การพัฒนารูปแบบการจัด...

การพฒนารปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

เพอสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย

วจตตรา จนทรศร

ดษฎนพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรการศกษาดษฎบณฑต

สาขาวชาหลกสตรและการสอน

คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา

สงหาคม 2559

ลขสทธเปนของมหาวทยาลยบรพา

กตตกรรมประกาศ

ผวจยขอกราบขอบพระคณผชวยศาสตราจารย ดร.สพลณภทร ศรแสนยงค ซงเปน

ประธานกรรมการทปรกษา ดร.สทธาภา โชตประดษฐ ผชวยศาสตราจารย ดร.รง เจนจต

รองศาสตราจารย ดร.มนตร แยมกสกร ซงกรณาใหคาปรกษา และขอแนะนาตลอดจนการตรวจ

แกไขขอบกพรองตาง ๆ เปนอยางดยงมาโดยตลอด ผวจยขอกราบขอบพระคณอยางสงมา ณ

โอกาสน

ขอกราบขอบพระคณ นาวาตร ดร.พงศเทพ จระโร ผชวยศาสตราจารย ดร.จตรา ชนะกล

อาจารยสายสนย ไชยวงษ อาจารยสายพน พนธเจรญ ผเชยวชาญทกทานทกรณาพจารณา

ตรวจสอบ และใหคาแนะนาในการปรบปรงคณภาพเครองมอวจยเปนอยางดยง

ขอขอบพระคณ นายวโรจน แพนลา ผอานวยการโรงเรยนวดระเบาะไผ ซงให

ความอนเคราะหในการเกบขอมลเพอการวจย และขอขอบพระคณ อาจารยทพวลย เหลาแกว

หวหนาสายชนอนบาลทใหความอนเคราะหในการเกบรวบรวมขอมล

ขอขอบพระคณ อาจารยอทยวรรณ แนนหนา อาจารยกนยา ลมพกานนท ทคอยเปน

กาลงใจและใหคาแนะนาชวยเหลอลกศษยดวยดตลอดมา

ทายทสดขอกราบขอบพระคณ คณพอสภ อาเทศ คณแมทองหยบ อาเทศ ทเหน

ความสาคญของการศกษาและสงเสรมผวจย เพอใหประสบความสาเรจดานการศกษาตงแตเยาววย

จนถงปจจบน จาสบเอกชาตร จนทรศร เดกหญงรวสรา จนทรศร รวมทงสมาชกทกคนของ

ครอบครวทใหกาลงใจและใหความชวยเหลอผวจยในการศกษาดวยดตลอดมา


ง

52810159: สาขาวชา: หลกสตรและการสอน; กศ.ด. (หลกสตรและการสอน)

คาสาคญ: การพฒนารปแบบ/ การเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน/ ทกษะพนฐานทางคณตศาสตร/

ปฐมวย

วจตตรา จนทรศร: การพฒนารปแบบการจดประสบการณคณตศาสตรโดยใชสมอง

เปนฐานเพอสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย (DEVELOPMENT OF

MANAGEMENT MODEL TO ENHANCE FUNDAMENTAL MATHEMATICS SKILLS THROUGH

BRAIN BASED LEARNING OF EARLY CHILDHOOD) คณะกรรมการควบคมดษฎนพนธ:

สพลณภทร ศรแสนยงค, ศษ.ด., สทธาภา โชตประดษฐ, กศ.ด. 241 หนา. ป พ.ศ. 2559.

การวจยครงนมวตถประสงค 1) เพอพฒนารปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมอง

เปนฐานเพอสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย 2) เพอเปรยบเทยบทกษะพนฐาน

ทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยกอน และหลงการใชรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมอง

เปนฐาน 3) เพอวดเจตคตตอการปฏบตกจกรรมของเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณการเรยนร

โดยใชสมองเปนฐาน กลมตวอยางทใชในการวจยครงนเปนเดกปฐมวยชาย หญง อายระหวาง 5-6 ป

ทกาลงศกษาอยชนอนบาลปท 2 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557 ของโรงเรยนวดระเบาะไผ อาเภอศรมหาโพธ

จงหวดปราจนบร ซงไดจากการสมอยางเจาะจง จานวน 35 คน ไดรบการจดประสบการณการเรยนร

โดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย ใชเวลาในการทดลอง

8 สปดาห ๆ ละ 5 วน ๆ ละ 20 นาท รวมทงสน 40 ครง เครองมอทใชในการวจย ไดแก แบบประเมน

ความเหมาะสมของรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานโดยผเชยวชาญคมอ

การใชรปแบบการจดประสบการณการเรยนร โดยใชสมองเปนฐานแผนการจดประสบการณการเรยนร

โดยใชสมองเปนฐานแบบทดสอบทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย และแบบวดเจตคตของ

เดกปฐมวยทมตอรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

ผลการวจย รปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรมทกษะ

พนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย ประกอบดวย 6 ขนตอนคอ 1) ขนสรางความสนใจ 2) ขนวางแผน

3) ขนปฏบตกจกรรม 4) ขนทบทวน 5) ขนนาเสนอ 6) ขนประเมนผลการเรยนร มความเหมาะสมมาก

ทกดาน โดยทกประเดนมคาเฉลยความเหมาะสมระหวาง 3.75-4.25 เดกปฐมวยทไดรบการจด

ประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานมทกษะพนฐานทางคณตศาสตร หลงเรยนสงกวากอนเรยน

อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 เจตคตของเดกปฐมวยทมตอการจดประสบการณการเรยนรโดยใช

สมองเปนฐาน อยในระดบด

จ

52810159: MAJOR: CURRICULUM AND INSTRUCTION; Ed.D. (CURRICULUM

AND INSTRUCTION)

KEYWORDS: PATTERN DEVELOPMENT/ LEARNING WITH BRAIN BASED/ BASIC

SKILL OF MATHEMATIC/ CHILDHOOD

WIJITTRA JUNSIRI: DEVELOPMENT OF MANAGEMENT MODEL TO

ENHANCE FUNDAMENTAL MATHEMATICS SKILLS THROUGH BRAIN BASED

LEARNING OF EARLY CHILDHOOD ADVISORY COMMITTEE: SAPONNAPAT

SRISANGYONG, Ph..D., SUTTHAPA CHOTEPRADID, Ed.D. 241 P. 2016.

This research aims to 1) develop the management model of math learning experience

by using brain based to enhance the basic skills of preschoolers, 2) compare the basic skills of

fundamental mathematics before and after the learning with brain based ,3) to assess the attitudes

toward learning management using brain based. The samplewere 35 preschoolers, aged

inclusively 5-6 years, studying at kindergarten level 2, semester 2, and academic year 2014 of

Wat Raborphai School, Amphoe Srimahaphote, PrachinBuri province, who were attained the

learning experience pattern with brain based to enhance the basic skills of mathematics learning

whereas the time used in this experiment for 8 weeks for 5 days a week and 20 minutes a day for

40 times. The tools were 1. appropriateness evaluation inventory of learning experience pattern

with brain based by the experts, manuals of how to use the learning experience pattern with brain

based to prepare the experience scheme, basic skills test of mathematics of preschoolers and

attitude inventory of preschools to assess learning experience with brain based.

The findings are as follows. The learning experience pattern with brain based to

enhance the basic skill of mathematic learning of preschoolers The 6 stepped model includes

1) create interest 2) plan 3) activity 4) review 5) presentation 6) evaluation. The learning

experience pattern with brain based to enhance the basic skill of mathematic learning of

preschoolers was appropriate in all aspects; all means were appropriate between 3.75-4.25

The preschoolers attained the learning experience pattern with brain based having more skill of

mathematics learning than before having attained the learning experience at .01 of significance.

The attitudes of preschoolers toward the learning experience using bbl was of good level.

ฉ

สารบญ

หนา

บทคดยอภาษาไทย...................................................................................................................... ง

บทคดยอภาษาองกฤษ................................................................................................................ จ

สารบญ........................................................................................................................................ ฉ

สารบญตาราง.......................................................................................................................... .... ซ

สารบญภาพ................................................................................................................................. ญ

บทท

1 บทนา ........................................................................................................................ ......... 1

ความเปนมาและความสาคญของปญหา................................................................... 1

วตถประสงคของการวจย...................................................................................... 7

สมมตฐานของการวจย............................................................................................. 7

กรอบแนวคดในการวจย........................................................................................... 8

ประโยชนทคาดวาจะไดรบจากการวจย.................................................................. 9

ขอบเขตของการวจย............................................................................................... 9

นยามศพทเฉพาะ………………………………………………………………… 10

2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ........................................................................................... 13

หลกการและแนวคดเกยวกบรปแบบการสอน........................................................ 13

หลกสตรการศกษาปฐมวย พทธศกราช 2546.......................................................... 40

การจดประสบการณทางคณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวย........................................ 43

การเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน............................................................................. 71

กรอบแนวคดในการพฒนารปแบบการจดประสบการณการเรยนร

โดยใชสมองเปนฐาน.............................................................................................. 94

เจตคตสาหรบเดกปฐมวย....................................................................................... 103

งานวจยทเกยวของ.................................................................................................... 112

3 วธดาเนนการวจย................................................................................................................ 118

ประชากรและกลมตวอยาง.................................................................................... 118

เครองมอทใชในการวจย........................................................................................ 118

การเกบรวบรวมขอมล........................................................................................... 119

ช

สารบญ (ตอ)

บทท หนา

การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวเคราะหขอมล........................................ 127

4 ผลการวจย........................................................................................................................ 130

ตอนท 1 ผลการตรวจสอบคณภาพของรปแบบการจดประสบการณการเรยนร

โดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย 130

ตอนท 2 ผลการเปรยบเทยบทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย กอน

และหลงการใชรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน....... 133

ตอนท 3 เจตคตของเดกปฐมวยทมตอการจดประสบการณการเรยนรโดยใช

สมองเปนฐาน........................................................................................................ 135

5 สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ............................................................................... 137

สรปผลการวจย......................................................................................................... 137

อภปรายผล............................................................................................................... 137

ขอเสนอแนะ............................................................................................................. 142

บรรณานกรม............................................................................................................................... 144

ภาคผนวก.................................................................................................................................... 154

ภาคผนวก ก........................................................................................................................ 155

ภาคผนวก ข........................................................................................................................ 163

ภาคผนวก ค........................................................................................................................ 226

ภาคผนวก ง........................................................................................................................ 237

ประวตยอของผวจย..................................................................................................................... 241

ซ

สารบญตาราง

ตารางท หนา

1 แนวทางการประเมนทกษะพนฐานทางคณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวยของ

สานกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน.................................................................. 62

2 แนวทางการประเมนทกษะพนฐานทางคณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวยของ สรมา

ภญโญอนนตพงษ....................................................................................................... 66

3 คาความเหมาะสมของรปแบบการจดประสบการณคณตศาสตรโดยใชสมอง

เปนฐาน..................................................................................................................... 131

4 ผลการเปรยบเทยบทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยกอนการใช

รปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน....................................

133

5 ผลการเปรยบเทยบทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย กอนและหลง

การใชรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานระหวางเพศ

ชาย-หญง....................................................................................................................

134

6 ผลการเปรยบเทยบทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย กอนและหลง

การใชรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน..........................

134

7 เจตคตของเดกปฐมวยทมตอการจดประสบการณการเรยนรทโดยใชสมองเปนฐาน 135

8 คาความเหมาะสมของแผนการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

แผนท 1...................................................................................................................... 227


แผนท 2...................................................................................................................... 228


แผนท 3...................................................................................................................... 229


แผนท 4...................................................................................................................... 230


แผนท 5...................................................................................................................... 231


แผนท 6...................................................................................................................... 232

ฌ

สารบญตาราง (ตอ)

ตารางท หนา


แผนท 7...................................................................................................................... 233


แผนท 8...................................................................................................................... 234

16 คาความเหมาะสมของแบบทดสอบทกษะพนฐานทางคณตศาสตรสาหรบเดก

ปฐมวย........................................................................................................................ 235

17 คาดชนความสอดคลอง (IOC) แบบทดสอบทกษะพนฐานทางคณตศาสตรสาหรบ

เดกปฐมวย................................................................................................................. 236

18 ผลการวเคราะหความยากงาย (p) คาอานาจจาแนก (r) และคาความเชอมน (rtt)

แบบทดสอบทกษะพนฐานทางคณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวย................................. 236

19 คะแนนกอน และหลงเรยนของเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณคณตศาสตร

โดยใชสมองเปนฐาน.................................................................................................. 238

20 เจตคตของเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณคณตศาสตรโดยใชสมอง

เปนฐาน...................................................................................................................... 240

ญ

สารบญภาพ

ภาพท หนา

1 กรอบแนวคดในการวจย................................................................................................. 8

2 แผนภาพรปแบบการสอนของเกอรลาชและอลาย.......................................................... 18

3 รปแบบการสอนของเคมป มอรรสน และรอสส........................................................... 20

4 รปแบบการสอนของไรเซอรและคด............................................................................ 22

5 ระบบการเรยนการสอนของไทเลอร............................................................................ 28

6 ระบบการเรยนการสอนของ กลาสเซอร....................................................................... 29

7 การสอนของ บราวน และคณะ..................................................................................... 31

8 ระบบการสอนของ เกอรลคและอไล........................................................................... 34

9 ระบบการสรางหรอจดระบบ........................................................................................ 36

10 ทมาของรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน......................... 102

1

บทท 1

บทนา

ความเปนมาและความสาคญของปญหา

คณตศาสตรเปนศาสตรทเกยวของกบการคด เราใชคณตศาสตรพสจนสงทเราคดขนนน

วาเปนจรงหรอไมอยางมเหตผล ดวยวธคดเรากจะสามารถนาคณตศาสตรไปแกไขปญหาทาง

วทยาศาสตรได คณตศาสตรชวยใหคนเปนผทมเหตผล เปนคนใฝรตลอดจนพยายามคดสงแปลกใหม

คณตศาสตรจงเปนรากฐานแหงความเจรญของเทคโนโลยดานตาง ๆ คณตศาสตรยงเปนประโยชน

ตอการดาเนนชวตในปจจบน เชน ทกษะการคดวเคราะห ทกษะการแกปญหา อกทงสงเสรมใหม

คณลกษณะทพงประสงค เปนคนชางสงเกต รจกคดอยางมเหตผล และแสดงความคดออกมา

อยางเปนระเบยบ งาย สนและชดเจน (ภทรวด หาดแกว, 2554, หนา 7) เดกเปนนกคณตศาสตร

โดยกาเนด การเลนของเดกแตละอยางแสดงออกถงการใชคณตศาสตรตลอดเวลา ขณะเดกเลน

ไมบลอก เดกคดถงขนาดของไมบลอก ขณะเดกเลนขายของ เดกคดคานวณคาของสงทเดกเลน

เมอซอขายเดกตองคดประเมนราคา เกดการบวกการลบจากการขาย เกดการตอรองและแกปญหา

เกดการคดเปรยบเทยบราคา ซงเปนความสามารถทางคณตศาสตรของเดก (กลยา ตนตผลาชวะ,

2549, หนา 38) ทกษะทางคณตศาสตรเปนการพฒนาทมแบบแผน เปนการจดประสบการณและ

กจกรรมเพอใหเดกมความรพนฐานในเรองการสงเกต การเปรยบเทยบ การเรยงลาดบ การวด

การจดหมวดหม การนบ และเวลาเพอเปนพนฐานความเขาใจโดยการใชประสาทสมผสทง 5 และ

พรอมทจะเรยนคณตศาสตรในระดบทสงขน ทกษะทางคณตศาสตรจงมความสาคญสาหรบเดก

ปฐมวยซงเปนวยเรมตนแหงการเรยนร ฝกฝนใหสามารถนาไปใชในการดารงชวตและเปนพนฐาน

ในการเรยนดานอน ๆ ทกษะพนฐานทางคณตศาสตรมความจาเปนอยางยงตอเดกปฐมวย จงควร

ตองมการสงเสรมใหมการจดประสบการณเกยวกบทกษะพนฐานทางคณตศาสตรใหกบเดกปฐมวย

เพอใหเดกไดเรยนร และฝกฝนใหสามารถนาไปใชในการดารงชวต ตลอดจนการเรยนรของเดก

ปฐมวยนน ตองอาศยทกษะกระบวนการจาแนก เปรยบเทยบ การจดประเภท การวด และ

การเรยงลาดบ (ชมพนท จนทรางกร, 2549, หนา 10) ทกษะทางคณตศาสตรมความสาคญอยางยง

ตอการพฒนาความคด ทาใหมนษยมความคดอยางมเหตผล เปนระเบยบ มแบบแผน ตลอดจน

การพฒนาความคดสรางสรรคและสามารถวเคราะหปญหาและสถานการณไดอยางรอบคอบ

ชวยใหคาดการณ วางแผนแกปญหาและนาไปใชในชวตประจาวนไดอยางเหมาะสม และคณตศาสตร

ยงเปนเครองมอในการศกษาทางดานวทยาศาสตร เทคโนโลยและอน ๆ เดกปฐมวยเปนวยเรมตน

2

แหงการเรยนร มความอยากรอยากเหน ชางสงเกต ชอบเลนและสารวจสงตาง ๆ รอบตว

คณตศาสตรสามารถพฒนาเสรมสรางใหเดกมความรความเขาใจธรรมชาตและสงตาง ๆ รอบตว

การทเดกมความร ความเขาใจ มทกษะกระบวนการทางคณตศาสตรและมเจตคตทดตอคณตศาสตร

ไมเพยงสงผลใหเดกประสบความสาเรจในการเรยนรคณตศาสตรเทานนแตจะสงผลตอการเรยนร

ในศาสตรอน ๆ คณตศาสตรจงมบทบาทสาคญในการเรยนรและมประโยชนตอการดาเนนชวต

(สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, 2551, หนา 2)

เดกปฐมวยทมอายระหวาง 3-6 ป มพฒนาการทางสตปญญาตามทฤษฎพฒนาการทาง

สตปญญาของเพยเจท อยในขนการคดกอนรปธรรม (Preoperational stage) เพยเจท กลาววา

ประสบการณทเดกไดลงมอปฏบตจรงถอวาเปนสงจาเปนอยางยงทจะชวยใหเดกไดเรยนร ไดคด

และสามารถสรางความรทางคณตศาสตรไดดวยตวเอง (Seefeldt & Galper, 2004) ความรทาง

คณตศาสตรของเดกขนนไดถกกาหนดโดยพฒนาการเดม เดกในขนนเรมพฒนาความสามารถใน

การจดกลมสงของหรอเหตการณตาง ๆ โดยอาศยคณสมบตรวมทเหมอนกน และในเวลาเดยวกนน

เดกจะพฒนาความคดรวบยอดเกยวกบโลกรอบตวเขาไปพรอม ๆ กนดวย แตความคดหรอความคด

รวบยอดเหลานไมเหมอนของผใหญ เนองจากเดกตองอาศยประสบการณและความรเดมเพอพฒนา

ความคดรวบยอดใหม เดกในขนนจะเรมมปฏสมพนธกบสญลกษณหรอตวแทนของสงตาง ๆ

รอบตว เรมรจกการอนรกษ ซงมความจาเปนอยางยงตอความเขาใจทางคณตศาสตร ในขนนการคด

ทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย เรยกวา ความคดกงตรรกะ เนองจากเดกไมสามารถจดจา

ความสมพนธทมากกวา 1 อยางในเวลาเดยวกน ไมสามารถใชกระบวนการคดยอนกลบเพอการคด

เชงตรรกะได (Seefeldt & Galper, 2004, pp. 40-41) เพยเจท อธบายวา เดกปฐมวยสามารถสราง

ความรทางคณตศาสตรไดจากวธการเรยนรตรรกะ-คณตศาสตร (Logical-mathematical)โดยใช

กระบวนการทเรยกวา “กระบวนการสะทอนความเปนนามธรรม” (Reflective abstraction process)

ซงเปนกระบวนการเรยนรทผเรยนไดลงมอกระทากบของจรงแลวสะทอนผลจากการลงมอกระทา

นนออกมา กระบวนการสะทอนผลนจะนาไปสการปรบโครงสรางทางสมองตอไป (Piaget, 1970

cited in Brewer, 2004, p. 346) ดงนนเพอใหเดกปฐมวยสามารถสรางความรทางคณตศาสตรได

ดวยตนเอง การจดประสบการณตองเปดโอกาสใหเดกไดลงมอปฏบตจรงกบวตถจรง พรอมทงให

เดกสะทอนผลจากการกระทานนออกมาดวย ในการเลนและการสอสารพดคยของเดกนน มกจะม

เรองคณตศาสตรเขามาเกยวของในชวตประจาวนอยเสมอ เชน เดกบอกวา “วนนหนตนเชา” “วนน

หนจะไปบานยา บานยาอยไกลมาก” “หนสงกวาเพอน” และ “วนนหนไดเงนมาโรงเรยน 5 บาท”

เปนตน จากคาพดดงกลาวของเดกนจะพบวา มการพดถงการเปรยบเทยบ การวด และตวเลข

ประโยคตาง ๆ เหลานลวนนาสนใจ และแสดงใหเหนวามการใชคาศพททเกยวกบคณตศาสตรและ

3

ความคดรวบยอดเกยวกบคณตศาสตรทงสน (สรมณ บรรจง, 2549, หนา 1) ในการสอนคณตศาสตร

ตองกระตนใหใชสมองหลายสวน คอ สวนททาหนาทรบภาพ สวนททาหนาทรบเสยง สวนททา

หนาทรบสมผส เพอกระตนใหการรบรผานการทางานของสมองตามระบบธรรมชาต สมองจะ

เรยนรคณตศาสตรไดด เมอสมองไดสมผสรบรจากของจรง หรอวตถสามมตทหลากหลาย ส กลน

รส ชวยกระตนใหการเรยนรคณตศาสตรเปนไปไดงายขน เพราะ ส กลน และ รส เปนขอมลท

กระตนอารมณ ขอมลทกระตนอารมณเปนตวกระตนชวยใหสมองเรยนรไดงาย การบรรยายและ

เขยนกระดานอยางเดยวเปนการสอนโดยใชเสยง ผเรยนฟงผานห และตามองเหนตวหนงสอไมใช

ภาพการสอนแบบนเปนกาสอนแบบนามธรรม ตรงขางกบการเรยนรของสมองทตองเรยนรผาน

รปธรรม (กระทรวงศกษาธการ, 2551, หนา 10)

การจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานเปนการใชความรความเขาใจท

เกยวของกบสมองเปนเครองมอในการออกแบบกระบวนการเรยนรและกระบวนการอน ๆ ท

เกยวของเพอสรางศกยภาพสงสดในการเรยนรของมนษยโดยเชอวาโอกาสทองของการเรยนร

อยระหวางแรกเกด-10 ป สมองของเดกอนบาลมเซลลอยขางในจานวนประมาณ 1 แสนลานเซลล

ทรอการเรยนร หรอรอประสบการณยงโรงเรยนจดประสบการณหลากหลายเซลลสมองกจะถกใช

งานซงทาใหมโอกาสฉลาดกวาการไมใชและสญเสยเซลลสมองไป เซลลทงหลายในสมองทางาน

เชอมโยงกน เมอเซลล 2 เซลล เชอมโยงกน ณ จดซนแนปส การเรยนรจะเกดขน จานวนซนแนปส

จะเพมขนตามประสบการณทสมองไดรบ ซนแนปสจะสรางขนไมไดถาเดกไมไดรบประสบการณ

(กระทรวงศกษาธการ, 2551, หนา 6) ความกาวหนาทางวทยาการทาใหเราเขาใจกลไกการทางาน

ของสมองโดยละเอยด แลวกเพมพนขนเรอย ๆ และจากความรเรองสมองทาใหนกการศกษา

พยายามปรบกระบวนการเรยนรของเดก ปรบอยางไรใหมประสทธผลสงสด กตองปรบใหอยบน

พนฐานการทางานของสมอง ทเรยกกนวา Brain based learning หรอ BBL สมองเปนอวยวะ

มหศจรรยของรางกายทเจรญเตบโตอยางรวดเรว โดยเฉพาะในวยแรกของชวต คอชวง 0-6 ขวบ

กลาวไดวา เปนชวงทสาคญทสดของการพฒนาสมองของเดก แรกเกดสมองของเดกจะกระหาย

การเรยนรในอตราเรงทสงสด มความสามารถในการเรยนรสง และจะสามารถจาความรนน

ไดตลอดชวต นคอ คาบอกกลาวมาจากสถาบนเพอพฒนาศกยภาพมนษย (The institutes for

achievement of human potential) ในสหรฐอเมรกา ดวยใจทตนร เจาอวยวะมหศจรรยนจะหลงสาร

แหงการเรยนรทเรยกวา โดพามน ออกมาทกครงทเราไดเรยนรสงแปลกใหม หรอแมแตไดของใหม

ทาใหคน ๆ นนรสกสดชน เบกบานใจ แลวถาสมองหลงโดมาพนออกมาบอย ๆ มนกจะหลงออกมา

งาย ๆ ในครงตอ ๆ ไป ความสข ความหวง ความมพลงจงเกดขนกบคนผนนอยางไมรนกโรยรา

สมองเปนตวควบคมและจดระเบยบของอวยวะตาง ๆ ในรางกาย เนอเยอตาง ๆ ของรางกายทจะ

4

พฒนาขนมานนตองไดรบการกระตนโดยสมองจงจะมพฒนาการตามปกตและหากในชวงปฐมวย

สมองไดรบการกระตนอยางเหมาะสมกจะทาใหสมองมการพฒนาอยางเตมท สงผลถงพฒนาการ

ทางรางกายและสตปญญาอยางเตมท (ถรนนท อนวชศรพงษ, 2553, หนา 17)

ปจจบนการจดการเรยนรอกแนวคดหนงทมความสาคญเปนการจดการเรยนร โดยใช

สมองเปนฐาน ซงหลกการสาคญของการจดการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน คอสมองแตละคน

เปนเอกลกษณเฉพาะตว เปรยบเสมอนผดาเนนการทมพลงมหาศาล สามารถทางานไดหลายอยาง

ในเวลาเดยวกน กระบวนการทางสมองจะเกดขนไดทงในสวนรวม และในสวนยอย กอใหเกด

การเรยนรทงในขณะรสกตว และไมรสกตว โดยผานขนตอนของขอมลทมแบบแผน การเรยนร

ของสมองจะขยายวงกวางมากขน หากเกดความทาทาย และความอยากรอยากเหน สมองจะเกด

การเรยนร เขาใจ จดจา ใหความหมายในสงทเรยนร และเกบไวเปนขอมลพนฐานของประสบการณ

สวนบคคลการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานเปนการเรยนรทอยบนพนฐานของโครงสราง และหนาท

การทางานของสมอง หากสมองยงปฏบตตามกระบวนการทางานปกต การเรยนรกจะเกดขนตอไป

สงทมอทธพลตอการเรยนร คอ อารมณ สขภาพอนามย โภชนาการ สงแวดลอม วฒนธรรม สภาพ

อากาศ ความรสก ทศนคต การจดการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานครผสอนจงตองใสใจตอสงทม

อทธพลตอการเรยนร สถาบนวทยาการเรยนร (2548, หนา 8-12) ไดสรปแนวคดของการเรยนร

ตามหลกการเรยนร โดยสอนใชสมองเปนฐานวา เปนการสอนแบบเนนผเรยนเปนสาคญ โดยใช

กระบวนการเรยนพฒนากระบวนการคดวเคราะห สงเคราะห ประเมน แกปญหา การตดสนใจและ

การวางแผนเพอนาไปสการลงมอทาจรงตามหลกการของสมองกบการเรยนร ซงการเรยนรแบบน

สงผลใหเซลลสมองไดรบการกระตนใหทางานและเกดพฒนาการทาใหเกดปญญาการคดวเคราะห

และปญญาในระดบทสง ๆ ขน ครอบคลมตามหลกการพหปญญา และเกบความรไวในความจา

ระยะยาวทพรอมนาไปใชในสถานการณตาง ๆ และในการสอนแตละครงจะตองคานงถงความคด

พนฐานตามหลกการของสมองกบการเรยนร คอ อารมณเปนสวนสาคญในการเรยนรทกขนตอน

การเรยนรตองใชทกสวนทงการคด ความรสกและการลงมอปฏบตจรงไปพรอม ๆ กน จงเปน

การเรยนรทดทสด กระบวนการและลลาการเรยนนาไปสการสรางแบบแผนอยางมความหมาย

การจดการเรยนรทสอดคลองกบการทางานของสมอง นบเปนสงสาคญเปนอยางยง เพอเดกไทยจะ

ไดพฒนาอยางเตมศกยภาพ และเรยนรอยางมความสข ผสอนตองปรบเปลยนวธการเรยนการสอน

ของตนเอง โดยนาองคความรเรองสมองและธรรมชาตของการเรยนรของสมองมาออกแบบ

กระบวนการเรยนร จดกจกรรมสรางประสบการณ ตลอดจนจดสงแวดลอมใหเหมาะสม

เปนการสรางศกยภาพสงสดในการเรยนร โดยยดหลกการทางานของสมอง (จฑาทพย สทธเทพ,

2552) กระบวนการเรยนรและการพฒนายงขาดคณภาพโดยเฉพาะสาหรบเดกอาย 3-5 ป ยงขาด

5

คณภาพในเรองวธการเรยนรของเดก จตวทยา และพฒนาการของเดกโดยการใหเดกทองจา

อยางเดยว ไมสงเสรมใหเดกไดใชความคด จดหลกสตรทตายตว ไมใหอสระในการแสดงออก

ใหนงเงยบ ๆ และเรงสอนใหอานเขยน คดเลข เพอสอบเขาชนประถมศกษาปท 1 นอกจากนนเดก

ปฐมวยยงคงตองไดรบการพฒนาในดาน การวเคราะห คดสงเคราะห คดอยางมวจารณญาณ และ

วสยทศน รวมทงทกษะทจาเปนในการแสวงหาความรดวยตนเอง (กระทรวงศกษาธการ, 2551,

หนา 51)

จากความสาคญดงกลาวผวจยจงมความสนใจทจะพฒนารปแบบการจดประสบการณ

คณตศาสตรโดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย

โดยมแนวคดจากทฤษฎและหลกการเกยวกบการเรยนรของเดกปฐมวยเปนพนฐานในการพฒนา

ไดแก ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของเพยเจต กลาวไววา การใหเดกไดพฒนาประสาทสมผส

ใหมากทสด กจกรรมทสอนควรกระตนใหเดกไดคดและมโอกาสจดกระทาหรอลงมอปฏบต

กจกรรมตาง ๆ รวมทงเปดโอกาสใหเดกไดสมผสแตะตอง ไดเหนสงตาง ๆ หรอเรยนรสงตาง ๆ

โดยผานประสาทสมผสแตะตอง ไดเหนสงใหม ๆ หรอเรยนรสงตาง ๆ โดยผานประสาทสมผส

ทง 5 ซงวธการดงกลาวจะชวยใหเดกเกดการเรยนรสงใหม ๆ รอบตวทฤษฎการเรยนคณตศาสตร

ของ ดนส กลาวไววา การสอนคณตศาสตรควรเนนใหนกเรยนไดทากจกรรมทครจดขนใหมาก

ทสด ยงกจกรรมเพมขนเทาใดประสบการณทางคณตศาสตรกเพมมากขนเทานน ทฤษฎการเรยน

การสอนของบรเนอรทเนนการเรยนรเกดจากกระบวนการคนพบดวยตนเอง จากทกลาวมาขางตน

ทกษะทางคณตศาสตรตองใหผเรยนไดลงมอปฏบตจรง โดยผานกระบวนการการเรยนรและการจด

กจกรรมทหลากหลายซงสอดคลองสมพนธกบแนวคดการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน คอ สมอง

เปนกระบวนการคขนานสมองเปนอวยวะทมความสาคญทสดในรางกายของคนเรา เพราะการท

มนษยสามารถเรยนรสงตาง ๆ ไดนน จะตองอาศยสมองและระบบประสาทเปนพนฐานของ

การรบร รบความรสกจากประสาทสมผส ไดแก ตาทาใหเหน หทาใหไดยน จมกทาใหไดกลน ลน

ทาใหไดรบรส และผวกายทาใหเกดการสมผส สมองกบการเรยนรสมองไมไดมหนาทเฉพาะรบร

แตเพยงอยางเดยวเทานน แตจะเปนอวยวะทสาคญตอการพฒนาของอวยวะทงหมดของรางกาย

ซงจะรวมถงการคด การจาและพฤตกรรมของมนษยมความจาเปนอยางยงทครผสอนควรจะม

ความรเรองทเกยวกบการทางานและการพฒนาของสมองเพอจะไดวางแผนการจดกจกรรม

การเรยนรในลกษณะทกระตนใหสมองคดและทางานแบบทาทาย การเรยนรทดทสดนน จะตอง

ลงมอปฏบตดวยตนเองหรอเปนการเรยนร โดยประสบการณตรง จงทาใหผวจยสนใจศกษา

การสรางชดกจกรรมพฒนาทกษะการคดทางคณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวยโดยใชแนวคด

การเรยนรโดยใชสมองเปนฐานในการนานวตกรรมใหม ๆ หรอสรางนวตกรรมใหมดานการจด

6

การเรยนรมาพฒนาเดกอยางเหมาะสม การศกษาปฐมวยในอนาคตใหความสาคญในการพฒนา

สมองเพราะวยนสมองมนษยจะพฒนาไปถง 70% ตองจดการเรยนรใหเหมาะสมกบวยของเดก

โดยจดกจกรรมการเรยนจากประสบการณตรง เดกไดลงมอกระทาและมปฏสมพนธกบบคคล

และสงแวดลอม ใหเดกเรยนรผานการเลน เรยนรอยางมความสข จดสภาพแวดลอมใหเหมาะสม

เดกจงจะพฒนาเตมตามศกยภาพ การจดการศกษาปฐมวยแสดงประสทธผลและประสทธภาพ

อยางชดเจนในดานการพฒนาเดก การมสวนรวมและการสรางความเขาใจทางการศกษาปฐมวย

แกผปกครอง ชมชนและสงคม การปรบเปลยนบทบาทครปฐมวยและการพฒนาครอยางตอเนอง

และมคณสมบตความเปนครนกวจย การจดหลกสตรใหเหมาะสมกบระดบพฒนาการของเดก

สอดคลองกบนโยบายและแผนพฒนาการศกษาปฐมวยของประเทศ การจดการเรยนรดวยการลงมอ

กระทา พฒนากระบวนการคดและทกษะการคด การใชภาษา การแสดงออกทางสรางสรรค

การปรบตวไดด มความเชอมนและมความรสกทดตอตวเองสง พฒนาทกษะทางสงคม สงเสรม

การเรยนรดวยทฤษฎพหปญญา พฒนาคณภาพการบรหารจดการใหไดมาตรฐานตามเกณฑ

การประกนคณภาพการศกษา หรอเปนการพฒนาสความเปนเลศดวยวธการพฒนาการศกษา

ปฐมวยอยางกาวกระโดดคอการเทยบเคยงสมรรถนะ เปนรปแบบหนงทมกระบวนการแลกเปลยน

เรยนรประสบการณและวธการปฏบตทเปนเลศ (อญชล ไสยวรรณ, 2552, หนา 3)

กจกรรมการเรยนการสอนตามรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

เพอสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยทผวจยพฒนาขนเนนใหเดกไดเรยนร

จากประสบการณตรง โดยใชประสาทสมผสทง 5 ผานกจกรรมการเรยนรทหลากหลาย จากสอท

เปนรปธรรมเดกสามารถเรยนรอยางมความสขดวยวธการคนหาคาตอบดวยตนเองเหมาะสมกบวย

และพฒนาการของเดก ครมบทบาทในการเตรยมสออปกรณและจดเตรยมสภาพแวดลอมทเออตอ

การเรยนรใหกบเดกรวมทงคอยกระตนโดยใชคาถามปลายเปด โดยกระบวนการจดการเรยน

การสอนดาเนนการตามลาดบ 6 ขนตอน ดงน ขนท 1 ขนสรางความ ขนท 2 ขนวางแผนท ขนท 3

ขนปฏบตกจกรรม ขนท 4 ขนทบทวนเดกฝกปฏบตซ า ย าทวนประสบการณการเรยนร ขนท 5

ขนนาเสนอ ขนท 6 ขนประเมนผลการเรยนร

จากแนวคดและหลกการทกลาวมาทงหมด ผวจยเชอวารปแบบการจดประสบการณ


ทผวจยพฒนาขน จะเปนวธการทจะสงเสรมใหเดกพฒนาทกษะพนฐานทางคณตศาสตรอยาง

เหมาะสมตามศกยภาพ มเจตคตทดตอการเรยนคณตศาสตร

7

วตถประสงคการวจย

1. เพอพฒนารปแบบการจดประสบการณการเรยนร โดยใชสมองเปนฐาน เพอสงเสรม

ทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย

2. เพอเปรยบเทยบทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยกอน และหลงการใช

รปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

3. เพอวดเจตคตของเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณการเรยนร โดยใชสมอง

เปนฐาน

สมมตฐานของการวจย

เดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรม

ทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย มทกษะพนฐานทางคณตศาสตรหลงจากการใช

รปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานสงกวากอนการใชรปแบบอยางม

นยสาคญทางสถตทระดบ .01

8

กรอบแนวคดในการวจย

ภาพท 1 กรอบแนวคดในการวจย

ทฤษฎและแนวคดพนฐาน

ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของเพยเจท

ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของบรเนอร

ทฤษฎการเรยนรคณตศาสตรของดนส

ทฤษฎการเรยนรอยางมความสข

ทฤษฎการเรยนรแบบมสวนรวม

ทฤษฎการเรยนรเพอพฒนากระบวนการคด


แนวคดพนฐานของการพฒนารปแบบ

หลกการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

- การทาใหเดกตนตวแบบผอนคลาย

- การทาใหเดกจดจอในสงเดยวกน

- เดกเกดการเรยนรจากการกระทา

ของตนเอง

รปแบบการจดประสบการณ

การเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

ขนท 1 ขนสรางความสนใจ

ขนท 2 ขนวางแผน

ขนท 3 ขนปฏบตกจกรรม

ขนท 4 ขนทบทวน

ขนท 5 ขนนาเสนอ

ขนท 6 ขนประเมนผลการเรยนร

เจตคตตอการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

9

ประโยชนทคาดวาจะไดรบจากการวจย

1. ไดรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรมทกษะ

พนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย

2. เปนแนวทางในการคนควาวจยและพฒนารปแบบการจดประสบการณการเรยนร

โดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย

3. เปนแนวทางสาหรบครผสอน ผบรหาร และผทเกยวของในการสงเสรมทกษะพนฐาน

ทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยและพฒนากจกรรมการเรยนการสอนไดอยางเหมาะสมตอไป

ขอบเขตของการวจย

การวจยครงน ผวจยไดกาหนดขอบเขตการวจย ดงน

1. ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากร ไดแก เดกปฐมวย อาย 5-6 ป ทกาลงศกษาอยในระดบชนอนบาลปท 2

ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557 โรงเรยนวดระเบาะไผ สงกดสานกงานเขตพนทการศกษา

ประถมศกษาปราจนบร เขต 1 จานวน 480 คน

กลมตวอยาง ไดแก เดกปฐมวยทมอาย 5-6 ป ทกาลงศกษาภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557

โรงเรยนวดระเบาะไผ จานวน 35 คน ไดมาโดยการเลอกแบบเจาะจง (Purposive sampling) ซงม

เหตผลในการเลอกกลมตวอยาง ดงน

1. เปนโรงเรยนศนยเดกปฐมวยตนแบบ

2. ผบรหารสถานศกษาใหการสนบสนนในการจดประสบการณการเรยนรเปนอยางด

3. ผวจยสามารถจดประสบการณการเรยนรใหกบเดกปฐมวยไดดวยตนเอง

2. ตวแปรทใชในการศกษาม ดงน

2.1 ตวแปรตน ไดแก รปแบบการจดประสบการณคณตศาสตรโดยใชสมองเปนฐาน

2.2 ตวแปรตาม ไดแก

2.2.1 ทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย 8 ทกษะ ประกอบดวย ทกษะ

การสงเกต ทกษะการจาแนก ทกษะการเปรยบเทยบ ทกษะการจดหมวดหม ทกษะการนบ ทกษะ

การจดลาดบ ทกษะการวด ทกษะการบอกตาแหนง

2.2.2 เจตคตเดกปฐมวยทมตอการปฏบตกจกรรมการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

3. ขอบเขตดานเนอหา เนอหาทใชในการทดลอง เปนเนอหาในหนวยการเรยนร

ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557 ประกอบดวยหนวยการเรยนร 8 หนวย ดงน วนขนปใหม วนเดก

ดอกไม ผลไม ผก สตวเลยงแสนรก กลางวนกลางคน เงน

10

4. ขอบเขตดานระยะเวลา ภาคเรยนท2 ปการศกษา 2557 ระยะเวลา 8 สปดาห

สปดาหละ 5 วน วนละ 20 นาท ตงแตวนท 21 มกราคม พ.ศ. 2557 ถง 20 มนาคม พ.ศ. 2557

ใชเวลาในการทดลอง 8 สปดาห สปดาหละ 5 วน ๆ ละ 20 นาท

นยามศพทเฉพาะ

รปแบบการสอน

รปแบบการสอน หมายถง แบบแผนของการจดการเรยนการสอน ซงจดขนอยางเปน

ระบบ เปนลาดบขนตอน โดยอาศยหลกปรชญา ทฤษฎ หลกการ แนวคด เทคนคการสอนตาง ๆ

เปนแนวทางในการจดกจกรรมการเรยนร ทจะชวยใหผเรยนบรรลผลตามวตถประสงคทกาหนดไว

รปแบบการจดประสบการณการเรยนการสอนตามแนวคดการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

รปแบบการจดประสบการณการเรยนการสอนตามแนวคดการเรยนรโดยใชสมอง

เปนฐาน หมายถง กระบวนการจดประสบการณทเปนลาดบ ขนตอนทใชเปนแนวทางในการจด

กจกรรม โดยเปดโอกาสใหเดกไดรบประสบการณตรงทางคณตศาสตร เพอสงเสรมทกษะพนฐาน

ทางคณตศาสตร ซงมองคประกอบของรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

ขนท 1 ขนสรางความสนใจ (Motivation) หมายถง ครกระตนเราใหเดกเกดความสนใจ

โดยครใช เพลง นทาน คาคลองจองสถานการณทครสรางขน และการใชคาถามปลายเปดทอยใน

ความสนใจของเดกเพอทาทายใหเดกคนหาคาตอบอยางอสระ เพอเปนการเตรยมเดกใหพรอมทจะ

ทากจกรรมการเรยนร

ขนท 2 ขนวางแผน (Plan) หมายถง เดกวางแผนการเรยนรจากการตดสนใจจดกระทา

ตอสอ วสด และอปกรณ ไดแก ของจรง ของจาลอง รปภาพ และสญลกษณทครนาเสนอดวยวธการ

ตาง ๆ เชน การปรกษา การอภปราย และการแสดงความคดเหนเพอสอสารถงความร ความคด

ความรสก

ขนท 3 ขนปฏบตกจกรรม (Active learning) หมายถง เดกไดเรยนรสารวจ สออปกรณ

โดยใชประสาทสมผสทง 5 ผานสอของจรง ทเปนรปธรรม เหมาะสมสอดคลองกบพฒนาการ

เปดโอกาสใหเดกไดรบประสบการณตรง

ขนท 4 ขนทบทวน (Repeat) หมายถง เดกฝกปฏบตซ าย าทวนประสบการณการเรยนร

รวมทงการบรรยายผลงานของตนเพอใหเกดความแมนยาในประสบการณการเรยนร

ขนท 5 ขนนาเสนอ (Presentation) หมายถง เดกออกมานาเสนอผลงานการเรยนร

ดวยการเลาเรองราว อธบาย สงทตนเองปฏบตกจกรรมใหเพอนและครฟง

11

ขนท 6 ขนประเมนผลการเรยนร (Evaluation) หมายถง เดกอธบายความคด และแสดง

ความคดเหนจากการตอบคาถาม

ทกษะพนฐานทางคณตศาสตร

ทกษะพนฐานทางคณตศาสตร หมายถง ความสามารถของเดกปฐมวย ซงเกดจากการท

เดกไดรบการจดประสบการณการเรยนรและฝกปฏบตโดยใชประสาทสมผสทง 5 โดยใชสอทม

ความหลากหลายสอดคลองกบพฒนาการและหลกการจดประสบการณการเรยนรของเดกปฐมวย

ในการศกษาครงนผวจยไดศกษาทกษะพนฐานทางคณตศาสตร 8 ทกษะ ไดแก

1. ทกษะการสงเกต (Observation skill) หมายถง เดกปฐมวย บอกและอธบายไดวา สงท

มองเหนมความเหมอนมความแตกตางกนอยางไรเปนการใหเดกรจกการสงเกตลกษณะตาง ๆ และ

จบคสงทเขาคกน เหมอนกน และอยประเภทเดยวกนไวดวยกน

2. ทกษะการจาแนก (Classifying skill) หมายถง เดกปฐมวยนาสงตาง ๆ มาแยกเปนกลม

ตามคณลกษณะหรอคณสมบตบางประการ เชน ส ขนาด รปทรง รปราง

3. ทกษะการเปรยบเทยบ (Comparing skill) หมายถงเดกปฐมวยบอกความเทากน

ไมเทากน ตามคณลกษณะทกาหนด เชน ขนาด นาหนก ความสง ความตา มาก นอย

4. ทกษะการจดหมวดหม (Combination skill) หมายถง เดกปฐมวยจดวตถสงของตาง ๆ

ตามคณลกษณะหรอคณสมบตทเหมอนกน เชน ส ขนาด รปทรง รปราง ประโยชน มารวมกลมกน

5. ทกษะการนบ (Counting skill) หมายถง เดกปฐมวยนบเพมทละหนง ตามลาดบ 1 ถง 30

6. ทกษะการเรยงลาดบ (Ordering skill) หมายถง เดกปฐมวยจดเรยงวตถสงของโดยใช

เกณฑตาง ๆ เชน ตามขนาด จานวน ความยาว ความหนา ความสง เหตการณ

7. ทกษะการวด (Measuring skill) หมายถง เดกปฐมวยใชเครองมออยางใดอยางหนง

หรอใชการประมาณอยางคราว ๆ เพอแสดงการวดปรมาณหรอขนาดของวตถสงของตาง ๆ เชน

ความยาว นาหนก ปรมาตร

8. ทกษะการบอกตาแหนง (Placing skill) หมายถง เดกปฐมวยบอกตาแหนงขางบน

ขางลาง ขางใน ขางนอก ขางหนา ระหวาง ขางหลง ขางซายและขางขวาเปนคาบอกตาแหนง

ของสงตาง ๆ

แบบวดทกษะพนฐานทางคณตศาสตร

แบบวดทกษะพนฐานทางคณตศาสตร หมายถง เครองมอทใชวดทกษะพนฐานทาง

คณตศาสตรเปนแบบทดสอบปฏบตจรง โดยมสถานการณใหเดกแสดงพฤตกรรมทแสดงออกถง

ทกษะพนฐานทางคณตศาสตรท 8 ทกษะ ไดแก ทกษะการสงเกต ทกษะการจาแนก ทกษะ

12

การเปรยบเทยบ ทกษะการจดหมวดหม ทกษะการนบ ทกษะการจดลาดบ ทกษะการวด ทกษะการ

บอกตาแหนง โดยมเกณฑการใหคะแนน ดงน

1. ปฏบตไดถกตองตามคาสง ได 3 คะแนน

2. ปฏบตไดถกตองตามคาสงโดยครแนะนาบางครง ได 2 คะแนน

3. ปฏบตไดถกตองตามคาสงโดยครแนะนาทกครง ได 1 คะแนน

เจตคตของเดกปฐมวยทมตอการปฏบตกจกรรมโดยใชรปแบบการจดประสบการณ


หมายถง ความพงพอใจของเดกปฐมวยทมตอการปฏบตกจกรรมโดยใชรปแบบ

การเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน โดยพฤตกรรมทแสดงออกมาจะม 2 ดาน คอ เชงบวก

เปนพฤตกรรมแสดงออกมาในลกษณะพงพอใจ ความชอบ ความอยากเรยน และอยากเกยวของ

กบคณตศาสตร และเชงลบ เปนพฤตกรรมทแสดงออกมาในลกษณะไมพอใจ ไมชอบ ไมอยากเรยน

ไมอยากเกยวของกบคณตศาสตร

แบบวดเจตคตของเดกปฐมวย

หมายถง แบบสอบถามความคดเหนของเดกปฐมวยทมตอการปฏบตกจกรรมโดยใช

รปแบบการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน โดยพฤตกรรมทแสดงออกมา เหนดวยอยางยง เหนดวย

ไมแนใจ ไมเหนดวย ไมเหนดวยอยางยง ความคดเหนของเดกปฐมวยทมตอการจดประสบการณ

การเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน มจานวน 10 ขอ

13

บทท 2

เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ในการศกษาการพฒนารปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

เพอสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยผวจยไดศกษาจากเอกสารและงานวจย

เกยวของ ทจะเสนอเปนลาดบดงน

1. หลกการและแนวคดเกยวกบรปแบบการสอน

2. หลกสตรการศกษาปฐมวยพทธศกราช 2546

3. การจดประสบการณทางคณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวย

4. การการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

5. กรอบแนวคดในการพฒนารปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

6. เจตคตสาหรบเดกปฐมวย

7. งานวจยทเกยวของ

หลกการและแนวคดเกยวกบรปแบบการสอน

1. ความหมายของรปแบบการสอน

จากการศกษาเอกสาร และตาราตาง ๆ พบวา นกวชาการไดใหความหมายของรปแบบ

การสอนไวหลากหลาย ดงน

1.1 รปแบบการสอน หมายถง รายละเอยดของการจดสงแวดลอมในการเรยนร

ทมงใหผเรยนมปฏสมพนธ และเกดการเรยนร รายละเอยดดงกลาวชวยในการวางแผนหลกสตร

หนวยการเรยนการสอน และแผนการสอน และชวยในการออกแบบอปกรณการเรยนการสอน

ทรวมไปถงหนงสอเรยน แบบฝกหด โปรแกรมประเภทสอประสม โปรแกรมการเรยนรแบบ

คอมพวเตอรชวยสอน รปแบบการสอนจะประกอบดวยองคประกอบหลก ๆ ดงน คอ (Joyce &

Weil, 2004)

1.1.1 ลาดบขนของการสอน (Syntax)

1.1.2 ระบบสงคม (Social system)

1.1.3 หลกการตอบสนอง (Principle of reaction)

1.1.4 สงสนบสนน (Support system)

14

1.2 รปแบบการสอน หมายถง กระบวนการทเปนลาดบ ขนตอน ทใชสาหรบเปน

แนวทางในการจดเงอนไขเพอการเรยนร อนจะนาไปสผลการเรยนรทเฉพาะเจาะจงตามเปาหมาย

(Driscoll, 1994, p. 333)

1.3 รปแบบการสอน เปนมโนทศนสาหรบการสอนโดยทวไปทไดจากทฤษฎ

การศกษา และมขอตกลงพนฐานเกยวกบสงทนกเรยนควรเรยน และวธการเรยน บางครงรปแบบ

การสอนจะมการศกษาวจยเพมเตม ทาใหรถงประสทธภาพของรปแบบการสอนนน ๆ มากขน

รปแบบการสอนจะเนนหนาทในการสอน ครตองไดรบการฝกฝนมาโดยเฉพาะ และรปแบบ

การสอนแตละรปแบบจะมขอจากดและขอดตางกน ไมมรปแบบใดทเหมาะสมเปนสากล (Duke,

1990)

1.4 รปแบบการสอน หมายถง แผนของการสอน ซงใชในการอธบายกระบวนการ

สาคญ ๆ ของการสอน เปนการสรปองคประกอบทใชในการอธบายการดาเนนการสอนในเชง

ปฏบต (Cole & Cham, 1987)

1.5 รปแบบการสอน หมายถง แบบของการสอนทวางไวเปนกระบวนการ โดยม

การกาหนดสถานการณ และสงแวดลอมของการสอนวา ผเรยนและผสอนจะตองมปฏสมพนธกน

อยางไร ทจะสงผลใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมตามทกาหนดไว (Chauhan, 1983 อางถงใน

มนตร แยมกสกร, 2546, หนา 78)

1.6 รปแบบการสอน หมายถง แบบหรอแผนของการสอนทมการจดกระทา

พฤตกรรมขนจานวนหนง ซงมความแตกตางกนเพอจดหมายหรอจดเนนเฉพาะเจาะจงอยางใด

อยางหนง (Saylor, Alexander, & Lewis, 1981)

1.7 รปแบบการสอน หมายถง รายละเอยดหรอคาชแจงยทธวธการสอน เพอบรรล

เปาหมายเฉพาะทางการศกษา (Eggen, 1980)

นอกจากนยงมนกการศกษาไทยหลายทานไดใหความหมายของรปแบบการสอนไว

ดงน

1.8 รปแบบการสอน เรมจาก “รปแบบ” (Model) เปนนามธรรมของการคดทเปน

นามธรรม ซงบคคลแสดงออกมาในลกษณะใดลกษณะหนง เชน เปนคาอธบาย เปนแผนผง

ไดอะแกรม หรอแผนภาพ เพอชวยใหตนเองและบคคลอนสามารถเขาใจไดชดเจนขน สวนรปแบบ

การเรยนการสอนนน หมายถง สภาพลกษณะของการเรยนการสอนทครอบคลมองคประกอบ

สาคญซงไดรบการจดไวอยางเปนระเบยบตามหลกปรชญา ทฤษฎ หลกการ แนวคด หรอความเชอ

ตาง ๆ โดยประกอบดวยกระบวนการหรอขนตอนสาคญในการเรยนการสอน รวมทงวธสอนและ

เทคนคการสอนตาง ๆ ทสามารถชวยใหสภาพการเรยนการสอนนนเปนไปตามทฤษฎ หลกการหรอ

15

แนวคดทยดถอซงไดรบการพสจนทดสอบ หรอยอมรบวามประสทธภาพ สามารถใชเปนแบบแผน

ในการเรยนการสอนใหบรรลวตถประสงคเฉพาะรปแบบนน ๆ ดงนนรปแบบการเรยนการสอน

จงจาเปนจะตองมองคประกอบสาคญ ๆ ดงน

1.8.1 มปรชญา ทฤษฎ หลกการ แนวคด หรอความเชอทเปนฐาน หรอเปนหลก

ของรปแบบการสอนนน ๆ

1.8.2 มการบรรยายและอธบายสภาพหรอลกษณะของการจดการเรยนการสอน

ทสอดคลองกบหลกการทยดถอ

1.8.3 มการจดระบบ คอ มการจดองคประกอบและความสมพนธขององคประกอบ

ใหสามารถนาผเรยนไปสเปาหมายของระบบ หรอกระบวนการนน ๆ

1.8.4 มการอธบายหรอใหขอมลเกยวกบวธสอนและเทคนคการสอนตาง ๆ

อนจะชวยใหกระบวนการเรยนสอนนน ๆ เกดประสทธภาพสงสด (ทศนา แขมมณ, 2548)

โดยสรป ทศนา แขมมณ (2552) กลาววา รปแบบการสอน คอ สภาพลกษณะของ

การเรยนการสอนทครอบคลมองคประกอบสาคญซงไดรบการจดไวอยางเปนระเบยบ ตามหลก

ปรชญา ทฤษฎ หลกการ แนวคดหรอความเชอตาง ๆ โดยประกอบดวยกระบวนการหรอขนตอน

สาคญในการเรยนการสอน รวมทงวธสอนและเทคนคการสอนตาง ๆ ทสามารถชวยใหสภาพ

การเรยนการสอนนนเปนไปตามทฤษฎ หลกการหรอแนวคดทยดถอรปแบบจะตองไดรบ

การพสจน ทดสอบ หรอยอมรบวามประสทธภาพ สามารถใชเปนแบบแผนในการเรยนการสอน

ใหบรรลวตถประสงคเฉพาะของรปแบบนน ๆ

1.9 รปแบบการสอน หมายถง แบบแผนในการจดกจกรรมการเรยนการสอนและสภาพ

ใหเออตอการเรยนรของผเรยน ทาใหเกดการเรยนรไดตามวตถประสงค (อภนตร ฉลอง, 2548)

1.10 รปแบบการสอน หมายถง การเรยนรและทฤษฎการสอน คอกอนจะสอนคร

ทกคนจะตองเตรยมการสอนประกอบกบการรจกนกเรยนทจะสอนไมเพยงแตวารวาอยชนอะไร

แตตองคานงถงอายลกษณะทวไปของนกศกษาวยนทกดาน โดยเฉพาะอยางยงพฒนาการทางเชาวน

ปญญาและพนความรของนกศกษาในวชาของครทจะสอน เพราะขอมลขาวสารเกยวกบนกศกษา

จะชวยครใหเขยนวตถประสงคเฉพาะของหนวยวชาทจะสอนนกศกษา รวมทงการจดกจกรรมตาง ๆ

ทจะใหนกศกษาทาเพอใหเกดการเรยนรในกรณทนกศกษายงขาดความรพนฐาน ครอาจจะสอน

กอนทจะเรมบทเรยนความรของครในวชาทจะสอนซงสาคญมาก ครจะตองสามารถถายทอดความร

ใหแกนกเรยนได และทฤษฎการสอน หมายถง ทฤษฎเพอชวยครใหเพมประสทธภาพในการสอน

แมแตวาครจะพยายามนาทฤษฎการสอนไปประยกตตอในหองเรยนกไมสามารถชวยนกเรยนทกคน

ใหเรยนรจนมความรอบร (Mastery) ในวชาตาง ๆ ได ปญหาสาคญคอความแตกตางระหวางบคคล

16

ของนกเรยน ทงทางดานระดบเชาวปญญา ความสามารถ ความถนด รวมทงความตองการ แรงจงใจ

และทศนคตของนกเรยนทมตอการเรยนการสอนเพอนกเรยนทงหองในเวลาสอน สวนนกเรยนทม

ความสามารถตากจะไมเขาใจและไมสนใจบทเรยน เพราะฉะนนนกจตวทยาการศกษาจงไดคดคน

รปแบบการสอนเปนรายบคคล (สรางค โควตระกล, 2550, หนา 347)

1.11 รปแบบการสอน หมายถง โครงสรางทแสดงองคประกอบตาง ๆ ในการสอน

ซงเปนปจจยหลกในการเรยนการสอนเพอใหเกดผลกบผเรยนตามจดประสงคทกาหนดไว (บญญา

คงผล, 2544, หนา 9-10)

1.12 รปแบบการสอน หมายถง กรอบกระบวนการสอนหรอแบบแผนการสอน

ทแสดงกระบวนการจดขนตอนและกจกรรมการสอนเอาไวอยางมระเบยบและเปนระบบ ทกขน

มความสมพนธกนอยางตอเนอง ครผสอนสามารถนาเอาวธสอน เทคนคการสอน กจกรรมการสอน

อน ๆ รวมทงสอการสอนประเภทตาง ๆ มาผสมผสานหรอบรณาการเขาดวยกน แลวใชดาเนนการ

สอนภายใตเงอนไขของกระบวนการสอนตามลาดบขนตอนของรปแบบการสอนนน ๆ เพอมงให

ผเรยนเกดการเรยนรไดอยางสมบรณทสด (วรรณ โสมประยร, 2541, หนา 7)

1.13 รปแบบการสอน หมายถง โครงสรางทใชเปนแนวทางในการสรางกจกรรม

การเรยนการสอนและจดสงแวดลอมทเอออานวยตอการเรยนการสอน โดยมการระบจดมงหมาย

ของเนอหาทจะสอน หลกการ กระบวนการเรยนการสอน มแนวทางในการพฒนากจกรรมการเรยน

การสอน มรปแบบทชดเจนในการจดกจกรรมการเรยนการสอน (กรมวชาการ, 2540, หนา 1)

จากการศกษาความหมายของรปแบบการสอนดงกลาว สรปไดวา รปแบบการสอน

หมายถง แบบแผนของการจดการเรยนการสอน ซงจดขนอยางละเอยดเปนระบบเปนลาดบขนตอน

โดยอาศยหลกปรชญา ทฤษฎ หลกการ แนวคด เทคนคการสอนตาง ๆ เปนแนวทางในการจด

กจกรรมการเรยนร ทจะชวยใหผเรยนบรรลผลตามวตถประสงคทกาหนดไวในรปแบบ

2. กลมของรปแบบการสอน

รปแบบการสอนมหลายรปแบบ จะจดเปนกลมแตกตางกนตามแนวคดของผจด ซงอาจ

สรปไดดงน คอ

2.1 แนวคดของจอยซ เวล และมาชา (Joyce, Weil, & Marsha 2004, pp. 23-38)

ไดแบงกลมรปแบบการสอนไวเปน 4 กลม ดงน

2.1.1 กลมทเนนการประมวลผลขอมล (The information processing family)

รปแบบการสอนในกลมน เนนการคนหาและประมวลผลขอมล ใหรปญหาและหาคาตอบของ

ปญหา และใหผเรยนไดพฒนาความคดและสรางมโนทศน รปแบบการสอนในกลมนบางรปแบบ

เนนใหผเรยนสรางมโนทศนและทดสอบสมมตฐาน บางรปแบบมงทการพฒนาความคดสรางสรรค

17

บางรปแบบมงสงเสรมความสามารถทางสตปญญาโดยทวไป ตวอยางของรปแบบการสอนในกลมน

เชน รปแบบพนจหมวดหม (Inductive thinking) ของฮลดา ทาบา (Hilda Taba) รปแบบเพาะมโนทศน

(Concept attainment) ของเจอโรม บรเนอร (Jerome Bruner) เปนรปแบบการสอนทมงใหผเรยน

สรางมโนทศนทางความคด รปแบบสรางสรรคความคด (Synectics) ของบล การดอน (Bill Gardon)

เปนรปแบบการสอนทมงใหผเรยนเกดและมความคดสรางสรรคในสงทเรยนร รปแบบการสอน

แบบจา (Memonics) ของไมเคล เพรสเลย (Michael Pressley) โจลเลวน (Joel Levin) และรชารด

แอนเดอรสน (Richard Anderson) จะเปนรปแบบการสอนทเนนยทธวธในการจาขอมลตาง ๆ

เปนตน

2.1.2 กลมทเนนปฏสมพนธทางสงคม (The social family) รปแบบการสอน

ในกลมน มงพฒนาผเรยนใหมความสมพนธอนดกบบคคลอน และยอมรบความแตกตางระหวาง

บคคลเนนการใชกระบวนการประนประนอมในการแกปญหา เนนการมสวนรวมกบผอนโดยใช

หลกการและวถประชาธปไตย ตวอยางของรปแบบการสอนในกลมน เชน รปแบบรวมรสบเสาะ

(Group Investigation) ของจอหน ดวอ (John Dewey) และเฮอรเบรต ทาเรน (Herbert Thelen)

รปแบบ การตดสนใจอยางชาญฉลาด (Jurisprudential Inquiry) ของโดนล โอลเวอร (Donald

Oliver) และเจมส เชฟเวอร (James Shaver) เปนตน

2.1.3 กลมทเนนตวบคคล (The personal family) รปแบบการสอนในกลมน

มงพฒนาตวบคคล พฒนาทศนคตและคานยมทดงาม เพอใหบคคลมความเขาใจในตนเองดขน

มความรบผดชอบตอการกระทาของตนเอง มความสามารถสรางสรรคเพอยกระดบคณภาพชวต

ใหสงขน ตวอยางของรปแบบการสอนในกลมน เชน รปแบบการสอนโดยออม (Nondirective

teaching) ของคาล โรเจอส (Carl Rogers) เปนตน

2.1.4 กลมทเนนการปรบพฤตกรรม (The behavioral systems family) รปแบบ

การสอน ในกลมนมงพฒนาพฤตกรรมของผเรยนและทกษะในการปฏบต ทฤษฎพนฐานทรองรบ

รปแบบการสอนในกลมน ไดแก ทฤษฎการเรยนรทางสงคม (Social learning theory) ซงเปนทรจกกน

ในนามการปรบพฤตกรรม (Behavior modification) การบาบดพฤตกรรม (Behavior therapy)

การกาหนดงานและแจงผลความกาวหนาใหผเรยนทราบอยางชดแจง ตวอยางรปแบบการสอน

ในกลมน เชน รปแบบการเรยนรแบบรอบร (Mastery learning) ของเบนจามนบลม (Benjamin

Bloom) และเจมส บลอก (James Block) รปแบบการสอนโดยตรง (Direct instruction) ของทอม กด

(Tom Good) เจอรโบรฟ (Jere Brophy) และคณะ เปนตน

2.2 แนวคดของ กสตาฟซน (Gustafson, 1991)

18

กสตาฟซน (Gustafson, 1991) ไดดาเนนการสารวจรปแบบการพฒนาการสอนและได

แบงรปแบบการสอนทเนนเพอหองเรยน (Classroom oriented model) ประกอบดวย

2.2.1 รปแบบการสอนของเกอรลาชและอลาย (The Gerlach and Ely model)

จดเรมตนของรปแบบการสอนของเกอรลาซและอลายคอการระบเนอหาและการกาหนด

วตถประสงคทจะตองกระทาพรอม ๆ กน รปแบบการสอนของเกอรลาชและอลายเปนรปแบบ

ทใหการยอมรบวาการออกแบบการสอนจะตองเรมจากเนอหาหลงจากนนจะเปนการกาหนด

วตถประสงคการประเมนพฤตกรรมพนฐานของผเรยนและขนตอนตอไปเปนกระบวนการ

ออกแบบทเกดขนพรอมกน 5 กจกรรม ไดแก การกาหนดยทธศาสตรการสอน การจดกลมผเรยน

การจดสรรเวลา การจดพนทและการเลอกแหลงทรพยากร สวนกจกรรมการประเมนจะเปน

การประเมนผลการแสดงออกเพอเปนการวดผลสมฤทธและทศนคตของผเรยนทมตอเนอหาและ

การสอนดงปรากฏแผนภาพในภาพท 2 (Gerlach & Ely, 1980, p. 25)

ภาพท 2 แผนภาพรปแบบการสอนของเกอรลาชและอลาย

2.2.2 รปแบบการสอนของเคมปมอรรสนและรอสส

เคมป มอรรสน และรอสส (Kemp, Morrison & Ross, 1994) นาเสนอรปแบบ

การพฒนาการสอน โดยใหความสนใจทการวางแผนหลกสตร โดยมการคานงถงผจดการโครงการ

และบรการสนบสนนเขามาดวย สวนแนวคดเกยวกบการพฒนารปแบบการสอนนน เคมป มอรรสน

และรอสส มแนวคดวา “การสอนควรจะเปนการพจารณาจากมมมองของผเรยนมากกวาทจะเปน

พจารณายทธศาสตรการสอน

จดกลมผ เรยน

จดสรรเวลา

จดสรรพนท

เลอกสรรทรพยากร (การเรยน)

ประเมนผล

ประเมน

พฤตกรรม

พนฐานของ

ผ เรยน

วเคราะหขอมล

ยอนกลบ

กาหนด

กาหนดวตถ

ป

19

มมมองจากเนอหาซงเปนวธการแบบดงเดม” (Kemp, Morrison & Ross, 1994, p. 6) ทงน มคาถาม

ทควรตอบใหไดคอ

ก. ผเรยนแตละคนมความพรอมระดบใดทจะสามารถเรยนรตามวตถประสงคได

ข. วธการเรยนและวธการสอนอะไรทจะมความเหมาะสมกบวตถประสงคและ

คณลกษณะผเรยน

ค. แหลงทรพยากรและสออะไรทจะเหมาะสมทสด

ง. บรการสนบสนนอะไรบางมความจาเปนตอการเรยนร

จ. จะทราบไดอยางไรวาวตถประสงคการเรยนรไดบรรลตามเปาหมายแลว

ฉ. จะมการทบทวนอะไรบางทจาเปนตองกระทาถาผลการทดลองใชออกมา

ยงไมเปนไปตามทคาดหวง

จากปจจยขอคาถามดงกลาวขางตน เคมป มอรรสนและรอสส (Kemp, Morrison

& Ross, 1994, pp. 8-9) ไดกาหนดองคประกอบยอย 9 องคประกอบ ทควรไดรบความสนใจ

ในการวางแผนพฒนาการสอน ประกอบดวย

ก. กาหนดปญหาการสอน (Identify instructional problems) และกาหนดเปาหมาย

เพอการออกแบบการสอน

ข. วเคราะหคณลกษณะผเรยน (Examine learner characteristics) ทควรไดรบ

ความสนใจระหวางการวางแผน

ค. กาหนดเนอหาวชา (Identify subject content) และวเคราะหภารกจ (Analyze

task) ทจะเปนองคประกอบสมพนธกบเปาหมายและวตถประสงคการสอน

ง. กาหนดวตถประสงคของการสอน (State instructional objectives) สาหรบ

ผเรยน

จ. จดลาดบเนอหา (Sequence content) เพอการเรยนรอยางสมเหตสมผลในแตละ

หนวยการสอน

ฉ. ออกแบบยทธศาสตรการสอน (Design instructional strategies) ทจะชวยทาให

ผเรยนแตละคนสามารถเรยนรตามวตถประสงค

ช. วางแผนการปฏบตการสอน (Plan instructional delivery) ดวยรปแบบ 3 รปแบบ

ของการเรยนการสอน

ซ. พฒนาเครองมอการประเมนผล (Develop evaluation instruments)

เพอประเมนวตถประสงค

ฌ. เลอกแหลงทรพยากร (Select resources) เพอสนบสนนกจกรรมการเรยน

20

การสอน

ภาพท 3 รปแบบการสอนของเคมป มอรรสน และรอสส

2.2.3 รปแบบการสอนของไฮนชโมเลนดารสเซลลและสมาลดโน

ไฮนช, โมเลนดา, รสเซลล และสมาลดโน (Heineck, Molenda, Russell &

Smaldino, 1996) ไดนาเสนอรปแบบการสอนทเนนหองเรยนเปนสาคญเรยกวาเปนรปแบบ

ASSURE โดยเปนคาทไดมาจากตวอกษรตวแรกของแตละประเดนในการพฒนาการสอน ไดแก

A (Analyze learners) เปนขนการวเคราะหคณลกษณะทวไปของตวผเรยน เชน

ระดบผลการเรยน หนาท ตาแหนงงาน วฒนธรรม และฐานะทางเศรษฐกจ เปนตน นอกจากนนยงม

ในสวนทเกยวกบศกยภาพพนฐาน เชน ระดบความร คาศพทเชงเทคนค ทศนคต และความเขาใจผด

เปนตน คณลกษณะเกยวกบรปแบบการเรยนร (Learning style) เชน ความวตกกงวล ความถนด

ความชอบในภาพและเสยง เปนตน

S (State objectives) เปนการกาหนดวตถประสงคของการสอนโดยเนนการเขยน

ทอยในรปของคาทสามารถวดได

S (Select media and materials) เปนการเลอกสอและวสดอปกรณการสอน

การป

ระเม

นสนบ

สนน

การวางแผน

การประเมนรวบยอด

ปญหาการสอน

เครองมอประเมน

วเคราะหภารกจ

วตถประสงคการสอน

คณลกษณะผ เรยน

ปฏบตการสอน

ยทธศาสตรการสอน

จดลาดบเนอหา

แหลงทรพยากรการสอน

การทบทวน

การประเมนระหวางกระบวนการ

ผจดการโครงการ

21

U (Utilize materials) เปนขนทผสอนจะตองวางแผนการใชสอเพอสงเสรม

การเรยนรใหไดประโยชนสงสด

R (Require learner participation) เปนขนตอนทเนนใหผเรยนเขามามสวนรวม

ในกจกรรมการเรยนการสอนอยางแขงขน การใหขอมลยอนกลบและการฝกปฏบต นบเปนหวใจ

สาคญของการมสวนรวม

E (Evaluation/ review) โดยความเปนจรงแลวในขนตอนสดทายจะเปน 2 ขนตอน

คอ การประเมนผลและการทบทวนความสาคญของการประเมนผลเปนการมองภาพรวมโดยมอง

ทง “ผลสมฤทธทางการเรยนตามวตถประสงคของผเรยนและความเปนไปไดของกระบวนการสอน

การทบทวนจะเปนการพจารณาบนพนฐานของความแตกตางระหวางสงทตงใจกบสงทเปนผลผลต

จรง”

2.2.4 รปแบบการสอนของไรเซอรและดค

ไรเซอรและดค (Reiser & Dick, 1996) ไดนาเสนอรปแบบการสอนทมขอบเขต

เกยวของ 2 ประเดน คอ การออกแบบการสอนและรปแบบการพฒนาสาหรบออกแบบ

การเตรยมการและการนาไปใช โดยไดเรยกวาเปนการวางแผนการสอน ทงนไรเซอรและคด

ไดแนะนาวาผสอนทจะวางแผนการสอนทด ควรจะดาเนนตามหลก 4 ประการ ตอไปน

ก. การจะเรมตนกระบวนการวางแผนจาเปนตองกาหนดเปาหมายทวไป

และวตถประสงคเฉพาะใหชดเจนวาจะตงความคาดหวงในระดบใด

ข. ตองวางแผนกจกรรมการเรยนการสอนทจะชวยทาใหผเรยนบรรล

ตามวตถประสงค

ค. พฒนาเครองมอการประเมนโดยวดระดบผลสมฤทธตามวตถประสงค

ง. ทบทวนการสอนโดยพจารณาจากพฤตกรรมการแสดงออกของผเรยนในแตละ

วตถประสงคตลอดจนทศนคตของผเรยนทมตอกจกรรมการสอน (Reiser & Dick, 1996, p. 4)

รปแบบการสอนของไรเซอรและคดนน เปนรปแบบทไดรบอทธพลมาจาก

ความเปนผเชยวชาญของผสรางสรรคในดานจตวทยาการศกษาการวดผลและประเมนผลรปแบบ

การสอนประกอบดวย 7 ขนตอนดงปรากฏในภาพท 4 (Reiser & Dick, 1996, p. 4)

ก. การกาหนดเปาหมายการสอน (Identify instructional goals)

ข. การกาหนดวตถประสงค (Identify objectives)

ค. วางแผนกจกรรมการสอน (Plan instructional activities)

ง. เลอกสอการสอน (Choose instructional media)

จ. พฒนาเครองมอประเมนผล (Develop assessment tools)

22

ฉ. ปฏบตการสอน (Implement instruction)

ช. ทบทวนการสอน (Revise instruction)

ภาพท 4 รปแบบการสอนของไรเซอรและคด

2.3 แนวคดของโคลและชาม (Cole & Cham, 1987) ไดจดรปแบบการสอน

โดยพจารณาในแงการสอนทมผลตอผสอนและผเรยนในลกษณะตางกน ซงโคลไดสรปมาจาก

รปแบบการสอนตามแนวคดของคนอน ๆ รปแบบการสอนของโคลและชาม มดงน

2.3.1 รปแบบทเนนบคลกลกษณะ (The personality characteristic model)

ในรปแบบนเนนวา ในการสอนนนครผสอนจะตองมบคลกลกษณะทด เชน

มความเมตตา มคณธรรมเปนตวอยางใหกบผเรยนได มงใหครพฒนาบคลกภาพ

2.3.2 รปแบบแนวพฤตกรรมนยม (The behaviorist model)

เปนรปแบบทนาแนวคดในเรองการวางเงอนไขตามแนวพฤตกรรมทนามาใช

การปรบพฤตกรรมของผเรยนในหองเรยน โดยครเปนผกาหนดวางเงอนไขตาง ๆ เชนการจด

สภาพแวดลอม การใหรางวล การลงโทษ เปนตน ขอดของรปแบบน คอ จะใชไดดกบผเรยนทม

ความสามารถในระดบตา เหมาะกบทกษะการสอนใหอานออกเขยนได ซงเปนทกษะพน ๆ สาหรบ

ขอจากด คอ มลกษณะกาหนดตายตวยดหยนไดนอย ผสอนจะปรบใหเขากบลกษณะการสอนของ

ตนเองไดยากและไมเหมาะกบการสอนเพอพฒนาทกษะการคดในระดบสง เชน ความคดเชงวจารณ

ความคดสรางสรรค

2.3.3 รปแบบการทเนนการฝกทกษะการสอน (The teaching skills model)

บางครงเรยกวาการสอนแบบจลภาค (Microteaching)

กาหนด

เปาหมาย

การสอน

ทบทวนการสอน

กาหนด

วตถ

ป ส

วางแผน

กจกรรม

การสอน

เลอกสอ

การสอน

พฒนา

เครองมอ


ปฏบต

การสอน

23

เปนการเนนฝกทกษะการสอนเหมาะสาหรบการสอนนกศกษาครเนนใหผเรยน

ไดฝกพฒนาทกษะตาง ๆ ทจาเปนตองใชในการสอน เชน การอธบาย การจดชนเรยน เปนตน

เปนการฝกกลมยอยในหองปฏบตการสอน ขอจากด คอ การขาดการบรณาการเพอนาไปใช

ในสถานทจรงเพราะมการแบงฝกเปนทกษะยอยและสภาพของการฝกในหองปฏบตการมกแตกตาง

จากสภาพความเปนจรง

2.3.4 รปแบบทเนนบทบาทของผสอน (The roles model)

รปแบบนมพนฐานมาจากทฤษฎทางดานจตวทยาและสงคมวทยา เนนเรองการรบ

บทบาทตาง ๆ ในสงคมมาใชปรบบคลกลกษณะทศนคตและพฤตกรรมทแสดงออกทางการสอน

ผสอนอาจตองแสดงบทบาท เชน เปนผชวยเหลอผแนะแนวผบรหารผนากลมขนอยกบสถานการณ

การสอนจดออน คอบทบาททผสอนนามาใชอาจไมเหมอนบทบาทจรงทงหมด จงตองปรบให

สอดคลองกบสถานการณเปนหองเรยน

2.3.5 รปแบบทเนนกลวธหรอเทคนควธ (The subjective methods or techniques

model)

รปแบบนเชอวาหวขอตาง ๆ ของเนอหาวธนและเนอหาวธนนจะตองใชเทคนค

เฉพาะหรอวธการทมลาดบขนตอนทแนนอนเปนขนตอนเฉพาะวชานน ๆ ทาใหมขอจากด

คอผสอนจะมงเนนตดอยกบลาดบขนการสอนทใชอย ไมสามารถปรบไปใชกบเนอหาได

และมกละเลยไมสนใจในการสรางแรงจงใจใหเกดในตวผเรยน หรอแมแตการจดสภาพชนเรยน

รปแบบนไมสอดคลองกบความตองการในเชงวชาชพของครผสอน

2.3.6 รปแบบทเนนหลกการสอน (The teaching principle model)

รปแบบนมความเชอพนฐานวาในการสอนเนอหาตาง ๆ ใหมประสทธภาพตาม

สถานการณทแตกตางกนนน มหลกการสอนทจะชวยกาหนดชแนะการสอน หลกการสอนเหลาน

จะชวยครใหครไดตดสนใจเลอกยทธศาสตรการสอนเลอกวธการและเทคนคการสอนใหเหมาะสม

กบเนอหาวชาตาง ๆ ได

2.4 แนวคดของ เซยเลอร และคณะ (Saylor, et al., 1981) จดรปแบบการสอนเปน

5 กลม ตามจดมงหมายของการสอนและตามแบบของหลกสตร โดยพจารณาความเกยวของ

เหมาะสมของรปแบบการสอนกบหลกสตรแตละประเภท ซงจะเปนประโยชนตอนกพฒนา

หลกสตร ทจะสามารถเลอกรปแบบการสอนไดเหมาะสมกบจดเนนของหลกสตรแตละประเภท

2.4.1 รปแบบการสอนทเหมาะกบหลกสตรทเนนเนอหาวชา (Subject matter

disciplines) เชน รปแบบทเนนการสอนแบบบรรยาย อภปราย และถามคาถาม

24

2.4.2 รปแบบการสอนทเหมาะกบหลกสตรทเนนสมรรถภาพ (Specific

Conferences/ Technology) เชน รปแบบการสอนทเนนการทาแบบฝกหด การฝกฝน และบทเรยน

แบบโปรแกรม

2.4.3 รปแบบการสอนทเหมาะกบหลกสตรทเนนคณลกษณะ (Human trails/

processes) เชน รปแบบการสอนทเนนการคนควาเปนกลม การเรยนแบบสบสวนสอบสวน

2.4.4 รปแบบการสอนทเหมาะกบหลกสตรทเนนกจกรรมและปญหาสงคม

(Social and function activities) เชน รปแบบทเนนการรวมกจกรรมชมชน

2.4.5 รปแบบการสอนทเหมาะกบหลกสตรทเนนความตองการและความสนใจ

ของผเรยน (Interests and need/ activities) เชน รปแบบทเนนการเรยนแบบเอกเทศหรอเรยนดวย

ตวเอง

2.5 แนวคดของ นทฮอลและสนก (Nuthall & Snook, 1973) จดรปแบบการสอน

เปน 3 กลม คอ

2.5.1 รปแบบควบคมพฤตกรรม (Behavior control model) เปนรปแบบการสอน

ทนาเอาหลกการของจตวทยากลมพฤตกรรมนยมในเรองของการกระตนและการตอบสนอง

(Stimulus response) มาใชในหองเรยน งานวจยเกยวกบการสอนในรปแบบนมกจะคนหาคาตอบวา

การสอนทใชรปแบบควบคมพฤตกรรมมประสทธภาพสงกวาการสอนปกตหรอไม เชน

การเปรยบเทยบการใชบทเรยนโปรแกรมกบการสอนตามปกต เปนตน

2.5.2 รปแบบการเรยนรโดยการคนพบความรดวยตนเอง (Discovery learning

model) เปนรปแบบทนาเอาหลกการของจตวทยากลมปญญานยมมาใชในหองเรยน เนนใหนกเรยน

มกจกรรมคนหาคาตอบดวยตนเองและพฒนาความคดสรางสรรค งานวจยตามแนวคดนจะพยายาม

คนหารายละเอยดของกระบวนการเรยนร การใหแรงจงใจเพอใหเกดการแสวงหาและถายโยง

การเรยนรไปสสถานการณใหม

2.5.3 รปแบบการสอนแบบหาเหตผล (The rational model) เปนรปแบบทใช

ปรชญาการวเคราะหหาทางการศกษา รปแบบนเนนการสอนจะตองสมพนธกบความมเหตผล มขอ

ขดแยงและการใหเหตผล เครองมอทใชในรปแบบนคอภาษาและการคดอยางมเหตผล

จะเหนไดวาการจดกลมรปแบบการสอนของโคลมลกษณะแตกตางไปจากแนวคดของ

ผอน ตรงทมองกวางออกไปถงสงทเกยวของกบการสอน เชน ตวคร บทบาทคร การฝกคร ซงตาง

จากผอนทมองรปแบบการสอนในเชงวธการสอนแบบตาง ๆ เชน การบรรยาย การใหเรยนร

ดวยตนเอง การปรบพฤตกรรม เปนตน

25

จากแนวคดเกยวกบรปแบบการสอนทกลาวมา ผวจยไดนามาเปนแนวคดในการสราง

รปแบบการสอนทเนนกระบวนการคด โดยมงเนนความสาคญทสมรรถภาพทางทกษะการคด

วเคราะหของผเรยน

3. องคประกอบของรปแบบการสอน

รปแบบการสอนโดยทวไปมองคประกอบรวมทสาคญ ซงการพฒนารปแบบการสอน

ควรคานงถงดงตอไปน

3.1 มปรชญาทฤษฎหลกการแนวคดหรอความเชอทเปนพนฐานหรอเปนหลกของ

รปแบบการสอนนน ๆ

3.2 มการบรรยายและอธบายสภาพหรอลกษณะของการจดการเรยนการสอน

ทสอดคลองกบหลกการทยดถอ

3.3 มการจดระบบคอมการจดองคประกอบและความสมพนธขององคประกอบของ

ระบบใหสามารถนาผเรยนไปสเปาหมายของระบบหรอกระบวนการนน ๆ

3.4 มการอธบายใหขอมลเกยวกบวธสอนและเทคนคการสอนตาง ๆ อนจะชวยให

กระบวนการเรยนการสอนนน ๆ เกดประสทธภาพสงสด

รปแบบการเรยนการสอนจะตองไดรบการพสจน ทดสอบ สามารถทานายผลได

และมศกยภาพในการสรางความคดรวบยอดและความสมพนธใหม ๆ ใหม (ทศนา แขมมณ, 2552,

หนา 222)

สนทร บาเรอราช (2545, หนา 12) กลาววา องคประกอบของรปแบบการสอน

โดยทวไปมองคประกอบรวมทสาคญ ๆ ดงน

1) หลกการของรปแบบการสอน เปนสวนทกลาวถง ความเชอและแนวคดทฤษฎ

ทเปนพนฐานของรปแบบการสอน หลกการของรปแบบการสอนจะเปนตวชนาการกาหนด

จดประสงคเนอหา กจกรรมและขนตอนดาเนนงานในรปแบบการสอน

2) จดประสงคของรปแบบการสอน เปนสวนทระบถงความคาดหวงทตองการใหเกดขน

จากการใชรปแบบการสอน

3) เนอหา เปนสวนทระบถงเนอหาและกจกรรมตาง ๆ ทจะใชในการจดการเรยนการสอน

เพอใหบรรลจดประสงคของรปแบบการสอน

4) กจกรรมและขนตอนการดาเนนการ เปนสวนทระบถงวธการปฏบตในขนตอนตาง ๆ

เมอนารปแบบการสอนไปใช

5) การวดและประเมนผล เปนสวนทประเมนถงประสทธผลของรปแบบการสอน

4. การออกแบบการเรยนการสอน

26

การออกแบบการเรยนการสอน (Instructional system design) มชอเรยกหลากหลาย

เชนการออกแบบการเรยนการสอน (Instructional design) การออกแบบและพฒนาการสอน

(Instructional design and development) เปนกระบวนการแกปญหาการเรยนการสอนดวย

การวเคราะหเงอนไขตาง ๆ ของการเรยนอยางเปนระบบเพอใหผเรยนไดเรยนรจนบรรลวตถประสงค

ทกาหนดไว

ระบบ (System) การดาเนนงานใด ๆ กตาม ผทรบผดชอบจะตองคานงถงประสทธผล

(Effectiveness) และประสทธภาพ (Efficiency) ในการปฏบตมกจะนาเอาวธระบบ (System) มาใช

ทงนเพราะระบบจะประกอบดวยวธการทจะทาใหเราไดหลกการ และกระบวนการในการทางาน

เนองจากระบบมกลไกในการปรบปรง แกไข การทางานใหตนเอง โดยการใชขอมลปอนกลบ

(Feedback) คาวา “ระบบ” มผใหคาจากดความตาง ๆ กน ดงน

บานาธ (Banathy, 1968) ไดใหความหมายของคาวาระบบวา “ระบบ หมายถง

องคประกอบตาง ๆ ทมความสมพนธกน ซงองคประกอบทงหลายเหลานจะรวมกนทางาน

เปนอนหนงอนเดยวกน เพอใหบรรลถงจดมงหมายทไดกาหนดไว”

กานเย และบรกส (Gage & Briggs, 1974, p. 19) กลาววา ระบบหมายถง “วธการใด ๆ

กไดทไดรบการจดไวอยางเปนระเบยบเพอเปนหลกทาใหสงใดสงหนง บรรลผลตามเปาหมาย

ซงอาจเปนเปาหมายในวงกวาง เชน สงคม หรอเปาหมายยอย เชน เพอคนสวนหนงของสงคม

หรอเปาหมายในวงแคบ เชน ครคนเดยวกได”

ชยยงค พรหมวงศ (2546) ไดสรปวา ระบบเปนผลรวมของหนวยยอย ซงทางาน

เปนอสระจากกน แตมปฏกรยาสมพนธกน เพอใหบรรลวตถประสงคทกาหนดไว

โดยสรป ระบบ จะตองม 1) องคประกอบ 2) มความสมพนธขององคประกอบนน

มการโตตอบ มปฏสมพนธ และ 3) ระบบตองมวตถประสงคในการดาเนนกจกรรมนน ๆ

วธระบบเปนระบบการเรยนการสอน

วธระบบ (Systems approach) (ฉลอง ทบศร, 2546, หนา 91-92) คอ แนวทาง

ในการพจารณาและแกไขปญหา ซงแนวทางดงกลาวถกสรางขนมา เพอใหมความผดพลาดนอย

ทสด ขณะเดยวกนจะใชทรพยากรทมอยอยางคมคาทสด อลเลน และลเอซ (Allen & Lientz, 1978)

ผใชวธระบบตองเชอวา “ระบบ” ประกอบดวยสวนตาง ๆ ทมความสมพนธซงกนและกน

(Interrelated parts) และเชอวาประสทธผล (Effectiveness) ของระบบนนจะตองดจากผลการทางาน

ของระบบ มใชดจากการทางานของระบบยอยแตละระบบ วธระบบนามาใชในระบบการศกษา

และไดรบการพฒนา ปรบปรงขนเปนลาดบ โดยไดมผพฒนารปแบบการสอน (Model) ขน

หลากหลายรปแบบ รปแบบเหลานเรยกชอวา การออกแบบการเรยนการสอน (Instructional design)

27

การออกแบบการเรยนการสอนจะประกอบดวย องคประกอบทเปนขนตอนตาง ๆ ทอาศยหลกการ

และทฤษฎสนบสนนจากองคความร และการวจยทางการศกษา กจกรรมการออกแบบการเรยน

การสอน (Instructional design) ไมใชกจกรรมการออกแบบและสรางระบบการสอนขนใหม

แตเปนกระบวนการนารปแบบ (Model) ทมผสรางไวแลวมาใชตามขนตอน (Step) ตาง ๆ ทเจาของ

กาหนดไว คอผใชรปแบบ (Model) ทมผคดสรางไวนนเปนเพยงกรอบและแนวทางในการดาเนนงาน

เทานนรายละเอยดขนตอนตาง ๆ จะแตกตางกนออกไปตามสภาพปญหา จดมงหมายของการเรยน

การสอน ลกษณะผเรยน และเงอนไขตาง ๆ ดงนน การออกแบบการเรยนการสอน (ID) เกดจาก

กระบวนการของวธระบบ (Systems approach) ในการออกแบบการเรยนการสอนอาศยความร

ศาสตรสาขาตาง ๆ อนไดแก จตวทยาการศกษา การสอความหมาย การศกษาและศาสตรทาง

เทคโนโลยคอมพวเตอรเขามารวมดวย ซง รชช (Richey, 1986) กลาววา การออกแบบการสอน คอ

ศาสตร (Science) ในการกาหนดรายละเอยด รายการตาง ๆ เพอการพฒนาการประเมนและการทาน

บารงใหคงไวในสภาวะตาง ๆ เพอใหเกดการเรยนร ทงในเนอหาจานวนมาก หรอเนอหาสน ๆ

จะเหนไดวาการออกแบบการเรยนการสอน ใชหลกการแนวทางของระบบ ดงนน

ในการออกแบบการเรยนการสอน จงประกอบดวยองคประกอบตาง ๆ ทสมพนธกนอยางแยกไมได

และในกระบวนการออกแบบการเรยนการสอนจะมกลไกในการปรบปรงแกไขตวเอง อนไดแก

กระบวนการใชขอมลยอนกลบ (Feedback) จากการประเมนทเรยกวา การประเมนผลเพอปรบปรง

(Formative evaluation) ในการออกแบบการเรยนการสอนจะยดแนวทางของรปแบบดงเดม

(Generic model) ซงประกอบดวยองคประกอบหลก ๆ 5 ขนตอน คอ การวเคราะห (Analysis)

การออกแบบ (Design) การพฒนา (Development) การนาไปใชจรง (Implementation)

การประเมนผล (Evaluation) นจะมผรตาง ๆ นาไปสงเคราะหเปนรปแบบตาง ๆ มากมาย ความเชอ

ความตองการของตน หรออาจเรมจากการวเคราะหระบบทใชอย โดยนกการศกษาทงชาวไทยและ

ชาวตางประเทศไดออกแบบระบบการเรยนการสอนในลกษณะทเปนระบบใหญและระบบยอย ๆ

ซงการนาเสนอระบบดงกลาวเหลาน มวตถประสงคเพอแสดงใหเหนแนวคดทไดววฒนาการขน

เรอย ๆ จากองคประกอบเพยงไมกองคประกอบ จนกระทงพฒนาเปนระบบทมความซบซอนสง

ดงน

4.1 ระบบการสอนของไทเลอร (Tylor, 1950) ไทเลอร ไดเสนอองคประกอบของ

ระบบการสอนทเรยกวา ไทเลอรลป (Tylor Loop) ไว 3 สวน คอ

4.1.1 จดมงหมายการเรยนในการวางแผนการสอนตองกาหนดจดมงหมาย

การเรยนการสอนไดชดเจน

28

4.1.2 กจกรรมการเรยนการสอน ในขนสอนจาเปนตองเลอกจดเนอหาและ

กจกรรมการเรยนการสอนใหสอดคลองกบจดมงหมายทกาหนดไว

4.1.3 การประเมนผลการเรยนการสอน ตองใหสอดคลองกบจดมงหมายการเรยน

การสอนและการพฒนาการเรยนการสอนใหมประสทธภาพนน จดสาคญอยทการนาขอมลเกยวกบ

การวดและประเมนผลการเรยนไปใชใหเปนประโยชน

ภาพท 5 ระบบการเรยนการสอนของไทเลอร

4.2 ระบบการสอนของ กลาสเซอร (Glasser, 1998, pp. 711-809) ระบบการสอน

ของ กลาสเซอร มความคลายคลงกบระบบของไทเลอรมาก แตมองคประกอบมากกวา โดยกาหนด

องคประกอบไว 5 สวน ไดแก

4.2.1 จดประสงคการสอน ในการสอนทกครงจาเปนตองกาหนดจดประสงค

ใหชดเจนเพอจะไดชวยใหสามารถกาหนดองคประกอบอน ๆ ทตามมาไดสะดวก

4.2.2 การประเมนสถานะของผเรยนกอนสอน เปนการตรวจสอบดวาผเรยน

มความรความสามารถเพยงพอทจะเรยนสงใหมทกาลงจะสอนหรอไม ถาพบวาผเรยนมความร

ความสามารถเพยงพอกดาเนนการสอนตอไปได แตถาพบวาผเรยนยงมพนฐานไมเพยงพอ

กจาเปนตองใหความรพนฐานแกผเรยนเสยกอน

4.2.3 การจดกระบวนการเรยนการสอน เปนขนทผสอนจะตองตดสนใจเลอก

ดาเนนกจกรรมการเรยนการสอน เพอใหผเรยนเกดความรความเขาใจ หรอเกดการเปลยนแปลง

พฤตกรรมไปสจดหมายปลายทางทตงไว

4.2.4 การประเมนผลการสอน เปนขนทดาเนนการตอจากกจกรรมการสอน

เพอจะไดทราบวาผเรยนบรรลเปาหมายทกาหนดไวหรอไมเพยงใด

จดมงหมายการเรยนการสอน

กจกรรมการเรยนการสอน

การประเมนผลการเรยนการสอน

ขอมลยอนกลบ

29

4.2.5 ขอมลยอนกลบ เปนการนาเอาผลทไดจากการประเมนไปประกอบพจารณา

แกไขการดาเนนงานในสวนท 1, 2 และ 3 หากพบวาสวนไหนยงมขอบกพรองกจะตองทาการ

ปรบปรงแกไขใหมความเหมาะสมยงขน

ภาพท 6 ระบบการเรยนการสอนของ กลาสเซอร (Glasser, 1998, pp. 711-809)

4.3 ระบบการสอนของ บราวน ไพเอล และสเตน (Brown, Peierls & Stern, 1977)

ระบบการสอนของบราวนไพเอลและสเตนเปนระบบการสอนทยดผเรยน

เปนศนยกลางการเรยนการสอน โดยพจารณาถงแนวทางและวธการเรยนรของผเรยนแตละคน

เพอทผสอนจะไดจดการเรยนการสอนใหสอดคลองกบความตองการ ความสามารถ และความสนใจ

ของผเรยน บราวน และคณะ กาหนดองคประกอบไว 7 ขนตอน ไดแก

4.3.1 วตถประสงคและเนอหา เปนสงแรกทผสอนตองกาหนดใหแนนอนวา

เมอเรยนบทเรยนนนแลว ผเรยนจะบรรลวตถประสงคอะไรบาง ซงจะตองเปนวตถประสงค

เชงพฤตกรรมทสามารถวดหรอสงเกตได เมอมการกาหนดวตถประสงคของการเรยนแลว ตองม

การเลอกเนอหาบทเรยนใหสอดคลองกบวตถประสงคทตงไวนน เพอใหผเรยน เรยนแลวสามารถ

เปลยนพฤตกรรมเพอผลการเรยนรทกาหนดไว

4.3.2 การจดประสบการณเรยน เปนการจดประสบการณในรปลกษณะกจกรรม

การเรยนตาง ๆ เพอนาไปสการเรยนร ในขนนผสอนจงตองเลอกประสบการณการเรยนทดทสด

สาหรบนกเรยนแตละคนหรอเพอการเรยนรายบคคล ซงประสบการณทนาไปสการเรยนรน

แบงออกไดหลายรปแบบ เชน การฝกใหคด การอภปราย การเขยน การอาน การฟง ฯลฯ เปนตน

4.3.3 การจดรปแบบการเรยนการสอน เปนการจดเพอใหผเรยนสามารถไดรบ

ประสบการณการเรยนรทดทสด การจดนตองคานงถงกลมของผเรยน วตถประสงคเชงพฤตกรรม

และเนอหาบทเรยนดวย การจดรปแบบการเรยนการสอนน สามารถทาไดโดยการจดหองตามขนาด

กลมผเรยน โดยถาผเรยนกลมใหญ ผสอนมกใชวธการบรรยายในหองเรยนขนาดใหญ ถาผเรยนม

จดประสงคการ

สอน

การประเมน

สถานะของผเรยน

การจดกระบวน

การเรยนการสอน

การประเมนผล

การสอน

ขอมลยอนกลบ

30

ขนาดกลางหรอขนาดเลกกใชการบรรยาย โดยมการซกถามโตตอบกนและควรมการใชสอการสอน

รวมดวย แตถามผเรยนเพยงคนเดยวจะใชการศกษารายบคคลในลกษณะของการใชสอประสม

4.3.4 บคลากรในกระบวนการของการจดระบบการสอน บคลากรมไดหมายถง

ผสอนหรอผเรยนเทานน แตจะหมายรวมบคคลทกคนทมสวนรวมในกจกรรมการเรยนการสอน

ดงนน ผสอนจงหมายถงครหรอวทยากรผถายทอดความรไปยงผเรยน ผสอนจะตองมบทบาท

ในการใชสอการสอน เปนผจดสภาพแวดลอมและจดประสบการณการเรยนรแกผเรยน เปนผนา

การอภปราย แนะนาสงตาง ๆ ตลอดจนแกปญหาแกผเรยน และตองมความสมพนธกบผสอน

คนอน ๆ เพอปรกษาหารอวางแผนการสอนและแกไขปญหาตาง ๆ ในกระบวนการเรยนการสอน

เพอการปรบปรงแกไขรวมกน สวนบทบาทของผเรยนนน อาจเปนผชวยในการตงจดมงหมาย

การเรยนการสอน การเตรยมกจกรรมตาง ๆ การใชสอ ตลอดจนการวดและประเมนผลการเรยน

การสอนดวย

4.3.5 วสดอปกรณและเครองมอ เปนสงชวยเกอกลทจะจดประสบการณ

การเรยนรใหแกผเรยน เพอใหการเรยนการสอนบรรลตามวตถประสงคทตงไว วสดอปกรณและ

เครองมอสามารถแยกไดเปนประเภทอปกรณเอกสารการเรยนร (Equipment for learning) เชน

เครองบนทกเสยง เครองฉายสไลด เครองฉายภาพยนตร เครองคอมพวเตอร เหลานเปนตน และ

ประเภทสอการศกษาเพอการเรยนร (Equipment media for learning) เชน หนงสอแบบเรยน

หนงสอพมพ ฟลมภาพยนตร ของจาลอง การตน รายการวทย ฯลฯ เหลานเปนตน

4.3.6 สถานทสงอานวยความสะดวก หมายถง การจดสภาพหองเรยนตามขนาด

ของผเรยน เพอใหการจดสภาพการณในการเรยนรดาเนนไปดวยความเรยบรอยเหมาะสม ตลอดจน

การจดวสดอปกรณและสอการสอนเพอความสะดวกในการใชดวย สงอานวยความสะดวกและ

สถานทเรยนเหลานไดแก หองเรยน หองสมด หองสอการศกษา หองปฏบตการและหองนนทนาการ

4.3.7 การประเมนผลและการปรบปรง เปนขนตอนสดทายในระบบการสอน

เพอเปนการประเมนผลวาหลงจากการสอนแลวผเรยนไดรบประสบการณเรยนรอะไรบาง

และสามารถเปลยนแปลงพฤตกรรมตามวตถประสงคทตงไวหรอไม การประเมนผลจะทาใหผสอน

สามารถทราบไดวาระบบการสอนนนมขอบกพรองอยางไรบาง เชน แผนการสอน จดมงหมาย

สอการสอน เนอหา หรอแมแตความพรอมของผเรยนเอง ทงน เพอเปนแนวทางในการปรบปรง

แกไขขอบกพรองตาง ๆ เหลานในการสอนครงตอไป

ก. จดมงหมาย

1. วตถประสงค

ข. สภาพการณ

2. การจดประสบการณการเรยน

ง ผลลพธ ค ทรพยากรหรอแหลง

31

ภาพท 7 การสอนของ บราวน และคณะ (Brown, et al., 1977)

ก. จดมงหมาย ในการเรยนการสอนนมจดมงหมายอะไรบางทตองการใหบรรล

ผลสาเรจ โดยทผสอนตองมการกาหนดวตถประสงคและเนอหาใหสอดคลองกบจดมงหมายทตงไว

ข. สภาพการณ ผสอนควรจดสภาพการณอยางไร และควรมอะไรบาง เพอให

ผเรยนสามารถเรยนอยางไดผลด เพอบรรลจดมงหมายทตงไว ซงในการนตองมการเลอกประสบการณ

ทเหมาะสมกบผเรยน โดยเนนถงสภาพความแตกตางระหวางบคคล เพอการจดรปแบบหรอวธ

การเรยนทเหมาะสม

ค. ทรพยากรหรอแหลงวชาการ ผสอนควรจะตองทราบวามแหลงทรพยากร

หรอแหลงวชาใดบางทจดวาจาเปนตอการจดประสบการณแกผเรยน ซงการจดนมงหมายถงดาน

บคลากร การเลอกใชวสดอปกรณ และเครองมอทเหมาะสมในการสอน ตลอดจนการจดสถานท

และสงอานวยความสะดวกตาง ๆ ในการเรยนการสอนดวย

ง. ผลลพธ เปนการพจารณาดวาผลลพธทไดมานนสาเรจตามจดมงหมายมากนอย

เพยงใด มสงใดบางทจาเปนตองแกไขปรบปรง ซงทงนหมายถงการประเมนผลและการพจารณา

เพอเสนอแนะในการปรบปรงระบบการสอนใหดขน

4.4 ระบบการสอนของ เกอรลคและอไล (Gerlach & Ely, 1980) เปนระบบการสอน

ทใชกนอยางแพรหลายทวไป ซงม 10 ขนตอน ไดแก

4.4.1 การกาหนดวตถประสงค ระบบนจะเรมตนการสอนดวยกาหนดวตถประสงค

ของการเรยนขนมากอน โดยควรเปนวตถประสงคเฉพาะหรอ “วตถประสงคเชงพฤตกรรม”

ทผเรยนสามารถปฏบตและผสอนสามารถวดหรอสงเกตได

4.4.2 การกาหนดเนอหา เปนการเลอกเนอหาทเหมาะสม เพอกาหนดใหผเรยน

32

ไดเรยนรและบรรลถงวตถประสงคเชงพฤตกรรมทตงไว

4.4.3 การประเมนผลพฤตกรรมเบองตน เปนการประเมนผลกอนการเรยน

เพอใหทราบถงพฤตกรรมและภมหลงของผเรยน กอนทจะเรยนเนอหานน ๆ วา ผเรยนมความร

ความสามารถในเรองทจะสอนมากนอยเพยงใด ทงนเพอเปนแนวทางทจะจดการเรยนการสอน

ไดอยางเหมาะสม

4.4.4 การกาหนดกลยทธของวธการสอนการกาหนดกลยทธเปนวธการของผสอน

ในการใชความร เรองราว เลอกทรพยากร และกาหนดบทบาทของผเรยนในการเรยนซงเปน

แนวทางเฉพาะ เพอชวยใหสามารถบรรลวตถประสงคของการเรยนการสอนนน วธการสอน

ตามกลยทธนแบงไดเปน 2 แบบ คอ

4.4.4.1 การสอนแบบเตรยมเนอหาความรใหแกผเรยนโดยสมบรณทงหมด

(Expositoy approach) เปนการสอนทผสอนปอนความรใหแกผเรยน โดยการใชสอตาง ๆ และ

จากประสบการณของผสอน การสอนแบบบรรยายหรออภปราย ซงผเรยนไมจาเปนตองคนควา

หาความรใหมดวยตนเองแตอยางใด

4.4.4.2 การสอนแบบสบเสาะหาความร (Discovery หรอ Inquiry approach)

เปนการสอนทผสอนมบทบาทเปนเพยงผเตรยมสอและสงอานวยความสะดวกตาง ๆ ในการเรยน

เปนการจดสภาพการณเพอใหการเรยนรบรรลตามจดมงหมายโดยทผเรยนตองคนควาหาความรเอาเอง

4.4.5 การจดแบงกลมผเรยน เปนการจดกลมผเรยนใหเหมาะสมกบวธสอน

และเพอใหไดเรยนรรวมกนอยางเหมาะสม การจดกลมผเรยนตองพจารณาจากวตถประสงค เนอหา

และวธการสอนดวย

4.4.6 การกาหนดเวลาเรยน การกาหนดเวลาหรอการใชเวลาในการเรยนการสอน

จะขนอยกบเนอหาทจะเรยน วตถประสงค สถานทและความสนใจของผเรยน

4.4.7 การจดสถานทเรยน การจดสถานทเรยนจะขนอยกบขนาดของกลมผเรยน

แตในบางครงสถานทเรยนแตละแหงอาจจะไมเหมาะสมกบวธการสอนแตละอยาง ดงนน จงควรม

สถานทเรยนหรอหองเรยนในลกษณะตางกน 3 ขนาด คอ

4.4.7.1 หองเรยนขนาดใหญ สามารถสอนไดครงละ 50-300 คน

4.4.7.2 หองเรยนขนาดเลก เพอใชในการเรยนการสอนแบบกลมยอย

หรอการจดกลมสมมนาหรออภปราย

4.4.7.3 หองเรยนแบบเสรหรออสระ เพอใหผเรยนไดเรยนตามลาพง

ซงอาจเปนหองศนยสอการสอนทมหองเรยนรายบคคล

33

4.4.8 การเลอกทรพยากร เปนการทผสอนเลอกสอการสอนทเหมาะสมกบ

วตถประสงค เนอหาวธการสอน และขนาดของกลมผเรยน เพอใหการสอนบรรลวตถประสงค

ทตงไว

4.4.9 การประเมนผล หมายถง การประเมนผลพฤตกรรมของผเรยนอนเกดจาก

กระบวนการปฏสมพนธระหวางผเรยนกบผเรยนดวยกนเอง ระหวางผสอนกบผเรยน หรอระหวาง

ผเรยนกบสอการสอน การประเมนผลการเรยนเปนสงสาคญมากในการเรยนและเปนกระบวนการ

ขนสดทายของระบบการสอนทยดเอาวตถประสงคทตงไวเปนหลกในการดาเนนงาน

4.4.10 วเคราะหขอมลยอนกลบ เมอขนตอนของการประเมนผลเสรจสนลงแลว

กจะทาใหทราบผลทเกดขนเปนไปตามวตถประสงคทตงไวมากนอยเพยงใด ถาผลทเกดขนนน

ไมเปนไปตามวตถประสงค กตองทาการวเคราะหผลหรอยอนกลบมาพจารณาวาในการดาเนนงาน

ตงแตตนนนมขอบกพรองอะไรบางในระบบ หรอมปญหาประการใดบาง ทงนเพอเปนแนวทาง

ในการปรบปรงแกไขระบบการสอนใหมประสทธภาพดยงขน

กาหนด

เลอกวธสอน

วเคราะห

ประสบการณ


กาหนด

เนอหา

กาหนดขนาดของ

กลมทจะสอน

กาหนด

กาหนด

สถานท

เลอก

เลอก

34

ภาพท 8 ระบบการสอนของ เกอรลคและอไล (Gerlach & Ely, 1980)

5. การพฒนารปแบบการสอน

ในการพฒนารปแบบการสอน ทศนา แขมมณ (2552, หนา 201- 204) ไดใชแนวคดของ

การจดระบบ ซงสรปเปนขนตอนไดดงน

5.1 กาหนดจดมงหมายการพฒนารปแบบการสอนใหชดเจน

5.2 ศกษาหลกการ ทฤษฎทเกยวของ เพอกาหนดองคประกอบและเหนแนวทาง

ในการจดความสมพนธขององคประกอบตาง ๆ ของรปแบบการสอน

5.3 ศกษาสภาพการณและปญหาทเกยวของ เพอชวยใหการคนหาองคประกอบ

ทสาคญ ทจะชวยใหรปแบบมประสทธภาพเมอนาไปใชจรง ปญหาและอปสรรคตาง ๆ เปนสงท

ตองนามาพจารณาในการจดองคประกอบตาง ๆ และจดความสมพนธขององคประกอบทงหลาย

การนาขอมลจากความเปนจรงมาใชในการสรางรปแบบจะชวยขจดหรอปองกนปญหา ซงจะทาให

รปแบบนนขาดประสทธภาพ

5.4 กาหนดองคประกอบของรปแบบ ไดแก การพจารณาวามอะไรบางทสามารถชวย

ใหเปาหมายหรอจดมงหมายบรรลผลสาเรจ ในขนตอนนตองอาศยประสบการณ ความคดสรางสรรค

และความละเอยดรอบคอบ จงจะสามารถกาหนดองคประกอบทจะเออใหรปแบบนนประสบ

ความสาเรจได

5.5 นาองคประกอบตาง ๆ มาจดเปนหมวดหมเพอความสะดวกในการคดและ

ดาเนนการในขนตอไป

5.6 จดความสมพนธขององคประกอบ โดยพจารณาวาองคประกอบใดเปนเหตและ

เปนผลขนตอกนในลกษณะใด สงใดความมากอนมาหลง สงใดสามารถดาเนนการคขนานไปได

ขนนเปนขนทอาจใชเวลาในการพจารณามาก

5.7 สรางความสมพนธขององคประกอบตาง ๆ โดยแสดงใหเหนถงผงจาลองของ

องคประกอบตาง ๆ

5.8 ทดลองใชรปแบบเพอศกษาผลทเกดขน

5.9 ประเมนผลโดยการศกษาผลทเกดขนจากการทดลองใชรปแบบวาไดผล

ตามเปาหมายหรอใกลเคยงกบเปาหมายมากนอยเพยงใด

5.10 ปรบปรงรปแบบโดยนาผลทดลองมาปรบปรงรปแบบใหดยงขน

35

จะเหนไดวาแนวคดในการพฒนารปแบบเพอจดระบบการพฒนานมความชดเจน

เขาใจงาย สามารถดาเนนการไดสะดวกไมสบสนตอการนาไปสการปฏบตจรงในภาคสนาม

ดงภาพท 9

ภาพท 9 ระบบการสรางหรอจดระบบ (ทศนา แขมมณ, 2552, หนา 204)

กาหนดจดมงหมาย

ศกษาหลกการ/ทฤษฎทเกยวของ ศกษาสภาพการณและปญหาทเกยวของ

กาหนดองคประกอบของระบบ

จดหมวดหมองคประกอบของระบบ

จดความสมพนธขององคประกอบของระบบ

เขยนผงแสดงระบบ

ทดลอง พสจน ทดสอบ

ประเมนผลระบบ

ปรบปรง

ปรบปรง

ระบบทม

ประสทธภาพ

ขอมลปอนกลบ

ปรบปรง

ปรบปรง

36

จอยสและคณะ (Joyce et al., 1992) ไดศกษาคนควาเกยวกบการพฒนารปแบบ

การสอนและไดสรปขนตอนสาคญในการพฒนารปแบบการสอนไดดงน

ก. การศกษาขนพนฐานเปนการศกษาแนวคดทฤษฎและขอคนพบจากการวจย

ทเกยวของตลอดจนการศกษาขอมลเกยวกบสภาพปจจบนหรอปญหาจากเอกสารผลการวจยหรอ

จากการสงเกตสอบถามผเกยวของ

ข. การกาหนดหลกการเปาหมายและองคประกอบอน ๆ ของรปแบบการสอนให

สอดคลองกบขอมลพนฐานและสมพนธกนอยางมระเบยบ การกาหนดเปาหมายของรปแบบ

การสอนจะชวยใหผสอนสามารถเลอกรปแบบการสอนไปใชใหตรงกบจดมงหมายของการสอน

เพอใหบรรลผลสงสด

ค. การกาหนดแนวทางในการนารปแบบการสอนไปใชประกอบดวยรายละเอยด

เกยวกบวธการและเงอนไขตาง ๆ เชน ใชกบผเรยนกลมใหญหรอกลมยอยผสอนจะตองเตรยมงาน

หรอจดสภาพการเรยนการสอนอยางไร เพอใหการใชรปแบบการสอนเปนไปอยางมประสทธภาพ

ง. การประเมนรปแบบการสอนเปนการทดสอบความมประสทธภาพของรปแบบ

ทสรางขนโดยทวไปจะใชวธการตอไปน

- ประเมนความเปนไปไดในเชงทฤษฎโดยผเชยวชาญซงจะประเมนความสอดคลอง

ภายในระหวางองคประกอบตาง ๆ

- ประเมนความเปนไปไดในเชงปฏบตการโดยการนารปแบบการสอนทพฒนา

ขนไปใชในสถานการณจรงในลกษณะของการวจยเชงทดลองหรอกงทดลอง

จ. การปรบปรงรปแบบการสอนม2ระยะคอ

- สอนในระยะนใชผลจากการประเมนความเปนไปไดเชงทฤษฎเปนขอมล

ในการปรบปรง

- สอนในระยะหลงการนารปแบบการสอนไปทดลองใชการปรบปรงรปแบบ

การสอนในระยะนอาศยขอมลจากการทดลองใชเปนตวชนาในการปรบปรงและอาจมการนา

รปแบบการสอนไปทดลองใชและปรบปรงซ าจนกวาจะไดผลเปนทนาพอใจ

จากแนวคดเกยวกบการพฒนารปแบบการสอนทกลาวมา ผวจยไดนามาพฒนารปแบบ

การสอน ซงประกอบดวยขนตอน ดงน ขนท 1 การพฒนารปแบบการสอน (Development) ในดาน

การศกษาขอมลพนฐานเปนการศกษาแนวคดทฤษฎและขอคนพบจากการวจยทเกยวของ, การสราง

ตนแบบรปแบบการสอนตามแนวคดทฤษฎ การตรวจสอบคณภาพของรปแบบการสอนเชงทฤษฎ

โดยผเชยวชาญและเชงปฏบตการในการทดลองใชในสถานการณจรงเพอปรบปรงแกไข โดยนาไป

ทดลองกบนกเรยนทเปนตวแทนกลมประชากร 3 กลม ไดแก 1) ทดลองกบนกเรยนรายบคคล

37

2) ทดลองกบนกเรยนกลมเลก และ 3) ทดลองกบนกเรยนกลมใหญ ปรบปรงแกไขใหเปนรปแบบ

การสอนทสมบรณ และจดทาคมอการใชรปแบบการสอน ซงรปแบบการสอนทพฒนาขนน

เปนการเสรมสรางทกษะพนฐานทางคณตศาสตรใหแกผเรยน ทาใหเรยนรไดเขาใจงายและไดม

ทกษะทด

จากการศกษางานวจยทเกยวกบการพฒนารปแบบ พบวา มวธการนาเสนอรปแบบ

การสอนในรปแบบทแตกตางกนตามกรอบแนวคดทนามาใชในการพฒนารปแบบการสอนนน ๆ

เชน ประสทธ ศรเดช (2553, หนา 12) ไดกาหนดขนตอนในการพฒนารปแบบการสอนไว 4

องคประกอบหลก คอ 1) การนาเขาสรปแบบการสอน (Orientation to the model) 2) รปแบบ

การสอน (The model of teaching) เพอฝกทกษะการคดทางคณตศาสตร สาหรบนกเรยนระดบ

ประถมศกษา ซงประกอบดวย 4 องคประกอบยอย คอ 2.1) การนาเสนอภาพการดาเนนกจกรรม

(Syntax) โดยนาเสนอเปน 4 ฉาก (Phase) ประกอบดวย ฉากท 1 นาเสนอสถานการณปญหา

ฉากท 2 พจารณาแนวทางการคด ฉากท 3 มวลมตรพชตปญหา และฉากท 4 รวมใจใชปญญา

ตรวจสอบ 2.2) ระบบสงคม (Social system) 2.3) หลกการตอบสนอง (Principles of reaction) และ

2.4) ระบบทนามาสนบสนน (Support system) 3) การนารปแบบการสอนไปใช (Application) และ

4) ผลทเกดจาการใชรปแบบการสอน (Instructional and nurturant effects)

ศรมชย จนทรทวงส (2553, หนา 5) ไดกาหนดขนตอนในการพฒนารปแบบการสอน

เพอพฒนาทกษะการคดวเคราะหของนกศกษา วทยาลยครบานเกน แขวงเวยงจนทน ประเทศ

สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว ไว 5 ขน ดงน 1) การกาหนดปญหา 2) การฝกการคดเปน

รายบคคล 3) การฝกการคดเปนกลมยอย 4) เสนอผลการคดในกลมใหญ และ 5) ทบทวนและสรป

โสภดา ทดพนจ (2548, หนา 79-93) ไดกาหนดขนตอนในการพฒนารปแบบการสอน

ทสงเสรมความสามารถในการใชกระบวนการพยาบาลและทกษะการคดอยางมวจารณญาณ ไวเปน

2 ระยะ ดงน 1) การพฒนารปแบบการสอนทสงเสรมความสามารถในการใชกระบวนการพยาบาล

และทกษะการคดอยางมวจารณญาณ ในระยะท 1 นไดกาหนดเปนขนตอนยอย ประกอบดวย

การสรางรางตนแบบรปแบบการสอน และการพฒนารปแบบการสอน และ 2) การเปรยบเทยบ

ความสามารถในการใชกระบวนการพยาบาลและทกษะการคดอยางมวจารณญาณระหวางกลม

ทสอนโดยใชรปแบบการสอนทพฒนาขนกบกลมทสอนตามปกต

มนตร แยมกสกร (2546, บทคดยอ) ไดกาหนดกระบวนการพฒนารปแบบการสอนเพอ

พฒนาการคดเชงระบบของนสตระดบปรญญาตร สาขาเทคโนโลยทางการศกษาไว 3 ขนตอนหลก

คอ 1) ขนสรางรปแบบการสอน ซงมลาดบขนการสอน 6 ขน ไดแก 1.1) ขดแยงกงขา 1.2) คนควา

ขอมล 1.3) เพมพนปญญา 1.4) สมมนามวลมตร 1.5) เสนอความคดกลมใหญ และ 1.6) สรางความ

38

มนใจรวมกน 2) ขนนารปแบบการสอนไปทดลองใช และ 3) ขนการประเมนและปรบปรงรปแบบ

การสอน

ปยะรตน คญทพ (2545, บทคดยอ) ไดกาหนดกระบวนการพฒนารปแบบการสอน

เพอพฒนาทกษะการคดขนสง โดยใชกระบวนการเรยนการสอนแบบเวบเควสทในระดบ

ประถมศกษา กรณศกษาโรงเรยนนานาชาต เกศน กรงเทพฯ ไว 3 ระยะ คอ 1) การพฒนาตนแบบ

การสอนเพอพฒนาทกษะการคดขนสง โดยใชกระบวนการเรยนการสอนแบบเวบเควสทในระดบ

ประถมศกษา โดยมการบรณาการทกษะการคดขนสง 12 ทกษะ ไวในงานทมอบหมาย เพอให

นกเรยนไดฝกทกษะการคดขนสงตาง ๆ ในการแกปญหาทกาหนดขน ไดแก 1.1) งานการเลาเรองท

ไดคนความาให ผอนฟง (Retelling tasks) 1.2) งานการคนควา รวบรวม และเรยบเรยง ขอมลจาก

หลาย ๆ แหลงทเกยวของในการแกปญหา (Compilation tasks) 1.3) งานการสบหาขอมล หรอ

ขอเทจจรงทลกลบ (Mystery tasks) 1.4) งานการเขยน และรายงานขาวและเหตการณทคนพบ

(Journalistic Tasks) 1.5) งานออกแบบ และวางแผนในการดาเนนงานตาง ๆ (Design tasks)

1.6) งานการสรางสรรคสงตาง ๆ ทแปลกแหวกแนว (Creative product tasks) 1.7) งานการหา

ขอสรปทมมตเปนเอกฉนท (Consenus building tasks) 1.8) งานการชกจงใหผอนคลอยตามความคด

ของตน (Persuasion tasks) 1.9) งานการทาใหผเรยนรจกและเขาใจตวเองมากขน (Self-knowledge

Tasks) 1.10) งานการวเคราะห (Analytical tasks) 1.11) งานการตดสนใจ และลงความเหนอยาง

สมเหตสมผล (Judgement tasks) และ1.12) งานการฝกทกษะดานวทยาศาสตร ทตองมการสราง

และทดสอบสมมตฐาน (Scientific tasks) 2) การปรบปรงรปแบบการสอนโดยใชการวจยปฏบต

และ 3) การประเมนและการขยายผลการใชรปแบบการสอน

สมชาย รตนทองคา (2545, หนา 68-69) ไดกาหนดขนตอนในการพฒนารปแบบ

การสอนทเนนกระบวนการคดอยางมวจารณญาณสาหรบนกศกษากายภาพบาบด มหาวทยาลย

ขอนแกน ไวเปน 4 ระยะ ดงน 1) การศกษาบรบทและสงเคราะหรปแบบการสอน 2) พฒนารปแบบ

การสอน 3) ประเมนรปแบบการสอน และ 4) ขยายผลรปแบบการสอน ซงในแตละระยะของ

การพฒนารปแบบการสอนนน จะมขนตอนในการดาเนนงานอยางยอย ๆ เรมตงแตการกาหนด

วตถประสงคของการวจย การเลอกกลมตวอยาง ระยะเวลาทใช วธดาเนนการ การเกบรวบรวม

ขอมล เครองมอทใชและการวเคราะหขอมล

มลวลย สมศกด (2540, หนา 80-81) ไดกาหนดขนตอนในการพฒนารปแบบการคด

อยางมวจารณญาณของนกเรยนในโครงการขยายโอกาสทางการศกษาขนพนฐาน สงกดสานกงาน

คณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต ไว 5 ขน ดงน 1) กาหนดจดมงหมายของการพฒนา

รปแบบ 2) ศกษาเอกสาร งานวจย หนงสอและบทความทเกยวของกบการพฒนาความคดอยางม

39

วจารณญาณ 3) ศกษาแนวคดเกยวกบการพฒนาความสามารถทางการคดจากเอกสาร ตารา หนงสอ

บทความและงานวจยทเกยวของกบการพฒนาความคด 4) ศกษาเกยวกบการพฒนารปแบบการคด

อยางมวจารณญาณจากเอกสาร ตารา บทความและงานวจยทเกยวของกบการพฒนาการคดอยางม

วจารณญาณ และ 5) ตรวจสอบประสทธภาพของรปแบบการพฒนาการคดอยางมวจารณญาณ

จากงานวจยทเกยวกบการพฒนารปแบบการสอนดงกลาวขางตน ผวจยไดนาแนวทาง

การพฒนารปแบบการสอนในรปแบบตาง ๆ มาประยกตเปนแนวทางการพฒนารปแบบการจด

ประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดก

ปฐมวย โดยดาเนนการเปน 3 ขนตอน ดงน ขนท 1 การพฒนารปแบบการสอน (Development)

ขนท 2 การสรางเครองมอทใชในการประเมนรปแบบการสอน และขนท 3 การประเมนรปแบบ

การสอน (Evaluation)

หลกสตรการศกษาปฐมวยพทธศกราช 2546

หลกการ

เดกทกคนมสทธทจะไดรบการอบรมเลยงดและสงเสรมพฒนาการตลอดจนการเรยนร

อยางเหมาะสมดวยปฏสมพนธอนดระหวางเดกกบพอแมเดกกบผเลยงดหรอบคลากรทมความร

ความสามารถในการอบรมเลยงดและใหการศกษาเดกปฐมวย เพอใหเดกมโอกาสพฒนาตนเอง

ตามลาดบขนของพฒนาการทกดานอยางสมดลและเตมศกยภาพ โดยกาหนดหลกการ ดงน

(กระทรวงศกษาธการ, 2546, หนา 5-38)

1. สงเสรมกระบวนการเรยนร และพฒนาการ ทครอบคลมเดกปฐมวย ทกประเภท

2. ยดหลกการอบรมเลยงและการใหการศกษาทเนนเดกเปนสาคญ โดยคานงถง

ความแตกตางระหวางบคคล และวถชวตของเดกตามบรบทของชมชน สงคมและวฒนธรรมไทย

3. พฒนาเดกโดยองครวม ผานการเลน และกจกรรมทเหมาะสมกบวย

4. จดประสบการณใหสามารถดารงชวตประจาวนไดอยางมคณภาพและมความสข

5. ประสานความรวมมอระหวางครอบครว ชมชน และสถานศกษาในการพฒนาเดก

จดหมาย

หลกสตรการศกษาปฐมวยสาหรบเดกอาย 3-5 ป มงใหเดกมพฒนาการดานรางกาย

อารมณ จตใจ สงคม และสตปญญาทเหมาะสมกบวย ความสามารถและความแตกตางระหวาง

บคคล จงกาหนดจดหมาย ซงถอเปนมาตรฐานคณลกษณะทพงประสงค ดงน

1. รางกายเจรญเตบโตตามวย และมสขนสยทด

2. กลามเนอใหญและกลามเนอแขงแรง ใชไดอยางคลองแคลวประสานสมพนธกน

40

3. มสขภาพจตด และมความสข

4. มคณธรรม จรยธรรม และจตใจทดงาม

5. ชนชมและแสดงออกทางศลปะ ดนตร การเคลอนไหว และออกกาลงกายได

อยางสมวย

6. ชวยเหลอตนเองไดเหมาะสมกบวย

7. รกธรรมชาต สงแวดลอม วฒนธรรมและความเปนไทย

8. อยรวมกบผอนไดอยางมความสขและปฏบตตนเปนสมาชกทดของสงคมในระบอบ

ประชาธปไตย อนเปนพระมหากษตรยทรงเปนประมข

9. ใชภาษาสอสารไดอยางเหมาะสมกบวย

10. มความสามารถในการคด และการแกปญหาไดอยางเหมาะสมกบวย

11. มจนตนาการ และความคดสรางสรรค

12. มเจตคตทดตอการเรยนร และมทกษะในการแสวงหาความร

คณลกษณะตามวยดานสตปญญาของเดกปฐมวย

คณลกษณะตามวยเปนความสามารถตามวย หรอพฒนาการตามธรรมชาต เมอเดกมอาย

ถงวยนน ๆ ผสอนจาเปนตองมความเขาใจคณลกษณะตามวยของเดก 3-5 ป เพอนาไปพจารณาจด

ประสบการณ ใหเดกแตละวยไดอยางถกตอง เหมาะสม ขณะเดยวกน จะตองสงเกตเดกแตละคน

ซงมความแตกตางระหวางบคคล เพอนาขอมลไปชวยในการพฒนาเดกใหเตมความสามารถ และ

ศกยภาพ พฒนาเดกในชวงอาย อาจเรวหรอชากวาเกณฑทกาหนดไว และพฒนาการจะเปนไป

อยางตอเนอง ถาสงเกตเดกพบวา ไมมความกาวหนาอยางชดเจน ตองพาเดกไปปรกษาผเชยวชาญ

หรอแพทยเพอชวยเหลอ และแกไขไดทนทวงท คณลกษณะตามวยทสาคญของเดกอาย 5 ป มดงน

พฒนาการดานสตปญญาของเดกอาย 5 ป

1. บอกความแตกตางของกลน ส เสยง รส รปราง จาแนก จดหมสงของได

2. บอกชอ นามสกล และอายของตนเองได

3. สนทนาโตตอบและเลาเปนเรองราวได

4. สรางผลงานตามความคดของตนเอง โดยมรายเอยดเพมขน แปลกใหม

5. รจกใชคาถาม “ทาไม” และ “อยางไร”

6. เรมเขาใจสงทเปนนามธรรม

7. นบปากเปลาไดถง 20

ประสบการณสาคญดานสตปญญาของเดกปฐมวย

1. การคด

41

1.1 การรจกสงตาง ๆ ดวยการมอง ฟง สมผส ชมรส และดมกลน

1.2 การเลยนแบบการกระทา และเสยงตาง ๆ

1.3 การเชอมโยง ภายถาย และรปแบบตาง ๆ กบสงของหรอสถานทจรง

1.4 การรบร และการแสดงความรสกผานสอ วสด ของเลน และผลงาน

1.5 การแสดงความคดสรางสรรคผานสอ วสดตาง ๆ

2. การใชรกษา

2.1 การแสดงความรสกดวยคาพด

2.2 การพดกบผอนเกยวกบประสบการณและเลาเรองราวเกยวกบตนเอง

2.3 การอธบายเกยวกบสงของ เหตการณ และความสมพนธของสงตาง ๆ

2.4 การฟงเรองราวนทาน คาคลองจอง คากลอน

3. การเขยนในหลายรปแบบผานประสบการณทสอความหมายตอเดก เขยนภาพ เขยน

ขดเขย เขยนคลายตวอกษร เขยนเหมอนสญลกษณ เขยนชอตนเอง

4. การอานในหลายรปแบบ ผานประสบการณทสอความหมายตอเดกอานภาพหรอ

สญลกษณจากหนงสอนทาน/ เรองราวทสนใจ

5. การสงเกต การจาแนก และการเปรยบเทยบ

6. การสารวจและอธบายความเหมอน ความตางของสงตาง ๆ

7. การจบค การจาแนก และการจดกลม

8. การเปรยบเทยบ เชน สน/ ยาว ขรขระ/ เรยบ

9. การเรยงลาดบสงตาง ๆ

10. การตงสมมตฐาน

11. การทดลองสงตาง ๆ

12. การสบคนขอมล

13. การใชหรออธบายสงตาง ๆ ดวยวธการทหลากหลาย

14. จานวน

15. การเปรยบเทยบจานวน มากกวา นอยกวา เทากน

16. การนบสงตาง ๆ

17. การจบค หนงตอหนง

18. การเพมหรอการลดลงของจานวนปรมาณ

19. มตสมพนธ (พนท/ ระยะ)

20. การตอเขาดวยกน การแยกออกจากกน การบรรจ และการเทออก

42

21. การสงเกตสงตาง ๆ และสถานทจากมมมองทตาง ๆ กน

22. การอธบายในเรองตาแหนงของสงตาง ๆ ทสมพนธกน

23. การอธบายในเรองทศทางการเคลอนทของตน และสงตาง ๆ

24. การสอความหมายของมตสมพนธดวยภาพวาด ภาพถาย และรปภาพ

25. เวลา

26. การเรมตน และการหยดการกระทาโดยสญญาณ

27. การเปรยบเทยบเวลา เชน ตอนเชา เมอวานน พรงน ฯลฯ

28. การเรยงลาดบเหตการณตาง ๆ

29. การสงเกตการณเปลยนแปลงของฤด

การจดการศกษาในปจจบนนจะเนนเดกเปนสาคญ โดยคานงถงคณลกษณะตามวย

ของเดก ประสบการณสาคญดานตาง ๆ ของเดก ตลอดจนคานงถงความพรอม ความตองการ

ของเดกแตละคน และคานงความแตกตางระหวางบคคล พฒนาเดกโดยองครวม ผานกจกรรมและ

กระบวนการเลนทหลากหลาย เนนกจกรรมทดเหมาะกบวย กจะสามารถชวยพฒนาใหเดกปฐมวย

เกดการเรยนรไดดขน

การจดประสบการณทางคณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวย

ความหมายของคณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวย

เบรเวอร (Brewer, 2004, หนา 346) ไดใหความหมายของคณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวย

ไววา คณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวย เปนประสบการณการเรยนรเกยวกบจานวน การดาเนนการ

เกยวกบจานวน ฟงกชนและความสมพนธ ความนาจะเปน และการวดทเนนเรองการเปรยบเทยบ

และการจาแนกสงตางๆ การเรยนรภาษาและสญลกษณทางคณตศาสตร ซงเดกสามารถเรยนรได

จากกจกรรมปฏบตการหรอการลงมอกระทา ทาใหเกดการซมซบทกษะพนฐานทางคณตศาสตร

ทนาไปสการคดคานวณ การบวก การลบ ในระดบทสงขนตอไป

สรมณ บรรจง (2549, หนา 3) กลาวถงคณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวยไววา การเรยนร

คณตศาสตรในระดบปฐมวยตองอาศยสถานการณในชวตประจาวนของเดกมาเปนพนฐานใน

การพฒนาความรและทกษะพนฐานทางคณตศาสตร โดยมการวางแผนและมการเตรยมการอยางด

จากผทเกยวของทก ๆ ฝาย เพอเปดโอกาสใหเดกไดลงมอปฏบตจรงและเรยนรดวยตนเองอยางม

ความสข

กลยา ตนตผลาชวะ (2551, หนา 155) คณตศาสตรมความสมพนธเกยวของกบชวต

43

ประจาวนของคนและตองใชเสมอ เดกสนใจการเรยนรคณตศาสตรตงแตเลก เดกสามารถประเมน

ขนาดใหญเลกได และสามารถสอสารกบเพอนและผใหญได ดงนนคณตศาสตรของเดกปฐมวย

จงเปนความเขาใจเรอง จานวน การปฏบตเกยวกบจานวน หนาทและความสมพนธของจานวน

ความเปนไปไดและการวดทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย ซงเดกจะเรยนรไดจากการปฏบตการ

พจตรา เกษประดษฐ (2552, หนา 8) กลาวถง คณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวย หมายถง

การสงเกต เปรยบเทยบ การจดหมวดหม เพอเปนพนฐานความเขาใจและพรอมทจะเรยน

คณตศาสตรตอไปในอนาคต

จากความหมายดงกลาวสรปไดวา คณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวย หมายถง

ประสบการณทางคณตศาสตรทเดกปฐมวยไดรบการสงเสรมจากคร พอแม ผปกครอง และผท

เกยวของทกฝาย ซงมการวางแผนและเตรยมการไวอยางด โดยอาศยสถานการณและกจกรรมใน

ชวตประจาวนของเดกเปนพนฐานในการพฒนาความรและทกษะพนฐานทางคณตศาสตร พรอมทง

เปดโอกาสใหเดกไดลงมอปฏบตจรงดวยตนเอง ประสบการณทางคณตศาสตรทสาคญสาหรบเดก

ปฐมวย เชน การเรยนรเกยวกบจานวน การดาเนนการเกยวกบจานวน ความสมพนธและฟงกชน

ความนาจะเปน การวดทเนนเรองการเปรยบเทยบและการจาแนกสงตาง ๆ และการเรยนรสญลกษณ

ทางคณตศาสตร เปนตน

ความสาคญของคณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวย

สรมณ บรรจง (2549, หนา 1) คณตศาสตรมความสาคญอยางยงในชวตประจาวนของ

เดกปฐมวย ซงทงพอแมและครยอมตระหนกถงความสาคญของคณตศาสตรอยแลววา ในการเลน

และการสอสารการพดคยของเดกนน มกจะมเรองคณตศาสตรเขามาเกยวของในชวตประจาวนอย

เสมอเชน เดกบอกวา “วนนหนตนเชา” “วนนหนไปบานยา บานยาอยไกลมาก” “หนสงกวาเพอน”

และ “วนนหนไดเงนมาโรงเรยน 5 บาท” เปนตน จากคาพดของเดกดงกลาวนจะพบวา มการพดถง

การเปรยบเทยบ การวด และตวเลข ประโยคตาง ๆ เหลานลวนนาสนใจและแสดงใหเหนวามการใช

คาศพททเกยวกบคณตศาสตรและความคดรวบยอดเกยวกบคณตศาสตรทงสน

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงศกษาธการ (2553, หนา 2)

กลาวถง คณตศาสตรมความสาคญยงตอการพฒนาความคด ทาใหมนษยมความคดอยางมเหตผล

เปนระบบ มแบบแผนตลอดจนการพฒนาความคดรเรมสรางสรรคและสามารถวเคราะหปญหา

สถานการณไดอยางรอบคอบ ชวยใหคาดการณ วางแผนการแกปญหาและนาไปใชในชวตประจาวน

ไดอยางเหมาะสม และคณตศาสตรยงเปนเครองมอในการศกษาดานวทยาศาสตรเทคโนโลยและ

ศาสตรอน ๆ เดกปฐมวยเปนวยเรมตนแหงการเรยนร มความอยากรอยากเหน ชางสงเกต ชอบ

สารวจสงตาง ๆ รอบตว คณตศาสตรสามารถพฒนาและเสรมสรางใหเดกรเขาใจธรรมชาตและสง

44

ตาง ๆ รอบตว การทเดกมความร ความเขาใจ มทกษะและกระบวนการทางคณตศาสตรมเจตคตทด

ตอคณตศาสตร ไมเพยงสงผลใหเดกประสบความสาเรจในการเรยนรทางคณตศาสตรเทานน แตจะ

สงผลในการเรยนรในศาสตรอน ๆ คณตศาสตรจงมบทบาทสาคญทงในการเรยนร และมประโยชน

ตอการดาเนนชวต

สรปไดวา คณตศาสตรมความสาคญอยางยงสาหรบเดกปฐมวย เพราะคณตศาสตร

เกยวของกบชวตประจาวนของเดกแทบทงสน เชน เรองจานวน ตวเลข เวลา การวด ตาแหนง

เปนตน การจดประสบการณทเหมาะสมกบการพฒนาการและความสนใจของเดกจะชวยสงเสรม

สนบสนนใหเดกไดรบความสาเรจในการเรยนรคณตศาสตรและสามารถนาประสบการณทไดรบ

ไปใชในอนาคตไดอยางมประสทธภาพตอไป

ทฤษฎและหลกการเกยวกบคณตศาสตรของเดกปฐมวย

1. ทฤษฎและหลกการเกยวกบพฒนาการและการเรยนรของเดกปฐมวย

ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของเพยเจท เปนทฤษฎการเรยนรทนามาปรบใชกบ

การเรยนคณตศาสตรของเดกในระดบปฐมวยมากทสด เนองจากเปนทฤษฎทกลาวถงความแตกตาง

ระหวางบคคลและลาดบขนพฒนาการทางสตปญญาทง 4 ขน (สรมณ บรรจง, 2549, หนา 9) ไดแก

ขนพฒนาการดานประสาทสมผส (Sensorimotor stage) ขนเตรยมสาหรบความคดทมเหตผล (Pre-

operational stage) ขนการคดแบบรปธรรม (Concrete operational stage) และขนการคดแบบ

รปธรรม (Formal operational stage) โดยการบรรลพฒนาการทางสตปญญาขนหนงจะเปนรากฐาน

สาหรบการพฒนาการทางสตปญญาในขนตอไปโดยจะไมยอนทวนลาดบขนทง 4 ขน สาหรบเดก

ปฐมวยมพฒนาการอยในขนเตรยมสาหรบความคดทมเหตผล ซงสามารถแบงไดเปน 2 ชวง คอ

1) ชวงอาย 2-4 ป สามารถเขาใจและสรางสญลกษณสงตาง ๆ โดยไมจาเปนตองมวตถนนในมอ

เมอนกถง มการพฒนาทางภาษา สามารถบอกชอสงตาง ๆ ทอยรอบตวและเกยวของกบ

ชวตประจาวนได เดกสามารถจาไดดขน เรมใชภาษาและสญลกษณในการสอสาร ซงเหนไดจาก

การเลนสมมต การเลาเรอง สามารถแสดงความรสกทางสหนาได ยงไมสามารถแยกตวเองออก

จากสงแวดลอมได 2) ชวงอาย 4-7 ป เรมใชภาษาเกงในการสงคมกบเพอน เรมใหความสนใจ

ตอสงตาง ๆ เดกเรมเขาใจสภาพแวดลอมมากขน สามารถเลยนแบบพฤตกรรมของผใกลชด เขาใจ

สงทเปนนามธรรมไดบาง ยงยดตวเองเปนศนยกลาง การแกปญหาของเดกจะไมคานงถงเหตผล

ทแทจรง จะเชอสงทตนเหนเปนสวนใหญ เชน เดกยงไมเขาใจวาสงทมจานวนเทากนเมอเปลยน

รปรางหรอเปลยนทวางกยงมจานวนเทาเดม แตจะเรมเขาใจในความแตกตางของสงของ สามารถ

จดกลมสงของเปนกลมและใหความสนใจกบคณสมบตทเกยวของ (เพญจนทร เงยบประเสรฐ,

2542, หนา 20; สรมณ บรรจง, 2549, หนา 9-10)

45

ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของเพยเจทเปนทฤษฎทนามาใชมากทสดในการจด

การศกษาระดบปฐมวย เนองจากมการระบพฒนาการทางการเรยนรอยางชดเจนและเดกเรยนรจาก

กจกรรมและสอทเปนรปธรรม ดงนนจงพบวา ในการจดการเรยนรในระดบปฐมวยนนจะมการจด

ประสบการณตามระดบพฒนาการของเดก และมการจดสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนร ในการ

จดประสบการณของครเนนใหเดกไดรบประสบการณตรง โดยการมปฏสมพนธกบสงแวดลอม สอ

สภาพแวดลอม และบคคลอน ๆ เพอพฒนากระบวนการปรบตวของอนทรยกบสงแวดลอมภายนอก

และการจดระบบโครงสรางความคด ซงกระบวนการนจะเปนไปอยางตอเนอง และมการปรบปรง

เปลยนแปลง (Adaptation) อยตลอดเวลา เพอใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอม การมปฏสมพนธและ

การเปลยนแปลงในเดกปฐมวย ดวยกระบวนการเรยนร 2 กระบวนการ (สรมณ บรรจง, 2549,

หนา 9-10) คอ 1) การดดซม (Assimilation) เปนกระบวนการทเดกไดรบรและดดซมภาพตาง ๆ

จากสงแวดลอมดวยประสบการณของตนเอง ทงนประสทธภาพในการดดซมยอมขนอยกบ

ความสามารถของเดกวาจะรบรดวยประสาทสมผสไดมากนอยเพยงใด เชน เดกมความสามารถใน

การใชประสาทสมผสทางตา ห ทางกาย ไดสมบรณหรอไม เดกทมประสบการณในการเลนนอย

กจะเกดการดดซบนอยไปดวย และ 2) การปรบความเขาใจเดมใหเขากบสงแวดลอมใหม

(Accommodation) เปนกระบวนการทเกดขนควบคไปกบการดดซม กอใหเกดการปรบตว

โดยมการปรงแตง รวบรวม และจดการความคดและประสบการณใหสอดคลองกบความเปนจรง

ทอยรอบ ๆ ตวเขา เปนกระบวนการปรบตวของบคคลหรอมนษยใหเขากบสงแวดลอมตาม

ความสามารถและประสบการณทเคยไดรบ เชน เมอเดกชนวชขนมา เดกจะสามารถบอก

ความหมายไดวาหมายถงหนง หรอสามารถบอกไดวาเลข 1 มลกษณะคลายกบเสาธง เปนตน

(เพญจนทร เงยบประเสรฐ, 2542, หนา 20; สรมณ บรรจง, 2549, หนา 9-10) การซมซาบ

ประสบการณ และปรบแตงโครงสรางทางสตปญญาตามสภาพแวดลอมเพอใหเกดความสมดล

ทางโครงสรางทางสตปญญา หรอโครงสรางของความคดรวบยอดในสมอง โดยความสมดล

เกดขน เมอเดกใชความสามารถเดมทมอยมาปรบใหเขากบประสบการณใหมเพอใหเกดความสมดล

ระหวางประสบการณใหมกบการรบร หนวยความคดรวบยอดใหมทไดรบการปรบแตงแลวเรยกวา

สกมา โดยสกมาแบงเปน 2 ชนด คอ สกมาเกดจากอวยวะรสกเคลอนไหว เปนสกมาเบองตน

เกยวกบประสาทสมผส และสกมาเกดจากกระบวนการคดการเขาใจ เปนสกมาในขนแรกทผาน

กระบวนการในสมอง เพอตความโดยการนาประสบการณเกามาประยกตเขากบสถานการณใหม

และจากการทบคคลมปฏสมพนธกบสงแวดลอมอยางตอเนอง ทาใหเกดระบบโครงสรางสกมาทม

ความเชอมโยงตอเนองของความคดรวบยอด เปนโครงสรางความสมพนธของความคดรวบยอดทม

46

ลกษณะคลายระบบเครอขาย ยงมโครงสรางซบซอนกสงผลใหมสตปญญาเพมมากขนตามตว

(Skemp, 1979, pp. 114-26; Wadsworth, 1996, pp. 14-17) องคประกอบทเสรมสรางพฒนาการ

ทางสตปญญาม 4 องคประกอบ องคประกอบแรกคอ วฒภาวะ ในการพฒนาสตปญญาจะตองจด

ประสบการณหรอสงแวดลอมใหเหมาะสมกบความพรอมหรอวยของเดก องคประกอบท 2 คอ

ประสบการณ ม 2 ชนดไดแก ประสบการณทเนองมาจากปฏสมพนธกบสงแวดลอมตามธรรมชาต

และประสบการณเกยวกบการคดหาเหตผลและคณตศาสตรองคประกอบท 3 คอ การถายทอด

ความรทางสงคม หมายถง การทพอแม คร และคนทอยรอบตวเดกจะถายทอดความรใหแกเดกดวย

กระบวนการซมซาบประสบการณและการปรบโครงสรางทางสตปญญา และ องคประกอบท 4 คอ

กระบวนการพฒนาสมดลหรอควบคมพฤตกรรมตนเอง เพอปรบความสมดลของพฒนาการทาง

สตปญญาขนตอไปอกขนหนงซงสงกวา (สรางค โควตระกล, 2548, หนา 49-50)

สรปไดวา ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของเพยเจท เปนทฤษฎการเรยนรทนามาปรบ

ใชกบการเรยนคณตศาสตรของเดกในปฐมวยมากทสด เนองจากเปนทฤษฎทมการระบพฒนาการ

ทางการเรยนรอยางชดเจน และเดกเรยนรจากกจกรรมและสอทเปนรปธรรมโดยเพยเจท แบงลาดบ

ขนพฒนาการทางสตปญญาทง 4 ขน ไดแก ขนพฒนาการดานประสาทสมผส ขนเตรยมสาหรบ

ความคดทมเหตผล ขนการคดแบบรปธรรม และขนการคดแบบรปธรรม สาหรบเดกปฐมวยม

พฒนาการอยในขนเตรยมสาหรบความคดทมเหตผล โดยเดกสามารถเขาใจและสรางสญลกษณ

สงตาง ๆ ในสมองโดยไมจาเปนตองมวตถนนอยในมอเมอนกถงมการพฒนาทางภาษาสามารถบอก

ชอสงตาง ๆ ทอยรอบตวและเกยวของกบชวตประจาวนได เดกสามารถจาไดดขน เรมใชภาษา

ในการปฏสมพนธกบเพอน เรมใหความสนใจตอสงตาง ๆ เดกเรมเขาใจสภาพแวดลอมมากขน

สามารถเลยนแบบพฤตกรรมของผใกลชด เขาใจสงทเปนนามธรรมไดบาง ยดตวเองเปนศนยกลาง

ดงนนในการจดการเรยนรระดบปฐมวยนน จะมการจดประสบการณตามระดบพฒนาการของเดก

และมการจดสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนร ในการจดประสบการณของครเนนใหเดกไดรบ

ประสบการณตรง โดยการมปฏสมพนธกบสงแวดลอม และบคคลอน ๆ เพอพฒนาการปรบตวของ

อนทรยกบสงแวดลอมภายนอกและการจดระบบสรางความคดอยางตอเนอง และมการปรบปรง

เปลยนแปลงอยตลอดเวลา การซมซาบประสบการณและปรบแตงโครงสรางทางสตปญญาตาม

สภาพแวดลอมเพอใหเกดความสมดลทางโครงทางสตปญญา โดยความสมดลเกดขนเมอเดกใช

ประสบการณเดมมาปรบ เพอใหเขากบประสบการณใหม เพอใหเกดความสมดลขนระหวาง

ประสบการณใหมกบการรบร ซงองคประกอบทเสรมสรางพฒนาการทางสตปญญา ม 4 องคประกอบ

คอ วฒภาวะ ประสบการณ การถายทอดความรทางสงคม และกระบวนการพฒนาสมดล

2. ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของบรเนอร

47

ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของบรเนอรนกจตวทยาชาวอเมรกนไดศกษาเกยวกบ

พฒนาการทางสตปญญาบรเนอรเชอวา การเรยนรเกดจากพฒนาการทางสตปญญา ซงเปน

กระบวนการภายในสมอง แตจะพฒนาไดดเพยงใดนน ขนอยกบประสบการณและสงแวดลอม

รอบตว การเรยนรจะเกดขนได เมอเดกมปฏสมพนธกบสงแวดลอม ซงจะนาไปสการคนพบ

การแกปญหา โดยครเปนผจดสงแวดลอมให ใหขอมลตาง ๆ เกยวกบสงทจะใหเดกเรยนร

ตลอดจนวตถประสงคของบทเรยนพรอมดวยคาถาม โดยตงความคาดหวงวาเดกจะเปนผคนพบ

คาตอบดวยตนเอง นอกจากนบรเนอรยงเชอวา การเรยนรจะเกดจากการคนพบ เนองจากเดกม

ความอยากรอยากเหนโดยตนเอง ซงเปนแรงผลกดนใหเกดพฤตกรรมสารวจสภาพสงแวดลอมและ

เกดการเรยนรโดยการคนพบ (เพญจนทร เงยบประเสรฐ, 2542, หนา 49)

บรเนอรไดแบงพฒนาการทางสตปญญาออกเปน 3 ขน คอ ขนการกระทาแรกเกดถง

2 ป เดกปฏสมพนธกบสงแวดลอมโดยการสมผสจบตองดวยมอ ผลก ดง รวมทงการทเดกใชปาก

กบวตถสงของทอยรอบตว ขนการแสดงภาพแทนใจ อาย 5-8 ป เดกสามารถสรางจนตนาการหรอ

มโน ขนในใจและสามารถเขาใจรปภาพทใชแทนของจรงแมวาจะมขนาดและสเปลยนไป และ

ขนการใชสญลกษณ เดกใชสญลกษณในการเรยนร สามารถเขาใจสงทเปนนามธรรมไดสรางและ

พสจนสมมตฐานได (สรางค โควตระกล, 2548, หนา 213)

ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของบรเนอร เปนทฤษฎทเกยวของโดยตรงกบการเรยน

การสอนคณตศาสตรในปจจบน โดยกลาววา การเรยนการสอนทดนน ประกอบดวยองคประกอบ

ทสาคญ 4 ประการ คอ โครงสรางของเนอหาสาระ มความพรอมทจะเรยนรหย งร โดยการคาดคะเน

จากประสบการณอยางมหลกเกณฑ และแรงจงใจทจะเรยนเนอหาซงบรเนอร (Bruner, 1983

อางถงใน สรมณ บรรจง, 2549, หนา 12-13) ไดใหความสาคญกบความสมดลระหวางผลลพธ

การเรยนรกบกระบวนการเรยนการสอน โดยใหแนวคดในการเรยนคณตศาสตรไว 3 ระดบ คอ

1) ระดบทมประสบการณตรงและสมผสได เปนการสมผสกบสงทเปนรปธรรม เชน การนาตกตา

3 ตว มาวางรวมกบตกตา 1 ตว เปนตกตา 4 ตว เปนตน 2) ระดบของการใชภาพเปนสอ

ในการมองเหน เปนการใชรปภาพเปนสอทางสายตา และ 3) ระดบของการสรางความสมพนธ

และสญลกษณ ในขนน เดกสามารถเขยนสญลกษณแทนสงทเหนในระดบสอง หรอสงทสมผสได

ในระดบหนง เชน สามารถเขยนสญลกษณได คอ 3+1 = 4 ได

นอกจากนบรเนอร ยงไดใหความสาคญกบ “การกระตนความสนใจ (Motivation)”

ใหเกดความตองการทจะเรยนร ไววา วธการทดทสดทจะพฒนาใหเดกเกดการเรยนรอยางม

ความหมายและสามารถนาเอาความรไปใชไดนน คอ การกระตนใหเดกเกดความสนใจและเหน

คณคาของสงทจะไดเรยนร ซงความสนใจทเกดขนนจะเปนตวกระตนใหเดกตองการเรยนร

48

ยงกวาเปาหมายของการเลอนชนเรยนหรอเพอชนะการแขงขน (Bruner, 1969, หนา 14-31) ดงนน

จงกลาวไดวา การกระตนความสนใจถอวาเปนเครองมอททรงพลงอยางยงในการพฒนาการเรยนร

ของเดกปฐมวย (Post, 1988, p. 21 cited in Bruner, 1969)

สรปไดวา ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของบรเนอร ไดแบงพฒนาการทางสตปญญา

ออกเปน 3 ขน คอ ขนการกระทา แรกเกดถง 2 ป เดกปฏสมพนธกบสงแวดลอมโดยการสมผสจบ

ตองดวยมอและปากกบวตถสงของทอยรอบตว ขนการแสดงภาพแทนใจ อาย 5-8 ป เดกสามารถ

สรางจนตนาการหรอมโนภาพขนในใจ และสามารถเขาใจรปภาพทใชแทนของจรงแมจะมขนาด

และสเปลยนไป และขนการใชสญลกษณ เดกใชสญลกษณในการเรยนร สามารถเขาใจสงทเปน

นามธรรม สรางและพสจนสมมตฐานได โดยบรเนอรเชอวาการเรยนรเกดจาดพฒนาการทาง

สตปญญาซงเปนกระบวนการภายในสมอง แตจะพฒนาไดดเพยงใดนนขนอยกบประสบการณ

และสงแวดลอมรอบตว การเรยนรจะเกดขนไดเมอเดกมปฏสมพนธกบสงแวดลอม ซงจะนาไปส

การคนพบการแกปญหา โดยครเปนผจดสงแวดลอมใหขอมลตาง ๆ เกยวกบสงทจะใหเดกเรยนร

ตลอดจนวตถประสงคของบทเรยนพรอมดวยคาถาม นอกจากน บรเนอร ยงเชอวา การเรยนรจะเกด

จากการคนพบ เนองจากเดกมความอยากรอยากเหนดวยตนเองซงเปนแรงผลกดนใหเกดพฤตกรรม

สารวจสภาพสงแวดลอมและเกดการเรยนรโดยการคนพบ นอกจากน บรเนอร ยงไดใหความสาคญ

กบ “การกระตนความสนใจ ใหเกดความตองการทจะเรยนรไววาวธการทดทสดทจะพฒนาใหเดก

เกดการเรยนรอยางมความหมายและสามารถนาเอาความรไปใชไดนน” คอ การกระตนใหเดกเกด

ความสนใจและเหนคณคาของสงทจะไดเรยนร ดงนนจงกลาวไดวา การกระตนความสนใจถอวา

เปนเครองมอททรงพลงอยางยงในการพฒนาการเรยนรของเดกปฐมวย

3. หลกการจดประสบการณคณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวยตามทฤษฎพฒนาการ

ทางสตปญญาของเพยเจท

หลกการจดประสบการณคณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวยตามทฤษฎพฒนาการทาง

สตปญญาของเพยเจท สรปไดดงน (สรางค โควตระกล, 2548, หนา 294)

3.1 จดการเรยนการสอนใหเดกปฏสมพนธกบสงแวดลอม กระตนใหเดกไดลงมอ

กระทาโดยครเปนผอานวยการเรยนร ตอบคาถามเดก และเปดโอกาสใหเดกแสดงออก

3.2 เดกจะตองสรางความรดวยตนเอง โดยมครเปนผชวยเออกระบวนการสราง

ความรของเดก โดยใชยทธวธทเหมาะสมสาหรบเดกแตละคน

3.3 จดหาอปกรณการเรยนรทเปนรปธรรม มความเหมาะสมและมจานวนเพยงพอ

3.4 จดการเรยนการสอนแบบบรณาการใหเดกไดรบประสบการณการเรยนรทม

ความหลากหลายในขอบเขตเนอหาทมความแตกตางกน

49

3.5 จดใหเดกเรยนรจากแรงจงใจและวนยในตนเองครเปดโอกาสใหเดกไดเลอก

กจกรรมการเรยนรดวยตนเอง ใหเดกไดแสดงพฤตกรรม และมปฏสมพนธทางสงคม

3.6 จดการเรยนการสอนโดยไมควรเรงขนพฒนาการ

3.7 จดการเรยนการสอนภาษาโดยคานงวาเดกรบรสวนรวม มากกวาสวนยอย

3.8 การเขาใจกระบวนการคดของเดกเปนสงสาคญทครจะตองเรยนรเพอชวย

สงเสรมใหเดกคดเปนและมการคดทมประสทธภาพ

3.9 การตระหนกในพทธปญญา การรคดของตนเองมความสาคญมากเพราะเดก

จะตองเปนผควบคมดแลและประเมนความคดของตนเอง โดยทดลองใชยทธวธการแกปญหาตาง ๆ

และวธการเรยนรจนทราบวาวธใดไดผลดทสดสาหรบตน

สรปไดวาหลกการจดประสบการณคณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวยตามทฤษฎพฒนาการ

ทางสตปญญาของเพยเจท มหลกการดงน จดการเรยนการสอนใหเดกปฏสมพนธกบเพอนและ

สงแวดลอม กระตนใหเดกไดลงมอกระทาและสรางความรดวยตนเอง โดยมครเปนผชวยเออ

กระบวนการสรางความรของเดก โดยใชยทธวธทเหมาะสม จดหาอปกรณการเรยนรทเปนรปธรรม

มความเหมาะสมและมจานวนเพยงพอ ใหเดกไดรบประสบการณการเรยนรทมความหลากหลาย

และไมเรงขนพฒนาการ

4. หลกการจดประสบการณคณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวยตามทฤษฎพฒนาการทาง

สตปญญาของบรเนอร

หลกการจดประสบการณคณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวยตามทฤษฎพฒนาการทาง

สตปญญาของบรเนอร สรปไดดงน (สรางค โควตระกล, 2548, หนา 298-299)

4.1 การสอนทมประสทธภาพเกดจากปฏสมพนธทดระหวางครกบเดก จะตองเปน

ตนแบบ(Model)ทดตงแตทศนคตของครทมตอการสอนและการเรยนร มความเชอวาเดกมแรงจงใจ

ภายใน และมความอยากรอยากเหน คนพบสงทอยรอบตวดวยตนเองครมหนาทจดสงแวดลอม

ในหองเรยนเพอใหเดกมโอกาสทจะสารวจคนพบ

4.2 การจดโครงสรางของบทเรยน ใหเหมาะสมกบวยของเดกและธรรมชาตของ

บทเรยน ครควรแนะนาใหเดกคนควาความสมพนธของสงทเดกตองการเรยนร นอกจากน ครควร

สารวจความรพนฐานทเดกจาเปนตองม ถาปรากฎวาเดกขาดความรพนฐานควรแนะนาใหเดก

เรยนรกอนเรมเรยนบทเรยนใหม

4.3 การจดลาดบความยากงาย ของบทเรยนอยางมประสทธภาพ ลาดบขนของวธการ

ทใชเพอการเรยนรม 3 วธ วธแรก คอ การเรยนรดวยการกระทามประสบการณตรงจากการจบตอง

และสารวจสงแวดลอมเปนวธทเดกเลกใช วธท 2 คอ การเรยนรโดยการใชรปภาพหรอวาดภาพ

50

ในใจ (Iconic mode of learning) เหมาะสาหรบเดกทอยในวยของการคดอยางมเหตผลเชงรปธรรม

ของเพยเจท และวธท 3 คอ การเรยนรโดยการใชสญลกษณ (Symbolic mode of learning)

เปนการเรยนรโดยการใชภาษาเปนสอ

4.4 แรงเสรมดวยตนเอง (Self-reinforcement) มความหมายตอเดกมากกวาแรงเสรม

ภายนอก (Extrinsic reinforcement) ครควรใหขอมลยอนกลบแกเดก และควรสอนใหเดก

ตงความคาดหวงทเปนจรงไดและเหมาะกบความสามารถของตน

4.5 การใชกลวธทจะชวยใหเดกคนพบ ประกอบดวยกระบวนการใหเปรยบเทยบ

ขอมลใหมกบสงทมอยแลว ตลอดจนการปรบปรงขอมลใหเขากบทมอย ครควรจะชใหเดกเหน

ความแตกตาง และรจกเปรยบเทยบความคลายคลงและความแตกตาง

4.6 การสงเสรมใหเดกมสวนรวม หรอมประสบการณดวยตนเองใชระบบ

การปกครองแบบประชาธปไตยในการปกครองหองเรยน ใหทกคนไดมสทธและรวมรบผดชอบ

ในฐานะทเปนผนา และสมาชกของสงคมประชาธปไตย

4.7 ครควรสงเสรมใหเดกใชสมมตฐาน หรอคดตามสงทจะเรยนร โดยใชความรทม

อยเปนพนฐานและกระบวนการประเมนความรทไดรบใหม

สรปไดวา การจดประสบการณคณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวยตามแนวคดพฒนาการ

ทางสตปญญาของบรเนอร มหลกการดงน จดกจกรรมใหเดกไดเรยนรจากความอยากรอยากเหน

ไดคาดคะเนและคนพบคาตอบดวยตนเอง ผานการมปฏสมพนธกบครและเพอน เปดโอกาสใหเดก

มสวนรวมและมประสบการณดวยตนเอง โดยการจดกจกรรมจากงายไปหายาก พรอมทงใหแรงเสรม

และขอมลยอนกลบแกเดกทนท

หลกการจดประสบการณคณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวย

นตยา ประพฤตกจ (2541, หนา 19-24) หลกการจดประสบการณคณตศาสตรสาหรบเดก

ปฐมวย มดงน

1. สอนใหสอดคลองกบชวตประจาวน การเรยนรของเดกจะเกดขนเมอเดกมองเหน

ความจาเปนและประโยชนของสงทครกาลงสอน ดงนน การสอนคณตศาสตรแกเดกจะตอง

สอดคลองกบกจกรรมในชวตประจาวน เพอใหเดกตระหนกถงเรองคณตศาสตรทละนอย และชวย

ใหเดกเขาใจเกยวกบคณตศาสตรในขนตอไป แตสงทสาคญทสดคอ การใหเดกไดปฏสมพนธกบ

เพอน กบคร และลงมอปฏบตดวยตนเอง

2. เปดโอกาสใหเดกไดรบประสบการณททาใหพบคาตอบดวยตนเอง เปดโอกาสใหเดก

ไดรบประสบการณทหลากหลายและเปนไปตามสภาพแวดลอมทเหมาะสม มโอกาสไดลงมอ

ปฏบตจรงซงเปนการสนบสนนใหเดกไดคนพบคาตอบดวยตนเองพฒนาความคดและความคด

51

รวบยอดไดเองในทสด

3. มเปาหมายและมการวางแผนทด ครจะตองมการเตรยมการเพอใหเดกไดคอย ๆ

พฒนาการเรยนรขนเองและเปนไปตามแนวทางทครวางไว

4. เอาใจใสเรองการเรยนรและลาดบขนการพฒนาความคดรวบยอดของเดก ครตองม

การเอาใจใสเรองการเรยนรเกยวกบคณตศาสตร โดยเฉพาะลาดบขนการพฒนาความคดรวบยอด

ทกษะทางคณตศาสตรโดยคานงถงหลกทฤษฎ

5. ใชวธการจดบนทกพฤตกรรม เพอใชในการวางแผนและจดกจกรรม การจดบนทก

ดานทศนคต ทกษะ และความรความเขาใจของเดกในขณะทากจกรรมตาง ๆ เปนวธการททาใหคร

วางแผนและจดกจกรรมไดเหมาะสมกบเดก

6. ใชประโยชนจากประสบการณของเดก เพอสอนประสบการณใหมในสถานการณ

ใหม ประสบการณทางคณตศาสตรของเดกอาจเกดจากกจกรรมเดมทเคยทามาแลวหรอเพมเตมขน

อกได แมวาจะเปนเรองเดมแตอาจอยในสถานการณใหม

7. รจกการใชสถานการณขณะนนใหเปนประโยชนครสามารถใชสถานการณ

ทกาลงเปนอย และเหนไดในขณะนนมาทาใหเกดการเรยนรได

8. ใชวธการสอนแทรกกบชวตจรง เพอสอนความคดรวบยอดทยาก การสอนความคด

รวบยอดเรอง ปรมาณ ขนาด และรปรางตาง ๆ ตองสอนแบบคอย ๆ สอดแทรกไปตามธรรมชาต

ใชสถานการณทมความหมายตอเดกอยางแทจรง ใหเดกไดทงดและจบตอง ทดสอบความคดของ

ตนเองในบรรยากาศทเปนกนเอง

9. ใชวธใหเดกมสวนรวมหรอปฏบตจรงเกยวกบตวเลข สถานการณและสภาพแวดลอม

ลวนมการเปลยนแปลงตลอดเวลา ครสามารถนามาใชในการจดกจกรรเกยวกบตวเลขได เพราะตาม

ธรรมชาตของเดกลวนสนใจในเรองการวดสงตาง ๆ รอบตวอยแลว รวมทงการจดกจกรรมการเลน

เกมทเปดโอกาสใหเดกไดเขาใจในเรองตวเลข

10. วางแผนสงเสรมใหเดกเรยนรทงทโรงเรยนและทบานอยางตอเนอง การวางแผน

การสอนนนครควรวเคราะหและจดบนทกดวยวากจกรรมใดทควรสงเสรมใหมทบานและ

ทโรงเรยนโดยยดหลกความพรอมของเดกเปนรายบคคลเปนหลก และมการวางแผนรวมกบ

ผปกครอง

11. บนทกปญหาการเรยนรของเดกอยางสมาเสมอเพอแกไขและปรบปรงการจดบนทก

อยางสมาเสมอ ชวยใหทราบวามเดกคนใดยงไมเขาใจและตองจดกจกรรมเพมเตมอก

12. ในแตละครงควรสอนเพยงความคดรวบยอดเดยว และใชกจกรรมทจดใหเดกได

52

ลงมอปฏบตจรงจงเกดการเรยนรได

13. เนนกระบวนการเลนจากงายไปหายาก การสรางความคดรวบยอดเกยวกบการสราง

ตวเลขของเดกจะตองผานกระบวนการเลนมทงแบบจดประเภท เปรยบเทยบ และจดลาดบ ซงตอง

อาศยการนบเศษสวน รปทรง และเนอทการวด การจด และเสนอขอมล ซงเปนพนฐานไปส

ความเขาใจเรองคณตศาสตรตอไป จงจาเปนตองเรมตนตงแตขนทงายและคอยยากขนตามลาดบ

14. ควรสอนสญลกษณตวเลข หรอเครองหมายเมอเดกเขาใจสงเหลานนแลว การใช

สญลกษณตวเลขหรอเรยนรเครองหมายกบเดกนน ทาไดเมอเดกเขาใจความหมายแลว

15. ตองมการเตรยมความพรอมในการเรยนคณตศาสตร การเตรยมความพรอมนน

จะตองเรมทการฝกสายตาเปนอนดบแรก เพราะหากเดกไมสามารถใชสายตาในการจาแนกประเภท

แลว เดกจะมปญหาในการเรยนรทางคณตศาสตร

กลยา ตนตผลาชวะ (2549, หนา 39-40) กลาวไววา หลกการจดประสบการณการเรยนร

คณตศาสตรของเดกปฐมวย มดงน

1. ตองจดประสบการณใหสอดคลองกบวยและพฒนาการของเดก การเรยนรของเดก

ปฐมวยมขอจากดมาก ดงนนในการสอนจงตองศกษาพฒนาการของเดกและความสามารถของเดก

ในแตละวย เชน เดกอาย 3 ป สามารถเรยงลาดบสงตาง ๆ ไดอยางนอย 3 อยาง อาย 4 ป เรยงลาดบ

สงตาง ๆ ได 4-5 อยาง และอาย 5 ป สามารถเรยงลาดบสงตาง ๆ ได 6-7 อยาง และการจดเกม

การศกษาตองจดตามความสามารถของเดกทจะทาได

2. เปนประสบการณทใหเดกไดลงมอกระทาดวยตนเอง ไดแก ใหเดกไดคดและเลอก

กจกรรมดวยตนเอง เรยนดวยความสนกสนานเพลดเพลนผานกจกรรมทหลากหลาย ตามความสนใจ

ของเดก เชน การใชนทาน เกมการศกษา เลนเกม ศกษานอกสถานท เปนตน โดยฝกใหเดกรจก

การจาแนก จดกลม เปรยบเทยบ เรยงลาดบ การนบเพมลด การจดรปแบบ การชงนาหนก

การตรวจสงของจากการเลน เพอชวยใหเดกเหนความสาคญและเกดความรสกตระหนกถงสงท

กาลงปฏบตไปสการเรยนคณตศาสตร สามารถเชอมโยงการเลนไปสการสรางองคความรไดดวย

ตนเอง

3. จดสภาพแวดลอมและบรรยากาศการเรยนรทผอนคลายไมเครงเครยด อบอน ทาให

เดกรสกผอนคลายในขณะทากจกรรม จะทาใหเดกมการพฒนาทกษะการคดทด กจกรรมการเรยนร

คณตศาสตรทดตองเนนใหเดกเหนความสมพนธของคณตศาสตรในชวตประจาวน ในบาน ใน

โรงเรยน และสงแวดลอมรอบตว โดยการจดกจกรรมการเรยนตองสอดคลองกบชวตประจาวน

และเชอมโยงกบประสบการณเดมทมอย เชน กจกรรมทาอาหาร มการฝกทกษะการชงการตวงมา

53

เกยวของ การจดโตะอาหารทบานและทโรงเรยนตองมการจบคชอนสอม เปนตน กจกรรมเหลาน

จะชวยพฒนาทกษะคณตศาสตรใหดยงขน

4. วางแผนการจดกจกรรมอยางเปนขนตอนและชดเจน โดยเรมจากกจกรรมทงาย

ไปหายาก จากวสดของจรงไปสสญลกษณเปนลาดบตอเนองไป การเขาใจความคดรวบยอดของเดก

เกยวกบคณตศาสตรเรองตวเลขของเดกจะพฒนาเปนขนตอน โดยควรเรมจากทกษะพนฐานทาง

คณตศาสตรงาย ๆ ไปสกระบวนการการเรยนรคณตศาสตรทสงขน ในการวางแผนการจดกจกรรม

การเรยนรจงตองมการวางแผนทงระบบทงในและนอกหองเรยน รวมถงการจดสภาพแวดลอม

และการประเมนผลดวย ในการจดการเรยนรนนครตองหาสอการสอนทเปนของจรงใหมากทสด

เนองจากการเรยนรของเดกเกดจากรปธรรมไปหานามธรรม

5. มปฏสมพนธกบเดก เดกปฐมวยไมสามารถเรยนรคณตศาสตรไดอยางอสระ ดงนน

ครตองปฏสมพนธกบเดก การทครมปฏสมพนธกบเดกดวยวธการตาง ๆ เชน การสนทนา อภปราย

ถามคาถาม ใหกาลงใจ และสนบสนนใหเดกเหนความสมพนธกบคณตศาสตร การใชภาษา

คณตศาสตรเพอการสอสาร วธการทครนามาใช คอ การถาม การสนทนา การสะทอนความคด และ

การทบทวน การทเดกมปฏสมพนธกบผอนและสภาพแวดลอม จะชวยแกปญหาเรองทยากสาหรบ

เดก ทาใหเดกเกดการเรยนรไดมากขน

6. สรางความคนเคยใหกบเดก การเรยนรของเดกปฐมวยเปนกระบวนการปรบตว

เพอซมซบขอมล ความร ดงนน จงควรใหเดกไดคนเคยกบสงทตองการใหเดกร เชน ใหเดกเหน

รปเรขาคณตในการเรยนเรองเรขาคณต ใหไดพบ ไดอาน และสมผสบอย ๆ เชน ใหเดกเหน

รปเรขาคณตในมมหนงสอ บนปายนเทศ ประตหอง เปนตน เมอเดกไดเหนซ า ๆ จะสามารถจารป

เรขาคณต รจกชอ และเชอมโยงไปใชในชวตประจาวนได เชน เมอเหนประตกสามารถบอกไดวา

เปนรปสเหลยม เปนตน

สรปไดวา หลกการในการจดประสบการณคณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวยนน มดงน

สอนใหสอดคลองกบพฒนาการและชวตประจาวนของเดก เปดโอกาสใหเดกมสวนรวมในการทา

กจกรรมและมปฏสมพนธกบเพอนรวมชนเรยนใหมากทสด ใหเดกไดเรยนรจากประสบการณตรง

ดวยการลงมอปฏบตจรงจากกจกรรมทงายไปหายาก จนสามารถคนพบและสามารถสรางความร

ไดดวยตนเอง โดยใชกจกรรมและสอการเรยนรทหลากหลายและมความเปนรปธรรม ครมบทบาท

ในการจดสภาพแวดลอมและบรรยากาศการเรยนรทผอนคลาย เปนกนเองไมเครงเครยด โดยม

การวางแผนอยางเปนขนตอนและชดเจนเรมจากงายไปหายาก จากวสดของจรงไปสสญลกษณ

เปนลาดบตอเนองกนไป

54

จดมงหมายการจดประสบการณทางคณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวย

สมาคมครคณตศาสตรแหงชาตสหรฐอเมรกา (National council of teachers of

mathematics: NCTM) ไดกาหนดจดมงหมายในการจดการเรยนการสอนคณตศาสตรสาหรบ

นกเรยนระดบชนปฐมวย โดยกาหนดเปนมาตรฐานไว 2 หมวด (Mathematics standards) ไดแก

มาตรฐานดานกระบวนการ (The process standards) ประกอบดวย 5 มาตรฐาน และมาตรฐาน

ดานเนอหา (The content standards) ประกอบดวย 5 มาตรฐาน (Mathematics standards, 2008)

มรายละเอยดดงน

1. มาตรฐานดานกระบวนการ (The process standards) ประกอบดวย

1.1 การแกปญหา (Problem solving)

- นกเรยนสามารถใชกระบวนการอยางงายในการแกปญหาทางคณตศาสตรได

โดยการขอความชวยเหลอ การนบ การลองผดลองถก การคาดเดาและการตรวจสอบ

1.2 การใหเหตผลและการพสจน (Reasoning and proof)

- นกเรยนสามารถอธบายวธการในการแกปญหาทางคณตศาสตรได โดยการบรรยาย

ดวยคาพด การวาดภาพ หรอการใชสงของประกอบ

1.3 การสอสาร (Communicating)

- บอกใหผอนทราบถงความสมพนธของคณตศาสตรกบงานททาได โดยการใชภาษา

รปภาพ หรอสญลกษณตาง ๆ

- เรมใชภาษาทางคณตศาสตรไดบาง เชน จานวน ชอของรปรางตาง ๆ คาทใชบอก

ขนาด ชอทใชเรยกสงของตาง ๆ ในวชาคณตศาสตร เปนตน

1.4 การเชอมโยง (Making connections)

- สามารถใชทกษะทางคณตศาสตรในสถานการณทหลากหลายได

- สามารถเชอมโยงประสบการณทางคณตศาสตรของตนเองทงในชวตจรงหรอใน

หนงสอ ไปยงผอนได

- สามารถนาเอาประสบการณเดมทางคณตศาสตรมาใชกบสถานการณใหม

ในปจจบนได

1.5 การนาเสนอ (Representing)

- สามารถใชรปภาพอยางงาย กราฟ แผนภม หรอคาบงชตาง ๆ เพอนาเสนอ

แนวความคดทางคณตศาสตรของตนเองได

2. มาตรฐานดานเนอหา (The content standards) ประกอบดวย

2.1 จานวนและการดาเนนการ (Numbers and operations)

55

- จดจาและเรยกชอการเขยนเชงตวเลขได

- มความรสกเชงปรมาณ เชน รวาคาวา “สาม” และสญลกษณ “3” หมายถง สงของ

ทมจานวนสามสง

- การนบ เรยนรลาดบชอของจานวน (เชน 1, 2, 3)

- การนบสงของ เรยนรในการนบสงของทละหนงสง ในความสมพนธแบบหนง

ตอหนงในการนบและจบคสงของ

- เรมการบวก โดยการรวมสงของสองกลมดวยการนบสงของทงหมดรวมกน

- เรมการลบ โดยการนาสงของกลมหนงออกจากกลมหนงแลวนบทเหลอ

- การเปรยบเทยบ มความเขาใจแนวคดเกยวกบคาวา “มากกวา” “นอยกวา” และ

“เทากน” และมแนวคดเกยวกบจานวนทบงถงคาวา “มาก” หรอ “นอย”

2.2 เรขาคณตและความรสกเชงปรภม (Geometry and spatial sense)

- การจบค การเรยงลาดบ การเรยกชอ/ ตงชอ และการบรรยายเกยวกบรปรางของ

รปวงกลม รปสเหลยมจตรส รปสเหลยมผนผา และรปสามเหลยม

- การเรยกชอ และการบรรยายเกยวกบรปรางทพบเหนจากสงแวดลอมในชวตประจาวน

- การแบงรปรางตาง ๆ เปนรปรางใหม

- เขาใจและใชคาทบรรยายถงตาแหนงทตงของสงตาง ๆ ไดแก ดานบน ดานลาง

ผานเขาไป สงกวาตากวา ดานขาง ดานหลง ใกล ไกล ดานใน และดานนอก

2.3 แบบรป ฟงกชน และพชคณต (Patterns, functions and algebra)

- นยาม คดลอก และสรางรปอยางงาย เชน ลาดบหรอการวนซ า ๆ ของสงของ เสยง

หรอเหตการณตาง ๆ

- ใชแบบรปเพอทานายสงทขาดหายไปในลาดบ

- รจกแบบรปของจานวนทเพมขนทละหนง

- สงเกต บรรยาย และอธบายการเปลยนแปลงทางคณตศาสตรเกยวกบ ปรมาณ

ขนาด อณหภม หรอนาหนก

2.4 การวด (Measurement)

- เขาใจและใชคาทแสดงถงปรมาณ เชน ใหญ เลก สง สน ยาว จานวนมาก

จานวนนอย รอน เยน หนก เบา

- เขาใจและใชคาทใชเพอการเปรยบเทยบ เชน มากกวา นอยกวา ใหญกวา เลกกวา

สนกวา ยาวกวา หนกกวา เยนกวา

56

- การแสดง ความตระหนกและความสนใจในการวด เชน การเลยนแบบการใช

เครองมอวด และการวดทไมใชหนวยมาตรฐาน

- เปรยบเทยบสงของสองสง เชน “แทงไหนยาวกวา”

- เรมใชคาเกยวกบการวด เชน นว ฟต ไมล ปอนด นาท และชวโมง ในภาษาของ

ตนเอง

2.5 การวเคราะหขอมล สถต และความนาจะเปน (Analysis, statistics and

probability)

- เรยงลาดบสงของเพอตอบคาถามได

- เกบรวบรวมขอมลเพอตอบคาถาม โดยการเกบขอมลงายจากกลมคนหรอระยะเวลา

สน ๆ

- สรางรายการหรอกราฟพนฐานเพอจดกระทากบขอมลโดยมผใหญคอยชวยเหลอ

นตยา ประพฤตกจ (2541, หนา 31) กลาวถง จดมงหมายในการสอนคณตศาสตร

ในระดบเดกปฐมวย ไวดงน

1. เพอพฒนาความคดรวบยอดเกยวกบคณตศาสตร (Mathematical concepts) เชน

การบวกหรอการเพม การลดหรอการลบ

2. เพอใหเดกไดรจกการใชกระบวนการ (Process) ในการหาคาตอบ เชน เมอเดกบอกวา

“กง” หนกกวา “ดาว” แตบางคนบอกวา “ดาว” หนกกวา “กง” เพอใหไดคาตอบทถกตองมการชง

นาหนกและบนทกนาหนก

3. เพอใหเดกมความเขาใจ (Understanding) พนฐานเกยวกบคณตศาสตร เชน รจก

คาศพท และสญลกษณทางคณตศาสตรขนตน

4. เพอใหเดกฝกฝนทกษะ (Skills) คณตศาสตรพนฐาน เชน การนบ การวด การจบค

การจดประเภท การเปรยบเทยบ การลาดบ เปนตน

5. เพอสงเสรมใหเดกคนควาหาคาตอบ (Explore) ดวยตนเอง

6. เพอสงเสรมใหเดกมความร (Knowledge) และอยากคนควาทดลอง (Experiment)

กลยา ตนตผลาชวะ (2547, หนา 160) ไดกลาวถง จดประสงคของการจดกจกรรม

การเรยนรทกษะพนฐานทางคณตศาสตรทสาคญสาหรบเดก มดงน

1. สรางเสรมประสบการณใหเกดในทศนะคณตศาสตร วาเปนเรองเกยวกบตวเลขและ

เหตผล

2. สรางความคนเคยกบตวเลข การนบ การเพม การลด

3. สรางเสรมความคดเชงตรรกะ หรอ เหตผลจากการมความสามารถในการใชเหตผล

57

ในการเปรยบเทยบ การจดประเภท รเวลา รตาแหนง รรปทรง และขนาด

4. ฝกทกษะในการคดคานวณจากการเรยนรการนบ การเปรยบเทยบ หรอการจาแนก

และรบรแกปญหา

5. พฒนาเจตคตทดตอการเรยนรทางคณตศาสตร

จากจดมงหมายดงกลาว สรปไดวา การจดประสบการณคณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวย

เปนการจดประสบการณเพอสรางความรและทกษะพนฐานทจาเปนตอการเรยนคณตศาสตร

ในระดบชนทสงขนตอไป และเดก ๆ สามารถนาเอาความรและประสบการณเหลานนไปใช

ในชวตประจาวนได

ทกษะพนฐานทางคณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวย

แนวคดของเพยเจทเกยวกบทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย สรปไดดงน

(Piaget, 1970, pp. 67-69)

1. การจดหมวดหม ประกอบดวย

1.1 การจบค (Matching) เปนการฝกฝนใหเดกรจกการสงเกตลกษณะตาง ๆ และจบค

สงทเขาคกน เหมอนกน หรออยประเภทเดยวกน

1.2 การจดประเภท (Classification) เปนการฝกฝนใหเดกรจกสงเกตคณสมบตของ

สงตาง ๆ วามความแตกตางหรอเหมอนกนในบางเรองและสามารถจดเปนประเภทตาง ๆ ได

1.3 การเปรยบเทยบ (Comparing) เดกจะตองมการสบเสาะและอาศยความสมพนธ

ระหวางของสองสงหรอมากวา รจกใชคาศพท เชน ยาวกวา สนกวา หนกกวา เบากวา เปนตน

1.4 การจดลาดบ (Ordering) เปนเพยงการจดสงของชดหน งๆ ตามคาสงหรอตามกฎ

เชน จดบลอก 5 แทง ทมความยาวไมเทากน ใหเรยงลาดบจากสงไปตา หรอจากสนไปยาวเปนตน

2. การเรยงลาดบ ประกอบดวยเนอหาดงตอไปน คอ

2.1 การนบ (Counting) เปนคณตศาสตรเกยวกบตวเลขอนดบแรกทเดกรจก

เปนการนบอยางมความหมาย เชน การนบตามลาดบตงแต 1-10 หรอมากวานน

2.2 จานวน (Number) เปนการใหเดกรจกจานวนทเหนหรอใชอยในชวตประจาวน

ใหเดกเลนของเลนเกยวกบจานวน ใหเดกไดนบและคดเองโดยครเปนผวางแผนจดกจกรรม อาจม

การเปรยบเทยบแทรกเขาไปดวย เชน มากกวา นอยกวา ฯลฯ

2.3 เซต (Set) เปนการสอนเรองการจดชดอยางงาย ๆ จากสงรอบๆ ตว มการเชอมโยง

กบสภาพรวม เชน รองเทากบถงเทา ถอวาเปนหนงชดหรอหนงเซต ในหองเรยนมบคคลหลาย

ประเภท แยกได 3 เซต คอ เซตของคร เซตของเดก และเซตของพเลยงเปนตน

58

2.4 เศษสวน (Fraction) การเรยนรเรองเศษสวน มกจะเรมเรยนในชนประถมศกษา

แตในระดบปฐมวยสามารถสอนไดโดยเนนสวนรวมใหเดกเหนกอน ใหเดกลงมอปฏบตเพอให

เขาใจความหมายและมความคดรวบยอดเกยวกบครงหนงหรอ ½

3. มตสมพนธ ประกอบดวยเนอหาดงตอไปน คอ

3.1 รปทรงและเนอหา (Shape and space) ในการเรยนรเรองรปทรงและเนอหา

นอกจากใหเดกไดเรยนรเรองรปทรงและเนอทจากการเลนปกตแลว ครตองจดประสบการณใหเดก

ไดเรยนรเกยวกบวงกลม สามเหลยม สเหลยมจตรส สเหลยมผนผา ความลกตน กวางและแคบ

ใหแกเดกดวย

3.2 การทาตามแบบหรอลวดลาย (Patterning) เปนการพฒนาใหเดกจดจารปแบบ

หรอลวดลาย และพฒนาการจาแนกดวยสายตา ใหเดกฝกสงเกต ฝกทาตามแบบและตอใหสมบรณ

4. ความสมพนธเกยวกบเวลา ประกอบดวยเนอหาดงตอไปน

4.1 การวด (Measurement) ใหรจกวดความยาว ความสงและระยะทาง การชงนาหนก

การตวง และรจกการประเมนอยางงาย ๆ มกใหเดกลงมอวดไดดวยตนเอง กอนทจะใหเดกรจก

การวด ควรใหเดกไดฝกฝนการเปรยบเทยบและการจดลาดบกอน

4.2 เวลา (Time) ใหเดกไดรจกเวลา เชา สาย นาน เรว บาย คา การอานเวลาอยางงาย ๆ

การหาความสมพนธระหวางเวลาและกจกรรมทปฏบต หรอเหตการณประจาวน

5. การอนรกษหรอการคงทดานปรมาณ ประกอบดวยเนอหาดงน

การอนรกษหรอการคงทดานปรมาณ (Conservation) เดกทมอาย 5 ป ขนไป ครอาจเรม

สอนเรองการอนรกษไดโดยใหเดกไดลงมอปฏบตจรง จดมงหมายของการสอน การอนรกษคอ

ตองการใหเดกมความคดรวบยอดเรองการอนรกษเกยวกบปรมาณของวสดทยงคงท แมวาจะม

การยายทหรอทาใหรปรางเปลยนแปลงไป

เบรเวอร (Brewer, 1995, pp. 246-247) กลาววา คณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวย

เปนทกษะพนฐานทางคณตศาสตรทนาไปสการคดคานวณบวกลบ ซงเดกปฐมวยไดจากการซมซบ

ประสบการณ ทกษะพนฐานทางคณตศาสตรทเดกปฐมวยควรเรยนม 4 ทกษะ ดงน

1. การบอกตาแหนงและการจาแนก การบอกตาแหนงไดแก บน ลาง ใน นอก เหนอ ใต

ซาย ขวา ยอด กลาง หนา หลง สวนการจดตาแหนงตองมความคดรวบยอดเกยวกบการจดประเภท

ส ขนาด รปราง รปแบบ การเปรยบเทยบรปราง ลกษณะ ความมากนอย ความสง และความยาว เพอ

เปรยบเทยบวามากกวา นอยกวา เทากน เหมอนกนหรอตางกน จดชด จดกลม จดค จดพวก และ

จาแนกได

59

2. การนบและจานวน ความคดรวบยอดเกยวกบการนบและจานวน ไดแก การรจก

สญลกษณ ตวเลข 1, 2, 3, … การนบ 1-3 หรอ จานวน 1-10 หรอจานวน 1-30 ตามลาดบอายของเดก

การเรยงลาดบจากมากไปหานอย จากใหญไปเลก การวดขนาดใหญกวา-เลกวา สงกวา-เตยกวา ยาว

กวา-สนกวา หรอเทากน ความคดรวบยวดเกยวกบเวลา กลางวน กลางคน ลาดบ ชวงเวลา ปฏทน

และความคดรวบยอดเกยวกบรปเรขาคณตสามเหลยม สเหลยม วงกลมและลกบาศก

3. การรคา ไดแก การอานคาของเงน คาเงนบาท เหรยญ ธนบตร การออานปายราคา

การประมาณคาของเงน การเพม การรวมจานวน รวมกลม มากขน ลดลง ไดแก การแบง การแยก

การนาออก การทาใหนอยลง เปนตน

4. การบอกเหตผล การบอกเหนผลหมายถง การบอกความสมพนธของเหตกบผลและ

ผลกบเหต เชน เดกบอกไดวาทาไมกลวยอยในกลมแตงโม ทาไมแตงกวาจงไมไปอยในกลมมะมวง

สม และมะละกอ เปนตน

สานกวชาการและมาตรฐานการศกษาสานกคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

กระทรวงศกษาธการ (2546, หนา 22-23) ไดกาหนดสาระทางคณตศาสตรไว ดงน

1. การสงเกต การจาแนก และการเปรยบเทยบ

1.1 การสารวจและอธบายความเหมอนความตางของสงตาง ๆ เชน สารวจ วตถ

สงของตาง ๆ สนทนาเกยวกบลกษณะของวตถสงของนน ๆ เกบรวบรวมวตถตาง ๆ ทสนใจและ

สนทนารวมกนฯลฯ

1.2 การจบค

ดกลาส (Douglas, 2003) ไดเสนอยทธวธในการพฒนาทกษะพนฐานทางคณตศาสตร

สาหรบเดกปฐมวย ไวดงน

1. การจดกจกรรมประจาวนของเดกควรผนวกทกษะพนฐานทางคณตศาสตร

ไปพรอมกนดวย โดยคานงถงภมหลงทางวฒนธรรม ภาษา และแนวคดทางคณตศาสตร ของเลน

ประกอบดวย

2. จดเตรยมยทธวธในการจดประสบการณทางคณตศาสตรทหลากหลาย อยางม

ความหมายและสอดคลองกบบรบทของเดก พรอมทงเปดโอกาสใหเดกไดมสวนรวมในกจกรรม

ใหมากทสด เพอชวยใหเดกเกดการเรยนรคณตศาสตรและเกดทศนคตทดตอการเรยนคณตศาสตร

3. สงเสรมการใชเทคโนโลยในการจดประสบการณทางคณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวย

เชน เครองคดเลข คอมพวเตอร เปนตน

60

สรปไดวา ทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย เปนทกษะพนฐานทเดกปฐมวย

จาเปนตองใชสาหรบการเรยนรคณตศาสตรในระดบชนทสงขนตอไป เชน ทกษะการจาแนก

ประเภท การเปรยบเทยบ การจบค การจดลาดบ การรคาจานวน และการวด เปนตน ในการวจย

ครงนผวจยกาหนดทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยทตองการพฒนาประกอบดวย

8 ทกษะ ประกอบดวย ทกษะการสงเกต ทกษะการจาแนก ทกษะการเปรยบเทยบ ทกษะการจด

หมวดหม ทกษะการนบอยางรคา ทกษะการจดลาดบ ทกษะการวดทกษะการเชอมโยง

แนวทางการประเมนทกษะพนฐานทางคณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวย

สานกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน (2546, หนา 82-91) ไดกาหนดแนวทางทใช

ในการประเมนผลพฒนาการดานสตปญญาทางคณตศาสตร เพอเปนแนวทางในการประเมน

พฒนาการของเดกปฐมวย ดงน

ตารางท 1 แนวทางการประเมนทกษะพนฐานทางคณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวยของสานกงาน

คณะกรรมการการศกษาเอกชน

ตวชวดความประพฤต

และความสามารถ

เกณฑอาย แนวทาง

การประเมน 3 ป 4 ป 5 ป

1. การจาแนก

การเปรยบเทยบและ

เรยงลาดบ

1.1 การจาแนก

การเปรยบเทยบ

จาแนกและ

เปรยบเทยบ

สงตาง ๆ ได

อยางนอย 2

ลกษณะ

- ส

- ขนาด

- รปทรง


เปรยบเทยบสง

ตาง ๆ ไดอยาง

นอย 3 ลกษณะ

- ส

- ขนาด

- รปทรง

- รส




อยางนอย 4

ลกษณะ

- ส

- ขนาด

- รปทรง

สงเกตจากทเดก

ปฐมวยบอก จาแนก

เปรยบเทยบสงตาง ๆ

ตามลกษณะ

คณสมบตเชน ส

ขนาด รปทรง รส

กลน สมผส ปรมาณ

นาหนก และ

61

- รส

- กลน

- เสยง

- สมผส

- กลน

- เสยง

- สมผส

- ปรมาณ

- นาหนก

- รส

- กลน

- เสยง

- สมผส

- ปรมาณ

- นาหนก

- ปรมาตร

ปรมาตร ขณะทเดก

เลนหรอทากจกรรม

1.2 จดหมวดหม

สงตาง ๆ

จดหมวดหม

สงตาง ๆ ทเปน

ประเภทเดยวกน

มความแตกตาง

กนชดเจน

โดยอสระ




อยางอสระและท

ครกาหนดได




ตามทครกาหนด

ได

สงเกตจากทเดก

ปฐมวยบอกหรอ

จาแนกสงตาง ๆ

เปนหมวดหมตาม

ลกษณะ คณสมบต

ของสงของตาง ๆ

เชน ส ขนาด รปราง

ปรมาณ นาหนก

ประเภท ประโยชน

ฯลฯ ในขณะเลน

หรอทากจกรรม เชน

ตารางท 1 (ตอ)





เลนเกมการศกษา

จดเกบวสด สงของ

เครองเลนเขาเปน

หมวดหม เชน

การเกบบลอกตาม

ขนาด ส และรปราง

1.3 เรยงลาดบ

สงตาง ๆ

เรยงลาดบสง


นอย 3 ลาดบ



นอย 4-5 ลาดบ



นอย 6-7 ลาดบ

สงเกตการเรยงลาดบ

สงตาง ๆ ตามจานวน

ขนาด ปรมาณ

รปราง ความสง

62

ความยาว ฯลฯ ทเดก

ปฐมวยเลนหรอทา

กจกรรม เชน เกม

การศกษาหรอตอ

บลอกฯลฯ

2. จานวน

2.1 การนบจานวน

2.2 การรคาจานวน - รคาและบอกคา

ของจานวน 1-3

ได

- รคาและบอก

คาของจานวน

มากกวา นอย

กวาได

- นบเลขเรยง

ลาดบ 1-20ได

- รคาและบอกคา

ของจานวน

1-20 ได



มากกวา นอยกวา

และเทากนได

- นบเลขเรยง

ลาดบ 1-30 ได


ของจานวน 1-30

ได

- บอกความ

แตกตางของ

จานวนค จานวน

คได

1. สงเกตการณพด

และการนบจานวน

เลขเรยงลาดบได

2. สงเกตการณหยบ

หรอนบจานวนตาง ๆ

3. สงเกตการเลนเกม

การศกษาเกยวกบ

การจบคจานวน

มากกวานอยกวา เกม

เรยงลาดบจานวนนบ








มากกวานอยกวา

และเทากนได

1. สงเกตการเลน

บทบาทสมสต

การขายของ

2. สงเกตการบอก

และจาแนกสงของท

มลกษณะเปนจานวน

ค เชน รองเทาหรอ

จานวนนบตาง ๆ

3. มตสมพนธ

3.1 เขาใจตาแหนง

บอก/ แสดง

ตาแหนง “ใน”





สงเกตการณบอก/

แสดงตาแหนง

63

และ “นอก” ได

“นอก” “บน”

และ “ลาง” ได

“นอก” “บน

“ลาง” “หนา

“หลง” “ขาง”

และ “ระหวาง”

ได

ทศทาง ใน-นอก

บน-ลาง เขา-ออก

หนา-หลง ระหวาง

ใกล-ไกล ทางตรง-

ทางออม ขณะปฏบต

กจกรรม

3.2 เขาใจระยะ

3.3 เขาใจทศทาง


ระยะ“ใกล”

“ไกล” โดย

ครชแนะ


ทศทาง “ขน”

“ลง” “เขา”

“ออก” ได


ระยะ “ใกล”

“ไกล”




“ออก” ได


ระยะ “ใกล”

“ไกล”




“ออก”“ทางตรง”

“ทางออม”ได

1. การเคลอนท

ตามคาสง

2. การเขาแถว

3. การเกบสงของ

เครองใช/ เครองเลน

4. การเลนเกม

การศกษา

5. การสนทนา

การตอบคาถามจาก

สงทพบเหน






3.4 สามารถตอ

ชนสวนภาพเขา

ดวยกนได

ตอภาพตดตอ

3-5 ชน


6-9 ชน


7-15 ชน

4. เวลา

4.1 การเปรยบเทยบ

ในเรองเวลา

บอกเวลา

กลางวน

กลางคนได

บอกเชา กลางวน

กลางคนได

บอกเวลาเชา

กลางวน เยนและ

กลางคน ได

1. สงเกตจากคาตอบ

และบทบาททเดก

ปฐมวยแสดงออกถง

การรในเรองของ

เวลาขณะทากจกรรม

ในสถานการณปกต

เชน การปฏบตตน

ตามกจวตรประจาวน

64

ตนนอน แปรงฟน

มาโรงเรยนตอนเชา

นอนพกกลางวน

กลบบานตอนเยน

ฯลฯ

2. บอกความแตกตาง

ในเรองของกลางวน

กลางคน

4.2 การเรยงลาดบ

เหตการณ


เหตการณได 3

ลาดบ


เหตการณได

4-5 ลาดบ


เหตการณได

6-7 ลาดบ

1. สงเกตการณ

เรยงลาดบเหตการณ

ในเรองเวลา ขณะ

เลนหรอทากจกรรม

2. สนทนาตอบ

คาถาม จากการเลน

บทบาทสมมต






ในนทานเหตการณ

ในชวตประจาวน

3. เลนเกมการศกษา

4.3 ฤดกาล บอกฤดกาล

ตาง ๆ ได

อยางงาย ๆ

บอกความ

แตกตางของ

ฤดกาล ได

บอกความ

เปลยนแปลงของ

ฤดกาลตาง ๆ ได

1. สงเกตการณ

เปลยนแปลง

เปรยบเทยบความ

แตกตางของฤดกาล

ตาง ๆ ได

2. รจกปฏบตตนได

อยางเหมาะสมกบ

ฤดกาล

65

นอกจากน สรมา ภญโญอนนตพงษ (2547, หนา 111-114) ไดเสนอแนวทางการประเมน

ทกษะพนฐานทางคณตศาสตรไว ดงน

ตารางท 2 แนวทางการประเมนทกษะพนฐานทางคณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวยของ สรมา

ภญโญอนนตพงษ

ความประพฤต




ทกษะการจาแนก


จาแนกเปรยบเทยบ

ความเหมอน

ความตาง

จาแนก



3 ลกษณะ

จาแนก



4-5 ลกษณะ

จาแนก



6-10 ลกษณะ

สงเกตจากการทเดก

บอกหรอแสดง

การจาแนกเปรยบเทยบ

สงตาง ๆ ตาม

คณลกษณะ/






คณสมบต เชน

รปราง รปทรง ขนาด

มต นาหนก ปรมาณ

ปรมาตร จานวน

เสยง กลน ฯลฯ

ในขณะเลนหรอทา

กจกรรมใน

สภาพการณปกต

ทกษะการจด

หมวดหม

จดหมวดหมสงตาง ๆ



2 ลกษณะ



3 ลกษณะ



4 ลกษณะ


บอกหรอจาแนกสง

ตาง ๆ เปนหมวดหม

66

ตามคณสมบตของ

สงของ เชน ส รปราง

รปทรง ขนาด จานวน

นาหนก ประเภท

ประโยชน ฯลฯ

ในขณะเลนหรอทา



เชน เลนเกมกฬา เลน

เครองเลนประเภท

บลอกพลาสตก

สรางสรรค การจดเกบ

วสดสงของเครองเลน

เขาทเปนหมวดหม






เชน การจดเกบ

บลอกตามขนาด ส

รปทรง ฯลฯ

ทกษะการเรยงลาดบ

1. เรยงลาดบ

สงตางๆ



3 ลาดบ



4-5 ลาดบ



6-10 ลาดบ

สงเกตจากการเรยง

ลาดบสงตาง ๆ

ตามจานวน ขนาด

ปรมาณ ความสง

ความยาวทเดกเลน

หรอทากจกรรมใน


เชน เลนเกม

การศกษา เลนบลอก

67

จดลาดบสงตาง ๆ ใน

กจวตรประจาวน

ฯลฯ

2. เรยงลาดบ




ได 3 ลาดบ



ได 4-5 ลาดบ



ได 6-7 ลาดบ

สงเกตการเรยง

ลาดบเหตการณขณะ

เดกเลนหรอทา

กจกรรมตาง ๆ เชน

สนทนา ตอบคาถาม

จากเรองราวใน

นทาน เหตการณใน

ชวตประจาวน หรอ

เลน เกมการศกษา

ฯลฯ






ทกษะเกยวกบ

การหาความสมพนธ

1. เขาใจตาแหนง

ระยะ ทศทาง


ตาแหนง

“ใน-นอก” ได


ตาแหนง

“บน-ลาง”

ทศทาง

“เขา-ออก” ได


ตาแหนง

“หนา-หลง”

ระยะ “ใกล-

ไกล” ทศทาง

“ทางตรง-

ทางออม” ได

สงเกตการณบอก/

แสดงตาแหนง ระยะ

ทศทาง “ใน-นอก”

“ใกล-ไกล”

“ทางตรง-ทางออม”

ขณะปฏบตกจกรรม

เชน

- การเคลอนทตาม

คาสง/ ขอตกลง

- การเขาแถว

- การเกบสงของ

เครองใชของเลน

68

- การเลนเกมการศกษา

- การสนทนาตอบ

คาถามจากสงทพบเหน

2. แสดง

ความสมพนธของ

สงตาง ๆ


ความสมพนธ


ได 1 ประเภท










บอกหรอแสดง


ของสงตาง ๆ ตาม

ประเภท ดงน

- สงทคกน เชน

ชอน-สอม นก-รงนก

ฯลฯ

- สงทตรงขามกน เชน

เลก-ใหญ สดา-สขาว


ความประพฤตและ

ความสามารถ



- สงทเปนอนกรม

หรอหาความสมพนธ

ของสงทเรยงกนอย

แลวบอกสงทอย

ลาดบถดไป

- สงทเปนเหตผลกน

ทกษะการรคาจานวน

รคาจานวน บอก/ แสดง

คาจานวน 1-3


คาจานวน

1-5


คาจานวน 1-10

สงเกตการหยบหรอ

นบจานวนสงตาง ๆ

ของเดกขณะทา


สถานการณปกต

เชน จบกลมเดกตาม

จานวนทกาหนด

69

จบคภาพตามจานวน


ความหมายของการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

มนกวชาการทไดใหความหมายของการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน หลายทานดงน

เจนเซน (Jensen, 2000, p. 6 อางถงใน สนทร โคตรบรรเทา, 2548, หนา 12) ใหความหมายของ

การเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน (BBL) วาหมายถง การเรยนรทสอดคลองกบธรรมชาตการเรยนร

ของสมอง เปนการเรยนรทผสมผสานหลากหลายทกษะความรเพอนามาใชสงเสรมการทางานของ

สมอง เปนการนาเอาการทางานหรอธรรมชาตการเรยนรของสมองมาใชในการออกแบบการเรยน

การสอน เพอสงเสรมการเรยนรของสมองใหเกดประสทธภาพมากขน

คอลลน และ จอย (Colleen & Joy, 2000, p. 1 อางถงใน สนทร โคตรบรรเทา, 2548,

หนา 12) ใหความหมายของการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานวา หมายถงวธการเชงธรรมชาต

มการสรางแรงจงใจ และสนบสนนการเรยนการสอนเพอมประสทธภาพใหมากทสดและ

เปนแนวคดทตงอยบนสมมตฐานทวาทาอยางไรสมอจะไดเรยนรไดดทสด

เคน และเคน (Caine & Caine, 2004) อธบายวา การเรยนรโดยใชสมองเปนฐานเปน

ทฤษฎการเรยนรทอยบนพนฐานของโครงสรางและหนาทการทางานของสมองหากสมองยงปฏบต

ตามกระบวนการทางานปกตการเรยนรจะยงเกดขนตอไป ทฤษฎนเปนสหวทยาการ เพอทาใหเกด

การเรยนรทดทสด ซงมาจากงานวจยทางประสาทวทยา

70

สรปไดวา การจดการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน หมายถง การออกแบบกระบวนการ

จดการเรยนการสอนทนาเอาความรเกยวกบสมองมนษย เพอพฒนาศกยภาพสงสดในการเรยนร

โดยมความเชอวาทกคนสามารถเรยนรได ทกคนมสมองพรอมทจะเรยนรไดตงแตกาเนด

องคประกอบของการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

เคน และ เคน (Caine & Caine, 2004) เสนอวา ภาวะทดทสดของมนษย คอ การใชขด

ความสามารถทางสมองเพอการเชอมโยงและเขาใจสงทเปนเงอนไขสงสดในกระบวนการ

มองคประกอบ 3 ขอ ทจะทาใหเกดการเรยนรทซบซอน คอ

1. Orchestrated immersion คอ การสรางบรรยากาศการเรยนรทใหผเรยนไดรบ

ประสบการณทหลากหลาย ซบซอน และเปนประสบการณทแทจรง

2. Ralaxed alertness คอ พยายามกาจดความกลวของผเรยนและเพมเตมบรรยากาศ

ทาทายใหเพมมากขน

3. Active processing คอ การกระตนใหผเรยนเกดความกระตอรอรนวาจะไดเรยนร

โดยวธการใด เรยนรอยางไร ใหเรยนรจากประสบการณตรง

สรปไดวา องคประกอบสาคญของการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน คอ บรรยากาศใน

การเรยนร ขจดความกลวจากตวผเรยน และจดใหผเรยนไดรบประสบการณตรงดวยการปฏบต

หลกการสาคญของการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

เคน และ เคน (Caine & Caine, 2004) ไดแนะนาวา หลกการสาคญของการเรยนรโดยใช

สมองเปนฐาน ไมใชใหใชเพยงขอเดยว แตใหเลอกใชขอททาใหการเรยนรเกดขนมากทสดและ

การเรยนการสอนบรรลผลสงสดเทาใดกได เปนการเพมทางเลอกใหผสอน ซงหลกการสาคญของ

การเรยนรโดยใชสมองเปนฐานม 12 ประการ ดงน

1. สมองเรยนรพรอมกนทกระบบ แตละระบบมหนาทตางกนและสมองเปนผดาเนนการ

ทสามารถทาสงตาง ๆ ไดหลายอยางในเวลาเดยวกน โดยผสมผสานทงดานความคดประสบการณ

และอารมณ รวมถงขอมลทมอยหลายรปแบบ เชน สามารถชมอาหารพรอมกบไดกลนของอาหาร

การกระตนสมองสวนหนงยอมสงผลกบสวนอน ๆ ดวยการเรยนรทกอยางมความสาคญ ดงนน

การจดการเรยนการสอนทมประสทธภาพจะทาใหการเรยนรทหลากหลาย

2. การเรยนรมผลมาจากดานสรระศาสตรทงสขภาพพลานามย การพกผอนนอนหลบ

ภาวะโภชนาการ อารมณและความเหนอยลา ซงตางสงผลกระทบตอการจดจาของสมอง ผสอน

ควรใหความใสใจมใชสนใจเฉพาะความรสกนกคดหรอสตปญญาดานเดยว

3. สมองเรยนรโดยการหาความหมายของสงทตองการเรยนร การคนหาความหมาย

เปนสงทมมาตงแตเกด สมองจาเปนตองเกบขอมลในสวนทเหมอนกนและคนหาความหมาย

71

เพอตอบสนองกบสงเราทเพมขนมา การสอนทมประสทธภาพตองยอมรบวาการใหความเปน

เอกลกษณแตละบคคลและความเขาใจของนกเรยนอยบนพนฐานของประสบการณของแตละคน

4. สมองคนหาความหมายโดยการคนหาแบบแผน (Pattern) ในสงทเรยนรการคนหา

ความหมาย เกดขนจากการเรยนรแบบแผนขนตอนการจดระบบขอมล เชน 2+2 = 4, 5+5 = 10,

10+10 = 20 แสดงวาทกครงทเราบวกผลของมนจะเพมขนตามจานวน เราสามารถเรยนรแบบแผน

ของความรได และตรงกนขามเราจะเรยนรไดนอยลงเมอเราไมไดเรยนแบบแผน การสอนทม

ประสทธภาพตองเชอมโยงความคดทกระจดกระจายและขอมลทหลากหลายมาจดเปนความคด

รวบยอดได

5. อารมณมผลตอการเรยนรอยางมาก อารมณเปนสงสาคญตอการเรยนรไมสามารถ

แยกอารมณออกจากความรความเขาใจไดและอารมณเปนตวกระตนใหเกดการเรยนรความคด

สรางสรรค การเรยนรไดรบอทธพลจากอารมณ ความรสกและทศนคต

6. กระบวนการทางสมองเกดขนทงในสวนรวมและสวนยอยในเวลาเดยวกน

หากสวนรวมหรอสวนยอยถกมองขามไปในสวนใดสวนหนงจะทาใหผเรยนเกดการเรยนรไดยาก

7. สมองเรยนรจากการปฏสมพนธกบสงแวดลอม การสมผสจะตองลงมอกระทา

จงจะเกดการเรยนรหากไดรบประสบการณตรงจากสงแวดลอมมากเทาใดจะยงเพมการเรยนรมาก

เทานน การเรยนรจากการบอกเลา จากการฟงอยางเดยวอาจทาใหมปฏสมพนธตอสงแวดลอม

นอยลงสงผลใหสมองเกดการเรยนรนอยลง

8. สมองเรยนรในขณะรตวและไมรตว ผเรยนสามารถเกดการเรยนรจากการไดรบ

ประสบการณและสามารถจดจาไดไมเพยงแตฟงจากคนอนบอกอยางเดยว นอกจากนผเรยน

ยงตองการเวลาเพอจะเรยนรดวย รวมทงผเรยนจาเปนตองรดวยวาจะเรยนรไดอยางไรเทา ๆ กบ

จะเรยนรอะไร

9. สมองใชการจาอยางนอย 2 ประเภท คอ การจาทเกดจากประสบการณตรงและ

การทองจา การจดการเรยนการสอนทเนนหนกดานการทองจาทาใหผเรยน ไมเกดการเรยนรจาก

ประสบการณทไดสมผสและเรยนรโดยตรง ผเรยนจงไมสามารถใหลายละเอยดเพมเตมจากสงท

ทองจามาได

10. สมองเขาใจและจดจาเมอสงทเกดขนไดรบการปลกฝงอยางเปนธรรมชาต

เกดการเรยนรจากประสบการณ การเรยนรทมประสทธภาพมากทสดเกดจาก

11. จะเรยนรมากขนจากการทาทายและการไมขมข บรรยากาศในชนเรยน

จงควรจะเปนการทาทายแตไมควรขมขผเรยน

72

12. สมองแตละคนเปนลกษณะเฉพาะตว ดงนนรปแบบการเรยนรและวธการเรยนร

จงเปนเอกลกษณสวนบคคล ในการสอนตองเปดโอกาสใหผเรยนไดเรยนรในสงทชอบบางคน

ชอบเรยนเวลาครพาไปดของจรง แตบางคนชอบนงฟงชอบจดบนทก บางคนชอบใหเงยบ ๆ

แลวจะเรยนไดด แตบางคนชอบใหมเสยงเพลงเบา ๆ เพราะสมองทกคนตางกน

การเรยนรของสมองม 3 ลกษณะ ดงน

1. การเรยนรขนพนฐาน เปนการเรยนรเนอหา ขอมล ขนตอนและวธการตาง ๆ

2. การเรยนรอยางมความหมาย เปนการเรยนรทผเรยนรเรยนรโดยมเปาหมายสงทเรยน

มประโยชนและมคณคาสาหรบผเรยน ผเรยนมแรงบนดาลใจทกระตนใหผเรยนอยากเรยนร

และผเรยนมความศรทธาตอสงทเรยนร

3. การเรยนรแบบสมผสโดยตรง เปนการเรยนรทผสมผสานการเรยนรขนพนฐาน

เขากบการเรยนรอยางมความหมาย เปนการเรยนรทผเรยนไดรบจากประสบการณตรงทาใหผเรยน

เกดการเรยนรอยางแทจรง

ทงนใหผสอนควรเปดโอกาสใหผเรยนเกดการเรยนรจากการสมผสโดยตรง เพราะจะ

ชวยใหผเรยนรเกดการเรยนรไดอยางแทจรง นอกจากนยงเสนอแนะไววา ผสอนควรจดการเรยนร

โดยคานงถงหลกการเรยนร 12 ประการและองคประกอบการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานดวย

เนองจากจะชวยใหการเรยนรของสมองมประสทธภาพมากยงขน

พรรณ เกษกมล (2549, หนา 78) ไดเสนอหลกการเรยนรตามแนวคดโดยใชสมอง

เปนฐาน (Brain-based-learning) ดงน

1. สมองทางานไดหลายอยางในเวลาเดยวกน ครจงสามารถจดกจกรรมทใชทกสวน

ของรางกายพรอมกนได ไมวาจะเปนความคด อารมณ จนตนาการการมปฏสมพนธ

2. การเรยนรจะเกดขนพรอมกน ทงรางกายการเรยนรเปนธรรมชาตเชนเดยวกบ

การหายใจ แตอาจสะดดหรอสงเสรมใหเกดมากขนได การจดการกบความเครยด การเลอก

รบประทานอาหาร การออกกาลงกาย การผอนคลาย การจดการกบสขภาพ จะสงผลตอ

กระบวนการเรยนร เชน ควรดมนาวนละ 6 แกว และนอนหลบพกผอนใหเพยงพอ ทกสงจะมผล

ตอหนาทการทางานของรางกายและสงผลตอความสามารถในการเรยนร การเตบโตของประสาท

จะเกดจากประสบการณ การทาทาย ความสข ความสาราญ ประสบการณทไดรบจากโรงเรยน

มสวนดของสมอง ความเครยด ความเบอหนายและการขมขมผลตอสมองในทางลบ

3. ประสบการณจะมความหมายตอนกเรยนมาก จะตอบโตตอสงแวดลอมไดโดย

อตโนมต เชน การหาวธเอาตวรอด ดงนน การจดสงแวดลอมใหเออตอการเรยนรควรเปนสวนหนง

73

ในชวตประจาวน ใหนกเรยนรสกพงพอใจทจะคนหาคาตอบและคดวาการเรยนรเรองราวใหม ๆ

เปนสงหนาทาทาย บทเรยนควรเปนเรองทหนาตนเตนและมความหมายโดยตรงตอตวนกเรยน

ใหโอกาสในการเลอกทจะเรยนรสงทแตละคนตองการ

4. อารมณเปนสงสาคญสาหรบการคนหาความหมาย สมองจะออกแบบเพอการรบร

และตอเตมสงทมอยและจะรบรไมได ถาขอมลใหมแยกออกจากความรเดม สงทรบรแลวไมอาจ

หยดได แตสามารถกาหนดทศทางใหมได การสอนทมประสทธภาพจะชวยใหนกเรยนสรางสงทม

ความหมายทเกยวของกบความรและประสบการณเดม บรณาการเขากบหลกสตรและชวตได เวลาท

รบรไดคอชวงเวลาทสมองปลอดโปรง สบาย ๆ ไมสบสน อารมณเปนสงสาคญ สงทเรยนรจะม

อทธพลตอความคาดหวงความตองการทจะมความภาคภมใจในตนเอง ความตองการทจะม

ปฏสมพนธทางสงคม อารมณและความคดไมไดแยกออกจากกน ดงนนครตองเขาใจความรสก

เจตคต ทมสวนกาหนดอนาคตในการเรยนร ความเชอของนกเรยนทไดรบการสนบสนนจากคร

จะมผลตอการเรยนร

5. กระบวนการของสมองบางสวนและทงหมดจะเกดขนในเวลาเดยวกน สมองซกซาย-

ซกขวาแตกตางกน คนทมสขภาพด สมองทงสองซกจะประสานกนและแลกเปลยนประสบการณ

กนทกวน ความรทแตกตางกน แตมาใชรวมกนได ดงนน การสอนทดจาเปนตองสรางความเขาใจ

และทกษะตลอดเวลา เพราะการเรยนรจะเกดเปนความรสะสมและเปนพฒนาการ ดงนนการใช

คาศพทจะเขาใจไดดในประสบการณจรง เชนเดยวกบการเขาใจทางวทยาศาสตรและสมการ

เมอไดเกยวของกบชวตจรง

6. การเรยนรจะเกดขนจากความตงใจหรอจากการรบรสงทผานเขามา สมองจะรบร

ขอมลผานประสาทสมผส ดงนน สงแวดลอมจงสาคญ สมองจะตอบรบการสอนและการสอสาร

ทเกดขน การใชเสยงเพลงจะมอทธพลตอการเรยนรตามธรรมชาต ครตองรความสนใจและ

ความศรทธาของนกเรยนเพอเปนแรงจงใจใหเกดการเรยนร การเปนตวแบบทดของครจงสาคญ

และมคณคา การฝกหดทสมพนธกบสงทเรยน หรอเกยวของสมพนธกบชมชน ครอบครว หรอ

เทคโนโลยทคนเคย จงเปนสงทมความหมาย

7. การเรยนรจะเกยวของกบจตสานกและจตใตสานก การเรยนรสวนมากอยทจตใต

สานก เราเรยนรมากเกนกวาทจตสานกจะเขาใจได ประสบการณกลายเปนสวนหนงของความร

เบองตน ดงนนความเขาใจจะไมเกดขนทนททนใด อาจเกดขนชาหรอบางทชามาก

8. ความจา 2 แบบ คอ ความจาชวคราวและความจาถาวร การสอนทเนนแตความจา

จะไมเออตอการถายโอนความรและความเขาใจ เพราะนกเรยนจะมโลกสวนตวและลลาการเรยนร

74

ทชอบแตกตางกนการเรยนรภาษาแม เกดจากประสบการณทปฏสมพนธกบผคนหลากหลายวธ

ดวยคาศพทและไวยากรณ นกเรยนจงเรยนรโดยวธธรรมชาต ดงนนครตองใชกจกรรมทเกยวของ

กบชวตจรง รวมทงการสาธตในชนเรยน โครงงาน ทศนศกษา จนตนาการจากประสบการณจรง

การเลาเรอง คาพงเพย ละคร สมพนธกบวชาตาง ๆ ไวยากรณสามารถเรยนรโดยผานการเขยน

เรองราว ความสาเรจขนอยกบการใชประสาทสมผสทงหมดและประสบการณทบรณาการ

การบรรยายจงเปนเพยงสวนหนงของประสบการณทงหมด แตบางทความจาอาจสาคญและม

ประโยชน เชน สตรคณ เราเขาใจไดดเมอความจรงเกดขนตามธรรมชาต ในความจาชวคราว

9. การเรยนรสงเสรมไดดวยการทาทาย และยบย งไดดวยการลงโทษและขมขสมองรบร

ตอเนองสงสดเมออยในภาวะเสยงทมการสนบสนน ดงนนการสรางสถานทหรอบรรยากาศทรสก

ปลอดภย และเกดผอนคลายแมวาจะมความเสยง กจะชวยสงเสรมใหเกดการเรยนรสงสด นกเรยน

ทไดเกรดนอยจงไมสนใจเรยนวชานน

10. สมองของแตละคนมความเปนเอกลกษณผเรยนแตกตางกนและตองการใหเกด

ตวเลอกทจะเรยนรและอยากใหครเขาใจโลกของเขา การใหตวเลอกทแตกตางกน จงเปนสงท

นาสนใจททาใหเกดความเรยนรได

รจรา เรอนเหมย (2551) สรปการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน (Brain-based -learning)

Brain based learning คอ การใชความรความเขาใจทเกยวของกบสมองเปนเครองมอในการออกแบบ

กระบวนการเรยนรและกระบวนการอน ๆ ทเกยวของ เพอสรางศกยภาพสงสดในการเรยนรของ

มนษย โดยเชอวาโอกาสทองของการเรยนรอยระหวางแรกเกด-10 ป

นกวจยเกยวกบการเรยนรโดยใชความรเกยวกบสมองเปนหลก ไดเสนอทฤษฎเกยวกบ

การเรยนการสอน 12 ขอ ดงตอไปน

1. สมองเปนกระบวนการคขนาน สมองเปนอวยวะทมความสาคญทสดในรางกาย

ของคนเรา เพราะการทมนษยสามารถเรยนรสงตาง ๆ ไดนนจะตองใชสมองและระบบประสาท

เปนพนฐานของการรบร รบความรสกจากประสาทสมผส ไดแก ตาทาใหเหน หทาใหไดยน จมก

ทาใหไดกลน ลนทาใหไดรบรส และผวกายทาใหเกดการสมผส

2. สมองกบการเรยนร สมองไมไดมหนาทเฉพาะรบรแตเพยงอยางเดยวแตจะเปน

อวยวะทสาคญตอการพฒนาของอวยวะทงหมดของรางกาย ซงจะรวมถงการเรยนร การคด การจา

และพฤตกรรมของมนษย มความจาเปนอยางยงทครผสอนควรจะมความรเรองทเกยวกบการทางาน

และการพฒนาของสมอง เพอจะไดวางแผนจดกจกรรมการเรยนรในลกษณะทกระตนใหสมองคด

และทางานแบบทาทาย ย วยมากทสด ผเรยนไดคดและแสดงออกอยางสรางสรรคในทกดาน

ซงจะทาใหผเรยน ไดพฒนากระบวนการคดและเรยนรเตมตามศกยภาพ เปนรากฐานไปส

75

การเปนคนด คนเกงและมความสขในการดารงชวต และเมอเตบโตขนจะไดเปนเยาวชนพลเมอง

ทดของสงคมตอไป

3. การเรยนรมมาแตกาเนด ในการเรยนรของบคคลเรานนจะเกดขนตงแตเรมมชวต

และเปนทรกนโดยทวไปวาการเรยนรทดทสดนนจะตองลงมอปฏบตดวยตนเอง หรอเปนการเรยนร

โดยประสบการณตรง

4. รปแบบการเรยนรของบคคล ผเรยนในหองเรยนหนง ๆ มกจะมผถนดการเรยนร

ตามรปแบบของตน ครจงจาเปนตองจดกจกรรมการเรยนรใหเหมาะสมกบผเรยนทกรปแบบ

อยางเสมอภาคกน เพอใหผเรยนมความสนกสนานและเกดความสขในการเรยนรตามรปแบบ

ทตนถนด รวมทงยงมโอกาสพฒนาความสามารถดานอน ๆ ทตนไมถนดอกดวย

5. ความสนใจมความสาคญตอการเรยนร ความสามารถพเศษของมนษย แบงออกเปน

8 ดาน ดวยกน มนษยยอมมความแตกตางระหวางบคคล แตละคนมกจะมความเกงไมเหมอนกน

ควรเปดโอกาสใหผเรยนเปนผวางแผนในการพฒนาตนเอง โดยเรมจากรจกตนเอง รจดดอย จดเดน

คนหาวธการพฒนาความเกงใหแกตนเองทจะนาไปสการปฏบตอยางมความสขและเกดการเรยนร

อยามความหมาย

6. สมองมหนาทสรางกระบวนการเรยนร สมองของคนเราแบงออกเปนสองซก คอ

ซกซายกบซกขวา สมองทงสองดานมความสมพนธกน สมองมหนาทควบคมการรบรการคด

การเรยนร และการจา ควบคมการทางานของอวยวะตาง ๆ ของรางกายและควบคมความรสกและ

พฤตกรรม จะเหนไดวาสมองไมไดมหนาทเฉพาะรบรแตเพยงอยางเดยว แตจะเปนอวยวะทสาคญ

ตอการพฒนาของอวยวะทงหมดในรางกาย ซงรวมถงความคด การเรยนร การจา และ พฤตกรรม

ของมนษย

7. การเรยนรในสงทสนใจสามารถรบรไดอยางมประสทธภาพ สมองจะซมซบเฉพาะ

ขอมลทบคคลมความสนใจในเรองนนอยแลว เชอมโยงกบขอมลความรใหม ประสานขอมล

ความรเขาดวยกน ซงหมายความวา การเรยนรของมนษยจะมประสทธภาพสงขน เมอม

การเชอมโยงระหวางประสบการณเดมของผเรยนกบการจดประสบการณการเรยนรแตละครง

8. การเรยนรเกดขนไดเกยวของกบกระบวนการทงในแบบทมจดมงหมายและไมได

ตงใจ การเรยนรของคนสวนใหญมกเกดการเรยนรขนไดจากสงทไมไดตงใจ สามารถเรยนร

ไดจากประสบการณสถานการจรง เชน ในการแกปญหาเฉพาะหนาทเผชญอยโดยไมไดคด

การแกปญหาทเกดขนมากอน โดยอาศยประสบการณเดมของแตละบคคลในการเรยนร

ทจะแกปญหาไดเหมาะสม

76

9. การเรยนรทเกดจากกระบวนการสรางความเขาใจ การเรยนรทดเกดจากกระบวนการ

ทสรางความเขาใจ และใหความหมายกบสงทรบมา มการเชอมโยงระหวางสงทเรยนกบชวตจรง

สอน/ แนะนาบนพนฐานความร ประสบการณและทกษะทมอยเดมของผเรยน

10. การเรยนรเกดจากการมปฏสมพนธกบผอน ภาษาแรกของมนษยเราถกเรยนร

จากประสบการณทมปฏสมพนธกนอยางหลากหลาย ดวยคาศพทและ ไวยากรณ ถกเรยนรโดย

กระบวนการเรยนรภายในของบคคลทเกดจากการมปฏสมพนธกบสงแวดลอมภายนอกและสงคม

11. การเรยนรคอการสงเสรมใหผเรยนเผชญกบสถานการณสงแวดลอมทกระตน

การเรยนร เซลลสมองจะมการเชอมตออยางสงสด เมอถกกระตนใหเผชญกบสถานการณทาทาย

ใหผเรยนอยากเรยนร โดยผานกระบวนการเลนอยางสนกสนาน และมความสข ปราศจาก

ความเครยด เพราะความเครยดเปนสงทบนทอนความเรยนรของผเรยนได

12. สมองของบคคลมความเทาเทยมกน มนษยทกคนมระบบสมองทเหมอนกน ถงแม

ทกคนจะมศกยภาพทแตกตางกนในดานความรความถนดทมอยเดม ตามสภาพแวดลอมของแตละคน

แตเราสามารถเรยนรไดเตมตามศกยภาพไดอยางเทาเทยมกน

สรปไดวาหลกการสาคญจากการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานนน การออกแบบการจด

กจกรรมจะตองคานงถงองคประกอบหลายประการ ดงทนกวชาการไดกลาวขางตน และสงสาคญ

ประการหนงคอ การจดบรรยากาศในหองเรยน ซงตองเปนบรรยากาศทผอนคลาย เออตอ

การเรยนรกจกรรมควรมลกษณะทาทาย หรอดงดดความสนใจของผเรยน ทสาคญกจกรรม

ตองเปนกจกรรมทพฒนาสมองของผเรยนในหลาย ๆ ดาน และใชประสาทสมผสทงหา ใหเดก

ไดสมผสโดยตรง

แนวคดพนฐานการเรยนรตามหลกการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

สถาบนวทยาการเรยนร (2549, หนา 8-12) สรปแนวความคดของการเรยนรตามหลก

การเรยนรโดยใชสมองเปนฐานวา เปนการสอนแบบเนนผเรยนเปนสาคญโดยใชกระบวนการเรยน

พฒนากระบวนการคดวเคราะห สงเคราะห ประเมนแกปญหา การตดสนใจและการวางแผน

เพอนาไปสการลงมอทาจรงตามหลกการของสมองกบการเรยนร ซงการเรยนรแบบนสงผลให

เซลลสมอง 100,000 ลานเซลล ไดรบการกระตนใหทางานและเกดพฒนาการทาใหเกดปญญา

การคดวเคราะหและปญญาในระดบทสงขน ๆ ครอบคลมตามหลกการพหปญญาและเกบความรไว

ในความจาระยะยาวทพรอมนาไปใชในสถานการณตาง ๆ และในการสอนแตละครงจะตอง

คานงถงความคดพนฐานตามหลกการของสมองกบการเรยนรคอ อารมณเปนสวนสาคญใน

การเรยนรทกขนตอน การเรยนรตองใชทกสวนทงการคด ความรสกและการลงมอปฏบตจรง

77

ไปพรอมกนจงเปนการเรยนรทดทสด กระบวนการและลลาการเรยนนาไปสการสรางแบบแผน

อยางมความหมาย

วโรจน ลกขณาอดสร (2550) ไดเสนอแนวความคดพนฐานของการเรยนรโดยใชสมอง

เปนฐานไว ดงน

1. การทาใหเดกเกดการตนตวแบบผอนคลาย ดวยการสรางบรรยากาศใหเดกไมรสก

เหมอนถกกดดน แตมความทาทายใหเดกคนควาหาคาตอบ

2. การทาใหเดกจดจอในสงเดยวกนดวยการใชแผนการจดกจกรรมการเรยนร

หลาย ๆ แบบ รวมทงการยกปรากฏการณจรงมาเปนตวอยางและการเปรยบเทยบใหเหนภาพหรอ

การเชอมโยงความรหลาย ๆ อยาง การอธบายปรากฎการณดวยความรทเดกไดรบ

3. ทาใหเกดความรจากการกระทาดวยตนเองโดยการใหเดกไดลงมอทดลองประดษฐ

หรอไดเลาประสบการณจรงทเกยวของ

สนทร โคตรบรรเทา (2548, หนา 1) มแนวคดสาคญของการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

ไวดงน

1. สมองเปนตวประมวลแบบคขนาน สมองมนษยทาหนาทหลายอยางไดในเวลา

เดยวกนหรอขนานกนไป ตวอยางเชน ในขณะทอานหนงสอหนาน อาจคดถงเรองอน ๆ ดวย หรอ

เกดความคดขนมาในใจทนทวาจะตอบคาถามโจทยการบานทอาจารยใหไวอยางไร เปนตน

2. การเรยนรใชทกสวนของรางกาย สมองเปนอวยวะสวนหนงของรางกายถาการเรยนร

เปนธรรมชาตเชนเดยวกบการหายใจ การเรยนรยอมทาใหชาลงหรอเรวขนกได เชนเดยวกบ

การหายใจชาหรอเรว หลายสงหลายอยางมผลกระทบตอการทางานของรางกาย เชน การกนอาหาร

หรอโภชนาการ การเจรญเตบโตของเสนประสาท การจดการกบความเครยดการออกกาลงกาย

การสอน และการพกผอน ลวนมผลกระทบตอความสามารถในการเรยนรทงสน

3. การคนหาความหมายมสวนเกยวของและเกดขนอยางมแบบแผนการคนหา

ความหมายของสงตาง ๆ เปนพนฐานการทางานของสมองมนษย การเรยนรตามปกตจาเปนตองม

ความตนเตนและมความหมาย และตองมหลายตวเลอก สมองมนษยจงเปนนกศลปะและ

นกวทยาศาสตร ซงพยายามคนหาและทาความเขาใจกบแบบแผน (Patterns) ตาง ๆ ทเกดขน

ตวอยางของการมรปแบบ เชน การฝนกลางวน การแกปญหา และการคดอยางมวจารณญาณ

เปนตน ซงมนษยมอทธพลชนาใหเกดขนได

4. อารมณมความสาคญตอการเรยนร การเรยนรโดยไดรบอทธพลจากอารมณและม

อารมณเปนตวจดการผลกระทบทางอารมณของบทเรยนและประสบการณชวตจะมผลตอความรสก

หรอเจตคตตอการเรยนรอยางมหาศาลทเดยว โดยหลกการพนฐานแลวสภาพแวดลอมในการเรยนร

78

ตองมลกษณะของการเคารพและการยอมรบซงกนและกนระหวางผเรยนกบผสอนหรอนกเรยน

นกศกษากบครอาจารย

5. สมองประมวลขอมลทงเปนสวนยอยและโดยรวมไปพรอมกน ตามหลกความเชอ

เกยวกบสมองซกซายและสมองซกขวา จะเหนวามขอแตกตางอยางมนยสาคญระหวางสมองซก

ซาย (Left hemisphere) กบสมองซกขวา (Rift hemisphere) สมองซกซายทาหนาทเกยวกบ ตรรกะ

(Linearity) การวเคราะหและเนอเพลง สวนสมองซกขวาทาหนาทเสรมซงกนและกน ไมวาจะเปน

ดานภาษา ดนตร ศลปะ หรอคณตศาสตร

6. การเรยนรเกยวกบการตงใจจรงกบมองโดยรอบ และการประมลขอมลโดยรตว

และไมรตว สมองมนษยรบเอาขอมลและสญญาณตาง ๆ ทอยนอกเหนอความตงใจจรงเฉพาะหนา

ซงอยขางนอกรศมสายตาออกไป ขอมลทอยโดยรอบ เชน เสยงระฆง รอยยมของคร การเคลอนไหว

รางกาย คาขวญหรอขอความทตดอยขางฝาหองเรยน หรอดนตรและศลปะ อาจนามาใชเปน

เครองมอในการอานวยความสะดวกหรอสงเสรมการเรยนรไดอยางมพลง

7. ความจามสองประเภท คอ ความจาแบบมระยะทางและความจาแบบทองจาทกคน

มความจาแบบมระยะทาง (Spatial memory) ตามธรรมชาต ซงชวยใหมความจาทนท (Instant

memory) สวนความจาแบบทองจา (Rote memory) เปนชดระบบซงออกแบบเปนพเศษโดยเฉพาะ

สาหรบเกบขอมลทคอนขางจะไมมความเกยวของกนนก ตวอยางทว ๆ ไป เชน ตารางสตรคณ

เสยงของคาตาง ๆ การสะกดคา ขอเทจจรง และวนสาคญทางประวตศาสตร เปนตน เปนทสงเกตวา

สมองเขาใจและจดจาขอเทจจรงไดดทสด เมอขอเทจจรงและทกษะตาง ๆ ฝงลกอยในระบบ

ความจาแบบมระยะทาง

8. สมองของแตละคนมเอกลกษณ แมวาทกคนมประสาทสมผสและอารมณพนฐาน

เหมอนกนกตาม การบรณาการของสงเหลานในแตละคนและแตละสมองไมเหมอนกน ดงนน

การเรยนร จงควรมหลายดานเพอใหมการแสดงออกถงวธการเรยนร (Learning styles) ทแตกตางกน

สรปวา แนวคดพนฐานในการจดการเรยนรตามแนวคดสมองเปนฐานนน ตองให

ความสาคญในตวผเรยน ซงอารมณเปนสวนสาคญอยางยงในการเรยนรทกขนตอน การเรยนรตอง

ใชทกสวนทงการคด ความรสกและการลงมอปฏบตจรงไปพรอม ๆ กน

ทฤษฎการเรยนรตามหลกการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

วโรจน ลกขณาอดสร (2550) ไดสรปทฤษฎการเรยนรตามหลกการเรยนรโดยใชสมอง

เปนฐาน ทนกวชาการเสนอไวทจะตองคานงถงในการจดการเรยนร ดงน

ทฤษฎท 1 การเรยนรอยางมความสข เดกแตละคนตองไดรบการยอมรบวาเปนมนษยทม

หวใจ เดกมสทธทจะเปนตวของตวเองไมเหมอนใคร

79

1. เนนการสอนดวยการตงคาถามอธบายดวยคาถาม

2. เปดโอกาสใหเดกไดลอง แตอาจจะมสญญาในการจากดความเสยหาย

3. เปดโอกาสใหเดกไดเลอกแนวทางการเรยนรของตนเองตามความถนดและความสนใจ

4. ทาใหสงทเรยนรเกยวของในชวตประจาวนหรอสามารถเปรยบเทยบได

ในชวตประจาวน

5. เรยนรจากงายไปหายาก

6. วธการเรยนรตองสนกสนานไมนาเบอ

7. เนนใหเดก ๆ ไดใชความคด ทงคดวเคราะห คดสงเคราะหและใชจนตนาการ

8. การประเมนผลตองมงประเมนผลในภาพรวมและใหเดกไดประเมนผลเอง

ทฤษฎท 2 การเรยนรแบบมสวนรวม รปแบบการถายทอดความร

1. การเรยนรเปนกลม

2. ใชคาถามเปนสอการเรยนรใหคด

3. การจาลองสถานการณ (What if?)

4. เนนใหเดกทากจกรรมและสรางผลงาน

5. เนนใหเดกใชจนตนาการ

6. เนนการเชอมโยงกบชวตจรง

7. เนนการใชกจกรรมกลม เกม การอภปราย ฯลฯ

8. การสรางสงแวดลอมเพอกระตนการเรยนรดวยตนเอง

9. การประเมนผล สนบสนนใหเดกไมกลวการแขงขนดวยการทดสอบบอย ๆ การให

เดกยอมรบผลการประเมนและวางแผนในการแกไขปรบปรงดวยตนเอง การประเมนผลจากผลงาน

ของเดกและพฤตกรรม

ทฤษฎท 3 การเรยนรเพอพฒนากระบวนการคด

1. การคดเชงวเคราะห มความสามารถในการจาแนกแยกแยะองคประกอบตาง ๆ

และหาความสมพนธทางเหตผลระหวางองคประกอบเหลานน เพอคนหาสภาพความเปนจรงหรอ

สงสาคญของสงทกาหนดให

2. การคดเปรยบเทยบ มความสามารถในการพจารณาเปรยบเทยบไดสองลกษณะคอ

การเทยบเคยงความเหมอน และความแตกตางระหวางสงหนงกบสงอน ๆ ตามเกณฑ

3. การคดสงเคราะห มความสามารถในการรวบรวมสวนประกอบยอยตาง ๆ มา

หลอมรวมไดอยางผสมผสานจนกลายเปนสงใหม

80

4. การคดเชงวพากษ มความสามารถในการพจารณา ประเมนและตดสนสงตาง ๆ หรอ

เรองราวทเกดขนทมขอสงสยหรอโตแยง โดยการแสวงหาคาตอบทมความสมเหตสมผล

5. การคดอยางมวจารณญาณ มความสามารถในการคดอยางมเหตผลมหลกเกณฑ

และหลกฐานอางองกอนตดสนใจเชอหรอไมเชอ

6. การคดเชงประยกต มความสามารถทางสมองในการคดนาความรมาปรบใช

ใหมประโยชนตามวตถประสงคสอดคลองกบสภาพแวดลอม

7. การคดเชงมโนทศน มความสามารถในการเชอมโยงความสมพนธของขอมลทงหมด

โดยมการจดระบบ จดลาดบความสาคญของขอมล เพอสรางความคดรวบยอด (Concept)

8. การคดเชงกลยทธ มความสามารถในการกาหนดวธการทางานทดทสดโดยใชจดแขง

ทตวเองม มความยดหยนพลกแพลงไดภายใตสถานการณ เพอบรรลวตถประสงคทตองการ

9. การคดเพอแกไขปญหา มความสามารถในการขจดสภาวะความไมสมดลทเกดขน

โดยพยายามปรบตวเองและสงแวดลอมใหกลบเขาสสภาวะสมดล

10. การคดเชงบรณาการ มความสามารถในการเชอมโยงขอมลหรอแนวคดหนวย

ยอย ๆ ทงหลายทมความสมพนธเชงเหตผลเขาดวยกนกบเรองหลกไดอยางเหมาะสมกลมกลน

เปนองครวมหนงเดยวทมความครบถวนสมบรณ

11. การคดเชงสรางสรรค มความสามารถในการขยายขอบเขตการคดทมอยเดม

สความคดทแปลกใหม โดยเปนความคดทใชประโยชนไดอยางเหมาะสม

12. การคดเชงอนาคต มความสามารถในการคาดการณแนวโนมทอาจจะเกดขน

ในอนาคตไดอยางชดเจนและสามารถนาสงทคาดการณนนมาใชประโยชนไดอยางเหมาะสม

โดยจะตองฝกนกเรยนในสงตาง ๆ ตอไปน

12.1 ฝกสงเกต

12.2 ฝกบนทก

12.3 ฝกการนาเสนอ

12.4 ฝกการฟง

12.5 ฝกการอาน การคนควา

12.6 ฝกการตงคาถามและตอบคาถาม

12.7 ฝกการเชอมโยงทางความคด

12.8 ฝกการเขยนและเรยบเรยงความคดเปนตวหนงสอ

81

ทฤษฎท 4 การเรยนรเพอพฒนาสนทรยภาพและลกษณะนสย ศลปะ ดนตร กฬา

โดยควรจะมความสอดแทรกหลกการของความเหมอน หลกการของความแตกตาง หลกการของ

ความเปนฉน

การผอนคลายทางอารมณทาใหเกดการเรยนรทดขน ความสาคญคอ การสรางความสมดล

ระหวางความทาทายอยากรกบความผอนคลาย ความมระเบยบวนยของตนเอง การใชคาถาม

เพอใหคนหาคาตอบวาทาไมตองมระเบยบวนย การผดระเบยบและวนยยอมตองมเหตผล

แตเหตผลไมใชตวตดสนถกผด

ทฤษฎท 5 การเรยนรเพอพฒนาสนทรยภาพและลกษณะนสย การฝกฝนกาย วาจา ใจ

1. สอนโดยใชอทาหรณแลวตงคาถามใหเดกตอบ แลวใหเดกสรปดวยตนเอง

2. สอนโดยใชการแฝงสาระ การพดคยถามความเหนไมใชใหเดกจาในสงทสงฟง

ในสงทพด

จากแนวคดพนฐานและทฤษฎการเรยนรตามหลกการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานตามท

กลาวมาขางตนสรปไดวา การจดการเรยนรตามหลกการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน หมายถง

แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญ ตามหลกการสมองกบการเรยนร

บนความคดพนฐาน 3 ดาน คอ อารมณเปนสวนสาคญในการเรยนรทกขนตอน การเรยนรตองใช

ทกสวนทงการคด ความรสกและการลงมอปฏบตไปพรอม ๆ กน จงเปนการเรยนรทดทสด

กระบวนการและลลานาไปสการสรางแบบแผนอยางมความหมาย โดยใชกระบวนการเรยนพฒนา

ผลการเรยนร

นอกจากน สวทย มลคา (2547, หนา 47) ไดเสนอแนวทางการใชยทธศาสตรการพฒนา

ความสามารถในการคดของนกเรยนไว ดงน

1. สอนดวยการตงคาถาม ใชเทคนคการตงคาถามหรอใชกรอบการถามของ

เบนจามนบลม (Benjamin Bloom) หรอใชคาถามความคดสรางสรรคทงคาถามเดยวและคาถาม

แบบชด

2. สอนโดยใชแผนทความคด (Mind mapping) ฝกการวเคราะห

3. การแลกเปลยนเรยนรรวมกน

4. บนทกการเรยนร บนทกขอสงสย ความรสกสวนตวความคดทเปลยนไป

5. การถามตนเองในการวางแผนจดระเบยบคดไตรตรองในเรองการเรยนรของตน

6. การประเมนตนเอง เพอประเมนความคดและความรสกของตน

จะเหนไดวายทธศาสตรการพฒนาความสามารถในการคดของนกเรยนและทฤษฎตาง ๆ

ของหลกการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานทง 5 ทฤษฎ ของ วโรจน ลกขณาอดสร (2550) เปน

82

การพฒนาความสามารถในการคดวเคราะหของนกเรยนในแนวทางเดยวกน ดวยเหตน วมลรตน

สนทรโรจน (2549, หนา 41) จงไดนาทงสองหลกการมาประยกตใชในการจดกจกรรมตามลาดบ

ขนตอนการเรยนร ดงน

1. ขนนาเขาสบทเรยน เปนขนการเราความสนใจของนกเรยนใหอยากรและเกด

ความคนเคย ใชทฤษฎการเรยนรอยางมความสข ทฤษฎการเรยนรแบบมสวนรวมทฤษฎการเรยนร

เพอพฒนาสนทรยภาพและลกษณะนสย ศลปะ ดนตร กฬา (โดยใชเพลง ภาพ การแสดง ทาทาง

การวาดรป การเลาเรอง การใชคาถาม ฯลฯ)

2. ขนตกลงกระบวนการเรยนร เปนการใหเดกแสดงออกถงความตองการและความรสก

เกยวกบวธการทครและนกเรยนตกลงรวมกน ใชทฤษฎการเรยนรเพอพฒนาสนทรยภาพและ

ลกษณะนสย การฝกฝน กาย วาจา ใจ สอนโดยใชการแฝงสาระ การพดคย ถามความเหนไมใช

ใหเดกจาในสงทสง

3. ขนเสนอความร ใชทฤษฎการเรยนรอยางมความสขโดยเรยนรจากงายไปหายาก

เปนขนสรางประสบการณใหกบนกเรยน

4. ขนฝกทกษะ ใชทฤษฎการเรยนรแบบมสวนรวมและการเรยนรเพอพฒนา

กระบวนการคด เปนการลดความเครยด นกเรยนจะชวยกนทากจกรรมกลมและสรางผลงาน

คดวเคราะห สงเคราะหขอมล ทาใหเกดความหลากหลายและมทกษะทางสงคม

5. ขนแลกเปลยนเรยนร ใชทฤษฎการเรยนรเพอพฒนากระบวนการคดโดยนกเรยน

นาเสนอผลงานของแตละกลม มการเคลอนไหวยดเสนยดสาย เปนการฝกการสงเกต การฟง

การบนทก การนาเสนอ การอาน การตงคาถามและตอบคาถาม

6. ขนสรปความร ใชทฤษฎการเรยนรเพอพฒนากระบวนการคดโดยใช Mind mapping

วธนจะทาใหเกดการสรปรวบยอดและเขาถงความจาไดดทสด เปนการฝกการเชอมโยงทางความคด

การเขยนและเรยบเรยงเปนตวหนงสอ และใชทฤษฎการเรยนรเพอพฒนาสนทรยภาพ และลกษณะ

นสย ดนตร ศลปะ กฬา โดยใชศลปะเขามาตกแตงชวยทาใหเกดการผอนคลายทางอารมณทาให

เกดการเรยนรทดขน

7. ขนกจกรรมเกม (ทดสอบ) เปนขนวดผลประเมนผลตามสภาพจรงเปนขนทประเมน

นกเรยนวาเกดการเรยนรหรอไม โดยใชการสอบเปนเกมการแขงขนเพอใหนกเรยนรสกสนก

ไมเครยด ใชทฤษฎการเรยนรแบบมสวนรวม โดยสนบสนนใหเดกไมกลวการแขงขน

ดวยการทดสอบ รวมทงใหเดกยอมรบผลการประเมนและวางแผนในการแกไขปรบปรงดวยตนเอง

83

สรปไดวา การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานหมายถงการจดกจกรรมการ

เรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญ ผเรยนไดคดแกปญหาและหาเหตผลดวยตนเองจากการทเดกได

สมผสและลงมอปฏบตจรง

ผลกระทบของการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานทมตอการศกษา

สวทย มลคา (2547, หนา 20) สรปวา การนาทฤษฎการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

มาใชในการจดการเรยนการสอนจะมผลกระทบ ดงน

1. ดานหลกสตร ผสอนตองออกแบบการเรยนรใหครอบคลมความสนใจของผเรยน

และสรางกรอบสาหรบการเรยนร

2. การสอน ใหผเรยน เรยนรอยางหลากหลาย ใชการเรยนรทงจากสงแวดลอมภายนอก

หองเรยนและภายในหองเรยน ผสอนกาหนดโครงสรางของการเรยนรครอบคลมปญหาทเกดขน

จรง และคอยใหกาลงใจผเรยน

3. การประเมน ผสอนควรแจงจดประสงคการเรยนรและหลกการวดผลประเมนผล

ใหผเรยนไดทราบกอนการเรยน เพอผเรยนจะสามารถวางแผนวธการเรยนรใหไดผลดทสด

เทาทจะสามารถทาไดและผสอนประเมนผลตามสภาพจรง

สงสาคญทผสอนควรเรยนรและนาไปใชในการจดการเรยนการสอนเพอใหผเรยน

เกดการพฒนาตนเองเตมตามศกยภาพของสมอง มดงน

1. การประเมนผลทดทสดคอการประเมนผลตามสภาพจรง

2. บคคลเรยนรไดดเมอตองเรยนรเพอแกปญหาทเกดขนจรง

3. ภาพรวมไมสามารถแยกออกจากรายละเอยดได

4. เพราะสมองแตละคนแตกตางกน นกการศกษาควรใหโอกาสผเรยน ไดเรยนรแกไข

ปญหาตามสภาพแวดลอมของเขา

ครผสอนจะตองจดกจกรรมการเรยนการสอนทสงเสรมการเรยนร สมอง ผสอนตอง

ตระหนกเสมอวาวธทดทสดของการเรยนรไมใชการบรรยาย แตเปนการเปดโอกาสใหผเรยน

มสวนรวมหรอไดปฏบตจรง ซงจะทาใหผเรยนเกดการเรยนรสงใหม ๆ เพอแกปญหาทเกดขนได

ประสบความสาเรจและปลอดภย

ความคดบางประการทนาสนใจของการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน จากการวจยทาง

ประสาทวทยา อาท ประเทศตะวนตกไดทมทนวจยจานวนมหาศาลในการศกษาถงการทางานของ

สมองและปจจยทเพมการทางานของสมองไดดขน มแนวคดทนาสนใจบางประการทมประโยชน

สามารถนามาใชในการศกษาได คอ

84

1. สมองไมคงทตายตวสามารถยดหยนไดตงแตเกด มศกยภาพทจะเปลยนโครงสราง

และปฏกรยาทางเคมในการตอบสนองตอสงแวดลอม

2. สงแวดลอมและพนธกรรมตางมความสาคญ สงแวดลอมมผลตอการทางานทาง

พนธกรรมเปนตวกาหนดวาสงแวดลอมจะไดรบการแปลความหมายเปนอยางไร

3. ในขณะทมนษยในชวงเวลาแหงการใชความคดเพอการเรยนรทกษะเฉพาะเรองใหม ๆ

เพยง 1 ทกษะนน เสนประสาทของสมองกพยายามทจะเชอมโยงกนใหมากทสด

4. ชวงอาย 4-10 ขวบ สมองจะมความกระฉบกระเฉงมากเรยกวา “ชวงเวลาแหง

การเรยนรทวเศษ” งานวจยดานสมองสนบสนนเรองของการศกษาในวนเดกและการทพอแม

ใหการศกษากบลกเตอพฒนาการทางสมองของเดกในชวงอาย 4-10 ขวบ

เคน และเคน (Caine & Caine, 2004) ไดสรปความคดหลก ๆ ในงานวจยดานสมองไว

3 ขอ คอ

1. Downshifting คอ ความรสกกลวและหมดหวงทบางครงเกดขนจากการทพยายาม

ทาสงใหม และเมอความรสกเหลานมมากจนไมสามารถจดการได จะกลบไปคดถงวธการเดมและ

แกไขปญหาแบบเดม

2. Memory แบงออกเปน 2 ระบบ คอ ระบบความจาแบบแทรกซอน (The taxon

memory system) เปนระบบความจาเปนทรบผดชอบการเรยนรแบบทองจาไมตองใชการจนตนาการ

หรอความสรางสรรค ตองไดรบการกระตนจากการใหรางวลหรอการลงโทษ มกจะเกดความลา

เนองมาจากความเครยดในจานวนของเซลลสมองทมอยแบบจากด และระบบความจาแบบโลเล

(The locale memory system) เปนระบบความจาทเกดขนทนทจากประสบการณ จะรบรโดย

อตโนมตและจะรบผดชอบดานความเขาใจในภาพรวมใหญ ระบบนตองไดรบการกระตนโดยแปล

ความแปลกใหม

3. Learning all the time งานวจยแสดงใหเหนวา สมองมความสามารถทจะรบการเรยน

รอยตลอดเวลา ความคดนสนบสนนคากลาวทวา “เราประสบกบอะไรเรากจะเปนอยางนน”

ความคดนนามาใชเกยวกบการเรยนคอ การเรยนรจะไดรบการปรบปรงเมอผเรยนทาการเชอมโยง

ระหวางสงแวดลอมของการเรยนรทแตกตางกนไป

การประยกตงานวจยทางดานประสาทวทยามาใชในการศกษาทผานมามการศกษา

เกยวกบสมองมนษยมานานกวา 10-15 ป จากบนทกทางประวตศาสตรทเหลออยและจากขอมล

เหลานนกาลงนามาสการเปลยนแปลงครงยงใหญ คอ ทาอยางไรเราจะสามารถมคอมพวเตอรทใช

สมองและบคคลเปนฐาน เพอการเรยนรสงตาง ๆ ไดมากขน เรวขนและงายกวาเดม โดยคนพบวา

(สถาบนวทยาการเรยนร, 2548, หนา 26-28)

85

1. สมองมนษยโดยปกตประกอบดวยเซลลสมองลานลานลานเซลลเปนเซลลประสาท

หนงรอยลานเซลล และเซลลอน ๆ อกเการอยลานลานเซลล

2. แตละเซลลสามารถเตบโตไดถง 20 เดนไดรต เพอเกบขอมลเหมอนกงกานของตนไม

3. ในชวงแรกของชวต สมองของเดกทารกสรางเซลลเชอมโยงการเรยนรใหม ๆ ได

อยางเหลอเชอในอตราทสงถงสามลานเสนเซลลในหนงวนาทเปนสงแรกทบงบอกถงพลงของ

สมอง

4. สมองประกอบดวย 4 สวน คอ สมองทเกยวกบชาตญาณ สมองทเกยวกบอารมณ

สมองทเกยวกบความสมดล และ คอรเทกทมพฒนาสง

5. คอรเทก ม 2 สวน คอ ซกซายและซกขวา ซกซายเปนสมอง ดานศาสตรวชาการ

และซกขวาเปนสมองดานศลปะสรางสรรค

6. แตละดานของคอรเทกเชอมโยงดวย คอปสแคลโลซม ซงเปนเสมอนยานพาหนะของ

ขอมลนบลานทรบสงระหวางซกซายและซกขวาในแตละวนาทซงทาใหทงสองซกเกดการเรยนรอย

รวมกนไดงายขน

7. สมองมศนยกลางเชาวปญญาแตกตางกน และแตละศนยยงสามารถพฒนาไดอก

มากมายเพอสรางความแขงแกรงตามธรรมชาตและทาใหความออนแอแขงแกรงขน

8. สมองเกดการเรยนรไดจากการทางานของคลนสมอง ความยาวคลนเบตาทกวางเตมท

คอสงหนงทใชไดอยางมประสทธภาพ เมอใชกบขอมลทเรารบรแลว เชน การขบรถหรอการพดภาษา

ทเราพดไดคลองแคลว แตความยาวคลนแอลฟาคอสงทใชไดดกบการเรยนรในขอมลทแปลกใหม

หรอสงใหม ๆ

9. มนษยใชสมองเพยงเศษเสยวของศกยภาพสมองทมอย

10. การนาความรเรองสมองมาปรบใชเกยวกบการออกแบบกจกรรมการเรยนการสอน

การทผสอนจะนาความรในเรองการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานมาใชในการออกแบบขนตอน

การจดกจกรรมการเรยนการสอนใหประสบความสาเรจ ผสอนควรจะตระหนกถงกระบวนการเกด

การเรยนรของสมอง ศกษาใหเกดความเขาใจและชดเจน ซงในการออกแบบเปนไปตามขนตอน

5 ขนตอน (ADDIE) ดงน

10.1 Assess ผสอนตองสารวจความรเพมเตมทผเรยนมอย รวมทงสรางแรงจงใจ

แรงกระตนททาใหเกดการเรยนรเดมนนขนมา และหาวธการเรยนรสงใหมทผเรยนชอบมากกวา

ผสอนพงระมดระวงในเรองของขอมลทขาดหายไป ความรทไมปะตดปะตอและขนตอนการเรยนร

จะตองวเคราะหระหวางความรทผเรยนไดรบผลการเรยนรทคาดหวง

86

10.2 Desing ผสอนสามารถกาหนดจดประสงคของการเรยนร โดยการออกแบบ

ใหผเรยน ไดคนพบวธการแกปญหา หาคาตอบทเปนทางออกของปญหา ซงผสอนสามารถกาหนด

โปรแกรมการเรยนทมชวงเวลาสาหรบผเรยนไดซมซบสงใหม ๆ โดยการจดชวงเวลาใหพกและม

เวลาใหซมซบระหวางเนอหาแตละตอน รปแบบการจดอาจจะเปนชนเรยนหรอโปรแกรมออนไลน

การเรยนรดวยตนเองหรอการทางานรวมกนในรปของโครงงาน

10.3 Develop ผสอนสามารถสรางแบบฝกหดใหผเรยน ไดเกดการคนพบเพอสนบสนน

สงเสรมใหเกดการรวบรวมสรปเนอหาของผเรยน ทาใหผเรยนคนพบรปแบบของการเรยนร

สามารถใชเนอเรองมาชวยเชอมโยงระหวางอารมณกบความร ผสอนตองสรางความชานาญ

ดานเนอหาหลกทสาคญแกผเรยน เพอใหความมนใจไดวากระบวนการเรยนรและการนาเสนอททา

มานน บรรลผลสาเรจตามเปาหมายของรายวชาทตงไวและทาใหเกดความแมนยาในเนอหาอกดวย

10.4 Implement ผสอนมนใจไดวาสภาพแวดลอมสงเสรมการเรยนรของสมอง

สามารถจดหาเสยงเพลง กจกรรมสรางสรรค การทางานรวมกนในสภาพแวดลอมททาทายแตรสก

ปลอดภย ผสอนอาจจะจดใหผเรยนอยในชนเรยน อานคมอ ทาบทบาทสมมตเลยนแบบ

ประสบการณทไดรบ ทาแบบฝกหดหรอกจกรรมใดกไดขนอยกบเทคนคของผสอน เพอใหผเรยน

เขาใจเนอหาอยางลกซง

10.5 Evaluate ผสอนสามารถตรวจสอบดวาผเรยนมความเขาใจและตอบคาถาม

เลอกตวเลอกไดถกตอง แตสามารถนามาอภปรายถงเนอหาใหม เพอนามาสการปฏบตไดหรอไม

สวนใหญในการสอนผสอนมกจะหวงคะแนนทสงๆ แตผเรยนไดเกดความรทแทจรงหรอไมผสอน

ตองมองใหลกซงกวานน ดถงพฤตกรรมทเกดจากการเรยนรวาเกดการบรรลผลสาเรจตามเปาหมาย

ทตงไวหรอไมผเรยนไดรบความรเปลยนแปลงพฤตกรรมและทศนคต หรอไดรบทกษะตามท

ตองการหรอไม

สรปไดวา ผลกระทบของการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานทมตอการศกษาคอครผสอน

เปนสงสาคญในการจดกจกรรมการเรยนการสอนทสงเสรมการเรยนรทางสมองของผเรยน

โดยออกแบบกจกรรมการเรยนการสอน ใหผเรยนมสวนรวมหรอไดปฏบตจรง ซงจะทาใหผเรยน

เกดการเรยนรสงใหม ๆ ไดมากขน เรวขนและงายขนกวาเดม นอกจากนครผสอนควรจะตระหนก

ถงกระบวนการเกดการเรยนรของสมอง ใหเกดความเขาใจและชดเจน เพอใหผเรยนมพฤตกรรม

ทเกดจากการเรยนรตามเปาหมายทตงไว

การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

ณฐสภางค ยงสงา (2550, หนา 37) ไดสรปขนตอนการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานวา

ม 5 ขนตอน เรยงลาดบดงน

87

1. Preparation เปนการเตรยมสมองสาหรบการเชอมโยงการเรยนร ผสอนอาจจะให

กาลงใจหรอกระตนผเรยนดวยการอภปรายเกยวกบสงทผเรยนไดเรยนรมาแลวและสอบถาม

ความตองการของผเรยนวาตองการเรยนรเกยวกบอะไรในหวขอนนอกบาง

2. Acquisition เปนการเตรยมสมองเพอซมซบขอมลใหม สมองจะเชอมโยงระหวาง

ขอมลความรเพมเตมกบขอมลใหมตามความเปนจรงอยางสรางสรรค

3. Elaboration ผเรยนจะเรยนรโดยการใชขอมลและขอคดเหนเพอสนบสนนเชอมโยง

การเรยนรและเพอตรวจสอบแกไขขอมลทผดพลาด

4. Memmory formation สมองจะทางานภายใตสถานการณทเกดขน โดยดงขอมลจาก

การเรยนรรวมทงอารมณและสภาพทางรางกายของผเรยนในเวลานนมาใช แบบไมรตวเปนไป

โดยอตโนมต การสรางความจาเกดขนทงในขณะทผเรยนพกผอนและนอนหลบ

5. Functional integration ผเรยนจะประยกตขอมลเดมมาใชกบสถานการณใหม เชน

ผเคยเรยนการซอมเครองมอ อปกรณ โดยการดการซอมเตาอบทบานพกมาแลว เขาตองสามารถ

ประยกตทกษะการซอมเตาอบไปซอมอปกรณชนดอน ๆ ไดดวย

วธการเรยนรทมประสทธภาพ โดยการประยกตความรเรองสมองไปใชประโยชน

ในดานการศกษาตองคานงถงผเรยนในแงมมสาคญ 4 ประการ คอ

1. ระบบสมองพยายามอยรอดและปกปองตวเอง นกการศกษาและครอบครวตองทบทวน

ดวาการทเดกประสบการณลมเหลวดานการศกษามากขน เดกเลอกทาในสงไหนสาระไหนมากขน

เกดขนมาจากอะไร เกดขนกบสมองเดกทกคนทมความสามารถตามธรรมชาตทจะพฒนาไดมนษย

สามารถพฒนาผานยคดกดาบรรพมาไดแตดเหมอนวาจะเสอมถอยลงไป อะไรคอปญหาหรอ

อปสรรคของการพฒนาเดก

2. ระบบสมองเจรญเตบโตปรบตวเขากบสงแวดลอม ยคทผานมาสงคมคอนขางเงยบ

สงบ โลกแคบ จตใจของเดกนงและมความจดจอในการศกษาสงปจจบนสงคมและสงแวดลอม

พฒนาความสนกขนมามากเกนไป สงคมมความกาวหนาทางคณตศาสตรและเทคโนโลย

นกการศกษาจงจาเปนตองพจารณาออกแบบการเรยนรเพราะสมองมศกยภาพทจะเตบโตและ

ปรบตวเขากบสงแวดลอมได

3. ระบบสมองสามารถดดซบเอามวลความรมากมายกวางขวางจากสงแวดลอมเดก

เจรญเตบโตผานสงแวดลอมทเปลยนแปลงตลอดเวลา แตระบบสมองสามารถรบรขอมลใหมและ

จดระบบการเชอมโยงในแบบตาง ๆ กน สมองมธรรมชาตของการเรยนรใหมดวยตนเอง

4. สมองถกออกแบบมาใหใจประสบการณ ดงนนภาวะเรยนไมรเรอง การสอบตก

เปนปญหามมมองและวธการจดการศกษามากกวาสมองของเดก

88

นอกจากน ณฎฐน ศรวงศตระกล (2552) ไดอธบายวา ในกระบวนการของการศกษา

ยงไมไดใชความรเรองหลกการทางานของสมองเนนสอนความรแบบเปนชน ๆ เปนหวขอแยกกน

ไมไดใหความสนใจตอสภาวะอารมณหรอการตอบสนองทางอารมณของเดก ความรใหมจาก

งานวจยดานสมองชวยใหการออกแบบบรรยากาศการเรยนร แนวทางขนตอน ระบบและหลกสตร

ไดใกลเคยงกบระบบการทางานของสมองมากขนและใชประสทธภาพของสมองใหเปนประโยชน

การเรยนรโดยใชสมองเปนฐานเปนการนาขอมลจากงานวจยทางดานประสาทวทยา

มาปรบใชดานการศกษา เปนการเรยนรทสอดคลองกบวถการเรยนรและการทางานของสมอง

ตามธรรมชาต เพราะการเรยนรเกดขนผานการเชอมโยงระหวางเซลลประสาทและเครอขายขอมล

ในสมองโดยใชสมองทงสองสวนไมแยกซกซายและขวาออกจากกน สมองจะสามารถทางานไดด

เมออยในภาวะอารมณทดและสมองสามารถเปลยนโครงสรางได หากไดรบการพฒนา ซงเกดจาก

ปจจยทดมอทธพลอน ไดแก ภาวะโภชนาการ การออกกาลงกาย ความทาทาย การประเมนผล

ความรก พนธกรรมและงานศลปะ บางครงการพฒนาของสมองอาจถกปดกนทาใหไมสามารถเกด

การเรยนรไดโดยสงตอไปนประการใดประการหนงนนคอ การถกเพงเลง การถกขมขทางรางกาย

การเครงครดในระเบยบวนย การเรยนทยาก ความอายและสภาพแวดลอมทไมปลอดภย ดงนน

ในการจดการเรยนการสอนทเนนการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานตองคานงถงวาสมองของผเรยน

มรปแบบการเรยนรทแตกตางกน เปนเอกลกษณของแตละบคคล อารมณของผเรยนคอสงสาคญ

ททาใหเกดการเรยนรผเรยนตองการเวลาพกเพอผอนคลายและเรยบเรยงขอมลในสมอง ผสอน

ควรจดสรรเวลาใหพกครงการเรยนในแตละครง เพราะจากรายงานการวจยกลาววาชวงเวลาท

ผเรยนตงใจเรยนไดนานทสดโดยเฉลยเพยงครงละ 8 นาท การทใหนงเรยนอยทโตะนานมากเทาไร

นกเรยนยงอดอดและผดหวงมากเชนกน การจดกจกรรมในหองเรยนควรมการใชเสยงเพลง ดนตร

กจกรรมเขาจงหวะ มการเคลอนไหวและฝกใหผเรยนรจกการอภปรายถกเถยงเพอหากฎหรอ

หลกการสาคญของเรองนน ๆ จะทาใหสมองไดพฒนาสามารถจดจาและสรางรปแบบความรจาก

ประสบการณจรงทไดสมผสโดยตรง

นอกจากนยงมนกวชาการไดใหขอเสนอวาสงทควรคานงถงในการจดการเรยนรโดยใช

สมองเปนฐานอกประการหนง คอ ทฤษฎสมองซกซายและขวาซง (Call, 2013 อางถงใน อรวรรณ

บญสมปาน, 2551, หนา 17) ไดสรปทฤษฎสมองซกซายและขวา ดงน

สมองทางานแบบทวภาค (Bilateral) แตละซกของสมองเสรมซงกนและกนพลงงานของ

สมองเคลอนทเคลอนลงในแนวแกนตง (Virtical axis) คอเคลอนจากแกนสมอง (Brian stem)

ไปยงสมองดานนอก (Cortex) และกลบลงมาตามแนวเดมอก สมองของมนษยถกสรางขนมา

89

เพอประมวลผลขอมล เปนระยะทาง หรอ เปนมต (Process spatially) คอจากอนภาคเลก ๆ ไปส

ความสมพนธเชงระยะทางหรอเชงมต (Spatial reletionships) จากสมองซกซายไปยงสมองซกขวา

ในเรองของการเวลา สมองมการประมวลขอมลจากดานหลงมาดานหนา คอจากอดตสอนาคต

สมองทงสองซก มสวนเกยวของกบกจกรรมของมนษยทกอยาง ดงนนจงควรถอการแบงสมองซก

ซายและซกขวาเปนเพยงคาเปรยบเทยบ เพอใหเขาใจกระบวนการประมวลผลขอมลของสมองได

ดขนเทานน ไมควรแบงพฤตกรรมทงหมดออกเปนพฤตกรรมของสมองซกซาย และสมองซกขวา

อยางชดเจน ในขณะทสมองซกซายประมวลผลขอมลเปนสวนยอยนน สมองซกขวาประมวลผล

ขอมลเปนสวนรวมเหมอนกน ทงสวนยอยและสวนรวม มความสาคญตอการเรยนรเทากน ดงนน

จงควรเนนการเรยนรของสมองทงหมด

นกวจยเกยวกบสมองไดอธบายวา สมองของมนษยมศกยภาพมหาศาล และสลบซบซอน

ซงวทยาศาสตรยงหาเหตผลมาอธบายคาตอบไดอยางเตมท สมองของมนษยมขนาดใหญทสดใน

บรรดาสตวโลกทงหลาย เมอมการวดโดยเทยบสดสวนของสมองกบขนาดของรางกายโครงสราง

ทางกายวภาค และองคประกอบของสมองมความซบซอนมากพอสมควร และการทางานจรงและ

ศกยภาพแทจรงของสมองยงมความซบซอนมากกวานน ขณะเดยวกนสมองมนษยมพลงมหาศาล

แตสถตตาง ๆ แสดงใหเหนวามนษยใชสมองทมพลงและศกยภาพเพยงรอยละ 10 เทานน อยางไร

กตามนกวทยาศาสตรจานวนมากกลาววา มนษยใชสมองจรงเพยงรอยละ 4 ของพลงสมองเทานน

พรรณ เกษกมล (2548, หนา 8-9) ไดสรปแนวทางการจดกจกรรมการเรยนรทสอดคลอง

กบพฒนาการทางสมอง ควรดาเนนการดงน

1. ดานเทคนคการสอน ครควรใชเทคนคการสอนทเหมาะสม ดงน

1.1 จดสภาพแวดลอมทสรางสรรค ใชดนตรประกอบจะชวยใหเกดประสบการณ

การเรยนร

1.2 การผอนคลายอาการตงเครยดทอาจเกดขน พยายามลบบรรยากาศแหงความกลว

ในตวผเรยนในขณะทสงเสรมสภาพแวดลอมททาทาย

1.3 กระบวนการทใชกจกรรม ใหผเรยนไดรวบรวมขอมลและเกดการเรยนร

2. ดานหลกสตร ครตองออกแบบการเรยนรตามความสนใจของผเรยนและครอบคลม

บรบททางการสอน ใหผเรยนเรยนรเปนทมและใชการเรยนรจากประสบการณรอบตวโครงสราง

การเรยนรของครจะเกยวของกบปญหาจรง ๆ สนบสนนใหเกดการเรยนรนอกหองเรยนและนอก

โรงเรยน การประเมนครตองรจกลลาการเรยนรและความชอบของนกเรยนเพอทจะไดกากบและ

สงเสรมกระบวนการเรยนรของแตละคน

90

3. ดานการจดประสบการณทเหมาะสม สมองมสวนสาคญยงตอการเรยนรกจกรรม

ทมประสทธภาพจะเกดขนโดยหลกการปฏสมพนธ ดงน

3.1 ครใหประสบการณทสลบซบซอนและเปนจรง เชน วฒนธรรมตางชาต การเรยน

ภาษาทสอง ครใหนกเรยนใชสมองทกสวนพรอมกน

3.2 นกเรยนมนสยใฝรใฝเรยน ตนตวเพอจะรบสงใหม ๆ เพอใหไดสงทพงปรารถนา

3.3 การใหนกเรยนเกดการหยงรในวธการแกปญหา ตองใชวธการวเคราะห

ทแตกตางกน มประสบการณทหลากหลาย โดยผานกระบวนการตาง ๆ

3.4 การใหผลยอนกลบควรใหอยในรปประสบการณตรง

3.5 คนเราจะเรยนรไดดทสดเมอเจอปญหาจรง

3.6 สมองแตละคนแตกตางกน ตองปลอยใหนกเรยนจดกระบวนการเรยนร

ดวยตวเขาเอง

3.7 ปญหาทดทสดตองสรางเสยงหวเราะ

กญนกา พราหมณพทกษ (2551, หนา 19-23) สรปการจดกจกรรมการเรยนรทสอดคลอง

กบพฒนาการทางสมอง ดงน

1. ใชยทธวธการสอนทหลากหลาย ทาทายใหผเรยนไดมปฏสมพนธรวมกบกลม

2. จดกจกรรมการเรยนรใหกระตนความสนใจและมความหมายเชอมโยงเขากบชวตจรง

3. เปดโอกาสใหผเรยนไดพฒนาและสรางวธการเรยนรของตนเอง

4. จดกระบวนการเรยนรใหผเรยน ใชประสาทสมผสแบบตาง ๆ คอ การฟง การเหนภาพ

การเคลอนไหวทางกายภาพอยางเหมาะสม

5. ใหเวลาผเรยนไดมโอกาสคดสรางสรรคและสะทอนกลบ ยดหยนใหผเรยนมเวลา

เทาทเขาตองการ มอสระทจะใชเวลาคดไดตามใจชอบโดยไมเครยด มการสะทอนกลบ (Feed-back)

ทบทวนสงทเรยนรอะไรไปแคไหน เพอชวยใหผเรยนเขาใจตนเอง เรยนรและพฒนาตวเองไดด

ยงขน

6. ประเมนผลใหสอดคลองกบการทางานของสมอง ตองเขาใจวาสงทสมองแสดง

ออกมา คอสงทผเรยนไดเรยนร การพด การกระทาสะทอนถงสงทสมองกาลงคดอย ครตองสงเกต

และตความดวยความเอาใจใส ซงเปนสงสาคญมากเพราะมผลตอแรงจงใจ ทศนคตและการกระตน

การเรยนร ครตองรวาเดกรอะไร และยงไมรอะไร เพอหาแนวทางในการพฒนากระบวนการเรยนร

ของเดกใหกาวหนาขน

แสงเดอน คงนาวง (2551) สรปหลกเบองตนทสาคญในการจดการเรยนการสอน Brain

based learning ดงนน

91

1. หลกการผอนคลาย (Relaxed alertness) การสรางอารมณบรรยากาศในการเรยนรใหด

ทสด มลกษณะผอนคลายทาทาย ใหผเรยนมความรสกสามารถเรยนรไดอยางมนใจทอยากจะเรยน

จดสงแวดลอม โอกาสประสบการณทผเรยนสามารถเขาเรยนรวมได และเชอมโยงการเรยนร

ใหผเรยน ไดเรยนรตามเปาหมายของแตละคนทสนใจ

2. หลกในการตระหนก จดจอ (Orchestrated immersion) การจดประสบการณ

การเรยนรตองสมพนธกบความรสก ตระหนกจดจอทจะเรยนรของผเรยน โดยผานการไดเหน

ไดยน ไดดม สมผส ไดชมรส และไดเคลอนไหวรางกาย ไดเชอมโยงความรเดมมาใชกบการเรยนร

สงใหม มการกระตอรอรนทจะแกปญหาทเขามาเผชญหนาฝกปฏบตคนหาคาตอบ

3. หลกในการจดประสบการณทเปนกระบวนการอยางกระตอรอรน (Orchestrated

immersion) เปนการจดประสบการณทสรางสรรคนาไปสความแขงแกรงในการเรยนร โดยจด

กจกรรมทมความหมาย ครใชคาถามเพอใหนกเรยนพจารณาหรอคนหาคาตอบ ขอมลสารสนเทศ

อยางกระตอรอรน และ Feed back นกเรยนอยางสมาเสมอเพอตองการกระตนใหผเรยนไดคด

หาทางพสจนหรอคนหาคาตอบ วเคราะหสถานการณบนพนฐานของพวกเขาไดฝกทกษะ

การตดสนใจในชวงวกฤต และสอสารบนความเขาใจของตนเอง

อาร สณหฉว (2550, หนา 90-91) สรปประสบการณทครควรจดใหนกเรยน ดงน

1. มบรรยากาศทเปนมตรตอนกเรยน ตงแตการจดหองเรยนใหสวางสกใส สวยงาม

สะอาด ครควรทาความสะอาดแลวใหนกเรยนชวย แตครตองไมตดอปกรณรปภาพใหเปรอะฝาผนง

หองเรยนควรมบอรดจดแสดงผลงานนกเรยนและมคาศพทใหมหรอรปภาพเกยวกบเรองทเรยน

เรองทตดบอรดควรเปลยนตลอดเวลา เรองทตดแลวควรเขาเลมเพอใหเดกไดคนควา ฝาผนงอาคาร

เรยนควรเปนแหลงเรยนรทครนาเดกออกมาดและทบทวนรปภาพหรอเรองทตดบอรดแลวทงอย

เปนเวลานาน ๆ ทาใหเดกเกดการเรยนรทจะไมด เพราะฉะนนควรเปลยนใหทนตอเหตการณ

เพราะเดกจะเรยนรจากสภาพแวดลอม

2. รวมกบครอนในการนาตนไมมาวางตามระเบยง เพอใหไดออกซเจนจากตนไม

รวมทงรวมในโครงการของโรงเรยนในการทาสวนพฤกษาศาสตรโรงเรยน เพอใหโรงเรยนรมรน

มตนไมคายออกซเจน

3. จดการสอนใหเดกไดฝกทาดวยตนเอง ครตองหาโอกาสสอนและพดคยกบเดก

ตวตอตวครตองไดเหนการทางาน ไดฟงนกเรยนพดหรออานใหครฟง

4. นาทฤษฎการเรยนรของสมองของ เคนและเคนมาใช โดยการสรางสงแวดลอม

ทผอนคลายและตนตวทจะเรยน (Relaxed alertness) นกเรยนไมเครยดเพราะบรรยากาศใน

หองเรยนมความเปนมตร นกเรยนรกใครเพอนฝง ครรกและใหความยตธรรมตอเดกทกคน เดกม

92

ปญหาทางอารมณครควรแกไข สวนวธสอน ครใหเดกมประสบการณหลากหลาย เชน การทางาน

เปนกลม ทางานเดยว สอนใหมโอกาสฝกปฏบตและทาดวยตนเอง ใหเดกทางานโครงการนอก

สถานท ไดศกษาจากสถานการณจรงหรอสถานการณจาลอง

5. ครศกษาและสงเสรมความสามารถพเศษของเดก ใหโอกาสเดกไดแสดงความสามารถ

ดวยวธตาง ๆ เชน จดงานแสดง จดนทรรศการ

6. ครใชวธสอนทใหเดกมสไตลการเรยนรตาง ๆ กน

7. จดกจกรรมการเรยนใหเดกไดมโอกาส “เลน” เชน แทรกดนตร เกม การแสดง

8. แนะนาและรณรงคการกนอาหารทเหมาะสม

9. สงเสรมใหเดกไดเคลอนไหว

10. สอนใหเดกคด

จากการศกษาจดกจกรรมการเรยนรตามแนวคดใชสมองเปนฐานสรปไดวาแนวทางของ

การจดกจกรรมจะตองใชวธการสอนทหลากหลาย สงเสรมและทาทาย ใหผเรยนไดมปฏสมพนธ

รวมกบกลมจดสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนรและเชอมโยงความรเกาสความรใหม

กรอบแนวคดในการพฒนารปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

ความหมายของรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

รปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน หมายถง กระบวนการจด

ประสบการณทเปนลาดบ ขนตอน ทใชเปนแนวทางในการจดกจกรรมโดยเปดโอกาสใหเดกไดรบ

ประสบการณตรงทางคณตศาสตรเพอสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตร กระบวนการจด

การเรยนการสอนน เดกมบทบาทในการปฏบตกจกรรมการเรยนรผานประสาทสมผสทง 5 วางแผน

การเรยนร ปฏบตกจกรรมการเรยนร ทบทวนประสบการณการเรยนร นาเสนอสงทตนเองไดปฏบต

และอธบายแสดงความคดเหน ครมบทบาทเปนผอานวยความสะดวกในการจดเตรยมสอ วสด และ

อปกรณและอปกรณทมความสอดคลองกบประสบการณสาคญและสาระการเรยนร รวมทงเปน

ผขยายขอบเขตการเรยนรดวยการอธบายแสดงความคดเหนเพมเตมรปแบบการจดประสบการณ

การเรยนรโดยใชสมองเปนฐานประกอบดวยการเรยนการสอน 6 ขน ดงน

ขนท 1 ขนสรางความสนใจ (Motivation) หมายถง ครกระตนเราใหเดกเกดความสนใจ

โดยครใช เพลง นทาน คาคลองจอง สถานการณทครสรางขน และการใชคาถามปลายเปด ทอยใน

ความสนใจของเดกเพอทาทายใหเดกคนหาคาตอบอยางอสระ เพอเปนการเตรยมเดกใหพรอมทจะ

ทากจกรรมการเรยนร

93

ขนท 2 ขนวางแผน (Plan) หมายถง เดกวางแผนการเรยนรจากการตดสนใจจดกระทา

ตอสอ วสด และอปกรณ ไดแก ของจรง ของจาลอง รปภาพ และสญลกษณทครนาเสนอดวยวธการ

ตาง ๆ เชน การปรกษา การอภปราย และการแสดงความคดเหนเพอสอสารถงความร ความคด

ความรสก

ขนท 3 ขนปฏบตกจกรรม (Active learning) หมายถง เดกไดเรยนรสารวจ สออปกรณ

โดยใชประสาทสมผสทง 5 ผานสอของจรง ทเปนรปธรรม เหมาะสมสอดคลองกบพฒนาการเปด

โอกาสใหเดกไดรบประสบการณตรง

ขนท 4 ขนทบทวน (Repeat) หมายถง เดกฝกปฏบตซ าย าทวนประสบการณการเรยนร

รวมทงการบรรยายผลงานของตนเพอใหเกดความแมนยาในประสบการณการเรยนร

ขนท 5 ขนนาเสนอ (Presentation) หมายถง เดกออกมานาเสนอผลงานการเรยนร

ดวยการเลาเรองราว อธบาย สงทตนเองปฏบตกจกรรมใหเพอนและครฟง

ขนท 6 ขนประเมนผลการเรยนร (Evaluation) หมายถง เดกอธบายความคด และแสดง

ความคดเหนจากการตอบคาถาม

ทฤษฎและแนวคดพนฐานในการพฒนารปแบบการจดประสบการณการเรยนร

โดยใชสมองเปนฐาน

ทฤษฎและแนวคดทเกยวของกบคณตศาสตร

1. ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของเพยเจต

เพยเจต (ทศนา แขมมณ, 2545, หนา 64) ไดศกษาเกยวกบพฒนาการทางดานความคด

ของเดกวามขนตอนหรอกระบวนการอยางไร เขาอธบายวา การเรยนรของเดกเปนไปตาม

พฒนาการทางสตปญญาเขาเชอวาพฒนาการทางสตปญญาของมนษยพฒนาขนเปนลาดบ 4 ขน

โดยแตละขนแตกตางกนตามกนในกลมคน และอายทกลมคนเขาสแตละขนจะแตกตางกนไปตาม

ลกษณะทางพนธกรรมและสงแวดลอม ลาดบขนทงสของเพยเจตมสาระสรปไดดงน

1.1 พฒนาการทางสตปญญาของบคคลเปนไปตามวยตาง ๆ ตามลาดบขน คอ

1.1.1 ขนรบรดวยประสาทสมผส เปนขนพฒนาการในชวงอาย 0-2 ป ความคด

ของเดกวยนขนกบการรบรและการกระทา เดกยดตวเองเปนศนยกลางและยงไมสามารถเขาใจ

ความคดเหนของผอน

1.1.2 ขนกอนปฏบตการคด เปนพฒนาการในชวงอาย 2-7 ป ความคดของเดก

วยน ยงขนอยกบการรบรเปนสวนใหญยงไมสามารถใชเหตผลอยางลกซง แตสามารถเรยนรและใช

สญลกษณได การใชภาษาแบงเปนขนยอย ๆ 2 ขน คอ ขนกอนเกดความคดรวบยอด เปนพฒนาการ

ในชวงอาย 2-4 ป และขนการคดดวยความเขาใจของตนเอง เปนพฒนาการในชวงอาย 4-7 ป

94

1.1.3 ขนการคดแบบรปธรรม เปนพฒนาการในชวงอาย 7-11 ป เปนขนทการคด

ของเดกไมขนกบการรบรจากรปรางเทานน เดกสามารถสรางภาพในใจและสามารถคดยอนกลบได

และมความเขาใจเกยวกบความสมพนธของตวเลขและสงตาง ๆ ไดมากขน

1.1.4 ขนการคดแบบนามธรรม เปนขนการพฒนาในชวงอาย 11-15 ป

เดกสามารถคดสงทเปนนามธรรมได และสามารถคดตงสมมตฐานและใชกระบวนการทาง

วทยาศาสตรได

ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของเพยเจตทง 4 ขน มประโยชนตอการศกษามาก

เนองจากกลาวถงขอเทจจรงวา วธคด ภาษา ปฏกรยาและพฤตกรรมของเดกแตกตางจากของผใหญ

ทงในเชงปรมาณและคณภาพ ดงนน การจดการศกษาใหเดกจงตองมรปแบบทแตกตางจากของ

ผใหญ และสงทมความหมายมากทนกการศกษาไดรบจากงานของเพยเจต คอ แนวคดทวาเดกทม

อายนอย ๆ จะเรยนไดดทสดจากกจกรรมทใชสอรปธรรม (อมพร มาคะนอง, 2546, หนา 1) หาก

แนวคดนถกนาไปใชในหองเรยน ผสอนจะตองเปนผจดสงแวดลอมในการเรยนรและแนะนาผเรยน

มากกวาเปนผสอนโดยตรง ตามทฤษฎของเพยเจต เมอเดกโตขนและเขาสลาดบขนทสงกวา เดกจะ

ตองการการเรยนรจากกจกรรมลดลง เนองจากพฒนาการของสตปญญาทซบซอนและทนสมยขน

แตมไดหมายความวาเดกจะไมตองการทากจกรรมเลย การเรยนรโดยการทากจกรรมยงคงอยในทก

ลาดบขนของการพฒนา นอกจากนเพยเจตยงเนนวาปฏสมพนธระหวางผเรยนกบผเรยนมบทบาท

เปนอยางมากตอการพฒนาสตปญญา ทงในเชงปรมาณและคณภาพ การใหผเรยนไดคด พด

อภปราย แลกเปลยนความคดเหน และประเมนความคดของตนเองและผอนจะชวยใหผเรยนเขาใจ

ตนเองและผอนไดดขน เพยเจตเรยกกระบวนการนวา การกระจายความคด ซงเปนความสามารถ

ของเดกทจะตองไดรบการพฒนาใหเปนไปตามลาดบขน เพอพจารณาสงตาง ๆ จากมมมอง

ของผอน ซงประเดนน การศกษาจะเขามามบทบาทสาคญในการจดสภาพแวดลอมในหองเรยน

เพอสงเสรมความสามารถของการเรยนรของผเรยน

1.2 ภาษาและกระบวนการคดของเดกแตกตางจากผใหญ

1.3 กระบวนการทางสตปญญาม 3 ลกษณะคอ การซมซบหรอการดดซมเปน

กระบวนการทางสมองในการรบประสบการณ เรองราวและขอมลตาง ๆ เขามาสะสมเกบไว เพอใช

ประโยชนตอไป การปรบและจดระบบเปนกระบวนการทางสมองในการปรบประสบการณเดม

และประสบการณใหมใหเขากนเปนระบบหรอเครอขายทางปญญาทตนสามารถเขาใจไดเกดเปน

โครงสรางทางปญญาใหมขน การเกดความสมดลเปนกระบวนการทเกดขนจากขนของการปรบ

หากการปรบเปนไปอยางผสมผสานกลมกลนกจะกอใหเกดสภาพทมความสมดลขน หากบคคล

95

ไมสามารถปรบประสบการณใหมและประสบการณเดมใหเขากนไดกจะเกดภาวะความไมสมดลขน

ซงกอใหเกดความขดแยงทางปญญาขนในตวบคคล

2. ทฤษฎการเรยนคณตศาสตรของดนส

ดนส เปนนกคณตศาสตรผมชอเสยงเปนทรจกในประเทศออสเตรเลย องกฤษ แคนนาดา

และสหรฐอเมรกา ดนสมความสนใจในทฤษฎพฒนาการของเพยเจต และไดเสนอแนวคดวา

การสอนคณตศาสตรควรเนนใหนกเรยนไดทากจกรรมทครจดขนใหมากทสด ยงกจกรรมเพมขน

เทาใดประสบการณทางคณตศาสตรกเพมมากขนเทานน และดนสเหนวาสงทมอทธพลตอการสอน

คณตศาสตรมหลายองคประกอบ (สมทรง สวพานช, 2546) ดงน 1) ลาดบขนการสอน เปนสงทม

ความสาคญอยางยงในการสอน 2) การแสดงความคด ตองใชหลายวธและหลาย ๆ รปแบบเพอให

นกเรยนเกดความคดรวบยอด 3) การทาใหเกดความคดได จะตองใหอยในรปตอไปนตามลาดบ

4) ความพรอมทางวฒภาวะ สขภาพ ประสบการณเดม ความสนใจ ความถนด เวลา เหตการณ

สถานท บรรยากาศ และสมาธ 5) การไดมโอกาสฝกฝนบอย ๆ 6) การเสรมแรงทเหมาะสมและ

เพยงพอ ไมวาจะเปนทางวาจาหรอทาทาง และ 7) การรจกใชวธการและสอการเรยนทเหมาะสม

และคมคา

แนวคดของดนสทเกยวของกบการเรยนการสอนคณตศาสตร ซงมบางสวนทคลายคลง

กบของเพยเจต เชน การใหความสาคญกบการกระตนใหผเรยนมบทบาทและกระตอรอรนใน

กระบวนการเรยนร ทฤษฎการเรยนคณตศาสตรของดนส ประกอบดวยกฎหรอหลก 4 ขอ (อมพร

มาคะนอง, 2546, หนา 2) ดงน

2.1 กฎของภาวะสมดล (The dynamic principle) กฎนกลาวไววา ความเขาใจ

ทแทจรงในมโนทศนใหมนนเปนพฒนาการทเกยวของกบผเรยน 3 ขน คอ

ขนทหนง เปนขนพนฐานทผเรยนประสมกบมโนทศนในรปแบบทไมมโครงสราง

ใด ๆ เชน การทเดกเรยนรจากของเลนชนใหมโดยการเลนของเลนนน

ขนทสอง เปนขนทผเรยนไดพบกบกจกรรมทมโครงสรางมากขน ซงเปนโครงสราง

ทคลายคลงกบโครงสรางของมโนทศนทผเรยนจะไดเรยน

ขนทสาม เปนขนทผเรยนเกดการเรยนรมโนทศนทางคณตศาสตรทจะเหนไดถง

การนามโนทศนเหลานนไปใชในชวตประจาวน

ขนตอนทงสามเปนกระบวนการท ดนส เรยกวา วฏจกรการเรยนร (Learning cycle)

ซงเปนสงทเดกจะตองประสบในการเรยนรมโนทศนทางคณตศาสตรใหม ๆ

96

2.2 กฎความหลากหลายของการรบร (The perceptual variability principle) กฎน

เสนอแนะวาการเรยนรมโนทศนจะมประสทธภาพดเมอผเรยนมโอกาสรบรมโนทศนเดยวกน

ในหลาย ๆ รปแบบ ผานบรบททางกายภาพ นนคอ การจดสงทเปนรปธรรมทหลากหลายใหผเรยน

เพอใหเขาใจโครงสรางทางมโนทศนเดยวกนนนจะชวยในการไดมาซงมโนทศนทางคณตศาสตร

ของผเรยนไดเปนอยางด

2.3 กฎความหลากหลายทางคณตศาสตร (The mathematical variability principle)

กฎขอนกลาววา การอางองมโนทศนทางคณตศาสตรหรอการนามโนทศนทางคณตศาสตรไปใช

จะมประสทธภาพมากขนถาตวแปรทไมเกยวของกบมโนทศนนนเปลยนไปอยางเปนระบบ

ในขณะทคงไวซงตวแปรทเกยวของกบมโนทศนนน ๆ เชน การสอนมโนทศนของรปสเหลยม

ดานขนาน ตวแปรทควรเปลยนไป คอ ขนาดของมม ความยาวของดาน แตสงทควรคงไว คอ

ลกษณะสาคญของรปสเหลยมดานขนานทตองมดานสดาน และดานตรงขามขนานกน

2.4 กฎการสราง (The constructivist principle) กฎขอนใหความสาคญกบการสราง

ความรวา ผเรยนควรไดพฒนามโนทศนจากประสบการณในการสรางความรเพอกอใหเกดความร

ทางคณตศาสตรทสาคญและมนคงและจากพนฐานเหลาน จะนาไปสการวเคราะหทางคณตศาสตร

ตอไป กฎขอนเสนอแนะใหผสอนจดสงแวดลอมการเรยนรทเปนรปธรรม เพอใหผเรยนสราง

ความรทางคณตศาสตรจากสงทเปนรปธรรมนน และสามารถวเคราะหสงทสรางนนตอไปได

3. ทฤษฎการเรยนการสอนของบรเนอร

ทฤษฎนเกยวของโดยตรงกบการเรยนการสอนคณตศาสตร โดยกลาวถงการเรยนการสอน

ทดวา ตองประกอบดวยองคประกอบสาคญ 4 ประการ คอ โครงสรางของเนอหาสาระความพรอม

ทจะเรยนร การหย งรโดยการคะเนจากประสบการณอยางมหลกเกณฑและแรงจงใจทจะเรยน

เนอหาใด ๆ บรเนอรใหความสาคญกบสมดลระหวางผลลพธกบกระบวนการเรยนการสอน

บรเนอร เชอวา มนษยเลอกทจะรบรสงทตนเองสนใจและการเรยนรเกดจากกระบวนการคนพบ

ดวยตนเอง แนวคดทสาคญ ๆ ของ บรเนอร (ทศนา แขมมณ, 2545, หนา 66) มดงน 1) การจด

โครงสรางของความรใหมความสมพนธและสอดคลองกบพฒนาการทางสตปญญาของเดก มผลตอ

การเรยนรของเดก 2) การจดหลกสตรและการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบระดบความพรอมของ

ผเรยนและสอดคลองกบพฒนาการทางสตปญญาของผเรยนจะชวยใหการเรยนรเกดประสทธภาพ

3) การคดแบบหยงร เปนการคดหาเหตผลอยางอสระทสามารถชวยพฒนาความคดรเรมสรางสรรคได

4) แรงจงใจภายใน เปนปจจยสาคญทจะชวยใหผเรยนประสบผลสาเรจในการเรยนร 5) การเรยนร

เกดขนไดจากการทคนเราสามารถสรางความคดรวบยอด หรอสามารถจดประเภทของสงตาง ๆ ได

อยางเหมาะสม 6) การเรยนรทไดผลดทสดคอการใหผเรยนคนพบการเรยนดวยตนเอง

97

นอกจากน บรเนอร ยงใหแนวความคดวา มนษยสามารถเรยนหรอคดเกยวกบคณตศาสตร

ได 3 ระดบ (อมพร มาคะนอง, 2546, หนา 3) ดงน

3.1 ทมประสบการณตรงและสมผสได เชน ผเรยนรวมของ 4 ชน กบ ของ 5 ชน

เพอเปนของ 9 ชน ซงเปนการสมผสกบสงทเปนรปธรรม

3.2 ระดบของการใชภาพเปนสอในการมองเหน เชน การใชรปภาพ ไดอะแกรม

ฟลม ทเปนสอทางสายตา ตวอยางการเรยนรระดบน เชน ผเรยนดภาพรถ 4 คน ในภาพแรก ดภาพ

รถ 5 คน ในภาพทสอง และดภาพรถรวม 9 คน ในภาพทสามซงเปนภาพรวมของรถในภาพทหนง

และภาพทสอง รถ 9 คนนเกดจากการทผสอนวางแผนใหผเรยนเรยนร มใชเกดจากตวของผเรยนเอง

3.3 ระดบของการสรางความสมพนธและใชสญลกษณ ซงเปนระดบทผเรยนสามารถ

เขยนสญลกษณแทนสงทเหนในระดบทสอง หรอสงทสมผสในระดบทหนงได เชน การเขยน

5+4 = 9


ความสามารถในการคดของนกเรยนไวดงน

1. สอนดวยการตงคาถาม ใชเทคนคการตงคาถามหรอใชกรอบการถามของ

เบนจามนบลม (Benjamin Bloom) หรอ ใชคาถามความคดสรางสรรคทงคาถามเดยวและคาถาม

แบบชด







ของหลกการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานทง 5 ทฤษฎ ของ วโรจน ลกขณาอดสร (2550)

เปนการพฒนาความสามารถในการคดวเคราะหของนกเรยนในแนวทางเดยวกน ดวยเหตน

วมลรตน สนทรโรจน (2549, หนา 41) จงไดนาทงสองหลกการมาประยกตใชในการจดกจกรรม

ตามลาดบขนตอนการเรยนร ดงน





98



ลกษณะนสย การฝกฝน กาย วาจา ใจ สอนโดยใชการแฝงสาระ การพดคย ถามความเหนไมใช

ใหเดกจาในสงทสง




กระบวนการคด เปนการลดความเครยด นกเรยนจะชวยกนทากจกรรมกลมและสรางผลงาน

คดวเคราะห สงเคราะหขอมล ทาใหเกดความหลากหลายและมทกษะทางสงคม





วธนจะทาใหเกดการสรปรวบยอดและเขาถงความจาไดดทสดเปนการฝกการเชอมโยงทางความคด

การเขยนและเรยบเรยงเปนตวหนงสอและใชทฤษฎการเรยนรเพอพฒนาสนทรยภาพ และ ลกษณะ





ไมเครยด ใชทฤษฎการเรยนรแบบมสวนรวมโดยสนบสนนใหเดกไมกลวการแขงขนดวยการทดสอบ

รวมทงใหเดกยอมรบผลการประเมนและวางแผนในการแกไขปรบปรงดวยตนเอง

สรปไดวา การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานหมายถงการจดกจกรรม

การเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญ ผเรยนไดคดแกปญหาและหาเหตผลดวยตนเองจากการทเดกได

สมผสและลงมอปฏบตจรง

99

ภาพท 10 ทมาของรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

ทฤษฎและแนวคดพนฐาน

รปแบบการจดระสบ

การณการเรยนรโดยใช

สมอง

ขนท 1 ขนสรางความ

ขนท 2 ขนวางแผน

ขนท 6 ขนประเมนผล


ขนท 3 ขนปฏบต

ขนท 4 ขนทบทวน

ขนท 5 ขนนาเสนอ

ทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย 8 ทกษะ ไดแก

การสงเกต การจาแนก การเปรยบเทยบ การจดหมวดหม

การนบ การจดลาดบ การวด การบอกตาแหนง

เจตคตตอการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมอง

1. ทฤษฎพฒนาการทาง

สตปญญาของเพยเจต

เดกเรยนรโดยการ

ปฏสมพนธกบสงแวดลอม

และบคคลอน ๆ กระบวนการ

สะทอนผลการกระทานาไปส

การปรบโครงสรางทางสมอง

2. ทฤษฎพฒนาการทาง

สตปญญาของบรเนอร

การกระตนความสนใจทา

ใหเกดความตองการทจะเรยนร

เดกมความอยากรอยากเหน

โดยตนเอง ซงเปนแรงผลกดน

ทาใหเกดการเรยนร

3. ทฤษฎการเรยนรคณตศาสตร

ของดนส

เดกเรยนรคณตศาสตรผาน

การเลนการจดประสบการณ

ใหกบเดกเปนพนฐานสาคญใน

การเรยนคณตศาสตร

แนวคดพนฐาน

ของการพฒนารปแบบ

การทาใหเดกตนตว

การทาใหเดกจดจอ

เดกเกดการเรยนรจาก

การกระทาของตนเอง

การปฏบตกจกรรมท

หลากหลาย

การนาเสนอทบทวน

การสะทอนความคดเหน

การฝกปฏบตซ าบอย ๆ

100

เจตคตสาหรบเดกปฐมวย

ความหมายของเจตคต

คาวา “เจตคต” หรอ ทศนคต เปนนามธรรมหรอมโนทศน (Concept) ทใชแทนกลม

ของการกระทาหรอพฤตกรรมหลายๆอยางรวมกน เจตคตเกดจากการเรยนรในสงคมหรอการเรยนร

ของบคคล เหตการณ สถานการณตาง ๆ ทเกดขน เปนความรสกทแสดงออกตอไป

เจตคต ตรงกบภาษาองกฤษวา “Attitude” ซงมรากศพทมาจากภาษาละตนวา “Aptus”

แปลวา โนมเอยง เหมาะสม

เจตคตเปนความรสกของคน คนเราจะรสกตอเมอประสาทไดสมผสกบสงใดสงหนง

นนคอ รบรสงนนกอน จะทาใหเกดความรสกตงแตขนตน ๆ จนถงขนสง ๆ มผเชยวชาญนยาม

เจตคตไวหลายความหมาย ดงน

สชา จนทรเอม (2540, หนา 242) กลาววา เจตคต หมายถง ความรสกหรอทาทางของ

บคคลทมตอวตถ สงของ หรอสถานการณตาง ๆ ไปในทานองทพงพอใจ เหนดวย หรอไมเหนดวย

Zimbado (1971, pp. 19-20) ใหความหมายเจตคตสรปไดวา หมายถง ความพงพอใจ

ความชอบและไมชอบทบคคลมตอบคคล กลม สงคม สถานการณ วตถ หรอแนวคด และถา

สถานการณใด ๆ เกดขน เพยงแตมความรสกตอสงนนโดยไมจาเปนตองรวมมอกนกไดชอวา

มเจตคตตอสงนน

Good (1973, p. 49) ใหความหมายของเจตคตไววา หมายถง แนวโนมทตองสนอง

ตอวตถ สถานการณ หรอคานยมอยางใดอยางหนง ประกอบดวยความรสกและอารมณ เจตคต

ไมสามารถสงเกตไดโดยตรงแตตองอางองพฤตกรรมทเปดเผยทแสดงออกโดยใชภาษาและทาทาง

Triandis (1971, pp. 6-7) ใหความหมายของเจตคต คอ ความพรอมทจะตอบสนอง

และความสมาเสมอในการตอบสนองของบคคลตอบคคลอนหรอสภาพทางสงคม

บญธรรม กจปรดาบรสทธ (2542, หนา 118) ใหความหมายของเจตคตวา หมายถง

กรยาทาทางรวม ๆ ของบคคลทเกดจากความโนมเอยงของจตใจและแสดงออกตอสงหนง ๆ โดย

แสดงออกในทางสนบสนน มความรสกเหนด เหนชอบตอสงเรานนหรอแสดงออกในทางตอตาน

ซงมความรสกทไมเหนชอบตอสงเรานน ๆ

เพราพรรณ เปลยนภ (2542, หนา 93) กลาววา เจตคต หมายถง ระดบสภาพหรอสภาวะ

ของจตใจหรอของสมองในลกษณะพรอมทจะกาหนดแนวทางของการตองสนองของบคคลหนง

ตอสงใดสงหนง

สกญญา เทยนพทกษกล (2543, หนา 43) กลาววา เจตคต หมายถง พฤตกรรมหรอ

ความรสก ทเกดขนครงแรกตอสงใดสงหนง ความคดหรอสถานการณใด ๆ ในทางเขาใกลชดหรอ

101

ออกหาง และความพรอมทจะตอบสนองครงตอไปในลกษณะเดม เมอพบกบสงหรอสภาวะการณ

ดงกลาวอก

สรางค โควตระกล (2550, หนา 366) ไดใหความหมายของเจตคตวา เจตคตเปนอชฌาสย

(Disposition) หรอแนวโนมทมอทธพลตอพฤตกรรมสนองตอสงแวดลอมหรอสงเรา ซงอาจจะ

เปนไดทงคน วตถสงของ หรอความคด (Ideas) เจตคตอาจจะเปนบวกหรอลบ ถาบคคลมเจตคตบวก

ตอสงใด กจะมพฤตกรรมทเผชญกบสงนน ถามเจตคตกจะหลกเลยง เจตคตเปนสงทเรยนร

และเปนการแสดงออกของคานยมและความเชอของบคคล

จากความหมายของเจตคตดงทเสนอขางตนสรปไดวา เจตคต หมายถง ความรสก

ความคดเหน ความเชอหรอความพรอมของบคคลทมตอประสบการณหรอสงใดสงหนงทบคคล

ไดรบโดยตรง ซงมในทางบวกและทางลบ เจตคตเชงบวกนนจะแสดงออกในลกษณะความรสกชอบ

ความพงพอใจ ความสนใจ เหนดวย อยากทา อยากปฏบต อยากไดและอยากใกลชดสงนน

สวนเจตคตเชงลบนน จะแสดงออกในลกษณะความเกลยด ไมพงพอใจ ไมสนใจ ไมเหนดวย

อาจทาใหบคคลเกดความเบอหนายหรอตองการหนหางจากสงเหลานนนอกจากน เจตคตอาจ

แสดงออกในลกษณะความเปนกลางกได เชน ความรสกเฉย ๆ ไมรก ไมชอบในสงนน ๆ

ลกษณะของเจตคต

ไทรแอนดส (Triandis, 1971) ไดสรปลกษณะของเจตคตไว ดงน

1. เจตคตเปนภาวะทางจตใจทมอทธพลตอการคดและการกระทามผลใหบคคลมทาท

ในการตอบสนองตอสงเราในทางใดทางหนง

2. เจตคตเปนสงทไมไดมมาแตกาเนดแตจะเกดขนจากการเรยนรและประสบการณ

ทบคคลนนเกยวของ

3. เจตคตมความหมายทอางถงบคคลหรอสงของเสมอ นนคอเจตคตเกดจากสง

ทมตวตนและสามารถอางองได

สรางค โควตระกล (2541, หนา 367) ไดกลาวถงลกษณะของเจตคตไว ดงน

1. เจตคตเปนสงทเรยนร

2. เจตคตเปนแรงจงใจทจะทาใหบคคลกลาเผชญกบสงเราหรอหลกเลยง ฉะนนเจตคต

จงมทงบวกและลบ

3. เจตคตประกอบดวยองคประกอบ 3 อยาง คอ องคประกอบเชงความรสก อารมณ

องคประกอบเชงปญญาหรอการรคด และองคประกอบเชงพฤตกรรม

4. เจตคตเปลยนแปลงไดงาย การเปลยนแปลงของเจตคตอาจจะเปลยนแปลงจาก

การบวกเปนลบ หรอจากลบเปนบวก ซงบางครงเรยกวา การเปลยนแปลงทศทางของเจตคต

102

หรออาจจะเปลยนแปลงความเขมขน เจตคตบางอยางอาจจะหยดเลกไปได

5. เจตคตเปลยนแปลงตามชมชนหรอสงคมทบคคลนนเปนสมาชก เนองจากชมชนหรอ

สงคมหนง ๆ อาจจะไมมคานยมทเปนอดมการณพเศษเฉพาะ ฉะนนคานยมเหลานจะมอทธพลตอ

เจตคตของบคคลทเปนสมาชก ในกรณทตองการเปลยนเจตคตจะตองเปลยนคานยม

6. สงคมประกต (Socialization) มความสาคญตอพฒนาการเจตคตของเดกโดยเฉพาะ

เจตคตตอความคดและหลกการทเปนนามธรรม

ปรยาพร วงศอนตรโรจน (2546, หนา 243) กลาววา เจตคตมลกษณะสาคญ ดงน

1. เจตคตเกดจากประสบการณ สงเราตาง ๆ รอบตว บคคล การอบรมเลยงด

การเรยนรขนบธรรมเนยมประเพณและวฒนธรรม เปนสงทกอใหเกดเจตคต แมวามประสบการณ

ทเหมอนกน กจะมเจตคตทแตกตางกนไป ดวยสาเหตหลายประการ เชน สตปญญา อาย ฯลฯ

2. เจตคตเปนการตระเตรยมความพรอมในการตอบสนองตอสงเรา เปนการเตรยมความ

พรอมภายในของจตใจ มากกวาภายนอกทจะสงเกตได สภาวะความพรอมทจะตอบสนองม

ลกษณะทซบซอนของบคคล ทจะชอบหรอไมชอบ ยอมรบหรอไมยอมรบ และจะเกยวเนองกบ

อารมณดวย เปนสงทอธบายไมคอยจะได และบางครงไมคอยมเหตผล

3. เจตคตมทศทางของการประเมน ทศทางของการประเมน คอ ลกษณะความรสกหรอ

การประเมนวา ชอบ พอใจ เหนดวย กคอเปนทศทางในทางทด เรยกวา เปนทศทางในทางบวก

และถาการประเมนออกมาในทางไมด เชน ไมชอบ ไมพอใจ กมทศทางในทางลบ เจตคตทางลบ

ไมไดหมายความวา ไมควรมเจตคตนน แตเปนเพยงความรสกในทางไมด เชน เจตคตในทางลบ

ตอการคดโกงการเลนการพนน การทเจตคตในทางบวกกไมไดหมายถง เจตคตทดและพงปรารถนา

เชน เจตคตทางบวกตอการโกหก การสบบหร เปนตน

4. เจตคตมความเขม คอ มปรมาณมากนอยของความรสก ถาชอบมากหรอไมเหนดวย

อยางมาก กแสดงวามความเขมสง ถาไมชอบเลยหรอเกลยดทสด กแสดงวามความเขมสงไปอก

ทางหนง

5. เจตคตมความอดทน เจตคตเปนสงทบคคลยดมนถอมน และมสวนในการกาหนด

พฤตกรรมของคนนน การยดมนในเจตคตตอสงใด ทาใหการเปลยนแปลงเจตคตเกดขนไดยาก

6. เจตคตมทงพฤตกรรมภายในและพฤตกรรมภายนอก พฤตกรรมภายใน เปนสภาวะ

ทางจตใจ ซงหากไมไดแสดงออก กไมสามารถจะรไดวา บคคลนนมเจตคตอยางไรในเรองนน

เจตคตทเปนพฤตกรรมภายนอกจะแสดงออก เนองจากถกกระตน และการกระตนนยงมสาเหต

อน ๆ รวมอยดวย เชน บคคลแสดงความไมชอบดวยการดดาคนอน นอกจากไมชอบคนนนแลว

อาจจะเปนเพราะถกทาทายกอน

103

7. เจตคตจะตองมสงเราจงมการตอบสนองขน แตกไมจาเปนวา เจตคตทแสดงออกจาก

พฤตกรรมภายใน และพฤตกรรมภายนอกจะตรงกน เพราะกอนแสดงออกบคคลนน ตองปรบปรง

ใหเหมาะกบปทสถานของสงคม แลวจงแสดงออกเปนพฤตกรรมภายนอก

องคประกอบของเจตคต

ลวน สายยศ และองคณา สายยศ (2543, หนา 59) ระบวา แนวความคดของนกจตวทยา

เกยวกบองคประกอบของเจตคต มแนวคดแตกตางกนอย 3 กลม ดงน

1. เจตคตมองคประกอบเดยว คอ ความคดหรอความเชอซงพจารณาจากเจตคต

2. เจตคตม 2 องคประกอบ ไดแก ดานสตปญญา (Cognitive) และดานความรสก

(Affective)

3. เจตคตม 3 องคประกอบ ไดแก ดานสตปญญา (Cognitive component) ประกอบดวย

ความรสก และความเชอทผนนมตอเปาเจตคต ดานความรสก (Affective component) หมายถง

ความรสกหรออารมณของบคคลใดบคคลหนงทมตอเปาเจตคตวาชอบหรอไมชอบสงนนหลงจาก

สมผสและรบรเปาของเจตคตแลวสามารถแสดงความรสก ดานพฤตกรรม (Behavioral component)

เปนแนวโนมของการกระทาหรอแสดงพฤตกรรม

ศกดไทย สรกจบวร (2542, หนา 210-213) กลาววา องคประกอบของเจตคตทเกยวของ

สมพนธกนอยม 3 ประการ

1. องคประกอบเกยวกบการรบรการคด (Cognitive component) ไดแก ความคด

ความเชอทคนเรามตอสงเรา รทางทด และไมด หรอทางบวกหรอทางลบ

2. องคประกอบเกยวกบความรสก (Affective component) เปนองคประกอบทางอารมณ

ความรสกทมตอสงเราเมอเราเกดความร การคดตอสงใดสงหนงแลวจะทาใหเราเกดความรสก

ทางด ไมด

3. องคประกอบเกยวกบแนวการกระทา (Active tendency component) เปนความพรอม

ทจะตอบสนองตอสงนน ๆ ในทางใดทางหนงคอความพรอมทจะสนบสนนชวยเหลอหรอทาลายลาง

จากการศกษา สรปไดวา องคประกอบของเจตคตประกอบดวย ปญญา อารมณ และ

พฤตกรรม โดยองคประกอบทง 3 มความสมพนธซงกนและกน แตเจตคตทมตอสงใดสงหนง

จะมากหรอนอยขนอยกบองคประกอบดานสตปญญาเสมอ

วธการศกษาเจตคต

Oskamp (Oskamp, 1977 อางถงใน ลวน สายยศ และองคณา สายยศ, 2543) กลาวถง

วธการศกษาเจตคต ทาไดหลายวธ ดงน

104

1. ศกษาโดยวธการพรรณนา (Description) สามารถศกษาเปนกลมเดยว ๆ หรอกลมท

นาสนใจ เชน เดกหนเรยน เดกปญญาออน เปนตน การศกษาแบบนใชวธการสงเกตและสมภาษณ

แลวอธบายขอเทจจรงทไดพบเหน

2. ศกษาโดยวธการวด (Measurement) วธการวดถอวาเปนแบบมาตรฐาน คอ วธของ

เทอรสโตนลเคอรท กดแมน และออสกด

3. ศกษาโดยวธการโหวตเสยง (Polls) การศกษาแบบนโดยมากเพอแสวงหาความคดเหน

ของประชาชน แตขณะเดยวกนกสามารถศกษาเจตคตในกลมใหญได

4. ศกษาโยวธการทางทฤษฎ (Theories) เปนการศกษาโดยนกทฤษฎ และตองแสดง

ใหเหนความถกตองผานการทดลอง

5. ศกษาโดยวธการทดลอง การทดลองเปนการจดกระทากบสถานการณหนง โดยทวไป

จะมตวแปรควบคมใหมสภาพเหมอนเดม กบตวแปรทดลองทจดกระทาอะไรบางประการแลวนามา

เปรยบเทยบกนดวาจะมผลอะไรเกดขนจากตวแปรทดลองหรอไม นกทดลองทางเจตคตเนน

การคนควาองคประกอบทสามารถทาใหเจตคตเปลยนแปลงและทดสอบสมมตฐานของนกทฤษฎ

ทางเจตคตซงจะเกยวของกบการสอบวดหลายวธ เนอหาททาการทดลองมกจะเนนความสาคญของ

เจตคตตอสงคม

ลกษณะของเจตคตในวชาคณตศาสตร

กระทรวงศกษาธการ (2546, หนา 168) ไดจาแนกเจตคตในวชาคณตศาสตรไว 2 ลกษณะ

คอเจตคตทางคณตศาสตรและเจตคตตอวชาคณตศาสตร ดงน

1. เจตคตทางคณตศาสตร เปนลกษณะทนกเรยนจะไดรบการพฒนาโดยผานกระบวนการ

เรยนรตาง ๆ ในลกษณะของความสนใจใฝรเพอเพมพนความรทางคณตศาสตร การมเหตผล

การสอสาร การเชอมโยง ความรบผดชอบและความเพยรพยายามในการทางานรวมกบผอน

ความละเอยดรอบคอบในการทางาน

2. เจตคตตอวชาคณตศาสตร เปนความรสกของบคคลทจะตอบสนองตอวชา

คณตศาสตรในดานความพอใจหรอไมพอใจ ความชอบหรอไมชอบ รวมทงความตระหนก

ในคณคาของวชาคณตศาสตร

เจตคตตอวชาคณตศาสตร

สพดา แยมนมนวล (2550, หนา 40) ไดกลาวถง พฤตกรรมทจะชวยสงเสรมใหนกเรยน

มเจตคตทดตอวชาคณตศาสตรทจะถายทอดใหนกเรยนได มดงน

1. ครตองมเจตคตทดตอวชาคณตศาสตรเพอจะไดเปนแรงและกาลงใจทจะถายทอดวชา

ใหแกนกเรยนได

105

2. ครตองมเจตคตทดตอนกเรยน ทงนกเรยนทมความสามารถในการเรยนสงและ

นกเรยนทมความสามารถในการเรยนตา เพอจะไดสงเสรมคนเกงใหเกงยงขน และชวยพยงคน

ไมเกงใหเรยนไดตามศกยภาพตามทเขามอย

3. การจดหองเรยนใหนาสนใจและสงเสรมการเรยนการสอนคณตศาสตร เชน จดปาย

นเทศ มหนงสอ ภาพ เกมเกยวกบคณตศาสตร

4. มพฤตกรรมการสอนทชวยสรางเจตคตทดตอวชาคณตศาสตร ไดแก

4.1 ใชคาถามปลายเปดเพอกระตนใหนกเรยนเกดความอยากรอยากเหน

4.2 ทางานกบนกเรยนดวยความอดทนและใจเยนจนนกเรยนแตละคนประสบ

ความสาเรจ

4.3 เลอกใชวธสอนและสอการเรยนการสอนทเปดโอกาสใหนกเรยนมสวนรวม

เพอใหนกเรยนมความสขสนกสนานในการเรยน

4.4 ใหงานนกเรยนตามความสามารถและอยางมเหตผล

4.5 สงเสรมใหนกเรยนเขาใจลกษณะโครงสรางและประโยชนของวชาคณตศาสตร

เพอนกเรยนจะไดเหนคณคาและเกดความซาบซง

4.6 ใหคณตศาสตรเปนการตอบสนองในทางบวก ไมใชทางลบ เชน ไมทาโทษ

นกเรยน ดวยการใหทาโจทยคณตศาสตรหลาย ๆ ขอ

สรางค โควตระกล (2550, หนา 367) ไดสรปลกษณะทสาคญของเจตคต ดงน

1. เจตคตเปนสงทเรยนร

2. เจตคตเปนแรงจงใจทจะกระทาใหบคคลกลาเผชญกบสงเราหรอหลกเลยง ดงนน

เจตคตจงมทงทางบวกและทางลบ

3. เจตคตประกอบดวย องคประกอบ 3 อยาง คอ องคประกอบเชงความรสก อารมณ

องคประกอบเชงปญญา หรอการรคด องคประกอบเชงพฤตกรรม

4. เจตคตเปลยนแปลงไดงาย การเปลยนแปลงเจตคตอาจเปลยนแปลงจากบวกเปนลบ

หรอจากลบเปนบวก ซงบางครงเรยกวา การเปลยนแปลงทศทางของเจตคต หรอจะเปลยนแปลง

ความเขมขน หรอความมากนอย เจตคตบางอยางอาจจะหยดเลกไปได

5. เจตคตเปลยนแปลงตามชมชนหรอสงคมทบคคลนนเปนสมาชก เนองจากชมชนหรอ

สงคมหนง ๆ อาจมคานยมทเปนอดมการณพเศษเฉพาะ ดงนนคานยมเหลานจะมอทธพลตอเจตคต

ของบคคลทเปนสมาชก ในกรณทตองการเปลยนเจตคตจะตองเปลยนคานยม

6. สงคมประกต (Socialization) มความสาคญตอพฒนาการเจตคตโดยเฉพาะเจตคต

ตอความคดและหลกการทเปนนามธรรม

106

การวดเจตคต

บญธรรม กจปรดาบรสทธ (2542, หนา 186) ไดกลาววา ในการวดเจตคตจะตองคานงถง

ประเดนหลก 3 ประการ คอ

1. เนอหาเจตคตทตองการวด ซงไดแก สงเราทเปนตวกระตนใหแสดงกรยาทาทออกมา

2. ทศทางของเจตคต โดยทวไปจะกาหนดใหเจตคตมทศทางเปนเสนตรงและ

ตอเนองกน มลกษณะเปน ซาย-ขวา หรอบวกกบลบ กลาวคอ เรมจากเหนดวยอยางยงและลด

ระดบความเหนดวยลงเรอย ๆ จนถงความรสกเฉย ๆ และลดตอไปเปนไมเหนดวยจนไมเหนดวย

อยางยง

3. ความเขมของเจตคต ไดแก ปรมาณความรสกทมตอสงเรานน วามมากนอยเพยงใด

ถามความเขมสงไมวาจะเปนในทศทางบวกหรอลบกตาม จะมความรสกรนแรงมากกวาทเปนกลาง

นอกจากน ปรยาพร วงศอนตรโรจน (2546, หนา 252) กลาววา เจตคตคอนไปทาง

นามธรรมมากกวารปธรรม เปนความรสก ความเชอของบคคล ซงมการเปลยนแปลง การวด

เจตคตจงไมสามารถจะวดไดโดยตรง แตวดไดจากแนวโนมของบคคลทแสดงออกทางภาษา

และวดในรปของความเหน การวดเจตคตของบคคลทมตอสงใดและผใด อาจจะใชวธการสงเกต

จากการกระทา คาพด การแสดงสหนาทาทาง หรอสมภาษณความรสกนกคดของเขา แตแบบวด

หรอเครองมอทนกจตวทยานยมใชกนมาก จะอยในรปของแบบสอบถามหรอแบบสารวจ เรยกวา

แบบวดทางเจตคตในการวดนนควรมขอตกลงเบองตน ดงน

1. การศกษาเจตคต เปนการศกษาความคดเหน ความรสกของบคคลทมลกษณะคงเสน

คงวา หรออยางนอยกเปนความคดเหนหรอความรสกทจะไมเปลยนแปลงในชวงเวลาหนง

2. เจตคตเปนสงทไมสามารถวดหรอสงเกตไดโดยตรง การวดเจตคตจงเปนการวด

ทางออม จากแนวโนมทบคคลแสดงออก หรอพฤตกรรมทมแบบแผนคงท

3. การศกษาเจตคตของบคคล มใชแตเปนการศกษาทศทางเจตคตของบคคลทนน แต

ตองศกษาถงระดบความมากนอย หรอความเขมของเจตคตนนดวย

การสรางเครองมอวดเจตคต

มาตราวดเจตคตทใชในการวจยมอยหลายชนด พวงรตน ทวรตน (2543, หนา 112)

กลาววาทนยมใชมอย 3 ชนด คอ

1. วธการของเทอรสโตน (Thurstone’s method)

2. วธของลเครท (Likert’s method)

3. วธใชความหมายของภาษา (Semantic differential scales)

107

ในการวจยครงนผวจยไดเลอกศกษาการสรางเครองมอวดเจตคตแบบวเคอรท ซงม

วธการสรางดงตอไปน (ปราณ ทองคา, 2539, หนา 156-158)

ขนท 1 กาหนดสงทจะวด กาหนดโครงสรางหรอขอบขายของเรองทจะวดให

ครอบคลมชดเจน

ขนท 2 เขยนขอความ ใหมจานวนหลาย ๆ ขอความ โดยรวบรวมจากหนงสอ เอกสาร

งานวจย ความคดเหนผเชยวชาญ หรอจากการสมภาษณบคคลทมเจตคต ด/ ไมด ตอสงนน

ใหครอบคลมขอบเขตทตองการวด ขอความวดเจตคตแบงไดเปน 2 ประเภท คอ

1. ขอความทางบวกหรอประเภทนมาน (Favorable statements) เปนขอความทเหนดวย

หรอคลอยตาม เปนขอความทเปนไปในทางด หรอเปนทตองการของสงคมทวไป เชน อาชพคร

เปนอาชพทมเกยรต วชาภาษาไทยมประโยชนตอการเรยนวชาอน เปนตน

2. ขอความทางลบหรอประเภทนเสธ (Unfavorable statements) เปนขอความทไมเหน

ดวยหรอคดคาน เปนขอความทตรงกนขามกบขอความประเภทแรก เชน อาชพครรายไดต า

วชาภาษาไทยนาเบอ เปนตน

ขนท 3 กาหนดนาหนกความเหนในแตละขอความ โดยทวไปจะกาหนดเปน 5 ระดบ

โดยใชขอความแสดงถงระดบความคดเหนในเรองทจะถาม คอ

ระดบความคดเหน การกาหนดคะแนน

ขอความทางบวก ขอความทางลบ

เหนดวยอยางยง (Strongly agree) 5 1

เหนดวย (Agree) 4 2

เฉย ๆ หรอไมแนใจ (Neural or uncertain) 3 3

ไมเหนดวย (Disagree) 2 4

ไมเหนดวยอยางยง (Strongly disagree) 1 5

อนงการใหคะแนนไมจาเปนตองเปนแบบ 1,2,3,4,5 เสมอ แตอาจเปนแบบ 2,1,0, -1, -2

กได ทงนแลวแตความถนดของผใช

108

ขนท 4 คดเลอกขอความทจะนาไปใชจรง โดยการนาขอความทสรางขนไปทดลองใช

กบกลมทมลกษณะเหมอนกบกลมทตองใชจรงจานวนหนง แลวนาผลมาวเคราะหรายขอ (Item

analysis) เพอประเมนคณภาพของขอความแตละขอ ซงอาจทาได 2 วธ คอ

1. โดยการทดสอบท (t-test) ระหวางคาเฉลยของกลมทไดคะแนนรวมสงกบกลมทได

คะแนนรวมตา ขอใดทคาทแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต แสดงวาขอความนนมอานาจ

จาแนกแยกกลมทเหนดวยและไมเหนดวยออกจากกนได ใหคดเลอกขอความทมคาทสงสดลงมา

ตามจานวนทตองการ

2. หาความคงทภายในตามเกณฑ (Criterion of internal consistency) โดยการหาคา

สหสมพนธรายขอกบคะแนนรวม คดเลอกขอความทคาสมประสทธสหสมพนธสง เพราะแสดงวา

เปนขอความทวดในเรองเดยวกนกบมาตรวดทงฉบบ

อยางไรกดการคดเลอกขอความดวยการทดสอบทและการหาคาสหสมพนธน ไดม

การตรวจสอบแลวพบวามความสมพนธกนสงมาก แสดงวาในการปฏบตอาจเลอกใชวธหนงวธใด

กได

ขนท 5 นาขอความทคดเลอกไวทงหมดมาจดเรยง โดยใหขอความทางบวกและ

ขอความทางลบคละกนไป นาไปทดลองใชอกครงเพอคาความเทยงของมาตราวดวธของ ลเคอรท

(Likert) เปนวธทกาหนดมาตราเปน 5 ขน แตละขนจะกาหนดคาไวหลงจากไปรวบรวมขอมล

ในการวจยมาแลว

บญธรรม กจปรดาบรสทธ (2542, หนา 141-142) ไดกลาวถง ขอดของเครองมอวด

เจตคตแบบลเครท (Likert’s scale) ดงน

1. สรางไดงาย สะดวกในการนาไปใชและวเคราะหผล

2. ไมตองหากลมทจะนามาตดสน เพอกาหนดคาประจาขอ

3. ไมตองคานวณคาประจาขอ ซงชวยลดภาระงานลงมาก

4. สามารถวดเจตคตไดแนนอนกวามาตรเจตคตแบบเทอรสโตน เพราะผตอบตองตอบ

ทกขอความ ในขณะทวธของเทอรสโตนเลอกตอบเพยงบางขอ ผตอบจงมโอกาสบดเบอน

ความจรงได

5. มความเชอมนสง ใชเพยงไมกขอกมความเชอมนไดสงพอ ๆ กบเทคนคอน ๆ ทใช

จานวนขอมาก

6. สามารถนาไปประยกตใชในการวดเจตคตทมตอสถานการณตาง ๆ ไดอยางกวางขวาง

ทงยงสามารถวดไดทงทศทางและปรมาณความมากนอยของเจตคตไดอกดวย

109

7. การตรวจใหคะแนนไมยงยาก ยอมใหผตอบไดพจารณาระดบความมากนอยของ

ความรสกของตนเอง

งานวจยทเกยวของ

กรรณการ ทวนนท (2547, หนา 71-76) ไดศกษาการพฒนาแผนการจดประสบการณ

การเตรยมความพรอมพนฐานทางคณตศาสตร ดวยเกมการศกษาจากสอธรรมชาต ของนกเรยน

ชนอนบาลปท 2 โดยมจดมงหมายเพอ 1) พฒนาแผนการจดประสบการณเตรยมความพรอมพนฐาน

ทางคณตศาสตรดวยเกมการศกษาจากสอธรรมชาต ของนกเรยนชนอนบาลปท 2 2) หาคาดชน

ประสทธผลของแผนการเตรยมความพรอมพนฐานทางคณตศาสตร 3) ศกษาความพงพอใจ

ในการเลนเกมการศกษาจากสอธรรมชาต 4) เปรยบเทยบคะแนนกอนและหลง จากแบบทดสอบ

วดความรพนฐานทางคณตศาสตร ดานสงเกต จาแนก และเปรยบเทยบ กลมตวอยางทใชใน

การศกษาคนควาคอ เดกชนอนบาลปท 2 โรงเรยนบานเกษมสข ตาบลพลบพลา กงอาเภอเชยงขวญ

สานกงานเขตพนทการศกษารอยเอด เขต 1 จานวน 16 คน ซงไดมาโดยการเลอกแบบเจาะจง

(Purposive sampling) ผลการวจยพบวาแผนการจดประสบการณการเตรยมความพรอมทาง

คณตศาสตรมประสทธผล เทากบ 0.7083 ซงแสดงวานกเรยนทเรยนดวยเกมการศกษาจากสอ

ธรรมชาตมความรเพมขนรอยละ 70.83 ประสทธภาพตามเกณฑ 75/ 75 และมผลการเรยนหลงจาก

เพมขนจากกอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

คมขวญ ออนบงพราว (2550) ไดศกษาการพฒนาทกษะพนฐานทางคณตศาสตรสาหรบ

เดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมศลปะสรางสรรคเพอการเรยนร กลมตวอยางทใชในการศกษา

เปนเดกนกเรยนชาย-หญง อาย 5-6 ป กาลงศกษาอยในชนอนบาลศกษาปท 3 จานวน 15 คน เพอรบ

การจดกจกรรมการเรยนการสอนรปแบบศลปะสรางสรรคเพอการเรยนรเปนระยะเวลา 8 สปดาห

สปดาหละ 3 วน วนละ 45 นาท เครองมอทใชในการศกษาครงน คอ แผนการสอนการจดกจกรรม

รปแบบศลปะสรางสรรคเพอการเรยนรละแบบทดสอบพนฐานทางคณตศาสตร ทมคาความเชอมน

ทงฉบบเทากบ 0.86 ใชวธการวจยเชงทดลองแบบ One-Group Pretest-Posttest Design และ

วเคราะหขอมลโดยใชสถต t-test Dependent sample ผลการวจยพบวา การพฒนาทกษะพนฐาน

ทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอนในรปแบบกจกรรมศลปะ

สรางสรรคเพอการเรยนรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตร โดยรวมและจาแนกรายทกษะมคาเฉลย

สงขนและอยในระดบด เมอเปรยบเทยบกอนและหลงการทดลองมคะแนนความสามารถทางทกษะ

พนฐานทางคณตศาสตรทเพมขนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

110

จงรก อวมมเพยร (2547, หนา 87-94) ไดศกษาความพรอมทางคณตศาสตรของเดก

ปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมศลปะสอผสม โดยมจดมงหมายเพอศกษาทกษะพนฐานทาง

คณตศาสตรของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมศลปะสอผสม กลมตวอยางทใชในการวจย คอ

นกเรยนชายหญงชนอนบาลปท 1 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2547 โรงเรยนวดเกาะลอย สานกงาน

เขตพนทการศกษาระยอง เขต 1 ไดมาโดยการเลอกแบบเจาะจง จานวน 15 คน ผลการศกษาพบวา

ทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย หลกจากจดกจกรรมศลปะสอผสม โดยรวม และ

การจาแนกรายดานอยในระดบด และเมอเปรยบเทยบกบการทดลองพบวาสงขนอยางมนยสาคญ

ทางสถตทระดบ .01

ชมพนท จนทรางกร (2549) ไดศกษาทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย

ทไดรบการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนมไทย กลมตวอยางทใชในการวจยครงนเปน

นกเรยนชาย-หญง อาย 5-6 ป ทกาลงศกษาอยชนอนบาลปท 2 ไดมาโดยการสม 1 หองเรยน ผวจย

ทาการทดสอบทกษะพนฐานทางคณตศาสตรโดยใชแบบทดสอบเชงปฏบตทมผวจยสรางขน

แลวเลอกเดกทไดคะแนนตาจานวน 15 คน เพอรบการจดกจกรรมการทาขนมไทย เปนระยะเวลา

8 สปดาห สปดาหละ 3 วน วนละ 50 นาท เครองมอทใชในการวจยคอ แผนการจดกจกรรมการทา

ขนมไทย และแบบทดสอบเชงปฏบตวดทกษะพนฐานทางคณตศาสตรทผวจยสรางขน ซงมคา

ความเชอมนทงฉบบเทากบ 0.81 ใชแบบแผนการวจยแบบ One-Group Pretest-Posttest Design และ

วเคราะหขอมลโดยใชสถต t-test แบบ Dependent for sample ผลการวจยพบวา ทกษะพนฐานทาง

คณตศาสตรของเดกปฐมวย หลงการจดกจกรรมการทาอาหารประเภทขนมไทย โดยรวมอยใน

ระดบด จาแนกรายดานอยในระดบด 2 ดาน คอ ดานการจาแนกเปรยบเทยบ และดานการจด

หมวดหม และพอใช 2 ดาน คอ ดานการเรยงลาดบ และดานการวด และเมอเปรยบเทยบกบกอน

ทดลอง พบวา สงขนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

ดารณ ชนะกาญจน (2547, หนา 52-56) ไดศกษาการพฒนาความพรอมทางคณตศาสตร

ของเดกอนบาล โดยใชเกมการศกษาและแบบฝกหด โดยมจดมงหมายเพอเปรยบเทยบความพรอม

ทางคณตศาสตรของเดกอนบาลทไดรบการจดประสบการณเกมการศกษาและแบบฝกหด กลม

ประชากร คอ นกเรยนชนอนบาลท 2 โรงเรยนบานหวทง อาเภอวงเหนอ จงหวดลาปาง ภาคเรยน

ท 2 ปการศกษา 2546 จานวน 14 คน ผลการศกษาพบวา เดกอนบาลทง 2 กลม มความพรอม

แตกตางกนในทก ๆ ดาน คอ กลมทไดรบการจดประสบการณโดยเกมการศกษามความพรอม

สงกวาใน 5 ดาน สวนกลมทไดรบการจดประสบการณโดยแบบฝกหดมความพรอมสงกวาในดาน

การจดหมวดหม และการจดประเภท

111

พรจต ฮาเสม (2549, หนา 59-66) ไดศกษาการพฒนาทกษะทางคณตศาสตรดวย

กจกรรมฐานสบสาหรบนกเรยนระดบปฐมวย โดยมจดมงหมายเพอ 1) ศกษาผลการพฒนาทกษะ

ทางคณตศาสตร โดยการเปรยบเทยบทกษะทางคณตศาสตรของนกเรยนปฐมวยกอนและหลงเรยน

2) เปรยบเทยบทกษะทางคณตศาสตรของนกเรยนปฐมวยระหวางกลมทจดการเรยนรดวยกจกรรม

บลอกฐานสบกบกลมทเรยนรตามปกต ผลการศกษาพบวา ทกษะทางคณตศาสตรของนกเรยน

ปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรโดยกจกรรมบลอกฐานสบ หลงเรยนสงกวากอนเรยน

อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และทกษะทางคณตศาสตรของนกเรยนระดบปฐมวยทจด

กจกรรมการเรยนรดวยบลอกฐานสบสงกวานกเรยนทเรยนรตามปกตโดยไมมบลอกฐานสบ

อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

วรนธร สรเดชะ (2550, บทคดยอ) ไดศกษาการสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตร

ของเดกปฐมวยโดยการจดประสบการณกจกรรมดนตรตามแนวออรฟชคเวรค การวจยครงน

มจดมงหมายเพอเปรยบเทยบทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยทไดรบการจด

ประสบการณดนตรตามแนวคดออรฟชคเวรค กอนและหลงการทดลอง กลมทดลองทใชใน

การทดลองครงนเปนเดกปฐมวยชายหญงอายระหวาง 4-5 ป ทกาลงศกษาอยในชนอนบาลปท 2

จานวน 30 คน ซงไดมาโดยการเลอกแบบเฉพาะเจาะจง เปนกลมตวอยางทไดรบการจด

ประสบการณตามแนวคดออรฟชคเวรคเปนเวลา 8 สปดาห สปดาหละ 3 วน วนละ 40 นาท

เครองมอทใชในการทดลองครงน คอ แผนการจดประสบการณดนตรตามแนวคดออรฟชคเวรค

และแบบทดสอบวดทกษะพนฐานทางดานคณตศาสตร ซงมคาความเชอมน 0.92 แบบแผนการวจย

เปนการวจยเชงทดลองแบบ One –group pretest-posttest Design สถตทใชในการวเคราะหขอมล

คอ t-test สาหรบ Dependent sample ผลการวจยพบวา เดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณ

ทางดนตรตามแนวคดออรฟชคเวรค มทกษะพนฐานทางคณตศาสตร ไดแก ดานการจดหมวดหม

ดานการรคาจานวน ดานการเปรยบเทยบ ดานอนกรม สงกวากอนการทดลองอยางมนยสาคญ

ทางสถตทระดบ .01

จากงานวจยเกยวกบทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยสรปไดวา การพฒนา

ทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยตองคานงถงความเหมาะสมตามพฒนาการของเดก

เปนสาคญ กจกรรมทใชพฒนาทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยควรเปนกจกรรมทเดก

ไดลงมอปฏบตเพอสรางองคความรดวยตนเอง และสอดคลองกบชวตประจาวนของเดก ใชสอ

การเรยนรทหลากหลายและเปนวตถสงของจรง โดยใหเดกไดเลนเพอการเรยนรอยางมความสข

และสามารถนาเอาองคความรไปใชในชวตจรงได

112

ฮารด (Heard, 1969, pp. 229-230) ไดศกษาการพฒนาความคดรวบยอดเกยวกบ

เรขาคณตของเดกปฐมวย โดยศกษากบเดกปฐมวยจานวน 25 คน โดยเดกจะไดรบการทดสอบกอน

ทดลองดวยการทดสอบ SMSG Fall inventory test ซงประกอบดวนเนอหาเกยวกบ 1) การจบค

การเรยกชอ และการจาแนกรปวงกลม รปสามเหลยม รปสเหลยมจตรส และรปสเหลยมผนผา

2) ความแตกจางระหวางรปวงกลมและบรเวณทมลกษณะเปนวงกลม 3) การเรยงลาดบรปรางตาง

ตามขนาด 4) การสรางรปเรขาคณตตาง ๆ บนกระดานตะป และ 5) การเชอมโยงความสมพนธของ

รปเรขาคณตตาง ๆ ไปสวตถสงของในชวตจรงของเดก กจกรรมทใชเปนทไมเปนทางการ โดยให

เดกไดลงมอปฏบตกบวตถจรง ผลจากการศกษาพบวา เดกเกดการเรยนรอยางมความสขจาก

กจกรรมดงกลาวน

ฮอง (Hong, 1996, pp. 447-494) ไดศกษาผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรและ

ความสนใจทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย โดยกลมทดลองจดประสบการณคณตศาสตรท

เชอมโยงกบหนงสอทเดกอานพรอมทงใหเดกไดอภปราย และในชวงเลนอสระเดกไดเลนกบสอ

การเรยนรทางคณตศาสตรทสมพนธกบเนอหาสาระในหนงสอทเดกไดอาน สวนกลมควบคมได

อานหนงสอสาหรบเดก และเลนสอการเรยนรทางคณตศาสตรทไมสมพนธกบเนอหาสาระใน

หนงสอทเดกไดอาน ผลการทดลองพบวา เดกกลมทดลองและเดกกลมควบคมมผลสมฤทธทาง

การเรยนคณตศาสตรแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต โดยกลมทดลองมผลสมฤทธทาง

การเรยนสงกวากลมควบคม ในดานการจาแนก การาบวกจานวน และรปเรขาคณต และกลม

ทดลองชอบทากจกรรมในมมคณตศาสตรและเลอกทากจกรรมเกยวกบคณตศาสตร และใชเวลา

ในการทากจกรรมในมมคณตศาสตรมากกวากลมควบคม

พอลลโอ และวเทซร (Pollio & Whitacre, 1970, pp. 167-174) ไดศกษาการใชจานวนนบ

ของเดกปฐมวย มจดมงหมายเพอการระบทกษะเกยวกบจานวนของเดกปฐมวย ไดแก ทกษะการนบ

ทกษะเกยวกบจานวน และการอนรกษ กลมตวอยางเปนเดกปฐมวยจานวน 60 คน โดยใหเดกทา

กจกรรมเกยวกบจานวนเพอประเมนทกษะเกยวกบการนบและการแจกแจง ผลการศกษาพบวา

เดกทสามารถนบสงของทกาหนดใหไดสามารถทากจกรรมเกยวกบจานวนไดดกวา ซงแสดง

ใหเหนวา ความสามารถในการนบไมไดขนอยกบการนบแบบไมรความหมาย ซงขอคนพบน

เปนการสนบสนนการวเคราะหของเพยเจทเกยวกบการพฒนาการของจานวน

ไวเนอร (Weiner, 1975, p. 151) ไดศกษาความคดรวบยอดของคาวา “มากกวา”

“นอยกวา” ของเดกทมอาย 2-3 ป โดยกาหนดจดมงหมายในการศกษาไววาความเขาใจในความคด

รวบยอดของคาวา “มากกวา” “นอยกวา” นน จะมความสมพนธกบการบวกและการลบ ดาเนน

113

การศกษาโดยใหเดกทากจกรรมเพอบอกวาเมอนาสงของเพมเขาหรอเอาออกจากสงของในแถวใด

แถวหนงจากสองแถวทมจานวนสงของเทากนแลวผลลพธจะเปนอยางไร ผลการศกษาพบวา

1) การเพมเขา (หรอการบวก) หรอการเอาออก (หรอการลบ) มผลตอความเขาใจ คาวา “มากกวา”

“นอยกวา” ของเดกนอยมาก 2) เดกทมอาย 2 ป เขาใจคาวา “มากกวา” เมอสงของในแถวสองแถว

มจานวนแตกตางกน โดยเดกจะใชความหมายของคาวา “มากกวา” คลายกบคาวา “ใหญกวา” และ

3) เดกอาย 3 ป เขาใจคาวา “นอยกวา” โดยคาวา”นอยกวา” นจะเกดภายหลงคาวา “มากกวา”

โคลแมน (Colman, 2004, p. 1288-A) ไดศกษาการเตรยมพรอมและผลสมฤทธ

ดานคณตศาสตรของโรงเรยนอนบาล ผลการศกษาพบวาการตรวจสอบความสมพนธระหวาง

การเตรยมพรอมของโรงเรยนและผลสมฤทธดานคณตศาสตร กบการสารวจคณภาพของคร

มผลสมฤทธดานคณตศาสตรทมาจากความพรอมดานคณตศาสตร โดยการเปรยบเทยบครทประสบ

ความสาเรจมากนอยตางกนของโรงเรยนอนบาล คณภาพของครจะประเมนตามขอกาหนดของรฐ

ประกอบดวยขอมลของคร (การรบรองภาวะเดกแรกเรม การพฒนาประสบการณ การสอนและ

จาแนกวชาทเกยวของกบการเรยนในวทยาลย) การปฏบตการสามารถสนนษฐานลกษณะเดน

ของการเตรยมการของคร ทมผลตอผลสมฤทธของนกเรยน การศกษานจะตรวจสอบความสมพนธ

ระหวางการเตรยมพรอมดานคณตศาสตร

ดาแมน (Daman, 2006) ไดศกษาผลการใชรปแบบการเรยนการสอนตามแนวคดสมอง

เปนฐาน (Brain-based learning: BBL) ดวยการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและแรงจงใจ

ของผเรยน จากรปแบบการสอนแบบ BBL กบการสอนทยดครเปนศนยกลาง (Teacher-centered)

กลมตวอยาง ไดแก ผเรยนระดบชนเกรด 6 จากโรงเรยน Türdü 100th year Primary School ใน

รายวชาสงคมศกษา จานวน 113 คน ทไดจากการสมอยางงายและจดใหเปนกลมทดลองทใช

รปแบบการสอนตามแนวคดสมองเปนฐาน 2 หองเรยน หองละ 39 และ 38 คนและกลมควบคมท

ใชรปแบบการสอนทยดครเปนศนยกลาง 1 หองเรยน 36 คน เกบขอมลจากการทดสอบผลสมฤทธ

ทางการเรยนและการสมภาษณ ผลการศกษาพบวา ผเรยนทเรยนดวยรปแบบการสอนตามแนวคด

สมองเปนฐาน มผลสมฤทธทางการเรยนสงกวาผเรยนทเรยนดวยรปแบบการสอนทยดครเปน

ศนยกลางอยางมนยสาคญ ผเรยนรสกมความสข มความคดเชงบวกในการรวมกจกรรม การเรยน

การสอน

ออซเดน และกลปตคน (Ozden & Gultekin, 2008, pp. 1-17) ใชศกษาผลการใชรปแบบ

การสอนตามแนวคดตามสมองเปนฐาน (Brain-based learning: BBL) ดวยการเปรยบเทยบ

ผลสมฤทธทางการเรยน และความคงทนในการเรยนรของนกเรยนชน เกรด 5 ปการศกษา 2004-

2005 จานวน 2 หองเรยน โดยแบงเปนหองทดลองทใชรปแบบการสอนตามแนวคดสมองเปนฐาน

114

(The principles of brain-based learning) 3 ระยะทสาคญ คอ ขนเรยนรอยางมงมน (Orchestrated

immersion) ขนเรยนรอยางผอนคลาย (Relaxed alertness) และขนเรยนรอยางตนตว (Active

processing) และหองควบคมทใชรปแบบการสอนปกต หองละ 22 คน ทเรยนรายวชาวทยาศาสตร

จากโรงเรยน Kütahya Abdurramanpaea primary school ใชเวลาในการทดลอง 18 ชวโมง และ

ทดสอบความคงทนในการเรยนรภายหลงจากทดลอง 3 สปดาห เกบขอมลจากการทดสอบ

ผลสมฤทธทางการเรยน ผลการศกษาพบวา ผเรยนทเรยนตามรปแบบการสอนตามแนวคดสมอง

เปนฐาน มผลสมฤทธทางการเรยนและความคงทนในการเรยนรกอนและหลงทดลองแตกตางกน

อยางมนยสาคญ

115

บทท 3

วธดาเนนการวจย

การวจยการพฒนารปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

เพอสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยดาเนนการในลกษณะการวจยเชงทดลอง

โดยผวจยไดดาเนนการตามขนตอน ดงน

1. ประชากรและกลมตวอยาง

2. เครองมอทใชในการวจย

3. การเกบรวบรวมขอมล

4. การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวเคราะหขอมล

ประชากรและกลมตวอยาง

ผวจยกาหนดประชากรและเลอกกลมตวอยาง ดงน

ประชากรไดแก เดกปฐมวย อาย 5-6 ป ทกาลงศกษาอยในระดบชนอนบาลปท 2

ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557 โรงเรยนวดระเบาะไผ สงกดสานกงานเขตพนทการศกษา

ประถมศกษาปราจนบร เขต 1 จานวน 480 คน

กลมตวอยางไดแก เดกปฐมวยทมอาย 5-6 ป ทกาลงศกษาภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557

โรงเรยนวดระเบาะไผ จานวน 35 คน ไดมาโดยการเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) ซงม

เหตผลในการเลอกกลมตวอยาง ดงน

1. เปนโรงเรยนศนยเดกปฐมวยตนแบบ

2. ผบรหารสถานศกษาใหการสนบสนนในการจดประสบการณการเรยนรเปนอยางด

3. ผวจยสามารถจดประสบการณการเรยนรใหกบเดกปฐมวยไดดวยตนเอง

เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจย ไดแก

1. รปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรมทกษะ


2. คมอการใชรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรม


116

3. แผนการจดประสบการณตามแนวคดของรปแบบการจดประสบการณการเรยนร


4. แบบทดสอบทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย

5. แบบวดเจตคตของเดกปฐมวยทมตอรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใช

สมองเปนฐานเพอสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย

การเกบรวบรวมขอมล

การสรางรปแบบการจดประสบการณตามแนวคดของรปแบบการจดประสบการณ


1. ศกษาเอกสาร ตาราและงานวจยทเกยวของกบการเรยนรและทกษะพนฐาน

ทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย เพอใชเปนแนวคดพนฐานในการสงเคราะหและกาหนดการสราง

รปแบบการจดประสบการณคณตศาสตร โดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรมทกษะพนฐาน

ทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยสรปสาระสาคญไดดงน

1.1 ทฤษฎพนฐานของการสรางรปแบบการจดประสบการณคณตศาสตรโดยใช

สมองเปนฐานเพอสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย ประกอบดวย ทฤษฎ

พฒนาการทางสตปญญาของเพยเจท ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของบรเนอร และทฤษฎ

การเรยนรคณตศาสตรของดนส

1.2 ทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย

ทกษะเบองตนของเดกปฐมวยทใชในการเรยนรคณตศาสตร ซงเกดจากการทเดก

ไดเรยนรและฝกฝนโดยใชประสาทสมผสทง 5 ผานกจกรรมและสอการเรยนรทหลากหลายและ

สอดคลองกบพฒนาการและหลกการเรยนรคณตศาสตรของเดกปฐมวยประกอบดวยทกษะตาง ๆ

8 ทกษะ

ทกษะพนฐานทางคณตศาสตร หมายถง พฤตกรรม และความสามารถทาง

คณตศาสตร 8 ทกษะ ประกอบดวย ทกษะการสงเกต ทกษะการจาแนก ทกษะการเปรยบเทยบ

ทกษะการจดหมวดหม ทกษะการนบอยางรคา ทกษะการจดลาดบ ทกษะการวด ทกษะการบอก

ตาแหนง ซงเกดจากการเรยนรและฝกฝน ผานประสบการณตรงและกจกรรมทหลากหลายโดยใช

รปแบบการจดประสบการณทางคณตศาสตรโดยใชสมองเปนฐาน ซงประกอบดวย

1.2.1 ทกษะการสงเกต (Observation skill) หมายถง เดกปฐมวย บอกและอธบาย

ไดวา สงทมองเหนมความเหมอนมความแตกตางกนอยางไรเปนการใหเดกรจกการสงเกตลกษณะ

ตาง ๆ และจบคสงทเขาคกน เหมอนกน และอยประเภทเดยวกนไวดวยกน

117

1.2.2 ทกษะการจาแนก(Classifying skill) หมายถง เดกปฐมวยนาสงตาง ๆ

มาแยกเปนกลมตามคณลกษณะหรอคณสมบตบางประการ เชน ส ขนาด รปทรง รปราง

1.2.3 ทกษะการเปรยบเทยบ (Comparing Skill) หมายถง เดกปฐมวยบอก

ความเทากน ไมเทากน ตามคณลกษณะทกาหนดเชน ขนาด นาหนก ความสง ความตา มาก นอย

1.2.4 ทกษะการจดหมวดหม (Combination skill) หมายถง เดกปฐมวยจดวตถ

สงของตาง ๆ ตามคณลกษณะหรอคณสมบตทเหมอนกน เชน ส ขนาด รปทรง รปราง ประโยชน

มารวมกลมกน

1.2.5 ทกษะการนบ (Counting skill) หมายถง เดกปฐมวยนบเพมทละหนง

ตามลาดบ 1 ถง 30

1.2.6 ทกษะการเรยงลาดบ (Ordering skill) หมายถง เดกปฐมวยจดเรยงวตถ

สงของโดยใชเกณฑตาง ๆ เชน ตามขนาด จานวน ความยาว ความหนา ความสง เหตการณ

1.2.7 ทกษะการวด (Measuring skill) หมายถง เดกปฐมวยใชเครองมออยางใด

อยางหนง หรอใชการประมาณอยางคราว ๆ เพอแสดงการวดปรมาณหรอขนาดของวตถสงของ

ตาง ๆ เชน ความยาว นาหนก ปรมาตร

1.2.8 ทกษะการบอกตาแหนง (Placing skill) หมายถง เดกปฐมวยบอกตาแหนง

ขางบน ขางลาง ขางใน ขางนอก ขางหนา ระหวาง ขางหลง ขางซายและขางขวาเปนคาบอก

ตาแหนงของสงตาง ๆ

2. การสงเคราะหการสรางรปแบบการจดประสบการณคณตศาสตรโดยใชสมองเปน

ฐานเพอสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย ผวจยดาเนนการ ดงน

2.1 การสรางกรอบแนวคดเกยวกบการสงเคราะหรปแบบการจดประสบการณ


จากการศกษาและวเคราะหทฤษฎและแนวคดพนฐาน ดงน

2.2.1 ทฤษฎพนฐานทนามาใชสรางกรอบแนวคดของรปแบบการจด

ประสบการณคณตศาสตรโดยใชสมองเปนฐาน คอ ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของเพยเจท

ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของบรเนอร และทฤษฎการเรยนรคณตศาสตรของดนส หลกการ

เรยนรโดยใชสมอง

3. การประเมนคณภาพของรปแบบและการปรบปรงแกไข ผวจยดาเนนการประเมน

คณภาพของรปแบบการจดประสบการณคณตศาสตรโดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรมทกษะ

พนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยและปรบปรงแกไข ดงน

118

3.1 สรางรปแบบการจดประสบการณคณตศาสตรโดยใชสมองเปนฐาน

ซงประกอบดวย สาระสาคญ คอ ความเปนมาและความสาคญ ทฤษฎและหลกการพนฐาน

ความมงหมาย กระบวนการจดประสบการณการเรยนร บทบาทของผเรยน บทบาทของคร

การวดผลและประเมนผลและการนาไปใช

3.2 สรางแบบประเมนความเหมาะสมของรปแบบการจดประสบการณคณตศาสตร

โดยใชสมองเปนฐานโดยแบบสอบถามความคดเหนเกยวกบความเหมาะสมของรปแบบการจด

ประสบการณคณตศาสตรโดยใชสมองเปนฐาน มลกษณะเปนมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ

(Rating scale) คอ (ลวน สายยศ และองคณา สายยศ, 2538, หนา 184) ไดคะแนนจากผเชยวชาญ

3.75-4.25 มความเหมาะสมในระดบมาก

ระดบ 5 หมายถง เหมาะสมมากทสด

ระดบ 4 หมายถง เหมาะสมมาก

ระดบ 3 หมายถง เหมาะสมปานกลาง

ระดบ 2 หมายถง เหมาะสมนอย

ระดบ 1 หมายถง เหมาะสมนอยทสด

3.3 นารปแบบการการจดประสบการณคณตศาสตรโดยใชสมองเปนฐานและแบบ

ประเมนคณภาพของรปแบบการจดประสบการณคณตศาสตรโดยใชสมองเปนฐานทผวจยสรางขน

เสนอตอผเชยวชาญจานวน 4 คน เพอประเมนความเหมาะสมของรปแบบการจดประสบการณ

ประกอบดวย

3.3.1 ผชวยศาสตราจารย ดร.จตรา ชนะกล อาจารยประจาคณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยราชภฏพระนคร

3.3.2 นาวาตร ดร.พงศเทพ จระโร อาจารยประจาภาควชาวจยและจตวทยา

ประยกต คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา

3.3.3 อาจารยสายสนย ไชยวงษ ศกษานเทศกปฐมวย

สานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาปราจนบร เขต 1

3.3.4 อาจารยสายพน พนธเจรญ คร คศ. 3 สาขาการศกษาปฐมวย

โรงเรยนอนบาลปราจนบร สานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาปราจนบร เขต 1

3.4 วเคราะหแบบประเมนความเหมาะสมของรปแบบการจดประสบการณการเรยนร

โดยใชสมองเปนฐานทไดจากการตรวจสอบของผเชยวชาญ ผลการประเมนพจารณาจากคาเฉลย

คะแนนความเหมาะสมตามความคดเหนของผเชยวชาญกาหนดเกณฑดงน (ลวน สายยศ และ

องคณา สายยศ, 2538, หนา 184)

119

ชวงคะแนน 4.50-5.00 หมายถง เหมาะสมมากทสด

ชวงคะแนน 3.50-4.49 หมายถง เหมาะสมมาก

ชวงคะแนน 2.50-3.49 หมายถง เหมาะสมปานกลาง

ชวงคะแนน 1.50-2.49 หมายถง เหมาะสมนอย

ชวงคะแนน 1.00-1.49 หมายถง เหมาะสมนอยทสด

คาเฉลยความเหมาะสมตามความคดของผเชยวชาญในการวจยครงน คอ 3.50

ถอวารปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานมคณภาพเหมาะสม

4. การสรางและประเมนคณภาพของเครองมอประกอบการใชรปแบบการจด

ประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน ประกอบดวย แผนการจดประสบการณตามแนวคด

รปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน แบบสงเกตทกษะพนฐานทาง

คณตศาสตรของเดกปฐมวย แบบทดสอบทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย

แบบประเมนรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน และคมอการใชรปแบบ

การจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน สาหรบครปฐมวย ผวจยดาเนนการสรางและ

ประเมนคณภาพของเครองมอประกอบการใชรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมอง

เปนฐาน ดงน

4.1 แผนการจดประสบการณตามแนวคดของรปแบบการจดประสบการณการเรยนร

โดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย ผวจยดาเนนการ

สรางและประเมนคณภาพ ตามขนตอนดงน

4.1.1 ศกษาหลกสตร คมอหลกสตรการศกษาปฐมวย 2546

4.1.2 สรางแผนการจดประสบการณตามแนวคดของรปแบบการจดประสบการณ

การเรยนรโดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย

โดยกาหนดเนอหาการเรยนรจากประสบการณชนอนบาลปท 2 ภาคเรยนท 2 เพอพฒนาทกษะ

พนฐานทางคณตศาสตร โดยกาหนดเนอหาการเรยนรเปน 8 ทกษะการเรยนร ในแตละทกษะ

การเรยนรใชเวลาในการจดประสบการณ 5 วน ๆ ละ 20 นาท รวมเวลาจดประสบการณทงสน

40 ครง

4.1.3 นาแผนการจดประสบการณทสรางขนเสนอตอคณะกรรมการควบคม

ปรญญานพนธ เพอตรวจสอบความถกตองเหมาะสม แลวนากลบมาปรบปรงแกไข

4.1.4 นาแผนการจดประสบการณทผานการตรวจสอบจากคณะกรรมการควบคม

วทยานพนธเสนอตอผเชยวชาญ 4คน เพอประเมนความเหมาะสมของแผนการจดประสบการณ

120

จากนนนาแผนการจดประสบการณทผานประเมนจากผเชยวชาญมาปรบปรงแกไขตามคาแนะนา

โดยผเชยวชาญ ประกอบดวย

4.1.4.1 ผชวยศาสตราจารย ดร.จตรา ชนะกล อาจารยประจาคณะศกษาศาสตร


4.1.4.2 นาวาตร ดร.พงศเทพ จระโร อาจารยประจาภาควชาวจยและจตวทยา


4.1.4.4 อาจารยสายสนย ไชยวงษ ศกษานเทศกปฐมวย


4.1.4.5 อาจารยสายพน พนธเจรญ คร คศ. 3 สาขาการศกษาปฐมวย


ผลการตรวจสอบใชเกณฑ 3 ใน 4 ทาน ซงผเชยวชาญมความเหนตรงกนวา

แผนการจดประสบการณการเรยนรสามารถนาไปใชในการจดประสบการณการเรยนรเพอพฒนา

ทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย เนองจากกจกรรมเนนใหเดกไดลงมอปฏบตผาน

การใชประสาทสมผส มสอการเรยนรทหลากหลาย มความเปนรปธรรม เดกคนควาหาคาตอบ

ดวยตนเอง เดกไดรบการพฒนาครบทง 4 ดาน

4.2 แบบทดสอบทกษะพนฐานทางคณตศาสตร ผวจยดาเนนการสรางและประเมน

คณภาพตามขนตอน ดงน

4.2.1 ศกษาเอกสารเกยวกบการวดและทดสอบทกษะพนฐานทางคณตศาสตร

สาหรบเดกปฐมวย (กระทรวงศกษาธการ, 2546; สานกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน, 2546;

สรมณ บรรจง, 2549; เพญจนทร เงยบประเสรฐ, 2542; สรมา ภญโญอนนตพงษ, 2547) และ

งานวจยทเกยวของ

4.2.2 สรางแบบทดสอบทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย มลกษณะ

เปนแบบทดสอบปฏบตจรง จานวน1ฉบบ จานวน 8 ขอ ครอบคลมทกษะทกดาน

4.2.3 สรางคมอประกอบคาแนะนาในการใชแบบทดสอบ

4.2.4 นาแบบทดสอบทสรางขนเสนอตอคณะกรรมการควบคมวทยานพนธ

เพอตรวจสอบความถกตองเหมาะสม แลวนากลบมาปรบปรงแกไข

4.2.5 หาความเทยงตรงของแบบทดสอบ โดยนาแบบทดสอบเสนอตอผเชยวชาญ

4คน ลงความเหนและใหคะแนน แลวนาคะแนนทไดมาหาคาดชนความสอดคลองระหวางขอ

คาถามกบจดประสงค (IOC) เทากบ 1.00 ถอวาใชได โดยผเชยวชาญประกอบดวย

121

4.2.5.1 ผชวยศาสตราจารย ดร.จตรา ชนะกล อาจารยประจาคณะศกษาศาสตร


4.2.5.2 นาวาตร ดร.พงศเทพ จระโร อาจารยประจาภาควชาวจยและจตวทยา


4.2.5.4 อาจารยสายสนย ไชยวงษ ศกษานเทศกปฐมวย


4.2.5.5 อาจารยสายพน พนธเจรญ คร คศ. 3 สาขาการศกษาปฐมวย


4.2.6 ปรบปรงแบบทดสอบแลวนาไปทดลองใชกบเดกนกเรยนชนอนบาลปท 2

จานวน 35 คน ซงเปนนกเรยนกลมเดยวกบทหาประสทธภาพของแผนการจดประสบการณ


4.2.7 นาแบบทดสอบทผานการทดลองใชมาตรวจใหคะแนนตามเกณฑ

ปฏบตไดถกตองตามคาสง ได 3 คะแนน ปฏบตไดถกตองตามคาสงโดยครแนะนาบางครง

ได 2 คะแนน ปฏบตไดถกตองตามคาสงโดยครแนะนาทกครงได 1 คะแนน แลววเคราะหคะแนน

รายขอและคะแนนทงฉบบ เพอหาความยากงาย (P) และคาอานาจจาแนก (r) โดยใชสดสวน

เปน 50% ของกลมเดกปฐมวยกลม Try Out ความยากงาย (P) = 0.25-0.51 คาอานาจจาแนก

(r) = 0.25-0.62

คาความเชอมน (rtt) ของแบบทดสอบทกษะพนฐานทางคณตศาสตรสาหรบเดก

ปฐมวย มคาเทากบ 0.89

4.2.8 นาแบบทดสอบไปใชกบกลมตวอยางตอไป

4.3 แบบประเมนรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน โดยคร

ปฐมวยผวจยดาเนนการสรางและประเมนคณภาพ ตามขนตอน ดงน

4.3.1 สรางแบบประเมนรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมอง

เปนฐานโดยสรางเปนแบบสอบถามความคดเหนเกยวกบการใชรปแบบการจดประสบการณ

การเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน ซงมลกษณะเปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ คอ (ลวน

สายยศ และองคณา สายยศ, 2538, หนา 184)

ชวงคะแนน 5 หมายถง เหมาะสมมากทสด

ชวงคะแนน 4 หมายถง เหมาะสมมาก

ชวงคะแนน 3 หมายถง เหมาะสมปานกลาง

ชวงคะแนน 2 หมายถง เหมาะสมนอย

122

ชวงคะแนน 1 หมายถง เหมาะสมนอยทสด

4.3.2 นาแบบประเมนทผวจยสรางขนเสนอตอผเชยวชาญ จานวน 4 คน ซงเปน

ผเชยวชาญชดเดยวกบขอ 3.3 เพอพจารณาความเหมาะสมของขอคาถาม

4.4.3 วเคราะหขอมลแบบประเมน ทไดจากการตรวจสอบของผเชยวชาญผล

การประเมนพจารณาจากคาเฉลยคะแนนความเหมาะสมตามความคดเหนของผเชยวชาญกาหนด

เกณฑดงน (ลวน สายยศ และองคณา สายยศ, 2538, หนา 184)

ชวงคะแนน 4.50-5.00 หมายถง เหมาะสมมากทสด

ชวงคะแนน 3.50-4.49 หมายถง เหมาะสมมาก

ชวงคะแนน 2.50-3.49 หมายถง เหมาะสมปานกลาง

ชวงคะแนน 1.50-2.49 หมายถง เหมาะสมนอย

ชวงคะแนน 1.00-1.49 หมายถง เหมาะสมนอยทสด

เกณฑคาเฉลยความเหมาะสมตามความคดเหนของผเชยวชาญในการวจยครงน

คอ 3.75 ถอวาขอคาถามมความเหมาะสม

4.4 การศกษานารองรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองและ

ปรบปรงครงท1 ผวจยดาเนนการทดลองนารองรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมอง


4.4.1 จดเตรยมแผนการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานทผวจย

สรางขน และไดผานการประเมนคณภาพแลว จานวน 1 หนวยการเรยนร ไดแก หนวย ผลไม นาไป

ทดลองสอนกบเดกปฐมวยทมอายระหวาง 5-6 ป ทกาลงศกษาอยชนอนบาลปท 2 ภาคเรยนท 2

ปการศกษา 2557 โรงเรยนวดระเบาะไผ ใชเวลา 5 วน

4.4.2 ประเมนทกษะพนฐานทางคณตศาสตรวาในระหวางการทดลองสอนเดก

ไดใชทกษะพนฐานทางคณตศาสตรครบทง 8 ดานหรอไม

4.4.3 นาขอมลทไดจากการทดลองนารองนามาปรบปรงแกไขรปแบบการจด

ประสบการณใหชดเจนยงขน แลวนารปแบบการจดประสบการณทปรบปรงแลวเสนอตอกรรมการ

ควบคมวทยานพนธนพนธเพอพจารณาลงความเหน

4.5 คมอการใชรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

เพอสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย สาหรบครปฐมวย ผวจยดาเนนการสราง

และประเมนคณภาพตามขนตอน ดงน

123

4.5.1 สรางคมอการใชรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมอง

เปนฐานประกอบดวยสาระ คอ ความเปนมา ความสาคญ ทฤษฎและแนวคดทเกยวของ จดมงหมาย

กระบวนการจดประสบการณการเรยนร บทบาทของผเรยน บทบาทคร การวดและประเมนผล

4.5.2 นาคมอทสรางขนเสนอตอคณะกรรมการควบคมปรญญานพนธ

เพอพจารณาความเหมาะสม แลวนามาปรบปรงแกไขตามความเหมาะสม

4.5.3 นาคมอทปรบปรงแกไขเรยบรอยแลวเสนอตอผเชยวชาญชดเดยวกบขอ 4.1

เพอประเมนคณภาพของคมอ โดยใชความเหนตรงกน3 ใน4ทานซงผเชยวชาญมความเหนตรงกน

จงดาเนนการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรมทกษะพนฐานทาง

คณตศาสตรของเดกปฐมวยจากนนจงจดพมพเปนฉบบสมบรณตอไป

5. การสรางแบบวดเจตคต

ผวจยสรางและตรวจสอบคณภาพของมาตรวดเจตคตของเดกปฐมวยทมตอรปแบบ

การจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน ตามขนตอนดงน

5.1 ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบการสรางมาตรวดเจตคตตามวธของ

ลเคอรท

5.2 สรางมาตรวดเจตคตทมตอรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมอง

เปนฐานจานวน 10 ขอ เปนแบบมาตราสวน (Rating scale) 5 ระดบ คอ เหนดวยอยางยง เหนดวย

ไมแนใจ ไมเหนดวย และไมเหนดวยอยางยง แลวสรางขอความใหครอบคลมเจตคตเดกปฐมวย

ทมตอรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน โดยมขอความทเปนทางบวก

กาหนดคานาหนกของขอความทแสดงความรสกหรอพฤตกรรมทางบวกพจารณาใหคะแนน ดงน

ขอความทางบวก

เหนดวยอยางยง 5

เหนดวย 4

ไมแนใจ 3

ไมเหนดวย 2

ไมเหนดวยอยางยง 1

การแปลความหมายของมาตรวดเจตคต ใชเกณฑการประเมนของ บญชม ศรสะอาด

และบญสง นลแกว (2535, หนา 22-25) ดงน

คาเฉลย 4.51-5.00 หมายความวา มเจตคตตอรปแบบการจดประสบการณ

อยในระดบมากทสด

124


อยในระดบมาก


อยในระดบปานกลาง


อยในระดบนอย


อยในระดบนอยทสด

5.3 นามาตรวดเจตคตตอรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

ทสรางขนเสนออาจารยทปรกษา เพอพจารณาความถกตองของเนอหา สานวนภาษาของขอความ

แลวจงนามาปรบปรงแกไขตามคาแนะนา

การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวเคราะหขอมล

การวเคราะหขอมล

ผวจยวเคราะหขอมลโดยสถตทใชในการวเคราะหขอมล ประกอบดวย

1. สถตทใชตรวจสอบคณภาพเครองมอ

1.1 คาดชนความสอดคลอง (Index of item objective congruence: IOC) (มาเรยม

นลพนธ, 2547, หนา 177)

เมอ IOC แทน ดชนความสอดคลองระหวางขอสอบกบจดประสงคกบเนอหา

หรอระหวางขอสอบกบจดประสงค

แทน ผลรวมคะแนนความคดเหนของผทรงคณวฒทงหมด

N แทน จานวนผทรงคณวฒทงหมด

1.2 คาความยากงาย (Difficulty) วเคราะหคาความยากงาย (p) และคาอานาจจาแนก

(r) ของแบบทดสอบ (บญชม ศรสะอาด, 2545, หนา 81)

P =

เมอ P แทน ระดบความยาก

N

R IOC

∑ =

2f Ru Rl +

∑ R

125

R แทน จานวนผตอบถกทงหมด

Ru แทน จานวนคนกลมสงทตอบถก

Rl แทน จานวนคนกลมตาทตอบถก

f แทน จานวนคนในกลมสงหรอกลมตาซงเทากน

1.3 คาอานาจจาแนก (Discrimination) คณสมบตของเครองมอทจาแนกเดกเกงและ

เดกออนไดเกณฑการพจารณาคาอานาจจาแนกควรมคาอานาจจาแนก 0.20-1.00 (บญชม ศรสะอาด,

2545, หนา 81)

สตร

1.4 คาความเชอมน (Reliability) หมายถงคณสมบตของเครองมอทใหผลการวดคงท

(Stability) สมาเสมอ (Consistency) เปนความคงทของคะแนนจากการทดสอบคนกลมเดยวกน

ดวยขอสอบทมขอสอบเทาเทยมกนโดยใชแบบของคเดอร รชารดสน (Kuder Richardson) จากสตร

KR20 (บญชม ศรสะอาด, 2545, หนา 85)

เมอ rtt แทน ความเชอมนของแบบทดสอบ

K แทน จานวนขอสอบ

P แทน สดสวนของผตอบถกในขอหนง ๆ

=

เมอ R แทน จานวนผตอบถกในขอนน

N แทน จานวนผสอบ

q แทน สดสวนของผตอบผดในขอหนง ๆ = 1-P

S2 แทน ความแปรปรวนของคะแนน

2. สถตพนฐานทใชในการวเคราะหขอมล

2.1 รอยละ (Percentage) (บญชม ศรสะอาด, 2545, หนา 101)

100×=NfP

f

- = r Ru Rl

R N

126

เมอ P แทน รอยละ

แทน ความถทตองการแปลงใหเปนรอยละ

N แทน จานวนความถทงหมด

2.2 คาเฉลย (Arithmetic mean) ใชสตรดงน (บญชม ศรสะอาด, 2545, หนา 102)

เมอ แทน คาเฉลย

แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด

N แทน จานวนคะแนนในกลม

2.3 สวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard deviation) ใชสตรดงน (บญชม ศรสะอาด,

2545, หนา 103)

เมอ SD แทน สวนเบยงเบนมาตรฐาน

X แทน คะแนนแตละคน

X แทน คาเฉลย

N แทน จานวนคะแนนในกลม

แทน ผลรวมขอคะแนนทงหมด

3. สถตทใชทดสอบสมมตฐาน

เปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนแบบทดสอบวดทกษะการคดวเคราะห

กอนเรยนกบหลงเรยน ดวยการทดสอบคาท (t-test for Dependent samples)

f

N

X X ∑ =

) 1 (

) (

2 2

−

− = ∑ ∑

N N

x X N D S

∑

X

∑x

X

127

บทท 4

ผลการวจย

ผลการวจยการพฒนารปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

เพอสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยผวจยนาเสนอผลการวเคราะหขอมล

เปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ผลการตรวจสอบคณภาพของรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใช


ตอนท 2 ผลการเปรยบเทยบทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย กอนและหลง

การใชรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

ตอนท 3 เจตคตของเดกปฐมวยทมตอการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

ตอนท 1 ผลการตรวจสอบคณภาพของรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใช


ผวจยไดนารปแบบและเอกสารคมอการใชรปแบบการจดประสบการณการเรยนร

โดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย ซงประกอบดวย

แผนการจดประสบการณทสรางขน จากแนวคดตามหลกการจดการศกษาปฐมวย การประเมน

ความเหมาะสมและความสอดคลอง ซงไดผลการตรวจสอบคณภาพการประเมนความเหมาะสม

ของรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน ดงปรากฏในตารางท 3

128

ตารางท 3 คาความเหมาะสมของรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

ขอ รายการประเมน คะแนนจากผเชยวชาญ

X SD คนท 1 คนท 2 คนท 3 คนท 4

1 ความชดเจนของการอธบายความหมายและ

ความสาคญของรปแบบการจดประสบการณ

การเรยนรโดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรม

ทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย 5 4 4 4 4.25 0.5

2 ความชดเจนของจดมงหมายของรปแบบ

การจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมอง

เปนฐานเพอสงเสรมทกษะพนฐานทาง

คณตศาสตรของเดกปฐมวย 5 4 4 4 4.25 0.5

3 ความสมพนธระหวางทฤษฎแนวคดพนฐาน

ของการกาหนดกรอบแนวคดเกยวกบรปแบบ

แผนการจดประสบการณตามรปแบบการจด

ประสบการณคณตศาสตรโดยใชสมอง

เปนฐาน เพอสงเสรมทกษะพนฐานทาง

คณตศาสตรของเดกปฐมวย 5 4 4 3 4.00 0.82

4 การกาหนดรปแบบขนตอนการจดประสบการณ

การเรยนรโดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรม

ทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย มความสมพนธกบทกษะพนฐานคณตศาสตร

ของเดกปฐมวย 5 4 4 3 4.00 0.82

5 การเรยงรอยขนตอนการจดประสบการณ การเรยนรโดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรม


มความสมพนธกบทกษะพนฐานคณตศาสตร

ของเดกปฐมวยมความเกยวเนองกน 5 4 4 3 4.00 0.82

6 ความชดเจนของขนตอนในการจด

ประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

เพอสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตร

ของเดกปฐมวย 4 4 4 3 3.75 0.5

129




7 เนอหาสาระและสอทใชมความเหมาะสม ในการสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตร

ของเดกปฐมวย 5 4 4 3 4.00 0.5

8 ระยะเวลาในการจดประสบการณการเรยนร

โดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรมทกษะ

พนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย 5 4 4 4 4.25 0.5

9 ครปฐมวยสามารถจดประสบการณการเรยนร

โดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรมทกษะ

พนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย 5 4 4 3 4.00 0.82

10 ผลของการจดประสบการณการเรยนรโดยใช

สมองเปนฐานจะสงเสรมทกษะพนฐาน ทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย 5 4 4 4 4.25 0.5

จากตารางท 3 พบวา ผเชยวชาญประเมนความเหมะสมของรปแบบการจดประสบการณ

การเรยนรโดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย

มความเหมาะสมมากทกดาน โดยทกประเดนมคาเฉลยความเหมาะสมระหวาง 3.75-4.25

ซงสวนใหญมความเหมาะสมอยในระดบมาก แสดงวา รปแบบการจดประสบการณการเรยนร

โดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย มความเหมาะสม

ในการนาไปใชในการจดกจกรรมการเรยนร

130

ตอนท 2 ผลการเปรยบเทยบทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย

กอนและหลงการใชรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

ตารางท 4 ผลการเปรยบเทยบทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย กอนและหลง


ทกษะพนฐาน

ทางคณตศาสตร

ของเดกปฐมวย

กอนจดประสบการณ


หลงจดประสบการณ


X SD X SD

1. ทกษะการสงเกต 1.49 0.56 2.51 0.50

2. ทกษะการจาแนก 1.49 0.50 2.60 0.49

3. ทกษะการเปรยบเทยบ 1.31 0.47 2.37 0.49

4. ทกษะการจดหมวดหม 1.37 0.49 2.40 0.49

5. ทกษะการนบ 1.89 0.63 2.80 0.40

6. ทกษะการเรยงลาดบ 1.51 0.50 2.43 0.50

7. ทกษะการวด 1.34 0.48 2.34 0.48

8. ทกษะการบอกตาแหนง 1.23 0.42 2.37 0.49

ภาพรวม 11.63 3.08 19.83 2.56

จากตารางท 4 พบวา ทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย ระหวางกอน

และหลงการใชรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานพบวา มคะแนนเฉลย

แตกตางกน

131


การใชรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานระหวางเพศ

ชาย-หญง

เพศ N X SD t p

ชาย 17 กอน 11.65 0.75 0.034 .973

หญง 18 11.61 0.74

ชาย 17 หลง 19.59 0.66 0.534 .397

หญง 18 20.00 0.57

จากตารางท 5 พบวา ทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย ระหวางกอนและ

หลงการใชรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน พบวา เพศ ชาย-หญง

มคะแนนเฉลยไมแตกตางกน



การทดสอบ N คะแนนเตม X SD df t p

กอนเรยน

หลงเรยน

35

35

24

24

11.62

19.83

3.08

2.56

34 36.64** .000

** p < .01

จากตารางท 6 แสดงวา ทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย ระหวางกอน

และหลงการใชรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน พบวา หลงเรยน

สงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

132

ตอนท 3 เจตคตของเดกปฐมวยทมตอการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

ตารางท 7 เจตคตของเดกปฐมวยทมตอการจดประสบการณการเรยนรทโดยใชสมองเปนฐาน

ความคดเหนของเดกปฐมวย

เจตคตของ

เดกปฐมวย การแปลผล

X SD

1. หนไดเลนกบของเลนและอปกรณหลายอยาง 4.14 0.73 ด

2. หนคดเองกอนทหนจะเลน 4.05 0.76 ด

3. หนไดเลนตามขนตอนทหนคดเอง 4.02 0.78 ด

4. หนไดเลนซ า ๆ ดวยตวเองทกครง 3.88 0.71 ด

5. หนชอบและเลนอยางสนกสนาน 4.02 0.78 ด

6. หนเลาสงทหนเลนใหเพอนฟง 4.23 0.77 ด

7. หนมความสขทไดเลน 4.05 0.08 ด

8. หนเลนแลวทาใหหนเกงขน 4.08 0.74 ด

9. หนสามารถเลนไดดวยตนเอง 4.02 0.78 ด

10. หนสนกกบกจกรรมทหนเลน 4.02 0.78 ด

จากตารางท 7 แสดงวา เจตคตของเดกปฐมวยทมตอการจดประสบการณการเรยนร

โดยใชสมองเปนฐาน อยในระดบด

133

บทท 5

สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การศกษาวจยครงน เปนการศกษาวจยเชงทดลองเพอพฒนารปแบบการจดประสบการณ

การเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน เพอสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย

เพอเปรยบเทยบทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยกอน และหลงการใชรปแบบการจด

ประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน เพอวดเจตคตตอการปฏบตกจกรรมของเดกปฐมวย

ทไดรบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน โดยมสรปผลการวจย และอภปรายผล

ดงน

สรปผลการวจย

ผลการพฒนารปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรม

ทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย สรปผลไดดงน


พนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย ตามความคดเหนของผเชยวชาญ มความเหมาะสม

อยในระดบมาก มคาเฉลยตงแต 3.75-4.25 โดยรปแบบการสอนม 6 ขน ไดแก ขนท 1 ขนสราง

ความสนใจ ขนท 2 ขนวางแผน ขนท 3 ขนปฏบตกจกรรม ขนท 4 ขนทบทวน ขนท 5 ขนนาเสนอ

ขนท 6 ขนประเมนผลการเรยนร

2. ผลการเปรยบเทยบทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยกอนเรยน หลงเรยน

ของเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน พบวา เดกปฐมวย

มทกษะพนฐานทางคณตศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

3. ผลการศกษาเจตคตของเดกปฐมวยทมตอการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมอง

เปนฐานปฏบตกจกรรมของเดกปฐมวยทไดรบการจดการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน พบวา

เดกปฐมวยมเจตคตทดตอการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานอยในระดบมาก

อภปรายผล

จากการพฒนารปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานสงเสรม

ทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยมประเดนนามาอภปรายผลการวจย ดงน

134


พนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย ตามความคดเหนของผเชยวชาญ มความเหมาะสม

อยในระดบมาก มคาเฉลยตงแต 3.75-4.25 ทงนเนองจากรปแบบการจดประสบการณการเรยนร

โดยใชสมองเปนฐานไดรบการพฒนาขนจากการสงเคราะหทฤษฎ แนวคด และหลกการท

เหมาะสมสอดคลองกบพฒนาการและหลกการเรยนรคณตศาสตรของเดกปฐมวย ซงทาให

ไดรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน 6 ขน จงมความเหมาะสมตอ

การนาไปใชพฒนาทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย

ขนท 1 ขนสรางความสนใจ เปนขนทครกระตนเราใหเดกเกดความสนใจในการรบรดวย

ประสาทสมผสทง 5 จากการนาเสนอกจกรรมของครโดยใช เพลง นทาน คาคลองจอง สถานการณ

ทครสรางขน และการใชคาถามปลายเปดเพอเปนการตรวจสอบความรและประสบการณเดมของเดก

ทงนเพอเตรยมตวเดกใหพรอมทจะทากจกรรมการเรยนรในขนตอไปซงสอดคลองกบหลกการ

กระตนของบรเนอร ทกลาววา วธการทดทสดทจะพฒนาเดกเกดการเรยนรอยางมความหมาย

และสามารถนาเอาความรไปใชไดนนคอ การกระตนใหเดกเกดความสนใจและเหนคณคาของสง

ทจะไดเรยนร

ขนท 2 ขนวางแผน เปนขนท เดกวางแผนการเรยนรจากการตดสนใจจดกระทาตอสอ

วสด และอปกรณ ไดแก ของจรง ของจาลอง รปภาพ และสญลกษณทครนาเสนอดวยวธการตาง ๆ

เชน การปรกษา การอภปราย และการแสดงความคดเหนสอดคลองกบแนวคดของ พฒนา ชชพงศ

(2542, หนา 112) กลาววา การเปดโอกาสใหเดกไดตดสนใจจดกระทาตอสอ วสด และอปกรณ

ปฏบตตามความคดของตนจนเกดเปนความคดรวบยอดทสรปจากการกระทาของตนเองและเกด

เปนองคความรในเรองนน ๆ ถอเปนการจดกจกรรมทยดเดกเปนศนยกลาง

ขนท 3 ขนปฏบตกจกรรมเปนขนท เดกไดเรยนรสารวจ สออปกรณโดยใชประสาท

สมผสทง 5 ผานสอของจรง ทเปนรปธรรม เหมาะสมสอดคลองกบพฒนาการเปดโอกาสใหเดก

ไดรบประสบการณตรงเดกไดเชอมโยงความรและประสบการณเดม เพอเรยนรและสราง

องคความรใหม จงจะสามารถนาความรนาไปใชในสถานการณใหมทคลายคลงกน (สรางค

โควตระกล, 2548)

ขนท 4 ขนทบทวนเปนขนทเดกฝกปฏบตซ าย าทวนประสบการณการเรยนรเปดโอกาส

ใหเดกไดเลนและทากจกรรมซ าตามความตองการของเดกแตละคน ซงเปนการฝกทกษะจนเกด

ความชานาญการฝกหดหรอการลงมอกระทาบอย ๆ ดวยความเขาใจจะทาใหความรนนคงทนถาวร

ถาไมกระทาบอย ๆ การเรยนรนนจะไมคงทนถาวรและในทสดอาจลมได (Hergenhahn & Olson,

1993, p. 56)

135

ขนท 5 ขนนาเสนอเปนขนทเดกออกมาเลา อธบาย สงทตนเองปฏบตกจกรรมเดกทกคน

ไดมโอกาสนาเสนอผลงานโดยใชวธการนาเสนอผลงานทหลากหลายตามความตองการของเดก

ซงสอดคลองกบเพยเจท ทกลาววา เดกปฐมวยสามารถสรางความรทางคณตศาสตรได โดยใช

กระบวนการสะทอนความเปนนามธรรม (Reflective abstraction process) ซงเปนกระบวนการท

ผเรยนไดลงมอกระทาแลวสะทอนผลจากการกระทานนออกมา กระบวนการนจะนาไปสการปรบ

โครงสรางทางสมองตอไป (Brewer, 2004, p. 346)

ขนท 6 ขนประเมนผลการเรยนร เปนขนทเดกอธบายความคด และแสดงความคดเหน

จากการตอบคาถามสอดคลองกบแนวคดของดนส ทกลาววา เมอเดกไดทากจกรรมและสรป

ขอตกลงรวมกบเพอน จะเปนวธการทเดกสามารถพฒนากระบวนการเรยนรไปสความคดรวบยอด

และสามารถสรปเปนกฎทวไปไดในทสด (Dienes, 1971, pp. 31-36)

2. เปรยบเทยบทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย กอนและหลงการใช

รปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานพบวา ทกษะพนฐานทางคณตศาสตร

ของเดกปฐมวย ระหวางกอนและหลงการใชรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมอง

เปนฐาน หลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ทงนเนองจากทกษะ

พนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย เปนทกษะพนฐานทเดกปฐมวยจาเปนตองใชสาหรบ

การเรยนรคณตศาสตรในระดบชนทสงขนตอไป เชน ทกษะการจาแนกประเภท การเปรยบเทยบ

การจบค การจดลาดบ การรคาจานวน และการวด เปนตน ในการวจยครงนผวจยกาหนดทกษะ

พนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยทตองการพฒนาประกอบดวย 8 ทกษะ ประกอบดวย ทกษะ

การสงเกต ทกษะการจาแนก ทกษะการเปรยบเทยบ ทกษะการจดหมวดหม ทกษะการนบอยางรคา

ทกษะการจดลาดบทกษะการวดทกษะการเชอมโยง ซงสอดคลองกบ คมขวญ ออนบงพราว (2550,

บทคดยอ) ไดศกษาการพฒนาทกษะพนฐานทางคณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวยทไดรบการจด

กจกรรมศลปะสรางสรรคเพอการเรยนร กลมตวอยางทใชในการศกษาเปนเดกนกเรยนชาย-หญง

อาย 5-6 ป กาลงศกษาอยในชนอนบาลศกษาปท 3 จานวน 15 คน เพอรบการจดกจกรรมการเรยน

การสอนรปแบบศลปะสรางสรรคเพอการเรยนรเปนระยะเวลา 8 สปดาห สปดาหละ 3 วน วนละ

45 นาท เครองมอทใชในการศกษาครงน คอ แผนการสอนการจดกจกรรมรปแบบศลปะสรางสรรค

เพอการเรยนรละแบบทดสอบพนฐานทางคณตศาสตร ทมคาความเชอมนทงฉบบเทากบ 0.86

ใชวธการวจยเชงทดลองแบบ One-Group Pretest-Posttest Design และวเคราะหขอมลโดยใชสถต

t-test Dependent sample ผลการวจย พบวาการพฒนาทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย

หลงการจดกจกรรมการเรยนการสอนในรปแบบกจกรรมศลปะสรางสรรคเพอการเรยนรมทกษะ

พนฐานทางคณตศาสตร โดยรวมและจาแนกรายทกษะมคาเฉลยสงขนและอยในระดบด

136

เมอเปรยบเทยบกอนและหลงการทดลองมคะแนนความสามารถทางทกษะพนฐานทางคณตศาสตร

ทเพมขนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01และสอดคลองกบแนวคดของบรเนอรทเชอวา

การเรยนรเกดจากพฒนาการทางสตปญญาซงเปนกระบวนการภายในสมอง แตจะพฒนาไดด

เพยงใดนนขนอยกบประสบการณและสงแวดลอมรอบตว การเรยนรจะเกดขนไดเมอเดกม

ปฏสมพนธกบสงแวดลอม ซงจะนาไปสการคนพบการแกปญหา โดยครเปนผจดสงแวดลอมให

ใหขอมลตาง ๆ เกยวกบสงทจะใหเดกเรยนร ตลอดจนวตถประสงคของบทเรยนพรอมดวยคาถาม

โดยตงความคาดหวงวาเดกจะเปนผคนพบคาตอบดวยตนเอง นอกจากน บรเนอรยงเชอวา

การเรยนรจะเกดจากการคนพบ เนองจากเดกมความอยากรอยากเหนโดยตนเอง ซงเปนแรงผลกดน

ใหเกดพฤตกรรมสารวจสภาพสงแวดลอมและเกดการเรยนรโดยการคนพบ (เพญจนทร

เงยบประเสรฐ, 2542, หนา 49) และสอดคลองกบ ชมพนท จนทรางกร (2549, บทคดยอ) ไดศกษา

ทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมประกอบอาหารประเภทขนม

ไทย กลมตวอยางทใชในการวจยครงนเปนนกเรยนชาย-หญง อาย 5-6 ป ทกาลงศกษาอยชนอนบาล

ปท 2 ไดมาโดยการสม 1 หองเรยน ผวจยทาการทดสอบทกษะพนฐานทางคณตศาสตรโดยใช

แบบทดสอบเชงปฏบตทมผวจยสรางขน แลวเลอกเดกทไดคะแนนตาจานวน 15 คน เพอรบการจด

กจกรรมการทาขนมไทย เปนระยะเวลา 8 สปดาห สปดาหละ 3 วน วนละ 50 นาท เครองมอทใชใน

การวจย คอ แผนการจดกจกรรมการทาขนมไทย และแบบทดสอบเชงปฏบตวดทกษะพนฐานทาง

คณตศาสตรทผวจยสรางขน ซงมคาความเชอมนทงฉบบเทากบ 0.81 ใชแบบแผนการวจยแบบ

One-Group Pretest-Posttest Design และวเคราะหขอมลโดยใชสถต t-test แบบ Dependent for

sample ผลการวจยพบวา ทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยหลงการจดกจกรรม

การทาอาหารประเภทขนมไทย โดยรวมอยในระดบด จาแนกรายดานอยในระดบด 2 ดาน คอ

ดานการจาแนกเปรยบเทยบ และดานการจดหมวดหม และพอใช 2 ดาน คอ ดานการเรยงลาดบ

และดานการวด และเมอเปรยบเทยบกบกอนทดลอง พบวา สงขนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ

.01 และวรนธร สรเดชะ (2550: บทคดยอ) ไดศกษาการสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตร

ของเดกปฐมวยโดยการจดประสบการณกจกรรมดนตรตามแนวออรฟชคเวรค การวจยครงน

มจดมงหมายเพอเปรยบเทยบทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยทไดรบการจด

ประสบการณดนตรตามแนวคดออรฟชคเวรค กอนและหลงการทดลอง กลมทดลองทใชใน

การทดลองครงนเปนเดกปฐมวยชายหญงอายระหวาง 4-5 ป ทกาลงศกษาอยในชนอนบาลปท 2

จานวน 30 คน ซงไดมาโดยการเลอกแบบเฉพาะเจาะจง เปนกลมตวอยางทไดรบการจด

ประสบการณตามแนวคดออรฟชคเวรคเปนเวลา 8 สปดาห สปดาหละ 3 วน วนละ 40 นาท

เครองมอทใชในการทดลองครงน คอ แผนการจดประสบการณดนตรตามแนวคดออรฟชคเวรค

137

และแบบทดสอบวดทกษะพนฐานทางดานคณตศาสตร ซงมคาความเชอมน 0.92 แบบแผนการวจย

เปนการวจยเชงทดลองแบบ One-group Pretest-posttest design สถตทใชในการวเคราะหขอมล

คอ t-test สาหรบ Dependent sample ผลการวจยพบวา เดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณ

ทางดนตรตามแนวคดออรฟชคเวรค มทกษะพนฐานทางคณตศาสตร ไดแก ดานการจดหมวดหม

ดานการรคาจานวน ดานการเปรยบเทยบ ดานอนกรม สงกวากอนการทดลองอยางมนยสาคญทาง

สถตทระดบ .01 ซงจากเหตผลดงกลาวสนบสนนวา ทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย

สรปไดวา การพฒนาทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยตองคานงถงความเหมาะสม

ตามพฒนาการของเดกเปนสาคญ กจกรรมทใชพฒนาทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย

ควรเปนกจกรรมทเดกไดลงมอปฏบตเพอสรางองคความรดวยตนเอง และสอดคลองกบ

ชวตประจาวนของเดก ใชสอการเรยนรทหลากหลายและเปนวตถสงของจรง โดยใหเดกไดเลน

เพอการเรยนรอยางมความสข และสามารถนาเอาองคความรไปใชในชวตจรงได

3. เจตคตของเดกปฐมวยทมตอการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

พบวา มเจตคตอยในระดบด ทงน เปนเพราะการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

ผเรยนเรยนรอยางหลากหลาย ซงสอดคลองกบ สวทย มลคา (2547, หนา 20) ซงกลาววา การนา

ทฤษฎการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานมาใชในการจดการเรยนการสอนจะทาใหผเรยนเรยนร

อยางหลากหลาย ใชการเรยนรทงจากสงแวดลอมภายนอกหองเรยน และภายในหองเรยน

เปนการจดกจกรรมทสอดคลองกบการทางานของสมอง คอซกซายกบซกขวา สมองทงสองดาน

มความสมพนธกนเปนกจกรรมการเรยนทสรางเสรมใหผเรยนไดรบการพฒนารอบดาน โดยเฉพาะ

ผเรยนทกาลงเรยนอยในระดบอนบาล เพราะถอวาเปนวยทมความพรอมและตองการทจะเรยนร

ในบรบททหลากหลายสอดคลองกบความตองการและศกยภาพของผเรยนสงผลตอการพฒนา

ผเรยนมากขน ผเรยนเรยนดวยความสนกสนานและเพลดเพลนไปพรอมกบกจกรรมทผสอน

นามาใช เดกไดนาเสนอวธการเรยนรดวย การปฏบตกจกรรมการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานมสอ

มากมายหลายอยางในการทากจกรรม การปฏบตกจกรรมการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานทาใหม

ทกษะคณตศาสตรมความสขเมอไดปฏบตกจกรรมการเรยนรโดยใชสมองเปนเดกไดปฏบต

กจกรรมตามแผนทวางไวคณตศาสตรเปนวชาทตองปฏบตจงจะเขาใจเดกไดประเมนตนเอง

หลงจากปฏบตกจกรรม เดกชอบเรยนคณตศาสตรดวยวธการจดประสบการณการเรยนรโดยใช

สมองเปนฐาน และการปฏบตกจกรรมคณตศาสตรไดหาคาตอบทบทวน

138

ขอสงเกตทไดจากการวจย

1. ขอสงเกตในการสรางรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

ผวจยพบวา ผเชยวชาญมความเหนสอดคลองตรงกนวารปแบบการจดประสบการณ

การเรยนร โดยใชสมองเปนฐานมความเหมาะสมในการนาไปสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตร

ของเดกปฐมวย เนองจากรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน มหลกการ

และแนวคดพนฐานจากการใหเดกตนตวแบบผอนคลาย ไดเรยนรและฝกทกษะพนฐานทาง

คณตศาสตรจากการกระทาของตนเอง ไดวางแผน ลงมอปฏบตจรง ไดปฏบตทบทวน โดยใชสอ

ของจรงทเปนรปธรรมและมความหลากหลายเหมาะสม เพยงพอ สอดคลองกบพฒนาการและ

การเรยนรของเดก มการปฏบตกจกรรมทหลากหลาย มการนาเสนอทบทวน สะทอนความคดเหน

และฝกปฏบตซ าบอย ๆ ดงนนรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

จงมความเหมาะสมในการนาไปใชสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย

2. ขอสงเกตในการศกษาประสทธภาพของรปแบบการจดประสบการณการเรยนร


ผวจยพบวา กระบวนการจดการเรยนรตามรปแบบการจดประสบการณการเรยนร

โดยใชสมองเปนฐานประกอบดวยขนตอนการเรยนร 6 ขน คอ ขนท 1 ขนสรางความสนใจ

ขนท 2 ขนวางแผน ขนท 3 ขนปฏบตกจกรรม ขนท 4 ขนทบทวน ขนท 5 ขนนาเสนอ ขนท 6

ขนประเมนผลการเรยนร ทาใหเดกไดพฒนาทกษะพนฐานครบทง 8 ดาน และหลงจากไดรบการจด

ประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน ทาใหเดกปฐมวยมทกษะพนฐานทางคณตศาสตร

สงขนทกดานและมเจตคตตอการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานในระดบมาก

3. ขอสงเกตทไดในแตละขนการจดประสบการณตามหนวยการจดประสบการณ มดงน

ขนท 1 ขนสรางความสนใจ พบวา เดกมความสขจากการไดรองเพลง ทองคาคลองจอง

โดยครนาสอของจรงมาใหเดกดทกครง เดกใหความสนใจและรวมทากจกรรมเปนอยางด

ทากจกรรมดวยความกระตอรอรน ในแตละวนเดกจะมองชะเงอดวาครเตรยมสออปกรณอะไรมา

ดวยความอยากรอยากเหนและอยากรวาครจะใหเลนอะไร ซงแตกตางจากกอนหนานทเดกจะเรยน

จากใบงาน

ขนท 2 ขนวางแผน พบวา เดกมความสขและสนกสนานจากการไดวางแผนตดสนใจ

ทากจกรรมดวยตนเองสงเกตจากคาพด เชน มผกหลายอยาง เราจะทาอะไรกบผกไดบาง บางกลม

บอกผด บางกลมบอกชบแปงทอด เดกวางแผนและแบงกนเตรยมอปกรณ เดกมความสข

จากการพดคย สนทนา แบงหนาทความรบผดชอบ

139

ขนท 3 ขนปฏบตกจกรรม พบวา เดกไดทาตามแผนทวางไว เชน หนวย ผก ผดแตงกวา

สามารถทาไดตามแผนทวางไว ผดผกบงใสไข รสชาตไมอรอยผกบงเหนยว สมตามะละกอใส

ปลารา หอม รสชาตอรอย เผดนดหนอย ผกชบแปงทอด ผกบางอยางมกลน ถวฝกยาว ไมคอยอรอย

เหดอรอยกวา เดกไดปฏบตกจกรรมไดทดลอง ไดใชประสาทสมผสทง 5 ในการคนหาคาตอบ

และมความสขในการปฏบตกจกรรม สงเกตจากรอยยมสหนา แววตา ทเตมเปยมไปดวยความสข

ขนท 4 ขนทบทวน พบวา เดกแตละคนสามารถพดคยกบเพอนในกจกรรมทตนเอง

ปฏบต วาถาเพมอะไรไปจะเปนอยางไร หรอสงทกลมปฏบตดแลว เดก ๆ ไดย าซ าทวนกจกรรม

เชน หนวย ดอกไม มดอกไมหลายชนด มแจกนหลายขนาด เดกเลอกดอกไม เลอกขนาดของแจกน

นามาจดเพอใหเกดความสมดล เดกบางคนบอกวา ดอกกหลาบสวยกวาดาวเรอง ดาวเรองดอกเลก

กลนไมหอมเหมอนกหลาบ เวลาทนามาจดตองเอามาหลายอยางหลายสจงจะสวย การฝกหดทาซ า ๆ

ทาใหคนพบคาตอบไดดวยตนเอง

ขนท 5 ขนนาเสนอ พบวา ในการปฏบตกจกรรมในครงแรก ๆ เดก ๆ ไมคอยพด

ไมคอยกลาแสดงออก ครตองคอยกระตนใหกาลงใจ เมอเดกมโอกาสนาเสนอบอย ๆ ทาใหเดก

มความกระตอรอรนในการออกมานาเสนอผลงานดรจกผลดเปลยนกนมานาเสนอผลงาน

ขนท 6 ขนประเมนผลการเรยนร พบวา เดกอธบายความคด และแสดงความคดเหนจาก

การตอบคาถาม ถกตองครบถวน ตามกระบวนการทเดกไดวางแผนไว เชน หนวยสตวเลยงแสนรก

เดกสนทนา อธบาย วธการเลยงสตว อาหาร ทอยอาศย ไดชดเจน เดกบอกวาสตวบางอยางถาตวโต

มาก ๆ นากลว เชน หมา มทงตวเลก และตวใหญ ใจด และใจราย เลาประสบการณทตนเองไดรบ

ใหเพอนฟง หนวย เงน เดกมความคนเคยกบธนบตรใบละ 20 บาท ไดมาโรงเรยนวนละ 20 บาท

รคาของเงน กวาจะไดเงน พอแมตองทางาน เหนอยมาก ตองซอขนมทมประโยชนทาน เดกอธบาย

ไดชดเจนจากประสบการณตรงทไดรบ

ขอเสนอแนะ

ขอเสนอแนะเพอการนาผลการวจยไปใช

1. รปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน เปนทางเลอกหนงสาหรบ

ครปฐมวยในการนาไปใชเพอสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย ซงการนา

รปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานไปใช ครปฐมวยควรศกษาคมอการใช

รปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน และแผนการจดประสบการณใหเขาใจ

กอนนาไปใช จดเตรยมสอ อปกรณใหพรอมและเพยงพอกบจานวนเดก ทงน ครสามารถยดหยน

หรอปรบเปลยนกจกรรม สอ อปกรณ ใหเหมาะสมกบชนเรยนและบรบทของทองถนได

140

2. การจดประสบการณการเรยนร กจกรรม และสออปกรณการเรยนร ไดรบการออกแบบ

และพฒนาเพอใชกบเดกปฐมวยทมอาย 5- 6 ขวบ หากครตองการนาไปจดประสบการณใหกบ

เดกปฐมวยในระดบชนอน ครตองปรบเปลยนกจกรรม สอ อปกรณ รวมถงระยะเวลาในการจด

กจกรรมใหเหมาะสมสอดคลองกบพฒนาการเดกแตละชวงวย

ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป

1. ควรมการศกษาหรอเปรยบเทยบทกษะพนฐานทางคณตศาสตรโดยการจดประสบการณ

การเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน ของเดกปฐมวยในทกระดบชน

2. ควรนารปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานไปใชพฒนา

ตวแปรดานอน ๆ เชน ทกษะทางภาษา ทกษะการคด ทกษะการแกปญหา เปนตน

141

บรรณานกรม

กรมวชาการ. (2540). แนวทางการสอนทเนนทกษะกระบวนการ. กรงเทพฯ: ครสภา ลาดพราว.

กรรณการ ทวนนท. (2547). การเตรยมความพรอมพนฐานทางคณตศาสตรชนอนบาลปท 2.

การศกษาคนควาอสระการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาหลกสตรและการสอน,

บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยมหาสารคาม.

กรวภา สรรพกจบรรจง. (2548). การพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบฮารทสทมตอ

ความสามารถทางภาษาของเดกปฐมวย. วทยานพนธการศกษาดษฎบณฑต, สาขาวชา

การศกษาปฐมวย, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

กระทรวงศกษาธการ. (2546). หลกสตรการศกษาปฐมวยพทธศกราช 2546. กรงเทพฯ:

โรงพมพครสภาลาดพราว.

กระทรวงศกษาธการ. (2551). รายงานการตดตามและประเมนผลการจดการเรยนรระดบปฐมวย.

กรงเทพฯ: เพลน สตดโอ.

กระทรวงศกษาธการ. (2553). แนวทางการจดกจกรรมพฒนาผเรยน: ตามหลกสตรแกนกลาง

การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: โรงพมพชมนม.

กญนกา พราหมณพทกษ. (2551). การจดการเรยนรทสอดคลองกบพฒนาการทางสมอง (BBL).

วารสารวชาการ, 11(4), 19-23.

กญชร คาขาย. (2540). จตวทยาการเรยนการสอน. กรงเทพฯ: สถาบนราชภฏสวนสนนทา.

กลยา ตนตผลาชวะ. (2543). การสอนแบบจตปญญา. กรงเทพฯ: เอดสนเพลสโปรดกส.

กลยา ตนตผลาชวะ. (2547). การจดการเรยนรสาหรบเดกปฐมวย. กรงเทพฯ: เอดสนเพลสโปรดกส.

กลยา ตนตผลาชวะ. (2549). การสอนคณตศาสตรเดกปฐมวย. วารสารการศกษาปฐมวย,

10(2), 37-40.

กลยา ตนตผลาชวะ. (2551). การจดกจกรรมการเรยนรสาหรบเดกปฐมวย. กรงเทพฯ:

เอดสนเพรสโปรดกส.

คมขวญ ออนบงพราว. (2550). การพฒนาทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยโดยใช

รปแบบกจกรรมศลปะสรางสรรคเพอการเรยนร. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต,

สาขาวชาการศกษาปฐมวย, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

จงรก อวมมเพยร. (2547). ทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรม

ศลปะสอผสม. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาการศกษาปฐมวย,

บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

142

จฑาทพย สทธเทพ. (2552). Brain based learning หองเรยนใหมทควรทดลอง. เขาถงไดจาก

http//www.bbl.Lecture.googlepages.com

ฉลอง ทบศร. (2546). พฤตกรรมองคการ. กรงเทพฯ: เอกซเปอรเนท.

ชมนาด เชอสวรรณทว. (2542). การสอนคณตศาสตร. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ประสานมตร.

ชมพนท จนทรางกร. (2549). ทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรม

ประกอบอาหารประเภทขนมไทย. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต,

สาขาวชาการศกษาปฐมวย, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ชยยงค พรหมวงศ. (2546). การผลตชดการเรยนทางอเลกทรอนกส: Production of E-Learning

Packages. กรงเทพฯ: เอมพนธ.

ชาตชาย พทกษธนาคม. (2544). จตวทยาการเรยนการสอน. กรงเทพฯ: คณะครศาสตร

มหาวทยาลยจฬาลงกรณ.

ชศร วงศรตนะ. (2528). แบบแผนการทดลองและสถต: Experimental design and statistics.

กรงเทพฯ: คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

ชศร วงศรตนะ และองอาจ นยพฒน. (2551). แบบแผนการวจยเชงทดลองและสถตวเคราะห

แนวคดพนฐานและวธการ. กรงเทพฯ: สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ณฐสภางค ยงสงา. (2550). การเปรยบเทยบการอานจบใจความภาษาไทยและการคดวเคราะหของ

นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ระหวางการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

และการจดกจกรรมตามรปแบบวฏจกรการเรยนร. วทยานพนธการศกษามหาบณฑต,

สาขาวชาหลกสตรและการสอน, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยมหาสารคาม.

ดารณ ชนะกาญจน. (2547). การพฒนาความพรอมทางคณตศาสตรของเดกอนบาลโดยการใชเกม

การศกษาและแบบฝกหด. การคนควาแบบอสระศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชา

จตวทยาการศกษาและการแนะแนว, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยเชยงใหม.

ตองตา สมใจเพง. (2557). การพฒนาความสามารถในการสรางและการใชสอการเรยนรของนสต

สาขาวชาการสอนคณตศาสตรผานการจดกจกรรมการเรยนรตามทฤษฎการเรยนร

ดวยสงคม ในรายวชาการสรางสอการสอนคณตศาสตร. วารสารศกษาศาสตรปรทศน

29(2), 125-136.

ถรนนท อนวชศรวงศ. (2553). การตน: มหศจรรยแหงการพฒนาสมองและการอาน.

กรงเทพฯ: มลนธเดก.

ทศนา แขมมณ. (2545). รปแบบการเรยนการสอน: ทางเลอกทหลากหลาย. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร.

143

ทศนา แขมมณ. (2552). ศาสตรการสอนองคความรเพอการจดกระบวนการเรยนรทมประสทธภาพ

(พมพครงท 10). กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

นพนธ แจงเอยม. (2525). จตวทยาสงคม. ภเกต: ภาควชาจตวทยาและการแนะแนว

คณะวชาครศาสตร วทยาลยครภเกต.

นตยา ประพฤตกจ. (2541). คณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวย. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร.

บญชม ศรสะอาด. (2545). วธการทางสถตสาหรบการวจย (พมพครงท 6). กรงเทพฯ: สรรยาสาสน

การพมพ.

บญญา คงผล. (2544). การพฒนารปแบบการเรยนรดวยการนาตนเองกลมสรางเสรมประสบการณ

ชวต ชนประถมศกษาปท 5. วทยานพนธการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาเทคโนโลย

ทางการศกษา, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยบรพา.

บญธรรม กจปรดาบรสทธ. (2542). จตวทยาทวไป. กรงเทพฯ: อกษรพทยา.

ประสทธ ศรเดช. (2553). การพฒนารปแบบการคด วเคราะหสาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3.

วทยานพนธการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาหลกสตรและการสอน, บณฑตวทยาลย,

มหาวทยาลยบรพา.

ปราณ ทองคา. (2539). เครองมอวดทางการศกษา. ปตตาน: มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

ปรยาภรณ วงศอนตรโรจน. (2546). จตวทยาการศกษา.กรงเทพฯ: ศนยสงเสรมกรงเทพ.

ปยะรตน คญทพ. (2545). รปแบบการสอนเพอพฒนาทกษะการคดขนสง โดยใชกระบวนการเรยน

การสอนแบบเวบเควสทในระดบประถมศกษา: กรณศกษาโรงเรยนนานาชาตเกศน.

ดษฎนพนธ ศกษาศาสตรดษฎบณฑต, สาขาวชาหลกสตรและการสอน, บณฑตวทยาลย,

มหาวทยาลยขอนแกน.

พรรณ เกษกมล. (2549). การใชพลงสมองเพอพฒนาการเรยนร. วชาการ, 9(1), 6-10.

พรจต ฮาเสม. (2549). การพฒนาทกษะทางคณตศาสตรดวยกจกรรมบลอกฐานสบสาหรบนกเรยน

ระดบปฐมวย. ภเกต: มหาวทยาลยราชภฏภเกต.

พจตรา เกษประดษฐ. (2552). ทกษะพน ฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยทไดรบการจด

กจกรรมศลปสรางสรรคดวยขนมอบ. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

พงษพนธ พงษโสภา. (2544). จตวทยาการศกษา. กรงเทพฯ: พฒนาการศกษา .

เพราพรรณ เปลยนภ. (2542). จตวทยาการศกษา. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยเทคโนโลย

พระจอมเกลาธนบร.

เพญจนทร เงยบประเสรฐ. (2542). คณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวย. ภเกต: คณะครศาสตร

สถาบนราชภฏภเกต.

144

พวงรตน ทวรตน. (2543). วธการวจยทางพฤตกรรมศาสตร และสงคมศาสตร (ฉบบปรบปรง).

กรงเทพฯ: สานกทดสอบทางการศกษาและจตวทยา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

พฒนา ชชพงศ. (2542). เทคนควางแผนการสอบแบบ Child-centered. รกลก, 17(196), 112.

พรอมพรรณ อดมสน. (2538). การสรางแบบทดสอบเพอวดผลประเมนผล. กรงเทพฯ: โรงพมพ

แหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ภทรวด หาดแกว. (2554). คมอการจดการอบรมเชงปฏบตการพฒนาวทยากรแกนนา วทยาศาสตร

คณตศาสตร และเทคโนโลยปฐมวย. กรงเทพฯ: สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตร

และเทคโนโลย.

มลวลย สมศกด. (2540). รปแบบการสอนเพอพฒนาการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนใน

โครงการขยายโอกาสทางการศกษาขนพนฐาน. วทยานพนธการศกษาดษฎบณฑต,

สาขาวชาการวจยและพฒนาหลกสตร, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

มาเรยม นลพนธ. (2547). วธวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร. นครปฐม: คณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยศลปากร.

มนตร แยมกสกร. (2546). การพฒนารปแบบการสอนเพอพฒนากระบวนการคดเชงระบบ

ของนสตระดบปรญญาตร. ชลบร: สาขาวชาเทคโนโลยทางการศกษา บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

รจรา เรอนเหมย. (2551). Brain Based Learning. เขาถงไดจาก http//gotoknow.org/blog/Janjao

ลาไย ศรนกล. (2550). ผลการเรยนรภาษาไทย ดานการอานจบใจความดวยการจดกจกรรม

ทเนนผ เรยนเปนสาคญตามแนวคดโดยใชสมองเปนฐาน ชนมธยมศกษาปท 3.

การศกษาคนควาอสระการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาหลกสตรและการสอน,

บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยมหาสารคาม.

ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. (2538). เทคนคการวจยทางการศกษา. กรงเทพฯ: สรยาสาสน.

ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. (2543). เทคนคการวจยทางการศกษา (พมพครงท 3).

กรงเทพฯ: สรยาสาสน.

วรรณ โสมประยร. (2541). วธการวจยและพฒนารปแบบการสอนและสอการสอนคณตศาสตร

ระดบประถมศกษา. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

วรนทร สรเดชะ. (2550). การสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย

โดยการจดประสบการณกจกรรมดนตร ตามแนวออรฟ- ซคเวรค. ปรญญานพนธ

การศกษามหาบณฑต, สาขาวชาการศกษาปฐมวย, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒ.

145

วมลรตน สนทรโรจน. (2549). การพฒนาการเรยนการสอนภาควชาหลกสตรและการสอน.

มหาสารคาม: คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม.

วโรจน ลกขณาอดสร. (2550). Brain- based learning. เขาถงไดจาก http//www.funderstand.com

ศรมชย จนทรทวงส. (2553). การพฒนารปแบบการสอนอานอยางมวจารณญาณดวยกลวธการเรยน

ภาษาโดยใชหลกการเรยนรแบบรวมมอสาหรบ นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน.

วทยานพนธการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาหลกสตรและการสอน, คณะศกษาศาสตร,


ศกดชย เสรรตน. (2530). การพฒนาโปรแกรมทใชกบไมโครคอมพวเตอรสาหรบการสอน

ชวยเสรมในวชาคณตศาสตร ค204 เรอง “สมการ”. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต,

สาขาวชาการสอนคณตศาสตร, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ศกดไทย สรกจบวร. (2542). ทฤษฎและปฏบตการจตวทยาสงคม. สกลนคร: ภาควชาพนฐาน

การศกษา สถาบนราชภฎสกลนคร.

สถาบนวทยาการเรยนร. (2548). หลกสตรการเรยนรแบบ Brain- based learning. กรงเทพฯ:

สถาบนวทยาการเรยนร.

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. (2551). กรอบมาตรฐานการเรยนร

คณตศาสตรปฐมวย. กรงเทพฯ: สาขาคณตศาสตรประถมศกษา สสวท.

สมชาย รตนทองคา. (2545). การพฒนารปแบบการสอนทเนนกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ

สาหรบนกศกษากายภาพบาบด มหาวทยาลยขอนแกน. วทยานพนธศกษาศาสตร

ดษฎบณฑต, สาขาวชาหลกสตรและการสอน, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยขอนแกน.

สมทรง สวพานช. (2546). พฤตกรรมการสอนคณตระดบประถมศกษา. มหาสารคาม: มหาวทยาลย

มหาสารคาม.

สรมณ บรรจง. (2549). เดกปฐมวยกบทกษะพนฐานทางคณตศาสตร. กรงเทพฯ: คณะครศาสตร

มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนนทา.

สรมา ภญโญอนนตพงษ. (2547). การวดผลและประเมนผลแนวใหม: เดกปฐมวย (พมพครงท 2).

กรงเทพฯ: คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

สานกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน. (2546). คมอการจดประสบการณการเรยนรสาหรบ

เดกปฐมวย. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว.

146

สกญญา เทยนพทกษกล. (2543). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยน เจตคตและความคงทน

ในการเรยนรวชาคณตศาสตร เรอง โจทยปญหาของนกเรยนชนประถมศกษาปท 3

ทเรยนโดยใชหนงสอเลมเลกเชงวรรณกรรม. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต,

สาขาวชาประถมศกษา, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

สจนดา ขจรรงศลป. (2550). เลอกโรงเรยนอนบาลใหลกรก. กรงเทพฯ: ฐานการพมพ.

สจนดา ขจรรงศลป. (2550). สภาพแวดลอมการเรยนรสาหรบเดกปฐมวย. เอกสารประกอบการจด

โครงการประชมสมมนาปฏบตการพฒนาสภาพแวดลอมการเรยนรสาหรบเดกปฐมวย.

กรงเทพฯ: สาขาวชาการศกษาปฐมวย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

สชา จนทนเอม. (2540). จตวทยาพฒนาการ. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช.

สชาดา นทตานนท. (2550). ผลการจดประสบการณแบบปฏบตจรงทมตอความคดสรางสรรค.

ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาการศกษาปฐมวย, บณฑตวทยาลย,

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

สพดา แยมนมนวล. (2550). ผลสมฤทธทางการเรยนและเจตคตตอวชาคณตศาสตรของนกเรยน

ชนประถมศกษาปท 5 ทไดรบการสอนแบบ 4 MAT. วทยานพนธการศกษามหาบณฑต,

สาขาวชาหลกสตรและการสอน, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยบรพา.

สนทร โคตรบรรเทา. (2548). หลกการเรยนรโดยเนนสมองเปนฐาน. กรงเทพฯ: กระทรวงศกษาธการ.

สนทร บาเรอราช. (2545). การพฒนาและการใชหลกสตร. ชลบร: คณะศกษาศาสตร


สรางค โควตระกล. (2537). จตวทยาการศกษา (พมพครงท 3). กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สรางค โควตระกล. (2548). จตวทยาการศกษา (พมพครงท 6). กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สรางค โควตระกล. (2550). จตวทยาการศกษา. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สวทย มลคา. (2547). วธการทางสถตสาหรบการวจย เลม 1. กรงเทพฯ: สวรยาสาสน.

สวทย มลคา และอรทย มลคา. (2546). 19 วธการจดการเรยนร: เพอพฒนาความรและทกษะ.

กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

แสงเดอน คงนาวง. (2551). การวดและประเมนผลตามแนวทาง Brain based learning เปนอยางไร.

เขาถงไดจาก http://www.nbi1.obec.go.th/sangdoan/bbl_1.doc

147

โสภดา ทดพานจ. (2548). การพฒนารปแบบการสอนทสงเสรมความสามารถในการใช

กระบวนการพยาบาลและทกษะการคดอยางมวจารณญาณ. วทยานพนธศกษาศาสตร

ดษฎบณฑต, สาขาวชาหลกสตรและการสอน, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยขอนแกน.

อภนตร ฉลอง. (2548). การออกแบบการเรยนการสอนทเนนผ เรยนเปนสาคญ เรองการเขยน

โปรแกรมดวยภาษาโลโกสาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1. วทยานพนธการศกษา

มหาบณฑต, สาขาวชาเทคโนโลยทางการศกษา, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยบรพา.

อรวรรณ บญสมปาน. (2551). การใชกจกรรมการเรยนรแบบใชสมองเปนฐานเพอสงเสรมความร

ดานคาศพทและความสามารถในการอานภาษาองกฤษของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 3.

วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาการสอนภาษาองกฤษ, บณฑตวทยาลย,

มหาวทยาลยเชยงใหม.

อญชล ไสยวรรณ. (2552). เอกสารประกอบการบรรยาย เรอง การศกษาปฐมวยในอนาคต.

กรงเทพฯ: มหาวทยาลยราชภฏพระนคร.

อมพร มาคะนอง. (2546). คณตศาสตร: การสอนและการเรยนร. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย.

อาร สณหฉว. (2550). ทฤษฎการเรยนรของสมองสาหรบพอแม คร และผบรหาร. กรงเทพฯ:

เบรน-เบส บค.

อษณย อนรทธวงศ. (2546). สรางเดกใหเปนอจฉรยะ: Raising a genius. กรงเทพฯ:

มลนธสดศร-สฤษดวงศ.

Allen, J., & Lientz, B. (1978). Systems in action: A managerial and social approach.

Santa Monica, CA: Goodyear.

Banathy, B. (1968). Instructional systems. Palo Alto, California: Fearon.

Brewer, J. A. (1995). Instruction to early children education: Preschool through primary grades.

Boston: Allyn and Bacon.

Brewer, J. A. (2004). Instruction to early children education: Preschool through primary grades

(5th ed.). Boston: Allyn and Bacon.

Brewer, J. A. (2007). Instruction to early children education: preschool through primary grades

(6th ed.). Boston: Allyn and Bacon.

Brown, M., Peierls, R. E., & Stern, E. A. (1977). Department of physics. Washington: University

of Washington, Seattle.

Bruner, J. (1960). The process of education. Cambridge: Harvard University Press.

148

Bruner, J. (1969). The Process of Education. Cambridge: Harvard University Press.

Caine, R, & Caine, G. (2004). Brain-Based Learning. Retrieved from

http//www.Funderstanding.com /brain _based_Learning.Cfm

Cole, G., & Cham, S. (1987). Teaching: Principles and practice. Sydney: Prentice-Hall of

Australia.

Dienes, Z. P. (1971). Building up mathematics (4th ed.). London: Hutchinson Educational.

Douglas, H. C. (2003). Mathematics for young children. Retrieved from

http://www.hsnrc.org/CDI/dclements1.cfm

Duke, L. (1990). Teaching: An introduction. New York: McGraw-Hill International.

Driscoll, M. P. (1994). Psychology of learning for instruction. Boston: Allyn and Bacon.

Eggen, P. D., & Kauchak, D. P. (1980). Trategies for teachers: teaching content and thinking skills.

Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice-Hall.

Forman, G. E., & Hill, F. (1980). Constructive Play: Applying Piaget in the Preschool.

California: Wadsworth.

Gagne. R. M. (1977). The Conditions of learning and theory of instruction. New York:

Holt Rinchertand Winstin.

Gagne, R. M. & Briggs, L. J. (1974). Principle of instruction design. New York: Holt, Rinehart

and Winston.

Gerlach, V. S., & Ely, D. P. (1980). Teaching and media: A systematic approach (2nd ed.).

Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice-Hall Incorporated.

Glasser, W. (1998). Choice theory in the classroom (Rev.ed.). New York: Harper Perennial.

Good, C. V. (1973). Dictionary of education. New York: McGraw-Hall.

Guilford, J. P. (1967). The nature of human intelligence. New York: McGraw-Hill.

Guilford, J. P., & Hoepfner, A. E. (1971). The analysis of intelligence. New York:

McGraw-Hill.

Gustafson, K. L. (1991). Survey of instructional development model. New Jersey: Syracuse

University, ERIC Clearinghouse on Information and Technology.

Heineck, R., Molenda, M., Russell, J., & Smaldino, S. (1996). Instructional media and

technologies for learning (5th ed.). New York: Macmillan.

http://www.hsnrc.org/CDI/dclements1.cfm

149

Hergenhahn, B. R, & Olson, M. H. (1993). An Introduction to Theories of Learning (4th ed.).

Englewood Cliffs, New Jersey: Pretice Hall.

Heard, I. M. (1969). Developing geometric concepts in the kindergarten. The Arithmetic Teacher,

16, 229-230.

Hong, H. (1996). Effect of mathematics learning through children literature on math achievement

and dispositional outcomes. Early Childhood Research Quarterly, 11, 477-494.

Johnson, D. W., & Johnson, R. T. (1989). Cooperative learning in mathematics education. In New

Directions for Elementary School Mathematics 1989 Yearbook. Reston, Virginia:

The National Council of Teachers of Mathematics.

Joyce, B. R., Weil, E. A., & Marsha, W. J. (2004). Models of teaching (7th ed.). London:

Allyn & Bacon.

Kemp, J. E., Morrison, G. R., & Ross, S. M. (1994). Designing effective instruction. New York:

Macmillan College.

Nuthall, G. A., & Snook, I. A. (1973). Models in educational research. In R. M. W. Travers

(Ed.), Second handbook of research on teaching , (pp. 47-76). Chicago:

Rand McNally.

Ozden, M. & Gultekin, M. (2008). The effects of brain-based learning on academic achievement

and retention of knowledge in science course. Electronic Journal of Science Education,

12(1), 3-19.

Piaget, J. (1970). Structuralism. Retrived from http//www.wikipedia.org/wiki/Jean Piaget

The_stage_of_cognitive_development

Pollio, H. R., & Whitacre, J. D. (1970). Some observation on the use of natural numbers by

preschool children. Perceptual and Motor Skills, 30, 167-174.

Post, T. R. (1988). Teaching mathematics in grades K-8. Massachusetts: BostonAllyn and Bacon.

Reiser, R., & Dick, W. (1996). Instructional planning: A guide for teachers (2nd ed.). Boston:

Allyn and Bacon.

Richey, R. (1986). The theoretical and conceptual base of instructional design. New York:

Kogan Page.

Saylor, J. G., Alexander, W. M., & Lewis, A. J. (1981). Curriculum planning for better teaching

and learning (4th ed.). New York: Holt, Rinehart & Winston.

150

Seefeldt, C., & Galper, A. (2004). Active experiences for active children: Mathematics. Upper

Saddle River, New Jersey: Pearson Education.

Seels, B., & Glasgow, Z. (1990). Exercises in instructional design. Columbus, Ohio: Merrill.

Shrigley, R. L., & Trueblood, O. R. (1979). “Designing a Likert-type scale to assess attitude

toward metrication”. Journal of Research in Science Teaching, 16, 73-78.

Skemp, R. R. (1979). Intelligence, Learning, and Action. New York: John Wiley & sons.

Slavin, R. E. (1987, November). Cooperative learning and cooperative school. Education

Leadership, 45(3), 7-13.

Smith, P. L., & Ragan, T. J. (2005). Instructional design (3rd Ed.). Hoboken, New Jersey: Wiley.

Smith, S. S. (2001). Early childhood mathematics (2nded.). Boston: Allyn and Bacon.

Sternberg, R. J. (1996). Successful intelligence. New York: Simon & Schuster.

Taylor, R. (1950). Basic principle of curriculum and instruction. Chicago: Chicago University.

Thurstone, L. L. (1964). Attitude theory and measurement. New York: John Wiley and Sons.

Triandis, H. C. (1971). Attitude and attitude change. New York: Wiley and Sons.

Wadsworth, B. J. (1996). Piaget’s theory of cognitive and affective development: Foundation

of constructivism (5thed.). New York: Longman Publishers.

Wang, C. H., & Tsai, H. H. (1994). Promoting open-ended thinking on the STS Topic:

Detergent. Sci. technol. Edu., 4(1), 37-47.

Wiener. H. (1975, June-August). On the development of move and less. Journal of Child

Development Abstracts and Biography. 49-51.

Zimbado, P. D. (1971). Influencing attitudes and changing behavior (2nded.). Reading Mash:

Addison-Wesley.

151

ภาคผนวก

152

ภาคผนวก ก

รายนามผเชยวชาญทตรวจเครองมอวจย

หนงสอเชญเปนผเชยวชาญและขอความอนเคราะหตรวจเครองมอเพอการวจย

153

รายนามผเชยวชาญทตรวจเครองมอวจย

1. ผชวยศาสตราจารย ดร.จตรา ชนะกล อาจารยประจาคณะศกษาศาสตร


2. นาวาตร ดร.พงศเทพ จระโร อาจารยประจาภาควชาวจยและจตวทยาประยกต

คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา

3. อาจารยสายสนย ไชยวงษ ศกษานเทศกปฐมวย สานกงานเขตพนทการศกษา

ประถมศกษาปราจนบร เขต 1

4. อาจารยสายพน พนธเจรญ คร คศ. 3 สาขาการศกษาปฐมวย โรงเรยนอนบาล

ปราจนบร สานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาปราจนบร เขต 1

160

ภาคผนวก ข

- แบบประเมนรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

- คมอรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

- แผนการจดประสบการณการเรยนร

- แบบทดสอบทกษะพนฐานทางคณตศาสตร

- แบบประเมนความเหมาะสมของเจตคต

- แบบวดเจตคตของเดกปฐมวยทมตอการจดประสบการณการเรยนร


161

แบบประเมนประสทธภาพของรปแบบการจดประสบการณคณตศาสตร


คาชแจง

1. วตถประสงคของการศกษาครงนเพอนาขอมลทไดไปปรบปรงแกไขแบบประเมน

การพฒนารปแบบการจดประสบการณคณตศาสตรโดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรมทกษะพนฐาน

ทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย

2. ประโยชนทไดจากผลการประเมนประสทธภาพของผเชยวชาญ จะนาไปปรบปรง

รปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรมทกษะพนฐานทาง

คณตศาสตรของเดกปฐมวย

3. แบบประเมนประสทธภาพรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมอง

เปนฐานเพอสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยประกอบดวยขอมล 2 ตอน ดงน

ตอนท 1 การประเมนความเหมาะสมของรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใช


ตอนท 2 การประเมนความสอดคลองของรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใช


ขอความกรณาจากทานผเชยวชาญไดพจารณาความเหมาะสมและความสอดคลอง

ระหวางองคประกอบตาง ๆ ตามรายการทกาหนด โดยทาเครองหมาย ลงในชองวางทตรงกบ

ความคดเหนของทาน หากมขอเสนอแนะเพมเตมกรณาลงรายละเอยดทายรายการประเมน

ขอขอบพระคณอยางสงในความกรณาของทาน


ผวจย

162

ตอนท 1 การประเมนความเหมาะสมของรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใช


คาชแจง

โปรดอานรายการประเมนแตละรายการทเกยวกบรปแบบการจดประสบการณการเรยนร

โดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยและทาเครองหมาย

ลงในชองระดบความเหมาะสม ทตรงกบความคดเหนของทาน หากมขอเสนอแนะเพมเตมกรณา

ลงรายละเอยดทายรายการประเมน ซงแบบประเมนนเปนแบบอนดบคณภาพมาตรประมาณคา

โดยแบงออกเปน 5 ระดบ ดงน






ท รายการประเมน ระดบความเหมาะสม

5 4 3 2 1 หมายเหต

1. ความชดเจนของการอธบายความหมายและความสาคญ

ของรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมอง

เปนฐานเพอสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตร


2.

ความชดเจนของจดมงหมายของรปแบบการจด

ประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรม


3. ความสมพนธระหวางทฤษฎแนวคดพนฐานของการ

กาหนดกรอบแนวคดเกยวกบรปแบบแผนการจด

ประสบการณตามรปแบบการจดประสบการณ

คณตศาสตรโดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรมทกษะ


163



4. การกาหนดรปแบบขนตอนการจดประสบการณการเรยนร

โดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรมทกษะพนฐานทาง

คณตศาสตรของเดกปฐมวยมความสมพนธกบทกษะ

พนฐานคณตศาสตรของเดกปฐมวย

5. การเรยงรอยขนตอนการจดประสบการณการเรยนรโดยใช

สมองเปนฐานเพอสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตร

ของเดกปฐมวยมความสมพนธกบทกษะพนฐาน

คณตศาสตรของเดกปฐมวยมความเกยวเนองกน

6. ความชดเจนของขนตอนในการจดประสบการณการเรยนร

โดยใชสมองสมองเปนฐานเพอสงเสรมทกษะพนฐาน


7. เนอหาสาระและสอทใชมความเหมาะสมในการสงเสรม


8. ระยะเวลาในการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมอง



9. ครปฐมวยสามารถจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมอง



10. ผลของการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองสมอง

เปนฐานจะสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดก

ปฐมวย

ขอเสนอแนะอน ๆ

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

164

………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

ตอนท 2 การประเมนความสอดคลองรปแบบขนตอนการจดประสบการณการเรยนร


คาชแจง: โปรดอานรายการประเมนแตละรายการทเกยวกบรปแบบการจดประสบการณ

การเรยนรโดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยและทา

เครองหมาย ลงในชองระดบความสอดคลอง ทตรงกบความคดเหนของทาน หากมขอเสนอแนะ

เพมเตมกรณาลงรายละเอยดทายรายการประเมน ซงดชนความสอดคลองแบงออกเปน ดงน

+1 มความเหนวา มความสอดคลองของเนอหา

0 มความเหนวา ไมแนใจวาสอดคลอง

- 1 มความเหนวา ไมมความสอดคลองของเนอหา

รายการประเมน ระดบความสอดคลอง

ขอเสนอแนะ +1 0 - 1

1. ความสอดคลองระหวางแนวคดพนฐานกบองคประกอบของ



2. ความสอดคลองของความหมายและความสาคญของรปแบบ

การจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน


3. ความสอดคลองระหวางหลกการจดประสบการณการเรยนร

โดยใชสมองเปนฐานในการสงเสรมทกษะพนฐานทาง

คณตศาสตรของเดกปฐมวยสาระการเรยนรในหลกสตร

การศกษาปฐมวย พทธศกราช 2546

4. ความสอดคลองระหวางหลกการของรปแบบการจด

ประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรม

ทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยกบขนตอนการ

จดประสบการณ

5. ความสอดคลองระหวางวตถประสงคกบการประเมนผลของ



165

ลงชอ…………………………………ผเชยวชาญ

( )

คมอ




166

นสตระดบดษฎบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการสอน

มหาวทยาลยบรพา

คานา

คมอการใชรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรม

ทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยและเพอเปรยบเทยบทกษะพนฐานทางคณตศาสตร

ของเดกปฐมวยสาหรบครฉบบนเปนเครองมอในการทาปรญญานพนธระดบดษฎบณฑต สาขาวชา

หลกสตรและการสอนมหาวทยาลยบรพา เรอง การพฒนารปแบบการจดประสบการณการเรยนร

โดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกของเดกปฐมวย

(THE DEVELOPMENT OF INSTRUCTIONAL MODEL B Y USING BRAIN BASED

LEARNING TO DEVELOP BASIC MATHEMATICAL SKILLS OF EARLY CHILDHOOD )

โดยม ผชวยศาสตราจารย ดร.สพลภทร ศรแสนยงค และ ดร.สทธาภา โชตประดษฐ

เปนคณะกรรมการควบคมการทาดษฎนพนธ

เนอหาในคมอฉบบนประกอบดวย แนวคด ทฤษฎพนฐานในการสรางรปแบบการจด

ประสบการณการเรยนรเพอสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย หลกการของ

รปแบบการจดประสบการณการเรยนร วตถประสงค สาระการเรยนร กระบวนการในการจด

ประสบการณ การประเมนการเรยนร ผวจยหวงวาคมอฉบบนจะเปนแนวทางใหแกครปฐมวย

และผททางานเกยวของกบเดกปฐมวยจะไดนาไปเปนแนวทางในการพฒนาเดกปฐมวยเพอสราง

รากฐานคณภาพชวตใหเดกพฒนาไปสความเปนมนษยทสมบรณเกดคณคาตอตนเองและสงคม


ผวจย

มกราคม 2558

167

สารบญ

1. หลกการและเหตผล 171

2. ทฤษฎและแนวคดทเกยวของกบคณตศาสตร 171

3. ทฤษฎและแนวคดทเกยวของกบการเรยนรโดยใชสมอง 174

4. ทฤษฎและแนวคดทเกยวของกบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

เพอสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย 174

5. ขนตอนการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรมทกษะพนฐาน

ทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย 181

6. ระยะเวลาในการวจย 182

7. เนอหาทใชในการวจย 182

8. การประเมนการเรยนร 185

9. การนารปแบบไปใชใหบรรลเปาหมาย 185

10. ตวอยางการจดประสบการการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรมทกษะพนฐาน

ทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย 187

168

รปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรมทกษะ


หลกการและเหตผล

รปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรมทกษะพนฐาน

ทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย หมายถง กระบวนการจดประสบการณทเปนลาดบ ขนตอน ทใช

เปนแนวทางในการจดกจกรรมโดยเปดโอกาสใหเดกไดรบประสบการณตรงทางคณตศาสตร

เพอสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตร ซงมองคประกอบของรปแบบการจดประสบการณ


ทฤษฎและแนวคดทเกยวของกบคณตศาสตร

1. ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของเพยเจต

เพยเจต (ทศนา แขมมณ, 2545, หนา 64) ไดศกษาเกยวกบพฒนาการทางดานความคด

ของเดกวามขนตอนหรอกระบวนการอยางไรเขาอธบายวาการเรยนรของเดกเปนไปตามพฒนาการ

ทางสตปญญาเขาเชอวาพฒนาการทางสตปญญาของมนษยพฒนาขนเปนลาดบ 4 ขน โดยแตละขน

แตกตางกนตามกนในกลมคนและอายทกลมคนเขาสแตละขนจะแตกตางกนไปตามลกษณะทาง

พนธกรรมและสงแวดลอมลาดบขนทงสของเพยเจต มสาระสรปไดดงน

1.1 พฒนาการทางสตปญญาของบคคลเปนไปตามวยตาง ๆ ตามลาดบขน คอ

1.1.1 ขนรบรดวยประสาทสมผส เปนขนพฒนาการในชวงอาย 0-2 ป ความคด

ของเดกวยนขนกบการรบรและการกระทาเดกยดตวเองเปนศนยกลางและยงไมสามารถเขาใจ

ความคดเหนของผอน

1.1.2 ขนกอนปฏบตการคด เปนพฒนาการในชวงอาย 2-7 ป ความคดของเดก

วยนยงขนอยกบการรบรเปนสวนใหญยงไมสามารถใชเหตผลอยางลกซงแตสามารถเรยนรและใช

สญลกษณได การใชภาษาแบงเปนขนยอย ๆ 2 ขน คอขนกอนเกดความคดรวบยอด เปนพฒนาการ

ในชวงอาย 2-4 ป และขนการคดดวยความเขาใจของตนเอง เปนพฒนาการในชวงอาย 4-7 ป

1.1.3 ขนการคดแบบรปธรรม เปนพฒนาการในชวงอาย 7-11 ป เปนขนทการคด

ของเดกไมขนกบการรบรจากรปรางเทานนเดกสามารถสรางภาพในใจและสามารถคดยอนกลบได

169

และมความเขาใจเกยวกบความสมพนธของตวเลขและสงตาง ๆ ไดมากขน

1.1.4 ขนการคดแบบนามธรรม เปนขนการพฒนาในชวงอาย 11-15 ป เดกสามารถ

คดสงทเปนนามธรรมไดและสามารถคดตงสมมตฐานและใชกระบวนการทางวทยาศาสตรได

ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของเพยเจตทง 4 ขน มประโยชนตอการศกษามาก

เนองจากกลาวถงขอเทจจรงวา วธคด ภาษาปฏกรยาและพฤตกรรมของเดกแตกตางจากของผใหญ

ทงในเชงปรมาณและคณภาพดงนน การจดการศกษาใหเดกจงตองมรปแบบทแตกตางจากของ

ผใหญและสงทมความหมายมากทนกการศกษาไดรบจากงานของเพยเจต คอแนวคดทวาเดกทม

อายนอย ๆ จะเรยนไดดทสดจากกจกรรมทใชสอรปธรรม (อมพร มาคะนอง, 2546, หนา 1) หาก

แนวคดนถกนาไปใชในหองเรยนผสอนจะตองเปนผจดสงแวดลอมในการเรยนรและแนะนาผเรยน

มากกวาเปนผสอนโดยตรงตามทฤษฎของเพยเจต เมอเดกโตขนและเขาสลาดบขนทสงกวาเดกจะ

ตองการการเรยนรจากกจกรรมลดลงเนองจากพฒนาการของสตปญญาทซบซอนและทนสมยขน

แตมไดหมายความวาเดกจะไมตองการทากจกรรมเลยการเรยนรโดยการทากจกรรมยงคงอยในทก

ลาดบขนของการพฒนา นอกจากน เพยเจต ยงเนนวาปฏสมพนธระหวางผเรยนกบผเรยนมบทบาท

เปนอยางมากตอการพฒนาสตปญญาทงในเชงปรมาณและคณภาพ การใหผเรยนไดคด พดอภปราย

แลกเปลยนความคดเหนและประเมนความคดของตนเองและผอนจะชวยใหผเรยนเขาใจตนเอง

และผอนไดดขนเพยเจตเรยกกระบวนการนวา การกระจายความคดซงเปนความสามารถของเดก

ทจะตองไดรบการพฒนาใหเปนไปตามลาดบขนเพอพจารณาสงตาง ๆ จากมมมองของผอน

ซงประเดนนการศกษาจะเขามามบทบาทสาคญในการจดสภาพแวดลอมในหองเรยนเพอสงเสรม

ความสามารถของการเรยนรของผเรยน

1.2 ภาษาและกระบวนการคดของเดกแตกตางจากผใหญ

1.3 กระบวนการทางสตปญญาม 3 ลกษณะ คอ การซมซบหรอการดดซมเปน

กระบวนการทางสมองในการรบประสบการณเรองราวและขอมลตาง ๆ เขามาสะสมเกบไวเพอใช

ประโยชนตอไปการปรบและจดระบบเปนกระบวนการทางสมองในการปรบประสบการณเดม

และประสบการณใหมใหเขากนเปนระบบหรอเครอขายทางปญญาทตนสามารถเขาใจไดเกดเปน

โครงสรางทางปญญาใหมขนการเกดความสมดลเปนกระบวนการทเกดขนจากขนของการปรบ

หากการปรบเปนไปอยางผสมผสานกลมกลนกจะกอใหเกดสภาพทมความสมดลขนหากบคคล

ไมสามารถปรบประสบการณใหมและประสบการณเดมใหเขากนไดกจะเกดภาวะความไมสมดล

ขนซงกอใหเกดความขดแยงทางปญญาขนในตวบคคล

2. ทฤษฎการเรยนคณตศาสตรของดนส

170

ดนสเปนนกคณตศาสตรผมชอเสยงเปนทรจกในประเทศออสเตรเลย องกฤษ แคนนาดา

และสหรฐอเมรกา ดนสมความสนใจในทฤษฎพฒนาการของเพยเจต และไดเสนอแนวคดวา

การสอนคณตศาสตรควรเนนใหนกเรยนไดทากจกรรมทครจดขนใหมากทสดยงกจกรรมเพมขน

เทาใดประสบการณทางคณตศาสตรกเพมมากขนเทานน และดนสเหนวาสงทมอทธพลตอการสอน

คณตศาสตรมหลายองคประกอบ (สมทรง สวพานช, 2546) ดงน 1) ลาดบขนการสอนเปนสงทม

ความสาคญอยางยงในการสอน 2) การแสดงความคด ตองใชหลายวธและหลาย ๆ รปแบบเพอให

นกเรยนเกดความคดรวบยอด 3) การทาใหเกดความคดไดจะตองใหอยในรปตอไปนตามลาดบ

4) ความพรอมทางวฒภาวะ สขภาพ ประสบการณเดมความสนใจ ความถนด เวลา เหตการณ

สถานท บรรยากาศ และสมาธ 5) การไดมโอกาสฝกฝนบอย ๆ 6) การเสรมแรงทเหมาะสม

และเพยงพอไมวาจะเปนทางวาจาหรอทาทาง 7) การรจกใชวธการและสอการเรยนทเหมาะสม

และคมคา

แนวคดของดนสทเกยวของกบการเรยนการสอนคณตศาสตรซงมบางสวนทคลายคลง

กบของเพยเจต เชนการใหความสาคญกบการกระตนใหผเรยนมบทบาทและกระตอรอรนใน

กระบวนการเรยนรทฤษฎการเรยนคณตศาสตรของดนส ประกอบดวยกฎหรอหลก 4 ขอ (อมพร

มาคะนอง, 2546, หนา 2) ดงน

2.1 กฎของภาวะสมดล (The dynamic principle) กฎนกลาวไววา ความเขาใจทแทจรง

ในมโนทศนใหมนนเปนพฒนาการทเกยวของกบผเรยน 3 ขน คอ

ขนทหนง เปนขนพนฐานทผเรยนประสมกบมโนทศนในรปแบบทไมมโครงสราง

ใด ๆ เชนการทเดกเรยนรจากของเลนชนใหมโดยการเลนของเลนนน

ขนทสอง เปนขนทผเรยนไดพบกบกจกรรมทมโครงสรางมากขนซงเปนโครงสราง

ทคลายคลงกบโครงสรางของมโนทศนทผเรยนจะไดเรยน

ขนทสาม เปนขนทผเรยนเกดการเรยนรมโนทศนทางคณตศาสตรทจะเหนไดถง

การนามโนทศนเหลานนไปใชในชวตประจาวน

ขนตอนทงสามเปนกระบวนการทดนสเรยกวาวฏจกรการเรยนร (Learning cycle)

ซงเปนสงทเดกจะตองประสบในการเรยนรมโนทศนทางคณตศาสตรใหม ๆ

2.2 กฎความหลากหลายของการรบร (The perceptual variability principle) กฎน

เสนอแนะวาการเรยนรมโนทศนจะมประสทธภาพดเมอผเรยนมโอกาสรบรมโนทศนเดยวกน

ในหลาย ๆ รปแบบ ผานบรบททางกายภาพ นนคอการจดสงทเปนรปธรรมทหลากหลายใหผเรยน

เพอใหเขาใจโครงสรางทางมโนทศนเดยวกนนนจะชวยในการไดมาซงมโนทศนทางคณตศาสตร

171

ของผเรยนไดเปนอยางด

2.3 กฎความหลากหลายทางคณตศาสตร (The mathematical variability principle)

กฎขอนกลาววาการอางองมโนทศนทางคณตศาสตรหรอการนามโนทศนทางคณตศาสตรไปใช

จะมประสทธภาพมากขนถาตวแปรทไมเกยวของกบมโนทศนนนเปลยนไปอยางเปนระบบ

ในขณะทคงไวซงตวแปรทเกยวของกบมโนทศนนนๆ เชน การสอนมโนทศนของรปสเหลยม

ดานขนาน ตวแปรทควรเปลยนไป คอขนาดของมม ความยาวของดาน แตสงทควรคงไว คอ

ลกษณะสาคญของรปสเหลยมดานขนานทตองมดานสดานและดานตรงขามขนานกน

2.4 กฎการสราง (The constructivist principle) กฎขอนใหความสาคญกบการสราง

ความรวาผเรยนควรไดพฒนามโนทศนจากประสบการณในการสรางความรเพอกอใหเกดความร

ทางคณตศาสตรทสาคญและมนคงและจากพนฐานเหลานจะนาไปสการวเคราะหทางคณตศาสตร

ตอไปกฎขอนเสนอแนะใหผสอนจดสงแวดลอมการเรยนรทเปนรปธรรมเพอใหผเรยนสรางความร

ทางคณตศาสตรจากสงทเปนรปธรรมนนและสามารถวเคราะหสงทสรางนนตอไปได

3. ทฤษฎการเรยนการสอนของบรเนอร

ทฤษฎนเกยวของโดยตรงกบการเรยนการสอนคณตศาสตร โดยกลาวถงการเรยนการสอน

ทดวา ตองประกอบดวยองคประกอบสาคญ 4 ประการ คอ โครงสรางของเนอหาสาระความพรอม

ทจะเรยนรการหย งรโดยการคะเนจากประสบการณอยางมหลกเกณฑและแรงจงใจทจะเรยนเนอหา

ใด ๆ บรเนอรใหความสาคญกบสมดลระหวางผลลพธกบกระบวนการเรยนการสอน บรเนอร

เชอวามนษยเลอกทจะรบรสงทตนเองสนใจและการเรยนรเกดจากกระบวนการคนพบดวยตนเอง

แนวคดทสาคญ ๆ ของ บรเนอร (ทศนา แขมมณ, 2545, หนา 66) มดงน 1) การจดโครงสรางของ

ความรใหมความสมพนธและสอดคลองกบพฒนาการทางสตปญญาของเดกมผลตอการเรยนร

ของเดก 2) การจดหลกสตรและการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบระดบความพรอมของผเรยน

และสอดคลองกบพฒนาการทางสตปญญาของผเรยนจะชวยใหการเรยนรเกดประสทธภาพ

3) การคดแบบหยงรเปนการคดหาเหตผลอยางอสระทสามารถชวยพฒนาความคดรเรมสรางสรรคได

4) แรงจงใจภายใน เปนปจจยสาคญทจะชวยใหผเรยนประสบผลสาเรจในการเรยนร 5) การเรยนร

เกดขนไดจากการทคนเราสามารถสรางความคดรวบยอดหรอสามารถจดประเภทของสงตาง ๆ

ไดอยางเหมาะสม 6) การเรยนรทไดผลดทสดคอการใหผเรยนคนพบการเรยนดวยตนเอง

นอกจากนบรเนอรยงใหแนวความคดวา มนษยสามารถเรยนหรอคดเกยวกบคณตศาสตร

ได 3 ระดบ (อมพร มาคะนอง, 2546, หนา 3) ดงน

3.1 ทมประสบการณตรงและสมผสไดเชน ผเรยนรวมของ 4 ชน กบ ของ 5 ชน

172

เพอเปนของ 9 ชน ซงเปนการสมผสกบสงทเปนรปธรรม

3.2 ระดบของการใชภาพเปนสอในการมองเหน เชน การใชรปภาพ ไดอะแกรม ฟลม

ทเปนสอทางสายตา ตวอยางการเรยนรระดบน เชน ผเรยนดภาพรถ 4 คนในภาพแรก ดภาพรถ 5 คน

ในภาพทสอง และดภาพรถรวม 9 คน ในภาพทสาม ซงเปนภาพรวมของรถในภาพทหนง และ

ภาพทสอง รถ 9 คนนเกดจากการทผสอนวางแผนใหผเรยนเรยนรมใชเกดจากตวของผเรยนเอง

3.3 ระดบของการสรางความสมพนธและใชสญลกษณ ซงเปนระดบทผเรยนสามารถ

เขยนสญลกษณแทนสงทเหนในระดบทสองหรอสงทสมผสในระดบทหนงได เชน การเขยน

5 + 4 = 9

ทฤษฎและแนวคดทเกยวกบการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

ทฤษฎการเรยนรตามหลกการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

วโรจน ลกขณาอดสร (2550) ไดสรปทฤษฎการเรยนรตามหลกการเรยนรโดยใชสมอง

เปนฐาน ทนกวชาการเสนอไวทจะตองคานงถงในการจดการเรยนร ดงน

ทฤษฎท 1 การเรยนรอยางมความสข เดกแตละคนตองไดรบการยอมรบวาเปนมนษยทม

หวใจ เดกมสทธทจะเปนตวของตวเองไมเหมอนใคร

1. เนนการสอนดวยการตงคาถามอธบายดวยคาถาม

2. เปดโอกาสใหเดกไดลอง แตอาจจะมสญญาในการจากดความเสยหาย

3. เปดโอกาสใหเดกไดเลอกแนวทางการเรยนรของตนเองตามความถนดและความสนใจ

4. ทาใหสงทเรยนรเกยวของในชวตประจาวนหรอสามารถเปรยบเทยบไดใน

ชวตประจาวน

5. เรยนรจากงายไปหายาก

6. วธการเรยนรตองสนกสนานไมนาเบอ

7. เนนใหเดก ๆ ไดใชความคด ทงคดวเคราะห คดสงเคราะหและใชจนตนาการ

8. การประเมนผลตองมงประเมนผลในภาพรวมและใหเดกไดประเมนผลเอง

ทฤษฎท 2 การเรยนรแบบมสวนรวม รปแบบการถายทอดความร

1. การเรยนรเปนกลม

2. ใชคาถามเปนสอการเรยนรใหคด

3. การจาลองสถานการณ (What if?)

173

4. เนนใหเดกทากจกรรมและสรางผลงาน

5. เนนใหเดกใชจนตนาการ

6. เนนการเชอมโยงกบชวตจรง

7. เนนการใชกจกรรมกลม เกม การอภปราย ฯลฯ

8. การสรางสงแวดลอมเพอกระตนการเรยนรดวยตนเอง

9. การประเมนผล สนบสนนใหเดกไมกลวการแขงขนดวยการทดสอบบอย ๆ การให

เดกยอมรบผลการประเมนและวางแผนในการแกไขปรบปรงดวยตนเอง การประเมนผลจากผลงาน

ของเดกและพฤตกรรม

ทฤษฎท 3 การเรยนรเพอพฒนากระบวนการคด

1. การคดเชงวเคราะห มความสามารถในการจาแนกแยกแยะองคประกอบตาง ๆ และหา

ความสมพนธทางเหตผลระหวางองคประกอบเหลานนเพอคนหาสภาพความเปนจรงหรอสงสาคญ

ของสงทกาหนดให

2. การคดเปรยบเทยบ มความสามารถในการพจารณาเปรยบเทยบไดสองลกษณะคอ

การเทยบเคยงความเหมอนและความแตกตางระหวางสงหนงกบสงอนๆ ตามเกณฑ

3. การคดสงเคราะห มความสามารถในการรวบรวมสวนประกอบยอยตาง ๆ มาหลอมรวม

ไดอยางผสมผสานจนกลายเปนสงใหม

4. การคดเชงวพากษ มความสามารถในการพจารณา ประเมนและตดสนสงตาง ๆ หรอ

เรองราวทเกดขนทมขอสงสยหรอโตแยง โดยการแสวงหาคาตอบทมความสมเหตสมผล

5. การคดอยางมวจารณญาณ มความสามารถในการคดอยางมเหตผลมหลกเกณฑ

และหลกฐานอางองกอนตดสนใจเชอหรอไมเชอ

6. การคดเชงประยกต มความสามารถทางสมองในการคดนาความรมาปรบใช

ใหมประโยชนตามวตถประสงคสอดคลองกบสภาพแวดลอม

7. การคดเชงมโนทศน มความสามารถในการเชอมโยงความสมพนธของขอมลทงหมด

โดยมการจดระบบ จดลาดบความสาคญของขอมล เพอสรางความคดรวบยอด (Concept)

8. การคดเชงกลยทธ มความสามารถในการกาหนดวธการทางานทดทสดโดยใชจดแขง

ทตวเองม มความยดหยนพลกแพลงไดภายใตสถานการณ เพอบรรลวตถประสงคทตองการ

9. การคดเพอแกไขปญหา มความสามารถในการขจดสภาวะความไมสมดลทเกดขน

โดยพยายามปรบตวเองและสงแวดลอมใหกลบเขาสสภาวะสมดล

174

10. การคดเชงบรณาการ มความสามารถในการเชอมโยงขอมลหรอแนวคดหนวยยอย ๆ

ทงหลายทมความสมพนธเชงเหตผลเขาดวยกนกบเรองหลกไดอยางเหมาะสมกลมกลนเปนองค

รวมหนงเดยวทมความครบถวนสมบรณ

11. การคดเชงสรางสรรค มความสามารถในการขยายขอบเขตการคดทมอยเดมส

ความคดทแปลกใหม โดยเปนความคดทใชประโยชนไดอยางเหมาะสม

12. การคดเชงอนาคต มความสามารถในการคาดการณแนวโนมทอาจจะเกดขน

ในอนาคตไดอยางชดเจนและสามารถนาสงทคาดการณนนมาใชประโยชนไดอยางเหมาะสม

โดยจะตองฝกนกเรยนในสงตาง ๆ ตอไปน

12.1 ฝกสงเกต

12.2 ฝกบนทก

12.3 ฝกการนาเสนอ

12.4 ฝกการฟง

12.5 ฝกการอาน การคนควา

12.6 ฝกการตงคาถามและตอบคาถาม

12.7 ฝกการเชอมโยงทางความคด

12.8 ฝกการเขยนและเรยบเรยงความคดเปนตวหนงสอ

ทฤษฎท 4 การเรยนรเพอพฒนาสนทรยภาพและลกษณะนสย ศลปะ ดนตร กฬา

โดยควรจะมความสอดแทรกหลกการของความเหมอน หลกการของความแตกตาง หลกการของ

ความเปนฉน

การผอนคลายทางอารมณทาใหเกดการเรยนรทดขน ความสาคญคอการสรางความสมดล

ระหวางความทาทายอยากรกบความผอนคลาย ความมระเบยบวนยของตนเอง การใชคาถาม

เพอใหคนหาคาตอบวาทาไมตองมระเบยบวนย การผดระเบยบและวนยยอมตองมเหตผล

แตเหตผลไมใชตวตดสนถกผด

ทฤษฎท 5 การเรยนรเพอพฒนาสนทรยภาพและลกษณะนสย การฝกฝนกาย วาจา ใจ

1. สอนโดยใชอทาหรณแลวตงคาถามใหเดกตอบ แลวใหเดกสรปดวยตนเอง

2. สอนโดยใชการแฝงสาระ การพดคยถามความเหนไมใชใหเดกจาในสงทสง

ฟงในสงทพด

จากแนวคดพนฐานและทฤษฎการเรยนรตามหลกการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานตามท

กลาวมาขางตนสรปไดวา การจดการเรยนรตามหลกการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน หมายถง

175

แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญตามหลกการสมองกบการเรยนรบน

ความคดพนฐาน 3 ดาน คอ อารมณเปนสวนสาคญในการเรยนรทกขนตอน การเรยนรตองใช

ทกสวนทงการคด ความรสกและการลงมอปฏบตไปพรอม ๆ กนจงเปนการเรยนรทดทสด

กระบวนการและลลานาไปสการสรางแบบแผนอยางมความหมาย โดยใชกระบวนการเรยนพฒนา

ผลการเรยนร


ความสามารถในการคดของนกเรยนไวดงน

1. สอนดวยการตงคาถาม ใชเทคนคการตงคาถามหรอใชกรอบการถามของ เบนจามน

บลม (Benjamin Bloom) หรอ ใชคาถามความคดสรางสรรคทงคาถามเดยวและคาถามแบบชด







ของหลกการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน ทง 5 ทฤษฎ ของวโรจน ลกขณา อดสร (2550)

เปนการพฒนาความสามารถในการคดวเคราะหของนกเรยนในแนวทางเดยวกน ดวยเหตน

วมลรตน สนทรโรจน (2549, หนา 41) จงไดนาทงสองหลกการมาประยกตใชในการจดกจกรรม

ตามลาดบขนตอนการเรยนร ดงน







ลกษณะนสย การฝกฝน กาย วาจา ใจ สอนโดยใชการแฝงสาระ การพดคย ถามความเหนไมใชให

เดกจาในสงทสง



176


กระบวนการคด เปนการลดความเครยด นกเรยนจะชวยกนทากจกรรมกลมและสรางผลงานคด

วเคราะห สงเคราะหขอมล ทาใหเกดความหลากหลายและมทกษะทางสงคม





วธนจะทาใหเกดการสรปรวบยอดและเขาถงความจาไดดทสด เปนการฝกการเชอมโยงทางความคด

การเขยนและเรยบเรยงเปนตวหนงสอและใชทฤษฎการเรยนรเพอพฒนาสนทรยภาพ และลกษณะ





ไมเครยด ใชทฤษฎการเรยนรแบบมสวนรวมโดยสนบสนนใหเดกไมกลวการแขงขน

ดวยการทดสอบรวมทงใหเดกยอมรบผลการประเมนและวางแผนในการแกไขปรบปรงดวยตนเอง

สรปไดวา การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานหมายถงการจดกจกรรม

การเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญ ผเรยนไดคดแกปญหาและหาเหตผลดวยตนเองจากการทเดก

ไดสมผสและลงมอปฏบตจรง

ผลกระทบของการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานทมตอการศกษา

สวทย มลคา (2547, หนา 20) สรปวา การนาทฤษฎการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน

มาใชในการจดการเรยนการสอนจะมผลกระทบ ดงน

1. ดานหลกสตร ผสอนตองออกแบบการเรยนรใหครอบคลมความสนใจของผเรยน

และสรางกรอบสาหรบการเรยนร

2. การสอน ใหผเรยน เรยนรอยางหลากหลาย ใชการเรยนรทงจากสงแวดลอมภายนอก

หองเรยนและภายในหองเรยน ผสอนกาหนดโครงสรางของการเรยนรครอบคลมปญหาทเกดขน

จรง และคอยใหกาลงใจผเรยน

3. การประเมน ผสอนควรแจงจดประสงคการเรยนรและหลกการวดผลประเมนผล

ใหผเรยนไดทราบกอนการเรยน เพอผเรยนจะสามารถวางแผนวธการเรยนรใหไดผลดทสด

เทาทจะสามารถทาไดและผสอนประเมนผลตามสภาพจรง

177

สงสาคญทผสอนควรเรยนรและนาไปใชในการจดการเรยนการสอนเพอใหผเรยน

เกดการพฒนาตนเองเตมตามศกยภาพของสมอง มดงน

1. การประเมนผลทดทสดคอการประเมนผลตามสภาพจรง

2. บคคลเรยนรไดดเมอตองเรยนรเพอแกปญหาทเกดขนจรง

3. ภาพรวมไมสามารถแยกออกจากรายละเอยดได

4. เพราะสมองแตละคนแตกตางกน นกการศกษาควรใหโอกาสผเรยน ไดเรยนรแกไข

ปญหาตามสภาพแวดลอมของเขา

ครผสอนจะตองจดกจกรรมการเรยนการสอนทสงเสรมการเรยนร สมอง ผสอนตอง

ตระหนกเสมอวาวธทดทสดของการเรยนรไมใชการบรรยาย แตเปนการเปดโอกาสใหผเรยนมสวน

รวมหรอไดปฏบตจรงซงจะทาใหผเรยนเกดการเรยนรสงใหม ๆ เพอแกปญหาทเกดขนไดประสบ

ความสาเรจและปลอดภย

ความคดบางประการทนาสนใจของการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน จากการวจยทาง

ประสาทวทยา อาท ประเทศตะวนตกไดทมทนวจยจานวนมหาศาลในการศกษาถงการทางานของ

สมองและปจจยทเพมการทางานของสมองไดดขน มแนวคดทนาสนใจบางประการทมประโยชน

สามารถนามาใชในการศกษาได คอ

1. สมองไมคงทตายตวสามารถยดหยนไดตงแตเกด มศกยภาพทจะเปลยนโครงสราง

และปฏกรยาทางเคมในการตอบสนองตอสงแวดลอม

2. สงแวดลอมและพนธกรรมตางมความสาคญ สงแวดลอมมผลตอการทางานทาง

พนธกรรมเปนตวกาหนดวาสงแวดลอมจะไดรบการแปลความหมายเปนอยางไร

3. ในขณะทมนษยในชวงเวลาแหงการใชความคดเพอการเรยนรทกษะเฉพาะเรองใหม ๆ

เพยง 1 ทกษะนน เสนประสาทของสมองกพยายามทจะเชอมโยงกนใหมากทสด

4. ชวงอาย 4-10 ขวบ สมองจะมความกระฉบกระเฉงมากเรยกวา “ชวงเวลาแหง

การเรยนรทวเศษ” งานวจยดานสมองสนบสนนเรองของการศกษาในวนเดกและการทพอแม

ใหการศกษากบลกเตอพฒนาการทางสมองของเดกในชวงอาย 4-10 ขวบ

เคน และ เคน (Caine & Caine, 2004) ไดสรปความคดหลก ๆ ในงานวจยดานสมองไว

3 ขอ คอ

1. Downshifting คอ ความรสกกลวและหมดหวงทบางครงเกดขนจากการทพยายาม

ทาสงใหม และเมอความรสกเหลานมมากจนไมสามารถจดการไดจะกลบไปคดถงวธการเดม

และแกไขปญหาแบบเดม

178

2. Memmory แบงออกเปน 2 ระบบ คอ ระบบความจาแบบแทรกซอน (The taxon

memmory system) เปนระบบความจาเปนทรบผดชอบการเรยนรแบบทองจา ไมตองใชจนตนาการ

หรอความสรางสรรค ตองไดรบการกระตนจากการใหรางวลหรอการลงโทษ มกจะเกดความลา

เนองมาจากความเครยดในจานวนของเซลลสมองทมอยแบบจากด และระบบความจาแบบโลเล

(The locale memmory system) เปนระบบความจาทเกดขนทนทจากประสบการณจะรบรโดย

อตโนมตและจะรบผดชอบดานความเขาใจในภาพรวมใหญ ระบบนตองไดรบการกระตนโดยแปล

ความแปลกใหม

3. Learning all the time งานวจยแสดงใหเหนวา สมองมความสามารถทจะรบการเรยน

รอยตลอดเวลา ความคดนสนบสนนคากลาวทวา “เราประสบกบอะไรเรากจะเปนอยางนน”

ความคดนนามาใชเกยวกบการเรยนคอ การเรยนรจะไดรบการปรบปรงเมอผเรยนทาการเชอมโยง

ระหวางสงแวดลอมของการเรยนรทแตกตางกนไป

การประยกตงานวจยทางดานประสาทวทยามาใชในการศกษาทผานมามการศกษา

เกยวกบสมองมนษยมานานกวา 10-15 ป จากบนทกทางประวตศาสตรทเหลออยและจากขอมล

เหลานนกาลงนามาสการเปลยนแปลงครงยงใหญคอ ทาอยางไรเราจะสามารถมคอมพวเตอรทใช

สมองและบคคลเปนฐาน เพอการเรยนรสงตาง ๆ ไดมากขน เรวขนและงายกวาเดม โดยคนพบวา

(สถาบนวทยาการเรยนร, 2548, หนา 26-28)

1. สมองมนษยโดยปกตประกอบดวยเซลลสมองลานลานลานเซลลเปนเซลลประสาท

หนงรอยลานเซลล และเซลลอนๆอกเการอยลานลานเซลล

2. แตละเซลลสามารถเตบโตไดถง 20 เดนไดรต เพอเกบขอมลเหมอนกงกานของตนไม

3. ในชวงแรกของชวต สมองของเดกทารกสรางเซลลเชอมโยงการเรยนรใหม ๆ ได

อยางเหลอเชอในอตราทสงถงสามลานเสนเซลลในหนงวนาทเปนสงแรกทบงบอกถงพลงของ

สมอง

4. สมองประกอบดวย 4 สวน คอ สมองทเกยวกบชาตญาณ สมองทเกยวกบอารมณ

สมองทเกยวกบความสมดล และคอรเทกทมพฒนาสง

5.คอรเทก ม 2 สวน คอ ซกซายและซกขวา ซกซายเปนสมอง ดานศาสตรวชาการและ

ซกขวาเปนสมองดานศลปะสรางสรรค

6. แตละดานของคอรเทกเชอมโยงดวย คอปสแคลโลซม ซงเปนเสมอนยานพาหนะของ

ขอมลนบลานทรบสงระหวางซกซายและซกขวาในแตละวนาทซงทาใหทงสองซกเกดการเรยนร

อยรวมกนไดงายขน

179

7. สมองมศนยกลางเชาวปญญาแตกตางกน และแตละศนยยงสามารถพฒนาไดอก

มากมายเพอสรางความแขงแกรงตามธรรมชาตและทาใหความออนแอแขงแกรงขน

8. สมองเกดการเรยนรไดจากการทางานของคลนสมอง ความยาวคลนเบตาทกวางเตมท

คอสงหนงทใชไดอยางมประสทธภาพ เมอใชกบขอมลทเรารบรแลว เชน การขบรถหรอการพด

ภาษาทเราพดไดคลองแคลว แตความยาวคลนแอลฟาคอสงทใชไดดกบการเรยนรในขอมลทแปลก

ใหมหรอสงใหม ๆ

9. มนษยใชสมองเพยงเศษเสยวของศกยภาพสมองทมอย

10. การนาความรเรองสมองมาปรบใชเกยวกบการออกแบบกจกรรมการเรยนการสอน

การทผสอนจะนาความรในเรองการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานมาใชในการออกแบบขนตอน

การจดกจกรรมการเรยนการสอนใหประสบความสาเรจผสอนควรจะตระหนกถงกระบวนการเกด

การเรยนรของสมอง ศกษาใหเกดความเขาใจและชดเจน ซงในการออกแบบเปนไปตามขนตอน

5 ขนตอน (ADDIE) ดงน

10.1 Assess ผสอนตองสารวจความรเพมเตมทผเรยนมอย รวมทงสรางแรงจงใจ

แรงกระตนททาใหเกดการเรยนรเดมนนขนมาและหาวธการเรยนรสงใหมทผเรยนชอบมากกวา

ผสอนพงระมดระวงในเรองของขอมลทขาดหายไป ความรทไมปะตดปะตอและขนตอนการเรยนร

จะตองวเคราะหระหวางความรทผเรยนไดรบผลการเรยนรทคาดหวง

10.2 Desing ผสอนสามารถกาหนดจดประสงคของการเรยนร โดยการออกแบบ

ใหผเรยน ไดคนพบวธการแกปญหา หาคาตอบทเปนทางออกของปญหา ซงผสอนสามารถกาหนด

โปรแกรมการเรยนทมชวงเวลาสาหรบผเรยนไดซมซบสงใหม ๆ โดยการจดชวงเวลาใหพกและม

เวลาใหซมซบระหวางเนอหาแตละตอน รปแบบการจดอาจจะเปนชนเรยนหรอโปรแกรมออนไลน

การเรยนรดวยตนเองหรอการทางานรวมกนในรปของโครงงาน

10.3 Develop ผสอนสามารถสรางแบบฝกหดใหผเรยน ไดเกดการคนพบเพอสนบสนน

สงเสรมใหเกดการรวบรวมสรปเนอหาของผเรยน ทาใหผเรยนคนพบรปแบบของการเรยนร

สามารถใชเนอเรองมาชวยเชอมโยงระหวางอารมณกบความรผสอนตองสรางความชานาญ

ดานเนอหาหลกทสาคญแกผเรยน เพอใหความมนใจไดวากระบวนการเรยนรและการนาเสนอททา

มานน บรรลผลสาเรจตามเปาหมายของรายวชาทตงไวและทาใหเกดความแมนยาในเนอหาอกดวย

10.4 Implement ผสอนมนใจไดวาสภาพแวดลอมสงเสรมการเรยนรของสมอง

สามารถจดหาเสยงเพลง กจกรรมสรางสรรค การทางานรวมกนในสภาพแวดลอมททาทายแตรสก

ปลอดภย ผสอนอาจจะจดใหผเรยนอยในชนเรยน อานคมอ ทาบทบาทสมมตเลยนแบบ

180

ประสบการณทไดรบ ทาแบบฝกหดหรอกจกรรมใดกได ขนอยกบเทคนคของผสอนเพอใหผเรยน

เขาใจเนอหาอยางลกซง

10.5 Evaluate ผสอนสามารถตรวจสอบดวาผเรยนมความเขาใจและตอบคาถาม

เลอกตวเลอกไดถกตอง แตสามารถนามาอภปรายถงเนอหาใหม เพอนามาสการปฏบตไดหรอไม

สวนใหญในการสอนผสอนมกจะหวงคะแนนทสง ๆ แตผเรยนไดเกดความรทแทจรงหรอไมผสอน

ตองมองใหลกซงกวานน ดถงพฤตกรรมทเกดจากการเรยนรวาเกดการบรรลผลสาเรจตามเปาหมาย

ทตงไวหรอไมผเรยนไดรบความรเปลยนแปลงพฤตกรรมและทศนคต หรอไดรบทกษะตามท

ตองการหรอไม

สรปไดวา ผลกระทบของการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานทมตอการศกษา คอ ครผสอน

เปนสงสาคญในการจดกจกรรมการเรยนการสอนทสงเสรมการเรยนรทางสมองของผเรยน

โดยออกแบบกจกรรมการเรยนการสอน ใหผเรยนมสวนรวมหรอไดปฏบตจรง ซงจะทาใหผเรยน

เกดการเรยนรสงใหม ๆ ไดมากขน เรวขนและงายขนกวาเดม นอกจากนครผสอนควรจะตระหนก

ถงกระบวนการเกดการเรยนรของสมอง ใหเกดความเขาใจและชดเจน เพอใหผเรยนมพฤตกรรม

ทเกดจากการเรยนรตามเปาหมายทตงไว

ขนตอนรปแบบการจดประสบการณการเรยนการสอนตามแนวคดการเรยนรโดยใช

สมองเปนฐาน

ขนตอนรปแบบการจดประสบการณการเรยนการสอนตามแนวคดการเรยนรโดยใช

สมองเปนฐาน หมายถง กระบวนการจดประสบการณทเปนลาดบ ขนตอน ทใชเปนแนวทาง

ในการจดกจกรรมโดยเปดโอกาสใหเดกไดรบประสบการณตรงทางคณตศาสตรเพอสงเสรมทกษะ

พนฐานทางคณตศาสตร ซงมองคประกอบของรปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมอง


ขนท 1 ขนสรางความสนใจ หมายถง ครกระตนเราใหเดกเกดความสนใจในการรบรดวย

ประสาทสมผสทง 5 จากการนาเสนอกจกรรมของครโดยใช เพลง นทาน คาคลองจอง สถานการณ

ทครสรางขน และการใชคาถามปลายเปด

ขนท 2 ขนวางแผน หมายถง เดกวางแผนการเรยนรจากการตดสนใจจดกระทาตอสอ

วสด และอปกรณ ไดแก ของจรง ของจาลอง รปภาพ และสญลกษณทครนาเสนอดวยวธการตาง ๆ

เชน การปรกษา การอภปราย และการแสดงความคดเหน

ขนท 3 ขนปฏบตกจกรรม หมายถง เดกไดเรยนรสารวจ สออปกรณโดยใชประสาท

สมผสทง 5 ผานสอของจรง ทเปนรปธรรม เหมาะสมสอดคลองกบพฒนาการเปดโอกาสใหเดก

ไดรบประสบการณตรง

181

ขนท 4 ขนทบทวน หมายถง เดกฝกปฏบตซ าย าทวนประสบการณการเรยนร

ขนท 5 ขนนาเสนอ หมายถง เดกออกมาเลา อธบาย สงทตนเองปฏบตกจกรรม

ขนท 6 ขนประเมนผลการเรยนร หมายถง เดกอธบายความคด และแสดงความคดเหน

จากการตอบคาถาม

ระยะเวลาในการวจย

ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557 ระยะเวลา 8 สปดาห สปดาหละ 5 วน วนละ 20 นาท

เนอหาทใชในการวจย

เนอหาทใชในการวจยในแตละเรองนามาจดทาเปนแผนการจดประสบการณการเรยนร

ในชวงกจกรรมเสรมประสบการณ เรองละ 5 วน ๆ ละ 20 นาท

182

ตารางการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรมทกษะพนฐาน


สปดาห วนทจด

กจกรรม

เรอง กจกรรม ระยะเวลา

1 1 วนขนปใหม ขนสรางความสนใจ 20 นาท

2 วนขนปใหม ขนวางแผน 20 นาท

3 วนขนปใหม ขนปฏบตกจกรรม 20 นาท

4 วนขนปใหม ขนทบทวน 20 นาท

5 วนขนปใหม ขนนาเสนอ ขนประเมนผลการเรยนร

20 นาท

2 1 วนเดก ขนสรางความสนใจ 20 นาท

2 วนเดก ขนวางแผน 20 นาท

3 วนเดก ขนปฏบตกจกรรม 20 นาท

4 วนเดก ขนทบทวน 20 นาท

5 วนเดก ขนนาเสนอ ขนประเมนผลการเรยนร

20 นาท

3 1 ดอกไม ขนสรางความสนใจ 20 นาท

2 ดอกไม ขนวางแผน 20 นาท

3 ดอกไม ขนปฏบตกจกรรม 20 นาท

4 ดอกไม ขนทบทวน 20 นาท

5 ดอกไม ขนนาเสนอ ขนประเมนผลการเรยนร

20 นาท

4 1 ผลไม ขนสรางความสนใจ 20 นาท

2 ผลไม ขนวางแผน 20 นาท

3 ผลไม ขนปฏบตกจกรรม 20 นาท

4 ผลไม ขนทบทวน 20 นาท

5 ผลไม ขนนาเสนอ ขนประเมนผลการเรยนร

20 นาท

183

สปดาห วนทจด

กจกรรม

เรอง กจกรรม ระยะเวลา

5 1 ผก ขนสรางความสนใจ 20 นาท

2 ผก ขนวางแผน 20 นาท

3 ผก ขนปฏบตกจกรรม 20 นาท

4 ผก ขนทบทวน 20 นาท

5 ผก ขนนาเสนอ

ขนประเมนผลการเรยนร

20นาท

6 1 สตวเลยงแสนรก ขนสรางความสนใจ 20 นาท

2 สตวเลยงแสนรก ขนวางแผน 20 นาท

3 สตวเลยงแสนรก ขนปฏบตกจกรรม 20 นาท

4 สตวเลยงแสนรก ขนทบทวน 20 นาท

5 สตวเลยงแสนรก ขนนาเสนอ


20 นาท

7 1 กลางวน กลางคน ขนสรางความสนใจ 20 นาท

2 กลางวน กลางคน ขนวางแผน 20 นาท

3 กลางวน กลางคน ขนปฏบตกจกรรม 20 นาท

4 กลางวน กลางคน ขนทบทวน 20 นาท

5 กลางวน กลางคน ขนนาเสนอ


20 นาท

8 1 เงน ขนสรางความสนใจ 20 นาท

2 เงน ขนวางแผน 20 นาท

3 เงน ขนปฏบตกจกรรม 20 นาท

4 เงน ขนทบทวน 20 นาท

5 เงน ขนนาเสนอ


20 นาท

หมายเหต การจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรมทกษะพนฐาน

ทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยควรจดใหกระบวนการตอเนองกน

184

การประเมนผลการเรยนร

1. แบบทดสอบวดทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย

2. แบบวดเจตคตของเดกปฐมวยทมตอการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมอง

เปนฐาน

การนารปแบบไปใชใหบรรลเปาหมาย

การนารปแบบการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรมทกษะ



พนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยใชสาหรบการจดประสบการณใหเดกปฐมวยอาย 5-6 ป

ทกาลงศกษาอยในชนอนบาลปท 2

2. ครปฐมวยตองเปลยนบทบาทจากผบอก แนะนา ชแนะ เปนผสนบสนน กระตนใหเดก

ไดวางแผน ปฏบตกจกรรม ดวยตนเองมความมงมนในการสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตร

3. ศกษาทกษะพนฐานทางคณตศาสตรใหเขาใจอยางถองแท

4. ศกษาและทาความเขาใจกบขนตอนการจดประสบการณการเรยนรใหชดเจน

5. จดบรรยากาศการเรยนรและสภาพแวดลอมใหเออตอการสงเสรมทกษะพนฐาน

ทางคณตศาสตรทงรายบคคลและรายกลม

6. สอทครใชประกอบการเรยนรควรเปนสอของจรง เพอใหเดกเกดการเรยนรจาก

ประสบการณตรงมากทสด

7. ครปฐมวยตองบนทกผลของการจดประสบการณการเรยนรทกครงเพอประกอบการ

สงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตรในครงตอไป

8. การประเมนทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยตองประเมนจากสภาพจรง

สงเกตจากการตอบคาถาม การอธบาย การนาเสนอผลงาน แลวนามาวเคราะหตามองคประกอบ

ทกษะพนฐานทางคณตศาสตรทละประเดน

185

แผนการจดประสบการณ

แผนการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน


ชนอนบาลปท ๒ (อาย ๕-๖ ป)

เรอง วนขนปใหม

สาระสาคญ

วนขนปใหมคอวนท 1 มกราคมของทกป

จดประสงคการเรยนร

เมอเดกไดรบการจดประสบการณการเรยนรแลวสามารถพฒนาทกษะพนฐาน

ทางคณตศาสตร ดงตอไปน

๑. เดกสงเกตและบอกเรองราวในวนขนปใหมได

๒. เดกจาแนก ลกษณะความเหมอน ความตางของอปกรณทนามาตกแตง

ในวนขนปใหมได

๓. เดกเปรยบเทยบ ความเหมอน ความตางของกจกรรมในวนขนปใหมได

๔. เดกจดทาการดอวยพรได

๕. เดกคาดคะเนนาหนกกลองของขวญได

๖. เดกจดลาดบวางกลองของขวญได

๗. เดกนบจานวนกลองของขวญได

๘. เดกบอกวธการจดมมตาง ๆ ได

เนอหา

วนท 1 มกราคม ของทกปเปนวนขนปใหมของไทย ประเพณวนขนปใหม คอ การอวยพร

ใหกน การขอพรจากผใหญ ทาบญตกบาตร

186

การจดประสบการณการเรยนรวนท ๑

รปแบบการจดประสบการณ สอการเรยนร หมายเหต

ขนท ๑ ขนสรางความสนใจ

๑. ครนาภาพเกยวกบงานรนเรงในวนปใหม

ใหเดกดพรอมทงใชคาถามดงน

- เมอเหนภาพนแลวเดก ๆ นกถงอะไรบาง

- เดกเคยเหนทไหน เมอไร

- เดก ๆ ชอบหรอไมชอบ เพราะอะไร

๒. ครรองเพลงไชโยปใหมสองครงแลวใหเดก

รองตาม ครตงคาถามจากเนอเพลง ดงน

- เดกๆรสกอยางไรเมอรองเพลงน

- วนปใหมตรงกบวนทเทาไร เดอนอะไร

- ในวนปใหมเดก ๆ อยากทากจกรรม

อะไรบาง (ครนาภาพกจกรรมวนปใหม

มาใหเดกด) ใหเดกวางแผน

๑. ภาพกจกรรมวนปใหม

๒. เพลงไชโยปใหม

๓. แผนภมคาคลองจอง

การจดประสบการณการเรยนรวนท ๒


ขนท ๒ ขนวางแผน

๑. ครใหเดกเขากลม ๆ ละ ๕ คน มาหยบ

กระดาษ เทาขาว สเทยน กาว

๒. เดกแตละกลมเลอกรปภาพ และวาดเพมเตม

ในการทากจกรรมวนขนปใหม

๓. เดก ๆ แบงกลม ๆ ละ ๕ คน ชวยกน

วางแผนการทาการดอวยพร การหอของขวญ

การจดมม

๑. กระดาษ เทา ขาว

๒. สเทยน

๓. กาว

๔. รปภาพ

187

การจดประสบการณการเรยนรวนท ๓


ขนท ๓ ขนปฏบตกจกรรม

๑. เดกปฏบตกจกรรมตามแผนทวางไว

- เลอกกระดาษมาทาการดอวยพร

- นาของขวญมาหอ

- จดมมวนปใหม

๒. ครสนทนากบเดกในแตละกลมวาจะทา

อยางไร

๑. กระดาษการดสตาง ๆ

๒. กระดาษหอของขวญ

๓. ลกโปง

๔. สายรง

การจดประสบการณการเรยนรวนท ๔


ขนท ๔ ขนทบทวน

๑. ครและเดกทบทวนกจกรรมวนปใหม

- กจกรรมททา

- ทาอยางไร

- ใชอปกรณอะไรบาง

- เดก ๆ ทบทวนและรวมกนหาคาตอบ

- การดอวยพร

- สายรง

- ลกโปง

- กาว

- กรรไกร

- กระดาษการดสตาง ๆ

188

การจดประสบการณการเรยนรวนท ๕


ขนท ๕ ขนนาเสนอ

๑. เดก ๆ แตละกลมนาเสนอแผนทตนเองวางไว

กจกรรมทเลอกทาคออะไร เพราะอะไร

- ทาอยางไร

- เสนอวธการทาใหเพอน ๆ ด

ขนท ๖ ขนประเมนผลการเรยนร

เดก ๆ แตละกลมนาแผนแผนภมรปภาพทตนเอง

วาดมาใหเพอน ๆ ดพรอมอธบายและตอบคาถาม

ครเชญวทยากรมาจดทาการดอวยพร หอของขวญ

และจดมมใหเดก ๆ ด

- การดอวยพร

- สายรง

- ลกโปง

- กาว

- กรรไกร

- กระดาษการดสตาง ๆ

๑. ผลงานเดกการดอวยพร

๒. การหอของขวญ

๓. การตกแตงมม

เพลงปใหม

ปใหม วนปใหม เดอนใหมของเราขออวยชยใหสวสด

รนเรงสาราญ ดวงใจเบกบานผองแผวเปรมปรด

จงคลายความทกข ความสขจงม

ถวนทวธาน แวนแควนแดนไทย

เพลงไชโยปใหม

ไชโย ไชโย ไชโย มารวมไชโยตอนรบปใหม

สงปเกาแลวเราเพลนใจ ถงวนปใหมมารวมไชโย

189



ชนอนบาลปท๒ (อาย ๕- ๖ ป)

เรอง วนเดก


วนเดกตรงกบวนเสารท 2 ของเดอนมกราคม ของทกป




๑. เดกสงเกตและบอกกจกรรมในวนเดกได

๒. เดกจาแนก ลกษณะความเหมอน ความตางของอปกรณทนามาตกแตงในวนเดกได

๓. เดกเปรยบเทยบ ความเหมอน ความตางของกจกรรมในวนเดกได

๔. เดกจนตนาการอนาคตของตนเองวาดออกมาเปนรปภาพได

๕. เดกคาดคะเนนาหนกของตนเองกบเพอนได

๖. เดกจดลาดบการเจรญเตบโตได

๗. เดกนบจานวนเพอนทอยในหองได

๘. เดกบอกคาขวญวนเดกได

เนอหา

วนเดกตรงกบวนเสารท 2 ของเดอนมกราคม ของทกป เปนวนสาคญวนหนงทจดกจกรรม

ขนเพอใหเดก ๆ ไดมสวนรวมและแสดงความสามารถใหคนอนไดรบร เพอใหกาลงใจและใหเดกม

ความสข สนกสนานในการทากจกรรมตาง ๆ คาขวญวนเดกแหงชาต ประจาป ๒๕๕๘ คอ ความร

คคณธรรม นาสอนาคต

190



ขนท๑ ขนสรางความสนใจ

๑. ครรองเพลง “วนเดก” สองรอบ แลวใหเดกรองตาม

๒. นาภาพเกยวกบกจกรรมวนเดกใหเดกดพรอมทง

ใชคาถาม ดงน

- เมอเหนภาพนแลวเดก ๆ นกถงอะไรบาง

- เดกเคยเหนทไหน เมอไร

- เดก ๆ ชอบหรอไมชอบ เพราะอะไร

๓. ครทองคาขวญวนเดก สองครงแลวใหเดกทองตาม

ครตงคาถามจากคาขวญวนเดก ดงน

- เดก ๆ รสกอยางไรเมอรองเพลงน

- วนเดกตรงกบวนทเทาไร เดอนอะไร

- ในวนเดก ๆ อยากทากจกรรมอะไรบาง

(ครนาภาพกจกรรมวนปใหมมาใหเดกด) ใหเดก

วางแผน

- โตขนเดก ๆ อยากเปนอะไร

๑. เพลงวนเดก

๒. ภาพกจกรรมวนเดก

๓. คาขวญวนเดก

การจดประสบการณการเรยนรวนท๒



๑. ครใหเดกเขากลม ๆ ละ 5 คน มาหยบกระดาษ เทา

ขาว สเทยน กาว

๒. เดกแตละกลมเลอกภาพทตนเองอยากเปนใน

อนาคตวาดภาพอนาคตของตนเอง พรอมทงใหเหตผล

๓. เดก ๆ แบงกลม ๆ ละ ๕ คน ชวยกนวางแผนการทา

การดอวยพร การหอของขวญ การจดมม

๑. กระดาษ เทา ขาว


๓. รปภาพอาชพตาง ๆ

191




๑. เดกปฏบตกจกรรมตามแผนทวางไว

- วาดภาพอนาคตของตนเองในอนาคต

พรอมทงใหเหตผล

๑. กระดาษ





๑. ครและเดกทบทวนกจกรรมวนเดก

- กจกรรมททา

- ตรงกบวนทเทาไร

- สาคญอยางไร


๑. รปภาพ

๒. คาขวญ




๑. เดก ๆ แตละกลมนาเสนอภาพวาดทตนเองวาดไว

พรอมทงบอกเหตผล


เดก ๆ แตละกลมนารปภาพทตนเองวาดมาให

เพอน ๆ ดพรอมอธบายและตอบคาถาม ครนารปภาพ

อาชพตาง ๆ มาจดนทรรศการใหเดก ๆ ด

๑. ผลงานเดก

๒. รปภาพอาชพตาง ๆ

คาขวญวนเดกแหงชาต ประจาป ๒๕๕๘ คอ ความร คคณธรรม นาสอนาคต

192




เรอง ดอกไมแสนสวย


ดอกไมมหลายชนดมชอเรยกแตกตางกน มรปรางลกษณะส กลนแตกตางกน สามารถนา

ดอกไมมาใชประโยชนไดมากมาย นอกจากใหความสวยงาม ยงนามาทาขนม ทาพานพม ประดบ

แจกน นาไปบชาพระ ไหวคร หรอประดบรถบปผชาตในงานเทศกาลตาง ๆ หรอมอบใหกน

เพอแสดงความยนดในโอกาสตาง ๆ




๑. เดกสงเกตและบอกชอดอกไมได

๒. เดกจาแนก ลกษณะของดอกไมตามลกษณะได

๓. เดกเปรยบเทยบ ความเหมอน ความตางของดอกไมแตละชนดได

๔. เดกจดหมวดหมดอกไมแตละประเภทได

๕. เดกชงนาหนกดอกไมได

๖. เดกจดลาดบนาหนกดอกไมจากมากไปหานอยได

๗. เดกนบจานวนดอกไมทอยในแจกนได

๘. เดกบอกวธการจดดอกไมได

เนอหา

ดอกไม เปนกจกรรมทเดกไดเรยนร ชอของดอกไม ไดแก ดาวเรอง จาป จาปา มะล พกล

กหลาบ ชบา บานชน ฯลฯ ดอกไม แตละชนดมสแตกตางกน และมหลายส เชน ดอกกหลาบ มส

เหลอง สแดง สชมพ สขาว ดอกชบา มสเหลอง สชมพ ดกดาวเรองมสเหลอง ดอกมะลมสขาว ดอก

แกวมสขาว ดอกมะล มสขาว ดอกกลวยไมมหลายส เชน สมวง สขาว สแดง สเหลอง ดอกไม แต

ละชนดมลกษณะแตกตางกน ลกษณะ ส กลน บางชนดมกลนหอม บางชนดไมมกลน สามารถ

นาไปใชตกแตงในงานพธตาง ๆ เชน งานบวช งานแตงงาน

193




๑. ครและเดกรวมกนทองคาคลองจอง “จาจดอกไม”

โดยครรองใหฟง ๒ ครง และชไปทแผนแผนภม

คาคลองจอง

๒. เดกทองคาคลองจอง “จาจดอกไม” ทาทาทาง

ประกอบคาคลองจอง

๓. ครใชคาถามปลายเปด ดงน

- คาคลองจอง “จาจดอกไม” มดอกไมอะไรบาง

- ดอกไมแตละชนดมลกษณะอยางไร

- เดกชอบดอกไมอะไร เพราะอะไร

- ถาใหเดก ๆ จดแจกน เดกจะทาอะไร

- เดก ๆ จะมวธการเลอกดอกไม แจกน อยางไร

ในการนามาจด

- วางแผนพรอมทงวาดรป

๑. คาคลองจอง

“จาจดอกไม”

๒. ดอกไม

๓. แผนภมคาคลองจอง




๑. ครและเดกทบทวนเนอหาในคาคลองจอง “จาจ

ดอกไม”

๒. เดกและครรวมกนอภปรายเกยวกบชอ ลกษณะ ส

กลน การนาไปดอกไมไปใชในงานพธตาง ๆ

๓. เดก ๆ วาดดอกไมพรอมทงบอกเหตผล

๔. เดก ๆ แบงกลม ๆ ละ ๕ คน ชวยกนวางแผนการทา

แจกนดอกไม

๑. ดอกไม

๒. แจกน

๓. กระดาษแผนใหญ

๔. สเทยน

194




๑. เดกปฏบตกจกรรมตามแผนทวางไว จดแจกน

ตามกระบวนการ ดงน

- เลอกหยบดอกไมตามแผนทวางไว

- นาดอกไมทเลอกจดใสแจกน

- ครดแลอยางใกลชดทละกลมตามแผนทวางไว

๒. ครสนทนากบเดกในแตละกลมวาดอกไมทเดก

เลอกมลกษณะเปนอยางไร


๒. แจกน

๓. โอเอซส

๔. กรรไกร



ขนท๔ ขนทบทวน

๑. ครและเดกทบทวนกจกรรมการจดแจกนดอกไม

- ชอดอกไมทเลอก

- ลกษณะของดอกไม ลกษณะ ส กลน

- ดอกไมทเดกเลอกสามารถนามาจดแจกนได

ทกชนดหรอไม เพราะอะไร


- ดอกไม

- แจกน

- บตรคาชอดอกไม

195





- ดอกไมทนามาจดแจกนไดมดอกอะไรบาง เพราะอะไร

- ดอกไมทไมเหมาะนามาจดแจกนมดอกอะไรบาง เพราะอะไร

- ลกษณะ ส กลนของดอกไมแตละชนดแตกตางกนอยางไร

๒. ครสนทนากบเดกในแตละกลมวามดอกไมอะไรบาง

๓. ดอกไมทเดกเลอกมาจดแจกนชอวาอะไร ลกษณะอยางไร ส กลน

ของดอกไมเปนอยางไร


เดก ๆ แตละกลมนาแผนแผนภมรปภาพทตนเองวาดมาให

เพอน ๆ ดพรอมอธบายและตอบคาถาม ครเชญวทยากรมาจดแจกน

ดอกไมใหเดกด


๒. ผลงานเดก



ผลงานเดกแจกน

ดอกไม

คาคลองจอง จาจดอกไม

จาจดอกไม ดาวเรอง หงอนไก จาป จาปา มะล พกล กหลาบ ชบา บานชน กระดงงา

เขม แกวลดดา เฟองฟา ราตร

เพลงดอกไม

(ศรนวล รตนสวรรณ)

ดอกไมตางพนธ สวยงามสดส

เหลอง แดง มวง ม แสด ขาว ชมพ

196




เรอง ผลไม


ผลไมมหลายชนด มชอเรยกและรปรางลกษณะแตกตางกน




๑. เดกสงเกตและบอกชอผลไมได

๒. เดกจาแนกลกษณะของผลไมตามรสชาตได

๓. เดกเปรยบเทยบ รสชาตของผลไมแตละชนดได

๔. เดกจดหมวดหมผลไมแตละประเภทได

๕. เดกชงนาหนกผลไมได

๖. เดกจดลาดบนาหนกผลไมจากมากไปหานอยได

๗. เดกนบจานวนผลไมทอยในตะกราได

๘. เดกบอกวธการอาหารจากผลไมได

เนอหา

ผลไมแตละชนดมชอเรยกแตกตางกน เชน สมโอ มงคด ละมด นอยหนา รปราง

แตกตางกน ส รสชาต สามารถนาไปถนอมอาหารไดหลายอยาง

197




๑. ครและเดกรวมกนรองเพลง “ผลไมไทย” โดยครรอง

ใหฟง ๒ ครง และชไปทแผนแผนภมเพลง

๒. เดกรองเพลง “ผลไมไทย” ทาทาทางประกอบเพลง

๓. ครใชคาถามปลายเปด ดงน

- เพลง “ผลไมไทย” มผลไมอะไรบาง

- ผลไมแตละชนดมลกษณะอยางไร

- เดกชอบทานผลไมอะไร เพราะอะไร

- ถาใหเดก ๆ เลอกประกอบอาหาร ยาผลไม

เดกจะทาอะไร

๑. เพลง “ผลไมไทย”

๒. บตรคา

๓. รปภาพผลไม

๔. ผลไมของจรง



ขนท๒ ขนวางแผน

๑. ครและเดกทบทวนเนอหาในเพลงเพลง “ผลไมไทย”


รสชาต การนาไปประกอบอาหาร

๓. เดก ๆ วาดผลไมตนเองชอบรบประทานพรอมทงบอก

เหตผล

๔. เดก ๆ แบงกลม ๆ ละ ๕ คน ชวยกนวางแผนการทายา

ผลไม

๑. ผลไม


๓. อปกรณทใชยา

198




๑. เดกปฏบตกจกรรมตามแผนทวางไว เมนยาผลไม

ตามกระบวนการ ดงน

- เลอกหยบผลไมตามแผนทวางไว

- นาผลไมทเลอกไปลาง แลวนามาหน

- นาผลไมมาคลกกบสวนผสม

- ครดแลอยางใกลชดลงมอทาตามแผนทวางไว

๒. ครสนทนากบเดกในแตละกลมวาผลไมทเดกเลอก

นาไปยามลกษณะเปนอยางไร

๓. ครเชญวทยากรมาประกอบอาหารยาผลไมใหเดกด

๑. ผลไม






๑. ครและเดกทบทวนกจกรรมยาผลไม

- ชอผลไมทเลอก

- ลกษณะของผลไม ส รสชาต

- ผลไมทเดกเลอกสามารถนามาประกอบอาหารผกชบ

แปงทอดไดทกชนดหรอไม เพราะอะไร


๑. ผลไม



199





- ผลไมทนามาทายาไดมอะไรบาง เพราะอะไร

- ผลไมทไมเหมาะกบการนามายา ผลไมอะไรบาง

เพราะอะไร

- ลกษณะ ส รสชาต ของผลไมกอนนามายา กบหลงยา

แตกตางกนอยางไร

๒. ครสนทนากบเดกในแตละกลมวามผลไมอะไรบาง

๓. ผลไมทเดกเลอกมายาชอวาอะไร ลกษณะอยางไร ส

รสชาตของผลไมเปนอยางไร



วาดมาใหเพอนๆดพรอมอธบายและตอบคาถาม

๑. รปภาพสตวเลยง




๕. ผลงานเดก

ภาคผนวก

เพลง ผลไมไทย

ดซผลไมไทย มลาไยและสมโอ

มะละกอและแตงโม ผลโตโตมมากมาย

มไวขายและรบประทาน มไวขายและรบประทาน

200




เรอง ผก


ผก เปนกจกรรมทเดกไดสงเกตชอผก ประเภทผก ส รสชาต และกระบวนการทา

ประโยชนของการรบประทานผก




๑. เดกสงเกตและบอกชอผกได

๒. เดกจาแนกลกษณะของผกตามส รสชาตได

๓. เดกเปรยบเทยบ รสชาตของผกแตละชนดได

๔. เดกจดหมวดหมผกแตละประเภทได

๕. เดกชงนาหนกผกได

๖. เดกจดลาดบนาหนกผกจากมากไปหานอยได

๗. เดกนบจานวนผกทอยในจานได

๘. เดกบอกวธการทาผกชบแปงทอดได

เนอหา

ผกเปนกจกรรมทเดกไดเรยนร ชอของผก ไดแก ถวฝกยาว คะนา แครอท แตงกวา

ตนหอม ผกช ฯลฯ ผกแตละชนดมสแตกตางกน เชนฟกทองสเหลอง แครอทสสม มะเขอเทศสแดง

กะหลาปล มทงสเขยว สมวง ผกมทงชนดกนใบ และกนผล มรสชาตแตกตางกน บางชนดมรสชาต

ออกขม เชน คะนา ถวฝกยาว บางชนดมรสชาตออกหวาน เชน หอมหวใหญ แครอท กะหลาปล

มความแตกตางกนในเรองรปราง ขนาด ส นาหนก และไดปฏบตกจกรรมผกชบแปงทอด

การรบประทานผกเปนผลดตอระบบขบถาย ขบถายตรงเวลา ทองไมผก

201




๑. ครและเดกรวมกนรองเพลง “กนผกกนเถอะ” โดยคร

รองใหฟง ๒ ครง และชไปทแผนแผนภมเพลง

๒. เดกรองเพลง “กนผกกนเถอะ” ทาทาทางประกอบเพลง

๓. ครเลานทานเรอง “หนนอยผกกาด”โดยใชหนงสอ

นทาน

๔. ครใชคาถามปลายเปด ดงน

- เพลง “กนผกกนเถอะ” มผกอะไรบาง

- ผกแตละชนดมลกษณะอยางไร

- เดกชอบทานผกอะไร เพราะอะไร

- ถาใหเดก ๆ เลอกประกอบอาหาร เดกจะทาอะไร

- ครมเมนแนะนาผกชบแปงทอด เดกจะใชผก

อะไรบาง เพราะอะไร

- ผกทเดก ๆ เลอกเมอนามาชบแปงทอดจะมรสชาต

อยางไร

- เดก ๆ จะมวธการทาผกชบแปงทอดไดอยางไร

๑. เพลง “กนผกกน

เถอะเรา”

๒. นทานเรอง

“หนนอยผกกาด”

๓. แผนภมเพลงเพลง

“กนผกกนเถอะเรา”

๔. กระดาษแผนใหญ

๔. สเมจก




๑. ครและเดกทบทวนเนอหาในเพลงเพลง “กนผกกนเถอะ”


รสชาต การนาไปประกอบอาหาร

๓. เดก ๆ วาดผกทตนเองชอบรบประทานพรอมทงบอก

เหตผล

๔. เดก ๆ แบงกลม ๆ ละ ๕ คน ชวยกนวางแผนการทาผก

ชบแปงทอด

๑. นทานเรอง

“หนนอยผกกาด”

๒. กระดาษแผนเลก

เทากบจานวนเดก



202




๑. เดกปฏบตกจกรรมตามแผนทวางไว เมนผก

ชบแปงทอดตามกระบวนการ ดงน

- เลอกหยบผกตามแผนทวางไว

- นาผกทเลอกไปลาง แลวนามาหน

- นาผกมาคลกกบสวนผสม

- ครดแลอยางใกลชดใหเดกทอดทละกลมตามแผน

ทวางไว

๒. ครสนทนากบเดกในแตละกลมวาผกทเดกเลอกนาไป

ชบแปงทอดมลกษณะเปนอยางไร

๓. ครเชญวทยากรมาประกอบอาหารผกชบแปงทอดให

เดกด

๑. นทานเรอง “ผก”








๑. ครและเดกทบทวนกจกรรมผกชบแปงทอด

- ชอผกทเลอก

- ลกษณะของผก ส รสชาต

- ผกทเดกเลอกสามารถนามาประกอบอาหาร

ผกชบแปงทอดไดทกชนดหรอไม เพราะอะไร


บตรคา

203




๑. เดกๆแตละกลมนาเสนอแผนทตนเองวางไว

- ผกทนามาทาผกชบแปงทอดไดมอะไรบาง เพราะอะไร

- ผกทไมเหมาะกบการนามาชบแปงทอดมผกอะไรบาง

เพราะอะไร

- ลกษณะ ส รสชาต ของผกกอนชบแปงทอด กบหลง

ชบแปงทอดแตกตางกนอยางไร

๒. ครสนทนากบเดกในแตละกลมวามผกอะไรบาง

๓. ผกทเดกเลอกมาชบแปงทอดชอวาอะไร ลกษณะ

อยางไร ส รสชาตของผกเปนอยางไร


เดก ๆ แตละกลมนาแผนแผนภมรปภาพทตนเองวาด

มาใหเพอน ๆ ดพรอมอธบายและตอบคาถาม

๑. รปภาพผก




ผลงานเดก

เพลงกนผกกนเถอะเรา

กนผกกนเถอะเรา บวบ ถวฝกยาว ผกกาดขาว แตงกวา คะนา กวางตง ผกบง โหระพา

มะเขอเทศสดา ฟกทอง กะหลาปล

นทานเรอง หนนองผกกาด

ครอบครวหนงม พอ แม และลกซงเปนเดกตวเลกๆภายในบานชอ ผกกาด หนนอง

ผกกาด พอ แม เลยงแบบตามใจ หนนอยผกกาดไมชอบรบประทานผก แตชอบมาทสด คอ ลกอม

และชอกโกแลต เพราะแอบไปซอบอย ๆ จนหนนอยฟนผหมดปาก รางกายซบผอม เพราะไม

รบประทานผกเลย รางกายออนแอลง เมอหนาฝนมาถง หนนอยผกกาดชอบเลนนาฝนมาก จนทา

ใหไมสบาย ตวรอน คณแมตองพาไปหาหมอ หมอจงแนะนาใหพกผอนมาก ๆ และรบประทานผก

ทกชนด เชน มะเขอเทศ ชวยทาใหผวสวยแกมแดง ผกบง ชวยใหสายตาด ถวงอกชวยใหฟน

แขงแรง และหนนอยผกกาดจะตองไมกนลกอมดวย เมอหนนอยผกกาดกลบมาถงบาน กรบทาตาม

คาแนะนาของหมอ จนทาใหหนผกกาดมรางกายสมบรณแขงแรง ผวสวย หนนอยผกกาด

จงเปนเดกด นารก

204




เรอง สตวเลยงแสนรก


สตวเลยงแสนรกเปนกจกรรมทเดกไดสงเกตประเภท ลกษณะทอยอาศย อาหาร

ประโยชน การดแลรกษาความสะอาดของสตวเลยง




๑. สงเกตอวยวะของสตว

๒. จาแนกรปรางลกษณะของสตวได

๓. เปรยบเทยบ ขนาดรปรางของสตว

๔. จดหมวดหมสตวแตละประเภทได

๕. วดขนาดของสตวได

๖. จดลาดบตามขนาด ความสง

๗. นบจานวนสตว

๘. บอกตาแหนงของสตวแตละประเภท

เนอหา

สตวเลยงมหลายประเภท ไดแก สตวเลยงไวใชงาน เลยงไวเพอความสวยงาม เลยงไว

เปนอาหารมชอเรยกแตกตางกน ลกษณะ ขนาด รปราง อาศยอยในสถานทแตกตางกน บางประเภท

อยบนบก บางประเภทอยในนา เชน ปลา เตา บางประเภทอยบนบก เชน กระตาย ไก หม สนข

อาหาร อาหารของสตวเลยงมหลายประเภทมความแตกตางกน

205




๑. ครและเดกรวมกนรองเพลง “สตวเลยง” โดยครรอง

ใหฟง ๒ ครง และชไปทแผนแผนภมเพลง

๒. เดกรองเพลงสตวเลยงและทาทาทางประกอบเพลง

๓. ครเลานทานเรอง “สตวเลยงแสนรก”โดยใชหนงสอ

นทาน

๔. ครใชคาถามปลายเปด ดงน

- นทานเรอง “สตวเลยงแสนรก” มสตวอะไรบาง

- สตวแตละชนดมลกษณะอยางไร

- อาศยอยทไหน

- อาหารของสตวเหลานนคออะไร

- สตวทเลยงไดคออะไร

- ถาใหเดก ๆ เลอกเลยงสตวได เดก ๆ จะเลยงสตว

อะไร เพราะอะไร

- เดก ๆ จะเลยงทไหน เลยงดวยอะไร มวธการเลยง

และดแลอยางไร

- เดก ๆ จะเลยงไดจรงหรอไม เพราะอะไร

๑. เพลง “สตวเลยง”

๒. นทานเรอง

“สตวเลยง แสนรก”


๔. สเมจก

206




๑. ครและเดกทบทวนเนอหานทานเรอง “สตวเลยงแสน

รก”

๒. เดกและครรวมกนอภปรายเกยวกบลกษณะ ทอย

อาศย อาหาร การเลยงด ของสตวแตละชนด

๓. เดก ๆ วาดสตวทตนเองอยากเลยงพรอมทงบอก

เหตผล

๔. เดก ๆ แบงกลม ๆ ละ ๕ คน ชวยกนวางแผน

การเลยงสตว


“สตวเลยงแสนรก”








๑. ครและเดกทบทวนลกษณะของสตว อาหาร ทอย

อาศย การเลยงด

๒. ครสนทนากบเดกในแตละกลมวาเลยงสตว

อะไรบาง

๓. ครจดประสบการณใหเดกโดยพาเดกไปดดการเลยง

วว กระตาย หมและเปดวดโอใหเดกดสาหรบกลมท

ไมไดรบประสบการณตรง

๔. เดกวาดภาพสงทตนเองพบหรอประทบใจหลงจาก

กลบจากดสตวเลยง


“สตวเลยงแสนรก”

๒.กระดาษแผนเลก




207




๑. ครและเดกทบทวนลกษณะของสตว อาหาร ทอย

อาศย การเลยงด

๒. ครสนทนากบเดกในแตละกลมวาเลยงสตวอะไรบาง

๓. สตวทเดก ๆ จะเลยงมชอวาอะไร เลยงอยางไร

สามารถเลยงไดหรอไม เพราะอะไร








๑. เดก ๆ แตละกลมเสนอสตวเลยงทตนเองเลอก

๒. ครสนทนากบเดกในแตละกลมวาเลยงสตว

อะไรบาง

๓. สตวทเดก ๆ จะเลยงมชอวาอะไร เลยงอยางไร

สามารถเลยงไดหรอไม เพราะอะไร



วาดมาใหเพอน ๆ ดพรอมอธบายและตอบคาถาม






เพลง“สตวเลยงของฉน”

เหมยว เหมยว มะมะ มาจะคลกขาวปลาใหเหมยวกน

โฮงโฮง เจาปยรองดนเจาคงอยากกนเจาคงจะหว

กาบกาบเจาเปดนอย ดซทยอยกนมาเปนทว

อดอดเจาอดคงหว วงตวปลวมาตามคนนา

ชนรกพวกสตวเลยงมนชวยเพยงใหใจชนบาน

โดยเฉพาะเจาปยตวนนมนเปนเพอนฉนตลอดเวลา (โฮงโฮง)

208




เรอง กลางวนกลางคน


เวลากลางวนคอเวลาทพระอาทตยขน และมแสงสวาง ทาใหสามารถมองเหนสงตาง ๆ

ไดชดเจน และจะสนสดเวลากลางวนเมอพระอาทตยตกดน




๑. เดกสงเกตและบอกความแตกตางของกลางวน กลางคนได

๒. เดกจาแนก เหตการณได

๓. เดกเปรยบเทยบ ความเหมอน ความตางของกลางวน กลางคนได

๔. เดกจดหมวดหมกจกรรมกลางวน กลางคนได

๕. เดกคาดคะเนเหตการณได

๖. เดกเรยงลาดบเหตการณได

๗. เดกบอกชวงเวลาได

๘. เดกบอกวธการปฏบตตนในแตละชวงเวลาได

เนอหา

เวลากลางวนคอเวลาทพระอาทตยขน และมแสงสวาง ทาใหสามารถมองเหนสงตาง ๆ

ไดชดเจน และจะสนสดเวลากลางวนเมอพระอาทตยตกดนกลางวน ซงเปนระยะเวลาตงแตย ารงถง

ย าค า หรอตงแตพระอาทตยขนจนพระอาทตยตก และกลางคนระยะเวลาตงแตย าค าถงย ารง หรอ

ตงแตพระอาทตยตกจนพระอาทตยขน สลบเปลยนหมนเวยนไปทกวน ๆ ในยามกลางวนคนเราจะ

เหนสงตาง ๆ จะรสกอบอนและรอน ตามลาดบเวลาทดวงอาทตยเปลยนตาแหนง เหนทองฟาสวาง

มกอนเมฆเคลอนไปบนทองฟา จนกระทงดวงอาทตยลบหายไปจากขอบฟา คนเราจะเหนดวง

จนทร และดวง ดาวมาแทน อากาศรอบตวเราจะคอย ๆ เยนลง เราจะรสกหนาว จะเขาไปอยในบาน

เพอความอบอน ทองฟาจะมด เดก ๆ ไดไปโรงเรยนในเวลากลางวน และไดเลนสนกสนาน แตใน

เวลากลางคน ทกคนจะนอนหลบพกผอน ความมดทาใหเรามองอะไรไมเหนหรอไมชดเจน เดก ๆ

มกกลวความมด กลวสตวบางชนดสงเสยงมาโดยเราไมเหนตวมน เรองราวเหลานอยในชวต

209

ประจาวนของคนเราทกคน สภาพกลางวนกลางคนเปนธรรมชาตทเกดขนทกวน และสงผลตอ

การดาเนนชวตของคน พช สตว

การจดประสบการณการเรยนรวนท๑



๑. ครทองคาคลองจอง “กลางวน กลางคน” โดยครรอง

ใหฟง๒ครงและชไปทแผนแผนภมคาคลองจอง

๒. ครนาภาพดวงอาทตย ดวงจนทร ดวง ดาว ทองฟา

ยามกลางวนภาพเหตการณกลางคน ภาพนกฮก คางคาว

ภาพไกขนยามเชา ภาพเดก ๆ ไปโรงเรยน แสดงเวลา

ยามเชาผานงาน ฉก ตดกระดาษอยางอสระ หรอนา

กระดาษรปทรงเรขาคณตมาออกแบบ สงทเกยวกบ

กลางวน กลางคน เชน ตดรปวงกลมเปนดวงอาทตย

ดวงจนทรเตมดวง ตดครงวงกลมเปนดวงจนทรครงดวง

เปนตน

๒. ครใชคาถามปลายเปด ดงน

- กลางวนเดก ๆ ทากจกรรมอะไรบาง

- กลางคนเดก ๆ ทาอะไรบาง

- เดก ๆ ชอบเวลา กลางวน หรอกลางคน เพราะอะไร

- ครเตรยมอปกรณใหเดก นามาประดษฐเหตการณ

ทตนเองชอบ

๑. คาคลองจอง

“กลางวน กลางคน”

๒. ภาพเหตการณ

กลางวน

๓. ภาพเหตการณ

กลางคน

๔. แผนภมคาคลองจอง

210




๑. ครนาภาพกจกรรมกลางวน กลางคน มาใหเดกดอกครง

๒. เดกเขากลมเลอกเวลาทตนเองชอบ และรวมกน

วางแผนการปฏบตกจกรรม ฉก ตด ปะ หรอวาดภาพ

ระบายส ตอเตมภาพ

๑.กระดาษโปสเตอรส

๒.กาว

๓.ดนสอ


การจดประสบการณการเรยนรวนท๓



๑. เดกปฏบตกจกรรมตามแผนทวางไวตามกระบวนการ

ดงน

- เลอกกระดาษ ส กาว

- ชวยกนปฏบตตามแผนทวางไว


๒. ครสนทนากบเดกในแตละกลมวาเวลาทเดกเลอก

มลกษณะเปนอยางไร

๑. กระดาษ

๒. กาว

๓. ส


๕. ดนสอ

๖. กระดาษเทาขาว




๑. ครและเดกทบทวนเวลาและเหตการณ

- เวลา หรอเหตการณทเลอก

- กจกรรมทแตละกลมเลอกปฏบต

- เวลา หรอเหตการณทเลอก มเหตผลในการเลอก

อยางไร เพราะอะไร



211





- เลาเรองราว เหตการณทกลมเลอก เพราะอะไร

- มวธการทาอยางไรบาง



วาดมาใหเพอน ๆ ดพรอมเวลาครสรปเหตการณ

กลางวน กลางคน โดยใชรปภาพประกอบอกครง อธบาย

และตอบคาถาม

๑. ผลงานเดก

๒. ภาพเหตการณ

กลางวน กลางคน

คาคลองจอง “กลางวน กลางคน”

(ผชวยศาสตราจารย ดร.วารณ สกลภารกษ)

พระจนทรเจาขา ยามสองแสงมาเวลาคาคน

หนชอบยนดแสงสดใส หนอยากไดชวตสขสนต

หนอยากขอพรจากพระจนทร ขอมงมนจะเปนเดกด

ขอใหพและนองรกหน ขอใหคณครรกหนเชนกน

คณพอ คณแม ป ยา ตา ยายของฉน ใหทก ๆ ทานมสขภาพแขงแรง

212




เรอง เงน


เงนมความสาคญเพราะเปนสอกลางในการแลกเปลยนสนคาและใชจายในชวตประจาวน

ประกอบอาหารเพอนาไปสรางรายไดใหตนเอง



๑. เดกบอกลกษณะและความแตกตางของเงนทใชในปจจบนได

๒. เดกสามารถบอกคาของเงนแตละชนดได

๓. เดกสามารถเปรยบเทยบจานวนมากกวา นอยกวาได

๔. เดกบอกคาของเงนชนดตาง ๆ ได

๕. เดกคาดคะเนได

๖. เดกรจกแลกเปลยนเงนจานวนไมเกน 20 ไดดวยตนเอง

๗. เดกบอกคาของเงนได

๘. เดกเรยนรวธการทจะไดเงนและความสาคญของเงน

เนอหา

เงนมความสาคญเพราะเปนสอกลางในการแลกเปลยนสนคาและใชจายในชวตประจาวน

เงนทใชในปจจบนมทงชนดทเปนเหรยญ และเปนธนบตร มลกษณะทแตกตางตามคาของเงน

ทดลองเรอง การแทนทนาเงนมคาทแตกตางกนตามลกษณะ เชน เหรยญ ๑ บาท มคา ๑บาท เหรยญ

๕ บาท สามารถแลกเปนเหรยญ ๑ บาทได ๕ เหรยญ คนหารายชอสนคาตามราคาทกาหนดเงนทเรา

ไดมาควรใชจายใหเกดประโยชนมากทสดและใชใหคมคา

213




๑. เดก ๆ ฟงเสยงของเหรยญทอยในกลองปรศนาแลวทายวา

สงใดอยในกลอง

๒. เดกอธบายลกษณะของสงทอยในกลอง (เงน)

๓. เดกชวยกนแยกประเภทของเงนชนดทเปนเหรยญ

และเปนธนบตร

๔. เดก ๆ เลอกเงนคนละ 1 ชนด บอกประเภทและคา

ของเงนนนใหเพอน

๕. เดกทองคาคลองจอง

“มสลงพงบรรจบใหครบบาท

อยาใหขาดสงของตองประสงค

มนอยใชนอยคอยบรรจง

อยาจายลงใหมากจะยากนาน”

เดกอธบายถงเนอหาในคาคลองจอง

๖. ครใชคาถามปลายเปด

- เดกคดเหนวาเงนมความสาคญอยางไร

- ทาอยางไรถงจะไดเงนมา

- เดกคดหาวธการหาเงนแบบงายดวยตนเองครมกจกรรม

เปดทาย

๑. กลองปรศนา

๒. คาคลองจอง

๓. เหรยญ

214




๑. ครนาภาพกจกรรมเปดทายสนคาราคาถกของโรงเรยน

ใหด

๒. เดกเขากลมเลอกสนคา สงของทจะสามารถนามา

จาหนายได

๑. กระดาษเทาขาว

๒. ดนสอ





๑. เดกปฏบตกจกรรมตามแผนทวางไวตามกระบวนการ

ดงน

- นาสงของ สนคามาจากบาน

- ชวยกนปฏบตตามแผนทวางไว

- ตดปายราคา


๒. ครสนทนากบเดกในแตละกลม กาหนด วน เวลา

จาหนายสนคาอกครง

๑. สนคา

๒. กาว

๓. ส


๕. ดนสอ

๖. กระดาษเทาขาว



ขนท๔ ขนทบทวน

๑. ครและเดกทบทวนกจกรรม

- วน เวลา

- สนคาทจาหนายมอะไรบางใหเดกทาบญชอยางงาย

- สนคา

- กระดาษเทาขาว

- ดนสอ

215




๑. เดก ๆ แตละกลมนาเสนอสนคาทตนเองนามาจาหนาย

- ขายไดหรอไม อยางไร


เดก ๆ แตละกลมนาเงนทไดจากการจาหนายสนคามา

เลาใหเพอน ๆ ฟง ครสรปกจกรรม

๑. สนคา

๒. เงน

216

แบบประเมนความเหมาะสมของแผนจดประสบการณคณตศาสตร


โดยผเชยวชาญ

คาชแจง โปรดอานรายการประเมนแตละรายการซงเกยวของกบแผนการจด

ประสบการณคณตศาสตรโดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดก

ปฐมวยและทาเครองหมาย √ ลงในชองระดบความเหมาะสมทตรงกบความคดเหนของทาน

แบบประเมนนเปนแบบอนดบคณภาพมาตราสวนประมาณคา โดยแบงเปน 5 ระดบ ดงน








1. สาระสาคญสอดคลองกบเนอหา

2. เนอหาเหมาะสมกบวฒภาวะและวยของเดก

3. เนอหาสงเสรมทกษะพนฐานทางคณตศาสตร

4. จดประสงคมความชดเจน

5. เดกไดวางแผนและลงมอปฏบตจรง

6. วธดาเนนกจกรรมเหมาะสม

7. ระยะเวลาปฏบตกจกรรมสอดคลองสมพนธกน

8. สออปกรณเหมาะสมและเพยงพอ

9. วดและประเมนผลไดชดเจน

10. แผนการจดประสบการณสามารถนาไปปฏบตจรง

ลงชอ............................................ผประเมน

( )

217

แบบทดสอบทกษะพนฐานทางคณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวย

คาชแจง

1. แบบทดสอบทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยชดนเปนแบบทดสอบ

ปฏบตจรง โดยมสถานการณใหเดกแสดงพฤตกรรมทแสดงออกถงทกษะพนฐานทางคณตศาสตร

ทตองการวด จานวน 8 ทกษะ ไดแก ทกษะการสงเกต ทกษะการจาแนก ทกษะการเปรยบเทยบ

ทกษะการจดหมวดหม ทกษะการนบอยางรคา ทกษะการจดลาดบ ทกษะการวด ทกษะการบอก

ตาแหนง

2. แบบทดสอบชดนใชทดสอบทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยกอน

การทดลอง และหลงการทดลองใชรปแบบการจดประสบการณโดยใชสมองเปนฐานเพอสงเสรม

ทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย โดยทดสอบกบเดกเปนรายบคคล

3. แบบทดสอบชดนประกอบดวยชดคาถามจานวน 2 ชด ชดละ 8 ขอ ขอสอบทง 2 ชด

เปนแบบทดสอบโดยสรางสถานการณใหเดกไดลงมอปฏบตจรงดวยตนเอง แบบทดสอบม 2 ชด

ไดแก ชดท 1 บลอกแสนสนก ชดท 2 กลองหรรษา

4. ระยะเวลาทใชในการทดสอบ ใชเวลาทดสอบเปนเวลา 2 วน ๆ ละ 1 ชด โดย

กาหนดเวลาใหขอละ 1 นาท หากเดกทาขอใดขอหนงเสรจกอน 1 นาท ใหเรมทาขอตอไปได

แตถาเดกไมปฏบตครอาจจะบอกคาสงซ าเพอกระตนใหเดกปฏบตได ทงนใชเวลาแตละขอ

ไดไมเกน 1 นาท

5. จานวนเดกในการทาการทดสอบ ในการทดสอบแตละครงครเลอกเดกมาทา

แบบทดสอบครงละ 1 คน

6. ครอานขอคาถามแตละขอใหเขาใจ จดเตรยมอปกรณใหพรอมสาหรบการทดสอบ

และบอกคาสงในขอคาถามแตละขอเพอใหเดกปฏบตตาม หากเดกฟงคาสงไมเขาใจครสามารถ

บอกคาสงซ าหรอใชคาถามเพอกระตนใหเดกปฏบตได

218


ชนอนบาลปท 2

การเตรยมการกอนทดสอบ

จดเตรยมบลอกทมส และขนาดแตกตางกนประกอบดวย

บลอกสเหลยมสแดง ขนาดใหญ ขนาดกลาง ขนาดเลก ขนาดละ 1 ชน รวม 3 ชน

บลอกสเหลยมสเหลอง ขนาดใหญ ขนาดกลาง ขนาดเลก ขนาดละ 1 ชน รวม 3 ชน

บลอกสเหลยมสนาเงนขนาดใหญ ขนาดกลาง ขนาดเลก ขนาดละ 1 ชน รวม 3 ชน

บลอกสามเหลยมสแดง ขนาดใหญ ขนาดกลาง ขนาดเลก ขนาดละ 1 ชน รวม 3 ชน

บลอกสามเหลยมสเหลอง ขนาดใหญ ขนาดกลาง ขนาดเลก ขนาดละ 1 ชน รวม 3 ชน

บลอกสามเหลยมสนาเงน ขนาดใหญ ขนาดกลาง ขนาดเลก ขนาดละ 1 ชน รวม 3

บลอกทรงกลมสแดง ขนาดใหญ ขนาดกลาง ขนาดเลก ขนาดละ 1 ชน รวม 3 ชน

บลอกทรงกลมสเหลอง ขนาดใหญขนาดกลาง ขนาดเลก ขนาดละ 1 ชน รวม 3 ชน

บลอกทรงกลมสนาเงน ขนาดใหญขนาดกลาง ขนาดเลก ขนาดละ 1 ชน รวม 3 ชน

แบบทดสอบขอท 1 ทกษะการสงเกต

คาสง: ใหเดกเลอกบลอกทเหมอนกนไวดวยกน

เกณฑ

1. เลอกบลอกแยกตาม ขนาด รปทรง ส ไดครบ 3 ประเภท ได 3 คะแนน

2. เลอกบลอก ไดครบ 2 ประเภท ได 2 คะแนน

3. เลอก ไดเพยง 1 ประเภท ได 1 คะแนน

แบบทดสอบขอท 2 ทกษะการจาแนก

คาสง: ใหเดกจาแนกบลอกทมขนาด รปทรง ส เหมอนกนไวดวยกน (ระบส สแดงแยกตามขนาด

รปทรง ส)

เกณฑ

1. เลอกบลอกแยกตาม ขนาด รปทรง ส ไดครบ 3 ประเภท ได 3 คะแนน



219

แบบทดสอบขอท 3 ทกษะการเปรยบเทยบ



เกณฑ

1. เลอกบลอกแยกตาม ขนาด รปทรง ส ไดครบ ได 3 คะแนน



แบบทดสอบขอท 4 ทกษะการจดหมวดหม



เกณฑ

1. จดบลอกแยกตาม ขนาด รปทรง ส ไดครบ ได 3 คะแนน



แบบทดสอบขอท 5 ทกษะการนบ

คาสง: ใหเดกหยบบลอกตามจานวนทครนบ บลอกสเหลยมสนาเงน 10 ชน

เกณฑ

1. หยบบลอกไดครบ 10 ชน ได 3 คะแนน

2. หยบบลอก ได 6-7 ชน ได 2 คะแนน

3. หยบบลอก ไดตากวา 5 ชน ได 1 คะแนน

แบบทดสอบขอท 6 ทกษะการเรยงลาดบ

คาสง: ใหเดกเรยงลาดบบลอกจากใหญไปหาเลก สละ 1 ชด (ครระบรปทรง ขนาด และสบลอก

เชน บลอกรปทรงสเหลยมสแดง)

เกณฑ

1. เรยงลาดบบลอกไดถกตองตามรปทรง ขนาด และส ได 3 คะแนน

2. เรยงบลอก ไดครบ2 ประเภท ได 2 คะแนน

3. เรยงบลอก ไดเพยง 1 ประเภท ได 1 คะแนน

220

แบบทดสอบขอท 7 ทกษะการวด

คาสง: ใหเดกจาแนกบลอกทมขนาดใหญทสด เลกทสด (ครระบส เชน บลอกสามเหลยม สแดง

ขนาดใหญ บลอกสแดงขนาดเลก)

เกณฑ

1. เลอกบลอกสามเหลยม สแดง ขนาดใหญ ขนาดเลก ได (ขนาดละ 5 ชน )

ได 3 คะแนน

2. เลอกบลอกสามเหลยมได แตจานวนไมครบ ได 2 คะแนน

3. เลอก ไดเพยงบางอยาง ได 1 คะแนน

แบบทดสอบขอท 8 ทกษะการบอกตาแหนง

คาสง: ใหเดกหยบบลอกตามตาแหนงทครบอก ดงน

- หยบบลอกสแดงขนาดใหญทอยดานบนสด

- หยบบลอกสเหลองทมขนาดเลกทอยดานซาย

- หยบบลอกสนาเงนทมขนาดกลางดานขวา

เกณฑ

1. หยบบลอกถกตองทง 3 ตาแหนง ได 3 คะแนน

2. หยบบลอกถกตองทง 2 ตาแหนง ได 2 คะแนน

3. หยบบลอก ได 1ตาแหนง ได 1 คะแนน

221

แบบสอบถามเพอวดเจตคตของเดกปฐมวย

ทมตอการจดประการณการเรยนรคณตศาสตรโดยใชสมองเปนฐาน

คาชแจง: แบบสอบถามฉบบนสรางขนเพอวดเจตคตทผเรยนมตอการเรยนรคณตศาสตร

มจานวน 10 ขอ โดยใชมาตราสวนประมาณคาของ Likert ซงมตวเลอกใหเลอก 5 ขอ โดยถอเกณฑ

นาหนกการใหคะแนนตวเลอกของขอคาถามประเภทบวกและประเภทลบ ดงน

ขอคาถามประเภททางบวก

Favorable statement

ขอคาถามประเภททางลบ

Unfavorable statement

เหนดวยอยางยง ให 5 คะแนน

เหนดวย ให 4 คะแนน

ไมแนใจ ให 3 คะแนน

ไมเหนดวย ให 2 คะแนน

ไมเหนดวยอยางยง ให 1 คะแนน

ไมเหนดวยอยางยง ให 5 คะแนน

ไมเหนดวย ให 4 คะแนน

ไมแนใจ ให 3 คะแนน

เหนดวย ให 2 คะแนน

เหนดวยอยางยง ให 1 คะแนน

เกณฑการคดคะแนนเฉลยของแบบสอบถามตามเกณฑของ ศกดชย เสรรตน (2530) ดงน

ถาคะแนนเฉลยมคานอยกวา 1.55 แสดงวา มเจตคตทไมดอยางมากตอวชาคณตศาสตร

ถาคะแนนเฉลยระหวาง 1.56-2.55 แสดงวา มเจตคตทไมดตอวชาคณตศาสตร

ถาคะแนนเฉลยระหวาง 2.56-3.55 แสดงวา มเจตคตปานกลางตอวชาคณตศาสตร

ถาคะแนนเฉลยระหวาง 3.56-4.55 แสดงวา มเจตคตทดตอวชาคณตศาสตร

ถาคะแนนเฉลยมากกวา 4.55 แสดงวา มเจตคตทดอยางมากตอวชาคณตศาสตร

222

ความคดเหนของเดกปฐมวย

เหนดวย

อยางยง

5

เหนดวย

4

ไมแนใจ

3

ไมเหน

ดวย

2

ไมเหนดวย

อยางยง

1

1. หนไดเลนกบของเลนและอปกรณ

หลายอยาง

2. หนคดเองกอนทหนจะเลน

3. หนไดเลนตามขนตอนทหนคดเอง

4. หนไดเลนซ าๆดวยตนเองทกครง

5. หนชอบและเลนอยางสนกสนาน

6. หนเลาสงทหนเลนใหเพอนฟง

7. หนมความสขทไดเลน

8. หนเลนแลวทาใหหนเกงขน

9. หนสามารถเลนไดดวยตนเอง

10. หนสนกกบกจกรรมทหนเลน

223

ภาคผนวก ค

- คาความเหมาะสมของแผนการจดประสบการณการเรยนรสาหรบเดกปฐมวย

- คาความเหมาะสมของแบบทดสอบทกษะพนฐานทางคณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวย

- คาดชนความสอดคลอง (IOC) แบบทดสอบทกษะพนฐานทางคณตศาสตรสาหรบ

เดกปฐมวย

- ผลการวเคราะหความยากงาย (p) คาอานาจจาแนก (r) และคาความเชอมน (rtt)


224

ตารางท 8 คาความเหมาะสมของแผนการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน แผนท 1

ขอ รายการประเมน

คะแนนจากผเชยวชาญ

X SD คนท

1

คนท

2

คนท

3

คนท

4

1 สาระสาคญสอดคลองกบเนอหา 5 4 4 4 17 4.25 0.50

2 เนอหาเหมาะสมกบวฒภาวะ

และวยของเดก 5 4 4 3 16 4.00 0.82

3 เนอหาสงเสรมทกษะพนฐาน

ทางคณตศาสตร 5 4 4 3 16 4.00 0.82

4 จดประสงคมความชดเจน 5 4 4 4 17 4.25 0.50

5 เดกไดวางแผนและลงมอ

ปฏบตจรง 5 4 4 5 18 4.50 0.58

6 วธดาเนนกจกรรมเหมาะสม 4 4 4 3 15 3.75 0.50

7 ระยะเวลาปฏบตกจกรรม

สอดคลองสมพนธกน 5 4 4 4 17 4.25 0.50

8 สออปกรณเหมาะสม

และเพยงพอ 5 4 4 3 16 4.00 0.82

9 วดและประเมนผลไดชดเจน 5 4 4 5 18 4.50 0.58

10 แผนการจดประสบการณ

สามารถนาไปปฏบตจรง 5 4 4 4 17 4.25 0.50

225




X SD คนท

1

คนท

2

คนท

3

คนท

4



และวยของเดก 5 4 4 4 17 4.25 0.50


ทางคณตศาสตร 5 4 4 3 16 4.00 0.82



ปฏบตจรง 5 4 4 3 16 4.00 0.82




8 สออปกรณเหมาะสมและ

เพยงพอ 5 4 4 4 17 4.25 0.50




226




X SD คนท

1

คนท

2

คนท

3

คนท

4



และวยของเดก 4 4 5 4 17 4.25 0.50


ทางคณตศาสตร 5 3 5 5 18 4.50 1.00



ปฏบตจรง 5 5 5 4 19 4.75 0.50





และเพยงพอ 4 5 5 4 18 4.50 0.58


10 แผนการจดประสบการณสามารถ

นาไปปฏบตจรง 5 5 5 3 18 4.50 1.00

227




X SD คนท

1

คนท

2

คนท

3

คนท

4



และวยของเดก 3 5 5 4 17 4.25 0.96


ทางคณตศาสตร 4 5 5 4 18 4.50 0.58



ปฏบตจรง 5 4 4 4 17 4.25 0.50





และเพยงพอ 4 3 4 5 16 4.00 0.82




228

ตารางท 12 คาความเหมาะสมของแผนการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานแผนท 5



X SD คนท

1

คนท

2

คนท

3

คนท

4



และวยของเดก 4 3 5 4 16 4.00 0.82


ทางคณตศาสตร 5 5 4 5 19 4.75 0.50



ปฏบตจรง 5 5 5 5 20 5.00 0.00





และเพยงพอ 5 3 4 4 16 4.00 0.82




229

ตารางท 13 คาความเหมาะสมของแผนการจดประสบการณการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานแผนท 6



X SD คนท

1

คนท

2

คนท

3

คนท

4



และวยของเดก 4 4 5 4 17 4.25 0.50


ทางคณตศาสตร 5 4 5 3 17 4.25 0.96



ปฏบตจรง 5 4 5 5 19 4.75 0.50





และเพยงพอ 4 5 3 5 17 4.25 0.96




230




X SD คนท

1

คนท

2

คนท

3

คนท

4



และวยของเดก 5 4 4 5 18 4.50 0.58


ทางคณตศาสตร 5 5 4 4 18 4.50 0.58



ปฏบตจรง 5 5 3 4 17 4.25 0.96





และเพยงพอ 5 3 4 5 17 4.25 0.96




231




X SD คนท

1

คนท

2

คนท

3

คนท

4



และวยของเดก 5 4 4 5 18 4.50 0.58


ทางคณตศาสตร 5 4 4 4 17 4.25 0.50



ปฏบตจรง 5 4 4 4 17 4.25 0.50





และเพยงพอ 5 4 4 5 18 4.50 0.58




232

ตารางท 16 คาความเหมาะสมของแบบทดสอบทกษะพนฐานทางคณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวย



1 ทกษะการสงเกต เดกเลอกบลอก

ทเหมอนกนไวดวยกน 5 4 4 4 4.25 0.5

2 ทกษะการจาแนก เดกจาแนกบลอก

ทมขนาด รปทรง ส เหมอนกนไวดวยกน

(ระบส สแดงแยกตามขนาด รปทรง ส) 5 4 4 4 4.25 0.5

3 ทกษะการเปรยบเทยบ เดกจาแนกบลอก

ทมขนาด รปทรง ส เหมอนกนไวดวยกน

(ระบส สแดงแยกตามขนาด รปทรง ส) 5 4 4 4 4.25 0.5

4 ทกษะการจดหมวดหม

เดกจาแนกบลอกทมขนาด รปทรง ส

เหมอนกนไวดวยกน (ระบส สแดงแยก

ตามขนาด รปทรง ส) 5 4 4 4 4.25 0.5

5 ทกษะการนบ เดกหยบบลอกตามจานวน

ทครนบ บลอกสเหลยมสนาเงน 10 5 4 4 4 4.25 0.5

6 ทกษะการเรยงลาดบ เดกเรยงลาดบ

บลอกจากใหญไปหาเลกสละ1ชด (คร

ระบรปทรง ขนาด และสบลอก เชน

บลอกรปทรงสเหลยมสแดง 5 4 4 4 4.25 0.5

7 ทกษะการวด เดกจาแนกบลอกทมขนาด

ใหญทสด เลกทสด (ครระบส เชน บลอก

สามเหลยม สแดงขนาดใหญ บลอกสแดง

ขนาดเลก 5 4 4 4 4.25 0.5

8 ทกษะการบอกตาแหนง

เดกหยบบลอกตามตาแหนงทครบอก 5 4 4 4 4.25 0.5

233

ตารางท 17 คาดชนความสอดคลอง (IOC) แบบทดสอบทกษะพนฐานทางคณตศาสตรสาหรบ

เดกปฐมวย


∑R IOC คนท 1 คนท 2 คนท 3 คนท 4

1 เกณฑการใหคะแนนมความชดเจน +1 +1 +1 +1 4 1.00

2 เดกสามารถปฏบตได +1 +1 +1 +1 4 1.00

3 อปกรณทนามาทดสอบเหมาะสม +1 +1 +1 +1 4 1.00

4 ระยะเวลาสอดคลองกบการทดสอบ +1 +1 +1 +1 4 1.00

5 ครอบคลมทกษะคณตศาสตร +1 +1 +1 +1 4 1.00

ตารางท 18 ผลการวเคราะหความยากงาย (p) คาอานาจจาแนก (r) และคาความเชอมน (rtt)


ขอ ความยากงาย (p) คาอานาจจาแนก (r) การพจารณา

1 0.25 0.32 คดเลอกไว








หมายเหต คาความเชอมน (rtt) ของแบบทดสอบทกษะพนฐานทางคณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวย

มคาเทากบ 0.89

234

ภาคผนวก ง

- คะแนนกอนและหลงเรยนของเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณคณตศาสตร


- เจตคตของเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณคณตศาสตรโดยใชสมองเปนฐาน

235

ตารางท 19 คะแนนกอน และหลงเรยนของเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณคณตศาสตร


คนท กอนเรยน

(24 คะแนน)


(24 คะแนน) ผลตาง

1 16 24 8

2 15 23 8

3 10 20 10

4 9 18 9

5 9 16 7

6 9 18 9

7 17 24 7

8 16 22 6

9 12 20 8

10 9 18 9

11 15 22 7

12 9 18 9

13 14 22 8

14 16 22 6

15 10 17 7

16 10 18 8

17 10 16 6

18 8 16 8

19 9 18 9

20 17 24 7

21 15 22 7

22 13 22 9

23 14 22 8

24 17 23 6

25 11 19 8

236


คนท กอนเรยน

(24 คะแนน)


(24 คะแนน) ผลตาง

26 10 21 11

27 11 20 9

28 13 22 9

29 9 17 8

30 10 17 7

31 8 18 10

32 8 18 10

33 8 18 10

34 8 17 9

35 12 22 10

237

ตารางท 20 เจตคตของเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณคณตศาสตรโดยใชสมองเปนฐาน

ความคดเหนของเดกปฐมวย เจตคตของเดกปฐมวย

X SD

1. หนไดเลนกบของเลนและอปกรณหลายอยาง 4.14 0.73

2. หนคดเองกอนทหนจะเลน 4.05 0.76

3. หนไดเลนตามขนตอนทหนคดเอง 4.02 0.78

4. หนไดเลนซ า ๆ ดวยตวเองทกครง 3.88 0.71

5. หนชอบและเลนอยางสนกสนาน 4.02 0.78

6. หนเลาสงทหนเลนใหเพอนฟง 4.23 0.77

7. หนมความสขทไดเลน 4.05 0.08

8. หนเลนแลวทาใหหนเกงขน 4.08 0.74

9. หนสามารถเลนไดดวยตนเอง 4.02 0.78

10. หนสนกกบกจกรรมทหนเลน 4.02 0.78

รวม 4.06 0.76

238

ประวตยอผวจย

ชอ-ชอสกล นางวจตตรา จนทรศร

วน เดอน ปเกด 26 พฤศจกายน พ.ศ. 2519

สถานทอยปจจบน 75 หม 4 ตาบลดงขเหลก

อาเภอเมอง จงหวดปราจนบร 25000

ตาแหนงและประวตการทางาน

ปจจบน ครชานาญการพเศษ

โรงเรยนวดระเบาะไผ ตาบลหนองโพรง

อาเภอศรมหาโพธ จงหวดปราจนบร 25140

ประวตการศกษา

พ.ศ. 2542 ครศาสตรบณฑต (การศกษาปฐมวย)

สถาบนราชภฏราชนครนทร

พ.ศ. 2549 การศกษามหาบณฑต (หลกสตรและการสอน-

การศกษาปฐมวย)

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

พ.ศ. 2559 การศกษาดษฎบณฑต (หลกสตรและการสอน)

มหาวทยาลยบรพา

การพัฒนารูปแบบการจัด...

Documents