การศกษาการลงทนเพาะเหดนางฟา

ชลธชา โคประโคน

งานนพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการจดการโลจสตกสและโซอปทาน

คณะโลจสตกส มหาวทยาลยบรพา มกราคม 2559

ลขสทธเปนของมหาวทยาลยบรพา

ประกาศคณปการ

งานนพนธฉบบน ส าเรจไดดเนองจากไดรบความกรณาใหค าปรกษาและชวยแนะน าแกไขขอบกพรองตาง ๆ อยางดยงจากทานรองศาสตราจารย ดร.พอพนธ วชจตพนธ ซงเปนอาจารยทปรกษางานนพนธ ท าใหผวจยไดแนวทางในการศกษาหาความร และประสบการณอยางกวางขวาง จงกราบขอขอบพระคณมา ณ โอกาสน ขอขอบพระคณ เกษตรกรฟารมเหด หนองปรอ จงหวดชลบร ตลอดจนผใหขอมล การเพาะเหด ทานทใหความรวมมอในการตอบแบบสอบถาม จนท าใหงานนพนธส าเรจลลวงสมบรณ สดทายนขอกราบขอบพระคณ ทกทานทคอยใหก าลงใจกบการท างานของผวจยตลอดมาโดยเฉพาะเพอน ๆ ปรญญาโท 11/ 2 ผวจยหวงเปนอยางยงวา งานนพนธฉบบน จะเปนประโยชนไมมากกนอยส าหรบผอาน และผทสนใจการท าวจยครงตอไป หากมขอผดพลาด หรอบกพรองประการใด ผวจยขอนอมรบไวแตเพยงผเดยว

ชลธชา โคประโคน

ง

56920239: สาขาวชา: การจดการโลจสตกสและโซอปทาน; วท.ม. (การจดการโลจสตกสและ โซอปทาน) ค าส าคญ: การศกษา/ การลงทน/ เพาะเหดนางฟา ชลธชา โคประโคน: การศกษาการลงทนเพาะเหดนางฟา (THE STUDY OF INVESTMENT THE SAJOR-CAJU MUSHROOM) อาจารยผควบคมงานนพนธ: พอพนธ วชจตพนธ, Ph.D. 81 หนา. ป พ.ศ. 2559. การศกษาครงนมวตถประสงคเพอตรวจสอบความคมคาในการลงทนเพาะเหดนางฟา ระยะเวลาทดลอง 1 ปโดยศกษาตนทนในการเพาะเหด การสรางโรงเรอนเพาะเหดนางฟา ศกษาความเปนไปไดในผลก าไร ขาดทน ศกษาชองทางในการจดจ าหนายเหดนางฟา และอปสรรค ในการลงทน เพอใหสามารถก าหนดกลยทธตามกลมเปาหมายทตองการได งานวจยฉบบนเกบขอมลจาก 1) เอกสารและงานวจยทเกยวของเพอศกษาปจจยแวดลอมทมผลตอการตรวจสอบ ความคมคาในการลงทนเพาะเหดนางฟา ระยะเวลาทดลอง 1 ป 2) การสมภาษณเกษตรกรฟารมเหด และความตองการผลผลตเหดนางฟาของตลาด ผวจยไดวเคราะหแลวพบวา ตนทนกอนเชอเหดนางฟาราคาตนทน 3.98 บาท ตอกอน ตนทนการสรางโรงเรอนส าหรบกอนเหด 4,000 กอน 9,500.00 บาท ตอโรงเรอน โดยการลงทนเพาะเหดนางฟาครงแรก ตองใชเงนทน 35,470.00 บาท ตอโรงเรอน และคาเครองจกร ทงหมด 69,000.00 บาท โดยมการเปรยบเทยบการลงทนเพาะเหดนางฟา 1 โรงเรอน, 3 โรงเรอน และ 6 โรงเรอน การเพาะเหดนางฟา 1 โรงเรอน มผลก าไรตอป 95,940.00 บาท คดเปน 49.95% การเพาะเหดนางฟา 3 โรงเรอน มผลก าไรตอป 531,420.00 บาท คดเปน 159.79% และ การเพาะเหดนางฟา 6 โรงเรอน มผลก าไรตอป 1,076,640.00 บาท คดเปน 165.29% โดยราคาจ าหนายเหดนางฟาจะอยท กโลกรมละ 80.00 บาท จากผลก าไรทไดจากวจยในครงนเปนตวเลขทนาสนใจในการลงทนเปนอยางมาก เพราะไดผลก าไรทคอนขางสงและอกทงผลผลตยงเปนทตองการของตลาด จนท าใหในบางชวงผลผลตออกมาไมเพยงพอตอความตองการของผบรโภค จงท าใหมราคาจ าหนายทสงขนบางครงสงถงกโลกรมละ 100 บาท จากการศกษาตนทนรายไดและผลก าไรครงนมความเปนไปไดนอยทการเพาะเหดนางฟาจะขาดทนเพราะในชวงทเหดออกนอยทสด ประมาณ 2.5 ขดตอกอนนนผวจยกยงคงม ผลก าไรอยท 47,940.00 บาทตอป และเหมาะสมตอการลงทนเพม

จ

56920239: MAJOR: LOGISTICS AND SUPPLY CHAIN MANAGEMENT; M.Sc. (LOGISTICS AND SUPPLY CHAIN MANAGEMENT) KEYWORDS: STUDY/ INVESTMENT/ GROWING SAJOR-CAJU MUSHROOM CHONTICHA KOPRAKHON: THE STUDY OF INVESTMENT THE SAJOR-CAJU MUSHROOM. ADVISOR: PORPAN WATTCHAJITPAN, Ph.D. 81 P. 2016. The objective of this study was to investigate the investment value in Sajor-Caju mushroom cultivation within 1 year of the experiment. The researcher had studied about the investment budget, the mushroom growing house construction, the profit and loss possibility, the distribution channel and the investment barriers. The study was done in order to create strategies accordingly to the target market for Sajor-Caju mushroom. This research data was collected from 1) Related documents and research journals for studying the factors of investment value in Sajor-Caju mushroom cultivation within 1 year of experiment. 2) Interview of Sajor-Caju mushroom cultivators about the market demand for Sajor-Caju mushroom The researcher found that the cost of Sajor-Caju mushroom grain spawn was 3.98 Baht per bag and the cost of constructing a mushroom growing house handling 4,000 bags of grain spawn was 9,500.00 Baht. The first crop of Sajor-Caju mushroom cultivation costed 35,470.00 Baht per house and the cost of machines was 69,000.00 Baht. The researcher had compared the investment value in cultivating Sajor-Caju mushroom of 1 growing house, 3 growing houses, and 6 growing houses. The results showed that the annual revenues of 1, 3 and 6 growing houses experiments were 95,940.00 Baht or 49.95% of cultivating cost, 531,420.00 Baht or 159.79% cultivating cost, and 1,076,640.00 Baht or 165.29% cultivating cost, respectively. Currently, the price of Sajor-Caju mushroom in the market was 80.00 Baht per kilogram. However, the demand for mushroom occasionally exceeded the supply, causing the price to increase up to 100 Baht per kilogram. As the result, the amount of profit was high and worth investing According to the study of cost and profit, the results showed that the cultivator could still make profit at least 47,940.00 Baht per year even in the low season of Sajor-Caju mushroom. So, there was low possibility to lose the profit in the Sajor-Caju mushroom business.

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย ..................................................................................................................... ง บทคดยอภาษาองกฤษ ................................................................................................................ จ สารบญ ....................................................................................................................................... ฉ สารบญตาราง ............................................................................................................................. ฌ บทท 1 บทน า ................................................................................................................................. 1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา .................................................................... 1 วตถประสงคของการวจย .......................................................................................... 3 ขอบเขตการวจย ........................................................................................................ 3 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ ....................................................................................... 3 กรอบแนวคดในการศกษา ......................................................................................... 4 2 แนวคด ทฤษฎ เอกสาร และงานวจยทเกยวของ ................................................................. 5 การเกษตร และ เศรษฐศาสตรทางการเกษตร ............................................................ 5 แนวคดเกยวกบการตลาด .......................................................................................... 9 การพฒนาผลตภณฑ .................................................................................................. 10 การแปรรปอาหาร ...................................................................................................... 14 ชองทางการจดจ าหนาย ............................................................................................. 16 การวเคราะหการลงทน .............................................................................................. 18 วตถดบ ...................................................................................................................... 20 คาแรงงาน .................................................................................................................. 20 การวเคราะหความเปนไปได ..................................................................................... 21 วรรณกรรมทเกยวของ ............................................................................................... 22 ระบบการจดการคณภาพดานการเกษตร ................................................................... 24 การปฏบตทางการเกษตรทด และเหมาะสม .............................................................. 25 3 วธด าเนนการวจย ................................................................................................................ 28 วธการศกษา ............................................................................................................... 28 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล .................................................................... 28

ช

สารบญ (ตอ) บทท หนา การวเคราะหความออนไหว ...................................................................................... 29 4 ผลการศกษา ....................................................................................................................... 31 สวนท 1 ตนทนการสรางโรงเรอนเพาะเหดนางฟา.................................................... 31 ตนทนในการผลตกอนเชอเหดนางฟา ....................................................................... 32 เปรยบเทยบการผลตกอนเชอเหดนางฟากบราคาตลาดกอนเชอของ เกษตรกรฟารมเหด .................................................................................................... 33 เครองจกรทใชในกระบวนการผลต ........................................................................... 33 ตนทนส าหรบการลงทนครงแรก ตอการเพาะเหด 1 โรงเรอน จ านวน 4,000 กอน ... 34 สวนท 2 วเคราะหความเปนไปไดเพอหาผลก าไร ขาดทน ........................................ 34 สรปผลก าไรตอ 1 โรงเรอน ทดลองระยะเวลา 1 ป ................................................... 36 สรปผลก าไรตอ 6 โรงเรอน ทดลองระยะเวลา 1 ป ................................................... 40 สรปผลก าไรตอ 6 โรงเรอน ทดลองระยะเวลา 1 ป ................................................... 43 เปรยบเทยบการลงทนเพาะเหดนางฟา 1, 3 และ 6 โรงเรอน ..................................... 40 การเปรยบเทยบผลผลตแตละชวงรอบการผลตตามฤดกาล/ 1 โรงเรอน ................... 41 สวนท 3 ชองทางการจดจ าหนายเหดนางฟา .............................................................. 41 สวนท 4 ศกษาอปสรรคในการลงทนเพาะเหดนางฟา ............................................... 45 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ ....................................................................................... 47 สรปผลการศกษา ....................................................................................................... 47 ผลวเคราะหดานการตลาด ......................................................................................... 48 ผลการศกษาดานอปสรรคในการเพาะเหดนางฟา ..................................................... 48 ขอเสนอแนะ.............................................................................................................. 49 บรรณานกรม .............................................................................................................................. 50 ภาคผนวก ................................................................................................................................... 52 ภาคผนวก ก ........................................................................................................................ 53 ภาคผนวก ข ........................................................................................................................ 60 ภาคผนวก ค ........................................................................................................................ 68

ซ

สารบญ (ตอ) บทท หนา ประวตยอของผวจย .................................................................................................................... 81

ซ

สารบญตาราง

ตารางท หนา 2-1 หลกเกณฑ และวธการตรวจประเมนรบรองฟารม .......................................................... 26 4-1 ตนทนการสรางโรงเรอนเพาะเหดนางฟา ........................................................................ 31 4-2 ตนทนในการผลตกอนเชอเหดนางฟา ตอขเลอย 300 กโลกรม ....................................... 32 4-3 เปรยบเทยบการผลตกอนเชอเหดนางฟา ......................................................................... 33 4-4 ตนทนเครองจกรส าหรบเพาะเหดนางฟา ........................................................................ 33 4-5 ตนทนการเพาะเหดตอ 1 โรงเรอน จ านวน 4,000 กอน (1 รอบการผลต) ........................ 34 4-6 สรปผลวเคราะหรายรบ-รายจายส าหรบ 1 โรงเรอน (1 รอบการผลต) ........................... 35 4-7 การลงทนเพาะเหดนางฟา 1 โรงเรอน ทดลองระยะเวลา 1 ป ......................................... 36 4-8 วเคราะหรายรบ-รายจายส าหรบ 3โรงเรอน .................................................................... 37 4-9 การลงทนเพาะเหดนางฟา 3โรงเรอน ทดลองระยะเวลา 1 ป........................................... 38 4-10 วเคราะหรายรบ-รายจายส าหรบ 6 โรงเรอน .................................................................... 39 4-11 การลงทนเพาะเหดนางฟา 6 โรงเรอน ทดลองระยะเวลา 1 ป ......................................... 40 4-12 เปรยบเทยบการลงทนเพาะเหดตอป ส าหรบ 1, 3 และ 6 โรงเรอน ................................. 40 4-13 เปรยบเทยบผลผลตแตละชวงรอบการผลตตามฤดกาล (1 โรงเรอน 4,000 กอน) ........... 41

1

บทท 1 บทน า

ความเปนมาและความส าคญของปญหา เหดมคณคาทางอาหารสง อดมไปดวยโปรตน วตามน และแรธาตตาง ๆ ซงมประโยชนตอรางกาย เหดหลายชนดมสารทมสรรพคณรกษาโรคบางชนด เชน โรคไขมนในเลอดสง โรคหวใจ โรคความดน และยงมฤทธตอตานโรคมะเรงบางชนดไดอกดวย นอกจากเหดจะมคณคาดงกลาวมาแลว เหดยงมราคาทไมแพงมากนก เพาะงาย ใชเวลาสน ซงสามารถท าใหประชาชนทอยในประเทศทก าลงพฒนาสามารถทจะหารบประทานไดงาย เหดทมจ าหนายในทองตลาดทวไป ไดแก เหดหอม เหดฝรง เหดฟาง เหดหหน เหดเปาฮอ เหดนางฟาและเหดนางรม สวนเหดอน ๆ ทอาจพบเหนไดในบางทองถนทงทเกดขนเองตามธรรมชาตและมผเพาะเลยงซงมจ านวนไมมากนก เชน เหดโคน เหดหวลง เหดตนแรด เหดนางนวลและเหดหลนจอ เปนตน เหดนางฟา (Pleurotus sajor-caju (Fr.) Sing.) จดเปนเหดทอยในสกลเดยวกบเหดเปาฮอและเหดนางรม ถอเปนเหดคอนขางใหมในการผลตเพอการคา เหดชนดนมถนก าเนดแถบภเขาหมาลยประเทศอนเดย ในสภาพธรรมชาตเหดนางฟาชอบเจรญตามตอไมผ ๆ บรเวณทอาการชน และเยน เหดนางฟาสามารถเจรญไดในชวง อณหภมระหวาง 15-35 องศาเซลเซยส แตอณหภม 25 องศาเซลเซยส จดเปนอณหภมทเหมาะสมตอการเจรญเตบโตมากทสด เหดนางฟาเปนเหดทมรสอรอย ตลาดมความตองการมาก โดยทวไปนยมเพาะในถงพลาสตก จากขอมลสถตการผลตของไทย จากรายงานของ ชาญยทธ ภานฑต (2544) ระบวา ป พ.ศ. 2544/ 2545 คาดวาผลผลตเหดจะมประมาณ 121,900 ตน มลคา 5,446 ลานบาท โดยในปรมาณการผลตนกอใหเกดธรกจหมนเวยน ไดแก การจ าหนายเหด วสดอปกรณตาง ๆ ธรกจบรการ และธรกจแปรรป มมลคาไมต ากวา 12,000 ลานบาท ส าหรบการสงออกในป พ.ศ. 2543 มปรมาณ 3,153 ตน มมลคา 192.9 ลานบาท ในปเดยวกนนมการน าเขาประมาณ 888 ลานตน เปนมลคา 86.3 ลานบาท การประกอบธรกจฟารมเพาะเหด เปนอาชพหนงทไดรบความนยมอยางแพรหลาย และมการพฒนามาเปนเวลานานกวา 60 ป จากเดมทมการเพาะเหดเพอการบรโภคภายในครวเรอน เพาะเหดเพยงไมกชนดและมการท าเปนอาชพเสรมขนาดเลกเพอเพมรายไดใหกบครวเรอน จนกระทงมการน าเทคโนโลยมาใชในการเพาะเหดมากขน มการวจยและพฒนาทงดานปรมาณและคณภาพในการผลต ประกอบกบความหลากหลายของเหดทเพาะมมากขน ท าใหการทาธรกจ ฟารมเพาะเหดกลายเปนอกหนงอาชพทสรางรายไดใหกบผประกอบการไมนอย ซงปจจบนมกวา

2

7,000 ครวเรอนทประกอบอาชพเพาะเหด และกระจายอยทวทกจงหวด สามารถสรางรายไดใน แตละปไมตากวา 7,000 ลานบาท (ศนยวจยกสกรไทย, 2555)

ผลผลตเหดเปนทนยมส าหรบผบรโภค เนองจากสามารถน ามาประกอบอาหารไดหลากหลาย ไมวาจะเปนอาหารคาว อาหารมงสวรต หรอการแปรรปตาง ๆ อกทงยงมรสชาตอรอยและมคณคาทางโภชนาการ สงผลใหความตองการบรโภคเหดเพมมากขน นอกจากน เหดบางชนดมฤทธเปนยารกษาโรค และยงสามารถน าไปสกดสารเพอใชเปนสวนผสมในเครองส าอางและท าเปนผลตภณฑอาหารเสรมได สงผลใหแนวโนมความตองการเหดภายในประเทศเพมขนอยางตอเนอง โดยพจารณาไดจากราคาเหดทจ าหนายในตลาดมแนวโนมขยายตวอยในเกณฑดตอเนอง โดยในป 2553-2555 เหดนางฟามราคาขาย 30 35 และ 40 ตอกโลกรม และเหดหหนมราคาขาย 20 30 และ 35 บาทตอกโลกรม ตามล าดบ (ชนดวงใจ คงบาล, 2555) สวนในดานตลาดตางประเทศแนวโนมในการสงออกเหดของไทยเพมขนอยางตอเนอง แมวาจะมสดสวนในการสงออกเพยง รอยละ 5 เมอเทยบกบผลผลตเหดทงหมดในประเทศ อาจเปนเพราะปรมาณผลผลตเหดในแตละป ยงไมเพยงพอกบความตองการในประเทศ สงผลใหปรมาณการสงออกยงมสดสวนทไมสงนก อยางไรกตาม การสงออกเหดสดแชเยนและเหดแปรรปของไทยในป 2554 มมลคาทงสน 144.1 ลานบาท ขยายตวเพมขนรอยละ 13.0 เมอเทยบกบป 2553 โดยเหดสดแชเยนสวนใหญจะท าการสงออกไปยงญปน และประเทศตาง ๆ ในอาเซยน เนองจากระยะทางในการขนสงไมไกลมากนก ท าใหเหดยงมความสดและมคณภาพด ในขณะทประเทศทอยไกลออกไปและใชระยะเวลาในการขนสงจะมการสงออกในลกษณะของเหดแปรรป (แหงและบรรจกระปอง) ไดแก ประเทศสหรฐอเมรกา และประเทศตาง ๆ ในแถบยโรป เปนตน (กระทรวงพาณชย, 2555) และหากมการสงเสรมพฒนาการผลตเหดอยางจรงจงและใหเปนเชงพาณชยมากขนสดสวนในการสงออกเหดของไทยไปตางประเทศจะมแนวโนมเพมขนมาก

ส าหรบการผลตเหด ม 2 รปแบบ คอ การผลตแบบครบวงจร และการผลตแบบไมครบวงจร โดยการผลตแบบครบวงจร เปนการผลตทด าเนนการผลตทกขนตอน ตงแตการผลตเชอเหด ซงเปนขนตอนทยากทสด ตองอาศยความร ความช านาญ และประสบการณในการผลตเพราะมความเสยงจากการทเชอเหดเสยไดงาย การผลตกอนเพาะเชอ โรงเรอนเพาะส าหรบเปดดอก มการน าเทคโนโลยและเครองทนแรงมาใช มระบบการใหน าในโรงเรอน รวมถงมการจดจ าหนาย จงท าใหการลงทนเรมแรกมตนทนสง สวนการผลตแบบไมครบวงจรเปนการผลตทซอกอนเพาะเชอส าเรจรปมาวาง หรอมการผลตกอนเพาะเชอเอง แตซอเชอเหดมาเขยใสกอนเพาะเชอเอง ใชระยะเวลาไมนานกสามารถเกบผลผลตได อาจมโรงเรอนชวคราวหรอวางกลางแจงกได (ศนยวจยกสกรไทย, 2555)

3

จากการศกษาบทความวจยเกยวกบการลงทนเพาะเหดนางฟา มเกษตรกรหรอผประกอบธรกจผลตเหดแบบครบวงจร ท าใหทราบวาการลงทนธรกจการผลตเหดแบบครบวงจรเปนอาชพทสรางรายไดใหแกผประกอบการคอนขางสง เพราะสามารถจ าหนายผลผลตไดเกอบทกขนตอนในการผลต เชน เชอเหด กอนเพาะเชอส าเรจรป และดอกเหด เปนตน แตในปจจบนยงมผประกอบการลงทนในธรกจการผลตคอนขางนอย เนองจากขอจ ากดในการผลตเชอเหดทท าไดยาก เงนลงทนในระยะแรกสง ประกอบกบตองมการบรหารจดการฟารมอยางถกตอง ดงนนผประกอบการทจะเรมตนท าธรกจนจงจ าเปนอยางยงทจะตองศกษาหาขอมลทเกยวของกบธรกจน และตองค านงถงปจจยหลายดานทงในเรองของปจจยการผลต วธการผลต เงนทนและการตลาดของการผลตแบบครบวงจร จงจะสงผลใหการด าเนนงานประสบความส าเรจและสามารถประกอบธรกจนไดอยางยงยน ดวยเหตดงกลาวผวจยจงสนใจศกษาลกษณะของธรกจการผลตเหดแบบครบวงจร และวเคราะหความคมคาทางการเงนของการลงทน เพอใหผทมความสนใจธรกจดงกลาวสามารถศกษาการลงทนทาธรกจ และใชเปนแนวทางในการตดสนใจลงทนผลตเหดแบบครบวงจรตอไป

วตถประสงคของการวจย 1. ศกษาตนทนในการสรางโรงเรอน ตนทนในการเพาะเหดนางฟา 2. ศกษาชองทางการจดจ าหนายเหดนางฟา 3. วเคราะหความเปนไปไดเพอหาผลก าไร ขาดทน 4. ศกษาอปสรรคในการลงทนเพาะเหดนางฟา

ขอบเขตการวจย การศกษาและรวบรวมขอมลเพอการวจยครงนมก าหนดขอบเขตการศกษาเรอง ขอมลดานเทคนคการผลต การลงทน ตนทน และผลตอบแทนของการผลตเหดเพอจ าหนาย โดยท าการเกบรวบรวมขอมลการผลตในตงแตเดอนมกราคม-เดอนธนวาคม พ.ศ. 2558

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ทราบถงความคมคาในการลงทน

2. ทราบถงตนทนการเพาะเหดเหดนางฟา และตนทนการสรางโรงเรอน 3. เปนแนวทางในการจดจ าหนายเหดนางฟา

4. ทราบผลก าไรขาดทนในการลงทนเพาะเหดนางฟา 5. ทราบถงปญหาและอปสรรคในการลงทน เพาะเหดนางฟา

4

กรอบแนวคดในการศกษา ผศกษาไดรวบรวมแนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของขางตนและน ามาใชเปนแนวทางในการศกษาและวเคราะหขอมล โดยก าหนดกรอบแนวคดในการศกษาการเพาะ ตนทนการการท ากอนเชอเหดนางฟา ตนทนโรงเรอน การพฒนาผลตภณฑ การส ารวจตลาด ก าหนด กลยทธตามกลมลกคาเปาหมาย ศกษาชองทางการจดจ าหนายเหดนางฟาสตลาด วามความเปนไปไดมากนอยเพยงใด และปญหาอปสรรคในการเพาะเหดนางฟา โดยแบงหวขอเพอก าหนดกรอบในการศกษาดงน

1. การหาตนทนในการเพาะเหดเศรษฐกจ “เหดนางฟา” 2. การส ารวจตลาดและชองทางในการจดจ าหนายเหดนางฟาตอความตองการของตลาด 3. การวเคราะหการลงทนเพาะเหดนางฟา 4. การวเคราะหความเปนไปไดในผลก าไร ขาดทนเพอหาความเสยงตอการลงทน

5

บทท 2 แนวคด ทฤษฎ เอกสาร และงานวจยทเกยวของ

ในการศกษาครงน ผวจยไดท าการส ารวจและทบทวนแนวคด ทฤษฎ งานวจยทเกยวของกบกระบวนการบรหารทกขนตอน และการตลาดและชองทางการจดจ าหนาย ทงนเพอน าขอมลจากการทบทวนวรรณกรรมดงกลาว น ามาก าหนดเปนกรอบแนวคดและแนวทางส าหรบการศกษาดงตอไปน

1. การเกษตร และ เศรษฐศาสตรทางการเกษตร 2. แนวคดเกยวกบการตลาด 3. การพฒนาผลตภณฑ 4. การแปรรปเหดนางฟา 5. ชองทางการจดจ าหนาย 6. การวเคราะหการลงทน 7. วรรณกรรมทเกยวของ 8. ระบบการจดการคณภาพดานการเกษตร

การเกษตร และ เศรษฐศาสตรทางการเกษตร เนตรนภา อนสลด (2552) ไดใหความหมาย เกษตรกรรม (Agriculture) เปนการ

เพาะปลกพช เหดรา เลยงสตว และรปแบบของชวตแบบอน ๆ เพอเปนอาหาร เสนใย เชอเพลงชวภาพ ยารกษาโรคและผลตภณฑอนเพอความยงยนและเพมสมรรถนะชวตมนษย เกษตรกรรมเปนพฒนาการทส าคญในความเจรญของอารยธรรมมนษยทไมยายทอยซงการเพาะปลกหรอเลยงสตวในสปชสทถกท าใหเชองไดผลตอาหารสวนเกน ซงชวยหลอเลยงพฒนาการของอารยธรรม และการพฒนาของมนไดถกขบเคลอนโดยความแตกตางอยางมากของภมอากาศ วฒนธรรมและเทคโนโลย

อาภรณ สระแผง (2557) ไดวเคราะหเศรษฐศาสตรการเกษตร การปรบปรงพนธพช เกษตรเคมเชนยาฆาแมลงและปยและการปรบปรงเทคโนโลยททนสมยไดเพมอตราผลตอบแทนอยางรวดเรวจากการเพาะปลก แตในเวลาเดยวกนไดท าใหเกดความเสยหายของระบบนเวศอยางกวางขวางและผลกระทบตอสขภาพของมนษยในเชงลบ การคดเลอกพนธและการปฏบตททนสมยในการเลยงสตวไดเพมขนในท านองเดยวกนของการสงออกของเนอ แตไดเพมความกงวล

6

เกยวกบสวสดภาพของสตวและผลกระทบตอสขภาพของยาปฏชวนะ ฮอรโมนทสรางการเจรญเตบโต และสารเคมอน ๆ ทใชทวไปในอตสาหกรรมการผลตเนอสตว สงมชวตดดแปลงพนธกรรมเปนองคประกอบทเพมขนของการเกษตร แมวาพวกมนจะเปนสงตองหามในหลายประเทศ การผลตอาหารการเกษตรและการจดการน าจะไดกลายเปนเปนปญหาระดบโลกเพมขนทไดรบการสนบสนนใหเกดการอภปรายเกยวกบจ านวนของ Fronts การเสอมสลายอยางมนยส าคญของทรพยากรดนและน า รวมถงการหายไปของชนหนอมน า ไดรบการตงขอสงเกตในทศวรรษทผานมา และผลกระทบของภาวะโลกรอนกบการเกษตรและผลของการเกษตรตอภาวะโลกรอนยงคงไมเปนทเขาใจอยางเตมท สนคาเกษตรทส าคญสามารถแบงออกเปนกลมกวาง ๆ ไดแกอาหาร เสนใย เชอเพลง และวตถดบ อาหารทเฉพาะไดแก (เมลด) ธญพช ผก ผลไม น ามนปรงอาหาร เนอสตวและเครองเทศ เสนใยรวมถงผาฝาย ผาขนสตว ปาน ผาไหมและผาลนน วตถดบไดแก ไมและไมไผ วสดทมประโยชนอน ๆ มการผลตจากพช เชนเรซน สธรรมชาต ยา น าหอม เชอเพลงชวภาพและผลตภณฑใชประดบเชนไมตดดอกและพชเรอนเพาะช า กวาหนงในสามของคนงานในโลกมการจางงานในภาคเกษตร เปนทสองรองจากภาคบรการเทานน แมวารอยละของแรงงานเกษตรในประเทศทพฒนาแลวไดลดลงอยางมนยส าคญในชวงหลายศตวรรษทผานมาการท าเกษตรกรรมอยางเปนระบบปรากฏขนเปนครงแรกในภมภาคเอเชยตะวนตกเฉยงใตในดนแดนแถบ Fertile Crescent โดยเฉพาะในบรเวณทเปนประเทศซเรยและตอนใตของอรกในปจจบน เมอชวงประมาณ 9,500 ปกอนครสตกาล คนในสมยนนเรมมการคดเลอกพชอาหารทมลกษณะตามความตองการเพอน าไปเพาะปลกประมาณ 7,000 ปกอนครสตกาล ระบบเกษตรกรรมขนาดเลกไดแพรเขาไปสอยปในชวงเวลาเดยวกน กเรมมการเพาะปลกขาวสาล และขาวบารเลยในอนทวปอนเดย ซงปรากฏหลกฐานในการขดคนแหลงโบราณคด Mehrgarh ในภมภาค Balochistan จนถงเมอ 6,000 ปกอนครสตกาล ในอยปตเรมมการท าเกษตรกรรมขนาดกลางบนรมฝงแมน าไนสและในชวงเวลานในภมภาคตะวนออกไกลกมการพฒนาทางเกษตรกรรมในรปแบบเฉพาะตน โดยจะเนนเพาะปลกขางเจาเปนพชผลหลกมากกวาขาวสาล ปจจบนเกษตรกรมการพฒนาเพาะปลกพชทางการเกษตรหลากหลายมากขน การลงทนเพาะปลกส าหรบเกษตรมอใหมและเกษตรกรทวไป

ภควต เพอนเกษตร (2545) ไดวเคราะหการท าการเกษตรในประเทศไทยนน สวนใหญยงขาดการจดท าทเปนระบบแบบแผน ขาดการบนทกและคนควาความรเพมเตม รวมถงขาด การประเมนถงตนทน และสภาวะการณของราคาในวงกวาง ซงรายละเอยดทกลาวมานนลวนจ าเปนอยางยงในการก าหนดตนทนคาใชจายและยงชวยท านายไดถงแนวโนมการลงทนไดอกดวย

7

ดงค ากลาว “รเขา รเรา รบรอยชนะรอย” แตเราไมตองเอาถงรอยแคเกาสบโอกาสส าเรจกไมไกลเกนเออมแลว โดยขอใหจ าแนกรายละเอยดเปนขนตอนคราว ๆ ดงน ขนตอนท 1 วางแผนจดหาและตรวจสอบทดน การเลอกท าเลและแหลงทจะลงทนเพาะปลกนนมความส าคญเปนอนดบแรก ดงค ากลาวทวา “ชยภมด มชยไปกวาครง” กอนทเราจะซอหรอเชา พนทนน ควรเลอกพชทจะปลกไวในใจกอนวาเราจะเลอกพชประเภทไหนไวสก 3 หรอ 4 ชนด จากนนสงทตองเขาไปส ารวจเบองตนในพนท คอ 1. เจาของเดมมการขดหนาดนเดมไปขายหรอไม พนททดควรมหนาดนลกเพยงพอกบระบบรากของพชทเราจะปลก 2. เปนพนท ๆ ปลกพชทบางประเภททท าใหหนาดนเสอมสภาพหรอเปนแหลงเพาะโรคไม หรอมเคยโรคพชระบาดรนแรงในพนทนนหรอไม เชน พชจ าพวก ยคาลปตส มนส าปะหลง ฯลฯ จะท าใหตนทนการปรบปรงดนของเราสงขน ฯลฯ 3. มแหลงน าเพยงพอทจะใชหรอไม โดยเฉพาะหากเปนพชทตองการน ามาก กตองการระบบชลประทานทด มน าตลอดป เชน คลองชลประทานขนาดกลาง-ใหญ ไมใชแคทางน าเลก ๆ ส าหรบท านา 4. สภาพอากาศเหมาะทจะปลกพชหรอพนธพชประเภทนน ๆ หรอไม เชน สมโอปลกในเขตหนาว (ทางเหนอ) รสชาตจะตดขม ยางพาราปลกในพนทความชนต า จะใหน ายางนอยกวาในพนทความชนสง ฯลฯ 5. ระยะทางการขนสงจากพนทปลก ถงตลาดขายสนคา มระยะทางไกลเกนไปหรอไม หากไกลมาก ควรปลกพชราคาหรอไม หรอพชททนตอการขนสงดกวา 6. บางชนดมราคาดแตความตองการของตลาดนอย หรอผซอปลายทางนอย หากเราไมมนใจในตลาดเลยกไมควรเสยงปลก 7. ความยากงายของการดแลพชชนดนน ๆ ทจะปลก ทงนขนอยกบความช านาญของเกษตรกรเอง และสภาพอากาศซงมความสมพนธกบโรคและแมลงในพนท ซงเปนสวนส าคญทท าใหตนทนสารก าจดศตรพชสงมาก

ในขนตอนท 1 น สามารถสงเกตไดจากการเขาดพนท, ถามผร หรอพาผมประสบการณไปดวย หรอถามชาวบานพนทขางเคยงได โดยเฉพาะหากเรามผทมประสบการณเขาไปดวยกนแลว จะดเปนอยางยง ซงเมอหากไมพจารณาและวเคราะหใหดกอนตดสนใจ อาจท าใหตนทนของเราเพมขนเปนเทาตวเลยทเดยว

ขนตอนท 2 เลอกพชทจะปลก วเคราะหพนทและลงมอท า เมอเราสงเกตพนทดวยตาและการสอบถามแลว กถงขนตอนตอไปทจะตองท า คอ

8

1. เจาะดน หรอเกบตวอยางดนไปวเคราะหหาธาตอาหาร เพอเปนแนวในการจดการใสปยและปรบปรงดน ในสวนทเราไมสามารถรได หากในขอนสามารถท าไดตงแตขนตอนแรกกเปนเรองด แตสวนใหญคงตองวเคราะหจากตากอน เมอตกลงเชาซอแลวเราจงสามารถท าได ซงขนตอนน (ใชเวลาประมาณ 1 เดอน) อาจท าในชวงทเราเตรยมพนทเสรจ อยในขนตากดน หรอเตรยมหลมปลก 2. เลอกพชทจะปลก จากในขนตอนท 1 ทเราไดคดไวในใจแลวนน เรากมาจดเรยงล าดบความเปนไปได และล าดบการปลก (ส าหรบพชอายสนและยาว) เชน สมมตวาเราตองการปลกไมผลยนตน เชน สม ในชวงแรกทยงไมใหผลผลต เรากหาพชอายสนมาแซมทดแลงาย เพอน ารายไดจากผลผลตมาเลยงพชหลกในอนาคต ซงหากเปนเกษตรมอใหม อาจตองหาผรชวยแนะน า วาควรปลกพชประเภทไหนเพอใหไมสงผลกระทบกบพชหลก 3. เลอกระบบน าทจะใชใหเหมาะกบพนทและพชทจะปลก และด าเนนการตดตงรวมถงการลงกลาหรอตนพนธ ระบบน าทใชนนควรเลอกใหเหมาะสม เชน ในพนทดนทรายมแหลงน าจ ากด อาจใชระบบไรการใหน าแบบสปรงเกอร หรอแบบหยด (ดตามความเหมาะสมของพชทปลกดวย) หรอในพนทดนเหนยวรวน ทต า มน าเพยงพอ อาจใชเปนระบบยกรองการใหน าโดยใชเรอรดน า 4. รางแผนงานท าตารางและบนทกการใชปยทางดนและทางใบ, ฮอรโมน, สารเคมก าจดแมลง เพองายในการควบคมตนทนการผลตและปรบเปลยนการใชในแตละชวง ในสวนนจะส าคญมาก เพราะจะท าใหเกษตรกรสามารถเปรยบเทยบตนทน และผลลพธทไดหลงการใช เพอเพมหรอลดปรมาณการใชแตละชนด ยหอ หรอราคา ใหเหมาะสมกบตนทนได ในขอน หากยงไมช านาญ ควรหาผมประสบการณเพอชวยเปนพเลยงในการเลอกใชปยหรอยา ทมคณภาพดเหมาะสมกบราคาตนทน 5. ท าแผนงานการใชแรงงาน บนทกคาใชจาย คาแรงงาน และคาใชจายอน ๆ เชน เครองจกร, น ามน, ส านกงาน ฯลฯ เพอเปนแนวทางในการควบคม ปรบเพมหรอลด รวมถงการคาดการณหรอด าเนนการในอนาคตได ขนตอนท 3 พฒนาคณภาพ จดหาตลาดรบซอ เมอพชเรมมผลผลต ในชวงแรกอาจมปญหาบางในเรองผลผลตทคณภาพยงไมดพอหรอไมนงพอ (มดมไมดปนกน) ซงเกษตรกรจ าเปนอยางยงทจะตองปรบปรงเพอใหเปนทตองการและเพอใหผลผลตไดราคา ซงขนตอนนหากไดรบค าแนะน าจากผรหรอพเลยงทดในชวงเรมอยางตอเนองแลว กจะไมคอยพบปญหามากนก 1. การดแลตนพชทปลก ในสวนนทส าคญ คอ เจาของแปลง ตองดแลเอาใจใส หมนสงเกตความเปลยนแปลงของการเจรญเตบโตทงในทางทดหรอไมด ปญหาเรองโรคแมลง และรบ

9

ปรบปรงแกไข โดยหากไมทราบวธแกไขควรปรกษาพเลยงหรอผร หากปลอยทงไว อาจมผลตอเนองไปถง ความสามารถในการใหผลผลต คณภาพผลผลต รวมถงอายการใหผลผลต ฯลฯ ซงลวนเปนผลเสยตอการลงทนทงสน 2. เมอเรมใหผลผลต ในชวงแรกของการใหผลผลตนน ไมควรใหมมากจนเกนไป เนองจากอายตนยงนอย หากใหผลผลตเรว หรอมากเกนไปในชวงแรก จะท าใหตนโทรมและตายเรว ดงนน ควรปลอยใหมอยางคอยเปนคอยไป มการควบคมปรมาณการใหผล ในปหรอสองปแรกทตนเรมใหผลผลต 3. ตรวจสอบคณภาพผลผลตในชดแรก ในขอนจะสมพนธกบตารางการใหปยทเราบนทกไว ผลผลตจะไดคณภาพด หากเราใหอาหารหรอการจดการทเหมาะสมกบพชในแตละชวง ซงวธการใหหรอจดการเราควรศกษาหาความรเพมเตมอยางตอเนองจากแหลงขอมลหลาย ๆ แหลง และปรบเปลยนน าสวนทดหรอเหมาะกบสภาพพนทของเรามาปฏบต อาจตองมการลงทนเพมหรอลดในสวนของวสดบาง แตเมอเราพจารณาแลววาการลงทนทเพมขนของเรานนคมคา กสมควรทจะท าเพอเพมมลคาใหผลผลต 4. พยายามเสาะหาตลาด เมอเรามนใจในคณภาพผลผลตแลว ใหพยายามเสาะหาตลาดและหาวธเพมมลคาของผลผลตเรา เชน ท าแบรนด หรอตราสนคา การน าเสนอผลผลตกบตลาดสงออก หรอระดบบน (หางสรรพสนคา, ไฮเปอรมารท) เพอยกฐานราคาของผลผลตและเพมพนก าไร

แนวคดเกยวกบการตลาด ผลงานของ ศศวมล สขบท (2543, หนา 66) เสนอวาการตลาดในปจจบนผซอมความรมาก มความตองการหลากหลาย การตลาดเปลยนแปลงตลอดเวลา ลกคาตองการสนคาในรปแบบทหลากหลายมากขน แนวคดทส าคญของนกการตลาดยคใหม คอ การพยายามฉกฉวยโอกาสทางการตลาด ในขณะทพยายามหลกเลยงจดออนของตวเอง ในชวงทศวรรษ 1990 ธรกจตางกตระหนกถงการตลาดโลกตองพยายามสรางรปแบบใหเปนสากลใหได แมวาสงแวดลอมทางการตลาดระหวางประเทศจะแตกตางกน นอกจากนนโลกเปลยนแปลงไปอยางเหนไดชดเจน เชน การเรยกรองถงความเปนอสระของรฐของแตละประเทศมมากขน บทบาทสตร และความเปนผน าของสตรมมากขน เปนตน แนวคดการบรหารการตลาด จงเปลยนจากแนวความคดแบบดงเดม แนวคดทางการตลาดยคใหมมาเปนการบรหารการตลาดเชงกลยทธ ศศวมล สขบท (2543, หนา 66) ไดใหความหมายของการบรหารการตลาดเชงกลยทธคอ กระบวนการในการก าหนดทศทางระยะทางการตลาดอนประกอบดวย การวางแผน การก าหนด

10

กลยทธ การด าเนนกลยทธ และการประเมนกลยทธขององคกร การบรหารเชงกลยทธจะชวยใหหนวยงานในองคกรมงไปสวตถประสงคอยางเดยวกน ผบรหารตองมประสทธภาพและตระหนกถงสภาพแวดลอมมากขน มวสยทศนการบรหารงานภายในองคกรมความยดหยนปรบใหเขากบภาวการณเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมทางการตลาด และการด าเนนงานจะมผลตอผมสวนไดเสยทกคนไมวาจะเปนเจาของ ผถอหน ผบรหาร พนกงาน ลกคา ชนชน และสงคม ซงแนวคดของนกการตลาดยคใหมนนเหนวา การทธรกจจะประสบความส าเรจนนจะตองพยายามฉกฉวยโอกาสทางการตลาดในขณะเดยวกนกพยายามหลกเลยงจดออนของตวเองในสวนของการวเคราะห SWOT กใหพจารณาในเรองการสรางความสมพนธกบกลมผมสวนไดสวนเสยของธรกจควบคไปดวย เพราะสงนจะเปนวตถประสงคและเปาหมายขององคกร หลงจากทไดขอมลพนฐานและวเคราะห SWOT แลวจงท าการตดสนใจภารกจ (Mission) เปาหมาย (Goals) และวตถประสงค (Objective) ขององคกร

วตถประสงคของการลงทน คอผลส าเรจทสามารถลงทนแลวไดผลก าไรโดยสวนรวมตองการบรรลในชวงระยะเวลาหนง วตถประสงคจะก าหนดอยางชดเจน โดยก าหนดเชงปรมาณ เพอสามารถวดผลบรรลของการด าเนนการได

การพฒนาผลตภณฑ ในสวนของการพฒนาผลตภณฑใหม ผวจยพยายามทจะรวบรวมแนวคดและทฤษฎทเกยวของมาเปนขอมลในการอางองใหไดมากทสด เพอใหการคดคนและพฒนาผลตภณฑใหมระเบยนขนตอนตามรปแบบทางวชาการทมการยอมรบ โดยบทความและทฤษฎทเกยวของทผวจยเหนวาจ าเปนมดงตอไปน Mccathy and Pereault, Jr. (1991, p. 342) ไดใหความหมายค าวาผลตภณฑใหมวาผลตภณฑหมายถง ผลตภณฑใด ๆ ทใชส าหรบกจการอาจเปนผลตภณฑทมแนวคดใหมหรอเปนการเปลยนแปลงบางอยางในผลตภณฑทมอยแลว (การเปลยนแปลงดงกลาวจะตองมผลใหผบรโภคพงพอใจผลตภณฑมากขนกวาการบรโภคผลตภณฑเดม) หรออาจจะเปนผลตภณฑเดมทน าเสนอในตลาดใหมปจจบนสภาพตลาดมการแขงขนสงและความกาวหนาของเทคโนโลยเปนไปอยางรวดเรวท าใหมผลตภณฑใหมในตลาดจ านวนมากสงผลใหวงจรชวตของผลตภณฑสนลงผลตภณฑใหมทจะอยรอดไดในตลาดจงตองเปนผลตภณฑทม “ความใหม” ทแตกตางและเปนสาระส าคญของผลตภณฑทสอดคลองตรงกบลกษณะความตองการของผบรโภค

11

จากความหมายของผลตภณฑจงอาจจ าแนกผลตภณฑใหมได 3 ลกษณะคอ 1. Innovative Product หมายถงผลตภณฑใหมทยงไมมผใดน าเสนอในตลาดมากอนหรอเปนแนวคดใหมทผบรโภคอาจยงคาดไมถง 2. Replacement Product of Modify Product หมายถงผลตภณฑใหมทพฒนาเปลยนแปลงปรบปรงมาจากผลตภณฑเดมทขายอยแลวในตลาดท าใหสามารถตอบสนองความตองการและสรางความพงพอใจแกผบรโภคไดมากขนกวาเดม 3. Imitative or Me-too Product หมายถงผลตภณฑใหมส าหรบกจการแตไมใหมในทองตลาดเกดจากการทกจการเหนวาเปนผลตภณฑทไดรบการยอมรบและเปนทนยมของผบรโภคท าใหกจการมโอกาสท าก าไรสงจงเสนอผลตภณฑเขาสตลาดเพอขอสวนแบงตลาดบาง ขนตอนการพฒนาผลตภณฑใหม ผลตภณฑทเปนแนวคดใหมยงไมมผใดน าเสนอในตลาดมากอนเปนผลตภณฑทมโอกาสสงในตลาดแตมความเสยงสงตอความลมเหลวดวย ถาพบวาผลตภณฑดงกลาวมลกษณะไมตรงกบความตองการของผบรโภคดงนนเพอความมนใจวาผลตภณฑใหมจะไดนบการยอมรบจากผบรโภคและเพอลดความเลยงจากการลมเหลวของผลตภณฑใหมกจการจงควรพฒนาผลตภณฑใหมอยางเปนขนตอนดงน 1. สรางแนวคดเกยวกบผลตภณฑใหม 2. การพฒนากลยทธทางการตลาด 3. การวเคราะหสภาพธรกจฟารมเหดนางฟา 4. การพฒนาผลตภณฑ 5. การแนะน าสนคาเขาสตลาด การสรางแนวคดเกยวกบผลตภณฑใหม เกษตรกรจะตองมวตถประสงคชดเจนในการน าเสนอผลตภณฑใหมวาตองการอะไรเชนตองการเปนผน าดานเทคโนโลยตองการรกษาความเปนผน าในตลาดตองการใชก าลงการผลตสวนทเหลอใหเตมทตองการขยายตลาดหรออาจตองการขยายผลตภณฑใหครบถวนเปนตนทงนเพราะวตถประสงคทตางกนจะน าไปสการพฒนาผลตภณฑใหมทแตกตางกนกลมเปาหมายของผลตภณฑใหมตางไปจากเดมและกลยทธการตลาดของผลตภณฑใหมกจะแตกตางกนดวยแนวคดใหม ๆ ของผลตภณฑอาจมาจากแหลงแนวคดตาง ๆ กนเชนจากรายงานของพนกงานขายจากผลตภณฑของคแขงขนจากการหาชองวางของตลาดปจจบนรวมไปถงอาจไดแนวคดใหมมาจากพอคาคนกลางการระดมแนวคดของหวหนาแผนกตาง ๆ ในกจการและแนวคดสวนใหญทไดมกไดมาจากปญหาขอเสนอแนะค าตชมของผลตภณฑทผบรโภคพบเจอในการบรโภคผลตภณฑนนในขนตอนน

12

กจการควรจะไดแนวคดหลาย ๆ แนวคดจากแหลงตาง ๆ กนเพอน าไวกลนกรองเลอกเฉพาะแนวคดทเหมาะสมส าหรบกจการ การประเมนแนวคด จดมงหมายทตองกลนกรองแนวคดหลาย ๆ แนวคดในขนตอนท 2 กเพอใหเหลอเพยงแนวคดเดยวทกจการประเมนแลววาดทสดเหมาะสมทสดส าหรบกจการและมโอกาสดในตลาดเกณฑทใชในการกลนกรองแนวคดนกจการตองสามารถวเคราะหถงจดแขงจดออนลกษณะทตลาดทกจการก าลงจะเขาไปและคดเลอกเอาเฉพาะแนวคดทสามารถท าใหกจการอยในฐานะไดเปรยบคแขงขนแนวคดของผลตภณฑใหมควรทจะตอบสนองวตถประสงคทกจการก าหนดไวและมการใชทรพยากรอยางคมคา สรางความพงพอใจแกผบรโภคเพมมากขนกวาเดมผลตภณฑใหมไมควรท าลายสงแวดลอมใชแลวควรปลอดภยทงตวผบรโภคและสงคมโดยรวม การพฒนาแนวคดและการทดสอบแนวคด เปนขนตอนทเกดขนหลงจากกจการสามารถคดเลอกแนวคดผลตภณฑใหมใหเลอกเพยง 1 แนวคดทเหมาะสมทสดส าหรบกจการมาทดสอบวาผบรโภคเปาหมายใหการยอมรบและมทศนคตตอแนวคดใหมนอยางไรมอะไรทควรตองแกไขปรบปรงเพมเตมกอนท าการผลตจรงอยางไรหากผลการทดสอบแนวคดใหมเปนลบหรอไมมโอกาสในตลาดกจการกสามารถลมเลกแนวคดผลตภณฑใหมนเสยกอนทจะลงทนในกระบวนการผลตจรงท าใหความเสยหายทเกดขนมนอยลง แนวคดทกจการทวไปมกน ามาทดสอบผลตภณฑใหมไดแกคณลกษณะและคณสมบตผลตภณฑใหมประโยชนของผลตภณฑใหมในสายตาของผบรโภควธใช/ บรโภคปญหาทอาจเกดจากการใช/ บรโภคลกษณะของผบรโภคทควรใช/ บรโภคผลตภณฑใหมรวมถงการทดสอบเรองราคาทเหมาะสมของผลตภณฑใหม การวเคราะหสภาพธรกจเหดนางฟา เปนการวเคราะหวาแนวคดทางการตลาดดานการพฒนาผลผลต หรอการแปรรปผลผลตเพอหาตลาดใหมทผานการยอมรบจากผบรโภคเปนเปาหมายส าคญ ทจะสามารถท าก าไรใหเกษตรกรไดมากนอยเพยงใดยอดขายของผลตภณฑใหมควรมจ านวนเทาใดตนทนทคาดวาจะเกดขนเปนอยางไรรวมถงมการวางแผนสวนประสมการตลาดประกอบดวย เมอผลวเคราะหปรากฏวาผลตภณฑใหมสามารถท าก าไรใหกบกจการไดแลวจงน าแนวคดทวานทดสอบการผลตเปนผลตภณฑทมตวตนตอไป การพฒนาผลตภณฑ เปนขนตอนทกจการตองผลตแนวคดใหมออกมาเปนผลตภณฑใหมทมตวตนจ านวนหนงเพอท าการทดสอบความตองการของผบรโภคอกครงวาแนวคดทเคยน าเสนอกบผลตภณฑทม

13

ตวตนจรง ๆ ทมลกษณะเหมอนหรอแตกตางจากทผบรโภคตองการหรอไมอยางไรหลายครงทแนวคดผลตภณฑททดสอบครงแรกกบการทดสอบผลตภณฑทมตวตนจรงในความรสกของผบรโภคแตกตางกนอาจมปญหาในการใชงานหรออาจมรปรางรสกลนสแตกตางจากทผบรโภคเคยคดไวการตรวจสอบความพงพอใจจากผบรโภคอกครงจะท าใหกจการมนใจยงขนวาผลตภณฑใหมทน าเสนอสตลาดจะเปนทตองการของผบรโภคเมอผบรโภคพงพอใจกบรปลกษณะของผลตภณฑใหมแลวขนตอนตอไปทกจการจะตองท าคอการน าผลตภณฑทผลตขนไปท าการทดสอบตลาดวาผบรโภคเตมใจจะจายเงนซอผลตภณฑใหมหรอไมจากการด าเนนการในขนตอนนจะท าใหกจการสามารถพยากรณขนาดของตลาดทราบแนวโนมของยอดขายทจะเกดขนทราบพฤตกรรมการซอของผบรโภคและสามารถก าหนดกลยทธตลาดทเหมาะสมกบสถานการณจรงไดถกตองเหมาะสมยงขนการทดสอบตลาดยงชวยใหกจการทราบจดออนจดแขงของบรรจภณฑทใชอกดวย ขอควรระวงคอการทดสอบตลาดอาจใหผลทคาดเคลอนจากสภาพตลาดจรงไดทงนเนองจากสถานการณตลาดทเปลยนแปลงอยางรวดเรวแตการทดสอบตลาดจ าเปนตองอาศยระยะเวลาหนงวาจะน าเสนอผลตภณฑตลาดจรงผลการทดสอบตลาดอาจลาสมยเสยแลวบางครงการทดสอบตลาดท าใหคแขงขนทราบความเคลอนไหวและปรบกลยทธตลาดเสยกอนทกจการจะน าเสนอผลตภณฑใหมสตลาดจรงอยางไรกดการทดสอบตลาดกพอทจะชวยลดโอกาสทผลตภณฑใหมจะลมเหลวไดไมนอยทงนขนอยกบวธการทดสอบตลาดวาจะท าไดเหมอนบรรยากาศตลาดจรงมากนอยเพยงใดหลายกจการจงอาจขามขนตอนการทดสอบตลาดและน าเงนทควรจะท าการทดสอบตลาดไปลงทนในระยะแนะน าตวผลตภณฑใหมสตลาดแทนบางรายกไมแนใจวาผลการทดสอบแนวคดและการทดสอบผลตภณฑทท าไวอยางดเปนการเพยงพอแลวไมจ าเปนตองท าการทดสอบตลาดใหความลบของกจการรวไหลและเสยเวลาโดยใชเหตนบเปนขนตอนททาทายความสามารถของผบรหารตลาดเปนอยางยงเนองจากผบรหารจะตองตดสนใจวาควรจะน าผลตภณฑใหมของกจการวางตลาดเมอใดอยางไรจงจะเหมาะสมตรงเวลาทผบรโภคมความตองการผลตภณฑและจะตองก าหนดไดวาใครคอกลมเปาหมายกลมแรกทจะบรโภคผลตภณฑใหมนซงโดยทวไปแลวกจการมกมงกลมเปาหมายกลมแรกเปนบคคลทกลาเสยงชอบลองของใหมมความเปนตวของตวเองและมภาวะผน าพรอมทจะเปนแบบอยางใหผอนปฏบตตามการน าเสนอผลตภณฑใหมสตลาดจ าเปนตองใชเงนงบประมาณจ านวนมากโดยเฉพาะอยางยงผลตภณฑทมคแขงขนทเขมแขงและเปนคแขงขนทมขนาดใหญและคแขงขนมพฤตกรรมการใชกลยทธตอบโตการแขงขนแบบเผชญหนาในกรณเชนนกจการจ าเปนตองมนใจจรง ๆ วากจการมความพรอมทงก าลงคนและการวางแผนสวนประสมการตลาดอยางรอบคอบสอดคลองกนผลตภณฑใหมหลายตวลมเหลวเพยงเพราะชองทางจดจ าหนายหรอผลตภณฑยงไมสมบรณในขณะทการสงเสรมการตลาดท าไดดท าใหสญเสยโอกาสตลาดไปอยาง

14

นาเสยดายกจการควรน าเสนอผลตภณฑใหมใหสอดรบกบกระบวนการยอมรบของผบรโภค (Adoption Process) กลาวคอกจการควรทราบวาปจจบนผบรโภคเปาหมายสนใจอยากรบรหรอพรอมแลวทจะทดลองใชผลตภณฑใหมอยางไรเพอใหกจการสามารถวางแผนการน าเสนอผลตภณฑใหมไดถกตองเหมาะสมยงขน จากแนวคดการพฒนาผลตภณฑขางตนพบวามขนตอนการส ารวจตลาดทละเอยดกอนทจะเรมท าการผลตและจ าหนายผลตภณฑซงขอดคอการลดความเสยงในดานตาง ๆ แตในทางตรงกนขามกอาจจะท าใหเสยโอกาสในการเขาสตลาดเนองจากแตละขนตอนตองใชเวลาและท าตามล าดบขน อาจจะท าใหเขาสตลาดจรงไดชากวาผประกอบการณเจาอน ดงนนสงทส าคญทสดคอการมองสมดลระหวางความเรวและขนตอนทจ าเปนในการพฒนาผลตภณฑ

การแปรรปอาหาร ผลงงานของ นธยา รตนาปนนท (2556) การแปรรปอาหาร (Food processing) เปนกระบวนการทเปลยนแปลงสภาพของวตถดบ ใหเปนผลตภณฑอาหารอยในสภาพทเหมาะสม สะดวก และปลอดภยตอการบรโภค เปนการถนอมอาหาร เพอยดอายการเกบรกษา ท าใหเกดผลตภณฑใหมทมความหลากหลาย เพมทางเลอก และเพมมลคาใหกบวตถดบ

การถนอมอาหาร หมายถง การเกบรกษาอาหารหรอแปรรปอาหารท าใหอยไดนานโดยไมบดเสย และผลของการถนอมอาหารจะชวยยดอายอาหาร การเปลยนแปลงทงในดานส กลน รส เนอ สมผส และ ยงคงคณคาทางโภชนาการของอาหารไว การถนอมอาหารเปนกระบวนการของการแปรรป ดวยวธหลายอยาง ไดแก การอบแหง การท าแหนม การดอง การแชอม การตากแหงและการเชอม เปนตน หลกการแปรรปอาหาร ในการแปรรปอาหาร จ าเปนตองค านงถงหลกการตาง ๆ ดงน 1. อาหารทน ามาใชแปรรปตองอยในสภาพด 2. เมอแปรรปแลวจะไดอาหารใหมทมรสชาต ลกษณะแตกตางไปจากอาหารเดม มองดนารบประทาน 3. คณคาทางโภชนาการของอาหารทแปรรปตองไมสญเสยมาก 4. ตองไมน าสารปรงแตงอาหารทใหโทษมาใชในการแปรรป 5. สามารถน าไปรบประทาน จดเลยง หรอจ าหนายได วธการแปรรปอาหาร 1.วตถดบทเหลอใชจากการประกอบอาหาร

15

เปนวตถดบประเภทเครองปรงตาง ๆ ทมมากเกนความจ าเปน หรอผซอค านวณทตองการใชผดพลาด เชน แยกไขขาวออก ใชแตไขแดงในการท าอาหารหวาน เปนตน 2. ผลไมทมมากในฤดกาล ผลไมบางอยางจะออกมามากจนลนตลาด ท าใหราคาถก และไมสามารถเกบในสภาพธรรมชาตไดเพราะผลไมจะสกงอมและเนาเสย ตองทงไปดวยเปลาประโยชน การน าผลไมมาแปรรปสามารถท าไดหลายวธ เชน การกวน การเชอม การแชอม เปนตน ประโยชนของการแปรรปอาหาร ประโยชนทไดจากการแปรรปอาหารมทงการไดท าลายสารทเปนพษในอาหาร ชวยถนอมอาหาร ท าใหมกลนและรสชาตดขน สามารถจ าหนายไดสะดวกขน และเพมความเขมขนของอาหาร การแปรรปอาหารในสมยใหมยงชวยพฒนาคณภาพชวตของผทเปนโรคภมแพ โรคเบาหวาน และผทไมสามารถบรโภคอาหารไดอยางปกต และสามารถเตมสารอาหารทเปนประโยชนไดอกดวย ผลเสยของการแปรรปอาหาร การแปรรปอาหารมกจะท าใหคณคาทางโภชนาการลดลง และบางครงอาจจะมสารเคมทเปนพษปะปนเขาไปกบอาหารในระหวางการแปรรป อยางเชนสารประกอบประเภทไนไตรท หรออะโรมาตก ไฮโดรคารบอน ซงสารหลายชนดทใชเจอปนในอาหารกพบวามผลเสยตอสขภาพ ขณะทการแปรรปบางวธกท าใหอาหารมกลนและรสชาตนารบประทานนอยลง การแปรรปเหดนางฟา กรรมวธการถนอมผลตผลการเกษตรหรอการแปรรปเปนผลตภณฑอาหารชนดตาง ๆ นน มการปฏบตตอเนองกนมาหลายวธ แตละวธอาจจะแตกตางกนออกไปในรายละเอยดปลกยอยแลว แตความนยมในทองถน ซงอาจจะแบงออกไดดงน การท าเหดแหง การท าเหดแหง (เหดตระกลเหดนางฟา) การท าเหดแหงนนจะตองน าเหดทมปรมาณทเกนความตองการของทองตลาดมาแปรรป โดยการน าเหดมาฉกเปนฝอย พอประมาณใสถาด น าไปตากแดดจด ๆ ซก 2-3 แดด เมอเหดแหงแลวใหน าเหดแหงมาใสถงพลาสตกทมความหนาพอสมควรเพอเกบไวไดนาน ๆ เคลดลบในการท าเหดแหงทมคณภาพจะตองน าเหดสดทเกบจากฟารมแลวท าการฉกตากแดดเลย จงจะไดเหดแหงทมคณภาพไมมกลนเหมนแตถาเราน าเหดทเหลอจากการขายในตลาดมาท าเหดแหงจะมกลนเหดอยางแรงเมอน ามาแปรรปจะไมชวนรบประทาน สาเหต เพราะวาเหดจากตลาดนนถกกระทบกระเทอนมการเสอมสลายของเชลลของเหดและฉ าน าทเกดจากการขาดอากาศในขณะขนสง จงไมสมควรทจะน าเหดทเหลอจากทองตลาดมาแปรรปแหง

16

ในระหวางตากกกลบชนเนอใหทกสวนไดรบความรอนจากแสงแดด เมอแหงแลวจงน ามาเกบ โดยการผงบนกระจาดไมตองปดมดชด เพราะจะท าใหมกลนเหมน การท าเหดสวรรค ปจจบนจะเหนวา เหดนางฟา ตลาดมความตองการเพมมากขน ผบรโภคนยมน ามาประกอบอาหารเนองจากมสารอาหารมากมายทจ าเปนตอรางกาย เกษตรกรจงมการแปรรปเหดในรปแบบตาง ๆ ไมวาจะเปน แหนมเหด, ขาวเกรยบเหด, น าพรกเหด, หมยอเหด, ลกชนเหด หรอแมกระทงของหวานอยาง เยลลเหด กม รวมไปถง “เหดสวรรค” และ “น าพรกเผาเหด-น าพรกนรกเหด“ ซงการแปรดงกลาวท าใหผลผลตของเกษตรกรมมลคาเพมขน สามารถสรางผลก าไรไดเมอมผลผลตของเหดนางฟาออกมาลนตลาด

ชองทางการจดจ าหนาย อควรรณ แสงวภาค (2547, หนา 417) ไดวเคราะหชองทางทางการจดจ าหนาย ตลาดเหดวา เปนหวใจของทกธรกจ คอ ท าสนคาและบรการออกมาตองขายได และทส าคญตองมก าไรดวยธรกจฟารมเหด กหนไมพนความจรงขอนคนทสนใจจะกาวเขาสธรกจเพาะเหดนางฟา จงมกตงค าถามวาเพาะเหดขนมาแลวจะไปขายใคร ขายทไหนค าตอบเรองนผกตดกบค าวา Business Model ของแตละคนการเพาะเหดไมจ าเปนตองจบดวยการขายดอกเหดสดอยางเดยวเสมอไป Business Model เปนเรองส าคญทสดของทกธรกจ จงอยากจะเชญใหผทสนใจธรกจฟารมเหดเขาไปอานบทความน (Business Model เหด) ส าหรบตอนน จะขอพดถงเฉพาะชองทางตลาดและการจดจ าหนาย “ดอกเหดสด” เพยงอยางเดยวกอนจากขอมลทเกบรวบรวมจากฟารมเหดหลาย ๆ แหง ชองทางการจดจ าหนายแบงออกไดเปน 3 ชองหลก ๆ คอ

1. ตลาดทวไป (General Market Channel) ขอแบงซอยยอยลงไปอก 4 กลม

1.1 ตลาดคาสงขนาดใหญ เชน ตลาดไท ตลาดสมมเมอง ขอด เลน Volume ได ปรมาณการสงซอเยอะ เหมาะส าหรบฟารมเหดขนาดใหญ ขอเสย คอ ราคาจะต าหนอย ซงเปนไปตามกฎ Demand และ Supply และมคา Logistics คอนขางสงหากฟารมตงอยหางจากตลาดเปนระยะทางไกล ๆ และทส าคญตองดแลใหม Supply ทสม าเสมอ 1.1.1 ตลาดทองถน เชน ตลาดสดใกลบาน รานอาหาร ขอด ระยะทางใกล คา Logistic ไมสงมากนก การแขงขนดานราคากไมรนแรง มากนก Margin หนากวาแบบแรกพอสมควร ทส าคญจะไดเปรยบเรองความสดของเหด เหดจะอรอยและกรอบกวา เปนทตดอกตดใจของผบรโภค

17

ขอเสย ปรมาณซอ (Purchase Volume) ตอรายต า กวาตลาดคาสงขนาดใหญอยากใหท าความเขาใจเรอง Purchase Volume สกนดครบ เนองจากผซอระดบตลาดทองถนเปนผซอขนาดเลก ปรมาณทซอตอรายจงไมสงเทาแบบตลาดคาสง แตเนองจากรายยอยมจ านวนเยอะ ยอดขายรวม ดไมดนาตนตาตนใจกวาตลาดคาสงเสยอก

คณป จาก Mushroom Plus แบงปนใหฟงเมอตอนทใหเกรยตมาเปน Special Guest ในการอบรมเพาะเหดรนวนท 14-15 ม.ค. 2555 คณปบอกวาตวเขาเองเนนการขายตลาดทองถนเปนหลก และย าวาความตองการ (Market Demand) ของตลาดทองถนมสงมาก Supply ยงมไมเพยงพอ เพราะ Trend เรองสขภาพมาแรง

1.2 พอคาคนกลาง ขอด ไมตองท าการตลาดเอง ไมตองวนวายเรอง Logistics เพราะพอคา/ แมคาคนกลางมกจะวงเขามารบเองถงฟารม รวบรวมจากหลาย ๆ ฟารม เพอน าไปสงตลาดใหญอกท ขอเสย Margin จะลดลงเลกนอย และการพงแตพอคนกลางอยางเดยวกถอเปนจดเสยงอยางหนงเหมอนธรกจอน ๆ ทวไป

1.3 ตลาด Modern Trade ตลาดนถอเปนตลาดในฝนของคนทเรมจะเพาะเหดหลายคน คอ อยากไดเหนสนคา

ของตวเองขายในหางดง ๆ ไมวาจะเปนเทสโก บกซ ขอด เปน Reference ทด เปนฐานในการสรางแบรนดทด เพราะเปรยบเสมอนไดรบการ Endorse เรองคณภาพจากลกคารายใหญ ขอเสย เรองคอนขางยงหลายอยาง ทงเรองการท า Retail Packing การก าหนดขนาดดอกเหด การจดสง การช าระเงน ทส าคญปรมาณการสงซอไมไดใหญไปตามชอเสยง ดวยเหตน จงไมอยากใหผเพาะเหดไป Focus ตลาด Modern Trade มากเกนไป 2. ตลาดสถาบน (Institutional Market Channel) ชองทางนหลายคนมองขาม แตถอเปน Promising Market ทเดยว เชน รานอาหารสขภาพ รานอาหารตดแบรนดตาง ๆ เชน MK โรงพยาบาล โรงเจ บรษทแปรรปอาหาร หนวยงานราชการ เปนตน ขอด การแขงขนไมสงมากนก ไดราคาคอนขางด ขอเสย บางแหงมการก าหนด Spec และคณภาพดอกเหดพอสมควร ปรมาณการสงซอ แตละครงปานกลาง ชองทางน Margin หนาใชได แตตองใสใจเรอง “คณภาพ” สารเคมหามใชเดดขาด

18

3. ตลาดคาปลก/ แสดงสนคา ถาดเฉพาะ Profit Ratio อยางเดยว ชองทางนกนขาด ผบรโภคกตดใจ เพราะเหดจะอรอยมาก ไดทงความสดและกรอบ เพราะสวนใหญผบรโภคจะมาซอเองถงฟารม ขอเสย ปรมาณการสงซอตอรายไมสงมาก

การวเคราะหการลงทน การวเคราะหตนทน

ในการวเคราะหตนทนของการปลกมะขามของการวจยครงนเราจะพจารณาจากคาใชจายทใชทงหมดในการเพาะเหดนางฟาตลอดทงป ไมวาจะเปน คาแรงงานการเตรยมพนทปลก คาแรงงานในการปลก คาแรงงานในการบ ารงดแลรกษา คาแรงงานในการเกบเกยวผลผลต คาอาหารเสรม คาขนสง คาน า คาไฟ คาเครองมอและอปกรณ เปนตน ซงคาใชจายเหลานถอเปนตนทนในการผลตทงสน แตในการวเคราะหกจะมทง ตนทนคงท ตนทนผนแปรและตนทนกงผนแปร ดงนนเราจงตองทความเขาใจกบค าวาตนทน และตนทนประเภทตางๆดงกลาวดงน

ตนทน (Cost) หมายถง มลคาของทรพยากรทสญเสยไปเพอใหไดผลผลตมา โดยมลคานนจะตองสามารถวดไดเปนหนวยเงนตรา ซงเปนลกษณะของการลดลงในสนทรพยหรอเพมขนในหนสน ตนทนทเกดขนอาจจะใหประโยชนในปจจบนหรอในอนาคตกได เมอตนทนใดทเกดขนแลวและกจการไดใชประโยชนไปทงสนแลว ตนทนนนกจะถอเปน “คาใชจาย” (Expenses) ดงนน คาใชจายจงหมายถงตนทนทไดใหประโยชนและกจการไดใชประโยชนทงหมดไปแลวในขณะนน และส าหรบตนทนทกจการสญเสยไป แตจะใหประโยชนแกกจการในอนาคตเรยกวา “สนทรพย (Assets)

ตนทนคงท (Fix Cost or FC) คอตนทนทไมเปลยนแปลงไปตามผลผลตไมวาจะมการผลตเปนจ านวนเทาใดไดแก ดอกเบยของเงนลงทนทธรกจไดกยมมา คาเชาทดน คาเครองจกร ตาง ๆ เชน เครองสบน าคาเสอมราคาสนทรพยประจ า ภาษเงนไดนตบคคลธรรมดา ในระยะยาวตนทนสามารถเปลยนแปลงไดทงสน ตนทนคงทจงถกจ ากดอยเฉพาะการวเคราะหในระยะสน เทานน

ตนทนแปรผน (Variable Cost or VC) คอตนทนทเปลยนแปลงไปตามผลผลตทเปลยนแปลงไปตนทนแปรผนจะมจ านวนมากหรอนอยขนอยกบปรมาณผลผลตทผลตได ซงไดแก รายจายคาวตถดบ คาแรงคนงานและตนทนของปจจยการผลตชนดอนใดทแปรผนตามผลผลต อยางไรกตาม ในระยะยาวแลวตนทนทงหมดของธรกจจะเปนตนทนทแปรผนทงสน

19

ตนทนกงแปรผน (Semi-variable cost) ในบางสภาวการณตนทนคงทและตนทนแปรผนอาจไมมความแตกตางกนเลยกเปนได และการทธรกจมอปสงคของสนคาผดปกตไป ยอม หมายความวาตนทนคงทอาจเปลยนแปลงกลายเปนตนทนแปรผนไดในบางสภาวการณ ดงนน จง กอใหเกดเปนแนวความคดของตนทนกงแปรผน (Semi-variable cost) ในการวเคราะหตนทนท เพมขน (IC) จ าเปนจะตองพจารณาถงตนทนกงแปรผนทอาจเกดขนรวมดวยเพราะตนทนกง แปรผนอาจคงทในชวงทธรกจมผลผลตเพมขนไมมากนก แตตนทนดงกลาวจะเปนตนทนแปรผนถาผลผลตนนเพมขนมากเกนระดบทธรกจก าหนดไวนอกจากนยงแยกยอยไดเปนตนทนรวม ตนทนเฉลย และตนทนสวนเพมดงน

1. ตนทนรวม (Total Cost: TC) หมายถงตนทนทประกอบดวยตนทนคงทและตนทนแปรผนหรอตนทนผนแปร เขยนเปนสมการไดดงน

TC = TFC + TVC

ตนทนรวม = ตนทนคงทรวม + ตนทนแปรผนรวม โดยท TC = ตนทนรวม (Total Cost)

TFC = ตนทนคงทรวม (Total Fixed Cost) TVC = ตนทนแปรผนรวม (Total Variable Cost)

2. ตนทนรวมเฉลย ตอหนวย (Average Total Cost: ATC หรอ AC) ไดแก ตนทนรวมหารดวยจ านวนสนคาทผลต (Output) แตเนองจากตนทนรวมประกอบดวย ตนทนคงท และตนทนแปรผน ดงนน ตนทนรวมเฉลยจงเทากบผลบวกของตนทนคงทเฉลย และตนทนแปรผนเฉลยเราสามารถหามลคาของตนทนตอหนวยของสนคาไดดงน เมอก าหนดให Q = ปรมาณผลผลต

ตนทนคงทเฉลย (Average Fixed Cost: AFC) ค านวณจากตนทนคงทรวมหารดวยจ านวนผลผลต ตนทนคงทเฉลย จะมคาลดลงตามล าดบ เมอจ านวนผลผลตเพมขนเรอย ๆ ตนทนแปรผนเฉลย (Average Variable Cost: AVC) ค านวณจากตนทนแปรผนรวมหารดวยจ านวนสนคาทผลต ตนทนคงทเฉลยจะมคาลดลงตามล าดบ เมอจ านวนผลผลตเพมขนเรอย ๆ

3. ตนทนสวนเพมหรอตนทนหนวยสดทาย (Marginal Cost: MC) คอ ตนทนรวมทเพมขนหรอลดลง อนเนองมาจากผลผลตเพมขน หรอลดลง 1 หนวย

20

ตนทนหนวยสดทายหรอตนทนสวนเพม (MC) = ΔTC ΔQ

ตนทนเพม นบเปนหวใจของการวเคราะหตนทน ในทางเศรษฐศาสตรมกจะค านงถงผล

ทเกดขนระหวางหนวยตอหนวยของผลผลตหรอปจจยการผลตเปนส าคญ ดวยเหตดงกลาว ความคดในแงอตราสวนเพม (Marginal) จงเปนจดส าคญของการวเคราะหเรองตนทน รายรบ และก าไร

ตอไปเราจะมาพจารณาถงคาใชจายทเราถอวาเปนตนทน ดงทกลาวมาแลว คอ คาวตถดบ และคาแรงงาน ดงน

วตถดบ (Materials) วตถดบเปนสวนประกอบทใชในการผลต ทจะกอใหเกดผลผลต เชน ขเลอย อาหารเสรม

ส าเรจรปเปนตน ซงตนทนทเกยวกบการใชวตถดบในการผลตอาจจะถกแบงออกเปน ลกษณะ คอ 1. วตถดบทางตรง (Direct materials) หมายถง วตถดบหลกทใชในการผลต และสามารถ

ระบไดอยางชดเจนวาใชในการผลตสนคาชนดใดชนดหนงในปรมาณและตนทนเทาใด รวมทงการจดเปนวตถดบสวนใหญทใชในการผลตสนคาชนดนน ๆ เชน ขเลอย อาหารเสรมส าเรจรป เปนวตถดบทางตรงในการเพาะปลกเหดนางฟา

2. วตถดบทางออม (Indirect materials) หมายถง วตถดบตาง ๆ ทเกยวของโดยทางออม กบการผลต แตไมใชวตถดบหลกหรอวตถดบสวนใหญ เชน น าจลนทรย ส าหรบฉดหนากอนเชอเพอกระตนการออกดอก

คาแรงงาน (Labor) คาแรงงาน หมายถง คาจางหรอผลตอบแทนทจายใหแกลกจางหรอคนงานทท าหนาท

เกยวของกบการผลต โดยปกตแลวคาแรงงานจะถกแบงออกเปน 1 ชนด คอ คาแรงงานทางตรง (Direct labor) และคาแรงงานทางออม (Indirect labor)

1. คาแรงงานทางตรง (Direct labor) หมายถง คาแรงงานตาง ๆ ทจายใหแกคนงานหรอ ลกจางทท าหนาทเกยวกบการผลตโดยตรง รวมทง เปนคาแรงงานทมจ านวนมากเมอเทยบกบ คาแรงงานทางออม และจดเปนคาแรงงานสวนส าคญในการแปรรปวตถดบใหเปนสนคาส าเรจรป เชน คนงานทท างานเกยวกบการเพาะเหดนางฟา การเกบเกยวผลผลต เปนตน

21

2. คาแรงงานทางออม (Indirect labor) หมายถง คาแรงงานทไมเกยวของกบคาแรงงานทางตรงทใชในการผลต เชน เงนเดอนของ รปภ.ทเฝาฟารมเหดนางฟา ตลอดจนตนทนทเกยวของกบคนงาน เชน คาภาษทออกใหลกจาง สวสดการตาง ๆ เปนตน ซงคาแรงงานทางออมเหลานจะถอ เปนสวนหนงของคาใชจายการผลต

การวเคราะหความเปนไปได ในการวเคราะหความเปนไปไดของการลงทนเพาะเหดนางฟา ในเขตพนทอ าเภอบางละ

มง จงหวดชลบร จะใช มลคาปจจบนสทธ ระยะเวลาคนทน และ อตราผลตอบแทนภายใน โดยก าหนดอายโครงการ 5 ป มรายละเอยดดงน

มลคาปจจบนสทธ (NPV) คอ ผลรวมของผลตางระหวางมลคาปจจบนของผลตอบแทนทไดรบกบมลคาปจจบนของตนทนทจายแตละปของโครงการ เพอพจารณาผลตอบแทนจากโครงการคมคาตอการลงทนหรอไม ซงใชอตราดอกเบยเงนกลกคาชนดเฉลยจากสถาบนการเงนทงหมดเปนอตราสวนลด (Discount rate) โดยจะใชตรารอยละ 8.18 (ใชอตราดอกเบยเงนกลกคาชนดเฉลยจากสถาบนการเงนทงหมดตงแตเดอนมกราคม 2558 ถงเดอนธนวาคม 2558) โดยมสตรในการวเคราะห ดงน

NPV = ∑ ( - ) ( + ) n

โดย NPV = มลคาปจจบนของผลตอบแทนสทธทเพมขนตลอดอายโครงการ Bt = มลคาของผลไดทเพมขนในปท t Ct = มลคาของเงนลงทนและคาใชจายทเพมขนในปท t r = อตราดอกเบยหรอคาเสยโอกาสของทน (ใชอตรารอยละ 8.18) t = ปของโครงการ คอ ปท 1, 2, 3, …, n n = อายของโครงการ เกณฑในการตดสนใจดทคา NPV เมอคามากกวาศนยหรอมคาเปนบวกแสดงวาโครงการ

นน ๆ มความเหมาะสมทจะลงทนไดโดยในการค านวณนน ผวจยจะคดระยะเวลาทงหมด 1 ป (เหดนางฟาจะใหผลผลตในระยะเวลา 4 เดอนในแตละรอบ) ระยะเวลาคนทน (PB) หมายถงระยะเวลาทผลตอบแทนจากการด าเนนงานมคาเทากบคาใชจายในการลงทนตามโครงการโดยพจารณาถงระยะเวลาทจะไดรบผลตอบแทนกลบคนคมคากบเงนทไดลงทนไปโดยมสตรในการวเคราะห ดงน

22

ระยะเวลาคนทน = คาใชจายในการลงทน/ ผลตอบแทน อตราผลตอบแทนภายใน (IRR) คออตราผลตอบแทนทท าให มลคาปจจบนของตนทน

เทากบมลคาปจจบนของผลตอบแทนตลอดอายโครงการ หรอเปนอตราผลตอบแทนทท าใหมลคาปจจบนสทธเทากบศนย โดยมสตรในการวเคราะห ดงน

∑ ( - ) ( + *) n

= 0

โดย IRR = อตราผลตอบแทนภายในการลงทน Bt = มลคาของผลไดทเพมขนในปท t Ct = มลคาของเงนลงทนและคาใชจายทเพมขนในปท t r* = IRR t = ปของโครงการ คอ ปท 1, 2, 3, …, n n = อายของโครงการ หลกเกณฑการตดสนใจวาโครงการมความคมคานาลงทนกคอเมอ IRR มคาสงกวาอตราดอกเบยเงนก กแสดงวาการลงทนใหผลตอบแทนคมคากบเงนลงทนทจายออกไปโดยท IRR คอคา r*

วรรณกรรมทเกยวของ เพญธรา สทธอาษา (2554) ศกษาผลตอบแทนการลงทนในการเพาะปลกมะขามหวาน

ของกลมเกษตรกรในเขตอ าเภอเมอง จงหวดเพชรบรณ โดยการรวบรวมขอมลจากแบบสอบถาม และการสมภาษณ จากกลมเกษตรกรในเขตอ าเภอเมอง จงหวดเพชรบรณ ทปลกมะขามหวาน นอกจากนยงรวบรวมขอมลจากหนงสอ วารสาร เอกสารและงานวจยทเกยวของ โดยมเครองมอทใชในการวเคราะหไดแก คาเฉลยและรอยละผลการศกษาสรปไดวาผลตอบแทนจากการปลกมะขามหวานใหผลตอบแทนคอนขางสง และใชเงนลงทนสง ซงมะขามหวานแตละประเภทใหผลตอบแทนไมเทากนเนองจากตนทนการปลก ราคาขาย และปรมาณการขายของผลผลตแตละประเภทไมเทากน

สรนทพย อครลาวณย (2555) การวเคราะหรายไดและการตลาดของธรกจแปรรป ผลตภณฑมะขามหวาน ในเขตอ าเภอหลมเกา จงหวดเพชรบรณ การศกษานมวตถประสงค 2 ขอ คอ หนงศกษาถงการด าเนนธรกจแปรรปผลตภณฑมะขามหวานของกลม 102 สรางสรรคและกลม

23

แมบานเกษตรกรรวมใจ และสองเพอศกษาถงจดแขง จดออน โอกาสและอปสรรคในการด าเนนงานของธรกจแปรรปผลตภณฑมะขามหวานของกลม 102 สรางสรรคและกลมแมบานเกษตรกรรวมใจในเขตอ าเภอหลมเกา จงหวดเพชรบรณ โดยการสมภาษณประธานกลมฯ และสมาชกของทง 2 กลมฯ การวเคราะหขอมลใชสถตเชงพรรณนาในรปของคาเฉลย และรอยละ

ผลการศกษา พบวา กลม 102 สรางสรรค ทจ านวนสมาชกทงหมด 48 คน อ านาจการ บรหารสวนใหญอยทประธานกลมฯ กลมฯ ท าการผลตมะขามกวน ผลผลตตอปประมาณ 660 กโลกรม วตถดบสวนใหญซอ จากรานคาในชมชน แรงงานทใชในการผลตเปนสมาชกกลมทงหมด กลมฯ ท าการขายสงและขายปลกในสดสวนทเทากน โดยราคาขายสงและขายปลก หอละ 15 บาท (250 กรม) และ 20 บาท ตามล าดบ อตราก าไรตอตนทนรวมของการขายปลกและขายสงคอ รอยละ 5.31 และ 41 ตามล าดบ

นรงคพร โพธพงษ (2554) การศกษาความเปนไปไดของโครงการลงทนฟารมกลวยไมสกลหวาย ในจงหวดเชยงใหม ในการศกษาครงนมวตถประสงคเพอศกษาความเปนไปไดของโครงการลงทนฟารมกลวยไม สกลหวาย ในจงหวดเชยงใหม โดยใชแนวคดทฤษฎการศกษาความเปนไปไดอนประกอบดวย 4 ดาน คอ ดานการตลาด ดานเทคนค ดานการจดการ และดานการเงน โดยการรวบรวมขอมลจากการสมภาษณเชงลกจากผทเกยวของในธรกจกลวยไม จาก 3 ฟารม

ผลการศกษาพบวา ดานการตลาด มปรมาณการบรโภคกลวยไมเพมขนแตมจ านวนสาย พนธทจ าหนายใหกบผซอไมมากนก การจดสวนประสมทางการตลาดจ าเปนตองเนนในดาน คณภาพ และความสวยงามของผลตภณฑ โดยตองประมาณการผลผลตใหเหมาะสมกบความ ตองการของผซอ ในแตละชวงเวลา ดานการตง ราคา มการใชกลยทธการตง ราคาในระดบปานกลางเมอเทยบกบคณคาของสนคาทสง เพอประโยชนในการแขงขนและการสงเสรมการขาย ในสวนของชองทางการจดจ าหนายใชวธจ าหนายผานทางผซอ 2 กลม คอ คนกลางกบกลมผใชดอกไมในการประกอบธรกจ สวนการสงเสรมการตลาดของโครงการจะใชกลยทธแบบผลก โดยเนนไปทผซอซงเปนคนกลาง ดานเทคนค ในสวนท าเลทตงโครงการมเนอท 2 ไร มความเหมาะสม เนองจากอยใกลแหลงน า มระบบสาธารณปโภคครบถวน เดนทางสะดวกรวดเรว โดยมการวางผงภายในฟารม เพอความสะดวกในการด าเนนการผลตแลขนสงสนคาในขน ตอนการผลตไดปฎบตตามขนตอนการผลตกลวยไมตามมาตรฐาน GAP ของกรมสงเสรมการเกษตร มวงจรการผลตกลวยไมตอรนการผลตเทากบ 4 ป โดยกลวยไม 1 รน จะใหผลผลต 3 ป ตง แตปท 2 ถงปท 4 ของแตละรนมการใชเทคโนโลยไมซบซอน ดงนนจงท าใหสามารถจดหาแรงงานภายในทองถนและตางจงหวด ดานการจดการ มการด าเนนการ ในรปแบบเจาของคนเดยว การด าเนนการจดตงฟารมไมยงยากสามารถท าไดเลย โดยสามารถขอรบการตรวจสอบรบรองฟารมมาตรฐาน GAP ไดทหนวยงานของ

24

รฐทเกยวของ มการวางแผนการด าเนนงานลวงหนา และใชก าลงคนไมมาก ดานการเงน การจดตงฟารมกลวยไมสกลหวายมการลงทนทงสน 4,800,000 บาท ณ อตราคดลดรอยละ 12 ใหอตราผลตอบแทนภายในของโครงการ (IRR) เปนรอยละ 19.69 ดชนก าไร (PI) มคาเทากบ 1.50 เทา

ระบบการจดการคณภาพดานการเกษตร (GAP: Good Agricultural Practice) สวรรณา ประณตวตกล (2554) ไดใหความหมาย จ เอ พ (GAP: Good Agricultural

Practice) คอ ระบบการจดการคณภาพดานการผลตทางการเกษตรทสามารถควบคมระบบการผลตใหผลผลตมความปลอดภย ปราศจากการปนเปอนของสารเคมก าจดศตรพช จลนทรยทกอใหเกดโรคกบคน ถอเปนการท าการผลตอยางเปนระบบทสามารถปกปองความปลอดภยของผผลต และผบรโภค ภายใตความคมทน มการใชทรพยากรทเกดประโยชนสงสด ไมท าใหเกดมลพษตอสงแวดลอม และเกดความยงยน หรอจะใหเขาใจมากขน จ เอ พ คอ การปฏบตทมงจดการใหเกดความยงยนทางสงแวดลอม เศรษฐกจ และสงคมของกระบวนการในฟารม ซงจะมผลท าใหอาหารและผลผลตทางการเกษตรมคณภาพและความปลอดภย หรอจะพดกนงาย ๆ จ เอ พ (GAP: Good Agricultural Practice) “วธการปฏบตการรบรองการผลตพชตามมาตรฐานแนวทางการปฏบตในไรนาเพอผลตพชใหไดปลอดภย ปลอดศตรพช และคณภาพถกใจผบรโภค เนนวธการควบคมและปองกนการเกดปญหาในกระบวนการผลต”

2. ท าไมตองท า จ เอ พ (GAP: Good Agricultural Practice) ในปจจบนและอนาคตผบรโภคตองการผลผลตทมความปลอดภยจากสารเคมปนเปอน

ปลอดภยจากจลนทรยทเปนภยตอคนตองการรทมาหรอแหลงผลตทสามารถระบทมาของผลผลตและวตถดบทใชประกอบเปนอาหาร ดงนนเกษตรกรตองปรบเปลยนวธการและขนตอนการผลตใหเปนไปตามระบบผลตทควบคมปจจยการผลตทน าเขามาใช ทรพยากรทใช เทคโนโลยทเกยวของกบการผลตอยางเหมาะสมและถกตอง สามารถตรวจสอบไดทกขนตอนการผลต ประโยชนของการปฏบตตาม จ เอ พ (GAP: Good Agricultural Practice) - ปรบปรงผลผลตใหมคณภาพและปลอดภย - สามารถเขาถงตลาดใหม ๆ - ลดความเสยงเกยวกบการใชสารเคมตองหาม - ลดปญหาผลผลตมสารเคมการเกษตรตกคางเกนคาก าหนดและลดการปนเปอนของสารอนทรยทเปนอนตรายตอผบรโภค

25

ระบบการจดการและควบคมการผลตตงแตเรมขบวนการผลตจนถงผบรโภค เพอใหเกดระบบการผลตทปลอดภยไดผลผลตและอาหารทางการเกษตรทมคณภาพไดมาตรฐาน จะตองวางแผนและมกระบวนการเรมตงแตตนน า โดยใชระบบการผลต

ปจจบนกรมวชาการเกษตรไดจดท าเอกสารตามแผนควบคมคณภาพส าหรบพชหลายชนดแตยงไมครอบคลมชนดพชทงหมดทใหการรบรองดงนนแนวทางปฏบตคอถาพชทเกษตรกรขอการรบรองมาตรฐานไมมแผนควบคมคณภาพ ใหใชแผนควบคมคณภาพของพชตระกลนน ๆ ทดแทนเชน พชตระกลกะหล า ตระกลแตง หรอตระกลถว เปนตน นอกจากนใหใชมาตรฐานพชอาหารแทน เอกสารฉบบนไดเรยบเรยงการจดท ามาตรฐานการปฏบตทางการเกษตรทดส าหรบพช หรอจ เอ พ พช ฉบบยอโดยครอบคลมทกประเดนทเกยวของกบการผลต ตงแตการคดเลอกพนท การคดเลอกพนธ การเตรยมดน วธการปลก และแผนการผลต การดแลรกษา และการควบคมเรองน า ปย การปองกนก าจดศตรพช การควบคมสขลกษณะ และความสะอาด การเกบเกยวผลผลต และควบคมหลงการเกบเกยว การเกบรกษาและขนสง การบนทกขอมล พรอมทงรายชอวสดอนตรายทหามใชทางการเกษตร และการเพาะเหดนางฟากรมวชาการเกษตรไมไดควบคมภายในประเทศ แตควบคมเหดนางฟาสดแชแขงทสงออก

การปฏบตทางการเกษตรทด และเหมาะสม (Good Agriculture Practices: GAP) หมายถง แนวทางในการท าการเกษตร เพอใหไดผลผลตทมคณภาพดตรงตามมาตรฐาน

ทก าหนด ไดผลผลตสงคมคาการลงทนและขบวนการผลตจะตองปลอดภยตอเกษตรกรและผบรโภค มการใชทรพยากรทเกดประโยชนสงสด เกดความยงยนทางการเกษตรและไมท าใหเกดมลพษตอสงแวดลอม โดยหลกการนไดรบการก าหนดโดยองคการอาหารและเกษตรแหงสหประชาชาต (FAO) ส าหรบประเทศไทย กรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ เปนหนวยงานทมหนาทในการตรวจรบรองระบบการจดการคณภาพ: การปฏบตทางการเกษตรทดส าหรบพช (GAP) โดยไดก าหนดขอก าหนด กฎเกณฑและวธการตรวจประเมน ซงเปนไปตามหลกการทสอดคลองกบ GAP ตามหลกการสากล เพอใชเปนมาตรฐานการผลตพชในระดบฟารมของประเทศ รวมทงไดจดท าคมอการเพาะปลกพชตามหลก GAP ส าหรบพชทส าคญของไทยจ านวน 24 ชนด ประกอบดวย ผลไม ทเรยน ล าไย กลวยไม สบปะรด สมโอ มะมวง และสมเขยวหวาน พช ผก มะเขอเทศ หนอไมฝรง ผกคะนา หอมหวใหญ กะหล าปล พรก ถวฝกยาว ถวลนเตา ผกกาดขาวปล ขาวโพดฝกออน หวหอมปล และหวหอมแบง ไมดอก กลวยไมตดดอก และปทมมา พชอน ๆ กาแฟโรบสตา มนส าปะหลง และยางพารา

26

การตรวจรบรองระบบ GAP ของกรมวชาการเกษตร ไดแบงออกเปน 3 ระดบ ดงน 1. กระบวนการผลตทไดผลตผลปลอดภย 2. กระบวนการทไดผลตผลปลอดภยและปลอดภยจากศตรพช 3. กระบวนการผลตทไดผลตผลปลอดภย ปลอดจากศตรพชและคณภาพเปนทพงพอใจของผบรโภค

หลกเกณฑ และวธการตรวจประเมนรบรองฟารม GAP ขอก าหนด หลกเกณฑและวธการตรวจประเมนทใชในการตรวจรบรองฟารม GAP ทง 3 ระดบ ประกอบดวยขอมล ดงน ตารางท 2-1 หลกเกณฑ และวธการตรวจประเมนรบรองฟารม

ล าดบขอก าหนด เกณฑทก าหนด วธการตรวจประเมน 1. แหลงน า - น าทใชตองไดจากแหลงทไมม

สภาพแวดลอมซงกอใหเกดการปนเปอนวตถอนตรายและจลนทรย

- ตรวจพนจสภาพแวดลอมหากอยในสภาวะเสยงใหตรวจสอบและวเคราะหคณภาพน า

2. พนทปลก - ตองเปนพนททไมมวตถอนตรายและจลนทรยทจะท าใหเกดการตกคางหรอปนเปอนในผลตผล

- ตรวจพนจสภาพแวดลอม หากอยในสภาวะเสยงใหตรวจสอบและวเคราะหคณภาพดน

3. การใชวตถอนตรายทางการเกษตร

- หากมการใชสารเคมในกระบวนการผลตใหใชตามค าแนะน าหรออางองค าแนะน าของกรมวชาการเกษตร หรอ ตามฉลากทขนทะเบยนกบกรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตร-และสหกรณ - ตองใชสารเคมใหสอดคลองกบรายการ - หามใชวตถอนตรายทระบในทะเบยนวตถอนตรายทางการเกษตรทหามใช

- ตรวจสอบสถานทเกบรกษาวตถอนตรายทางการเกษตร - สารเคมทประเทศคคาอนญาตใหใชตรวจบนทกขอมลการใชวตถอนตรายทางการเกษตร และสมตวอยางวเคราะหสารพษตกคางในผลตผลกรณมขอสงสย

4. การเกบรกษาและการขนยายผลตผลภายในแปลง

- สถานทเกบรกษาตองสะอาด อากาศถายเทไดดและสามารถปองกนการปนเปอนของวตถแปลกปลอม วตถอนตรายและสตวพาหะน าโรค - อปกรณและพาหะในการขนยายตองสะอาดปราศจากการปนเปอนสงอนตรายทมผลตอความปลอดภยในการบรโภค - ตองขนยายผลตผลอยางระมดระวง

- ตรวจพนจสถานท อปกรณ ภาชนะบรรจขนตอนและวธการขนยายผลตผล

27

ตารางท 2-1 (ตอ)

ล าดบขอก าหนด เกณฑทก าหนด วธการตรวจประเมน 5. การบนทกขอมล - ตองมการบนทกขอมลทเกยวกบการใชวตถ

อนตรายทางการเกษตร - ตองมการบนทกขอมลการส ารวจและการปองกนจ ากดศตรพช - ตองมการบนทกขอมลการจดการเพอใหไดผลตผลคณภาพ

- ตรวจบนทกขอมลของเกษตรกรตามแบบบนทกขอมล

6. การผลตใหปลอดภยจากศตรพช

- ผลตผลทเกบเกยวแลว ตองไมมศตรพชตดอยถาพบตองตดแยกไวตางหาก

- ตรวจสอบบนทกขอมลการส ารวจศตรและการปองกนก าจด - ตรวจพนจผลการคดแยก

7. การจดการกระบวนการผลตเพอใหไดผลตผลคณภาพ

- การปฏบตและการจดการตามแผนควบคมการผลต - คดแยกผลตผลดอยคณภาพไวตางหาก

- ตรวจสอบบนทกขอมลการปฏบตและการจดการเพอใหไดผลตผลคณภาพ - ตรวจพนจผลการคดแยก

8. การเกบเกยว และการปฏบตหลงการเกบเกยว

- เกบเกยวผลในระยะทเหมาะสมตามเกณฑในแผนควบคมการผลต - อปกรณทใชในการเกบเกยว ภาชนะบรรจและวธการเกบเกยวตองสะอาดไมกอใหเกดอนตรายตอคณภาพของผลผลต และปนเปอนสงอนตรายทมผลตอความปลอดภยในการบรโภค

- ตรวจสอบบนทกการเกบเกยวและการปฏบตหลงการเกบเกยว - ตรวจพนจอปกรณ ภาชนะบรรจ ขนตอนและวธการเกบเกยว

หมายเหต: ขอก าหนดในขอ 1-5 ส าหรบกระบวนการผลตทไดผลตผลปลอดภย ขอก าหนดในขอ 1-6 ส าหรบกระบวนการผลตทไดผลตผลปลอดภยและปลอดจากศตรพช ขอก าหนดในขอ 1-8 ส าหรบกระบวนการผลตทไดผลตผลปลอดภย ปลอดจากศตรพชและคณภาพเปนทพงพอใจของผบรโภค (กรมวชาการเกษตร, 2532)

28

บทท 3

วธด าเนนการวจย

วธการศกษา การศกษาการลงทนเพาะ เหดนางฟา 1 โรงเรอน ระยะเวลาทดลอง 1 ป ใชวธวจย

เชงคณภาพ (Qualitative research) โดยก าหนดวธการศกษาดงน 1. การศกษาขอมลจากเอกสาร (Documentary research) เปนการศกษาโดยรวบรวม

ขอมลจากเอกสารตาง ๆ ทเกยวของ จากเอกสารของหนวยงานราชการ นตยสาร สงพมพ วารสารและงานวจยทเกยวของ

2. การศกษาขอมลจากการสมภาษณเชงลก (In-depth interview) โดยใชแนวค าถามเพอเกบขอมลดวยการสมภาษณเชงลกจากผใหขอมลส าคญ (Key informants) เปนการพดคยสมภาษณขอมลและขอคดเหนในประเดนของการเพาะเหดเศรษฐกจ “เหดนางฟา” ผใหขอมลส าคญ

การสมภาษณเกษตรกรฟารมเหดนางฟาในเขตจงหวดชลบรและจงหวดระยองจ านวน 3 ราย 1. เกษตรกรฟารมเหด พทยา จงหวดชลบร สมภาษณเมอวนท 17 ตลาคม 2558

2. เกษตรกรฟารมเหด หนองปรอ จงหวดชลบร สมภาษณเมอวนท 25 ตลาคม 2558

3. เกษตรกรฟารมเหด บรพา จงหวดระยอง สมภาษณเมอวนท 25 ตลาคม 2558

การสมภาษณในกลมผบรโภค จงหวดชลบร ผบรโภคทวไป

การสมภาษณพอคาแมคาตลาดสด

1. ตลาดสดตะเคยนเตย อ าเภอบางละมง จงหวดชลบร สมภาษณเมอวนท 27 ตลาคม 2558

2. ตลาดสดแหลมฉบง จงหวดชลบร สมภาษณเมอวนท 27 ตลาคม 2558

3. ตลาดสดศรราชา จงหวดชลบร สมภาษณเมอวนท 27 ตลาคม 2558

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลเชงคณภาพเปนแนวค าถามทใชในการสมภาษณซงแนวค าถามทใชในการสมภาษณไดมาจากแนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของมาก าหนด

29

ขอบเขต และประเดนในการศกษา จากนนน ามาสรางเปนค าถามในดานตาง ๆ เกยวกบการเพาะเหดเศรษฐกจ “เหดนางฟา”

การทดสอบแนวค าถามทใชในการสมภาษณเพอใหเกดความเทยงตรงตามเนอหา (Content validity) ไดน าแนวค าถามไปใหอาจารยทปรกษาท าการตรวจสอบแนะน าในรายละเอยดและแกไขปรบปรงเพอความถกตองกอนน าไปใชงานตอไป

การเกบรวบรวมขอมลภาคสนามใชในการสมภาษณแบบถงตว มการพดคยอยางไมเปนทางการกอนเขาสประเดนค าถามในเรองการศกษาตนทนการเพาะเหดนางฟา ตนทนการสรางโรงเรอน การตรวจสอบความคมคาในการลงทนของเกษตรกรฟารมเหดนางฟา การส ารวจตลาด การศกษาชองทางการจดจ าหนาย และอปสรรคในการลงทนเพาะเหดนางฟาโดยการถามค าถามทเตรยมไวทละประเดน ใชการสมภาษณแบบใกลชดเปนกนเอง

การวเคราะหความออนไหว (Sensitivity Analysis)

การวเคราะหความออนไหวเปนการพจารณาการเปลยนแปลงของปจจยตาง ๆ ทใชในการวเคราะหความเปนไปไดในการลงทน เชน การเพมขนหรอลดลงของจ านวนผลผลต อตราดอกเบยราคาผลผลต ราคาปจจยการผลต หรอคแขงในอนาคต เปนตน การวเคราะหความออนไหวในหลาย ๆ กรณ เพอท าใหทราบถงความเสยงในการลงทน และสามารถน ามาใชเปนขอมลประกอบการตดสนใจวาควรจะลงทนหรอไม หากเกดความเปลยนแปลงของปจจยตาง ๆ ทแตกตางไปจากเดม

การศกษาในครงน การวเคราะหความออนไหวของการลงทนเพาะเหดนางฟาของเกษตรกรฟารมเหด แบงออกเปน 6 กรณ คอ

1. ผลผลตเพมขน 0% รายไดเพมขน 0%

2. ผลผลตเพมขน 0% รายไดเพมขน 25%

3. ผลผลตเพมขน 0% รายไดเพมขน 45%

4. ผลผลตเพมขน 25% รายไดลดลง 0%

5. ผลผลตเพมขน 25% รายไดลดลง 25%

6. ผลผลตเพมขน 25% รายไดลดลง 45%

ท าการวเคราะหวามความเสยงในการลงทนเพาะเหดนางฟาในเขตพนท เพราะอาจขาดทนไดหากปจจยบางตวมการเปลยนแปลงไป โดยการเปลยนแปลงของปจจยตาง ๆ อาจไมเปนไปตามนขนอยกบสภาพความเปนจรง ซงจะท าการวเคราะหหลงจากการสมภาษณเชงลก เพอทราบปญหาและอปสรรคและน ามาประกอบการวเคราะหความออนไหว

30

ผวจยไดท าการวเคราะหการลงทนเพาะเหดนางฟาใน 1 รอบ ใชเวลาในการเพาะปลก เพยง 4 เดอนจงไมสามารถน าเครองมอในการค านวณหา NPV ไดเพราะเปนระยะเวลาทสน จงยากทจะน ามาค านวณผวจยจงไดวเคราะหเพอหาจดคมทนดงบทตอไปน

31

บทท 4 ผลการศกษา

การน าเสนอผลการศกษาการลงทนเพาะเหดนางฟา 1 โรงเรอน ระยะเวลา 1 ป และ การจดจ าหนายของตลาด เหดนางฟาครงนผวจยจะน าเสนอผลการศกษาโดยล าดบดงน

1. ตนทนการสรางโรงเรอน ตนทนกอนเชอเหดนางฟา และตนทนการเพาะเหดนางฟา 2. วเคราะหความเปนไปไดเพอหาผลก าไร ขาดทน 3. ชองทางการจดจ าหนายเหดนางฟา 4. อปสรรคในการลงทนเพาะเหดนางฟา

สวนท 1 ศกษาตนทนการสรางโรงเรอน ตนทนในการเพาะเหด อปสรรคทเกยวของในการเพาะเหดเศรษฐกจ “เหดนางฟา”

สวนท 1 ตนทนการสรางโรงเรอนเพาะเหดนางฟา ตารางท 4-1 ตนทนการสรางโรงเรอนเพาะเหดนางฟา ขนาดโรงเรอน (ก x ย x ส ) เมตร บรรจกอนเชอเหด (กอน) ตนทนการสรางโรงเรอน (บาท) โรงเรอนขนาด 2 x 4 x 2.5 เมตร 1,000 3,500

โรงเรอนขนาด 2 x 8 x 2.5 เมตร 2,000 5,000

โรงเรอนขนาด 4 x 7 x 2.5 เมตร 3,000 7,500

โรงเรอนขนาด 4 x 15 x 2.5 เมตร 4,000 9,500

หมายเหต: ราคาดงกลาวเปนราคารวมคาแรงงาน คาขนสง และอปกรณตาง ๆ ทเกยวของกบโรงเรอน จากขอมลทไดท าการศกษา ผวจยไดท าการเลอกวสดในการสรางโรงเรอน โดยตนทนการสรางโรงเรอนขนอยกบขนาดของโรงเรอนและพนท ทเจาของเกษตรกรฟารมเหดมอย ราคาดงกลาวเปนราคา การสรางโรงเรอนในแตละขนาด

32

ตนทนในการผลตกอนเชอเหดนางฟา ในงานวจยบบนผวจยไดผลตนทนในการท ากอนเชอเหดกอนหนงประมาณ 4.87 บาท (รวมทงหมดตงแตขเลอยจนถงบมเสรจ) เมอหลงจากทดอกเหดเจรญเตบโตสามารถเกบเกยวผลผลตในแตละกอนราว 20-50 บาท สวนน าหนกกอนเชอเหดกอนละ ประมาณ 800 กรม ถง 1 กโลกรม ผวจยขอน าเสนอตารางตนทนในการท ากอนเชอเหดนางฟาตามตารางท 4-2 ดงน ตารางท 4-2 ตนทนในการผลตกอนเชอเหดนางฟา ตอขเลอย 300 กโลกรม

รายละเอยด ตนทน

จ านวน หนวย หนวยละ (บาท) ตนทนเฉลย (บาท)

ตนทนคงท คาเชาทดน 2 วน 83.33 166.66 คาเสอมราคาเครองจกร 3 เครอง 57 171 รวมตนทนคงท 337.66 ตนทนผนแปร ขเลอย 300 กโลกรม 1.4 420 อาหารเสรม 18 กโลกรม 12 216 SEAGRO (ฮอรโมนเมด) 3 ฝา 4.5 13.5 EM (น าหนกจลนทรย) 3 ฝา 1 3 คอขวด 600 ชน 0.15 90 ฝา (จกส าล) 600 ชน 0.2 120 ถงขนาด 7x11" 600 ถง 0.12 72 เชอเหดเมลดขาวฟาง 12 ขวด 8 96 คาไฟฟา 9.4 หนวย 4.03 37.88 คาน า 200 ลตร 0.0214 4.28 แกสหงตมในครวเรอน (15 กโลกรม) 1 ถง 380 380 คาแรงงาน 2 วน 300 600 ตนทนผนแปร 2052.66 รวมตนทนการผลตทงหมด 2390.32 ตนทนเฉลยกอนเชอเหดนางฟาตอกอน 3.98

33

เปรยบเทยบการผลตกอนเชอเหดนางฟากบราคาตลาดกอนเชอของเกษตรกรฟารมเหด

ตารางท 4-3 เปรยบเทยบการผลตกอนเชอเหดนางฟา

รายละเอยด จ านวน หนวยละ มลคารวม (บาท)

ฟารมเหดพทยา 4,000 6.50 26,000.00

ฟารมเหดหนองปรอ 4,000 8.00 32,000.00

ฟารมเหดบรพา 4,000 7.00 28,000.00

ผลตกอนเชอเอง 4,000 3.98 15,920.00

เครองจกรทใชในกระบวนการผลต เครองจกรทใชในกระบวนการเพาะเหดนางฟาไดแก 1. เครองนงกอนเชอเหดนางฟา เพอฆาเชอ 2. เครองผสมขเลอย เพอท ากอนเชอเหดนางฟา เพอใหสวนผสมตาง ๆ คลกเคลากนประหยดเวลาในการใชแรงงานคนในการผสม และสามารถผสมกอนเชอไดตลอดเวลาเมอตองการกอนเชอเหดนางฟา 3. เครองตอกกอนเชอเหดนางฟา เพอใหกอนเชอทบรรจในถงอดแนน ประหยดเวลา ประหยดแรงงาน และไดกอนเชอทมประสทธภาพ เครองตอกกอนเชอเหด เครองผสมขเลอย และเครองนงกอนเชอเหด เปนการลงทนครงแรกเพยงครงเดยว ดงนนจะมการคดราคาคาเสอมของเครองจกรดงตาราง ดงตอไปน

ตารางท 4-4 ตนทนเครองจกรส าหรบเพาะเหดนางฟา หนวย (บาท)

ราการ จ านวน ราคา มลคา อายการใชงาน

(ป) คาเสอม

เครองนงกอนเชอเหด 1 28,000 28,000 5 5,600 เครองตอกกอนเชอเหด 1 18,500 18,500 5 3,700 เครองผสมขเลอย 1 22,500 22,500 5 4,500 รวม 69,000 13,800 หมายเหต การลงทนเครองจกรเปนการลงทนเพยงครงเดยว

34

จากตารางท 4-4 มลคาของเครองจกร ทงหมด เทากบ 69,000 บาท คาเสอม ราคาโดยเฉลย โดยคดตามอายการใชงานของอปกรณแตละชนด เทากบ 13,800 บาท

ตนทนส าหรบการลงทนครงแรก ตอการเพาะเหด 1 โรงเรอน จ านวน 4,000 กอน จากการศกษาขอมลคาใชจายในการลงทนเพาะเหดนางฟาครงแรก สรปไดวาจะตองม

คาใชจายดงตารางตอไปน ตารางท 4-5 ตนทนการเพาะเหดตอ 1 โรงเรอน จ านวน 4,000 กอน (1 รอบการผลต)

รายละเอยด ตนทนตอโรงเรอน

จ านวน หนวย หนวยละ จ านวนเงน กอนเหด 4,000 กอน 3.98 15,920.00 โรงเรอน 1 โรงเรอน 9,500.00 9,500.00 คาน า 14,018.69 ลตร 0.02 300.00 คาไฟ 62.03 หนวย 4.03 250.00 คาเชาท 1 ไร 500.00 500.00 เครองนงกอนเชอเหดนางฟา 1 เครอง 28,000.00 28,000.00 เครองตอกกอนเหดนางฟา 1 เครอง 18,500.00 18,500.00 เครองผสมเชอเหดนางฟา 1 เครอง 22,500.00 22,500.00 คาแรงงานพนกงานดแลเหดและเกบเหด 1 คน 9,000/ด 9,000.00 ตนทนตอโรงเรอน 104,470.00

หมายเหต: คาแรงงาน จะใช 1 คน ตอ 1โรงเรอน คาเชาท 1 ไรสามารถสราง โรงเรอน ได 6 โรงเรอน

สวนท 2 วเคราะหความเปนไปไดเพอหาผลก าไร ขาดทน ผวจยไดทดลองเพาะเหดนางฟาจ านวน 4,000 กอน ใน 1 โรงเรอน เพอท าการทดลองผลการวจย เพอวเคราะหความเปนไปได เพอหาผลก าไร ขาดทน โดยเปนผลการวจยฟารมเหดนางฟา ผวจยสรปการเปดดอกเหดตามระยะเวลา ทเหดนางฟาจะใหผลผลต รวมระยะเวลาการลงทนเพาะเหดนางฟา จ านวน 1 รอบการผลต โดยสรปผลก าไรขาดทน ดงน

35

ตารางท 4-6 สรปผลวเคราะหรายรบ-รายจายส าหรบ 1 โรงเรอน (1 รอบการผลต)

รายละเอยด จ านวน หนวย หนวยละ

(บาท)

รายจาย จ านวนเงน

(บาท)

รายได จ านวนเงน

(บาท)

ผลผลต 1,200 กโลกรม 80 96,000 ตนทนกอน 4,000 กอน 3.98 15,920.00 คาเชาท (1ไร ม 6 โรงเรอน) (500/6)*4 4 เดอน 83.33 333.32 คาแรงงาน 1 คน 4 เดอน 9,000 36,000.00 คาโรงเรอน (1 ป 9,500/12) 4 เดอน 791.67 3,166.68 คาใชจายอน ๆ 4 เดอน 1000 4,000.00 ยอดรวม 59,420.00 96,000 สรปผลก าไร 4 เดอน 36,580.00 สรปผลก าไร ตอเดอน 9,145.00

หมายเหต แรงงาน 1 คน ตอ 1 โรงเรอน พอคาคนกลางจะมารบผลผลตหนาฟารม จากการศกษาขอมลการเพาะเหดนางฟา 1โรงเรอน เปนระยะเวลา 1 ป ผวจยพบวาการลงทนในครงนมผลก าไรจากการเพาะเหดนางฟาดงขอมลตอไปน

36

สรปผลก าไรตอ 1 โรงเรอน ทดลองระยะเวลา 1 ป

ตารางท 4-7 การลงทนเพาะเหดนางฟา 1 โรงเรอน ทดลองระยะเวลา 1 ป

รายรบ รายจาย จ านวนเงน (บาท) รายไดจากการขายผลผลต รอบท 1 (ม.ค.-เม.ย.)

96,000.00

รายไดจากการขายผลผลต รอบท 2 (พ.ค.-ส.ค.) 96,000.00

รายไดจากการขายผลผลต รอบท 3 (ก.ย.-ธ.ค.) 96,000.00

288,000.00

ตนทนการเพาะเหดรอบท 1 (ม.ค.-เม.ย.) 59,420.00

ตนทนการเพาะเหดรอบท 2 (พ.ค.-ส.ค.) 59,420.00

ตนทนการเพาะเหดรอบท 3 (ก.ย.-ธ.ค.) 59,420.00 178,260.00

คาเสอมราคา - เครองนงกอนเชอเหดนางฟา 5,600.00

คาเสอมราคา - เครองตอกกอนเหดนางฟา 3,700.00

คาเสอมราคา - เครองผสมเชอเหดนางฟา 4,500.00 13,800.00 192,060.00 สรปผลก าไร

95,940.00

ผวจยไดทดลองเพาะเหดนางฟาจ านวน 12,000 กอน ใน 3 โรงเรอน เพอท าการทดลองผลการวจยเพอวเคราะหความเปนไปได เพอหาผลก าไร ขาดทน โดยเปนผลการวจยฟารมเหดนางฟา ผวจยสรปการเปดดอกเหดตามระยะเวลา ทเหดนางฟาจะใหผลผลต รวมระยะเวลาการลงทนเพาะเหดนางฟา จ านวน 4 เดอน ซงจะมคาใชจาย และผลก าไร ดงตารางท 4-8

37

ตารางท 4-8 วเคราะหรายรบ-รายจายส าหรบ 3โรงเรอน

รายละเอยด จ านวน หนวย หนวยละ (บาท)

รายจาย จ านวนเงน

(บาท)

รายได จ านวนเงน

(บาท)

ผลผลต 3,600 กโลกรม 80 288,000 ตนทนกอน 12,000 กอน 3.98 47,760.00 คาเชาท (1ไร ม 6 โรงเรอน) (500/6)*3 โรงเรอน

4 เดอน 250 1,000.00

คาแรงงาน 1 คน 4 เดอน 9,000 36,000.00 คาโรงเรอน (1 ป 28,500/12) 4 เดอน 2375 9,500.00 คาใชจายอนๆ (1,000*3) 4 เดอน 3000 12,000.00 ยอดรวม 106,260.00 288,000 สรปผลก าไร 4 เดอน 181,740.00 สรปผลก าไร ตอเดอน 45,435.00

หมายเหต แรงงาน 1 คน ตอ 3 โรงเรอน พอคาคนกลางจะมารบผลผลตหนาฟารม จากการศกษาขอมลการเพาะเหดนางฟา 3โรงเรอน เปนระยะเวลา 1 ป ผวจยพบวา การลงทนในครงนมผลก าไรจากการเพาะเหดนางฟาดงขอมลตอไปน

38

สรปผลก าไรตอ 3 โรงเรอน ทดลองระยะเวลา 1 ป

ตารางท 4-9 การลงทนเพาะเหดนางฟา 3โรงเรอน ทดลองระยะเวลา 1 ป

รายรบ รายจาย จ านวนเงน (บาท) รายไดจากการขายผลผลต รอบท 1 (ม.ค.-เม.ย.)

288,000.00

รายไดจากการขายผลผลต รอบท 2 (พ.ค.-ส.ค.) 288,000.00

รายไดจากการขายผลผลต รอบท 3 (ก.ย.-ธ.ค.) 288,000.00

864,000.00

ตนทนการเพาะเหดรอบท 1 (ม.ค.-เม.ย.) 106,260.00

ตนทนการเพาะเหดรอบท 2 (พ.ค.-ส.ค.) 106,260.00

ตนทนการเพาะเหดรอบท 3 (ก.ย.-ธ.ค.) 106,260.00 318,780.00 คาเสอมราคา - เครองนงกอนเชอเหดนางฟา 5,600.00

คาเสอมราคา - เครองตอกกอนเหดนางฟา 3,700.00

คาเสอมราคา - เครองผสมเชอเหดนางฟา 4,500.00 13,800.00 332,580.00 สรปผลก าไร

531,420.00

ผวจยไดทดลองเพาะเหดนางฟาจ านวน 24,000 กอน ใน 6 โรงเรอน เพอท าการทดลองผลการวจยเพอวเคราะหความเปนไปได เพอหาผลก าไร ขาดทน โดยเปนผลการวจยฟารมเหดนางฟา ผวจยสรปการเปดดอกเหดตามระยะเวลา ทเหดนางฟาจะใหผลผลต รวมระยะเวลาการลงทนเพาะเหดนางฟา จ านวน 4 เดอน ซงจะมคาใชจาย และ ผลก าไร ดงตารางท 4-10

39

ตารางท 4-10 วเคราะหรายรบ-รายจายส าหรบ 6 โรงเรอน

รายละเอยด จ านวน หนวย หนวยละ (บาท)

รายจาย จ านวนเงน

(บาท)

รายได จ านวนเงน

(บาท)

ผลผลต 7,200 กโลกรม 80.00 576,000 ตนทนกอน 24,000 กอน 3.98 95,520.00 คาเชาท (1ไร ม 6 โรงเรอน) 4 เดอน 500.00 2,000.00 คาแรงงาน 2 คน 4 เดอน 18,000.00 72,000.00 คาโรงเรอน (1 ป 57,000/12) 4 เดอน 4,750.00 19,000.00 คาใชจายอนๆ (1,000*6) 4 เดอน 6,000.00 24,000.00 ยอดรวม 212,520.00 576,000 สรปผลก าไร 4 เดอน 363,480.00 สรปผลก าไร ตอเดอน 90,870.00

หมายเหต แรงงาน 2 คน ตอ 6 โรงเรอน พอคาคนกลางจะมารบผลผลตหนาฟารม

จากการศกษาขอมลการเพาะเหดนางฟา 6โรงเรอน เปนระยะเวลา 1 ป ผวจยพบวา การลงทนในครงนมผลก าไรจากการเพาะเหดนางฟาดงขอมลตอไปน

40

สรปผลก าไรตอ 6 โรงเรอน ทดลองระยะเวลา 1 ป

ตารางท 4-11 การลงทนเพาะเหดนางฟา 6 โรงเรอน ทดลองระยะเวลา 1 ป

รายรบ รายจาย จ านวนเงน (บาท) รายไดจากการขายผลผลต รอบท 1 (ม.ค.-เม.ย.)

576,000.00

รายไดจากการขายผลผลต รอบท 2 (พ.ค.-ส.ค.) 576,000.00

รายไดจากการขายผลผลต รอบท 3 (ก.ย.-ธ.ค.) 576,000.00

1,728,000.00

ตนทนการเพาะเหดรอบท 1 (ม.ค.-เม.ย.) 212,520.00

ตนทนการเพาะเหดรอบท 2 (พ.ค.-ส.ค.) 212,520.00

ตนทนการเพาะเหดรอบท 3 (ก.ย.-ธ.ค.) 212,520.00 637,560.00 คาเสอมราคา - เครองนงกอนเชอเหดนางฟา 5,600.00

คาเสอมราคา - เครองตอกกอนเหดนางฟา 3,700.00

คาเสอมราคา - เครองผสมเชอเหดนางฟา 4,500.00 13,800.00 651,360.00 สรปผลก าไร

1,076,640.00

เปรยบเทยบการลงทนเพาะเหดนางฟา 1, 3 และ 6 โรงเรอน ผวจยไดท าการศกษาขอมลการเพาะเหดนางฟา 1 โรงเรอน, 3 โรงเรอน และ 6 โรงเรอน พบวาการลงทนดงกลาว มผลก าไรทแตกตางกน ตามขนาดการลงทนดงตารางท 4-12 ตารางท 4-12 เปรยบเทยบการลงทนเพาะเหดตอป ส าหรบ 1, 3 และ 6 โรงเรอน

รายการ รายได ตนทน ก าไร ขาดทน รอยละ 1 โรงเรอน 288,000.00 192,060.00 95,940.00 49.95 3 โรงเรอน 864,000.00 332,580.00 531,420.00 159.79 6 โรงเรอน 1,728,000.00 651,360.00 1,076,640.00 165.29

41

การเปรยบเทยบผลผลตแตละชวงรอบการผลตตามฤดกาล/ 1 โรงเรอน ปกตแลวกอนเชอเหด 1 กอนจะใหผลผลตรวม 3-4 ขดตอกอน แตบางครงกมความ

เปนไปไดทจะเกบผลผลตไมไดตามเปาหมาย เนองจากปจจยตาง ๆ ทอาจจะเกดขนในระหวาง การเพาะเหดนางฟา ดงนนผวจยจงขอเปรยบเทยบขอมล หากมผลผลตออกนอยจนถงไดผลผลตจ านวนมาก ดงตารางตอไปน ตารางท 4-13 เปรยบเทยบผลผลตแตละชวงรอบการผลตตามฤดกาล (1 โรงเรอน 4,000 กอน)

ผลผลต กโลกรม

ละ (บาท)

รายได/ 4 เดอน (บาท)

รายได/ ป (บาท)

คาใชจาย/ ป (บาท)

ก าไรขาดทน/ ป

(บาท)

1,400 กก. (3.5 ขด/ กอน) 80.00 112,000.00 336,000.00 192,060.00 143,940.00

1,200 กก. (3 ขด/ กอน) 80.00 96,000.00 288,000.00 192,060.00 95,940.00

1,000 กก. (2.5 ขด/ กอน) 80.00 80,000.00 240,000.00 192,060.00 47,940.00

800 กก. (2 ขด/ กอน) 80.00 64,000.00 192,000.00 192,060.00 -60.00

600 กก. (1.5 ขด/ กอน) 80.00 48,000 144,000.00 192,060.00 -48,060.00

400 กก. (1 ขด/ กอน) 80.00 32,000 96,000.00 192,060.00 -96,060.00 ฤดกาลมผลตอการออกดอกของเหด เชน ชวงฤดหนาว ลมหนาว มผลกระทบตอการออกดอกเนองจากลมหนาวจะท าใหดอกเหดแหง ผวจยปองกนโดยการฉดน าเพอเพมความชนใหกบโรงเรอน ฤดรอน ผลกระทบอาจท าใหเหดออกดอกนอย เพราะอากาศอบอาวเหดนางฟาไมตองการ จากการวจยผวจยปองกนโดยการควบคมอณหภมความชนใหไดตามทเหดตองการ ฤดฝน ไมกระทบตอการออกดอกเพาะเหดตองการความชนท าใหผวจยไมตองรดน ามากในฤดฝน หากควบคมความชนได ผลผลตกจะออกปกต และสม าเสมอ

สวนท 3 ชองทางการจดจ าหนายเหดนางฟา ผวจยไดท าการส ารวจชองทางการจดจ าหนายเหดเศรษฐกจ “เหดนางฟา” สวนใหญเกษตรกรเพาะเหดนางฟา สามารถจ าหนายเหดได 2 ชองทางคอ ขายปลกใหกบผบรโภคทวไป และ ขายสงใหพอคาคนกลาง หรอโรงงานแปรรปเหดนางฟา โดยจ าแนก ดงตอไปน

42

1. ตลาดขายปลกใหกบผบรโภคทวไป ตลาดขายปลกใหกบผบรโภคทวไป คอ ขายปลกใหกบเพอนบานใกลเรอนเคยงโดยผวจยไดสอบถามเกษตรกรฟารมเหด พบวาผบรโภคบานใกลเรอนเคยงนนเปนลกคาหลก เนองจากมการเขามารบซอเหดนางฟาถงหนาฟารมทก ๆ วน เพอน าไปบรโภคในครวเรอน โดยผบรโภคบางรายซอเพอไปจ าหนายตอใหกบเพอนในบรษททผบรโภคท างานอย บางรายอาจฝากซอ ซงราคาขายปลกหนาฟารม มราคากโลกรมละ 90-100 บาท ซงจะมราคาสงกวาราคาสงใหกบพอคาคนกลาง และยงสามารถขายเหดออกนอยในบางชวงเวลากตาม ผลการส ารวจส าหรบกลมบรโภคทวไป พบวาผบรโภคกลมนมความชนชอบในรสชาต และคณภาพของเหดนางฟาทมความสด ปลอดสารพษ ในการส ารวจตลาดครงนผวจยไดท าการเลอกกลมผบรโภครายยอยทมารบซอเหดหนาฟารม โดยมงเจาะตลาดส าหรบผบรโภคทเขามาซอเหดเศรษฐกจ “เหดนางฟา” 2. ลกคาเปาหมายขายสงกลมตลาดสด กลมลกคาทเขามาใชบรการในตลาดสดคอ กลมผบรโภคทวไปทซอเหดนางฟาเพอน าไป บรโภคในครวเรอน และกลมแมคาทมาซอเหดนางฟาเพอไปจ าหนายตอ ผลการส ารวจส าหรบกลมผบรโภคทวไป พบวาผบรโภคกลมนมความชนชอบในความสด ปลอดสารพษ และคณภาพของเหดนางฟาแตเนองจากการเลยงเหดเพอเปดดอกนน บางครงเหดนางฟาออกไมทนตอความตองการของตลาดจงท าใหเหดนางฟาขาดตลาด จงท าใหแมคาตลาดสดมการหนไปรบซอเหดจากฟารมอนเพอทจะท าใหมเหดขายไดตลอดไมขาดตลาดจงท าใหม การตอรองราคาสง ในการส ารวจตลาดครงนผวจยไดเลอกกลมลกคาเปาหมายกลมแมคาตลาดสด โดยผวจยไดสมภาษณแมคาตลาดสดตาง ๆ ดงน 2.1 ตลาดสดตะเคยนเตย อ าเภอบางละมง จงหวดชลบร ตลาดสดตะเคยนเตย ซงลกษณะตลาดสดจะเปดทกวนตงแต 14.00-19.00 น. เปนตลาดทมประชาชนมความตองการสนคาทมความสดมากโดยสวนใหญจะเปนประชาชนทตองการเลอกซอวตถดบเพอน าไปปรงอาหารเพอรบประทานเองในครวเรอน และแมคาคาทตองการเหดไปปรงอาหารส าเรจรปเพอไปวางขายใหกบลกคาทตองการซออาหารส าเรจรปพรอมทาน ซงราคาทผวจยน าเสนอไปนนเปนราคาทแมคาตลาดสดสามารถน าไปจ าหนายใหกบผบรโภคไดและมก าไร ผวจยไดท าการสมภาษณ กลมแมคาในตลาดจ านวน 2 ราย ดงน

43

1. แมคารานเอ รานเอเปนรานขายผกสด จากการสมภาษณ พบวา ความตองการของผบรโภคทมาจบจายในตลาดตองการผก และเหดนางฟาทมความสดใหม ปลอดสารเคม และมคณภาพ ซงราคาทผวจยน าเสนอไปนนเปนราคาทแมคาตลาดสดสามารถน าไปจ าหนายใหกบผบรโภคไดและมก าไร ผวจยจงไดน าเสนอเหดนางฟาดงกลาวใหกบแมคาเพอเปนอกทางเลอกใหกบลกคาทมความตองการเพอน าไปบรโภค

2. แมคารานบ รานบเปนแมคาตลาดสดรายใหญ จากการสมภาษณแมคา พบวา มรานอาหารละแวกใกล ๆ มารบโดยตรงจากแมคารานบ เมอผวจยเสนอเหดนางฟาเพอเปนทางเลอกหนงในการน าเสนอใหลกคารานอาหาร แมคายนดทจะรบเหดนางฟาเพอไปจายไมอนหากมในปรมาณทมาก ๆ ซงราคาทผวจยน าเสนอนนเปนราคาทแมคาตลาดสดสามารถน าไปจ าหนายตอและไดราคาทสง จากความสดใหม ปลอดสารเคม และคณภาพของเหด 2.2 ตลาดสดตลาดสดแหลมฉบง จงหวดชลบร ตลาดสดสมมเมอง ซงลกษณะตลาดสดจะเปดทกวนตงแต 05.00-20.00 น. เปนตลาดทมประชาชนมความตองการสนคาทมความสดมากโดยสวนใหญจะเปนประชาชนทตองการเลอกซอวตถดบเพอน าไปปรงอาหารเพอรบประทานเองในครวเรอน และแมคาทตองการเหดไปปรงอาหารส าเรจรปเพอไปวางขายใหกบลกคาทตองการซออาหารส าเรจรปพรอมทาน

ผลการส ารวจจากการสมภาษณแมคาตลาดสดกลาววา แมคายนดทจะรบเหดจากฟารมมาวางขายทตลาดสด ซงเปนเหดนางฟาทมคณภาพ สด ใหม ซงราคาทผวจยน าเสนอไปนนเปนราคาทแมคาตลาดสดสามารถน าไปจ าหนายใหกบผบรโภคไดและมก าไร และแมคาในตลาดสดสงเกตเหนวาผบรโภคทมาเลอกซอเหดนางฟาทตลาดมกเปนคนอสานเปนสวนมาก และมกสอบถามหาเหดนางฟาเพอน าไปประกอบอาหารทางผวจยจงไดน าเสนอเหดนางฟาดงกลาวใหกบแมคาเพอเปนอกทางเลอกใหกบลกคาทมความตองการเพอน าไปบรโภค 1. แมคารานเอ รานเอเปนรานขายผกสดในตลาด จากการสมภาษณ พบวา ความตองการของผบรโภคทมาจบจายในตลาดตองการผก และเหดนางฟาทมความสดใหม ปลอดสารเคม และมคณภาพ ซงราคาทผวจยน าเสนอไปนนเปนราคาทแมคาตลาดสดสามารถน าไปจ าหนายใหกบผบรโภคไดและมก าไร ผวจยจงไดน าเสนอเหดนางฟาดงกลาวใหกบแมคาเพอเปนอกทางเลอกใหกบลกคาทมความตองการเพอน าไปบรโภค

44

2. แมคารานบ รานบ เปนแมคาตลาดสดขายสงผกสด ทกชนดรวมถงเหดนางฟาดวย จากการสมภาษณแมคา พบวา โดยสวนใหญจะมกลมพอคา แมคา รายยอยมารบผลผลตตาง ๆ จากรานเพอไปจ าหนาย ตอวน ๆ 1,000-1,500 กโลกรม ซงผวจยไดสอบถามเกยวกบการรบซอผลผลตของเกษตรกรวารานบไปรบซอเองหนาฟารม หรอ เกษตรกรขนสง พบวา รานบไดไปรบผลผลตจากฟารมเอง เพราะเกรงวาอาจมกลมพอคาแมคารายอนไปตดรบผลผลตหมดกอน ราคาสงทผวจยเสนอนน รานบพงพอใจทจะน าไปหนายใหผบรโภค รวมทงกลมพอคา แมคารายยอย เชนกน เหดมความสด กรอบ สะอาด มคณภาพ มผลก าไรสง 3. ตลาดสดศรราชา จงหวดชลบร ตลาดสดศรราชา ผวจยไดท าการสอบถามผบรโภคพบวาตลาดศรราชามความตองการเหดนางฟาจ านวนมากเนองจากสถานทดงกลาวอยใกลโรงเจ ซงโรงเจจะมการสงซอเหดนางฟาสดในปรมาณละมาก ๆ เพอน าไปปรงอาหารเพอน าไปใหผทมาถอศลกนเจ ผลการส ารวจส าหรบกลมผบรโภคในโรงเจ พบวาผบรโภคกลมนมความชนชอบในความสด ปลอดสารพษ และคณภาพของเหดนางฟาแตเนองจากการเลยงเหดเพอเปดดอกนน จะไดเหดทมคณภาพกรอบอรอย หากน าไปปรงอาหารเพอรบประทาน และกลมแมคาในตลาดมความ พงพอใจในคณภาพของเหดนางฟาเปนอยางมาก จากความสด ปลอดสารพษ และยงขายไดราคามผลก าไรเพมขน 4. แมคารานเอ รานเอเปนรานขายผกสด จากการสมภาษณ พบวา รานเอตองการผลผลตจากเกษตรทมความหลากหลายเพอตอบสนองตอความตองการของผบรโภค รานเอไมมผลผลตเหดนางฟาจ าหนายแตมผลผลตจ าพวกเหดทไดจากจากเกษตรกรสวนใหญทรานเอจ าหนายนน จะเปนเหดเขมทอง และเหดฟางและ ผวจยจงเสนอเหดนางฟาเพอเปนอกทางเลอก เพอเสนอใหรานเอ น าไปทดลองจ าหนายแตไมเปนผลทดนก ผบรโภคสวนใหญ มกชนชอบ เหดฟาง เหดเขมทอง และ เหดหหน มากกวา เหดนางฟา จากการสมภาษณ แมคารานเอสารมารถจ าหนาย เหดนางฟาไดวนละ 2 กโลกรมตอวน แมคารานบ รานบเปนแมคาตลาดสดทมชอเสยงในการจ าหนายผกสด แมคารายอนทขายผกสด แบบวางขายมกจะมารบซอผลผลตจากรานบ ไมวาจะเปนผกสดชนดใดทางรานบมจ าหนายทกประเภท เนองจากรานบ สนบสนนการเพาะปลกทางการเกษตร และยงไปรบซอถงหนาฟารมเพอใหไดผลผลตทมความสดรานบเปดจ าหนายใหแกผบรโภคตงแต เวลา 04.00 น.-16.00 น. โดยสวนใหญ

45

รานบ จะจ าหนายผลผลตทางการเกษตรโดยการขายสงเปนสวนมาก และยงสามารถจ าหนายผลผลตประมาณ 3,000-5,000 กโลกรมตอวน เปนผลผลตประเภทอน ๆ และ จ าหนายผลผลต จ าพวกเหด ประมาณ 100-200 กโลตอวน มรานอาหารญปน รานอาหารรมทะเล ฯลฯ ละแวกนน สงซอเหด และผลผลตทางการเกษตรประเภทอนเพอน าไปประกอบอาหารตอนรบแขก ทมาใชบรการ ผวจยพบวา ผลผลตทรานบจ าหนายนนมความสด และใหม ท าใหมผบรโภค และ รานอาหารสงซอ รานบจ านวนมาก ผวจยจงน าเสนอเหดนางฟา แมคารานบชนชอบ ความสด กรอบ ปลอดสารเคม และมคณภาพ ของเหดนางฟา จงรบซอจากผวจย จ านวน 50-100 กโลกรมตอวนถาผวจยมเพยงพอตอการรบซอ

สวนท 4 ศกษาอปสรรคในการลงทนเพาะเหดนางฟา 1. การส ารวจตลาดอาจไดขอมลทไมเปนจรง เชน ผลผลตเหดนางฟาลนตลาด ขอมลเหดขาดตลาด ตลาดจ าหนายเหดนางฟาเปนตลาดทรฐบาลใหความส าคญ แตขอมลทไดรบอาจมความบดเบอน จากความเปนจรงเนองจากเกตรกรบางรายไมไดลงทะเบยนเปนเกษตรกรเพาะเหดนางฟาซงจะท าใหกระทรวงเกษตรและสหกรณทางการเกษตรรายงานผลผลตทไมตรงกบความเปนจรง 2. พนทในการเพาะเหดหางไกลความเจรญ ขาดสงอ านวยความสะดวก

ท าเลทตงของโรงเพาะเหดนางฟามผลตอการเจรญเตบโตของเหดนางฟา คณภาพของผลผลต จ านวนผลผลตรวมถงตนทนการผลตดวย ดงนนการเลอกท าเลทเหมาะสมนนเพอใหเสยคาใชจายนอยทสด ดงนน ในการเลอกทตงส าหรบการเพาะเหดนางฟาจงจ าเปนตองเลอกท าเลทมทตง เหมาะสมแกการเพาะเหนางฟา นอกจากนนยงมปจจยอนท เกยวของอก ดงน

ดานการขนสง ผวจยศกษาแลวพบวาหากพนทเพาะเหดนางฟาอยหางไกลความเจรญ หรอหางไกลตลาดทรองรบผลผลต พอคาแมคาทตองการผลผลต ตองเสยคาใชจายในการเขามารบผลผลตทางการเกษตร และท าให

ดานแรงงงานและคาจาง ผวจยศกษาแลวพบวาแรงงานทใชในการเพาะเหดนางฟา เปนแรงงานทวไปถาทตงหางไกลอาจจะตองมคาใชจายดานแรงงานเพมขนท าใหก าไรทจะไดรบลดลง

ดานสาธารณปโภค เชน การคมนาคม การสอสาร และไฟฟา น าปะปาเขาไมถง 3. คาเชาทดนเพาะเหดนางฟามราคาสง

ผวจยไดศกษาหาขอมลดานราคาคาเชาทดนเพอใชในการทดลองลองเพาะเหดนางฟา ซงราคาคาเชาทดนในแตละพนทมราคาสง โดยศกษาขอมลจากจากเขาสอบถามเจาของทดนแตละ

46

พนทในจงหวดชลบร โดยราคาคาเชาทดนสวนใหญ จะอยท ราคาไร ละ 5,000-10,000 บาท ซงเปนราคาทสงมากหากจะท าการลงทนเพาะเหดนางฟา 4. แหลงเงนทน

จากการศกษาขอมลในเบองตน สามารถน ามาใชประมาณการทางการเงนส าหรบจ าลอง การลงทนเพาะเหดนางฟา รวมกบการวเคราะหทางดานการตลาด ไดดงนเงนลงทนในโครงการทงหมดจ านวน 104,470 บาท โดยเปนการการลงทนครงแรก เงนทนทน ามาใชในการลงทนหากกยมจากธนาคารเกษตรกรตองเสยดอกเบยใหแกแหลงเงนทนทกยมมา และหากเกษตรกรมเงนทนอยแลวเสยโอกาสจากทจะไดรบดอกเบยจากธนาคารอกดวย

47

บทท 5 สรป ผล และขอเสนอแนะ

การศกษาเรองการตรวจสอบความคมคาในการลงทนเพาะเหดนางฟา ระยะเวลาทดลอง 1 ป การเพาะเหดเศรษฐกจ “เหดนางฟา” เปนการศกษาวจยในเชงคณภาพ (Qualitative Research) โดยมวตถประสงคในการวจยเพอศกษา ตนทนในการเพาะเหดและอปสรรคทเกยวของในการเพาะเหดเศรษฐกจ “เหดนางฟา” ชองทางในการจดจ าหนายเหดนางฟา และศกษาความเปนไปไดใน ผลก าไร ขาดทน เพอใหสามารถก าหนดกลยทธตามกลมเปาหมายทตองการได โดยท าการศกษาจากขอมลเอกสารตาง ๆ ทเกยวของ และการสมภาษณแบบเจาะลก (In-depth interview) เพอเกบรวบรวมขอมล ผลการศกษาทไดน าเสนอในบทท 4 สามารถสรปไดดงนการน าเสนอผลการศกษาเรองการตรวจสอบความคมคาในการลงทนเพาะเหดนางฟา ระยะเวลาทดลอง 1 ป และการจดจ าหนายของตลาด เหดนางฟาครงนผวจยจะน าเสนอผลการศกษาโดยล าดบดงน สวนท 1 ตนทนการสรางโรงเรอน ตนทนในการเพาะเหดเพาะเหดเศรษฐกจ “เหดนางฟา”

สวนท 2 วเคราะหความเปนไปไดเพอหาผลก าไร ขาดทน สวนท 3 อปสรรคในการลงทนเพาะเหดนางฟา

สรปผลการศกษา ผลการศกษาการลงทนเพาะเหดนางฟา ระยะเวลาทดลอง 1 ป นน ผวจยไดท าการศกษาขนตอนตาง ๆ โดยเรมตงแต ขนตอนการท ากอนเชอเหด ขนตอนการเพาะเหดนางฟา การสรางโรงเรอนจนถงกระบวนการเปดดอกเหดนางฟา จนท าใหรขนตอนและกระบวนการตาง ๆ จนกระทงไดผลผลตออกมาตามความตองการของตลาด และในสวนของตนทนนนผวจยไดวเคราะหแลวพบวา ตนทนกอนเชอเหดนางฟาราคาตนทน 3.98 บาท ตอกอน ตนทนการสรางโรงเรอนส าหรบกอนเหด 4,000 กอน 9,500.00 บาท ตอโรงเรอน โดยการลงทนเพาะเหดนางฟาครงแรก ตองใชเงนทน 35,470.00 บาท ตอโรงเรอน และคาเครองจกร ทงหมด 69,000.00 บาท โดยมการเปรยบเทยบการลงทนเพาะเหดนางฟา 1 โรงเรอน, 3 โรงเรอน และ 6 โรงเรอน การเพาะเหดนางฟา 1 โรงเรอน มผลก าไรตอป 95,940.00 บาท คดเปน 49.95% การเพาะเหดนางฟา 3 โรงเรอน มผลก าไรตอป 531,420.00 บาท คดเปน 159.79% และ การเพาะเหดนางฟา 6 โรงเรอน มผลก าไรตอป 1,076,640.00 บาท คดเปน 165.29% โดยราคาจ าหนายเหดนางฟาจะอยท กโลกรมละ 80.00 บาท จากผลก าไรทไดจากวจยในครงนเปนตวเลขทนาสนใจในการลงทนเปนอยางมาก เพราะ

48

ไดผลก าไรทคอนขางสงและอกทงผลผลตยงเปนทตองการของตลาด จนท าใหในบางชวงผลผลตออกมาไมเพยงพอตอความตองการของผบรโภค จงท าใหมราคาจ าหนายทสงขนบางครงสงถงกโลกรมละ 100 บาท จากการศกษาตนทนรายไดและผลก าไรครงนมความเปนไปไดนอยทการเพาะเหดนางฟาจะขาดทนเพราะในชวงทเหดออกนอยทสด ประมาณ 2.5 ขดตอกอนนนผวจยกยงคงมผลก าไรอยท 47,940.00 บาทตอป แตถาหากเหดนางฟาออกดอกเพยง 2 ขดตอกอนจะท าใหขาดทน เกษตรกรสวนใหญทเพาะเหดนางฟาทท ากอนเหดนางฟาเพอเปดดอกจ าหนายเองมกจะมเกษตรกรรายใหม ๆ ทสนใจในธรกจนไดเขาไปตดตอซอกอนเหดเพอน าไปเปดดอกเพอจ าหนายดวยเหตนท าใหเกษตรกรทผลตกอนเชอเหดนนไมสามารถผลตไดทนความตองการของเกษตรกรรายใหมจงท าใหเกษตรกรรายนนตองหนมาจ าหนายกอนเหดแทนการเปดดดอก นบเปนธรกจทนาลงทนเพราะราคาจ าหนายกอนเชอเหดจะอยท 7.50 ท าใหมผลก าไร 3.52 บาท คดเปน 88.44% ดงนนการผลตกอนเชอเหดไวจ าหนายใหกบเกษตรกร และเปดดอกเหดจ าหนายใหพอคาคนกลาง จงเปนธรกจทนาสนใจอยางมาก

ผลวเคราะหดานการตลาด ผวจยพบวาดานการตลาดทงในและตางประเทศมการขยายตวอยางตอเนอง โดยเฉพาะ

ตลาดตางประเทศ จากคณภาพทดแตกตาง จากการประชาสมพนธ น าเสนอผลตภณฑไปใหผบรโภคไดทดลอง ท าใหตลาดตางประเทศมแนวโนมทจะขยายออกไปอก เหดนางฟามคณภาพดมความแตกตางมการจ าหนายทงในประเทศและตางประเทศ โดย 70% เปนการสงออกไปจ าหนายยงตางประเทศ เชน จน ญปน เวยดนาม อเมรกา และประเทศในแถบยโรป ซงในประเทศยโรปสวนตลาดในประเทศคดเปน 30% เชนหางสรรพสนคาขนาดใหญ รานสะดวกซอ

ผลการศกษาดานอปสรรคในการเพาะเหดนางฟา ผวจยพบวา เหดเปนพชทมการตอบสนองตอสภาพแวดลอมและสงเราภายนอกอยางรวดเรวและปญหาและอปสรรคทพบจะเปนจ าพวก โรคของเหด ศตรเหด เชอรา ไร และหน ฉะนนปญหาและอปสรรคทพบไดรบการแกไขทถกตอง และทนทวงท กจะท าใหเหดนางฟาเจรญเตบโตไดดขนและสามารถผลตเหดทมคณภาพ

49

ขอเสนอแนะ

1. ปรบปรงกอนเชอเหดนางฟา โดยการพฒนาสวนผสมและสตรการผลตตาง ๆ เพอใหไดผลผลตเพมมากขน กานดอกเหดอวบ ดอกโต มน าหนก 2. เพมชองทางในการจดจ าหนายโดยการสงขายใหกบโรงงานตาง ๆ เพอน าเหดไป แปรรป และหาพอคาคนกลางในพนทอน ๆ เพอครอบคลมพนทจงหวดใกลเคยงมากขน 3. ควรมการพฒนาบรรจภณฑใหสามารถรกษาผลตภณฑไวไดนานยงขน เชน การแพคสญญากาศ เพอรกษาอณหภมความชน เพอใหผลผลตสด 4. พฒนาผลตภณฑโดยการเพมมลคาสนคา ดวยการแปรรปเหดนางฟา อาท เชน แหนมเหด เหดสวรรค 5. พฒนาฟารมเหดใหเปนศนยการเรยนร เพอใหผทสนใจน าไปพฒนาตอยอดธรกจ จดท าเวบไซต เพอใหเขาถงขอมลขาวสารมากยงขน

6. พฒนาสายพนธเหดใหมความหลากหลายเพอตอบสนองความตองการของผบรโภค

50

บรรณานกรม

กรมวชาการเกษตร. (2532). การเพาะเหดเศรษฐกจ เหดนางฟา. กรงเทพฯ: กรมวชาการเกษตร. กรมวชาการเกษตร. (มปป.). โรคของเหด. วนทคนขอมล 9 พฤศจกายน 2558 เขาถงไดจาก

http://www.doa.go.th/biotech/pdf-document/sheet5.pdf กฤษณะ ฟารมเหด. (ม.ป.ป.). การเพาะเหดนางฟา. วนทคนขอมล 9 พฤศจกายน 2558 เขาถงไดจาก

http://www.kritsanafarm.com/article/topic-32813.html คณวฒน ธรนธวฒน. (2545). ตลาดเหด. วนทคนขอมล 13 ธนวาคม 2558 เขาถงไดจาก

http://www.ifarm.in.th ชาญยทธ ภานฑต. (2544). สถานการณและการวเคราะหแนวทางการผลต การตลาดของเหด

ปจจบน. จดหมายขาวเพอชาวฟารมเหด, 8, 10-16. นรงคพร โพธพงษ. (2554). โครงการลงทนฟารมกลวยไมสกลหวาย. ทคนขอมล 20 พฤศจกายน

2558 เขาถงไดจาก http://library.cmu.ac.th/digital_collection/etheses นธยา รตนาปนนท. (2554). การแปรรปอาหาร. สาขาวชาอตสาหกรรมเกษตร คณะอตสาหกรรม

เกษตร มหาวทยาลยเชยงใหม. เนตรนภา อนสลด. (2552). เกษตรกรรม (Agriculture) เปนการเพาะปลกพช. วนทคนขอมล 10

ธนวาคม 2558. เขาถงไดจาก http://www.ap.mju.ac.th/ap101/all%20lessons/Lesson/pdf บญสง วงศเกรยงไกร. (2531). กองโรคพชและจลชววทยา. กรงเทพฯ: กรมวชาการเกษตร

กระทรวงเกษตรและสหกรณ. เพญธรา สทธอาษา. (2554). การลงทนในการเพาะปลกมะขามหวาน. วนทคนขอมล 20 พฤศจกายน

2558 เขาถงไดจาก http://eprints.utcc.ac.th/2259/1/2259fulltext.pdf ภควตน เพอนเกษตร. (2545). วเคราะหการท าการเกษตร. วนทคนขอมล 13 ธนวาคม 2558 เขาถง

ไดจาก http://www.phkaset.com/default.asp รตนา สดด และวสนต เพชรรตน. (2558). การเพาะเหด. วนทคนขอมล 13 ธนวาคม 2558. เขาถง

ไดจาก http://natres.psu.ac.th/Department/PestManagement/Depart/person_02/vason.htm

ศศวมล สขบท. (2543). การตลาด (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: ไตรรตน. ศรกล คลองค านวณการ. (2530). เสนใยของเหดนางฟา. นนทบร: มหาวทยาลยเทคโนโลย

ราชมงคลสวรรณภม.

51

สญชย ตนตยาภรณ. (2558). วเคราะหการวางแผนธรกจเพาะเหดนางฟา. วนทคนขอมล 9 พฤศจกายน 2558 http://www.vppcoffee.com/knowledge/coffee-business-plan/

สวรรณา ประณตวตกล. (2554). ระบบการจดการคณภาพดานการผลต. วนทคนขอมล 13 ธนวาคม 2558 เขาถงไดจาก http://www.research.rdi.ku.ac.th

สรนทพย อครลาวณย. (2555). การวเคราะหรายไดและการตลาดของธรกจแปรรป. วนทคนขอมล 20 พฤศจกายน 2558 เขาถงไดจาก https://books.google.com/books/about/การวเคราะหร.html

อควรรณ แสงวภาค. (2547). การตลาด. วนทคนขอมล 13 ธนวาคม เขาถงไดจาก 2558 1473331774024http://lib.neu.ac.th/ULIB/searching.php?MAUTHOR=%20%CD%D1%A4%C7%C3%C3%B3%EC%20%E1%CA%A7%C7%D4%C0%D2%A4.

อกษราวด. (2557). การแปรรปอาหาร. วนทคนขอมล 13 ธนวาคม 2558 เขาถงไดจาก https://aksara99.wordpress.com/

อจฉรา พยพพานนท. (2530). การเพาะเหดนางฟาในโรงเรอน. กรงเทพฯ: มหาวยาลยเกษตรศาสตร. อาภรณ สระแผง. (2557). เศรษฐศาสตรการเกษตร. วนทคนขอมล 13 ธนวาคม 2558 เขาถงไดจาก

https://blog.eduzones.com/ent54/52596 Perreault, Jr. W., Cannon, J., & McCarthy, E. J. (2013). Basic Marketing: A Marketing Strategy

Planning Approach (19th Ed.). Retrieved from http://www.amazon.com/BASIC-MARKETING-Marketing-Strategy-Planning/dp/0078028981

Nanosoft. (1999). แนวการตลาด และชองทางการจดจ าหนาย. เขาถงไดจาก http://nanosoft.co.th/maktip91.html

ภาคผนวก

53

ภาคผนวก ก แสดงแบบสมภาษณเกษตรกรฟารมเหด

54

แบบสมภาษณ เกษตรกรฟารมเหด

เรอง การศกษากระบวนการเพาะเหดเศรษฐกจ “เหดนางฟา” จงหวดชลบร สวนท 1 สถานภาพสวนตวของผใหสมภาษณ ชอ เพศ อาย ระดบการศกษา อาชพ สวนท 2 ค าถามในการสมภาษณ 1. ประวตการกอตงฟารมโดยสงเขป (ผกอตง, ปทกอตง, ประเภทผลผลตของฟารม) .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 2. ประเภทของผลผลตทท าการเพาะ ทฟารมจดจ าหนายมอะไรบาง .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 3.ลกคาหลกของทานเปนลกคากลมไหน ซอไปเพอบรโภค หรอ จดจ าหนาย ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

55

4. ความสามารถในการเพาะเหดของทานเปนจ านวนกกโลกรมตอรอบ ตอโรงเรอน .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 5. ปญหาทมกจะพบในการท ากอนเชอของทานมอะไรบาง .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 6. ชองทางในการจดจ าหนายผลผลตของทานมชองทางใดบาง .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 7. ทานมปญหาและอปสรรคใดบางในการด าเนนธรกจและจ าหนายเหด .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 8. ทานมแนวทางแกไขปญหาอปสรรคตาง ๆ ทเกดขนอยางไรบาง ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

56

9. ทานมความตองการและแนวโนมในการพฒนาผลผลตของทานอยางไร .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 10. ขอเสนอแนะอน ๆ ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

57

บทสมภาษณ เกษตรกรฟารมเหด พทยา จงหวดชลบร

17 ตลาคม 2558

ฟารมเหด พทยา จงหวดชลบร เรมท าฟารมเหด เดอนมถนายน ป พ.ศ. 2551 เรมตงแตท ากอนเหดเปดดอกเองมคนงาน 2 คน ในเนอท 1 งาน 27 ตารางวา (แมยายซอให) ในเนอทเราไดจดสรรตงแต สถานทท ากอนเหดขนาด 7 คณ 9 เมตร (รวมทพกคนงานและหองน า)ทไวขเลอย 1คนรถหกลอโรงนงกอนเหด โรงเขยเชอขนาด 4 คณ 6 เมตร และโรงเปดดอก 4 คณ 6 เมตร อก 8 โรงเรอน เขาเดอน พฤศจกายน กไดเชาพนทหนาบานอก 1 งาน (เดอนละ 500 บาท) สรางโรงเรอนได 8 โรงเรอน ดอกเหดททางฟารมผลตไดแต เหดนางฟาภฐาน เหดขอนด า เหดกระดาง ท าใหมรายไดจากการขายดอกเหดวนละ 2,000-6,000 ตอวน ครบ1 ปกเรมขายกอนเหด ตงแตขายกอนเหดทฟารมกมคนงานท ากอน 2 คน คนเกบดอกเหด 2 คน ผลตกอนเหดวนละ 1,000 กอนตอวน เดอนเมษายน พ.ศ. 2552 เรมท าเชอใชเอง เดอนมกราคม พ.ศ.2553 เขาท าทใหม ในเนอท 7 ไร ยายฐานการผลตไปผลตในเนอทใหม แตเปดดอกเหดทเดม (พนทอยใกลกน) ท าทพกกอนเหดใหมบมได 6 หมนกอน คนงานผลตกอนเหดมเพมเปน 4 คน ผลตกอนเหดไดวนละ 1,200-2,600 กอนตอวน เดอนมนาคม เรมขายวสดท ากอนเหด และ เรมท าเตานง เครองผสมขเลอย และเครองอดกอนเหดเอง และตนป 2553 เรมขยายไปท าสาขา 2 ท หนองใหญ จงหวด ชลบร สาขา 2 มโรงเปดดอก 17 โรงเรอน โรงเปดดอก 4 โรงเรอน ขนาด 3.8 คณ 12.5 เมตร สง 3.5 เมตร จกอนเหดได 5,200 กอนตอโรงเรอน แรก ๆ สงแมคามารบทฟารม ตอมาวงเอง มแผงทตลาดคาสงตลาดใหม ชลบร ป พ.ศ. 2554 เรมสรางโรงบมกอนเหดเพมสามารถบมกอนเหดได 160,000 กอน จนปจจบนมคนงาน 24 คน ท ากอนเหด 14 คน ผลตกอนเหดได วนละ 8,600 กอนตอวน พนกงานทวไป 6 คน พนกงานเกบดอกเหด 3 คน และพนกงานขบรถหกลอสงขเลอย 1 คน และทางฟารมยงสามารถขยายสาขาไดอยางประสบความส าเรจ และมราคาขายกอนกอนเชอ กอนละ 8-10 บาท ราคาดอกเหด กโลกรมละ 80-90 บาท และยงขยายสาขา 2 ดงน ฟารมเหดพทยา สาขา 2

พนทตง หนองใหญ (บอทอง ชลบร) ท ากอนเปดดอกเกบผลผลตสงตลาด ไดแกเหดนางฟา เหดยานาง (เหดโคนญปน) เหดเปาฮอ พนทเหมาะในการเพาะเหดลงทนโครงสรางนอย ใชไมสนท าโรงเรอน ขนาดโรงเรอน หนากวาง 3.80 ม. ยาว12.50 ม. สง 3.50 ม.ใสกอนเหดได 5,200 กอน ความสงของกอนประมาณ 12 กอน ตนทนตอ 1 โรงเรอนไมเกน 5,000 บาท ท าโรงเปดดอกไปแลว 17 โรงเรอน โรงบมกอนเหด 4โรงเรอน ไดแก เหดนางฟา เหดเปาฮอ เหดยานาง ผทสนใจ

58

สอบถามลกษณะโรงเรอน หรอการลดตนทนการสรางโรงเรอน ยนดใหค าปรกษา หรอเขามาเยยมชมท ฟารมเหด พทยา ซงรายไดโดยเฉลยแลวไดจากการขายกอนเชอเปนหลก รองลงมาจะเปนการเปดดอก และรายไดจากการเปดอบรมและเรยนรการเพาะเหดนาฟาอยางไรถงประสบความส าเรจ

บทสมภาษณ

เกษตรกรฟารมเหด หนองปรอ จงหวดชลบร 25 ตลาคม 2558

เกษตรกรฟารมเหด หนองปรอ จงหวดชลบร เปนเกษตรตวอยางชาวบางละมง นาย ก

วย 43 ป ผยดหลกเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชในการจดท า “โครงการฟารมเหดครบวงจร” ซงตงอยท 174/ 4 หม 1 ซอย 4 ต.หนองปรอ อ.บางละมง จ.ชลบร ถอเปนแหลงเรยนรของชมชน เปนสถานทสรางอาชพ เปนฟารมบมเพาะความร กระจายไปสผคนอกมาก พนเพแตดงเดมของ นาย ก เปนคนหาดใหญ จ.สงขลา จบการศกษาเพยงชน ม.3 เรมตนชวตการท างานดวยการเปนลกจางโรงแรม ขบขรถจกรยานยนตรบจางในพนทเมองพทยา กอนไปท างานในโรงงานยานแหลมฉบง กระทงอาย 35 ป โรงงานปดตวลงจงคดท ากจการเลก ๆ ของตวเอง บวกกบไดรบการแนะน าจากเพอนใหท าเหดขาย จงสนใจ โดยเรมจากหาขอมล ศกษาดงานฟารมเหดในพนทเปนเวลากวา 3 เดอน จนมนใจวาจะท าเชอเหดเองได

ป 2552 จงเรมท าฟารมเหดอยางจรงจง โดยเรมจากซอกอนเหดมาเลยงเปดดอกขายในโรงเรอนไปกอน ตอเมอสรางฐานการตลาดไดอยตวแลว จงลงทนซอเครองจกรเพอผลตกอนเหดเอง ใชระยะเวลาครงปกท ากอนเหดไดอยางช านาญ มคณภาพ จงเรมมลกคาเขามาซอกอน ซอดอก ขณะทเขาเองกคอยใหค าแนะน าผทตองเรยนรการเพาะเหด โดยไมคดมลคาตอบแทน ราคาขายกอนเหดของฟารมอยท 7.50 -10 บาท และราคาขายเปดดอกเหด กโลกรมละ 80-90 บาท

จากนนไมนาน เทศบาลหนองปรอไดใหการสนบสนนอปกรณเพมเตม อาท เครองตอกกอน เครองคลกขเลอย และสรางโรงเรอนเพม เพอสงเสรมใหฟารมเหดครบวงจรแหงนเปนแหลงเรยนรของชมชนหนองปรอ ซงมคนในชมชน เยาวชน นกเรยน นกศกษา ขอเขาไปเรยนรการเพาะเหดครบวงจรแหงนอยเสมอ

ปจจบน นาย ก เปดโรงเพาะเหดน เพอใหค าแนะน าทกคนทตองการศกษา เพอน าความรกลบไปใชใหเปนประโยชนและเลยงชพไดตอไป สวนเกษตรกรทานใดสนใจในวถการเพาะเลยงเหด ทางฟารมไมคดคาใชจายใด ๆ ทงสน และยงเปดเปนศนยการเรยนรเพอพฒนาสชมชนอกดวย

59

บทสมภาษณ เกษตรกร จงหวดฟารมเหด บรพา จงหวดระยอง

29 ตลาคม 2558

ฟารมเหดบรพา จ าหนายวสด-อปกรณการเพาะเหด ทกชนด ตงอยท เลขท 242 หมท 1 ต.มะขามค อ.นคมพฒนา จ.ระยอง เปดบรการ เวลา 10.00 น.-22.00 น. (เปดทกวน) ฟารมเหดบรพา ใชเชอเหดทมคณภาพ กอนเหดนงดวยเตานงทมคณภาพมาตรฐานฆาเชอสง ฟารมเหดบรพา เรมตนตงแตขนตอนการผลตกอนทใชขเลอยยางพารา และวสดรวมผสมตาง ๆ ทมคณภาพ จนถงขนตอน การเปดดอกเหด ทผมไดรบการถายทอดวธและเทคนคตาง ๆ ในการดแลการเปดดอกเหด จากอาจารยหลาย ๆ ทาน ทมประสบการณการเพาะเหดถงมากกวา 20 ป และประสบการณจากดารดแลและศกษาดวยตวเอง ปจจบนทางนธทวฒนฟารมเหด มโรงเรอนเปดดอกเหดทงหมด 25 โรงเรอน ขนาดของโรงเรอน หนากวาง 4x15x2.5 เมตร ซงจะสามารถบรรจกอนเหดไดประมาณ 4,300-8,500 กอนตอหนงโรงเรอน และฟารมเหดบรพา เราพรอมใหค าปรกษาส าหรบผทสนใจเพาะเหดถงทกขนตอน โดยทางฟารมยงเปดใหบรการเพาะพนธกระตายจ าหนาย และยงมรานอาหารเพอสขภาพ เมอฟารมมผลผลตเหดเกนความตองการของตลาด ทางฟารมกจะน าเหดมาท าอาหารเพอใหบรการลกคา แถมยงสามารถน าเหดมาแปรรป เพอจ าหนาย ทางฟารมจ าหนายกอนเหด ราคากอนละ 8-15 บาท ราคาขายดอกเหดกโลกรมละ 90-100 บาท อปสรรคในดานการเพาะเหด จะมอปสรรคเปนอยางมากในชวงหนาฝน เนองจากเชอโรคตาง ๆ มกจะมากบลมฝน ในดานการแขงขนกบเกษตรกรรายอน ๆ ไมประสบปญหาเนองจาก ผลผลตไมเพยงพอตอความตองการของตลาด และฟารมสามารถแปรรปเหดเมอมผลผลตเกนความตองการของผบรโภค ท าใหฟารมมผลตภณฑหลากหลาย และยงเนนทคณภาพ สะอาด ปลอดสารเคม ท ามากกขายไดมาก

60

ภาคผนวก ข แสดงการสมภาษณแมคาตลาดสด

61

แบบสมภาษณเพอการวจย ตลาดสด

เรอง เรอง การศกษากระบวนการเพาะเหดเศรษฐกจ “เหดนางฟา” จงหวดชลบร สวนท 1 ขอมลทวไปของผใหสมภาษณ

1. เพศ 2. ประเภทผลผลตทางการเกษตร : 3. วฒการศกษา 4. อาย 5. อายการคาขาย

สวนท 2 ค าถามในการสมภาษณ 1. ประวตการกอตงตลาดโดยสงเขป (ผกอตง,ปทกอตง) .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 2. ตลาดเปดใหบรการวนไหนบาง เวลาใดบาง .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 3. ผบรโภคสวนใหญมกลมใดบาง ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

62

4. ผลตภณฑขายดทสดในรานมอะไรบาง .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 5. ผบรโภคสวนใหญมาใชบรการชวงวนและเวลาใดบางทมการมาใชบรการมากทสด .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 6. แหลงซอผลตภณฑ และวตถดบ เพอมาจ าหนายจากแหลงทใด .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 7. จ านวนและปรมาณทซอมาจ าหนายมมากนอยเพยงใด .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 8. ชนชอบเหดนางฟาหรอไมอยางไร ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

63

9. หากมผบรโภคชนชอบผลผลตของฟารม ทานยนดทจะรบผลผลตเพอมาจ าหนาย หรอไมอยางไร .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 10. ขอเสนอแนะอน ๆ ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

64

บทสมภาษณ ตลาดสดโรงโปะ อ าเภอบางละมง จงหวดชลบร

27 ตลาคม 2558

ตลาดสดโรงโปะ ซงลกษณะตลาดสดจะเปดทกวนตงแต 14.00 -19.00 น. เปนตลาดทมประชาชนมความตองการสนคาทมความสดมากโดยสวนใหญจะเปนประชาชนทตองการเลอกซอวตถดบเพอน าไปปรงอาหารเพอรบประทานเองในครวเรอน และแมคาคาทตองการเหดไปปรงอาหารส าเรจรปเพอไปวางขายใหกบลกคาทตองการซออาหารส าเรจรปพรอมทาน ซงราคาทผวจยน าเสนอไปนนเปนราคาทแมคาตลาดสดสามารถน าไปจ าหนายใหกบผบรโภคไดและมก าไร ผวจยไดท าการสมภาษณ กลมแมคาในตลาดจ านวน 2 ราย ดงน 1. แมคารานเอ รานเอเปนรานขายผกสด จากการสมภาษณ พบวา ความตองการของผบรโภคทมาจบจายในตลาดตองการผก และเหดนางฟาทมความสดใหม ปลอดสารเคม และมคณภาพ ซงราคาทผวจยน าเสนอไปนนเปนราคาทแมคาตลาดสดสามารถน าไปจ าหนายใหกบผบรโภคไดและมก าไร ผวจยจงไดน าเสนอเหดนางฟาดงกลาวใหกบแมคาเพอเปนอกทางเลอกใหกบลกคาทมความตองการเพอน าไปบรโภค 2. แมคารานบ รานบเปนแมคาตลาดสดรายใหญ จากการสมภาษณแมคา พบวา มรานอาหารละแวกใกล ๆ มารบโดยตรงจากแมคารานบ เมอผวจยเสนอเหดนางฟาเพอเปนทางเลอกหนงในการน าเสนอใหลกคารานอาหาร แมคายนดทจะรบเหดนางฟาเพอไปจายไมอนหากมในบรมาณทมาก ๆ ซงราคาทผวจยน าเสนอนนเปนราคาทแมคาตลาดสดสามารถน าไปจ าหนายตอและไดราคาทสง จากความสดใหม ปลอดสารเคม และคณภาพของเหด

65

บทสมภาษณ ตลาดสดสมมเมอง แหลมฉบง

27 ตลาคม 2558

ตลาดสดสมมเมอง ซงลกษณะตลาดสดจะเปดทกวนตงแต 05.00 -20.00 น. เปนตลาดทม ประชาชนมความตองการสนคาทมความสดมากโดยสวนใหญจะเปนประชาชนทตองการเลอกซอวตถดบเพอน าไปปรงอาหารเพอรบประทานเองในครวเรอน และแมคาทตองการเหดไปปรงอาหารส าเรจรปเพอไปวางขายใหกบลกคาทตองการซออาหารส าเรจรปพรอมทาน

ผลการส ารวจจากการสมภาษณแมคาตลาดสดกลาววา แมคายนดทจะรบเหดจากฟารมมาวางขายทตลาดสด ซงเปนเหดนางฟาทมคณภาพ สด ใหม ซงราคาทผวจยน าเสนอไปนนเปนราคาทแมคาตลาดสดสามารถน าไปจ าหนายใหกบผบรโภคไดและมก าไร และแมคาในตลาดสดสงเกตเหนวาผบรโภคทมาเลอกซอเหดนางฟาทตลาดมกเปนคนอสานเปนสวนมาก และมกสอบถามหาเหดนางฟาเพอน าไปประกอบอาหารทางผวจยจงไดน าเสนอเหดนางฟาดงกลาวใหกบแมคาเพอเปนอกทางเลอกใหกบลกคาทมความตองการเพอน าไปบรโภค 1. แมคารานเอ รานเอเปนรานขายผกสดในตลาด จากการสมภาษณ พบวา ความตองการของผบรโภคทมาจบจายในตลาดตองการผก และเหดนางฟาทมความสดใหม ปลอดสารเคม และมคณภาพ ซงราคาทผวจยน าเสนอไปนนเปนราคาทแมคาตลาดสดสามารถน าไปจ าหนายใหกบผบรโภคไดและมก าไร ผวจยจงไดน าเสนอเหดนางฟาดงกลาวใหกบแมคาเพอเปนอกทางเลอกใหกบลกคาทมความตองการเพอน าไปบรโภค 2. แมคารานบ รานบ เปนแมคาตลาดสดขายสงผกสด ทกชนดรวมถงเหดนางฟาดวย จากการสมภาษณแมคา พบวา โดยสวนใหญจะมกลมพอคา แมคา รายยอยมารบผลผลตตาง ๆ จากรานเพอไปจ าหนาย ตอวน ๆ 1,000-1,500 กโลกรม ซงผวจยไดสอบถามเกยวกบการรบซอผลผลตของเกษตรกรวารานบไปรบซอเองหนาฟารม หรอ เกษตรกรขนสง พบวา รานบไดไปรบผลผลตจากฟารมเอง เพราะเกรงวาอาจมกลมพอคาแมคารายอนไปตดรบผลผลตหมดกอน ราคาสงทผวจยเสนอนน รานบพงพอใจทจะน าไปหนายใหผบรโภค รวมทงกลมพอคา แมคารายยอย เชนกน เหดมความสด กรอบ สะอาด มคณภาพ มผลก าไรสง

66

บทสมภาษณ ตลาดสดศรราชา 27 ตลาคม 2558

ตลาดสดศรราชา ผวจยไดท าการสอบถามผบรโภคพบวาตลาดศรราชามความตองการเหดนางฟาจ านวนมากเนองจากสถานทดงกลาวอยใกลโรงเจ ซงโรงเจจะมการสงซอเหดนางฟาสดในปรมาณละมาก ๆ เพอน าไปปรงอาหารเพอน าไปใหผทมาถอศลกนเจ ตลาดเปด เวลา 04.00 น -16.00 น. ผลการส ารวจส าหรบกลมผบรโภคในโรงเจ พบวาผบรโภคกลมนมความชนชอบในความสด ปลอดสารพษ และคณภาพของเหดนางฟาแตเนองจากการเลยงเหดเพอเปดดอกนน จะไดเหดทมคณภาพกรอบอรอย หากน าไปปรงอาหารเพอรบประทาน และกลมแมคาในตลาดมความพงพอใจในคณภาพของเหดนางฟาเปนอยางมาก จากความสด ปลอดสารพษ และยงขายไดราคามผลก าไรเพมขน 1. แมคารานเอ รานเอเปนรานขายผกสด จากการสมภาษณ พบวา รานเอตองการผลผลตจากเกษตรทมความหลากหลายเพอตอบสนองตอความตองการของผบรโภค รานเอไมมผลผลตเหดนางฟาจ าหนายแตมผลผลตจ าพวกเหดทไดจากจากเกษตรกรสวนใหญทรานเอจ าหนายนน จะเปนเหดเขมทอง และเหดฟางและ ผวจยจงเสนอเหดนางฟาเพอเปนอกทางเลอก เพอเสนอใหรานเอ น าไปทดลองจ าหนายแตไมเปนผลทดนก ผบรโภคสวนใหญ มกชนชอบ เหดฟาง เหดเขมทอง และเหดหหน มากกวา เหดนางฟา จากการสมภาษณ แมคารานเอสารมารถจ าหนาย เหดนางฟาไดวนละ 2 กโลกรมตอวน 2. แมคารานบ รานบเปนแมคาตลาดสดทมชอเสยงในการจ าหนายผกสด แมคารายอนทขายผกสด แบบวางขายมกจะมารบซอผลผลตจากรานบ ไมวาจะเปนผกสดชนดใดทางรานบมจ าหนายทกประเภท เนองจากรานบ สนบสนนการเพาะปลกทางการเกษตร และยงไปรบซอถงหนาฟารมเพอใหไดผลผลตทมความสดรานบเปดจ าหนายใหแกผบรโภคตงแต เวลา 04.00 น. – 16.00 น. โดยสวนใหญรานบ จะจ าหนายผลผลตทางการเกษตรโดยการขายสงเปนสวนมาก และยงสามารถจ าหนายผลผลตประมาณ 3,000 – 5,000 กโลกรมตอวน เปนผลผลตประเภทอน ๆ และ จ าหนายผลผลต จ าพวกเหด ประมาณ 100-200 กโลตอวน มรานอาหารญปน รานอาหารรมทะเล ฯลฯ ละแวกนน สงซอเหด และผลผลตทางการเกษตรประเภทอนเพอน าไปประกอบอาหารตอนรบแขก ทมาใช

67

บรการ ผวจยพบวา ผลผลตทรานบจ าหนายนนมความสด และใหม ท าใหมผบรโภค และ รานอาหารสงซอ รานบจ านวนมาก ผวจยจงน าเสนอเหดนางฟา แมคารานบชนชอบ ความสด กรอบ ปลอดสารเคม และมคณภาพ ของเหดนางฟา จงรบซอจากผวจย จ านวน 50-100 กโลกรมตอวนถาผวจยมเพยงพอตอการรบซอ

68

ภาคผนวก ค วธการเพาะเลยงเหดนางฟา

69

วธการเพาะเหดนางฟา 1. การท ากอนเชอเพาะเหดนางฟา วธการท ากอนเชอเพาะเหดนางฟา การท ากอนเชอเพาะเหดนางฟา นนจ าเปนตองหาวสดอปกรณทตองเตรยมดงน ขเลอยไมยางพารา หรอขเลอยไมเนอออน แตในทางปฏบตนนขเลอยไมยางพาราจะใหผลดทสด จากนนกหาสวนผสมตาง ๆ เพอใหไดคณคาทางอาหารมากยงขน และหากเปนขเลอยใหมตองพกทงไวประมาณ 2-3 อาทตย เนองจากขเลอยใหมจะมจลนทรยทเหดนางฟาไมตองการตองพกเพอใหจลนทรยทมอยในขเลอยไมยางพาราตายเสยกอนจงสามารถน ามาท ากอนเชอเหดนางฟาได และสตรการท ากอนเชอเหดนางฟา 600 กอน มสวนผสมหลก ๆ ดงน

1. ขเลอยไมยางพารา 600 กโลกรม 2. อาหารเสรมเหดส าเรจรป 18 กโลกรม (อาหารเสรมเหด ประกอบดวย ร าละเอยด, ขาวโพดปน, ยปซม, ปนขาว และดเกลอ) 3. SEAGRO (ฮอรโมนเหด) 3 ฝา 4. EM (น าหมกจลนทรย) 3 ฝา 5. น าสะอาด 180-200 ลตร (ดตามสภาพของขเลอย)

วธท า ผสมน าสะอาด กบ SEAGRO และ น า EM เขาดวยกนเมอท าการผสมเรยบรอยแลว พกไวกอนแลว ท าการเตรยมผสมขเลอยกบอาหารเสรมผสมเขาดวยกนโดยเทลงเครองผสมกอนเชอเหดนางฟา แลวเทน าทเตรยมไวลงไปในเครองผสมกอนเชอ ใชเวลาคลกเคลา 10-15 นาท การทดสอบโดยการก าสวนผสมถามน าซมตามงามมอแสดงวาการผสมนผสมน ามากเกนไปแตถาบบแลวขเลอยแตกเปน 3 กอนแสดงวาการผสมใชไดเรยกวาพอด แตถาก าแลวแบมอออกขเลอยไมจบตวเปนกอนรวนแสดงวาผสมน านอยจนเกนไป

เมอท าการผสมสวนผสมทงหมดใหเขากนแลว เราจะพกไว หนงคนเพอใหสวนผสม ตาง ๆ คลกเคลาเขากนไดด หลงจากนนจงน ามากรอกใสถงขนาด 7x11” น าหนก 800 กรมตอถง และน าถงทบรรจขเลอยทผสมกอนเหดนางฟาแลวมาใสกบเครองตอกกอนเพอใหกอนเหดอดแนน จากนนน ามาปดปากถง โดยใสคอขวดดงปากถงใหแนน กอนใชจกฝาทเตรยมอดส าล ไวปดปากใหแนน แลวน าไปเขาเตานง นงฆาเชอดวยหมอนงแบบไมใชความดนประมาณ 4 ชวโมง ดวยอณหภม ประมาณ 95-100 องศาเซลเซยส เพอท าการฆาเชอ

70

2. การหยอดเชอและบมเชอเหดนางฟา การหยอดเชอ เมอท ากอนเชอเสรจแลว จะน ากอนเชอทไดท าการหยอดเชอและบมเชอเหดนางฟาตามล าดบ โดยกอนอนกอนเชอทไดนนจะตองผานการนงฆาเชอกอน และพกใหกอนเหดนางฟาเยนกอนจงจะสามารถหยอดเชอเหดนางฟาได หากไมพกกอนเหดจะท าใหเชอเหดนางฟาตายเพราะอณหภมความรอนหลงจากนงฆาเชอ หลงจากฆาเชอควรพกกอนเหด ประมาณ 24 ชวโมง การหยอดเชอเหดโดยการน าเมลดขาวฟางลงไปในปากถง ประมาณ 15 เมด แลวบมเชอ ใหเชอเดนเตมกอน การพกบมเชอเสนใยเหดนางฟา โรงเรอนส าหรบพกบมเสนใยควรเปนโรงเรอนในรมทมการระบายอากาศด และขอส าคญควรเปนทมด (ขนาดทอานหนงสอพมพไมเหนในระยะ 1 ฟต ตรงนเปนเทคนคทคอนขางจะปฏบตไดยาก แตจะตองพยายามท าใหมดทสด) เสนใยจะเจรญเตมถงในเวลา 35 วน ทอณหภมระหวาง 25-35 องศาเซลเซยส ซงหลงจากเสนใยเตมถงจงใหแสงในโรงบม แสงจะไปกระตนใหเหดสรางตมดอก จะสงเกตเสนใยเรมเปลยนเปนสน าตาลจงน าไปเปดดอก โดยดงจกส าลและคอขวดดานบนออกใชยางรดปดปากถงใหแนน แลวจงน าไปวางบนชนหรอแขวนในโรงเรอนเปดดอกตอไป ปจจยทมผลตอการเจรญเตบโตของเหดนางฟา

1. อณหภม ชวงอณหภมทเหมาะสมตอการเจรญเตบโตของเสนใย คอ 25-30 องศาเซลเซยส

2. ความชน ในถงกอนเชอทมอาหารเพาะควรมความชนทเหมาะสมคอประมาณ 55-60 เปอรเซนต

3. อากาศภายในโรงเรอนควรถายเทไดด หากเปนโรงเรอนทเปดดอกหากมการระบายอากาศไมด อาจมปญหาเหดขาดออกซเจน ท าใหเสนใยไมสามารถสรางตมดอกได สภาพดอกเหดจะผดปกตและผลผลตต า

4. แสงสวาง แมวาเสนใยเหดไมตองการแสงในชวงการบมเสนใย แตชวงเปดดอกเหดตองการแสดงในระดบหนงทพอเหมาะ จงจะมดอกเหดทสมบรณ

5. สารอาหาร ควรใหมสารอาหารทพอเพยงตามทเหดนางฟาตองการ 6. ความเปนกรดเปนดาง การเจรญเตบโตของเสนใยเหดควรอยในสภาพอาหารทเปน

กรด จนถงระดบกลาง คอมคา pH ประมาณ 5.5-7

71

คณสมบตของอาหารเสรม การใสอาหารเสรมในการท ากอนเชอมกนยมเตมแรธาตอาหารส าเรจรปหรออาหารเสรมท

เหนสามารถน าไปใชไดโดยตรงในกองขเลอยหมกหรอขเลอยไมเนอออน เพอใหเสนใยเดนเรวและใหผลผลตสงขนอาหารเสรมทนยมใชกนมดงน 1. ร าละเอยด เปนอาหารเสรมทนยมใชกนมากทสด ทงนเพราะร าละเอยดอดมไปดวยโปรตนและวตามนบ ซงเหดตองการมาก ดงนนหากเตมร ามากเกนไปโอกาสทกอนเชอจะถกรบกวนหรอเสยเนองจากเชอราจงมอยมาก ควรใชในปรมาณทพอเหมาะ คอประมาณ 6% จะไดผลดทสดใชมากกวานจะเสยงายใชนอยกวานผลผลตจะต า 2. ปนขาวและยปซม เหดนางฟาจะเจรญไดดในสภาพเปนกลาง คอไมเปนกรดหรอดางจดเกนไปเพราะฤทธของกรดหรอดางจดจะท าใหธาตอาหารบางอยางละลายออกมามากเกนไปจนเปนพษตอเหดหรอไปสกดกนการเกดปฏกรยาจนกระทงเหดไมสามารถน าไปใชได บางครงวสดเพาะในแตละฤดอาจแตกตางกน แมวาจะมาจากแหลงเดยวกน ดงนนถาสามารถตรวจสอบความเปนกรดหรอดางกอนบรรจลงถงไดจะดมาก คาความเปนกรด-ดาง อยระหวาง 6.5-7.2 ถาวดไดคานอยกวา 6.5 แสดงวามคาความเปนกรดสง กใหเพมหนปนหรอปนขาวอกจนไดคาตามตองการ แตถาวดคาไดมากกวา 7.2 แสดงวามคาความเปนดางมากเกนไปใหเตมยปซมลงไปในกรณทขเลอยมสภาพเปนดางอยแลวใหใสปนขาวนอยทสดประมาณ 1 % หากใสมากอาจจะไปควบคมปฏกรยาทางเคมของสารอาหารบางอยางไดหรอกอใหสารบางอยางเกดขนมากเกนไปจนเปนพษตอเหดได ส าหรบยปซมนนใชเมอขเลอยเปนดางเพอใหขเลอยมฤทธเปนกลางโดยทวไปใสประมาณ 2% 3. เกลอ ดเกลอมขายตามทองตลาดทวไป ลกษณะเปนเกลดสขาวคลายน าตาล ทใชดเกลอเพราะมธาตแมกนเซยม ซงชวยกระตนการเจรญเตบโตของเสนใย และเรงการเกดดอกเหดท าใหออกเรวขน แตไมควรใสมากเกนไป เพราะจะท าใหดอกเหดมกานยาวหมวกดอกเลก โดยปกตนยมเตมดเกลอลงในวสดหมกประมาณ 0.2 % ของปรมาณวสดดบแหง วธท าน า EM น าหมกจลนทรย น าเปลอกผลไม เชน เปลอกแตงโม เปลอกสบปะรด หรอผกใบเขยว น าหนกประมาณ 3 กโลกรม มาสบใหเปนชนเลก ๆ น าตาลทรายแดง 1 กโลกรม น าใสถงแลวใสน าใหทวม ปดไว 7 วน หามใหอากาศเขา แลวท าการปดใหแนน เมอครบ 7 วนแลว ท าการเปดใชไมคนใหเขากน แลวท าการปดฝาอก 45 วน ถงจะใชได ถงหมกน า EM ตองปดภาชนะใหมดชด กลนน าหมกทได จะออกเปรยว ๆ หนอย ออกสม ๆ จะไมมกลนบด ถามกลนบด ตองใสน าตาลผสมเขาไปประมาณ ½ กโลกรม ขนอยกบปรมาณการหมกวตถดบ ปดภาชนะทงไว อก 7 วนจงสามารถใชได

72

การดแลรกษาเหดนางฟาชวงเปดดอก เหดทอยในกลมเดยวกนไดแก เหดนางฟา เหดนางฟาภฐาน เหดนางรมอณหภมและความชนจะเจรญไดดทสดทความชนภายในโรงเรอนไมควรต ากวา 80% การถายเทอากาศตองการออกซเจนสงมากในระยะก าลงสรางเสนใยและเกดดอก ถามกาซคารบอนไดออกไซดไวมากจะสงเกตทล าตนจะยดยาว ดอกจะหบไมบานแสง แสงมความจ าเปนตอการท าใหดอกเหดสมบรณหรอเพอใหเหดออกดอกเรวขน ถาขาดแสงกานดอกจะยาวออกดอกเลกและผลผลตต า การกระตนใหเหดนางฟาออกดอกพรอมกน การเพาะเหดนางฟานน ผวจยไดสมภาษณเกษตรกรผเพาะเหดนางฟา พบวาเกษตรกรคนพบวธทจะบงคบใหเหดทยอยออกดอกใหไดเกบทกวน เพอใหไดเงนทกวนและไมใหลนตลาด ในขณะทเกษตรกรฟารมเหดอกคนอาจเลอกทจะบงคบใหเหดออกดอกเปนชด ๆ พรอม ๆ กน เพอใหเกบไดคราวละมาก ๆ จะไดไมเสยเวลา และใชวธหมนเวยน (กรณมกอนเหดมาก) สวนวธการบงคบดอกนน เฉพาะเหดนางฟา และเหดนางรม ท าไดหลายวธทงใชปย ฮอรโมน ผวจยขอยกตวอยางเฉพาะวธงดน า เพราะงายและประหยดทสด

1. วธการนใชไดกบเหด ตระกลนางฟา-เหดนางรมเทานน

2. ใชวธการนหลงจากเกบเหดรนแรกแลว (ซงเหดรนแรกมกจะออกดอกพรอมกนอยแลว)

3. หากอยากใหเหดทยอยออกดอกทกวนกใชวธรดน าใหความชนสม าเสมอทกวน กอนเหดจะรดตวและเมอพรอมกจะทยอยออกดอกใหไดเกบทกวน มากบาง นอยบาง

4. หากอยากใหออกดอกเปนชดหลงจากเกบดอกเหดชดแรกเสรจใหท าความสะอาดหนาเหด หากพบรากเหดหรอโคนเหดถกดงออกไมหมดตดคางอยทคอขวดใหใชชอนแคะออกใหหมดจากนนงดใหน าเหดนางรม-นางฟา เปนเวลา 4-7 วน หากในระยะ 4-5 วนแรกมเหดแทงดอกใหแคะทง หรอปลอยใหดอกเหดแหง หามใจออนรดน าเดดขาด เมอถงวนท 6-7 หรอหากเปนพนธหนก วนท 9-10 จะเกดตมดอกเหดชดใหมทยอยเกดขนพรอม ๆ กนใหเรมรดน าใหความชนและอาจกระตนใหความสดชนโดยการใชเครองดมชก าลงทมขายทวไป อตรา 1 ขวด ผสมน า 20 ลตร ฉดพน หลงใหน าครงแรก เหดจะออกดอกไดสม าเสมอยงขน

การรดน า 1. น าทใชรด น าทใชรดเหดใหไดผลดนน ควรเปนน าทสะอาด ไมมสารเคมและสง

สกปรกเจอปนไมวาจะเปนน าฝน น าบอ หรอน าคลอง แตไมควรเปนน ากรอย เคมไมเปนกรด หรอดางถาเปนน าประปา ควรจะกกไวในภาชนะปากกวางทงไวใหคลอรนระเหยกอนจงจะน าไปรดได

73

2. การรดน า การรดน าในโรงเรอนควรรดอยางนอยวนละ 2 ครง ทงนเพอเปนการรกษาความชนในโรงเรอนใหไดนานทสด สงเกตดถาอากาศแหงกสามารถเพมจ านวนครงในการรดไดอก การรดน านอกจากจะเปนการรกษาความชนแลวยงเปนการรกษาอณหภมในโรงเรอนใหอยระหวาง 20 30 องศาเซลเซยส ซงเปนอณหภมทเหมาะสมทสดส าหรบเหดนางฟา

3. เครองมอรดน า เครองมอทใชรดน าเหดใชไดทงบวรดน าฝอยละเอยด สายยางธรรมดาตดปลายดวยฝกบวฝอยละเอยด หรอใชสเปรยฝอยละเอยดดวยเครองพนยากได (ดมาก)การรดน าไมควรรดจนโชก หรอมน าขง (รดนอย แตบอยครง)

4. วธรดน ากอนเชอเหด การรดน าตองระมดระวงอยาใหน าเขาในกอน จ าหลกงาย ๆ คอรดใหภายในโรงเรอนชน เยน แตตองไมเขาในกอน ถามน าเขาในกอนตองกรดถงเพอใหน าไหลออก มฉะนนกอนเชอจะเนา 3. การเกบเกยวผลผลตเหดนางฟา การเกบเกยวผลผลตเหดนางฟา หลงจากเปดจกแลวประมาณ 3-7 วน เหดจะเรมออกดอก ควรงดการรดน ากอนเกบประมาณ 2-3 ชวโมง เพราะดอกเหดจะแฉะ ขายไมไดราคา เหดชดแรกจะออกมากกวาทกชด เวลาทเกบควรเปนเวลาเชา และ เยน เลอกดอกทบานเตมทจะไดน าหนกด จบทโคนกาน โยกซาย-ขวา แลวดงออก เหดทเกบมาแลวโคนกาน จะมขเลอยตดอยตองท าความสะอาดใชมด หรอกรรไกร ตดสงสกปรกออกในกอนเชอแตละรน สามารถเกบผลผลตไดเปนระยะเวลา 3-4 เดอน หลงจากเกบดอกเหดไปแลว ถามชนสวนหลงเหลออยในปากถง จะตองใชดามชอน แคะออกใหสะอาดหลงจากนน อก 7-10 วน เหดรนท 2 จะออกมาอก การเกบเกยวผลผลตเหดนางฟาภฐานจะออกดอกเมอมความชนสงพออากาศไมรอนมาก เมอถกเหนยวน าดวยอากาศเยนตอนกลางคนกจะออกดอกไดด เทคนคทท าใหออกดอกสม าเสมอและดอกใหญสามารถท าไดดงน เมอเกบดอกเสรจตองท าความสะอาดหนากอนเชอโดยเขยเศษเหดออกใหหมด งดใหน า 3 วน เพอใหเชอฟกตวแลวกกลบมาใหน าอกตามปกตเหดกจะออกดอกเยอะเหมอนเดม หรอเมอเกบดอกเหดเสรจกท าความสะอาดหนากอนเชอเหมอนเดม แลวรดปากถงไมใหอากาศเขาทงระยะเวลาประมาณ 2-3 วน ใหน าตามปกตหลงจากนนกเปดปากถงกจะออกดอกสม าเสมอเปนการเหนยวน าใหออกดอกพรอมกน เมอเหดออกดอกและบานจนไดขนาดทตองการแลว ใหเกบดอกโดยจบทโคนดอกทงชอ โยกซาย-ขวา บนลาง แลวดงออกจากจากถงเหด ระวงอยาใหปากถงเหดบาน ถาดอกเหดโคนขาดตดอยใหแคะออกทงใหสะอาดเพอปองกนการเนาเสย เปนสาเหตท าใหเกดหนอนจากการวางไขของแมลงได การดและขณะดอกเหดทควรเกบคอ ดอกไมแก หรอ ออนจนเกนไป ดทขอบดอกยงงมอยคอดอกทเหมาะแกการเกบเกยว ถาขอบยกขนแสดงวาแกแลว ดอกเหดทแกจด และ ออกสปอร

74

เปนผงขาวดานหลงดอกเหด ตองรบเกบออก เพราะสปอรจะเปนตวชกน าแมลงเขามาในโรงเรอนเพาะเหดนางฟาได 2. การเตรยมโรงเรอนส าหรบเพาะเหดนางฟา

ส าหรบโรงเรอนเพาะเหดนางฟานนควรมขนาด 4x15x2.5 (กวาง x ยาว x สง) เมตร ซงจะวางกอนเชอเหดนางฟาไดประมาณ 4,000 กอน โรงเรอนควรเปนควรเปนแบบทสรางงาย ลงทนนอย และวสดทจะน ามาสรางเปนโรงเรอนนนจะตองหางายทมอยในทองถน เปนวสดทมาจากธรรมชาต เชน ฟาง,หญาแฝก, ไมไผ เปนตน ส าหรบการสรางโรงเรอนใหเหมาะสมนนควรสรางในทเยนชนและสะอาดปราศจากศตรของเหดจะเขามารบกวน หลงคามงจากหรอแฝกแลวคลมทบดวยซะแลนอก 1 ชน การคลมหลงคาขนอยกบชนดของเหดดวย เพอปองกนลม ลมแรง ลมคอย ลมหนาว ลมแหงแลง สภาพลม สภาพอากาศ มผลกระทบตอการออกดอกของเหดไดเชนเดยวกน ปดประตดวยกระสอบปาน หรอแผนยาง ปพนดวยทราย การเกบความชน ทศทางลม กมสวนส าคญในโรงเรอนเพาะเหด ตองดทศทางลมเหนอลมใต เพอปองกนการพดพาเชอโรคทจะมผลตอกอนเหด และการออกดอกของเหด

ภาพท ค-1 โรงเรอนเหดนางฟา (กรมการเกษตรและสหกรณ)

ภาพท ค-1 เปนการสรางโรงเรอนเพาเหดนางฟาขนาด 4 x 15 x 2.5 (กวาง x ยาว x สง) ม

ทงหมด 4 ดานดวยกน ซงแตละดานสามารถเกบกอนเชอเหดนางฟาไดถง 1,000 กอนซงในการท าโรงเรอนในลกษณะนใชพนทรวมแลวแคประมาณ 60 ตารางเมตรเทานน วสดในการท างานกใชทมอยในธรรมชาต เชน ไมไผ ไมยคา หรอ อน ๆ ตวเสากอาจจะใชไมทมขนาดใหญเพอความแขงแรงของโรงเรอน หลงคากใชหญาแฝก ซงเปนวสดทเหมาะกบการท าโรงเรอนเปนอยางด เนองจากสามารถกกเกบความชนไดด เปนภมอากาศทเหดนางฟาชอบ

โรงเรอนเหดนางฟา โรงเรอนเหดนางฟา ภาพท 4-2 โรงเรอนเหดนางฟา

ทมา: กรมการเกษตรและสหกรณ

75

โครงสรางโรงเรอนสามารถท าได 2 แบบคอ โรงเรอนชวคราว ใชวสดไมถาวรลงทนไมมาก เสาท าดวยไมไผหรอเสาเขม หลงคามงดวยจากหรอหญาคา ความสงของโรงเรอนวดจากดานขางขนไปประมาณ 1.8-2 เมตร และหากท าหลงคารปหนาจว ควรมความลาดชนของหลงคาประมาณ 20-30 องศา ฝาอาจเปนจากหรอหญาคา หรอวสดอน ๆ ขอเพยงใหเกบความชนไดด ถาไมแนใจวาจะเกบความชนได ใชพลาสตกกรภายในโรงเรอนอกชนหนง ควรมประตเขาออกดานหนา 1 ประต ขนาดพอล าเลยงกอนเชอเหดไดสะดวก มชองระบายอากาศเสยขนาดเลกกวาหนาตาง 1-2 ชองส าหรบระบายอากาศเสยบางโอภาส อกทงพนควรเปนพนคอนกรต หรอถมดวยทรายหยาบและอฐหกได

ทงนการสรางโรงเรอนเพาะเหดนางฟาดวยวสดพวกจาก หรอหญาคา มตนทนถกสามารถใชงานงานไดผลด ท าใหอณหภมในโรงเรอนเปลยนแปลงเรวเกนไป แตอายการใชงานคอนขางสน คอ ประมาณ 3-4 ป การดและรกษาท าไดล าบาก เกดการสะสมของเชอโรค บางทองทอาจมปญหาเรองแมลงหวเขารบกวน ตอม และวางไขเปนตวหนอนเขาเจาะกนดอกเหดเสยหายดงนนหากจะลงทนระยะยาวอาจสรางโรงเรอนแบบถาวร เปนโรงเรอนสงกะสหรอ กะเบองลอนแตอาจมปญหาเรองความรอน จงควรท าใหหลงคาสงขน และควรมทอน าพาดบนหลงคาเพอปลอยน ารดลงมาในเวลาทอณหภมสงมาก หรออาจท าเปนหลงคา 2 ชน ชนในใชกระเบองแผนเรยบหรอผาพลาสตกแบบสานทมรอยเชอมตอมดชด หลงคาชนนอกใชจากหรอฟาง โดยมชวงหางระหวางหลงคาทงสองประมาณ 1-1.5 เมตร ความสงของโรงเรอนดานขางประมาณ 3-3.5 เมตร มความลาดชนของหลงคาประมาณ 20-30 องศา

การวางกอนเชอ โรงเรอนในลกษณะนภายในท าเปนแผงส าหรบวางกอนเชอ ไมจ าเปนตองก าหนดเปน

รปแบบตายตว ขอเพยงแตวางกอนเหดไมมากจนเกนไป แตปจจบนไมท าเปนชน ๆ กลบนยมใชไมไผประกอบกนเปนรปตว (A) หรอรปสามเหลยมทรงสงแลววางกอนเชอซอนทบกนไป โดยหนปากถงออกทางดานขางชนทงสองดาน ชนวางแบบนประหยดเนอทและประหยดคาท าชนไดมากเหมาะกบโรงเรอนทกสภาพ แตหากจะท าชนวางกอนเชอแนวราบเปนชน ๆ ลกษณะเหมอนชนวางในโรงบมกอนเชอ แมวาจะเปนการสนเปลองคาใชจาย แตชนแบบนมการหมนเวยนของอากาศคอนขางด เพราะชนจะไมบงทศทางลม คอนขางเหมาะสมส าหรบโรงเรอนเพาะเหดทกอผนงดวยอฐบลอก หรอกรผนงดวยพลาสตกจนมดชด แตโรงเรอนแบบนควรท าชองระบายอากาศขนาด 40x60 เซนตเมตร จ านวน 1-2 ชองส าหรบระบายอากาศดวย

76

ตามหลกการสรางโรงเรอนนน จะประกอบไปดวยวสดหลก ๆ คอ ไมไผ ไมยคาลปตส หญาคา ตบจาก ซาแรน ผาใบ พลาสตก ซงวสดจ าเปนเหลานยอมหมายถงตนทนในการผลตโรงเรอนแตละหลง อกทงในแตละหลงจะวสดมากนอยแตกตางกน การสรางโรงเรอนเพาะเหดนางฟา เหดนางฟาจะออกดอกและเปนดอกทสมบรณในอากาศทมความชนสงประมาณ 60-80 เปอรเซนตขนไป จงจ าเปนตองเพาะเหดในโรงเรอนทเกบความชนไดในระดบน สวนลกษณะโรงเรอนอาจเปนโรงเรอนขนาดใหญเพยงโรงเดยว หรอสรางเปนโรงเรอนเลกหลายโรงเรยงกน อปกรณการสรางโรงเรอน มลกษณะดงตอไปน การสรางโรงเรอนขนาด 4 x15x2.5 (กวาง x ยาว x สง) เมตรส าหรบกอนเชอเหด 4,000 กอนมตนทนดงน

1. เสาไมยคา 6. พนทราย 2. ซะแรม 7. คาแรงงาน 3. ทอน า 8. หลงคาตบจาก 4. ตาขาย 9. เชอกฟาง 5. ตะป 10. ไมไผ

อปสรรคทเกยวของในการเพาะเหดเศรษฐกจ “เหดนางฟา” ปญหาในการเพาะเหด ในการเพาะเหดจะมปญหาทเกดขนไดทกขนตอน ดงน ตารางท ค-1 ปญหาในการผลตเหด สาเหต และแนวทางแกไข

ขนตอนการผลต ปญหา สาเหต แนวทางแกไข การผลตกอนเชอ ขเลอยยงมกลนเหมน

เปรยว ขเลอยใหมตองพกทงไวนาน ๆ เกลยผงใหความชนระเหย

ออกไปบาง

เชอเหดไมเจรญเขาไปในวสดเพาะ

เชอเหดตายหรอเสย ไมหยอดเชอเหดในชวงทกอนเหดยงรอน และเลอกเชอทมสภาพด

เขยเชอขณะทกอนวสดยงรอนระออย กอนวสดมกาชพษ เชน แอมโมเนยหลงเหลออย

พกกอนใหกาซพษระเหยออก

อณหภมในหองบมเชอ สงหรอต า เกนกวาทเสนใยจะเจรญเตบโตได

ปรบสภาพอณหภมในหองใหเหมาะกบการเจรญเตบโตของเสนใย

77

ตารางท ค-1 (ตอ)

ขนตอนการผลต ปญหา สาเหต แนวทางแกไข

การผลตกอนเชอ

เชอเหดเจรญไมถงกนถงแลวหยดการเจรญเตบโต

กอนเชอเหดเปยกมากเกนไป ไมควรผสมกอนเชอใหเปยกมากจนเกนไป

กอนเชอคอนขางเปยก และมเชอแบคทเรยเนองจากการนงไมไดทเชอเหดเดนผดปกตมาก

ควรนงฆาเชอใหไดครบตามก าหนดเวลา และความรอนทเหมาะสม

ใชขเลอยใหม ทม สารอาหารทเหดไมตองการ

พกขเลอยใหสารอาหารทเหดไมตองการใหเชอตายเสยกอนคอยน าไปใช

การเปดดอกเหด

ดอกเหดออกชา หรอออกนอย ผลผลตต า

ใชเชอเหดทออนไมแขงแรง เลอกเชอเหดจากผผลตทเชอถอได

มอาหารเหดไมเพยงพอ เพมอาหารใหเพยงพอกบชนดของเหด

น าทใชอาจจะมธาตบางอยางสงเกนไป จนกระทงเปนอนตรายตอเหด

เลอกใชน าจากแหลงน าทสะอาด

ดอกเหดมกานยาว หมวกดอกเหด สซด

โรงเรอนเปดดอกมการสะสมกาซคารบอนไดออกไซดมากเกนไป เมอเขาไปในโรงเรอนจะรสกอบอาวหายใจอดอด

ท าการแกไขโดยการระบายอากาศ โดยใหมอากาศถายเทได สะดวกเมอเขาไปในโรงเรอนจะรสกหายใจปลอดโปรง

ดอกเหดรนหลงดอกแหงเหยวตาย

เกดจากการรกษาระดบความชนไมดพอ ผวหนาของกอนเชอเหดแหง

ใหความชนในโรงเรอนใหเหมาะสมตามทเหดตองการ

อากาศหนาวเยนและความชนต าท าใหเหดชะงกการเจรญเตบโตและแหงตายในทสด

พยายามควบคมอณหภมและความชนภายในโรงเรอนใหเหมาะกบเหดนางฟา

ใหผลผลตต าทง ๆ ทกอนเชอยงแขงแนน

อย

เนองจากเชอเหดออนมาก เชอเหดสวนใหญจะเปนหมน จงไมสามารถจะใหผลผลตสงได หรอใชสายพนธไมเหมาะสมกบวสดเพาะและฤดการ

เลอกเชอเหดจากผผลตทเชอถอได

78

ตารางท ค-1 (ตอ)

ขนตอนการผลต ปญหา สาเหต แนวทางแกไข

การเปดดอกเหด กอนเชอหมดอายเรว และ ผลผลตต า

วสดเพาะถกหมกนานเกนไปกอนทจะน าเอามาใชเพาะเหด

ไมควรใชวสดทเพาะทหมกไวนานจนเกนไปมาท ากอนเชอเหด

ใชขเลอยไมเนอออนเกนไป เชนขเลอยไมงวกอนเชอจะเนาเสยเรว

ควรเลอกใชขเลอยจากไมทเหมาะสม

มการสะสมเชอโรคภายในโรงเรอน ท าใหเกดการเนา เนองจากเชอจลนทรย สะสมอยในโรงเรอนเขาท าลายกอนเชอใหเนาเรว

ควรพกโรงเรอนประมาณ 1-1.5 เดอนกอนจะน ากอนเชอเหดรนใหมเขาโรงเรอน และฉดพนสารเคมเพอท าการฆาเชอโรคหรอแมลงทสะสมในโรงเรอนกอนยายกอนเชอเขาโรงเรอนหรอใชสารเคมในชวงเดนเสนใยเทานน

*เพมเตม: เหดเปนพชทมการตอบสนองตอสภาพแวดลอมและสงเราภายนอกอยางรวดเรว ฉะนนปญหาทพบถาไดรบการแกไขทถกตอง และ ทนทวงท กจะท าใหเหดนางฟาเจรญเตบโตไดดขน และเปนเหดทมคณภาพ ศตรเหดนางฟา และการปองกนก าจด ผวจยพบวาศตรฟารมเหดทมการเพาะปลก ปรมาณมาก หรอเพาะมานาน หากไมมการบรหารจดการภายในฟารมทด จะมการสะสมของโรคและแมลง จงมกจะพบการเขารบกวนของศตรเหด ดงน

1. เชอรา - ราเขยว พบไดในถงกอนเชอทก าลงเจรญของเหดทกชนด ลกษณะเปนกลมเชอราส

เขยวชดเจนระบาดหนกในระยะทมอากาศรอนจด - ราสสม พบไดในระยะบมเสนใย โดยเฉพาะเมอใชอาหารเสรมประเภทขาวโพดปน

หรอซงขาวโพด

79

การปองกนก าจด หากพบวามกอนเหดปนเปอนเชอราใหคดแยกออกมาจากโรงเรอน และน าไปทงใหหางจากโรงเรอนอยางนอย 100 เมตร หรอน าไปเผาท าลายทง หรออาจใชสารเคมในการปองกนก าจดเชอราไดแก เบนโนมล (Benomyl) คารเบนดาซม (Carbendazim) โพรคลอราช (Prochloraz) อตรา 20 ซซ/ น า 20 ลตร สตรนใหงดใชในระยะออกดอก ไร ไร มหลายชนดโดยตวของไรสามารถท าลายเสนใยเหด หรอท าใหดอกเหดมรปรางทผดปกตไป อกทงยงเปนตวน าเชอราเขาไปในถงกอนเชอ พบไดทวไปในถงกอนเหดในระยะเปดดอก ไรจะดดกนน าเลยงระยะกอนเชอและดอกเหดจะระบาดเมอความชนในโรงเรอนต า การปองกนก าจดไร ใชสารเคม ไดคารโซล 25WP หรอ อมทราซ 20 EC อตรา 20-30 ซซ (2-3 ชอนแกง) ตอน า 20 ลตร หรอ อะบาเมคตน (เวอรทเมค 1.8%EC) อตรา 20 ซซ/ 20 ลตร หรอ ไพรดาเบน (แซนไมท 20%WP) อตรา 15 กรม/ น า 20 ลตร ฉดพนในโรงเรอนหรอ การใชสารฟอสฟน 1 เมด (3 กรม) ตอการรมพนท 0.5 ลกบาศกเมตร สตรนใหใชสารเคมในระยะเดนเสนใย หรอระยะพกบมในโรงเรอนเทานน หน

หนนบเปนตวท าลายถงเหดมากมายอยางไมนาเชอ เพราะนอกจากจะกดถงกอนเชอเพอเอาเมลดขาวฟางเปนอาหารแลว ยงกดถงเหดเพอสรางรง และเอาจกส าลไปท าทนอน หนชอบท าลายเหดเปาฮอมาทสด การปองกนก าจด ควรปองกนก าจดโดยใชวธกล หรอการใชกบดกในการยบยงหรอท าลายของหน แบคทเรย

แบคทเรย ทเจรญเตบโตในถงกอนเชอ มผลท าใหเสนใยเหดเจรญเตบโตไดเพยงเลกนอยแลวหยดชะงกไปเฉย ๆ ดอกเหดทเนาจะเปนแหลงทขยายเชอไดเปนอยางด จะเกดกบดอกเหดทมอายมากตกคางในการเกบหรอเพราะน าทรดนนสกปรกไมสะอาด การปองกนก าจด การก าจดแบคทเรยท าไดโดยการฉดพนคลอรน คลอรอกซ หรอไฮเดอร อตรา 20 ซซ (2-3 ชอนแกง)/ 20 ลตร แมลง

แมลงทท าลายดอกเหดและกอนเชอเหดมหลายชนด ทพบบอยคอ

80

- แมลงวน ตวหนอนจะกดกนเสนใยเหด และเจาะทโคนดอกเหดท าใหเหดแคระแกรน จนเนาตายไป

- แมลงหว เกดกบเหดทอายมาก แมลงหวจะเขามาตอมและวางไขเปนหนอนแลวแพรพนธ ควรน ากอนเชอเหดออกจาโรงเรอนเพาะเหดทนท การปองกนก าจด ใชคารบารล (เซฟวน 8.5 WP) หรอไดอาซนอน (บาซดรน 40 WP) อตรา 40-60 กรม (4-6 ชอนแกง)/ น า 20 ลตร ฉดพนทกอนเหดและในโรงเรอนในชวงการเดนเสนใย ละงดเวนในชวงเปดดอก

81

ประวตยอของผวจย

ชอ-สกล นางสาวชลธชา โคประโคน วน เดอน ป เกด 4 เดอน มนาคม พทธศกราช 2525 สถานทเกด จงหวดบรรมย สถานทอยปจจบน 66/ 24 หม 1 ต าบลตะเคยนเตย อ าเภอบางละมง

จงหวดชลบร ต าแหนงและประวตการท างาน พ.ศ. 2549-2552 BOI, Customer Service บรษท ซคเซส แหลมฉบง ชปปงจ ากด พ.ศ. 2553-2556 Customer Service บรษท เลสชาโก (ประเทศไทย) จ ากด พ.ศ. 2556-2558 Senior Operation Sea Cargo บรษท คารโก โลจสตกส จ ากด พ.ศ. 2558-ปจจบน Customer Service Brokerage Import บรษท เฮลแมน เวลดไวด โลจสตกส จ ากด ประวตการศกษา พ.ศ. 2552-2554 บรหารธรกจบณฑต (ธรกจพาณชยนาว) มหาวทยาลยบรพา พ.ศ. 2556-2559 วทยาศาสตรมหาบณฑต (การจดการโลจสตกสและโซอปทาน) มหาวทยาลยบรพา