanisa da mindobiT aRzrdis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni; aseve,

saqarTvelos saxalxo damcveli4

nulad da dausabuTeblad gamoyenebis wesi da deeskalaciis oTaxSi patimris moTavsebis maqsimalur vadad 72 saaTi ganisazRvra. miuxedavad amisa, ucvlelia saxalxo damcvelis rekomendacia, deeskalaciis oTaxSi patimris moTavsebis maqsimaluri vadis 24 saaTamde Semcirebis Sesaxeb.

saxalxo damcveli aseve wingadadgmul nabijad afasebs videomeTvalyureobis Canawerebis Senaxvis minimalur vadad 120 saaTis (5 dRe-Rame) gansazRvras, Tumca, amave dros, kvlav mi-aCnia, rom aucilebelia miTiTebuli Canawerebi inaxebodes aranakleb 10 dRis vadiT, xolo deeskalaciis oTaxebSi ganxorcielebuli Canawerebi – 1 Tvis vadiT. amasTan, mniSvnelova-nia, aseT Canawerebze specialuri prevenciuli jgufis wevrebs daubrkoleblad miuwvde-bodeT xeli.

miuxedavad zemoT aRniSnuli pozitiuri cvlilebebisa, sistemaSi kvlav rCeba araerTi problema da gamowveva.

specialuri prevenciuli jgufis SefasebiT, penitenciur dawesebulebebSi arsebuli krim-inaluri subkultura patimrebis arasaTanado mopyrobis seriozul safrTxes qmnis da xSirad xdeba patimrebs Soris Zaladobisa da Cagvris mizezi. penitenciur dawesebulebeb-Si wesrigis SenarCunebis interesi, penitenciuri dawesebulebebis administraciaSi aCens cdunebas, dauSvan, da metic, xeli Seuwyon dawesebulebebSi araformaluri mmarTvelobis arsebobas. mniSvnelovania, saqarTvelos sasjelaRsrulebisa da probaciis saministrom gaacnobieros gamowveva, romelsac iwvevs dawesebulebebSi kriminaluri subkulturis ar-seboba da SeimuSaos am problemis daZlevis strategia.

saxalxo damcvelma uaryofiTad Seafasa sakanonmdeblo cvlilebebi, romliTac aikrZala penitenciur dawesebulebaSi moTavsebul braldebulebs/msjavrdebulebs Soris mimowera, xanmokle da videopaemnis mimdinareobis dros dawesda eleqtronuli saSualebiT meTvaly-ureoba, msjavrdebulebs disciplinuri saxdelis moqmedebis periodSi SeezRudaT saswav-lo procesSi monawileobis da videopaemnisa da xangrZlivi paemniT sargeblobis ufleba.

patimrebis sxeulze arsebuli dazianebebis dokumentirebis axali wesis amoqmedebis miuxe-davad, dazianebebi, iseve rogorc wina wlebSi, xarvezebiT aRiwereboda da ver uzrunve-lyofda arasaTanado mopyrobis faqtebis efeqtian gamovlenas da dokumentirebas. ucv-lelia saxalxo damcvelis rekomendacia, eqimis mier arasaTanado mopyrobis gamovlenis SemTxvevaSi, saqarTvelos mTavar prokuraturaSi Setyobinebis gagzavnis valdebulebis gansazRvrasTan dakavSirebiT.

specialuri prevenciuli jgufis mier penitenciur dawesebulebebSi Catarebuli Semowme-bis Sedegebi kvlav cxadyofs, rom damkvidrebuli praqtikiT, eleqtronuli saSualebiT meTvalyureobis Sesaxeb brZaneba mwir informacias Seicavs da Sablonuri xasiaTisaa. saan-gariSo periodSi patimrobis kodeqsis arc is danawesi Secvlila, romelic penitenciuri dawesebulebis administracias aZlevs SesaZleblobas, specialuri prevenciuli jgufis wevrebis Sexvedras msjavrdebulTan/braldebulTan, daakvirdes vizualurad, distanciu-ri dakvirvebisa da Caweris pirobebSi, Tumca mosmenis gareSe, rac saxalxo damcvelis Ses-axeb organul kanons ewinaaRmdegeba.

saxalxo damcveli uaryofiTad afasebs gansakuTrebuli riskis Tavisuflebis aRkveTis dawesebulebebTan dakavSirebiT sasjelaRsrulebisa da probaciis saministros politikas, romelic ver uzrunvelyofs msjavrdebulTa qcevis pozitiur cvlilebas, reabilitacias da Sesabamisad, sazogadoebaSi reintegracias. gansakuTrebuli riskis Tavisuflebis aRkve-Tis dawesebulebaSi moTavsebuli msjavrdebulebisaTvis dawesebuli SezRudvebi, rogorc wesi, dausabuTebelia da patimris riskis individualur Sefasebas ar efuZneba.

miuxedavad imisa, rom saxalxo damcvelis rekomendaciis Sesabamisad, braldebuli/msjavr-debulis sruli Semowmebis alternativad skaneris saSualebiT Semowmeba ganisazRvra, N5

Page 5: Sesavali - ombudsman.ge · genderuli Tanasworobis mimarTulebiT. garda amisa, saqarTvelos parlamentma miiRo „Svilad ayvanisa da mindobiT aRzrdis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni; aseve,

www.ombudsman.ge 5

qalTa dawesebulebebSi, skaneri, rogorc Semowmebis alternatiuli meTodi, yvela SemTx-vevaSi ar gamoiyeneba. monitoringma gamoavlina, rom qalTa dawesebulebaSi skaneri gamoi-yeneba srul SemowmebasTan erTad da ara rogorc misi alternativa. saxalxo damcveli mniS-vnelovnad miiCnevs aRniSnuli mankieri praqtikis aRmofxvras.

penitenciuri dawesebulebebis debulebebiT gaTvaliswinebuli danawesi, romlis mixedvi-Tac, braldebuls/msjavrdebuls sruli Semowmeba unda Cautardes pirvelad Semosaxlebis, dawesebulebis droebiT datovebisa da dabrunebis yvela SemTxvevaSi, blanketuri xasiaTis normaa da sruli Semowmebis rutinulad da dausabuTeblad ganxorcielebis SesaZleblobas iZleva.

saxalxo damcveli miesalmeba 2017 wels penitenciur dawesebulebebSi ganxorcielebul infrastruqturul proeqtebs, Tumca zogierTi dawesebuleba jer kidev ar aris uzrun-velyofili saTanado bunebrivi da xelovnuri ventilaciiT, ganaTebiTa da gaTbobiT, arc sanitariul-higienuri moTxovnebia daculi. problemuria patimris sezonis Sesaferisi tansacmliTa da piradi higienis nivTebiT momarageba, sufTa haerze gaseirnebis uflebiT sargebloba da saseirno ezoebis mowyoba. saangariSo periodSi kvlav gadauWreli darCa yvela msjavrdebulis 4 m2 sacxovrebeli farTiT uzrunvelyofis problema.

daxuruli tipis dawesebulebebSi SeuZlebelia telefonis aparatebiT konfidencialur garemoSi sargebloba.

2017 wlis ganmavlobaSi penitenciur dawesebulebebSi Catarda da am etapzec mimdinareobs sxvadasxva saxis sareabilitacio RonisZieba. patimarTa garkveul nawils saSualeba mieca, monawileoba mieRo kulturul da sportul RonisZiebebSi, daufleboda zogad/profesiul ganaTlebas da Seeswavla sxvadasxva xeloba. sareabilitacio aqtivobebis mravalferovnebis kuTxiT yvelaze kargi magaliTia N16 da N5 dawesebulebebi. Tumca reabilitaciis kompo-nentis gaZlierebis miuxedavad, dawesebulebebSi kvlav rCeba problemebi. penitenciuri dawesebulebebis umetesobaSi, gansakuTrebiT, daxuruli da gansakuTrebuli riskis Tav-isuflebis aRkveTis dawesebulebebSi, sareabilitacio aqtivobebis simwirea, arsebul aq-tivobebSi aseve dabalia msjavrdebulTa monawileobis maCvenebelic. ucxoel patimrebs enis barieris gamo uWirT komunikacia dawesebulebis TanamSromlebTan, maT Soris, social-ur muSakebTan, ris gamoc, sareabilitacio aqtivobebSi CarTvas faqtobrivad ver axerxeben.

fsiqikuri janmrTelobis dacva penitenciuri jandacvis erT-erTi umTavresi gamowvevaa. kvlav problemad rCeba saTanado fsiqiatriuli daxmarebis miReba. fsiqikuri daavadebebis mqone pirTa gamovlenisa da maTTvis adekvaturi fsiqiatriuli daxmarebisTvis, fsiqiatris xelmisawvdomobis gaumjobesebasTan erTad, mniSvnelovania fsiqologTan da socialur mu-SakTan maTi TanamSromlobis gaRrmaveba. aqve, saxalxo damcveli dadebiTad afasebs sui-cidis prevenciis programis penitenciuri departamentis yvela dawesebulebaSi danergvas.

specialuri prevenciuli jgufis SefasebiT, gasaZlierebelia socialuri samsaxurebis roli patimarTa mxridan moTxovna/saCivris Setanis uflebis realizebasTan dakavSirebiT. patimrebisaTvis, sakanonmdeblo aqtebi, agreTve informacia patimris uflebebisa da mov-aleobebis Sesaxeb, saknebSi kvlav xelmiuwvdomelia.

penitenciur dawesebulebebSi mniSvnelovania kvalificiuri kadrebis SenarCuneba. amisaT-vis aucilebelia, rom dawesebulebis personalis anazRaureba da samuSao pirobebi uz-runvelyofdes rTuli da Sromatevadi samuSaos kompensirebas. dawesebulebebSi momuSave morige eqimebisa da eqTnebis, sanitrebis, fsiqologebisa da socialuri muSakebis samuSao pirobebi rTulia, maT ar aqvT samedicino dazRveva.

Page 6: Sesavali - ombudsman.ge · genderuli Tanasworobis mimarTulebiT. garda amisa, saqarTvelos parlamentma miiRo „Svilad ayvanisa da mindobiT aRzrdis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni; aseve,

saqarTvelos saxalxo damcveli6

2. adamianis uflebaTa dacvis mdgomareoba saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros daqvemdebarebul organoebSi

2017 wels specialurma prevenciulma jgufma policiis sammarTveloebisa da droebiTi moTavsebis izolatorebis farTomasStabiani monitoringi Caatara. Semowmebis Sedegebi cxadyofs, rom policiis TanamSromlebis mxridan, SesaZloa, araerT SemTxvevaSi hqonoda adgili dakavebisas Zalis gadametebas, dakavebulze fizikur Zaladobas da sityvier Seura-cxyofas. 2017 wels policiis mxridan savaraudo arasaTanado mopyrobis faqtze gamoZiebis dawyebis winadadebiT saxalxo damcvelma saqarTvelos prokuraturas 10 SemTxvevaSi mimar-Ta. aRniSnuli maCvenebeli 2016 welTan SedarebiT gazrdilia. kvlav problemad rCeba pa-trul inspeqtorebis samxre video-kamerebis Canawerebis warmoeba da Senaxva, rac aucileb-lad unda Seicvalos. problemuria saswrafo daxmarebis eqimebis mier Canawerebis gakeTeba da dazianebebis srulyofilad aRwera. arsebuli dazianebebi xandaxan ar aris aRwerili samedicino terminologiiT.

problemebTanaa dakavSirebuli droebiTi moTavsebis izolatorebSi dazianebebis „stam-bolis protokolis“ Sesabamisad dokumentireba. umetes SemTxvevaSi ar xdeba dazianebebis fotogadaReba. mizezad, samedicino personali dakavebuli piris uars asaxelebs. garda amisa, fotogadaRebis SemTxvevaSic ki, izolatorebSi arsebuli fotoaparatebis teqniku-ri specifikaciebi ver uzrunvelyofs kargad garCevadi gamosaxulebis miRebas, romelzec dazianeba srulfasovnad gamoCndeboda. amasTanave, arasrulad da zedapirulad aris Sevse-buli dazianebis Sesaxeb informaciac. „stambolis protokolis“ Sesabamisad, dazianebebis dokumentirebisas arsebuli xarvezebis gamosasworeblad aucilebelia samedicino person-alisaTvis Sesabamisi treningebis Catareba da izolatorebis ukeTesi xarisxis fotoapa-ratebiT aRWurva.

problemas warmoadgens sammarTveloebSi arsebuli Jurnalebis xarvezebiT warmoeba. mag-aliTad, rig SemTxvevebSi SeuZlebelia imis dadgena, rodis daakava piri policiis TanamS-romelma, gaurkvevelia dakavebulis sammarTveloSi Seyvanis TariRi/dro, aseve, SemdgomSi ra bedi ewia dakavebuls. policiis sammarTveloebSi/ganyofilebebSi ar aris erTiani form-is Jurnali, romelSic moqalaqis, mowmis, gamosakiTxi piris misvlisa da Senobis datovebis zusti dro aRiricxeboda.

monitoringis Sedegebma cxadyo, rom mniSvnelovan gamowvevas warmoadgens dakavebis adreu-li etapidanve advokatis procesSi CarTvis uzrunvelyofa. saxalxo damcvelis SefasebiT, wamebisa da sxva arasaTanado mopyrobis yvelaze maRali riski dakavebis adreul etapze Cndeba. Sesabamisad, aucilebelia sakanonmdeblo, administraciuli da sxva saWiro zome-bis miReba, raTa dakavebuli piri dakavebis adreuli etapidanve sargeblobdes advokatis momsaxurebiT.

saxalxo damcveli miesalmeba sxvadasxva izolatorebSi Catarebul, mimdinare da dageg-mil saremonto samuSaoebs. miuxedavad pozitiuri cvlilebebisa, saqarTvelos regionebSi arsebul droebiTi moTavsebis zogierT izolatorSi kvlav problemad rCeba saknebSi cen-traluri gaTbobis, bunebrivi ganaTebis da ventilaciis, sanitaruli kvanZis sruli izoli-rebisa da teqnikuri gamarTvis sakiTxebi.

3. adamianis uflebebi Tavdacvis sferoSi

savaldebulo samxedro gawvevis aRdgenasTan erTad, Tavdacvis saministrom savaldebulo samxedro mosamsaxureTa mimarT axleburi midgomebi Camoayaliba. kerZod, vadiani samxe-dro mosamsaxureebi, sakontraqto mosamsaxureebis msgavsad, 3 Tvis ganmavlobaSi gadian

Page 7: Sesavali - ombudsman.ge · genderuli Tanasworobis mimarTulebiT. garda amisa, saqarTvelos parlamentma miiRo „Svilad ayvanisa da mindobiT aRzrdis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni; aseve,

www.ombudsman.ge 7

srulfasovan sawyis sabrZolo momzadebas, xolo samTviani vadis Semdeg, samxedro ganwesSi yofnasTan erTad, yoveldRiurad aqvT sabrZolo momzadebis saaTebi, rac maT mdgomareo-bis mniSvnelovanad aumjobesebs.

Tavdacvis saministrosgan gansxvavebiT, ar Secvlila sasjelaRsrulebis saministros badragirebisa da gare dacvis departamentSi gawveuli samxedro mosamsaxureebis mdgo-mareoba. maTi ZiriTadi saqmianoba kvlav sasjelaRsrulebis dawesebulebebis perimetris dacvaa, risTvisac ar unazRaurdebaT kvebisa da transportis xarjebi. garda amisa, sas-jelaRsrulebis saministros sistemaSi gawveuli samxedro mosamsaxureebis sacxovrebeli pirobebi ukiduresad mZimea – Zili daxeul leibebze uwevT; sasadiloebSi antisanitariaa. damakmayofilebel mdgomareobaSia Sinagan saqmeTa saministros struqturaSi arsebuli yazarmebi da sacxovreblebi.

2017 wlis saangariSo periodSi samxedro nawilebSi kvlav mimarTavdnen disciplinuri gadacdomis dros savaldebulo, samxedro mosamsaxureebis samxedro wesdebiT gauTval-iswinebeli fizikuri datvirTviT dasjis mankier praqtikas. ramdenime SemTxvevaSi erTi jariskacis gadacdomis gamo oceulis mTliani piradi Semadgenloba, „erTi yvelasaTvis, yvela erTisaTvis“, principiT daisaja.

rig samxedro nawilebSi arasaTanado sayofacxovrebo da sacxovrebeli pirobebia. kerZod, ar arsebobs kondicirebis sistema, TiTqmis yvela saZinebel oTaxSi, sapirfareSosa da saSx-apeSi moSlilia gamwovi da saventilacio sistemebi. yvela qvedanayofs aqvs xelovnuri ga-naTebis problema, rac eleqtrogayvanilobis sistemis gaumarTaobiTaa gamowveuli. calke aRniSvnas imsaxurebs pirvel, meore da mesame qveiT brigadebSi infrastruqturul da say-ofacxovrebo pirobebTan dakavSirebuli problemebi.

rig qvedanayofebSi samxedro mosamsaxureebi kuTvnili anazRaurebadi SvebulebiT winaswar Sedgenili grafikis Sesabamisad, fazebis mixedviT sargebloben da ara maTTvis sasurvel periodSi da xangrZlivobiT. xSirad, samxedro mosamsaxureebs kuTvnili Svebulebis dRee-bi nawilobriv gamouyenebeli rCebaT, ris mizezadac StatiT gaTvaliswinebuli samxedro mosamsaxureebis arasakmarisi raodenoba saxeldeba. samxedro mosamsaxureebis umravleso-ba sacxovrebeli adgilidan Sors, sxva regionSi msaxurobs, Sesabamisad, iZulebulia bina iqiraos an yazarmaSi icxovros.

4. arasaTanado mopyroba da damoukidebeli sagamoZiebo meqanizmis Seqmnis aucilebloba

2017 wels, gasuli wlebis msgavsad, saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatma samarTaldam-cavi organoebisa da penitenciuri dawesebulebis TanamSromelTa mxridan SesaZlo arasa-Tanado mopyrobis Taobaze araerTi gancxadeba/saCivari Seiswavla.

saqarTvelos mTavari prokuraturidan miRebuli informaciis analizi cxadyofs, rom Ses-aZlo arasaTanado mopyrobis faqtebze mimdinare sisxlis samarTlis saqmeebis gamoZieba Wianurdeba da araefeqtianad mimdinareobs. miuxedavad amisa, xelisuflebas am dromde ar gadaudgams qmediTi nabijebi damoukidebeli sagamoZiebo meqanizmis Sesaqmnelad, romelic samarTaldamcavi organoebis warmomadgenlebis mxridan wamebis, araadamianuri da Rirse-bis Semlaxavi mopyrobis faqtebs gamoiZiebda.

2017 wlis aTi Tvis monacemebis mixedviT, gasul welTan SedarebiT, erTi mxriv, gaizarda dakavebisas an/da dakavebis Semdeg policiis TanamSromelTa mxridan SesaZlo arasaTana-do mopyrobis SemTxvevaTa Sesaxeb momarTvianoba, xolo meore mxriv, saxalxo damcvels penitenciur sistemaSi savaraudo arasaTanado mopyrobaze gamoZiebis dawyebis winadadeb-iT arcerT SemTxvevaSi ar miumarTavs. Tumca, cixeebSi patimarTa Soris Zaladobis, TviT-

Page 8: Sesavali - ombudsman.ge · genderuli Tanasworobis mimarTulebiT. garda amisa, saqarTvelos parlamentma miiRo „Svilad ayvanisa da mindobiT aRzrdis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni; aseve,

saqarTvelos saxalxo damcveli8

dazianebis da sayofacxovrebo travmebis raodenoba kvlav maRalia. Tu 2016 wels sax-alxo damcvelma policielebis mxridan SesaZlo arasaTanado mopyrobis faqtebze mTavar prokurors gamoZiebis dawyebis winadadebiT 7 SemTxvevaSi mimarTa, 2017 wels, mxolod 10 Tvis monacemebiT, es ricxvi aTamde gaizarda.

mdgomareoba, arasaTanado mopyrobis faqtebis kvalifikaciis kuTxiT, gasul wlebTan Se-darebiT, gaumjobesda. kerZod, Tu wina wlebSi SesaZlo arasaTanado mopyrobis faqtebze gamoZieba, rogorc wesi, samsaxurebrivi uflebamosilebis gadametebis (ssk-is 333–e muxli) da ara wamebis, araadamianuri da damamcirebeli mopyrobis (ssk–is 1441–1443) muxlebiT iw-yeboda, saangariSo periodSi, savaraudod arasaTanado mopyrobis 10 SemTxvevidan 4 faq-tze gamoZieba ssk–is specialuri, 1441–1443 muxlebiT daiwyo. darCenil eqvs SemTxvevaSi Cadenil qmedebas samsaxurebrivi uflebamosilebis gadametebis kvalifikacia mieca. sax-alxo damcveli miesalmeba am midgomas da samomavlodac xedavs misi SenarCunebisa da gaum-jobesebis saWiroebas.

5. pirovnebis Tavisuflebisa da xelSeuxeblobis ufleba

saxalxo damcveli, wlebia, saubrobs qveyanaSi arsebuli represiuli da arahumanuri nar-kopolitikis mZime Sedegebze da sistemuri cvlilebebis gatarebis aucileblobaze, rac sadamsjelo RonisZiebebis gatarebis nacvlad, resursebis narkodamokidebuli pirebis reabilitaciisa da mkurnalobisaken mimarTvas gulisxmobs. Sesabamisad, saxalxo damcve-li miesalma narkopolitikis erovnuli platformis sakanonmdeblo winadadebas, romelic miznad isaxavs saxelmwifos represiuli narkopolitikis liberaluri da dabalansebuli politikiT Canacvlebas.

saxalxo damcvelma uaryofiTad Seafasa saqarTvelos administraciul samarTaldarRve-vaTa kodeqsSi 2017 wlis 1 noembridan amoqmedebuli cvlileba, romelic administraciuli wesiT dakavebuli pirebis Tavisuflebis aramarTlzomieri SezRudvis safrTxes qmnis da auaresebs maT samarTlebriv mdgomareobas. kerZod, cvlilebebis Tanaxmad, administraci-uli dakavebis 12-saaTiani vadis arsebobis miuxedavad, arasamuSao dros dakavebuli piri droebiTi moTavsebis izolatorSi SeiZleba moTavsdes saqmis ganxilvamde, araumetes 48 saaTisa. saxalxo damcveli miiCnevs, rom saxelmwifo organoebis arasamuSao dro ver gaamarTlebs dakavebis vadis gazrdas da administraciuli wesiT piris aragonivruli va-diT dakavebas. aqve unda aRiniSnos administraciul samarTaldarRvevaTa kodeqsis cvli-lebasTan dakavSirebiT dawyebuli reformis dasrulebis aucilebloba, rac gaaumjobesebs samarTaldamrRvev pirTa uflebriv garantiebs.

saangariSo periodSi aRkveTis RonisZiebis saxiT patimrobis gamoyenebis SemTxvevebma ima-ta, maSin, rodesac patimrobis gamoyenebis sixSire gasuli wlebis ganmavlobaSi klebiT xasiaTdeboda. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos statistikis Tanaxmad, Tu 2016 wlis 9 Tvis ganmavlobaSi patimroba aRkveTis RonisZiebebis saerTo raodenobis 28,2% iyo, 2017 wlis imave periodSi, patimrobam gamoyenebuli aRkveTis RonisZiebebis saerTo raodenobis 33,5% Seadgina. Semcirebulia sxva arasapatimro RonisZiebebis (giraos garda) gamoyenebis procentuli maCvenebelic.

saangariSo periodSi saqarTvelos saxalxo damcvelis aparats araerTi gancxadebiT mimarTes saeqstradicio patimrobaSi myofma pirebma. saqarTvelos saxalxo damcvels miaCnia, rom nebismieri tipis patimrobis Sefardebisas (Sida, an/da saeqstradicio), saxelmwifo val-debulia, daasabuTos, ratom aris aucilebeli patimroba da xom ar iqneboda SesaZlebeli kanoniT gansazRvruli miznis miRweva alternatiuli, naklebad SemzRudavi RonisZiebiT. am sakiTxebTan dakavSirebiT, saqarTvelos saxalxo damcvelma Tbilisis saqalaqo sasamarT-

Page 9: Sesavali - ombudsman.ge · genderuli Tanasworobis mimarTulebiT. garda amisa, saqarTvelos parlamentma miiRo „Svilad ayvanisa da mindobiT aRzrdis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni; aseve,

www.ombudsman.ge 9

los, braldebul i.s.-s saeqstradicio patimrobis kanonierebisa da dasabuTebulobis Tao-baze, sasamarTlos megobris mosazrebiT mimarTa.

6. samarTliani sasamarTlos ufleba

saxalxo damcvelma safrTxis Semcvelad miiCnia iusticiis umaRlesi sabWosTvis uzenae-si sasamarTlos mosamarTleobis kandidatebis saqarTvelos parlamentisTvis wardgenis uflebamosilebis miniWeba. sabWos saqmianobis mimarT sazogadoebaSi arsebuli safuZ-vliani kritikis gaTvaliswinebiT, warmodgenili cvlileba uaryofiTad aisaxeba sasamarT-lo sistemis damoukideblobaze da mis mimarT sazogadoebriv ndobaze.

mimdinare wlis ganmavlobaSi saqarTvelos saxalxo damcvelma samarTliani sasamarTlos uflebis darRvevis araerTi SemTxveva Seiswavla. maT Soris, mosamarTlis mxridan samo-samarTlo eTikis normebis darRvevis, sasamarTlos Semadgenlobis ucvlelobis principis darRvevisa da sxva faqtebi. sasamarTlos gadawyvetilebebis dasabuTebuloba, rogorc samarTliani sasamarTlos erT-erTi mniSvnelovani elementi, kvlav gamowvevad rCeba. marTlmsajulebis administrirebis mxriv, saangariSo periodSi kvlav kritika daimsaxura saqarTvelos iusticiis umaRlesi sabWos mier mosamarTleebis SerCeva/daniSvnis procesma. damoukidebeli inspeqtori, romelic mosamarTleTa disciplinur gadacdomebs Seiswavlis, kanoniT gaTvaliswinebuli vadebis darRveviT SeirCa.

samarTliani sasamarTlos uflebis realizebasTan dakavSirebuli xarvezebi naTlad war-moaCina dekanoz giorgi mamalaZis braldebis saqmem, romlis rogorc gamoZiebis, ise sa-samarTlo ganxilvis etapebi maRali sazogadoebrivi interesis miuxedavad, sazogadoe-brivi kontrolis gareSe warimarTa.

mandatiT gaTvaliswinebuli uflebamosilebis ganxorcielebis mizniT, saxalxo damcvelma Seiswavla saqmeSi arsebuli masalebi; aparatis TanamSromlebi saqmis arsebiTi ganxilvis yvela sxdomas eswrebodnen. dekanoz giorgi mamalaZis braldebis saqmisadmi arsebuli didi interesisa da saqarTvelos teritoriaze adamianis uflebaTa da TavisuflebaTa dacvis zedamxedvelobis konstituciuri mandatis gaTvaliswinebiT, saxalxo damcvelma sazoga-doebas „cianidis saqmis“ monitoringis ZiriTadi mignebebi gaacno, rasac prokuraturis, sasamarTlos da iusticiis saministros mxridan ombudsmenis institutze gaumarTlebeli Tavdasxmebi mohyva.

saxalxo damcvelma, saxelmwifo xelisuflebis sxvadasxva warmomadgenelTa mier giorgi mamalaZesTan dakavSirebiT gakeTebuli gancxadebebi, udanaSaulobis prezumfciis dar-Rvevad Seafasa. gamamtyunebeli ganaCenis gamotanamde bevrad adre sajaro pirTa winaswarma gancxadebebma xeli Seuwyo giorgi mamalaZis damnaSaveobasTan dakavSirebiT sazogadoe-brivi ganwyobis Seqmnas; araproporciuli saSualeba iyo sasamarTlo sxdomis srulad dax-urva; advokatebisaTvis gauTqmelobis valdebulebis dakisrebam, rac saxalxo damcvelis SefasebiT, saproceso kanonmdeblobiT gansazRvrul miznebs ar emsaxureboda, dacvis mxare araTanabar pirobebSi Caayena. mxareTa Tanasworuflebianobis darRveva ufro TvalsaCino iyo im fonze, roca saqarTvelos mTavari prokuratura saqmeSi arsebul mTavar mtkice-bulebebsa da mowmeTa vinaobas asajaroebda.

Page 10: Sesavali - ombudsman.ge · genderuli Tanasworobis mimarTulebiT. garda amisa, saqarTvelos parlamentma miiRo „Svilad ayvanisa da mindobiT aRzrdis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni; aseve,

saqarTvelos saxalxo damcveli10

7. piradi cxovrebis xelSeuxeblobis ufleba

wina saangariSo wlisgan gansxvavebiT, 2017 wels piradi cxovrebis xelSeuxeblobis uflebis masStabur darRvevebs adgili ar hqonia. saxalxo damcvelma kampaniis „wammzomi CarTulia“ farglebSi gaagrZela sisxlis samarTlis saqmeTa monitoringi, romlebic 2015–16 wlebSi piradi cxovrebis xelyofis faqtebs ukavSirdeboda. sxvadasxva uwyebebidan gamoTxovili informaciiT irkveva, rom sisxlissamarTlebrivi devna ar dawyebula ramdenime gaxmaure-bul saqmeze, maT Soris:

2015 wlis 24 da 29 oqtombrisa da 2 noembris audioCanawerebis gavrcelebis saqme;

2015 wlis 17 oqtombris videoCanaweris gavrcelebis saqme;

2016 wlis 14 seqtembris, 27 seqtembrisa da 3 noembris audioCanawerebis gavrcelebis saqme.

ucnobia faruli Canawerebis 26 aTasi failis saqmeebidan ramdenze iqnen cnobili bral-debuli da dazaralebuli pirebi; dadga Tu ara gamamtyunebeli an/da gamamarTlebeli ga-naCenebi.

aRniSnuli tendenciidan gamonakliss warmoadgens 2016 wels gavrcelebuli piradi cx-ovrebis amsaxveli videoCanawerebis saqme. prokuraturam ramdenime yofili maRalCinosani Canawerebis ukanono mopovebis, xolo ramdenime kerZo piri Canawerebis Senaxvis braldebiT daakava. Tumca, am dromde ar momxdara im pirTa identificireba, romlebmac Canawerebi gaavrceles.

2016 wlis 14 aprils saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlom arakonstituciurad scno faruli sagamoZiebo moqmedebebis momwesrigebeli normebi. sakonstitucio sasamarTlos gadawyvetilebis pasuxad saqarTvelos parlamentma 2017 wlis 22 marts miiRo kanoni „sajaro samarTlis iuridiuli piris – operatiul–teqnikuri saagentos Sesaxeb“, romlis safuZvel-zec Seiqmna saxelmwifo usafrTxoebis samsaxuris mmarTvelobis sferoSi Semavali sajaro samarTlis iuridiuli piri – operatiul–teqnikuri saagento. saxalxo damcvelis azriT, sakanonmdeblo cvlilebebi ar Seesabameba sakonstitucio sasamarTlos gadawyvetilebas, vinaidan igi ar uzrunvelyofs saagentos sakmaris damoukideblobas saxelmwifo usafrTx-oebis samsaxurisgan da adamianis piradi cxovrebis absoluturad xelSeuxebel sferoSi Carevis maRal risks qmnis.

8. religiis Tavisufleba

2017 wlis 21 oqtombris adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebisTvis politikuri sub-ieqtebis mier nawarmoebi saarCevno kampania yvelaze naklebad gamoirCeoda religiuri ri-torikiTa da manipulaciebiT.

saangariSo periodSi saxalxo damcvels religiuri Seuwynareblobis safuZvelze Zalado-bis mxolod sami SemTxvevis Sesaxeb mimarTes, rac msgavsi danaSaulebis klebis tendenciaze miuTiTebs. Tumca wina wlebSi gamovlenili Zaladobis faqtebze reagirebis TvalsazrisiT, problema daZleuli ar aris, Zveli saqmeebi umeteswilad kvlav gamouZiebelia.

saangariSo periodSi ar gadaWrila religiuri gaerTianebebisTvis sabWoTa periodSi Cam-orTmeuli religiuri nagebobebis dabrunebis sakiTxi. saxalxo damcveli wlebia iTxovs

Page 11: Sesavali - ombudsman.ge · genderuli Tanasworobis mimarTulebiT. garda amisa, saqarTvelos parlamentma miiRo „Svilad ayvanisa da mindobiT aRzrdis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni; aseve,

www.ombudsman.ge 11

Tanaswori sagadasaxado reJimis SemoRebas da Tanabar midgomas religiuri gaerTianebebis mimarT, romlebic sabWoTa periodis dros miRebuli zianis miuxedavad, saxelmwifos sabWo-Ta represiebis msxverplad ar uRiarebia.

mimdinare wels religiis sakiTxTa saxelmwifo saagentos egidiT moqmedma e.w. moxes komi-siam ver moaxerxa moxes istoriuli meCeTis warmomavlobis dadgena. Sesabamisad, adgilo-briv muslim Tems moxes meCeTis gadacemis sanacvlod, meCeTis aSeneba imave sofelSi sxva teritoriaze SesTavazes. sasamarTlo gadawyvetilebis miuxedavad, sakuTrebaSi myof mi-waze taZris mSeneblobis SesaZlebloba ar mieca kaTolike eklesias rusTavSi, romelsac eklesiis asaSeneblad aseve SesTavazes sxva teritoria. mimdinare wels, kvlav gadauWreli darCa baTumSi axali meCeTis mSeneblobis sakiTxi.

9. erovnuli umciresobebis uflebebis dacvisa da samoqalaqo integraciis xelSewyobis Sesaxeb

saxelmwifo enis efeqturi swavleba erovnuli umciresobebiT kompaqturad dasaxlebul regionebSi kvlav mniSvnelovan gamowvevad rCeba. marTalia, sajaro moxeleebs da sxva dainteresebul pirebs zurab Jvanias saxelobis saxelmwifo administrirebis skolis re-gionuli centrebSi hqondaT qarTuli enis Seswavlis SesaZlebloba, magram erovnuli um-ciresobebiT kompaqturad dasaxlebul regionebSi jer kidev gadauWrelia saxelmwifo enis codnis sakiTxi.

gasuli wlebis saparlamento moxsenebebSi saxalxo damcvelma araerTxel gausva xazi bilingvuri swavlebisa da saxelmZRvaneloebis SemoTavazebuli modeliT swavlebis arae-feqturobas, rac saministrom gaiziara, magram swavleba jerjerobiT kvlav Zveli saxelmZ-RvaneloebiT mimdinareobs. ganaTlebis saministrodan miRebuli informaciiT, axali bilingvuri modelis danergvisa da Sesabamisi saxelmZRvaneloebis SeqmnisTvis intensiuri muSaoba mimdinareobs.

2016 wlis saparlamento moxsenebaSi saxalxo damcvelma rekomendaciiT mimarTa ganaTlebis saministros, saxelmZRvaneloebis grifirebis wesiT mkafiod gansazRvruliyo saskolo saxelmZRvaneloebSi mravalferovnebis asaxvis moTxovna da mis Sesrulebaze dawesebu-liyo Sesabamisi kontroli. ganaTlebis saministrom rekomendacia gaiziara. axali sasko-lo saxelmZRvaneloebis Sedgena da grifirebis procesi 2018 wlis gazafxulze unda das-ruldes. saxalxo damcvelis kidev erTi rekomendacia, romelsac ganaTlebis saministro daeTanxma, saqarTvelos somxuri da azerbaijanulenovani skolebisTvis mSobliuri enis saxelmZRvaneloebis saqarTveloSi Sedgenas da gamocemas exeba.

2015 wels saxalxo damcvelis rekomendaciis safuZvelze dawyebuli eTnografiul muze-umSi arsebuli e.w. „osuri saxlis“ restavracia 2017 wels dasrulda. saangariSo periodSi aseve mimdinareobda Tbilisis petros adamianis saxelobis somxuri dramatuli Teatris sarekonstruqcio samuSaoebi. samwuxarod, 2017 wlis bolosTvis kvlav gadauwyvetelia hei-dar alievis saxelobis azerbaijanuli dramatuli Teatrisa da erovnul umciresobebTan dakavSirebuli, saqarTvelos kulturuli memkvidreobis ZeglTa nusxaSi Setanili ZeglTa nawilis reabilitaciis sakiTxi, romelTagan zogierTi avariul mdgomareobaSia.

2017 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebis Sedegad, umciresobebiT kompaqturad dasaxlebul regionebSi erovnuli umciresobebi ZiriTadad yvela municipalitetis sakreb-uloSi iqnebian warmodgenili. gansxvavebiT dedaqalaqis sakrebulosgan, sadac, iseve, ro-gorc wina wlebSi, amJamadac arcerTi wevri ar aris erovnuli umciresobis warmomadgene-li. erovnuli umciresobebis srulfasovani monawileoba dedaqalaqis TviTmarTvelobaSi kvlav rCeba erT-erT mniSvnelovan gamowvevad.

Page 12: Sesavali - ombudsman.ge · genderuli Tanasworobis mimarTulebiT. garda amisa, saqarTvelos parlamentma miiRo „Svilad ayvanisa da mindobiT aRzrdis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni; aseve,

saqarTvelos saxalxo damcveli12

2017 wels problemad darCa saqarTveloSi da saqarTvelosTan dakavSirebuli movlenebis Sesaxeb erovnuli umciresobebis srulfasovnad informirebuloba. misasalmebelia sazo-gadoebrivi mauwyeblis Zalisxmeva erovnuli umciresobebis enaze Targmnos sainformacio gamoSvebebi; aseve, regionul mauwyebelTa asociaciis iniciativa, regionuli televiziebis saSualebiT qvemo qarTlsa da samcxe-javaxeTSi gadasces somxur da azerbaijanul enebze sinqronulad naTargmni moambe. Tumca, qveyanaSi mimdinare movlenebis Sesaxeb informaci-is erovnuli umciresobebisTvis srulfasovnad miwodeba saxelmwifos mxridan damatebiT Zalisxmevas moiTxovs. am fonze misasalmebelia 2017 wlis noemberSi saxalxo damcvelT-an arsebul erovnul umciresobaTa sabWosa da sazogadoebriv mauwyebels Soris mimdin-are konsultaciebis Sedegad, erovnuli umciresobebis informirebisa da erovnuli um-ciresobebis Sesaxeb umravlesobis informirebis mizniT, specialuri media strategiisa da samoqmedo gegmis Camoyalibeba, romlis Sesrulebac sazogadoebrivi mauwyeblis menej-mentma Tavisi saqmianobis prioritetad gamoacxada.

10. gamoxatvis Tavisufleba

saangariSo periodSi sajaro interesis sagani iyo sazogadoebriv mauwyebelSi mimdinare movlenebi. saxalxo damcvelma miiCnia, rom sazogadoebrivi mauwyeblis axali xelmZRvane-lobis xedva, romelic gadacemebis daxurvas iTvaliswinebda maTi reitingidan gamomdin-are, ar iyo sakiTxis srulfasovan Seswavlaze dayrdnobili gadawyvetileba da kiTxvebs badebda reformis mTeli procesis mimarT.

saangariSo periodSi erovnul doneze dasrulda „rusTavi 2“–is saqmis ganxilva. saqarTve-los uzenaesi sasamarTlos didi palatis gadawyvetilebiT, telekompaniis wili srulad miekuTvna qibar xalvaSsa da missave mflobelobaSi arsebul kompanias. sakasacio sasamarT-lom saqme zepiri mosmenis gareSe ganixila. miuxedavad imisa, rom telekompaniis orma dam-fuZnebelma jer kidev 2012 wels mimarTa prokuraturas, samarTlebrivad am dromde ar Sefasebula, Tu rogor gaxda qibar xalvaSi Tavis droze „rusTavi 2-is“ mesakuTre. dReis mdgomareobiT, saqmes adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlo ganixilavs, romelmac SeaCera uzenaesi sasamarTlos mier miRebuli gadawyvetilebis aRsruleba.

gansakuTrebuli sazogadoebrivi yuradRebis qveS moeqca „birJa mafias“ saqme. eWvebi gaCnda reperebis musikaluri klipis gamo dakavebasTan dakavSirebiT, romelSic policielis for-maSi Cacmul personaJs erT monakveTSi ZaRlis sayeluri ekeTa. reperebis dakaveba ojaxis wevrebma Tavidanve daukavSires musikalur klips. mogvianebiT, sasamarTlo procesze igive daadastures braldebulebmac, romlebic patimrobidan mxolod giraos gadaxdis Semdeg gaaTavisufles. saxalxo damcvelis SefasebiT, klipis Sinaarsi da gamoyenebuli vizuali gamoxatvis TavisuflebiT srulad iyo daculi. reperebis musikaluri klipis dakavebis gamo gaCenili eWvis gauqarwyleblobis fonze, mniSvnelovania saqarTvelos prokuraturis mier, policielTa mxridan samsaxurebrivi uflebamosilebis gadametebisa da mtkicebule-bebis falsifikaciis SesaZlo faqtis droulad da efeqtianad gamoZieba.

11. Sekrebisa da manifestaciis Tavisufleba

2017 wlis ganmavlobaSi moqalaqeebi ZiriTadad axerxebdnen mSvidobiani Sekrebis uflebiT sargeblobas, Tumca iyo ramdenime SemTxveva, rodesac xelisuflebam ukanonod SezRuda Sekrebis monawileTa Tavisufleba.

saangariSo periodSi iyo SemTxvevebi, rodesac policielebi aqciis monawileebs xels uSlidnen karvis, dasadgami qolgis, skamis da banerebis gamoyenebaSi. saxalxo damcvelma

Page 13: Sesavali - ombudsman.ge · genderuli Tanasworobis mimarTulebiT. garda amisa, saqarTvelos parlamentma miiRo „Svilad ayvanisa da mindobiT aRzrdis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni; aseve,

www.ombudsman.ge 13

aseTi faqtebi Sekrebis Tavisuflebis ukanono SezRudvad Seafasa. Sinagan saqmeTa samin-istros mxridan aRniSnuls raime reagireba ar mohyolia.

moqalaqeTa protesti, romelic baTumSi 11 marts manqanis araswori parkirebisaT-vis sapatrulo policiis TanamSromlebsa da moqalaqeebs Soris sityvieri Selapa-rakebis safuZvelze daiwyo, Zalian swrafad gascda mSvidobiani Sekrebisa da gamox-atvis Tavisuflebis farglebs da gadaizarda dapirispirebaSi, romelsac Zaladoba, adamianebis janmrTelobis dazianeba da qonebis ganadgureba mohyva Sedegad. saxalxo damcvelis SefasebiT, aRniSnul procesSi samarTaldamcavTa reagireba dagvianebuli iyo.

12. Tanasworobis ufleba

diskriminaciasTan brZola saqarTveloSi kvlav erT-erT umniSvnelovanes gamowvevas war-moadgens. arasakmarisi sakanonmdeblo garantiebi, sazogadoebaSi arsebuli mcdari Sexed-ulebebi da saxelmwifos mxridan diskriminaciis aRmofxvrisken mimarTuli RonisZiebebis simwire, yoveldRiur reJimSi, uaryofiTad aisaxeba daucvel pirTa uflebriv mdgomareo-baze.

saqarTvelos saxalxo damcvelma saqarTvelos parlaments 2015 wlis TebervalSi mimarTa sakanonmdeblo winadadebiT, romliTac procedurul sakiTxebTan dakavSirebuli cvlile-bebi iyo gaTvaliswinebuli. miuxedavad imisa, rom aRniSnuli sakanonmdeblo winadadebis inicireba 2015 wlis oqtomberSi moxda, parlamenti kanonproeqtis ganxilvas aRar dab-runebia.

sakanonmdeblo xarvezebis garda, problemuria calkeuli jgufebis mier Tanasworobis uflebiT praqtikaSi efeqtiani sargebloba. rogorc sakiTxis Seswavlam gamoavlina, yvelaze daucvel jgufebs Soris kvlav arian qalebi, SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebi (maT Soris, bavSvebi), lgbt Temi da religiuri umciresobebis warmomadgenlebi.

qalebis mimarT diskriminacia vlindeba Zaladobis SemTxvevebze arasaTanado reagirebi-sas, rodesac msgavsi Setyobinebebi samarTaldamcavTa mier arasakmarisad seriozulad aRiqmeba. saangariSo periodSi iyo SemTxvevebi, rodesac xelSekrulebis vadis gasvlis Sem-deg dasaqmebul qalTan SromiTi urTierToba aRar grZeldeba misi orsulobis gamo. mniS-vnelovan problemad rCeba seqsualuri Seviwroeba dasaqmebis adgilze, Tumca diskrimi-naciis am formis dadgenis moTxovniT saxalxo damcvelisadmi momarTvianoba dabalia, rac ganpirobebulia seqsualuri Seviwroebis faruli xasiaTiT da msxverplis stigmatizaciis SiSiT.

SezRuduli SesaZleblobis safuZvelze saxalxo damcvelma yvelaze met SemTxvevaSi miiCnia, rom adgili hqonda diskriminacias an diskriminaciis waxalisebas, ramdenadac am jgufis specifiuri saWiroebebi socialuri cxovrebis TiTqmis arc erT sferoSi ar aris sruly-ofilad gaTvaliswinebuli. problemuria specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone bavSvebis mier inkluziuri ganaTlebiT sargebloba, arasrulyofilia kanonmdebloba, ara-saTanadod aris gaazrebuli specialuri maswavleblis roli am procesSi da zogierT sko-laSi maTi arasakmarisi raodenobaa. autisturi speqtris mqone bavSvebsa da maT mSoblebs municipaluri transportiT gadaadgileba mZRolis da mgzavrebis agresiis fonze uwevT, vinaidan, umetes SemTxvevaSi, sazogadoeba ver acnobierebs, rom autizmis mqone bavSvis qceva SesaZloa rTulad samarTavi iyos. diskriminacias eqvemdebarebian sajaro seqtor-Si dasaqmebuli mniSvnelovnad (garda mxedvelobis gamo SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebisa) da zomierad gamoxatuli SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebi, ramdenadac isini, kerZo seqtorSi dasaqmebuli amave SezRudvis mqone pirebisgan gansxvavebiT, ver sargebloben SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebisTvis gankuTvnili socialuri dax-marebiT.

Page 14: Sesavali - ombudsman.ge · genderuli Tanasworobis mimarTulebiT. garda amisa, saqarTvelos parlamentma miiRo „Svilad ayvanisa da mindobiT aRzrdis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni; aseve,

saqarTvelos saxalxo damcveli14

religiuri umciresobebi saqarTveloSi kvlav awydebian dabrkolebebs. saqarTvelos sax-alxo damcvelis mier ganxiluli saqmeebis Sinaarsidan irkveva, rom saqarTvelos rig saja-ro skolebSi, zogadi ganaTlebis uflebis realizaciis dros, adgili hqonda moswavleTa religiuri identobis gamoxatvis SezRudvebs; aseve, saskolo ganaTlebis procesis re-ligiuri indoqtrinaciis, prozelitizmisa Tu iZulebiTi asimilaciis mizniT gamoyenebis SemTxvevebs. erT-erTi SemTxveva Seexeba adigenis municipalitetis sofel moxeSi momxdar faqts, rodesac skolis direqtoris movaleobis Semsrulebelma muslim moswavle gogonas skolaSi misi Caricxvis pirobad qalis tradiciuli muslimuri Tavsaburavis (hijabis) sko-lis SenobaSi tarebaze uaris Tqma mosTxova, rac, Tavis mxriv, skolis muslim moswavleTa protestis safuZveli gaxda. aRniSnuli faqtis paralelurad, winaaRmdegobriv fonze mim-dinareobda sofelSi muslimuri salocavis mSeneblobis sakiTxis ganxilva. amasTan, mus-limi Temi ver sargeblobs qobuleTSi ijariT aRebuli SenobiT, ramdenadac adgilobrivi mosaxleoba xels uSlis Senobis wylis sistemaze mierTebas. amasTan, gvxvdeba SemTxvevebi, rodesac saqarTvelos saxelmwifo sazRvris kveTisas muslim pirebs problemebi eqmnebo-daT - maT ayovnebdnen sazRvarze, interesdebodnen maTi mogzaurobis mizeziT, TurqeTis respublikasTan kavSiriTa da sxva muslim pirebTan urTierTobebiT. aRniSnulTan dakav-SirebiT, saqarTvelos saxalxo damcvelma religiis niSniT diskriminaciis faqtze rekomen-daciiT mimarTa saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros da saqarTvelos finansTa samin-istros mmarTvelobis sferoSi Semaval ssip „Semosavlebis samsaxurs.“

erT-erTi sfero, romelSic, savaraudo diskriminaciis faqtebs yvelaze xSirad aqvs adg-ili, winasaxelSekrulebo da SromiTi urTierTobebia. farTod gavrcelebulia diskrimi-naciuli kriteriumebis Semcveli vakansiis Sesaxeb gancxadebebi, romliTac damsaqmeblebi „sasiamovno garegnobis mqone“, „18-dan 25 wlamde“, „dauojaxebel“ gogonas eZeben. aseve, sax-alxo damcvelis aparatisadmi momarTvianobiT gamoikveTa politikuri da gansxvavebuli mosazrebis gamo SromiTsamarTlebriv urTierTobebSi savaraudo diskriminaciis faqtebi skolebSi, baRebSi da adgilobrivi TviTmmarTvelobis organoebSi. saangariSo periodSi saxalxo damcvelma gansxvavebuli Sexedulebisa da profesiul kavSirSi saqmianobis gamo diskriminaciis ori SemTxveva gamoavlina.

kvlav gamowvevad rCeba savaraudod siZulviliT motivirebuli danaSaulebis araefeqturi gamoZieba. saxalxo damcvelis mier Seswavlili saqmeebi exeba religiis, eTnikuri warmomav-lobis, seqsualuri orientaciis, genderuli identobis Tu sxva daculi niSnis safuZvel-ze Cadenil, savaraudod siZulviliT motivirebul danaSaulebs. amgvari saqmeebi moicavs savaraudo diskriminaciuli motiviT Cadenil danaSaulebs, romelzec gamoZiebis mimdin-areobisas siZulvilis motivi ar gamoikveTa, Semdeg ki gamoZieba gagrZelda an Sewyda; saq-meebs, romelzec gamoZieba, danaSaulis niSnebis ararsebobis gamo, ar dawyebula da saq-meebs samarTaldamcavTa mxridan savaraudod diskriminaciuli motiviT ganxorcielebuli fizikuri da sityvieri Seuracxyofis faqtebze.

Tanasworobis uflebis dacvis kuTxiT aseve mniSvnelovan gamowvevas warmoadgens saja-ro pirebis mxridan gakeTebuli diskriminaciis wamaxalisebeli gamonaTqvamebi. im fonze, rodesac dRes kvlav myaradaa gamjdari uaryofiTi ganwyobebi sxvadasxva daucveli jgufe-bis mimarT, sajaro pirebis mier diskriminaciuli gamonaTqvamebis da mosazrebebis dafiq-sireba diskriminaciasTan brZolis procesSi ukan gadadgmuli nabijia.

13. sakuTrebis ufleba

rigi problemebi iCens Tavs sakuTrebis uflebis mimarTulebiTac. uZrav qonebaze sa-kuTrebis uflebis pirveladi registraciis, sajaro reestris monacemebis dazustebisa da xarvezebis aRmofxvris, uflebis damadasturebeli dokumentebis e.w. qaRaldis versiebis sistematizaciisa da eleqtronul formatSi gadayvanis procesi, samwuxarod, kvlav ar das-rulebula.

Page 15: Sesavali - ombudsman.ge · genderuli Tanasworobis mimarTulebiT. garda amisa, saqarTvelos parlamentma miiRo „Svilad ayvanisa da mindobiT aRzrdis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni; aseve,

www.ombudsman.ge 15

kvlav problemuria kooperatiuli binaTmSeneblobiT dazaralebuli pirebis mimarT saxel-mwifos mier nakisri valdebulebis Sesrulebis sakiTxi. sxvadasxva uwyebis mier am dromde ganxorcielebuli aqtivoba efeqtianad ver CaiTvleba. Sesabamisi regulaciebis ararsebo-bis pirobebSi, bundovania, ra kriteriumebiT irCevian pirvel rigSi dasakmayofilebeli dazaralebulebi. aucilebelia arsebuli valdebulebis Sesrulebis erTiani wesis SemuSave-ba, romelic valdebulebebis Sesrulebis formas da vadebs detalurad daaregulirebda.

14. 2017 wlis adgilobrivi arCevnebi

saxalxo damcvelis warmomadgenlebi mTeli dRis ganmavlobaSi akvirdebodnen 2017 wlis 21 oqtombers adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebs saqarTvelos 64 municipalitetSi, maT Soris, gamyofi xazis mimdebare soflebSi.

arCevnebma ZiriTadad mSvidobian viTarebaSi Caiara. calkeuli darRvevebi metwilad saarCevno komisiis wevrebis arasaTanado momzadebiT iyo gamowveuli. kerZod, saxalxo damcvelis warmomadgenlebma daafiqsires saarCevno ubnebis dagvianebiT gaxsnis, komisiis mier saCivris daregistrirebaze uaris Tqmis, sakontrolo furclebis arasworad Sevse-bis, sakontrolo furclis saarCevno yuTSi Cagdebis gareSe kenWisyris procesis dawyebis, saarCevno ubnis beWdis dakargvis, sademonstracio oqmebis arasworad Sevsebis, regis-tratorebis mier biuletenebze winaswar xelis moweris, marTvis mowmobiT xmis micemis, saarCevno ubnis mimdebare teritoriaze policiis mobilizebis SemTxvevebi, maSin, rodesac ar arsebobda saarCevno kodeqsiT gaTvaliwinebuli aucilebloba.

samarTaldamcavebma saTanado reagireba moaxdines marneulis qvemo saralis N58 ubanze momxdar fizikuri dapirispirebis faqtze.

15. kulturuli memkvidreobis dacvis ufleba

kulturuli memkvidreobis mimarTulebiT saxalxo damcvelis mier gamovlenili proble-mebi saangariSo periodSi ar gamosworebula. saxalxo damcvelis araerTi rekomendaciis miuxedavad, cvlilebebi ar ganxorcielebula „kulturuli memkvidreobis Sesaxeb“ saqa-rTvelos kanonSi, romelic saqarTvelos avtokefalur marTlmadidebel eklesiasa da sxva religiur konfesiebs maT sakuTrebaSi (sargeblobaSi) arsebuli kulturuli Zeglis movla-patronobis wesebis darRvevisaTvis administraciuli pasuxismgeblobisgan aTavi-suflebs. ssip garemos erovnuli saagento, msxvilmasStabiani samuSaoebis Catarebis Tao-baze gadawyvetilebebis miRebisas, Sesabamisi daskvnis moTxovniT, gasuli wlebis msgavsad, kvlav ar mimarTavs saqarTvelos kulturisa da ZeglTa dacvis saministros.

saangariSo periodSi gamoikveTa kidev erTi sayuradRebo sakiTxi, kerZod, Tbilisis mu-nicipalitetze uflebamosilebebis srulad delegirebis mizeziT, ssip saqarTvelos kul-turuli memkvidreobis dacvis erovnuli saagento dedaqalaqSi kulturuli memkvidreobis Zeglebis mimarT ukanonod ganxorcielebul saqmianobaze maSinac ki ar reagirebs, rodesac srulmasStabiani delegirebis sakiTxi kiTxvis niSnis qveS dgas, saqarTvelos kanonmdeblo-ba ki saagentos rig uflebamosilebebs aniWebs.

Page 16: Sesavali - ombudsman.ge · genderuli Tanasworobis mimarTulebiT. garda amisa, saqarTvelos parlamentma miiRo „Svilad ayvanisa da mindobiT aRzrdis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni; aseve,

saqarTvelos saxalxo damcveli16

16. Sromis ufleba

Sinagan saqmeTa saministros informaciiT, 2017 wlis pirvel naxevarSi, samuSao adgilebze 18 dasaqmebuli daiRupa, 34 ki – daSavda. sagangaSo mdgomareobis miuxedavad, saangariSo periodSi kvlav problema iyo SromiT uflebebsa da Sromis usafrTxo garemos monitor-ingze pasuxismgebeli efeqtiani meqanizmis ararseboba. amJamad saqarTvelos parlamenti ganixilavs Sromis usafrTxoebis kanonproeqts, romelic mZime, mavne da saSiSpirobebiani samuSaoebiT Semoifargleba. dokumentis mixedviT, zedamxedvelobis ganmaxorcielebeli organo uflebamosili iqneba weliwadSi erTxel, SerCeviTi kontroliT, winaswari nebarT-vis gareSe Seamowmos sawarmoebi, sxva SemTxvevaSi ki Semowmeba mosamarTlis brZanebis sa-fuZvelze SeeZleba. kanonproeqtis sxva xarvezebs Soris gansakuTrebiT problemuria kan-onis moqmedebis ukiduresad viwro sfero da makontrolebeli organos warmomadgenelTa damsaqmeblebTan daSvebis sakiTxi. mniSvnelovania, kanonis moqmedeba yvela dasaqmebulze vrceldebodes, makontrolebel organos ki, yvela obieqtis daubrkolebeli Semowmebis SesaZlebloba winaswari Tanxmobisa da mosamarTlis brZanebis gareSe eZleodes.

gansaxilvel periodSi saxalxo damcvelis aparatSi Semosuli gancxadebebis Seswavlam, sajaro dawesebulebebidan TanamSromelTa kanonieri safuZvlis gareSe gaTavisuflebisa da bavSvis movlis gamo SvebulebiT sargeblobis uflebis SezRudvis SemTxvevebi gamoav-lina. problemad rCeba bavSvis movlis gamo SvebulebiT sargeblobis sakiTxi dasaqmebuli kacebisTvis. Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis ministris Sesabamis brZanebaSi, romelic winaaRmdegobaSi modis kanonTan, am dromde ar asaxula cvlilebebi, rac kacebs xels uSlis bavSvis movlis gamo SvebulebiT sargeblobaSi.

17. jansaR garemoSi cxovrebis ufleba

garemos dacvis sferoSi 2017 wels ganxorcielebuli mniSvnelovani da dadebiTi cvlile-ba iyo garemosdacviTi Sefasebis kodeqsis miReba, romliTac kanonmdeblobaSi arsebuli araerTi xarvezi gamosworda. aseve aRsaniSnavia xmauris regulirebis kuTxiT kanonSi Set-anili cvlilebebi. Tumca, arsebuli viTarebis realurad gamosasworeblad, mniSvnelovania kodeqsis debulebebis srulyofilad aRsruleba.

problemad rCeba sazogadoebis monawileobis dabali done garemosTan dakavSirebuli gad-awyvetilebebis miRebis procesSi, specialuri zonaluri SeTanxmebebis (ganaSenianebis in-tensivobis koeficientis zrda) dausabuTeblad miRebis faqtebi, samSeneblo kanonmdeblo-bis rigi debulebebi da procedurebi, romlebic jansaRi sacxovrebeli garemos Seqmnas ver uzrunvelyofs. saangariSo periodSi mwvaved idga haeris dabinZurebisa da mwvane safaris SenarCunebis problemebic.

18. jandacvis ufleba

xarvezebi axlavs jandacvis uflebis realizebasac. sayovelTao janmrTelobis dacvis saxelmwifo programa srulad xelmisawvdomi ar aris im pirebisaTvis, romlebic 2017 wlis 1 ianvris mdgomareobiT kerZo sadazRvevo sqemebSi iyvnen CarTulni. es SezRudva, romelic teqnikuri xasiaTisaa da fiqsirebul TariRs ukavSirdeba, dausabuTebelia da gadaxedvas saWiroebs.

saxalxo damcvelis aparatis mier Seswavlilma saqmeebma xarvezebi gamoavlina samedicino saqmianobis saxelmwifo regulirebis saagentos muSaobaSi. es Seexeba Setanili saCivrebis

Page 17: Sesavali - ombudsman.ge · genderuli Tanasworobis mimarTulebiT. garda amisa, saqarTvelos parlamentma miiRo „Svilad ayvanisa da mindobiT aRzrdis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni; aseve,

www.ombudsman.ge 17

ganxilvis gaWianurebasa da saCivris avtorebisTvis zepiri mosmenis sxdomaze daswrebis akrZalvas, rac maT arTmevs mosazrebebis gamoTqmis SesaZleblobas.

saqarTvelos saxalxo damcveli dadebiTad afasebs 2017 wels Tambaqos kontrolis sfero-Si moqmed kanonmdeblobaSi Setanil cvlilebebs. aqve, uaryofiTad unda aRiniSnos 2 Tvis Semdeg xelaxali cvlilebis Setana kanonSi, ramac ramdenime debulebis amoqmedeba 5 wliT gadaavada. imedia, aRniSnuli tendenciis saxes ar miiRebs, winaaRmdeg SemTxvevaSi, safrTxe Seeqmneba Tambaqos mavne zemoqmedebisgan saqarTvelos mcxovrebTa, maT Soris arasrulw-lovanTa dacvas.

19. bavSvTa uflebrivi mdgomareoba

saangariSo periodSi saqarTvelos parlamentma miiRo „Svilad ayvanisa da mindobiT aRz-rdis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni, aseve, daamtkica adreuli da skolamdeli aRzrdisa da ganaTlebis standartebi, rac saxalxo damcvelis azriT, gaaumjobesebs bavSvis uflebebis kuTxiT arsebul viTarebas. Tumca, miuxedavad sakanonmdeblo sivrcis mowesrigebisken mimarTuli pozitiuri nabijebisa, bavSvTa uflebrivi mdgomareoba SemaSfoTebelia.

2017 wlis 10 Tvis monacemebiT, saxalxo damcvelma rogorc momarTvis safuZvelze, ise sa-kuTari iniciativiT, bavSvis uflebebis darRvevebis Sesaxeb 426 saqme Seiswavla. maTi um-ravlesoba bavSvis mimarT Zaladobas, siRaribesa da arasaTanado socialur mdgomareobas, aseve bavSvis orive mSobelTan urTierTobis sakiTxebs Seexeboda.

saangariSo periodSi kvlav maRali iyo ojaxSi, samzrunvelo da saganmanaTleblo dawese-bulebebSi bavSvTa mimarT Zaladobis maCvenebeli. problemad rCeba rogorc Zaladobis msx-verplTa gamovlena, aseve, reabilitaciis da Zaladobisgan dacvis efeqtiani RonisZiebebis ganxorcieleba. saxalxo damcvelis SefasebiT, bavSvis mimarT Zaladobis maCvenebeli pirda-pir kavSirSia sazogadoebaSi damkvidrebul mcdar SexedulebebTan aRzrdis meTodebis Sesaxeb, aseve, bavSvis interesebisa da uflebebis ugulebelyofis gavrcelebul tenden-ciasTan. amasTan, unda aRiniSnos, rom araerTi rekomendaciis, maT Soris, universaluri perioduli mimoxilvis farglebSi aRebuli valdebulebis miuxedavad, kvlav ar momxdara bavSvis fizikuri dasjis akrZalva sakanonmdeblo doneze.

saqarTvelos saxalxo damcvelis mandatis farglebSi, 2016–2017 saswavlo wels, zogadsag-anmanaTleblo dawesebulebebSi bavSvis mimarT Zaladobis sakiTxi pirvelad Semowmda. sax-alxo damcvelis rwmunebulebma mTeli saqarTvelos masStabiT 109 sajaro da kerZo skola da skola pansioni Seamowmes. monitoringis Sedegebi cxadyofs, rom saqarTvelos zogadsa-ganmanaTleblo sistemaSi kvlav gamowvevad rCeba moswavleTa dacva Zaladobrivi damok-idebulebisa da arasaTanado mopyrobisagan; xSiria bavSvis mimarT rogorc fsiqologiu-ri, ise fizikuri Zaladobis SemTxvevebi ufrosebis, aseve, Tanatolebis mxridan; bulingi arasrulwlovanTa Soris urTierTobis farTod gavrcelebuli formaa; sustia moswavleTa codna TavianTi uflebebis Sesaxeb; dabalia pasuxismgebel pirTa informirebulobis done bavSvis mimarT Zaladobaze reagirebis meqanizmebTan dakavSirebiT.

2017 wlis ivlisis Tvis mdgomareobiT 200–ze meti sajaro skola avariul mdgomareobaSia. 2016 wels avariul mdgomareobaSi funqcionirebda 209 sajaro skola, maTgan 42 ar eqve-mdebareboda aRdgena–gamagrebiT samuSaoebs. aRniSnuli mdgomareoba gamorCeulad prob-lemuria maRalmTian regionebsa da soflad mdebare sajaro skolebSi. saxalxo damcvelis rekomendaciis mixedviT, aucilebelia, gaumjobesdes zogadsaganmanaTleblo dawesebule-bebis infrastruqtura da ganaxldes saswavlo inventari. am mxriv, mometebuli yuradRe-ba unda gamaxvildes soflad da maRalmTian regionebSi mdebare skolebSi arsebul mdgo-mareobaze.

Page 18: Sesavali - ombudsman.ge · genderuli Tanasworobis mimarTulebiT. garda amisa, saqarTvelos parlamentma miiRo „Svilad ayvanisa da mindobiT aRzrdis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni; aseve,

saqarTvelos saxalxo damcveli18

gadauWrel sakiTxTa Sorisaa bavSvTa siRaribe da cxovrebis arasaTanado done. xSir SemTx-vevaSi saxelmwifo programebSi CarTva da gansazRvruli momsaxurebis miRebis procesi ga-Wianurebulia, rac mniSvnelovnad amcirebs am programebis efeqtianobas.

gansakuTrebiT sayuradReboa quCaSi mcxovrebi da momuSave bavSvebis uflebrivi mdgomare-obis sakiTxi, radgan pasuxismgebeli uwyebebis mxridan ganxorcielebuli reagireba xSirad ar aris efeqtiani da drouli.

saqarTvelos saxalxo damcveli 2016–2017 wlebis ganmavlobaSi swavlobda saqarTvelos bazarze saTamaSoebis usafrTxoebis sakiTxs. gamovlinda, rom aRniSnuli sfero sakanon-mdeblo doneze ar aris regulirebuli da ar arsebobs kontrolis meqanizmi. Sesabamisad, gansakuTrebiT mniSvnelovania gatardes efeqturi RonisZiebebi „saTamaSoebis usafrTxoe-bis Sesaxeb“ evrokavSiris direqtivis erovnul kanonmdeblobaSi danergvis kuTxiT, romel-ic saxelmwifom 2019 wlis 1 seqtembramde unda Seasrulos. Sesabamisad, saxelmwifom go-nivrul vadebSi unda moawesrigos sakanonmdeblo baza saTamaSoebis usafrTxoebis Sesaxeb.

aucilebelia gamoiyos arasrulwlovanTaTvis usafrTxo wylis xelmisawvdomobis sakiTxi. Seswavlis Sedegad gamoikveTa, rom bavSvTa ganTavsebis instituciebSi, Temsa Tu regioneb-Si sanitaruli da higienuri pirobebis dacvis mxriv arsebuli mdgomareoba ar Seesabameba erovnul da saerTaSoriso standartebs. rig SemTxvevebSi gamarTulad ar funqcionirebs centraluri wyalmomaragebis sistema, ar arsebobs wylis xelmisawvdomobasa da xarisxis kontrolis efeqturi meqanizmi.

2017 wels saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatis bavSvis uflebebis centrma, prevenci-is erovnul meqanizmTan erTad, Seamowma mcire saojaxo da religiuri konfesiebis daqvem-debarebaSi myofi bavSvTa saxlebis beneficiarTa uflebrivi mdgomareoba. am mxriv, sayur-adReboa im religiuri saxlebis samzrunvelo saqmianobis ganxorcielebis harmonizacia bavSvze zrunvis standartebis teqnikur reglamentTan, vinc saxelmwifo licenzia ukve miiRo. kvlav problemad rCeba saqarTvelos marTlmadidebeli eklesiis sapatriarqosa da saqarTveloSi muslimuri konfesiis daqvemdebarebaSi myof pansionebSi bavSvze zrunvis standartebis implementacia da arasrulwlovnebis aRzrda ojaxTan miaxloebul garemoSi. socialuri momsaxurebis saagentos arasakmarisi CarTuloba bavSvebze zrunvis procesSi saTanadod ver uzrunvelyofs maTi fundamenturi uflebebis dacvas.

miuxedavad imisa, rom mcire saojaxo tipis saxlebSi ZiriTadad Seqmnilia ojaxTan miaxloe-buli garemo, mainc srulad ar aris uzrunvelyofili beneficiarTa emociuri da socialu-ri ganviTareba; dabalia arasrulwlovanTa motivacia miiRon Sesabamisi ganaTleba, rac ver uzrunvelyofs maT saTanado momzadebas damoukidebeli cxovrebisTvis; kvlav problemad rCeba bavSvis mimarT Zaladobis faqtebis identificireba.

20. qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba

2017 wels „qalTa winaaRmdeg Zaladobisa da ojaxSi Zaladobis aRkveTisa da prevenciis Sesaxeb“ evropis sabWos 2011 wlis konvenciis ratificirebiT saxelmwifom mniSvnelovani nabiji gadadga qalTa uflebrivi mdgomareobis gaumjobesebisa da genderuli Tanasworo-bis mimarTulebiT. konvenciam gaafarTova ojaxSi da qalTa mimarT Zaladobis winaaRmdeg brZolis, Zaladobis msxverplTa dacvisa da daxmarebis meqanizmebi. Tumca, sakanonmdeblo donze gadadgmuli mniSvnelovani nabijebis miuxedavad, ojaxSi da qalTa mimarT Zaladoba saqarTveloSi kvlav mniSvnelovan gamowvevad rCeba da saxelmwifos mxridan Sesabamis re-agirebas saWiroebs.

Page 19: Sesavali - ombudsman.ge · genderuli Tanasworobis mimarTulebiT. garda amisa, saqarTvelos parlamentma miiRo „Svilad ayvanisa da mindobiT aRzrdis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni; aseve,

www.ombudsman.ge 19

saqarTvelos mTavari prokuraturis mier mowodebuli informaciiT, 2017 wlis 1 ianvridan 20 seqtembris CaTvliT gamoZieba daiwyo qalTa mkvlelobis 22 faqtze (maT Soris, 13 faqti ojaxuri danaSaulis niSnebs Seicavda) da qalTa mkvlelobis mcdelobis 11 faqtze (maT Soris, 8 faqti ojaxuri danaSaulis niSnebiT). ukanaskneli wlebis ganmavlobaSi genderuli niSniT qalTa gaxSirebuli mkvlelobis fonze, saqarTvelos saxalxo damcvelma miiRo gad-awyvetileba, yovelwliurad moamzados da warmoadginos femicidis monitoringis angariSi. aRniSnuli monitoringis ganxorcieleba qalTa mimarT Zaladobis, Zaladobis mizezebisa da Sedegebis Sesaxeb gaeros specialuri momxseneblis rekomendaciasac warmoadgenda.

mimdinare wels kvlav aradamakmayofilebelia samarTaldamcavi organoebis mier ojaxSi da qalTa mimarT Zaladobis riskis Sefaseba da gamocemuli Semakavebeli da damcavi orderebis monitoringi. saqarTvelos saxalxo damcvelis SefasebiT, ojaxSi da qalTa mimarT Zal-adobis prevenciisaken mimarTuli RonisZiebebi naklebad efeqtiania, rac ganpirobebulia Zaladobis msxverplTa dacvis, daxmarebisa da reabilitaciis gamarTuli sistemis ararse-bobiT. Sedegad, kvlav mosawesrigebelia moZaladeTa qcevis koreqciis, moZaladeTa gan-ridebisa da Zaladobis msxverplTa da dazaralebulTa fsiqo-socialuri da ekonomikuri reabilitaciis sakiTxebi.

saxalxo damcveli dadebiTad afasebs saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros mier da-muSavebul monacemebs, romelic moicavs Zaladobis formebs. saqarTvelos masStabiT, ojaxuri konfliqtis/Zaladobis Sesaxeb ssip 112–Si 9616 Setyobineba Sevida, yvelaze meti Tbilisidan (4 436 Setyobineba), xolo yvelaze naklebi - raWa-leCxumi - qvemo svaneTis re-gionidan (23 Setyobineba). 2017 wlis 6 Tvis manZilze gamoica 1845 Semakavebeli orderi.

mniSvnelovania aRiniSnos saqarTvelos saxalxo damcvelis sakanonmdeblo winadadebis sa-fuZvelze ganxorcielebuli cvlileba, romlis mixedviTac, 2017 wlis 1 ianvridan aikrZala 18 wlamde pirTa qorwinebis registracia, rac mniSvnelovan miRwevas warmoadgens adreul asakSi qorwinebis prevenciisTvis. miuxedavad amisa, problemad rCeba arasrulwlovanTa faqtobrivi Tanacxovreba da niSnobis praqtika. Tumca, wina wlebis monacemebTan Sedare-biT, Semcirebulia arasrulwlovani dedebis statistika: servisebis ganviTarebis saagen-tom 2017 wlis 6 Tvis manZilze 382 arasrulwlovani deda da 14 arasrulwlovani mama daareg-istrira.

2017 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebma naTlad aCvena, rom qalTa Tanabari politikuri monawileobis kuTxiT miRwevebi ar gvaqvs. maJoritaruli sistemis safuZvelze arCeuli TviTmmarTveli organoebis wevrTa mxolod 7.62%-s warmoadgenen qalebi, xolo 54 TviTmmarTveli erTeulis arCeuli meridan mxolod erTia qali, rac kritikulad dabali maCvenebelia da qalTa politikuri monawileobis dasabalanseblad saxelmwifos mxridan aucilebeli Carevis saWiroebaze metyvelebs.

problemebi rCeba qalTa SromiTi uflebebis dacvis mimarTulebiT. seqsualuri Seviwroe-ba, rogorc samuSaos Sesrulebisas, ise sajaro sivrceSi, sakanonmdeblo regulirebis miR-maa darCenili. miuxedavad imisa, rom evropis sabWos qalTa mimarT Zaladobisa da ojaxSi Zaladobis winaaRmdeg brZolisa da prevenciis Sesaxeb konvenciis xelmoweriT saxelmwifom aiRo valdebuleba, seqsualuri Seviwroeba dasjadi gaxados rogorc samuSao adgilas, ise sajaro sivrceSi, saqarTvelos es valdebuleba am dromde ar Seusrulebia.

dauregulirebelia bavSvis movlis Svebulebis sakiTxi da is kvlav eqskluziurad qalis pasuxismgeblobis sferod moiazreba. Sedegad, ar xdeba zrunvis tvirTis Tanabari ganaw-ileba, rac aferxebs qalTa Tanabar ekonomikur monawileobas. kvlav dauregulirebelia mravalSviliani mSoblis statusi, xolo martoxela mSoblis statusi, miniWebis wesSi ar-sebuli mniSvnelovani xarvezebis gamo, am dromde mxolod qalebs eniWebaT.

seqsualuri da reproduqciuli janmrTelobisa da uflebebis kuTxiT arsebuli cnobiere-bis done dabalia. problemad rCeba saswavlo gegmaSi genderuli Tanasworobisa da repro-

Page 20: Sesavali - ombudsman.ge · genderuli Tanasworobis mimarTulebiT. garda amisa, saqarTvelos parlamentma miiRo „Svilad ayvanisa da mindobiT aRzrdis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni; aseve,

saqarTvelos saxalxo damcveli20

duqciuli janmrTelobis sakiTxebis gaTvaliswineba. am mxriv gansakuTrebiT aRsaniSnavia 2017 wels anti-genderuli jgufebis gaaqtiureba, romlebic zogadad ewinaaRmdegebian gen-deruli Tanasworobis ideas.

am tendenciis fonze, 2017 wels, saxalxo damcvelis aparatma ganixila ramdenime gancxade-ba, romelic Seexeboda qal da lgbt+ uflebadamcvelTa mimarT Zaladobis muqaris faqtebs. saxelmwifoSi am dromde ar arsebobs qal da lgbt+ uflebadamcvelTa mimarT momatebuli Zaladobis riskis Sefasebisa da misgan dacvis meqanizmebi, rac arTulebs uflebadamcvel-Ta saqmianobas.

21. lgbtiq pirTa uflebrivi mdgomareoba

lgbtiq Temis warmomadgenlebi erT-erTi yvelaze daucveli jgufia, romlis wevrebic diskriminacias sazogadoebrivi cxovrebis TiTqmis yvela sferoSi awydebian. lgbtiq adami-anebi Tavs daculad ver grZnoben iseTi mniSvnelovani uflebebiT sargeblobisas, rogori-caa ganaTleba, dasaqmeba, janmrTelobis dacva da sxva. miuxedavad amisa, xelisuflebis or-ganoebisadmi undoblobis da sazogadoebis mxridan stigmatizaciis SiSis gamo, maT mimarT ganxorcielebuli savaraudo diskriminaciuli faqtebis gasajaroebas xSir SemTxvevaSi eridebian.

sazogadoebaSi fesvgadgmuli negatiuri stereotipuli ganwyobebi aqezebs lgbtiq Temis mimarT Seuwynareblobasa da Zaladobas. saxalxo damcveli sajaro gancxadebiT gamoexmau-ra 2017 wlis 25 agvistos baTumSi samarTaldamcavi organos warmomadgenlis mier lgbtiq uflebebze momuSave organizaciis - aaip „Tanasworobis moZraobis“ wevrebis l.b.-s da T.k.-s savaraudod arasaTanado mopyrobis faqts. gancxadebaSi saxalxo damcvelma aRniSna, rom bolo wlebis ganmavlobaSi Zaladobisa da homofobiuri gamovlinebis araerT SemTxvevas qonda adgili, ra drosac lgbtiq Temis warmomadgenlebi policiis umoqmedobaze da maT mimarT Seuracxmyofel damokidebulebaze miuTiTebdnen.

xSiria SemTxvevebi, rodesac lgbtiq Temis warmomadgenlebi diskriminacias momsaxurebis miRebisas awydebian. zogierT SemTxvevaSi, ganmcxadeblebi diskriminacias eqvemdebarebian imis miuxedavad, miekuTvnebian Tu ara lgbtiq Tems. aRniSnuli, ZiriTadad, ganpirobebulia garegnobiT, Cacmis stiliTa da qceviT, rac maTi piradi avtonomiisa da TviTrealizebis sferos nawilia.

im fonze, rodesac lgbtiq adamianebTan dakavSirebiT sazogadoebaSi arsebuli diskur-si gajerebulia stereotipebiT, saxezea Zaladobis faqtebi da siZulviliT motivirebu-li danaSaulebis araefeqturi gamoZieba, saqarTvelos saxalxo damcveli ver darwmun-da qorwinebis cnebis, rogorc qalisa da mamakacis kavSiris, konstituciiT gansazRvris aucileblobaSi, ramac SesaZloa gazardos lgbtiq pirTa mimarT negatiuri damokidebule-ba. es midgoma lgbtiq pirTa uflebebis dacvas da Tanasworuflebiani garemos Seqmnas ar aqcevs saxelmwifos prioritetad.

saqarTvelos mTavari prokuraturis 2017 wlis 6 Tvis monacemebiT, siZulvi-lis motiviT 3 piris mimarT iyo danaSauli Cadenili (1 seqsualuri orientaci-is niSniT, 2 genderuli identobis niSniT) ori sisxlis samarTlis saqmis fargleb-Si. erTi piris mimarT gamotanilia gamamtyunebeli ganaCeni. sasjelis daniSvnis dros mosamarTlem gaiTvaliswina damamZimebeli garemoeba. Tumca, kvlav arasakmari-sia savaraudo siZulvilis motivis identificirebisken mimarTuli RonisZiebebi. rogorc saxalxo damcvelis praqtikidan ikveTeba, lgbtiq Temis warmomadgenelTa wi-naaRmdeg Cadenili danaSaulebis gamoZiebisas kvlav bundovani rCeba, Tu ra saxis sag-amoZiebo moqmedebebi Catarda savaraudo diskriminaciuli motivis gamokveTis miz niT.

Page 21: Sesavali - ombudsman.ge · genderuli Tanasworobis mimarTulebiT. garda amisa, saqarTvelos parlamentma miiRo „Svilad ayvanisa da mindobiT aRzrdis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni; aseve,

www.ombudsman.ge 21

2017 wlis 17 maiss xelisuflebis mxridan usafrTxoebis uprecedento zomebis miRebis Sede-gad, lgbtiq aqtivistebs SesaZlebloba hqondaT aReniSnaT homofobiisa da transfobiasTan brZolis saerTaSoriso dRe. RonisZieba winaswar SeTanxmebul teritoriaze gaimarTa, ro-melic daculi iyo policiis kordoniT, xolo Sekrebis monawileebi daniSnulebis adgila-mde samarSruto taqsebiT gadaiyvanes. SezRudul sivrceSi da droSi gamarTuli aqcia, ro-melic kontr demonstraciis fonze mimdinareobda, adasturebs sazogadoebis cnobierebis amaRlebis saWiroebas lgbtiq Temis mimarT arsebuli winaswar ganwyobebis Sesamcireblad.

saangariSo periodSi kvlav problemas warmoadgens transgenderi pirebisTvis sqesis samarTlebrivi aRiarebis sakiTxi. Sedegad, rig SemTxvevebSi transgender pirebs ar eZle-vaT piradobis damadasturebeli dokumentebiT sargeblobis saSualeba, xolo sargeblobis SemTxvevaSi izrdeba maT mimarT Zaladobisa da diskriminaciis riski.

problemuria lgbtiq pirTa seqsualuri da reproduqciuli janmrTelobis kuTxiT arsebu-li mdgomareoba, rac ganpirobebulia specialuri saxelmZRvanelo principebisa da miTiTe-bebis ararsebobiT, romelic lgbtiq, gansakuTrebiT transgenderi adamianebis samedicino saWiroebebze iqneboda morgebuli.

22. SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa uflebrivi mdgomareoba

2017 wels qveyanaSi SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa uflebebis dacvis mxriv mniS-vnelovani cvlilebebi ar momxdara. kvlav aqtualuria SSm pirTa ganaTlebis, janmrTelo-bis dacvis, abilitacaia–reabilitaciis, Sromisa da dasaqmebis, misawvdomobis, socialuri dacvis uflebebis saTanadod realizebis kuTxiT wlebis ganmavlobaSi arsebuli probleme-bi. ferxdeba SezRuduli SesaZleblobis mqone piris statusis miniWebis socialuri mod-elis danergva.

gaerTianebuli erebis organizaciis SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa konvenciis ratificirebidan sami wlis Semdeg kvlav ar aris Seqmnili konvenciis aRsrulebis qmediTi da efeqtiani meqanizmi, rac abrkolebs saxelmwifo struqturebs Soris konvenciis ganx-orcielebasTan dakavSirebuli sakiTxebis koordinacias. aseve ar momxdara konvenciis fakultaturi oqmis ratificireba, rac SSm pirebs konvenciiT gaTvaliswinebuli ufle-bebis efeqtiani dacvis SesaZleblobas miscemda. sakanonmdeblo doneze ar ganxorcieleb-ula konvenciis moTxovnebTan harmonizaciis mizniT aucilebeli cvlilebebi.

kvlav problemad rCeba SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebisaTvis fizikuri garemos, infrastruqturis, transportisa da informaciis misawvdomobis uzrunvelyofa. saxalxo damcvelis rekomendaciis miuxedavad, axali metrosadguri „universiteti“ SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebisTvis misawvdomi ar aris.

SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa mier janmrTelobis uflebis realizebis proces-Si saxelmwifos mniSvnelovan gamowvevas warmoadgens fsiqikuri janmrTeloba. saangariSo periodSi dafinansebis meTodologiaSi ganxorcielebuli cvlilebebis Sedegad fsiqikuri janmrTelobis sferoSi servisis mimwodebelTa nawilma, kerZod, mravalprofilurma sa-medicino dawesebulebebma uari ganacxades saxelmwifo programis farglebSi momsaxurebis gawevaze. problema nawilobriv gadaiWra saxalxo damcvelis Carevis Semdeg. kerZod, Sps N5 klinikurma saavadmyofom zrdasruli pacientebis miReba ganaaxla, xolo saxelmwifo programis biujetSi cvlilebebi Sevida.

specialurma prevenciulma jgufma Catarebuli monitoringis Sedegad dadebiTad Seafasa „akademikos b. naneiSvilis saxelobis fsiqikuri janmrTelobis erovnul centrSi“ Catarebu-li saremonto samuSaoebi da axali Senobis mSenebloba, sadac administraciis ganmartebiT, palatebi unda moewyos.

Page 22: Sesavali - ombudsman.ge · genderuli Tanasworobis mimarTulebiT. garda amisa, saqarTvelos parlamentma miiRo „Svilad ayvanisa da mindobiT aRzrdis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni; aseve,

saqarTvelos saxalxo damcveli22

dawesebulebaSi moqmedi multidisciplinuri gundi, romelic 2014 wlidan formalurad arsebobda, 2017 wlis maisidan Sexvedrebs marTavs da pacientebis konkretul SemTxvevebs ganixilavs.

miuxedavad cvlilebebisa, gamowvevad rCeba dawesebulebaSi myofi pacientebis uflebebis dacvis sakiTxi. pirvel rigSi unda aRiniSnos, rom saxelmwifos mier fsiqikuri janmrTe-lobis dacvis dafinanseba arasakmarisia, rac pirdapir aisaxeba miwodebuli fsiqiatriuli daxmarebis xarisxze. problemad rCeba personalis simcirec, maTi kvalifikacia da social-uri dacvis garantiebis ararseboba. infrastruqtura moZvelebulia da sanitarul-hi-gienuri TvalsazrisiT pacientebis yofa SeiZleba araadamianur da damamcirebel mopyro-bas gautoldes. dawesebuleba gadatvirTulia, ris gamoc zog ganyofilebaSi pacientebi ramdenime dRis ganmavlobaSi wvanan derefanSi dadgmul sawolebze.

administraciis informaciiT, dawesebulebas ar gaaCnia finansuri da infrastruqturuli SesaZleblobebi somaturi daavadebebis gamosakvlevad da samkurnalod. isev problemuria eqimisa da pacientebis urTierTobis konfidencialurobis dacvis, pacientebis informire-bulobisa da mkurnalobis procesSi CarTulobis sakiTxebi; ver xerxdeba pacientebis ojax-is wevrebTan urTierTobis saTanadod uzrunvelyofa da Sesabamisi fsiqosocialuri re-abilitacia.

problemebi rCeba zrdasruli SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa mier abilitaciisa da reabilitaciis uflebis realizebis kuTxiT. saxelmwifos moqmedi socialuri programe-bis farglebSi ar xdeba yvela Sesabamisi saWiroebis mqone pirisTvis adekvaturi special-izebuli servisis miwodeba. arasakmarisia SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvebisTvis gaTvaliswinebuli jandacvisa da socialuri programebi. rigi problemebia SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvebis skolamdeli da zogadi ganaTlebis uflebis realizebis kuTxiTac. maT Sorisaa, saswavlo dawesebulebebis infrastruqturis adaptirebis, spe-cialur pedagogTa raodenobisa da kvalifikaciis sakiTxebi.

kvlav gamowvevas warmoadgens SSm pirTa sazogadoebriv da politikur cxovrebaSi monawil-eoba. 2017 wlis 21 oqtombris adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebis dros gamoikveTa, rom yvela saarCevno ubani ar aris fizikurad misawvdomi SSm pirTaTvis, aseve, dabalia saarCevno administraciis warmomadgenlebis informirebuloba am pirTa uflebebis Sesaxeb.

saxelmwifo uwyebebis mxridan SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa Sesaxeb srulyofi-li monacemebis ararseboba abrkolebs SSm pirebisaTvis saWiro programebis/RonisZiebebis dagegmvis process.

saangariSo periodSi saqarTvelos saxalxo damcvelma, konvenciis popularizaciis, dac-visa da aRsrulebis monitoringis organos mandatiT, gaeros SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa komitets saqarTvelos saxelmwifos mier konvenciiT nakisri valdebulebebis SesrulebasTan dakavSirebiT alternatiuli angariSi warudgina.

23. xandazmul pirTa uflebrivi mdgomareoba

xandazmul pirTa uflebebis dacvis kuTxiT arsebuli mdgomareoba mniSvnelovan gamowvevad rCeba. saqarTvelos saxalxo damcveli miesalmeba saqarTveloSi mosaxleobis daberebis sakiTxebze saxelmwifo politikis koncefciis 2017–2018 wlebis erovnuli samoqmedo gegmis damtkicebas. amasTanave, xandazmul pirTa uflebebis dasacavad mniSvnelovania samoqmedo dokumentiT gaTvaliswinebuli RonisZiebebis saTanado da drouli Sesruleba.

2017 wels saxalxo damcvelis saxelze Semosuli gancxadebebi cxadyofs, rom xandazmulTa nawili mZime socialur–ekonomikur pirobebSi imyofeba. maTi umravlesoba siRaribis, usax-lkarobisa da izolaciis safrTxis qveS cxovrobs. asakovani adamianebis didi nawilisTvis

Page 23: Sesavali - ombudsman.ge · genderuli Tanasworobis mimarTulebiT. garda amisa, saqarTvelos parlamentma miiRo „Svilad ayvanisa da mindobiT aRzrdis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni; aseve,

www.ombudsman.ge 23

ar aris xelmisawvdomi socialuri servisebi da adekvaturi sacxovrebeli. aseve, arasak-marisia maTze zrunvis miznobrivi programebi. praqtikaSi xSiria xandazmulTa samedicino saWiroebebis ugulebelyofis SemTxvevebi.

asakovani adamianebi xSirad xdebian Zaladobis, maT Soris, fizikuri, fsiqologiuri da ekonomikuri Zaladobis msxverpli. saxalxo damcvelis saxelze Semosuli gancxadebebi adasturebs, rom problemas warmoadgens rogorc Zaladobis SemTxvevaTa gamovlena, aseve, gamovlenis SemTxvevaSi, maTze saTanado reagireba da msxverplis ganmeorebiTi Zaladobis-gan dacva.

24. saTanado sacxovreblis ufleba

saTanado sacxovreblis uflebis realizacia isev aqtualuria. problemad rCeba TavSesa-fris uqonel pirTa monacemTa bazis warmoebis, misi muSaobisaTvis saWiro meTodologi-isa da biujetirebis procesSi usaxlkaro pirebis saWiroebebis gaTvaliswinebis sakiTxi. calkeul SemTxvevebSi, pasuxismgebeli uwyebebi am uflebis arsis Sesaxeb sakmarisad in-formirebulebi ar arian da mas ganmartaven, rogorc usaxlkaroTaTvis garkveuli farTebis sakuTrebaSi gadacemas, rac imTaviTve arasworia.

xSirad, adgilobriv Tu centralur doneze iseTi sakiTxebic ki ar wydeba, romelTa ga-mosworebac finansur resursebs ar moiTxovs, maT Soris, kvlav mouwesrigebelia sakanon-mdeblo baza, procedurebi, bundovania usaxlkarobis masStabebi. problemad rCeba infra-struqturuli resursisa da gamoyofili finansuri saxsrebis simwire.

Tbilisis masStabiT procesebze dakvirvebam gamoavlina, rom usaxlkarod registrirebu-li piris TavSesafriT uzrunvelyofis proceduris is nawili, romelic moqalaqeebisT-vis qulebis miniWebas exeba, samarTlebrivi aqtiT ar aris daregulirebuli. Sesabamisad, komisiis wevrebi qulebs pirad Sexedulebebze dayrdnobiT aniWeben da pirisTvis konkret-uli kriteriumisa Tu prioritetis safuZvelze misaniWebeli qulis odenobas damoukideb-lad gansazRvraven. saxalxo damcvelis winadadebis sapasuxod, Tbilisis municipalitetis sakrebulom da meriam am mimarTulebiT muSaobisa da proceduris daxvewis mzadyofna ga-moTqves.

wina wlebis msgavsad, problemad rCeba baTumSi, e.w. „muyaos qalaqSi“ arsebuli mdgomareoba da cxovrebisTvis Seusabamo pirobebi arasrulwlovani, xandazmuli da SezRuduli Sesa-Zleblobis mqone pirebisTvis.

25. socialuri uzrunvelyofis ufleba

saangariSo periodSi saxalxo damcvelis aparats kvlav aqtiurad momarTavdnen pirebi, romlebic saarsebo Semweobis gacemaze uars ukanonod miiCnevdnen. bevri maTgani ambobda, rom qulebi gaezardaT miuxedavad imisa, rom maTi socialur–ekonomikuri mdgomareoba ar Secvlila. aRsaniSnavia, rom am adamianebisTvis aRniSnul process axlavs garkveuli bun-dovaneba da kiTxvis niSnebi. ganmcxadebelTa momarTvebis ganxilviT iqmneba STabeWdileba, rom ojaxebis socialur–ekonomikuri mdgomareobis Sefasebis moqmedi meTodologia ar iZleva mowyvladi jgufebis sworad gamovlenis SesaZleblobas da zogierTi monacemi ara-gonivrulad zrdis beneficiarTa sareitingo qulaTa odenobas.

Sesabamisad, mniSvnelovania, xelisuflebam garkveuli zomebi miiRos mowyvladi pirebis sworad identificirebis, procedurebis gamWvirvalobisa da moqalaqeTa informirebulo-bis gasazrdelad.

Page 24: Sesavali - ombudsman.ge · genderuli Tanasworobis mimarTulebiT. garda amisa, saqarTvelos parlamentma miiRo „Svilad ayvanisa da mindobiT aRzrdis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni; aseve,

saqarTvelos saxalxo damcveli24

26. iZulebiT gadaadgilebul pirTa _ devnilTa uflebrivi mdgomareoba

saqarTvelos saxalxo damcveli, gasuli wlebis msgavsad, iZulebiT gadaadgilebul pirTa uflebriv mdgomareobas mTeli qveynis masStabiT, 2017 welsac aqtiurad Seiswavlida. sax-alxo damcvelis aparatis TanamSromlebma devnilTa kompaqturad gansaxlebis 300–ze meti obieqti moinaxules da 850-ze met iZulebiT gadaadgilebul pirs gauwies samarTlebrivi konsultacia.

saxalxo damcvelis mier Catarebuli monitoringis Sedegebi cxadyofs, rom iZulebiT gadaadgilebuli pirebi naklebad arian CarTuli gadawyvetilebebis miRebis procesSi, rac, zogadad, arTulebs maTTan dakavSirebuli gadawyvetilebis miRebas. devnilebs aseve ar aqvT amomwuravi informacia devnilTa CasaxlebebSi binaTmesakuTreTa amxanagobis Sesaxeb. kvlav problemas warmoadgens e.w. naxevrad dakanonebuli obieqtebi, romelTa sruli pri-vatizaciac, azomviTi samuSaoebis araerTxel Catarebis miuxedavad, am dromde ar xerxdeba. am problemebis gamo ki devnilebs amxanagoba ver SeuqmniaT.

2017 weli devnilTa grZelvadiani gansaxlebis yvelaze masStaburi procesiT gamoirCeo-da. miuxedavad imisa, rom saangariSo periodSi, sacxovrebeli farTiT, ngrevad da sicocx-lisTvis safrTxis Semcvel gansaxlebis obieqtebSi mcxovrebi araerTi ojaxi dakmayofil-da, avariul SenobebSi devnilTa cxovrebis sakiTxi kvlav mwvave problemad rCeba.

garda grZelvadiani gansaxlebisa, aucilebelia devnilTa integraciac maTi gansaxlebis adgilebSi. devnili mosaxleobis socialur-ekonomikuri integraciis xelSesawyobad, mniS-vnelovania, saxelmwifo am adamianebs uzrunvelyofdes xelmisawvdomi saarsebo wyaroebiT. saxelmwifom kvlav aqtiurad unda imuSaos saWiroebaze morgebul daxmarebaze gadasasv-lelad. aucilebelia gagrZeldes devnilTaTvis marTlzomier mflobelobaSi gadacemuli, saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli obieqtebis kerZo sakuTrebaSi gadacema. yofil kom-paqturad gansaxlebis obieqtebSi, sareabilitacio samuSaoebis Catareba mniSvnelovania sacxovrebeli farTebis privatizaciis procesis dawyebamde, raTa devnilebs kerZo sa-kuTrebaSi mxolod reabilitirebuli Senobebi gadaeceT.

27. konfliqtebiT dazaralebul pirTa uflebrivi mdgomareoba

saangariSo periodSi saqarTvelos mTavroba ganagrZobda mniSvnelovani saganmanaTleblo, socialuri, jandacvis da infrastruqturuli proeqtebis ganxorcielebas konfliqtebiT dazaralebuli mosaxleobis socialur-ekonomikuri mdgomareobis gasaumjobeseblad. amis miuxedavad, rogorc okupirebul teritoriebze, gamyofi xazis mimdebare soflebSic, ada-mianis uflebebis dacvis kuTxiT, mniSvnelovani gamowvevebi rCeba.

saxalxo damcvelis SefasebiT, orive okupirebul teritoriaze adgili aqvs qarTveli mo-saxleobis eTnikuri niSniT Seviwroebas da uflebebis ugulebelyofas. saxalxo damcve-lis gansakuTrebul SeSfoTebas iwvevs 2017 wels galis raionSi ganviTarebuli movlenebi. mZimea adgilobrivi, eTnikurad qarTveli mosaxleobis uflebrivi mdgomareoba. eTnikuri niSniT diskriminacia, gadaadgilebis Tavisuflebis SezRudva, ukanono dakavebebi ruse-Tis federaciis mesazRvreebis mier, mSobliur enaze ganaTlebis miRebisa da gamoxatvis Tavisuflebis SezRudva im problemebis arasruli CamonaTvalia, romlebTan gamklavebac mosaxleobas wlebis ganmavlobaSi yoveldRiurad uwevs.

2017 wlis 4 marts, afxazeTis de faqto xelisuflebis gadawyvetilebiT, funqcionireba Sewyvita xurCa-nabakevisa da orsantia-otobaias gadasasvlelebma. Sesabamisad, afxazeTis

Page 25: Sesavali - ombudsman.ge · genderuli Tanasworobis mimarTulebiT. garda amisa, saqarTvelos parlamentma miiRo „Svilad ayvanisa da mindobiT aRzrdis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni; aseve,

www.ombudsman.ge 25

gamyof xazze gadaadgilebisaTvis mxolod ori - engurisa da saberio-wyouSis e.w. gamSve-bi punqtebi darCa. saerTaSoriso organizaciebis gancxadebiT, gadasasvlelebis Caketva uSualod aisaxeba dReSi daaxloebiT 1000 adamianze, da gamyofi xazis gaswvriv mcxovrebi mosaxleobis kidev ufro met izolaciaSi moqcevas gamoiwvevs.

gadasasvlelebis gauqmebasTan erTad, afxazeTis de faqto xelisuflebam TiTqmis gaasam-maga sanqciebi e.w. „sazRvris ukanono kveTis“ braldebiT dakavebulTaTvis: Tu 2016 wlamde okupirebul teritoriaze mkvidri mosaxle dakavebisTvis 2000 rubls (daaxl. 80 lari) ix-dida, 2017 wlidan jarima 4800-dan 6000 rublamde (daaxl. 210-260 lari) gaizarda. ganmeore-biT darRvevis SemTxvevaSi gaTvaliswinebulia administraciuli patimrobac.

amas emateba aziuri farosanas mier miyenebuli zarali xilis, citrusisa da Txilis mo-savalze, romelic galis, oCamCirisa da tyvarCelis mosaxleobis Semosavlis mTavari wy-aroa. analogiuri situaciaa samegrelos regionis gamyofi xazis mimdebare soflebSic. saxalxo damcvelis aparatisaTvis miwodebuli informaciiT, adgilobrivi mosaxleoba en-guris orive mxares, seriozuli humanitaruli krizisis molodinSia, rac saqarTvelos xe-lisuflebis gansakuTrebul yuradRebas saWiroebs.

2017 wels stabilurad mZime iyo mdgomareoba cxinvalis regionis/samxreT oseTis mimar-TulebiTac. afxazeTis msgavsad, cxinvalis de faqto xelisuflebis gadawyvetilebiT, ok-upirebuli axalgoris raionis qarTuli skolebis dawyebiTi klasebis moswavleebmac swav-la rusul enaze daiwyes, qarTuli ena ki erT-erT sagnad darCa, rac niSnavs, rom axalgoris raionSi mcxovreb eTnikurad qarTvel mosaxleobas mSobliur enaze ganaTlebis miRebis SesaZlebloba aRar eqneba.

saangariSo periodSi cxinvalis de faqto xelisuflebam kvlav gaaqtiura zewola samo-qalaqo sazogadoebis warmomadgenlebsa da aqtivistebze. de faqto samarTaldamcavebma orjer ukanonod aRukveTes Tavisufleba axalgorel aqtivists Tamar mearayiSvils, rac saxalxo damcvelis SefasebiT, am regionSi gamoxatvis Tavisuflebis SezRudvis kidev erTi magaliTia.

socialur-ekonomikuri mdgomareoba kvlav stabilurad mZime iyo centraluri xelisu-flebis mier kontrolirebad gamyofi xazis mimdebare soflebSi. Sida qarTlis gamyofi xazis mimdebare soflebSi yvelaze did problemad kvlav Semosavlis wyaros moZieba da umuSevroba rCeba. xSiri dakavebebis gamo problemuria usafrTxoebis sakiTxi gamyof xaz-ze. oficialuri statistikiT, 2017 wlis 17 oqtombris mdgomareobiT, e.w. samxreT oseTis gamyof xazze saqarTvelos 109 moqalaqe daakaves (es ricxvi 2016 wels 134-s Seadgenda, 2015 wels ki - 148-s). saxalxo damcvelis aparatma dakavebulTa mimarT fizikuri Zaladobis ram-denime faqtic gamoavlina. molaparakebebis dros qarTuli mxaris moTxovnis miuxedavad, kvlav patimrobaSi rCeba 2016 wlis ivnisSi dakavebuli saqarTvelos moqalaqe g.g., romelsac 2016 wels cxinvalis de faqto sasamarTlom 20 wliT Tavisuflebis aRkveTa miusaja.

kvlav gadauWrelia omis dros dazianebuli saxlebis sakiTxi, romelTaTvisac mosaxleobas kompensacia ar miuRia. es gansakuTrebiT exeba goris municipalitetis sofel zardiaanT-kars, aseve zugdidis municipalitetis sofel xurCas. misasalmebelia, rom gamyofi xazis mimdebare soflebSi dazaralebuli mosaxleobis saWiroebebze reagirebis droebiTma sam-Tavrobo komisiam sakiTxis aqtiurad ganxilva wamoiwyo, Tumca saboloo gadawyvetile-ba kompensaciis Taobaze ar miuRia. Sesabamisad, infrastruqturuli da socialuri pro-eqtebis ganxorcielebis miuxedavad, mosaxleoba uCivis gamyofi xazis soflebidan maRal migracias.

Page 26: Sesavali - ombudsman.ge · genderuli Tanasworobis mimarTulebiT. garda amisa, saqarTvelos parlamentma miiRo „Svilad ayvanisa da mindobiT aRzrdis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni; aseve,

saqarTvelos saxalxo damcveli26

28. ekomigrantTa uflebrivi mdgomareoba

miuxedavad imisa, rom saerTaSoriso doneze ekomigracia iZulebiT gadaadgilebis erT–erT saxed miiCneva, saqarTveloSi am mimarTulebiT xelisuflebis mier gamoCenili Zalisxme-va arasakmarisia da devnilebis mimarTulebiT miRebul zomebs bevrad CamorCeba. mTavari gamowveva saxelmwifos mxridan sakmarisi finansuri resursis gamoyofaa. kanonmdebloba ekomigrantebTan dakavSirebul sakiTxebs sakmarisad ar aregulirebs. ar arsebobs special-uri kanoni, romelic ganmartavda, vin aris ekomigranti da aRniSnuli samarTlebrivi sta-tusi pirTa ra kategoriaze vrceldeba.

miuxedavad imisa, rom 2017 wels gagrZelda ekomigranti ojaxebis monacemTa bazis Seqmna da 2004-2012 wlebSi gansaxlebuli ekomigrantebisaTvis sacxovrebeli saxlebis kerZo sa-kuTrebaSi gadacemis procesi, mniSvnelovan problemad rCeba erTiani strategiis ararse-boba, romelSic gansazRvruli iqneboda stiqiuri movlenebis riskis zonebSi saprevencio saqmianobis ganxorcielebisa da stiqiiT dazaralebuli ojaxebis Casaxlebis adgilebSi adaptacia-integraciis xelSewyobis aucilebloba; aseve, Sesabamis saxelmwifo organo-TaTvis saxelmZRvanelo principebi da proceduruli wesebi. ekomigraciis Tavidan acileba problemuria Sesabamis organoebs Soris drouli koordinaciisa da saTanado RonisZie-bebis gatarebis mxrivac.

2015 wlis 13-14 ivnisis stiqiasTan dakavSirebiT, unda aRiniSnos zviad nazRaiZis saqme. sax-alxo damcvelma misTvis zianis anazRaurebis Sesaxeb gamocemuli aqti kanonsawinaaRmde-god miiCnia da misi gabaTileba moiTxova. dRemde ar arsebobs wesi, romelic zianis anaz-Raurebas gaiTvaliswinebda pirebisTvis, romelTa miwis nakveTebic stiqiis zonaSi moxvda, Tumca ki maTze sacxovrebeli ar yofila ganlagebuli. im SemTxvevaSi, Tu adgilobrivi xe-lisufleba sakiTxis amgvarad gansazRvras problemad miiCnevs, individualuri SemTxveve-bis erTjeradi da subieqturi gadawyvetis nacvlad, saWiro iqneba sistemuri cvlilebis ganxorcieleba da erTgvarovani midgomis Camoyalibeba.

29. sabWoTa xelisuflebis mier XX saukunis 40-ian wlebSi saqarTvelos ssr-dan iZulebiT

gadaadgilebul pirTa repatriaciis Sesaxeb

2014 wels „yofili ssrk–is mier XX saukunis 40–ian wlebSi saqarTvelos ssr–dan iZulebiT gadasaxlebul pirTa repatriaciis Sesaxeb saxelmwifo strategiis“ damtkicebidan sami wlis Semdeg, jer kidev ar aris miRebuli strategiis samoqmedo gegma, romelmac strate-giaSi dasaxuli miznebisa da amocanebis gansaxorcieleblad konkretuli meqanizmebi da procedurebi unda gansazRvros.

problemas warmoadgens repatriantis statusis mqone pirebis samarTlebrivi mdgomareo-bac. miuxedavad imisa, rom evrosabWoSi gawevrianebasTan erTad, qveyanam XX saukunis 40-ian wlebSi saqarTvelodan iZulebiT gadasaxlebul pirTa repatriaciis valdebuleba aiRo, maTi Sesruleba Wianurdeba.

gadasaxlebul pirTaTvis kvlav gamowvevad rCeba saqarTvelos moqalaqeobis miReba. mo-qalaqeobis gamartivebuli wesiT miniWebis miuxedavad, e.w. pirobadebul moqalaqeobas arTulebs sxva qveynis moqalaqeobidan gasvlis damadasturebeli dokumentis wardgenis, rogorc saqarTvelos moqalaqeobis amoqmedebisTvis aucilebeli pirobis, saWiroeba.

repatriantis statusis maZiebeli 5 841 piridan statusi sul 1998 pirs mieniWa, maTgan 465 pirs – 2017 wels.

Page 27: Sesavali - ombudsman.ge · genderuli Tanasworobis mimarTulebiT. garda amisa, saqarTvelos parlamentma miiRo „Svilad ayvanisa da mindobiT aRzrdis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni; aseve,

www.ombudsman.ge 27

30. ucxoelTa samarTlebrivi mdgomareoba

saxalxo damcvelma saangariSo periodSi, ramdenime SemTxvevaSi, ucxoelTaTvis erovnu-li usafrTxoebis argumentiT moqalaqeobis miniWebaze Tu binadrobis nebarTvis gacemaze dausabuTebeli uari daadgina. aRniSnul daskvnamde saxalxo damcveli saidumlo infor-maciis gacnobis Semdeg mivida. saxelmwifo usafrTxoebis samsaxurma, ramdenime SemTxveva-Si, sruliad dausabuTebeli argumentaciiT, ar miawoda saxalxo damcvels saidumlo in-formacia, rasac amJamad sasamarTlo ganixilavs.

saxalxo damcvelis warmoebaSi arsebul yvela saqmeSi sruliad dausabuTebelia ucx-oelebisaTvis saqarTveloSi Semosvlaze uaris Tqma „kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli sxva SemTxvevebis“ safuZvliT, vinaidan arcerT SemTxvevaSi ar saxeldeba konkretuli samarTlebrivi aqti da misi norma, romliTac aseTi SemTxveva iqneboda gaTvaliswinebu-li. aseve ar mieTiTeba konkretuli samarTlebrivi safuZveli, erovnuli usafrTxoebis argumentiT ucxoelebis mimarT sxvadasxva uaryofiTi gadawyvetilebis miRebisas. amgvari praqtika sistemuri problemis arsebobaze mianiSnebs, romelsac dauyovnebliv sWirdeba gamosworeba.

31. TavSesafris maZiebelTa, ltolvilTa da humanitaruli statusis mqone pirTa uflebrivi mdgomareoba

2017 wlis seqtemberis monacemebiT, saqarTvelos okupirebuli teritoriebidan iZulebiT gadaadgilebul pirTa, gansaxlebisa da ltolvilTa saministros (SemdgomSi „saministro“) TavSesafris maZiebelma 604 pirma mimarTa. saministros mier mowodebuli informaciiT, am-ave periodisTvis 380 ganmcxadeblis saqmes Seiswavlidnen. sul ltolvilisa da humanita-ruli statusiT 1480 piri sargeblobs.

2017 wlis maisSi, saministrosa da samxreT kavkasiaSi gaeros ltolvilTa umaRlesi komisris warmomadgenlobis mxardaWeriT, integraciis centri gaixsna. misi mizania ltolvilisa da humanitaruli statusis mqone pirTa socialur–ekonomikuri da kulturuli integraciis procesis xelSewyoba da maT saWiroebebze morgebuli proeqtebis ganxorcieleba. saxalxo damcveli miesalmeba centris gaxsnas da miiCnevs, rom im sirTuleebis gaTvaliswinebiT, rac Tan axlavs integraciis process, mniSvnelovania centrSi SemuSavebuli programebis gafarToeba da maTi konkretul beneficiarebze morgeba.

2017 wels ZalaSi Sevida saqarTvelos kanoni „saerTaSoriso dacvis Sesaxeb“, riTac saqarT-velos kanonmdebloba „ltolvilis statusis Sesaxeb“ gaeros 1951 wlis konvencias mTel rig sakiTxebSi dauaxlovda. miuxedavad imisa, rom axalma kanonma gaiTvaliswina saerTaSoriso dacvis standartebTan dakavSirebiT miRebuli evrokavSiris sakvalifikacio direqtivis debulebebi, masSi rCeba debulebebi, romlebic gadaxedvas saWiroebs. kerZod, saxalxo damcvelis azriT, saerTaSoriso dacvis statusis gansazRvris procedurisTvis kanonmde-blobiT dadgenili vadebi aragonivrulad xangrZlivia. statusis gansazRvris proceduris gaWianurebam, rogorc TavSesafris maZieblebs, ise saerTaSoriso dacvis mqone pirebs, SeiZleba xeli SeuSalos, kanonmdeblobiT miniWebuli uflebebiT, maT Soris, ganaTlebis, dasaqmebis, jandacvisa da socialuri dacvis xelmisawvdomobis, sargeblobaSi, rac aR-niSnul pirTa integraciis procesis xelSesawyobad, umniSvnelovanesia.

Page 28: Sesavali - ombudsman.ge · genderuli Tanasworobis mimarTulebiT. garda amisa, saqarTvelos parlamentma miiRo „Svilad ayvanisa da mindobiT aRzrdis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni; aseve,

ნინო რამიშვილის ქუჩა #6,თბილისი, საქართველო

+995 32 2913814; +995 32 2913815

[email protected]

www.ombudsman.ge

fb.me/OmbudsmanofGeorgia

ცხელი ხაზი: 1481

+995 32 2913841

winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis evrokavSiris poziciad aRqma dauSvebelia.

საქართველოსსახალხო დამცველი